Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
 Szkoła Konstruktorów nabrała
rozpędu. Otrzymujemy wiele listów.
Bardzo cieszą nas szczegółowe
Zadanie 11
rozwiązania nadsyłane przez
doświadczonych praktyków - oby ich
było jak najwięcej - a z drugiej
strony, bardzo zależy nam na
ujawnieniu młodych i bardzo
młodych talentów, którzy dopiero
raczkują w elektronice. Jak wynika z
listów, niektórzy z Was nie bardzo
wierzą we własne siły i są pełni
obaw. Okazuje się, że to właśnie ci
nieśmiali uczestnicy nadsyłają wiele
oryginalnych i ciekawych pomysłów.
Nie obawiajcie się więc popełnienia
jakichś błędów, przysyłajcie także
Układ powiadamiający
rozwiązania częściowe.
Bardzo często, gdy dzwoni telefon, jesteś- Ze względu na opóz
nienia w wydawaniu
my akurat poza zasięgiem słyszalności jego EdW przedłużam termin nadsyłania prac do
dzwonka (np. u sąsiadów, czy na zewnątrz 15 lutego.
domu). Jeśli nie mamy automatycznej sekre-
Rozwiązanie zadania 8
tarki - rozmowa nie zostanie odebrana.
Tematem kolejnego zadania jest więc Tematem zadania numer 8 było opracowa-
skonstruowanie w miarę prostego urządze- nie jakiegokolwiek urządzenia służącego do
skonstruowanie w miarę prostego urządze-
skonstruowanie w miarę prostego urządze-
skonstruowanie w miarę prostego urządze-
skonstruowanie w miarę prostego urządze-
nia powiadamiającego. rozrywki lub robienia nieszkodliwych dowci-
nia powiadamiającego.
nia powiadamiającego.
nia powiadamiającego.
nia powiadamiającego.
Powinno to być urządzenie podobne do te- pów. Nadesłaliście kilkadziesiąt rozwiązań.
lefonicznego pagera. Wszystko wskazuje, że Większość zawierała schematy układów. Nie-
trzeba tu wykorzystać fale radiowe w pasmie które listy zawierały tylko ogólne idee. Otrzy-
obywatelskim 27MHz. Nadajnik może być za- małem też dwa działające modele.
silany z sieci. Urządzenie będziemy włączać Najwięcej projektów dotyczyło pomiaru re-
i zabierać odbiornik ze sobą wychodząc z do- fleksu, czyli szybkości reakcji na bodz
ce.
mu. Zasilany z baterii odbiornik musi być nie- Proponujecie dwa rodzaje refleksomierzy.
wielki, pobierać kilka miliamperów prądu Jeden rodzaj porównuje wyniki dwóch za-
i sygnalizować wezwanie dz
więkiem. wodników i wskazuje szybszego. Drugi rodzaj
Bardzo praktycznym zastosowaniem było- mierzy i pokazuje opóz
nienie reakcji jednego
by użycie go w roli pagera dla dzieci. Często zawodnika.
jesteśmy świadkami, jak mama krzyczy na ca-
Autor lub autorzy najlepszych rozwiązań
łą okolicę wzywając swoje bawiące się na Refleksomierze
zostaną uhonorowani wybranymi przez
dworze dziecko. Wystarczy włożyć taki pager
siebie zestawami AVT o łącznej wartości porównawcze
dziecku do kieszeni i nie trzeba krzyczeć, wy-
150 zł. Autorzy opublikowanych propo-
Przemysław Sztoch
Przemysław Sztoch
Przemysław Sztoch
Przemysław Sztoch
Przemysław Sztoch z Wielunia proponuje
starczy nacisnąć przycisk w nadajniku.
zycji zadań będą mogli wybrać zestaw(y)
rysunku 1
układ według rysunku 1
rysunku 1
rysunku 1
rysunku 1. Pisze: Z pewnością
Warto pomyśleć, czy nie można przesyłać
AVT o wartości 30 zł. Nie trzeba od razu
każdy spotkał się z konkursami, w których
zakodowanej informacji - wtedy albo trzeba
określać, jakie zestawy czy podzespoły
wykorzystać różne sekwencje dz
więków, al- bierze udział dwóch zawodników. Prowadzą-
chce się otrzymać w nagrodę - laureaci
cy zadaje pytania i ten uczestnik, który pierw-
bo tak jak w pagerze - wyświetlacz (z diodami
otrzymują pocztą stosowną ankietę z fir-
szy naciśnie przycisk i odpowie prawidłowo,
LED?).
my AVT.
otrzymuje punkt. Układ, który zaprojektowa-
Przy większej mocy nadajnika i większym
Rozwiązanie zadania powinno zawierać
łem służy właśnie do przeprowadzania tego
zasięgu byłby to niemal prawdziwy pager.
schemat elektryczny i dokładny opis typu quizów. Zasada działania jest bardzo
Przy ocenianiu prac będę brał pod uwagę
działania; model i schematy montażowe prosta. Ta osoba, która pierwsza naciśnie
dwie główne sprawy:
nie są wymagane. Na rozwiązania cze- - część w.cz, w szczególności wielkość i po- przycisk spowoduje, że na zatrzasku z bramki
OR zostanie utrwalony stan H. Następnie na
bór prądu odbiornika,
kamy do końca miesiąca podanego na
okładce EdW (zadanie 11 - do 15 lute- - sposób kodowania umożliwiający przesła- wyjściu odpowiedniej bramki NAND powsta-
nie stan L, który zablokuje możliwość powsta-
nie kilku rodzajów wezwania.
go1996).
Choć ma to być urządzenie radiowe, roz- nia stanu L na wyjściu drugiej bramki NAND.
Ponieważ w naszym konkursie biorą
wiązanie nie musi koniecznie zawierać do- Dlatego tylko u jednego zawodnika zapali się
udział uczestnicy zarówno bardzo mło-
dioda LED. Równocześnie z zapaleniem dio-
kładnego opisu toru w.cz, można skupić się
dzi, jak i zdecydowanie starsi, bardzo
dy zacznie piszczeć brzęczyk piezo (musi to
na sposobie kodowania. Jak widać, szansę na
prosimy, podawajcie w listach swój
być wersja z generatorem).
nagrodę mają także wszyscy ci, którzy nie
wiek. Jeśli macie telefon, podajcie jego
znają się na technice w.cz. Oczywiście przed- Na pierwszy rzut oka układ wygląda trochę
numer.
stawienie kompletnego układu bardzo zwięk- dziwnie. Zwykle dwie tak połączone bramki
Jeżeli oprócz rozwiązania zadania ze
sza szansę na nagrodę. Nie zapomnijcie o po- NAND wykorzystywane są jako przerzutnik R-
Szkoły przysyłacie lisy do redakcji lub
dawaniu z
ródeł, z których korzystacie, bo mo- S; wtedy w spoczynku na obydwu wejściach
odkryte błędy do erraty, to powinny być
występuje stan wysoki. Tu nie wykorzystuje-
żecie zostać posądzeni o plagiat.
one umieszczone na oddzielnych kart-
Jakub Blichar-
Pomysłodawcą zadania jest Jakub Blichar- my ich w roli przerzutnika, dlatego w pierw-
Jakub Blichar-
Jakub Blichar-
Jakub Blichar-
kach. szej chwili wygląda, że układ nie będzie dzia-
ski z Kielc
ski z Kielc
ski z Kielc.
ski z Kielc
ski z Kielc
11
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 2a. Propozycja Macieja Sypniew-
skiego.
Rys. 1. Układ Przemysława Sztocha z Wielunia.
łał. Wszystko jest w porządku, wystarczy żarówki z latarki pobierają prąd rzędu 0,3A.
przeanalizować poziomy logiczne w stanie Wymaga to zastosowania tranzystorów więk-
spoczynku, czyli po naciśnięciu przycisku ze- szej mocy, np. BD135 lub jeszcze większych.
rującego S3. Oczywiście, zamiast żarówek, trzeba za-
Najprostszy układ porównawczy zapropo- stosować diody LED. Wtedy wystarczą jakie-
Maciej Sypniewski
nował Maciej Sypniewski ze Strzałkowa. kolwiek tranzystory małej mocy NPN. Zmody-
Maciej Sypniewski
Maciej Sypniewski
Maciej Sypniewski
rysunku 2a rysunku 2b
Schemat pokazany jest na rysunku 2a fikowany układ pokazany jest na rysunku 2b
rysunku 2a rysunku 2b
rysunku 2a rysunku 2b
rysunku 2a. Układ rysunku 2b.
jest godny uwagi, ale ma jedną cechę, która Rezystory połączone równolegle z diodami
Rys. 2b. Modyfikacja układu.
może przeszkadzać: wymaga zastosowania świecącymi nie są konieczne - zapobiegają
przełączników o dwóch stanach stabilnych, one minimalnemu świeceniu diody, gdy drugi
a nie przycisków o działaniu chwilowym. Być uczestnik naciśnie swój przycisk. Po przyciśnięciu przycisku P3 zostanie po-
może nadawałyby się tu wyłączniki instalacyj- Układ działający na podobnej zasadzie, ale dane przez chwilę napięcie na wejście zega-
ne, jakich używamy w mieszkaniach do zapa- zdecydowanie bardziej rozbudowany, propo- rowe przerzutnika 4027, który zmieni stan
Jarosław Chudoba
lania światła. W układzie Maćka  podejrzane nuje Jarosław Chudoba z Gorzowa Wlkp. wyjść na odwrotny. Stan niski z wyjścia (nóż-
Jarosław Chudoba
Jarosław Chudoba
Jarosław Chudoba
rysunku 3
jest tylko użycie żarówek - być może jest to Schemat pokazany jest na rysunku 3 Oto ka 1) uruchomi licznik 4060. Z jego wyjść
rysunku 3.
rysunku 3
rysunku 3
układ pochodzący ze starej literatury. Typowe fragment listu: można uzyskać częstotliwość 2 i 4Hz przy za-
Rys. 3. Gra zręcznościowa Jarosława Chudoby.
12 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
193 i 74HCT193. Mało tego, ze względu na
zalety, produkowana jest też wersja CMOS
rodziny 4000 (napięcie zasilania 3...18V)
o oznaczeniu 40193. Licznik ten ma dwa we-
jścia: CLU i CLD. Podanie krótkich, ujemnych
impulsów na wejście CLU zwiększa stan licz-
nika, na wejście CLD - zmniejsza. Wystarczy
zastosować jedną taką kostkę, dekoder 1z16
(CMOS 4514, 4515 albo 2 popularne 4028)
i prosty układ kształtujący jak najkrótsze im-
pulsy, złożony z bramek. Na początek gry na-
leży do licznika wpisać liczbę 7 lub 8, wyko-
rzystując wejście LOAD kostki 193. Oczywiś-
cie z 16 dostępnych stanów licznika można
wykorzystać tylko 15, aby gracze mieli równe
szanse. Dodatkowo można skrajne diody LED
zastąpić brzęczykiem - zasygnalizuje on zwy-
cięstwo jednego z graczy. Impulsy podawane
na wejścia kostki 193 muszą być jak najkrót-
sze, nawet rzędu kilkudziesięciu czy kilkuset
nanosekund, by do minimum zmniejszyć ry-
Rys. 4. Wykorzystanie
zyko jednoczesnego wystąpienia impulsów
negatorów z wejściem
na obu wejściach. Spróbujcie proszę swych
Schmitta.
sił, zaprojektujcie taki układ. Wyprowadzenia
ry-
kostek 40193 (74193) i 4028 podane są na ry-
ry-
ry-
ry-
sunku 5
stosowaniu kwarcu 3,2768MHz. Jedna z tych negatorów z wejściem Schmitta. A może sunku 5
sunku 5
sunku 5
sunku 5.
częstotliwości wchodzi na wejście licznika do warto również tranzystory T1 i T2 zastąpić Można też połączyć dwa liczniki 193 i za-
trzech 4017. Diody D1-D3 zapalają się kolej- bramkami NAND lub NOR, jak w układzie z ry- stosować dekodery i wskaz
niki 7-segmento-
no, a dioda to sygnał dla graczy, że trzeba na- sunku 1? Trudniej dostępną kostkę 4026 we. Na początku każdej rundy, do licznika (zli-
cisnąć przyciski. (...) Jeśli przycisk P1 został i wyświetlacz można zastąpić układem 4017 czającego od 0 do 99) należy wpisać liczbę 49
przyciśnięty czybciej, niż przycisk 2, to zosta- z dziesięcioma diodami LED. Spróbujcie prze- lub 50.
nie otwarty tranzystor T2. Uruchomi to układ projektować układ według podanych wskazó- Karol Herda, pomimo popełnonych błę-
555, który wygeneruje jeden impuls. Impuls wek, potraktujcie to jako zadanie domowe - dów, otrzymuje drobny upominek, nie tyle za
ten zostanie zliczony przez licznik 4026. Gracz właśnie tu jest okazja, żeby ciekawą ideę po- układ, co za pomysł i próbę jego realizacji.
1 otrzymuje punkt, a gracz 2 nie, bo na kolek- daną przez Jarka zrealizować możliwie prosto
Refleksomierze pomiarowe
torze T1 test napięcie wysokie, które nie mo- i tanio. Powodzenia!
Karol Herda Witold Warda
że uruchomić drugiego układu 555. Zawod- Na podobny pomysł wpadł Karol Herda Witold Warda
Karol Herda Witold Warda
Karol Herda Witold Warda
Karol Herda Witold Warda z A
odzi proponuje następu-
nik, który nie dostał punktu powinien puścić z Krasnegostawu. Karol pisze: W zabawie jące rozwiązanie:
przycisk jako pierwszy. uczestniczą dwie osoby. Każda ma przed so- Zadaniem zawodnika jest jak najszybsze
Pomysł Jarka jest bardzo dobry, przede bą przycisk. W urządzeniu jest linijka złożona uderzanie ręką w przycisk. Liczba uderzeń
wszystkim ze względu na obecność układu z diod LED. Na początku świeci się środkowa w ciągu na przykład jednej sekundy, jest po-
wyzwalającego z kostkami 4060 i 4017. dioda. Zabawa polega na jak najszybszym na-
Wspomniany poprzednio prosty układ Maćka ciskaniu swego przycisku. Gdy jeden z graczy
nie ma takiego układu i sygnał startu musi naciska szybciej od drugiego, świecący punkt
być podawany przez trzecią osobę, lub od- przesuwa się ze środka w którąś stronę.
dzielny układ z diodą lub piszczkiem piezo. Ja- Szybkość przesuwania zależy od różnicy częs-
rek wykorzystał też liczniki i wyświetlacze ob- totliwości wciskania przycisków. Gra kończy
razujące wynik. Idea jest więc godna pochwa- się, gdy któryś z graczy przesunie świecący
ły, jednak układ mógłby być prostszy, a po- punkt na sam brzeg linijki.
nadto zawiera kilka błędów. Idea zaproponowana przez Karola jest bar-
Przykładowo nigdy nie stosuje się mecha- dzo ciekawa. Proponowany przez niego układ
nicznego styku na wejściu zegarowym prze- jest jednak bardzo skomplikowany. Nie poda-
rzutnika (4027), bo drgania styków spowodu- ję schematu ideowego, bo układ zawiera kil-
ją zliczenie nie jednego, tylko kilku lub kilku- kanaście kostek, między innymi kosztowne
nastu impulsów. Brakuje tu ponadto rezysto- i mało popularne przetworniki LM2917N, sze-
ra polaryzującego. Jeśli wyjście jednego ukła- reg wzmacniaczy operacyjnych, liczne bram-
du CMOS jest połączone z wejściem innego, ki, liczniki i dekodery. Autora można uspra-
 po drodze nie powinny być dołączone rów- wiedliwić, bo jest bardzo młody i jak pisze,
nolegle ani kondensatory ani tym bardziej re- jest to jego pierwszy samodzielnie zaprojek-
zystory (od tej zasady są jednak nieliczne wy- towany układ. Mało tego, należy go pochwa-
jątki). Dla uzyskania podanych częstotliwości lić za wysiłek włożony w obmyślenie całego
2 i 4Hz, trzeba zastosować kwarc 32,768kHz. urządzenia. Karol ma jeszcze dużo czasu, że-
Ponadto sposób uruchomiania układu przez by wypracować w sobie cechę bardzo ważną
podawanie napięcia masy jest bardzo ryzy- dla każdego elektronika-konstruktora: umie-
kowny. A tak uruchomiane są kostki 555. jętność uproszczania wszystkiego, co się tyl-
Układ można zdecydowanie odchudzić - ko da uprościć, bez utraty istotnych funkcji.
wszystko wskazuje, że jedna kostka CMOS A jak już zdążyliście zauważyć przy rozwiąza-
40106, zawierająca sześć negatorów z we- niach poprzednich zadań, cecha ta nie jest po-
jściem Schmitta może zrealizować funkcje wszechna wsród konstruktorów-amatorów.
pełnione przez układy 4027, 4060, 4017, 555, Podaną przez Karola ideę można zrealizo-
555. wać w bardzo prosty sposób wykorzystując
Szczegóły pozostawiam Wam, drodzy. czterobitowy licznik rewersyjny (dwukierun-
Spróbujcie zastąpić wspomniane kostki sześ- kowy) o oznaczeniu 74193. Ten popularny
rysunku 4
cioma negatorami. Na rysunku 4
rysunku 4 podałem tyl- i bardzo pożyteczny licznik pochodzi z rodziny
rysunku 4
rysunku 4
Rys. 5. Wyprowadzenia
ko kilka z licznych sposobów wykorzystania TTL, dostępny jest również w wersji 74HC
układów 40193, 4028, 4017.
13
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
nym rozwiązaniem jest pomiar czasu opóz
nie-
nia między pojawieniem się bodz
ca (świetlne-
go lub dz
więkowego), a reakcją polegającą na
naciśnięciu przycisku. Przeciętny czas reakcji
wynosi około 0,2 sekundy. Wśród rozwiązań
znalazłem trzy propozycje tego typu. Swego
czasu sam przedstawiłem na łamach Elektro-
niki praktycznej refleksomierz mierzący czas
reakcji (EP 11/94).
Andrzej Lehr
Andrzej Lehr
Andrzej Lehr
Andrzej Lehr
Andrzej Lehr z Krakowa nadesłał schemat
rozbudowanego czterocyfrowego licznika,
sterowanego generatorem kwarcowym
1MHz, zbudowanego z układów TTL LS. Nie
zamieszczam schematu, bo nie polecam po-
czątkującym elektronikom budowy układów
z kostek TTL w wersji bipolarnej. Ponadto Au-
tor popełnił błędy w układzie sterowania. Przy
nietypowym wykorzystaniu bipolarnych kos-
tek TTL trzeba dokładnie rozumieć szczegóły
budowy stopni wejściowych i płynących tam
prądów. Ze wszystkimi kostkami CMOS jest
inaczej, bo ich wejścia w ogóle nie pobierają
prądu. Niestety Andrzej o tym zapomniał i je-
go układ nie będzie pracował. Szczegóły doty-
czące układów TTL i CMOS poznacie stopnio-
wo w nowym cyklu o układach cyfrowych,
który właśnie zaczyna się w EdW.
Niemniej jednak projekt Andrzeja wyróżnia
się kilkoma cennymi rozwiązaniami. Rysunek
i opis są bardzo staranne. Przełącznik umożli-
wia wybór bodz
ca: świetlny lub dz
więkowy.
Rys. 6. Refleksomierz Witolda Wardy.
Sam jestem ciekawy, czy czas reakcji na róż-
ne bodz
ce będzie jednakowy, czy będzie się
densatora należy zastosować rezystor, jak po- znacznie różnił. Czterocyfrowy licznik Andrze-
rys. 7
kazano to na rys. 7
rys. 7
rys. 7
rys. 7. Licznik 4017 ze swej na- ja pozwoli precyzyjnie określić wyniki (oczy-
tury liczy do 10 i nie trzeba łączyć wyjścia Q9 wiście trzeba przeprowadzić większą ilość
z wejściem RST. Sposób zerowania kostki U1 prób).
jest więc niejako podwójnie błędny. W połą- Ponadto Andrzej, jako jeden z nielicznych,
czeniu z rysunku 6 licznik U1 liczy do dziewię- proponuje wykorzystanie tylko jednego przy-
Rys. 7. Obwód
ciu, a nie do dziesięciu, na co zresztą wskazu- cisku zarówno do zerowania układu, jak i do
zerowania.
je liczba dołączonych diod. Sygnał dla następ- właściwej zabawy.
nego licznika powinien być pobierany ze specjal- Dużo prostszy układ, ale działający na zbli-
Damian Tendera
kazywana przez licznik. Licznik jest kasowany nie do tego celu przeznaczonego wyjścia CO. żonej zasadzie, nadesłał Damian Tendera
Damian Tendera
Damian Tendera
Damian Tendera
wyłączeniem zasilania: po włączeniu zasila- W obwodach zasilania diod LED nie stosu- z Radostowic. Układ zawiera bramki NOR
nia, U1 i U2 są kasowane krótkim sygnałem je się potencjometrów, tylko rezystory stałe 4001 i licznik 4017, sterujący dziesięcioma
dodatnim dzięki elementom C3 i C4. (...) Stan o wartości zależnej od napięcia zasilania LEDami. Damian przeprowadził nawet szereg
1 na wyjściu Q układu NE555, umożliwia pra- (300W...2,2kW). prób, ale jego układ nie działał zgodnie z ocze-
cę bramki U4. Możliwe jest wtedy zliczanie Ale ogólnie, propozycja Witka jest dobra. kiwaniami. Wszystko dlatego, że Autor zapo-
impulsów z przycisku W2. Diody LED2-10 Nie zapomniał on na przykład zastosować mniał o kilku drobiazgach.
wskazują jednostki, LED11-21 dziesiątki. układu gaszącego drgania styku, czyli R3, C6 Podobny, trochę bardziej rozbudowany
Piotr Wójtowicz
Znów idea jest słuszna, ale układ pokazany i bramki z wejściem Schmitta. Brawo! układ proponuje Piotr Wójtowicz
Piotr Wójtowicz z Bodzecho-
Piotr Wójtowicz
Piotr Wójtowicz
rysunku 6
na rysunku 6 błędy. Na przykład do Witek zaproponował liczenie impulsów wa. Schemat refleksomierza jego pomysłu
rysunku 6 zawiera
rysunku 6
rysunku 6
rysunku 8
zerowania po włączeniu zasilania oprócz kon- z przycisku w ciągu określonego czasu. In- jest pokazany na rysunku 8
rysunku 8. Autor pisze: Cho-
rysunku 8
rysunku 8
Rys. 8. Refleksomierz Piotra Wójtowicza.
14 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 9. Wstępny schemat blokowy.
Rys. 10. Przebiegi czasowe w układzie z rysunku 9.
Rys. 11. Poprawiony schemat
blokowy.
dzi o jak najszybsze naciśnięcie przycisku S1
(STOP). Układ scalony 555 działa jako prze-
rzutnik astabilny, dioda D1 ukazuje stan na je-
go wyjściu. Gdy jest tam stan wysoki, genera-
tor na bramce C jest uruchamiany przez
wzmacniacz na T2. Jednocześnie włącza się
generator na bramce D, uruchamiający prze-
twornik piezoceramiczny. Generator na bram-
ce C jest podłączony do wejścia licznika
4017, który zlicza jego impulsy. Aby wyłączyć
generator na bramce C należy przycisnąć
przycisk STOP. Wtedy zatyka się tranzystor
T2 i wyłączają generatory. Przycisk S2 służy
do zerowania licznika.
Po usłyszeniu sygnału z przetwornika pie-
zo szybko naciskamy przycisk S1. Wtedy na
wyświetlaczu D2...D11 odczytujemy wynik -
Rys. 12. Ostateczny schemat ideowy.
im mniej diod się świeci, tym lepszy refleks.
Nie znaczy to jednak, że układ jest dopra-
cowany. Przede wszystkim element S1 musi
być przyciskiem mającym dwa stany stabilne
(załącz, wyłącz), a nie przyciskiem działającym
chwilowo, jak sugeruje to schemat. Ponadto
układ jest zbyt rozbudowany.
Już wcześniej namawiałem Was do mak-
symalnego uproszczenia układu, tu muszę
udzielić kolejnych rad. Przed przystąpieniem
do projektowania układu należy przeprowa-
dzić analizę, co chcemy osiągnąć, czyli jak
układ ma działać. Dobrze jest na tym etapie
wyobrazić sobie układ jako przysłowiową
czarną skrzynkę i dokładnie określić jakie za-
dania ma ona realizować. Jakie będą wejścia?
Jakie wyjścia? Jakie sygnały pojawią się na
wejściach i wyjściach? Jakie będą zależności
czasowe między sygnałami?
Ponieważ idea zaproponowana przez Piot-
Rys. 13. Przebiegi czasowe.
ra jest bardzo dobra, spróbujmy wspólnie za-
projektować układ od początku.
Po usłyszeniu sygnału z brzęczyka (lub po Do wyświetlania wyniku, czyli czasu reak- dzimy do wniosku, że układ nie jest dobry
zaświeceniu diody) gracz powinien jak naj- cji, służyć będzie linijka diod LED sterowana i należy go zmodyfikować, aby można było za-
szybciej nacisnąć przycisk STOP. kostką 4017. Wyjściem będzie też brzęczyk stosować przycisk o działaniu chwilowym
Wejściem naszego układu na pewno bę- piezo i dioda LED. Dla uproszczenia decyduje- i żeby natrętny brzęczyk pracował krótko, od
dzie przycisk STOP. Możemy zastosować my się na brzęczyk zawierający własny gene- początku cyklu do naciśnięcia przycisku
dwa następne przyciski: START i KASOWA- rator. STOP. Do tego celu trzeba wykorzystać jakiś
NIE, ale lepiej byłoby funkcje startu i kasowa- Na początek schemat blokowy układu mo- układ zapamiętujący impulsy - oczywiście bę-
rysunku 9
nia zrealizować automatyczne. Szczególnie że wyglądać tak, jak na rysunku 9
rysunku 9. Natomiast dzie to przerzutnik typu RS. Po modyfikacji
rysunku 9
rysunku 9
ry-
start nowego cyklu powinien następować przebiegi w układzie mogą być takie, jak na schemat blokowy będzie wyglądał jak na ry-
ry-
ry-
ry-
rysunku 10 sunku 11
bez udziału gracza. rysunku 10 sunku 11
rysunku 10. Po analizie obu rysunków docho- sunku 11
rysunku 10 sunku 11
rysunku 10 sunku 11. Próbujemy go zrealizować jak naj-
15
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
prościej: wykorzystamy bramki NAND z we- Autor proponuje wykorzystanie kostek Układ zlicza impulsy powstające podczas
jściem Schmitta, czyli kostkę CMOS 4093. CMOS 4017, 4001, 4026 i 4073. dotknięcia rąk zawodników - reaguje na zmia-
rys.
Schemat ideowy może wyglądać jak na rys. ny rezystancji pętli.
rys.
rys.
rys.
Zręcznościomierze
12 Przebiegi czasowe w jego ważniejszych Krzysztof proponuje wykorzystanie prze-
12
12.
12
12
rysunku 13
punktach będą takie, jak na rysunku 13 Nadesłaliście kilka innych interesujących rzutników JK 7472 z rodziny TTL. Cztery prze-
rysunku 13.
rysunku 13
rysunku 13
Generator z bramką U1A wyznacza kolej- propozycji dotyczących pomiaru zręczności. rzutniki tworzą licznik 0...15. Cztery diody po-
ne cykle. Jeden cykl (przebieg A) powinien Na przykład Michał Kobierzycki z Grójca łączone z wyjściami licznika mają wagi 1, 2, 4,
Michał Kobierzycki
Michał Kobierzycki
Michał Kobierzycki
Michał Kobierzycki
trwać przynajmniej kilka lub kilkanaście se- proponuje wykonanie zabawki, w której 8. Pozwalają więc odczytać stan licznika.
kund. Nie może być krótszy, bo czas wy- w ciągu jak najkrótszego czasu należy włożyć W układzie występują dwa takie liczniki i do-
świetlania wyniku będzie za krótki i gracz kilkanaście klocków o różnym kształcie w od- datkowo bramki, co daje w sumie dziesięć
mógłby przyzwyczaić się do rytmu pracy ge- powiednie otwory. Rzeczywiście, może być kostek. Dowcipnego pomysłu trzeba Krzysz-
neratora. to znakomita zabawka dla mniejszych dzieci. tofowi pogratulować, zwłaszcza krokodylka
Krótki impuls wytwarzany przez opadające Pomysł Michała jest dobry, zaproponowany zaciśniętego na uchu. Natomiast każdemu,
zbocze przebiegu A ustawia przerzutnik RS układ elektroniczny jest poprawny (choć zbu- kto chciałby praktycznie wykonać taki układ
zbudowany z bramek U1C i U1D. Stan niski dowany z układów TTL, które nie są do tego proponuję wykorzystanie kostki CMOS 4520,
w punkcie E zaświeca diodę LED X i urucha- celu najlepsze). Natomiast istotną wadą pro- zawierającej dwa niezależne czterobitowe
mia brzęczyk. Natomiast wysoki stan sygnału pozycji jest konieczność wykonania dość liczniki binarne. Trzeba wtedy zastosować
D uruchamia generator zbudowany na bram- skomplikowanych elementów mechanicz- układ kształtowania impulsów z bramką
ce U1B. Impulsy z tego generatora są zlicza- nych. Wiadomo, że sprawy mechaniki są naj- Schmitta. Można też wykorzystać znaną kost-
ne w liczniku 4017 i wyświetlane do czasu większą zmorą elektroników. Jedynie prze- kę 4017, której wejścia wyposażone są
skasowania licznika przez sygnał G (wytwa- róbka gotowej, fabrycznej zabawki daje szan- w układ Schmitta - wtedy wystarczy zastoso-
rzany przez posnące zbocze sygnału A). sę realizacji układu zaproponowanego przez wać na wejściu prosty układ RC współpracu-
Przy praktycznej realizacji układu należało- Michała. jący z pętlą zawierającą zaciski dołączone do
by przewidzieć możliwość regulacji częstotli- Ciekawy układ zaproponował Tomasz Kuć zawodników.
Tomasz Kuć
Tomasz Kuć
Tomasz Kuć
Tomasz Kuć
wości generatora U1B, stosownie do stopnia z Babimostu. Tomek pisze: Mój projekt miał Do tej grupy rozwiązań należy też zręcz-
wytrenowania graczy - stąd potencjometr działać podobnie jak bardzo popularne i tanie nościomierz opracowany i wykonany przez
Krzysztofa Paprzyckiego
PR1. gry rosyjskie, tak zwane  jajka . Polegały one Krzysztofa Paprzyckiego z Wrocławia. Sche-
Krzysztofa Paprzyckiego
Krzysztofa Paprzyckiego
Krzysztofa Paprzyckiego
rysunku 14
Oczywiście przy projektowaniu płytki dru- na tym, że postać łapała jajka. Gdy je złapała, mat ideowy pokazany jest na rysunku 14
rysunku 14,
rysunku 14
rysunku 14
kowanej, bramki można zamieniać miejscami następowało dodanie punktu, gdy nie - odję- a model na fotografii. Oto fragmenty listu:
tak by układ połączeń był jak najprostszy. cie szansy. Ja postacie z tych gier zastąpiłem Do czego służy  zręcznościomierz elektro-
Dobranie wartości elementów pozostawiam przez cztery zielone LEDy, a przesuwające się niczny ?
Czytelnikom. Może ktoś zechce wykonać taki jajka, przez czerwone LEDy. Oczywiście do zabawy i testów sprawnoś-
układ? Schemat ideowy zaproponowany przez ciowych. Bawiąc się, ćwiczymy precyzyjne
A teraz zadanie domowe dla bardziej za- Autora zawiera kilkanaście układów scalo- manewry dłonią. Przyda się to przy montażu
awansowanych Czytelników. Zechcą oni nych CMOS. Zawiera też błędy uniemożliwia- powierzchniowym SMD.
przeanalizować połączenia wejść licznika jące jego realizację, dlatego nie zamieszczam Jak grać?
4017. Przy połączeniu wejścia CLI (nóżka 13) tego schematu. Idea jest jednak bardzo cieka- W całej zabawie chodzi o to, aby przejść
do masy, licznik reaguje na narastające zbo- wa, a i szczegóły układowe wzbudzają zainte- po torze ze srebrzanki, za pomocą kółka tak,
cza impulsów podawanych na wejście CL (n. resowanie. Zachęcam Tomka do dalszych aby jak najmniej razy dotknąć toru, to znaczy
14). Natomiast przy połączeniu CL z plusem prób. Zacznij jednak od prostszych układów. zewrzeć obwód. Liczy się również czas prze-
zasilania, wejście CLI reagowałoby na opada- Nie mogę też pominąć propozycji Krzysz- jścia. Gdy przekroczymy limit dotknięć (w mo-
Krzysz-
Krzysz-
Krzysz-
Krzysz-
jące zbocza podawanych na nie impulsów. tofa Kaliszewskiego z Opoczna. Oto frag- delu 9) lub limit czasu (ok. 40 sek) to dz
więk
tofa Kaliszewskiego
tofa Kaliszewskiego
tofa Kaliszewskiego
tofa Kaliszewskiego
Która wersja jest lepsza? ment jego listu: Proponuję układ do gry w łap- przerwie nam zabawę, po prostu GAME
Porównanie rysunków 8 i 12 pokazuje, że ki. Układ ma na celu zliczanie ilości uderzeń OVER. Trudność regulujemy za pomocą
naprawdę warto przeprowadzić dokładną przeciwnika w dłonie. Gdy przeciwnik spudłu- kształtu, długości toru i wielkości oczka oraz-
analizę założeń i celów, bo zazwyczaj pomaga je, przełączamy przełącznik na zliczanie ude- przy pomocy limitu czasu (regulacja VR2). Grę
to zrealizować postawione zadanie w sposób rzeń drugiego gracza. Do wejścia We1 podłą- można urozmaićić dowolnie, np dla pełno-
dużo prostszy i tańszy, niż wygląda to na po- czamy zasiski. Zaciski przypinamy np. do uszu letnich - po jednym drinku. Albo za oczko
czątku. Właśnie umiejętność takiej analizy zawodników i gramy. Jako wyświetlacz służą może służyć pierścionek jakiejś osoby.
jest bardzo cenną cechą każdego konstrukto- diody LED. (...)
ra. Warto więc nabywać takiej umiejętności.
Właśnie Szkoła Konstruktorów ma w tym po-
magać.
Nie chcę tu krytykować projektu Piotra
Wójtowicza. Piotr jest młody i dopiero się
uczy - za nadesłane rozwiązanie otrzyma na-
wet drobny upominek.
Bardzo ciekawy projekt refleksomierza
Waldemar Rogowski
przysłał Waldemar Rogowski z Sieradza.
Waldemar Rogowski
Waldemar Rogowski
Waldemar Rogowski
Układ jest rozbudowany (zawiera 40 układów
scalonych) i niewiele osób zdecydowałoby
się na jego budowę w warunkach domo-
wych. Idea jest zapożyczona z urządzenia do
badania refleksu zawodowych kierowców.
Na płycie czołowej umieszczona jest tablica
zawierająca sto przycisków rozmieszczonych
w dziesięciu rzędach i dziesięciu kolumnach.
Każdy rząd i każda kolumna mają swoje diody
świecące. W trakcie pracy urządzenia w pew-
nych odstępach czasu zapalają się po dwie
diody, jedna przy rzędzie, druga przy kolum-
nie. Zadaniem zawodnika jest jak najszybciej
nacisnąć przycisk umieszczony na skrzyżowa-
niu wyróżnionego rzędu i kolumny. Dwucyf-
rowy wyświetlacz pokazuje czas opóz
nienia.
16 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 14. Układ Krzysztofa Paprzyckiego.
wyjść układów U2 i U3 (oraz rezystor R10).
Dla zmniejszenia prądu diod zazwyczaj stosu-
je się szeregowy rezystor ograniczający,
umieszczony między katodami diod a masą.
Dla ścisłości należałoby dodać, iż choć układ
rysunku 15a
taki jak na rysunku 15a
rysunku 15a jest powszechnie sto-
rysunku 15a
rysunku 15a
sowany w konstrukcjach amatorskich, przy
napięciach zasilania wyższych niż 10V, często
przekroczone jest dopuszczalne dla diod
świecących napięcie wsteczne, wynoszące
rysunek 15b
5V. W uproszczeniu pokazuje to rysunek 15b
rysunek 15b.
rysunek 15b
rysunek 15b
Podane wartości napięć są przykładowe, po-
nieważ zastępcza rezystancja wewnętrzna
wyjść (oznaczona Rout) maleje ze wzrostem
napięcia zasilającego. Występuje też rozrzut
wartości tej rezystancji pomiędzy egzempla-
rzami kostek różnych producentów.
Aby nie przekraczać dopuszczalnego na-
pięcia wstecznego diod LED, przy napięciach
zasilania większych niż 9V należy stosować
rozwiązanie z rysunku 12, zawierające dzie-
Rys. 15. Sterowanie diod LED.
sięć rezystorów.
Pomimo wspomnianej drobnej niedoróbki
Jak to działa? Gratuluję Krzysztofowi kolejnego udanego model pokazany na fotografii działa popra-
Licznik 4017 U3 służy do zliczania dotknięć pomysłu! Układ pokazany na rysunku 14 jest wnie - sam się nim bawiłem. A Krzysztof za
toru. Rezystor R3 polaryzuje napięciem 0V poprawny, choć trochę dziwnie narysowany - swój układ otrzymuje większą część puli na-
wejście zegarowe 14 CLK. Kondensator C8 zazwyczaj ujemną szynę zasilającą rysujemy gród. Mam nadzieję, że elementy i zestawy
zwiera drobne impulsy, występujące maso- niżej niż dodatnią, bo ułatwia to analizę ukła- wybrane w ramach nagrody ułatwią mu reali-
wo na obwodzie tor-oczko, które mogłyby fał- du. Jedynym drobnym błędem jest bezpo- zację wielu następnych, ciekawych układów.
szować wynik. Od jego pojemności zależy, średnie zwarcie dwóch wyjść - nóżek nr 11
Śmieszki
kiedy układ zliczy kolejne dotknięcia toru. kostek U2 i U3. Układ działa, choć po poja-
Dzieje się tak, ponieważ po dotknięciu, zosta- wieniu się stanu wysokiego na jednym Grzegorz Zawada
Grzegorz Zawada
Grzegorz Zawada
Grzegorz Zawada
Grzegorz Zawada z Gorzowa Wlkp. zapro-
je on naładowany i utrzymuje stan 1 przez pe- z wyjść niepotrzebnie płynie prąd między ponował skonstruowanie urządzenia wyposa-
wien czas. obydwoma wyjściami nr 11. Przy napięciu za- żonego w mikrofon, które po  usłyszeniu ja-
W podobny sposób działa licznik U2. Czas silania w granicach 8,2V prąd ten wynosi oko- kichkolwiek dz
więków odtwarzałoby śmiech
na przejście  labiryntu wyznacza generator ło 8mA. Całkowity pobór prądu w czasie gry zapisany w kostce ISD. Pomysł taki może być
na bramkach a i b układu 4001B. Układ gene- wynosi około 35mA, a w stanie alarmu około (i jest) z powodzeniem wykorzystany w róż-
ruje tylko wtedy, gdy wejście U1a jest w sta- 82mA. Jest to dużo, jak na układ zasilany nych sytuacjach. Zazwyczaj odtwarzany jest
nie 0. Zapewnia ro R5. Zawieszenie oczka z baterii 9V typu 6F22. Zwykła bateria tego ty- nie tyle śmiech, co szczekanie dużego psa.
z na zawieszkach spowoduje zaprzestanie ge- pu ma pojemność rzędu 100mAh, przy takich Jest to dobry sposób na skonstruowanie
neracji. prądach szybko się wyczerpie. elektronicznego psa, czyli układu odstraszają-
Generator astabilny U1c i U1d zasila syg- W układach zawierających współczesne, cego amatorów cudzego mienia.
nałem przerywanym piezo z generatorem. wysokosprawne diody LED, zazwyczaj prąd Natomiast Piotr Maksymiuk z A
ęcznej
Piotr Maksymiuk
Piotr Maksymiuk
Piotr Maksymiuk
Piotr Maksymiuk
Dz
więk oznacza GAME OVER. diody wynosi około 5...10mA, co daje wystar- przedstawił układ WC-śmiaczki (rysunek 16
rysunek 16
rysunek 16
rysunek 16
rysunek 16).
Gdy liczniki U2 lub U3 zliczą do 10, wtedy czającą jasność. Niekiedy wystarczy prąd W swym bardzo ciepłym liście napisał między
następuje zaświecenie żółtych diod D10 2mA - wtedy lepiej zastosować mniejsze dio- innymi:
i D20 oraz włączenie brzęczyka piezo. dy, np. 3mm, bo będą lepiej widoczne. Do czego to służy?
Przycisk S1 zeruje układ i przygotowuje go W układzie Krzysztofa prąd diod wyzna- Oczywiście do robienia dowcipów. Urzą-
dla kolejnego gracza. czony jest przez rezystancję wewnętrzną dzenie WC-śmiaczka służy do zdenerwowa-
17
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 16. WC-
śmiaczka Piotra
Maksymiuka.
nia (czytaj - rozśmieszenia) osób w momen- bardzo wiem, o co Sylwkowi chodziło, gdy korzystanie fotoelementu uruchamiającego
cie, w jakim najmniej się tego spodziewają, napisał, że zadaniem sapera jest zatrzymanie układ po otwarciu paczki. Jednak narysowany
czyli w... WC! Działa (przynajmniej powinno) układu za pomocą przycisku. Czy ten przycisk przez niego układ nie zadziała, bo fotorezystor
w ten sposób, że umieszczone w ubikacji dzi- miałby być gdzieś ukryty? nie może być umieszczony szeregowo w ob-
kim śmiechem reaguje na przebywanie tam Sam pomysł, wzorowany na licznych fil- wodzie zasilania. Ponadto Andrzej otarł się
istoty ludzkiej poszukującej samotności. mach sensacyjnych jest ciekawy. Należałoby o plagiat, nie napisał bowiem, skąd przeryso-
Jak to działa? tylko obmyślić na czym polegałoby zatrzyma- wał układ generatora, a na pewno nie jest to
Wbrew pozorom nie posiada żadnych sen- nie układu. Układ można wzbogacić o układ jego opracowanie.
sorów zapachowych, jednak i tak działa sku-  cykania wykorzystujący brzęczyk lub mem-
Inne pomysły
tecznie. Normalnie, kiedy w WC jest ciemno brankę piezo.
Norbert Jaroszewicz
układ pozostaje w spoczynku. Kiedy tylko fo- Z kolei Norbert Jaroszewicz z Białegosto- Otrzymałem kilka rozwiązań zawierających
Norbert Jaroszewicz
Norbert Jaroszewicz
Norbert Jaroszewicz
totranzystor T1 zostanie oświetlony, U1 za- ku proponuje sposób, który jak sam pisze, układy do sterowania diod świecących. Układ
czyna generować impuls o czasie trwania wy- może kogoś przyprawić o zawał serca. Jego biegnących napisów proponuje wspomniany
znaczonym przez R3, R4 i C1 (około 12 se- układ umieszczony ma być w paczce. W mo- już Jarosław Chudoba. Paweł Głogowski
Paweł Głogowski
Paweł Głogowski
Paweł Głogowski
Paweł Głogowski
kund). Czas ten pozwala nieświadomej ofie- mencie otwarcia paczki mechaniczny wyłacz- z A
aska narysował kilka prostych generator-
rze zająć dogodną pozycję... Gdy ten czas nik uruchomi generator i licznik 4017 z dzie- ków, a nawet przysłał prościutki model.
upłynie, opadające zbocze impulsu z wyjścia sięcioma diodami LED. Po zliczeniu dziesięciu Marcin Kotowski
Marcin Kotowski
Marcin Kotowski
Marcin Kotowski
Marcin Kotowski z Lublina proponuje wy-
U1 uruchomi nasz odtwarzacz. impulsów, tranzystor poda napięcie zasilające korzystanie kostek UCY7400 i 74164.
Nagrywanie należy przeprowadzić w od- na kondensator elektrolityczny włączony od- Wspomniany już Maciej Sypniewski podał
dzielnym układzie - umożliwi to zmniejszenie wrotnie. Według Autora kondensator wy- propozycję wykorzystania mikroprocesora
rozmiarów śmiaczki. strzeli z wielkim hukiem. Wiem coś o rozwa- PIC, jest to jednak tylko ogólna idea. Podał
Ukłąd po niewielkiej przeróbce można za- laniu elektrolitów; jednak układ pokazany na też schemat podwójnej elektronicznej kostki
rysunku 17
stosować do straszenia nocą. Na przykład po rysunku 17
rysunku 17 moim zdaniem nie zadziała. Oczy- do gry.
rysunku 17
rysunku 17
zgaszeniu światła i położeniu się do łóżka, na- wiście nie polecam nikomu takich ekspery- Paweł Pater z miejscowości Goszcz pro-
sza ofiara słyszy wydobywający się spod zie- mentów. ponuje wykonanie układu do losowania liczb
mii rozdzierający krzyk... Natomiast umieszczenie w paczce bardzo Dużego Lotka i Multilotka.
Piotr przyznaje, że korzystał z układów głośnej syreny alarmowej piezo, ewentualnie Bogdan Woz
niak z Wrocławia podjął am-
Bogdan Woz
niak
Bogdan Woz
niak
Bogdan Woz
niak
Bogdan Woz
niak
publikowanych w EdW, jednak za pomysł zastosowanie cykającego i mrugającego ukła- bitne zadanie stworzenia elektronicznej gry
przyznaję mu nagrodę - po otrzymaniu formu- du odliczania, może być mniej groz
nym po- w okręty, czy jak inni mówią - w statki. Oczy-
larza, będzie mógł w ramach nagrody zamó- mysłem. wiście układ jest bardzo prosty, ale ważne
Andrzej Li-
wić na przykład kostkę ISD i zrealizować po- Trzeci zwolennik  bomby , Andrzej Li- jest, że Bogdan próbuje swoich sił. Bogdana
Andrzej Li-
Andrzej Li-
Andrzej Li-
sowski
mysł w praktyce. Życzę mu, żeby jego ofiary sowski z Odrowąża, słusznie proponuje wy- i innych początkujących zachęcam do prak-
sowski
sowski
sowski
nie były zbyt nerwowe i porywcze.
Przypominam też, że do współpracy z kos-
tkami ISD trzeba stosować możliwie duże
głośniki (minimum o średnicy 10cm), by uzys-
kać przyzwoitą jakość dz
więku.
Ponadto proponuję przerobić układ opóz
-
niający i zastąpić kostkę 555 jakimś układem
CMOS, choćby bramkami z kostki 4093. Po-
zwoli to zmniejszyć pobór prądu w spoczynku
praktycznie do zera. Warto też zmienić spo-
sób sterowania układu ISD i wykorzystać
końcówkę PD, wprowadzającą układ w stan
spoczynku.
Bomba
Trzy osoby proponują wykonanie swego
rodzaju bomby.
Sylwester Pardyka
12-letni Sylwester Pardyka
Sylwester Pardyka z Kielc przysłał
Sylwester Pardyka
Sylwester Pardyka
projekt układu z licznikiem liczącym w dół.
Gdy  saper nie zdąży i licznik dojdzie do ze-
Rys. 17. Propozycja Norberta Jaroszewicza.
ra, rozlegnie się głośny dz
więk. Niestety nie
18 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
tycznego zbudowania jakiegoś prostego ukła- że niektóre schematy przysyłane jako rozwią- kiej, jaką mają opisy małych układów serii
du, to naprawdę daje dużo satysfakcji. zania są żywcem  zerżnięte z literatury. Nie 2000. Bardzo się z tego cieszę. Już widzę, że
Szymon
Zarówno Bogdan Woz
niak, jak i Szymon mam nic przeciwko korzystaniu z literatury, niektórzy z Was za jakiś czas staną się praw-
Szymon
Szymon
Szymon
Dolny
Dolny
Dolny z Zabrza proponują wykorzystanie ukła- wręcz przeciwnie - jest to konieczne. Jednak dziwymi autorami EdW. Jeśli opracujecie cie-
Dolny
Dolny
dów z melodyjką typu UM66. Rzeczywiście trzeba zachować minimum przyzwoitości kawy układ i wykonacie model, możecie
są to kostki znakomicie nadające się do róż- i podać informację że układ nie jest opraco- oczywiście napisać artykuł i przysłać do re-
nych rozrywkowych konstrukcji. wany samodzielnie. Jak zauważyliście w po- dakcji. Jeśli zostanie pozytywnie oceniony,
Na koniec chciałbym jeszcze podać na- przednich zadaniach, nie uniemożliwia to zostanie opublikowany na ogólnie przyjętych
zwiska Kolegów, którzy nadesłali garść cieka- otrzymania nagrody. zasadach. Nie przysyłajcie od razu modelu,
Cezary Rytwiński
wych pomysłów. Cezary Rytwiński
Cezary Rytwiński
Cezary Rytwiński
Cezary Rytwiński z Lubska Tymczasem nadal otrzymuję  rozwiąza- tylko list i fotografię, bowiem redakcja nie
podał prosty projekt strzelnicy świetlnej i ilu- nia przepisane z literatury. Na przykład Grze- zwraca niezamówionych materiałów.
Grzegorz Dolatowski
minofonii. Grzegorz Dolatowski
Grzegorz Dolatowski
Grzegorz Dolatowski
Grzegorz Dolatowski z Lublina po- gorz Kempka z Siedlec przysłał przerysował Nie przysyłajcie natomiast wymyślonych
daje kilka możliwości wyzwalania kostek ISD skądś stary układ generatora na pięciu tran- przez Was i Waszym zdaniem genialnych
Krzysztof
dz
więkiem lub światłem. Natomiast Krzysztof zystorach, który w zależności od zwory łączą- schematów, jeśli ich nie zrealizujecie na płyt-
Krzysztof
Krzysztof
Krzysztof
Winkiel
Winkiel
Winkiel z Koluszek proponuje między innymi cej punkty oznaczone A, P, S ma rzekomo ce. Schematów to my mamy setki i tysiące -
Winkiel
Winkiel
zastosowanie układów ISD i termistora do wydawać dz
więki naśladujące sygnał straży pamiętajcie, że w EdW przedstawia się wy-
budowy  gadającego piekarnika . Po rozgrza- pożarnej, ambulansu lub radiowozu policyjne- łącznie projekty zrealizowane i sprawdzone.
niu piekarnika gospodyni słyszałaby co jakiś go. Może i tak jest, choć nie jestem o tym W redakcji pojawiło się trochę takich  ge-
czas ciche westchnienia typu: Za gorąco, wy- przekonany. nialnych projektów, działających tylko na pa-
łącz mnie, proszę, lub podobne. Przednia pierze. Ktoś nas chciał kiedyś uszczęśliwić
Podsumowanie
myśl! Oprócz piekarnika, można w ten spo- schematem wzmacniacza klasy A o mocy
sób  wzbogacić inne urządzenia. Krzysztof Pula nagród zostaje podzielona między wyjściowej... 500W. Biedaczyna nie wspo-
proponuje też wykorzystanie pilota z kodem Krzysztofa Paprzyckiego i Piotra Maksymiuka. mniał tylko, jak odprowadzić i rozproszyć kilka
RC-5 do przełączania kanałów w telewizorze. Wyróżnienia w postaci drobnych upominków kilowatów mocy strat, jakie powstałyby w ta-
Nie jest jednak łatwe takie skupienie wiązki otrzymają Piotr Wójtowicz i Karol Herda. kim wzmacniaczu. Niektóre papierowe pro-
promieniowania, by pilotem przez okno wpły- W podsumowaniu muszą stwierdzić, że jekty wyglądają nawet sensownie, ale na
wać na odbiornik w sąsiednim bloku. jestem zadowolony z Waszych propozycji. Za- pewno nie zostaną opublikowane bez spraw-
Wszystkich wymienionych Kolegów uważyłem, że niektórzy z was, bardzo młodzi dzenia. Dlatego wszystkich Czytelników EdW
chciałbym serdecznie pochwalić za zapropo- wiekiem, naprawdę zaczynają być konstruk- gorąco zachęcam do praktycznych ekspery-
nowane rozwiązania. Jak zauważyliście, z bra- torami. Wiek to nie wszystko - przekonuję mentów. Jeśli zrealizujecie jakiś ciekawy po-
ku miejsca nie mogę szczegółowo przedsta- się, iż czternasto- i piętnastolatki potrafią za- mysł z podanych powyżej, macie szansę na
wić i przeanalizować każdego projektu. Za- projektować i wykonać układ spełniający po- publikację w ramach Forum Czytelników.
chęcam natomiast do samodzielnych prób żyteczną funkcję. Ale otrzymuję też schematy Zachęcam do udziału w bieżącym zadaniu,
i uczenia się na błędach. Wszystkiego nie da od znacznie starszych uczestników Szkoły a także w następnych edycjach konkursu.
się przewidzieć i opisać na papierze. Do- i proponowane układy nie mają żadnych
Wasz instruktor
świadczenia nabywa się budując układy. szans działać.
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Przy okazji pochwał muszę też wspomnieć Być może zauważyliście, że dwóch uczes-
o sprawach przykrych. Otrzymuję informacje, tników zredagowało swoje listy w postaci ta-
Cd. ze str. 6 Także temat analizy barwy światła nie jest Jednocześnie informujemy, że stary krajo-
wcale prosty. Potrzebne są czujniki mie- wy dekoder zdalnego sterowania o ozna-
Szanowna Redakcjo! rzące poszczególne barwy składowe, czeniu MC1025 nie potrafi dekodować
Jestem bardzo zadowolony z wiedzy procesor przetwarzający wyniki oraz urzą- sygnałów standardu RC-5. Nie uda się
elektronicznej przekazywanej przez Wasz dzenia wykonawcze sterujące filtrami więc tą drogą, tanim sposobem zastąpić
miesięcznik. i czasem naświetlania. Dodatkowo urzą- kostki SAA3049.
Pracuję jako fotolaborant-fotograf i częs- dzenie musi umożliwiać wprowadzanie
to mam do czynienia z układami elektro- informacji o czułości i korekcji wstępnej Witold Miloch z Gdańska napisał rzeczo-
nicznymi do produkcji zdjęć. (...) Gdzie używanego papieru. Z uwagi na dużą wy list dotyczący robotyki, oprogramo-
uzyskać informacje na temat urządzeń liczbę czynników, które należałoby wania i popularności sprzętu komputero-
do pomiaru światła (barwy i natężenia), uwzględnić w projekcie, jest to trudne za- wego. Dziękujemy za uwagi - zgadzamy
systemów pomiarowych i rozwiązań tech- danie nawet dla biura konstrukcyjnego, się z nimi w całej pełni. Postaramy się
nicznych analizatorów barw stosowanych a na pewno nie poradzi sobie z nim na- spełnić oczekiwania, choć zdajemy sobie
w fotografii. wet średnio zaawansowany amator-elek- sprawę, że stoimy przed bardzo trudnym
Interesuje mnie to, bo chciałbym zbudo- tronik. Dlatego w najbliższym czasie nie zadaniem. Tak się złożyło, że praktyczną
wać taki analizator, który mierzyłby bar- przewidujemy tego tematu w EdW. Jeśli odpowiedzią na list jest Kącik elektronika
wę i światło za pomocą kawałka światło- jednak ktoś miałby informacje interesują- amigowca, który otwiera swe podwoje
wodu i sterowałby filtrami i żarówką po- ce naszego Czytelnika, niech skontaktuje właśnie w tym numerze. Będziemy
większalnika. (...) się z nim bezpośrednio. wdzięczni za następny list z uwagami na
Stanisław Grabias temat EdW za kilka miesięcy - jak nasze
os. Zachód B-21i/9 Realizujemy prośbę naszego Czytelnika starania widać od strony Czytelników.
73-110 Stargard Szczeciński M. Adamczyka z Niedzicy - oto informa- A na razie za poruszenie problemów, któ-
Dawniej wielu młodych ludzi zajmowało cje na temat kostki 74154: re są naszą wspólną troską, Witold otrzy-
się fotografią czarno-białą. Dziś praktycz- muje upominek - książkę.
nie nikt nie robi w łazience kolorowych
odbitek, bowiem w procesie wywoływa-
nia trzeba ściśle przestrzegać paramet-
rów technicznych, między innymi trzeba
utrzymać temperaturę z dokłądnością
0,5oC. Cd. na str. 75
19
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97