MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Mariusz Dydek
Przygotowanie podłoży pod tapetowanie
714[01].Z2.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Florczak Teresa
dr inż. Francuz Władysława Maria
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Machnik Marek
Konsultacja:
mgr inż. Machnik Marek
mgr inż. Sagan Teresa
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[01].Z2.02
Przygotowanie podłoży pod tapetowanie, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu Malarz - tapeciarz
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
 SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska na stanowisku pracy 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 9
4.1.3. Ćwiczenia 9
4.1.4. Sprawdzian postępów 10
4.2. Zasady przygotowywania podłoży pod tapetowanie 11
4.2.1. Materiał nauczania 11
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 12
4.2.3. Ćwiczenia 12
4.2.4. Sprawdzian postępów 13
4.3. Wymagania techniczne stawiane podłożom 14
4.3.1. Materiał nauczania 14
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 16
4.3.3. Ćwiczenia 16
4.3.4. Sprawdzian postępów 17
4.4. Zanieczyszczenia podłoża. Sposoby naprawy uszkodzeń ścian.
Naprawa, szpachlowanie, gruntowanie podłoża 18
4.4.1. Materiał nauczania 18
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 22
4.4.3. Ćwiczenia 22
4.4.4. Sprawdzian postępów 24
4.5. Przygotowanie podłoży drewnianych i drewnopochodnych pod
tapetowanie 25
4.5.1. Materiał nauczania 25
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 26
4.5.3. Ćwiczenia 26
4.5.4. Sprawdzian postępów 28
4.6. Przygotowanie podłoży malowanych farbami do tapetowania 29
4.6.1. Materiał nauczania 29
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 30
4.6.3. Ćwiczenia 30
4.6.4. Sprawdzian postępów 32
4.7. Zabezpieczanie styków elementów prefabrykowanych i wzmacnianie
naroży 33
4.7.1. Materiał nauczania 33
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 33
4.7.3. Ćwiczenia 34
4.7.4. Sprawdzian postępów 35
5. Sprawdzian osiągnięć 36
6. Literatura 41
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WROWADZENIE
Uczysz się zawodu malarz - tapeciarz, wykorzystując modułowy program nauczania.
Program taki zakłada, że w trakcie jego realizacji wykazujesz się dużą aktywnością
i samodzielnie rozwiązujesz wiele problemów zawodowych. W ten sposób nabywasz
konkretne kwalifikacje, stanowiące podstawę do zatrudnienia, a następnie do awansu
zawodowego.
Do nauki otrzymujesz poradnik:  Przygotowanie podłoży pod tapetowanie , który zawiera:
- wymagania wstępne, czyli tę część wiedzy i umiejętności opanowanych w trakcie realizacji
programu poprzednich jednostek modułowych, która będzie Ci niezbędna do realizacji
materiału tej jednostki modułowej (co już musisz umieć, aby nauczyć się czegoś nowego),
- wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem (czego nowego
siÄ™ nauczysz),
- nowy materiał nauczania (co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia),
- zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści i możesz już
rozpocząć realizację ćwiczeń (czy możesz już przystąpić do ćwiczeń),
- ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych
(co i w jaki sposób masz wykonać praktycznie),
- sprawdziany postępów (sam możesz sprawdzić, czy już potrafisz poradzić sobie
z problemami, jakie wcześniej rozwiązywałeś),
- zestawy zadań testowych (w jaki sposób nauczyciel sprawdzi i potwierdzi poziom Twojej
wiedzy),
- literaturę i wykaz niezbędnych norm (gdzie zaglądnąć, aby więcej wiedzieć i lepiej
wykonać zadania). Poradnik nie jest podręcznikiem ani tym bardziej kompendium wiedzy
związanej z zawodem. Aby zdobyć więcej interesujących Cię informacji, musisz sięgnąć
do przedstawionych pozycji, które przedstawiają najbardziej aktualną wiedzę w zawodzie.
Pamiętaj, że przedstawiony wykaz literatury nie jest czymś stałym i w każdej chwili mogą
pojawić się na rynku nowe pozycje.
Po przeczytaniu każdego pytania ze sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim
miejscu TAK albo NIE  właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedz
. Odpowiedzi NIE wskazujÄ…
na luki w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze
raz powróć do elementów programu nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie
jego elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej, nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz
zadanie praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów
podejmie decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. Aby zapoznać się z taką
formą sprawdzania kwalifikacji, zakresem kontroli oraz poznać kryteria oceniania, przejrzyj
przykładowe zadania kontrolne.
W każdej chwili (z wyjątkiem testów końcowych) możesz zwrócić się o pomoc
do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze
wykonujesz daną czynność.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać regulaminów,
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcji przeciwpożarowych i zasad ochrony
środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z odpowiednimi przepisami
zapoznasz siÄ™ w trakcie nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Schemat układu jednostek modułowych
714[01].Z2
Technologia robót tapeciarskich
714[01].Z2.01
Dobieranie materiałów, narzędzi
i sprzętu do tapetowania
714[01].Z2.02
Przygotowanie podłoży pod
tapetowanie
714[01].Z2.03
Tapetowanie
714.[01].Z2.04
Wykonywanie robót remontowych
i konserwacja tapet
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji tej jednostki modułowej, powinieneś umieć:
- stosować terminologię budowlaną,
- odróżniać technologie wykonania budynku,
- przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
- stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
- rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
- odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
- posługiwać się dokumentacją budowlaną,
- wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
- organizować stanowiska składowania i magazynowania,
- transportować materiały budowlane,
- rozróżniać materiały i sprzęt budowlany,
- rozróżniać i dobierać materiały stosowane w tapetowaniu i przygotowaniu podłoża
pod tapetowanie,
- rozróżniać i dobierać narzędzia i sprzęt do tapetowania i przygotowania podłoża
pod tapetowanie,
- oceniać jakość klejów i tapet,
- określać szacunkowo ilość potrzebnych materiałów,
- dokonywać przedmiaru i obmiaru robót tapeciarskich.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- rozpoznać rodzaje podłoży pod tapetowanie,
- ustalić zakres prac tapeciarskich,
- dobrać i zastosować materiały pomocnicze do przygotowania podłoża pod tapetowanie,
- dobrać i zastosować narzędzia oraz sprzęt do przygotowania podłoża,
- określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów pomocniczych,
- naprawić stare podłoża malarskie pod tapetowanie,
- zaszpachlować i zagruntować podłoże,
- przygotować podłoże z drewna i tworzyw drzewnych,
- przygotować podłoże uprzednio pomalowane farbą wapienną, klejową, emulsyjną i olejną
pod tapetowanie,
- zabezpieczyć styki elementów prefabrykowanych,
- wzmocnić naroża,
- zorganizować stanowisko pracy do prac tapeciarskich,
- dokonać obmiaru i przedmiaru robót tapeciarskich,
- wykonać prace przygotowujące podłoże pod tapetowanie z zachowaniem przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska na stanowisku
pracy
4.1.1. Materiał nauczania
Podczas prac tapeciarskich pracownicy narażeni są na wiele niebezpiecznych sytuacji.
Sytuacje takie mogą powstawać zarówno podczas prac przygotowawczych jak i samego
tapetowania. Wobec czego niezbędne jest zapoznanie się z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy przed wykonywaniem powyższych prac, oraz z zasadami bezpiecznego
posługiwania się sprzętem pomocniczym.
Do prac niebezpiecznych możemy zaliczyć:
Prace tapeciarskie wykonywane w pomieszczeniach wysokich.
Powinny one być prowadzone z prawidłowo wykonanych rusztowań lub drabin. Drabiny
nie powinny wykazywać jakichkolwiek uszkodzeń (pęknięć, rozluz
nień szczebli), a także nie
powinny być przedłużane przez nadbicie stojaków. Nie wolno pracować na deskach lub
pomostach opartych przypadkowo na elementach wyposażenia wnętrz budynku, jak na
przykład grzejnikach i umywalkach. Podczas pracy na drabinie malarskiej lub na pomoście,
robotnik nie powinien sięgać ręką dalej, niż pozwala na to pionowa pozycja jego ciała, to
znaczy bez wychylania siÄ™.
Obsługa zmechanizowanych narzędzi i aparatów.
Silniki elektryczne zmechanizowanych narzędzi i aparatów zasila się z tymczasowej sieci
elektroenergetycznej. Do bezpośredniego zasilania poszczególnych odbiorników energii służą
skrzynki rozdzielcze niskiego napięcia, umieszczone na poszczególnych piętrach wznoszonego
budynku. Przyłączenie narzędzia następuje przez włożenie wtyczki do gniazdka wtykowego,
zabezpieczonego bezpiecznikami topikowymi.
Warunki panujące podczas remontów są uważane za szczególnie niebezpieczne pod
względem możliwości porażenia prądem elektrycznym. Dlatego narzędzia elektryczne
stosowane w pracach wykończeniowych, w tym również w robotach tapeciarskich, zaopatruje
się w izolację ochronną, związaną konstrukcyjnie z elektrycznymi częściami narzędzia.
Ze względu na konieczność podwyższenia stopnia ochrony przed porażeniem, przepisy
budowy i eksploatacji urządzeń elektrycznych nakazują stosowanie dodatkowych środków
ochrony, do których należą zerowanie, uziemienie ochronne, wyłączniki ochronne, bezpieczne
napięcie.
Rodzaj stosowanego zabezpieczenia dodatkowego zależy od przyjętego systemu instalacji
na placu budowy. Zerowanie polega na połączeniu korpusu narzędzia z uziemionym
przewodem zerowym sieci elektrycznej. Uziemienie ochronne polega na połączeniu korpusu
narzędzia z uziomem - metalowym przedmiotem, połączonym z gruntem. Posługiwanie się
narzędziami zasilanymi napięciem do 24 V jest najbardziej skutecznym sposobem
zabezpieczenia przed porażeniem. Dlatego narzędzia elektryczne, a szczególnie pracujące
w warunkach wilgotnych, przy konstrukcjach metalowych, powinno się dostosować
do bezpiecznego napięcia - do 24 V.
Każde narzędzie z napędem elektrycznym jest zaliczane do odpowiedniej klasy ochrony
przeciwporażeniowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Posługiwanie się materiałami żrącymi.
Podczas usuwania starych powłok olejnych i lakierniczych bezpośrednio przed
tapetowaniem, często posługujemy się żrącymi środkami chemicznymi. Do środków tych
zaliczamy: sodę, wapno, ług potasowy (wodorotlenek potasu), ług sodowy zwany sodą żrącą
(wodorotlenek sodu). Podczas przygotowania past oraz stosowania ich należy zachować
szczególna ostrożność. Należy pracować w rękawicach gumowych i okularach ochronnych,
dodatkowo należy natłuścić skórę rąk i twarzy kremem ochronnym.
W przypadku podłoży silnie alkalicznych, które najczęściej występują przy tynkach
świeżych, należy przeprowadzić neutralizację podłoży poprzez fluatowanie. Fluatowanie
możemy przeprowadzić 20% roztworem wodnym fluorokrzemianu cynku. Neutralizację
podłoży można wykonać, zmywając powierzchnię 10% roztworem wodnym kwasu octowego
(octu). Podczas tych prac należy stosować środki ochrony osobistej (okulary, rękawice
gumowe).
Posługiwanie się materiałami trującymi.
Do usuwania starych farb olejnych z powierzchni materiałów drewnopochodnych -
sklejki, płyt OSB, płyt wiórowych, używane są. zmywacze farb (mieszaniny aktywnych
rozpuszczalników). Zmywacze te zawierają octany, aceton, ksylen, toluen z dodatkiem
parafiny lub wosków. Podczas stosowania tych środków należy zachować ostrożność,
ponieważ pary lotnych substancji organicznych są szkodliwe dla zdrowia, a niektóre z nich są
Å‚atwopalne.
Posługiwanie się materiałami łatwo palnymi.
W związku z pracami tapeciarskimi mogą zaistnieć następujące zagrożenia powstania
pożaru:
- w czasie magazynowania materiałów, z powodu nieprzestrzegania zasad składowania
materiałów łatwo palnych oraz używania otwartego ognia,
- w czasie stosowania materiałów, zawierających łatwo palne rozpuszczalniki organiczne,
z powodu nieostrożnego obchodzenia się z ogniem. W takich przypadkach może dojść do
pożaru przez zapalenie się materiału oraz - znacznie groz
niejszy w skutkach - wybuch
skoncentrowanych par rozpuszczalników, jeśli pomieszczenia, w których je stosowano nie
były należycie wietrzone.
Zasady ochrony przed powstaniem niebezpieczeństwa pożaru lub wybuchu sprowadzają
siÄ™ do:
- wietrzenia lub wentylowania pomieszczeń, w których przechowuje się materiały łatwo
palne oraz używa się ich do wykonywania powłok lub prac pomocniczych,
- bezwzględnej ostrożności obchodzenia się z ogniem.
W czasie robót związanych z impregnowaniem powierzchni drewnopochodnych,
z zastosowaniem łatwo palnych materiałów, brygada robocza powinna umieścić w widocznym
miejscu wyraz
ne napisy ostrzegawcze.
Pozostałości rozrobionego kleju czy substancji do obniżania alkaliczności podłoża pod
żadnym pozorem nie wylewamy do instalacji kanalizacyjnej czy bezpośrednio do gruntu.
Substancje te mogą być przyczyną skażenia wód gruntowych i zanieczyszczenia środowiska
naturalnego. Należy je szczelnie zamknąć w specjalnych do tego celu przystosowanych
pojemnikach. Pozostałości po starych tapetach również należy zebrać i wraz z innymi
odpadami przekazać do Zakładu Gospodarki Komunalnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie środki ostrożności należy zachować przy usuwaniu starych powłok olejnych?
2. Jakie mogą być przyczyny nieostrożnego obchodzenie się z substancjami żrącymi?
3. Jakie środki ostrożności powinny zostać zachowane podczas pracy na wysokości?
4. Jakie środki ostrożności należy zachować przy używaniu urządzeń elektrycznych?
5. Jakie znasz podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Świeży tynk należy fluatować. Jakie zachowasz środki ostrożności przy fluatowaniu?
Spróbuj przewidzieć, jakie zagrożenia mogą wynikać z braku zachowania stosownych
środków ostrożności.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ocenić zagrożenia,
2) określić środki ostrożności,
3) zapisać swoje spostrzeżenia,
4) omówić z nauczycielem wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- arkusz papieru.
Ćwiczenie 2
Określ jakie środki ostrożności należy zachować przy pracy na wysokości. Wymień
zagrożenia jakie mogą powstać podczas pracy na wysokości. Oceń stan techniczny przyborów
służących do pracy na wysokości.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ocenić zagrożenia,
2) określić środki ostrożności,
3) sprawdzić stan techniczny drabiny malarskiej,
4) zapisać swoje spostrzeżenia,
5) omówić z nauczycielem wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- arkusz papieru,
- drabina malarska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Ćwiczenie 3
Przedstaw zagrożenia jakie mogą powstać podczas pracy z urządzeniami elektrycznymi.
Jakie środki ostrożności należy zachować przy używaniu urządzeń elektrycznych?
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ocenić zagrożenia,
2) przedstawić środki ostrożności jakie należy zachować,
3) zapisać swoje spostrzeżenia,
4) omówić z nauczycielem wykonane ćwiczenie,
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- arkusz papieru.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz określić
1) jakie Å›rodki ostrożnoÅ›ci należy zachować przy fluatowaniu? ðð ðð
2) jakie Å›rodki ostrożnoÅ›ci należy zachować przy pracy na wysokoÅ›ci? ðð ðð
3) do czego sÅ‚uży zerowanie? ðð ðð
4) co to jest uziemienie? ðð ðð
5) co to jest bezpieczne napiÄ™cie? ðð ðð
6) dlaczego należy wietrzyć magazyny z materiałami służącymi
do prac impregnacyjnych? ðð ðð
7) przewidzieć zagrożenia wystÄ™pujÄ…ce przy pracach tapeciarskich? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
4.2. Zasady przygotowywania podłoży pod tapetowanie
4.2.1. Materiał nauczania
Prace przygotowawcze przed tapetowaniem dotyczą głównie obróbki powierzchni
podłoży pod tapety. Od staranności i dokładności ich wykonania zależy nie tylko gładkość
powierzchni ścian, ale również dobra przyczepność i trwałość wyklejonych tapet, w okresie ich
użytkowania. Prace związane z przygotowaniem podłoży zajmują więcej czasu niż samo
przyklejanie tapet do ścian. Wykonawca powinien przede wszystkim poznać charakterystyczne
właściwości podłoży spotykanych w pomieszczeniach mieszkalnych. Od rodzaju podłoży
zależy zazwyczaj dobór i zakres zabiegów związanych z ich przygotowaniem do tapetowania.
Tabela 1. Zestawienie rodzajów podłoży z których, w razie konieczności, powinny być usunięte stare powłoki
malarskie do tapetowania [5, s. 48]
Stare powłoki malarskie
Grupa podłoży Rodzaj podłoży
Klejowe Emulsyjne Wapienne Olejne
Podłoża tynkowe Tynki wapienne X X X X1 lub X3
Tynki gipsowo - wapienne X X X X1 lub X3
Tynki gipsowe X X - X1
Podłoża betonowe Podłoża betonowe X X X X2 lub X3
Podłoża gipsowe Płyty ścienne  Pro-monta X X - -
PÅ‚yty gipsowo-kartonowe X X - -
Podłoża z drewna Drewno lite
- X - X1
litego
Podłoża Płyty wiórowe X X - X2
z materiałów Płyty pilśniowe
X X - X2
drewnopochodnych
Sposoby usuwania powłoki malarskiej przez:
X - skrobanie, po uprzednim zwilżeniu powłoki wodą,
X1- ługowanie cieczami o właściwościach alkalicznych,
X2- zmiękczanie rozpuszczalnikami organicznymi,
X3- opalanie, czyli nagrzewanie starej powłoki za pomocą płomienia lub gorącego powietrza,
co powoduje jej zmiękczenie.
Podłożem pod tapety mogą być tynki, powierzchnie elementów betonowych, gipsowych,
drewnopochodnych. Podłoże pod tapety powinno być suche, nie alkaliczne, powierzchniowo
mocne, gładkie i czyste.
Nowe podłoża z materiałów mineralnych (tynki, powierzchnie betonowe) powinno się
przetrzeć na sucho (klockiem drewnianym, papierem ściernym), aby usunąć występujące, słabo
zwiÄ…zane ziarna piasku, luz
ne cząstki zaprawy. Często występujące nierówności podłoży
betonowych, jak na przykład stwardniałe wycieki zaprawy przy zalewaniu spoin, należy
zeszlifować szlifierką mechaniczną. Podłoża wykazujące dużą szorstkość i liczne nierówności
powinno się wyszpachlować.
Ściany pokryte gładzią gipsową, płyty gipsowo - kartonowe i inne chłonne powierzchnie
wymagajÄ… gruntowania.
Wklęsłości zwane rakami, odbicia, odpryski wypełnia się i wyrównuje masą szpachlową.
Występujące na powierzchniach elementów betonowych wklęsłości, stanowiące pozostałość
po pęcherzykach powietrza zawartych w betonie w czasie formowania elementu, mogą
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
pozostać, jeżeli występują pojedynczo i ich średnica nie przekracza kilku milimetrów. Jest to
dopuszczalne jedynie przy stosowaniu tapet grubszych (o gramaturze powyżej 80 g/m2).
Gdy nastÄ…pi potrzeba tapetowania powierzchni uprzednio malowanych farbami klejowymi,
stare powłoki powinno się usunąć, w sposób stosowany w technice malarskiej. Stare powłoki
wapienne lub emulsyjne mocno związane z podłożem mogą pozostać. A
uszczÄ…ce siÄ™ fragmenty
powłok należy zeskrobać, a miejsca te wyrównać masą szpachlową.
Powierzchnie wcześniej tapetowane nadają się do ponownego tapetowania, jeżeli stara
tapeta stanowi tylko jedną warstwę i wykazuje mocne połączenie z podłożem. Stare tapety
można również całkowicie usunąć po uprzednim dokładnym zwilżeniu wodą lub parą wodną.
Ewentualne uszkodzenia podłoża po usunięciu tapet powinno się naprawić.[6, s. 362, 363]
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz rodzaje podłoży, na których można nakleić tapety?
2. W jaki sposób przygotowujemy podłoża o nierównej powierzchni?
3. Jakim warunkom powinny odpowiadać podłoża pod tapetowanie?
4. Jakie prace wchodzÄ… w zakres prac przygotowawczych tapeciarskich?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj rodzaj podłoża na trzech stanowiskach i podaj sposób ich przygotowania do
tapetowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) rozpoznać rodzaje podłoży,
2) ocenić ich stan techniczny,
3) podać sposoby przygotowania ich do tapetowania,
4) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
5) przekazać nauczycielowi swoje notatki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kartka papieru i przybory do pisania,
- fragment powierzchni betonowej,
- fragment powierzchni z tynkiem cementowo-wapiennym,
- fragment powierzchni drewnianej lub drewnopochodnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
4.2.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) rozpoznać podÅ‚oże do tapetowania? ðð ðð
2) ocenić przydatność podÅ‚oża pod tapetowanie? ðð ðð
3) ustalić zakres prac przygotowawczych podÅ‚oża? ðð ðð
4) zaproponować rozwiÄ…zania dotyczÄ…ce przygotowania podÅ‚oża? ðð ðð
5) dobrać sposób usuwania starej powłoki olejnej z powierzchni
drewnianej? ðð ðð
6) dobrać sposób usuwania starej powłoki olejnej z powierzchni płyt
drewnopochodnych? ðð ðð
7) dobrać sposób usuwania starej powłoki olejnej z powierzchni
betonowej? ðð ðð
8) określić jaki jest najczęściej stosowany sposób usuwania starych powłok
malarskich? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.3. Wymagania techniczne stawiane podłożom
4.3.1. Materiał nauczania
Podłoże pod tapety powinno być suche, nie alkaliczne, powierzchniowo mocne, gładkie
i czyste. Przy stosowaniu tapet o gramaturze do 140 g/m2 dopuszczalna wilgotność podłoża
betonowego lub z zaprawy cementowej i wapienno-cementowej nie powinna przekraczać 4%,
a podłoża gipsowego - 3%. W trakcie naklejania tapet wodoodpornych (winylowych)
dopuszczalna zawartość wilgoci w podłożu betonowym nie powinna przekraczać 3%,
a w gipsowym - 2%. Zawartość wilgoci w podłożu można sprawdzić za pomocą specjalnych
aparatów elektronicznych do pomiaru wilgotności (Feutron) lub za pomocą papierków
wskaz
nikowych.
Alkaliczność podłoża bada się zwilżając je jednoprocentowym alkoholowym roztworem
fenoloftaleiny. Podłoża wykazujące odczyn alkaliczny powinny być zneutralizowane przez
fluatowanie.
W czasie badania przydatności podłoża oraz niezbędnego zakresu prac
przygotowawczych do robót malarskich należy zwrócić uwagę na właściwości geometryczne
i strukturę powierzchni materiału, cechy wytrzymałościowe, stałość objętości, nasiąkliwość
i czystość.
Podłoże powinno się cechować regularnością kształtu. Jeżeli jest nim płaska powierzchnia,
to powinna ona tworzyć płaszczyznę, a jej krawędzie powinny tworzyć linie proste. Każde
wynikłe nierówności powierzchni lub odchylenia od prostoliniowości krawędzi wpływają
negatywnie na efekt estetyczny tapetowania. Duże nierówności powierzchni mogą sprzyjać
gromadzeniu się kurzu i pogarszać warunki pracy powłoki tapeciarskiej.
Struktura powierzchni, jest to cecha podłoża zależna od rodzaju materiału i sposobu oraz
staranności jego obróbki. Budowa powierzchni podłoża ma duży wpływ na jakość powłok,
estetykę ich wyglądu oraz zużycie materiałów tapeciarskich. Specyficzne znaczenie mają
w tym względzie następujące właściwości powierzchni podłoża: gładkość, szorstkość
i porowatość.
Gładkość podłoża jest właściwością pożądaną przy niemal wszystkich technikach
tapeciarskich. Należytą gładkość powierzchni można uzyskać przez mechaniczną obróbkę
właściwą danemu materiałowi (przez struganie i szlifowanie drewna, zacieranie tynku)
albo przez nałożenie warstwy wygładzającej z innego materiału (szpachlówki). Przy
wymaganej wyższej jakości wykończenia, konieczna jest zarówno staranna obróbka
mechaniczna powierzchni podłoża, jak i dodatkowe szpachlowanie.
Zbytnia szorstkość powierzchni podłoża powoduje również nadmierne zużycie materiału
powłokowego. Biorąc pod uwagę stosunkowo duży jego koszt - opłaca się wygładzić
powierzchnię zbyt szorstkiego podłoża (przez szlifowanie, szpachlowanie). Oprócz względów
technicznych i ekonomicznych, należy podkreślić również negatywny wpływ nadmiernej
szorstkości lub chropowatości podłoża na estetykę powłoki tapeciarskiej.
Porowatość materiału jest z jednej strony korzystną cechą podłoża, gdyż zapewnia dobre
zespolenie (zakotwienie) powłoki tapeciarskiej, z drugiej zaś - szkodliwą, ze względu na jego
ssące działanie. Wskutek tego, znaczna część nałożonego kleju wsiąka w podłoże.
Podczas schnięcia, wskutek skurczu kleju powstają naprężenia. Wymaga się, by podłoże
było na tyle wytrzymałe, aby mogło przenosić naprężenia, jakie powstają w nałożonej
powłoce klejowej. Naprężenia te są wywołane skurczem w czasie schnięcia, a następnie
starzeniem się powłoki w miarę upływu czasu.
Pod wpływem zmian temperatury i wilgotności, zmieniają się wymiary elementu, a więc
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
następują zmiany objętości materiału. Zmiany te przebiegają tak często, jak często zmienia się
temperatura lub wilgotność materiału. Zmiany objętości materiału powodują występowanie
w podłożu naprężeń rozciągających i ściskających, które powinny być przenoszone przez
powłokę. Powłoki niedostatecznie elastyczne nie mogą przenieść tych naprężeń, wskutek
czego pękają. Najbardziej narażone na zmiany objętości (rozszerzanie się i skurcz) pod
wpływem temperatury są materiały o dużym współczynniku rozszerzalności cieplnej - metale
i tworzywa sztuczne. Drewno wykazuje natomiast podatność na zmiany objętości pod
wpływem zawilgocenia (pęcznienie) i schnięcia (skurcz), przy czym równocześnie występuje
deformacja kształtu (paczenie się) oraz powstają spękania. Zbyt tłuste zaprawy tynkarskie,
niektóre szpachlówki, wykazują skurcz technologiczny, który powoduje powstawanie
nieregularnych spękań włoskowatych. Powłoki tapeciarskie wykonane na podłożach o nie
skończonym procesie skurczu technologicznego, ulegać będą również odklejaniu.
Nasiąkliwość jest właściwością materiałów, związaną z ich porowatością. Duża
nasiąkliwość podłoża ułatwia jego zawilgocenie, co niekorzystnie oddziałuje na samo podłoże
(możliwość zmian objętości, gnicia). Często występuje również zjawisko niejednolitej
nasiąkliwości na powierzchni podłoża, spowodowane niejednorodnością struktury materiału
podłoża (drewna) lub naprawą podłoża za pomocą materiałów o innej nasiąkliwości (tynku
wapiennego zaczynem gipsowym). Podłoże takie zawsze należy poddać odpowiednim
zabiegom, mającym na celu ujednolicenie nasiąkliwości i doprowadzenie jej do wymaganego
poziomu.
W porach materiału znajduje się zawsze pewna ilość wilgoci. Świeże elementy budowlane,
tynki, drewno narażone na opady atmosferyczne wykazują dużą zawartość wilgoci.
W sprzyjających warunkach - przy ciepłej i suchej pogodzie - zachodzi proces wysychania
materiałów do osiągnięcia równowagi wilgotności materiału i otaczającego go powietrza. Ten
stopień wilgotności materiału określa się jako stan powietrznosuchy. W zależności od stopnia
higroskopijności materiału w miarę zwiększania się wilgotności względnej powietrza (w czasie
deszczu) zwiększa się również zawartość wilgoci w materiale. Najczęściej wymaga się, aby
podłoża pod tapetowanie wykazywały wilgotność stanu powietrznosuchego. Większa
zawartość wilgoci wpływa zazwyczaj ujemnie na powłokę tapeciarską.
Czystość podłoża jest jednym z podstawowych wymagań w robotach tapeciarskich.
Wszelkie zanieczyszczenia - rdza, tłuszcze, smary, pasty podłogowe, wpływają szkodliwie na
przyczepność powłoki do podłoża i mogą doprowadzić do całkowitej utraty przyczepności.
Duży wpływ na jakość i wygląd powłok ma, oprócz czystości podłoża, porządek w miejscu
prowadzenia robót tapeciarskich.
Między materiałem podłoża a powłoką może występować oddziaływanie chemiczne.
Podłoża z gipsu, drewna i tworzyw drzewnych nie zmieniają swoich właściwości chemicznych
w czasie, w sposób mogący mieć znaczenie dla trwałości wykonanej powłoki tapeciarskiej,
inne natomiast charakteryzują się zmiennością oddziaływania. Należą do nich przede
wszystkim tynki na spoiwie wapiennym i cementowym. W pierwszym okresie po wykonaniu
majÄ… one odczyn alkaliczny, zanikajÄ…cy jednak w miarÄ™ przebiegu karbonatyzacji, czyli
przemiany wodorotlenku wapnia w węglan wapnia pod wpływem dwutlenku węgla.
Właściwości chemiczne podłoża mogą się zmienić pod wpływem czynników zewnętrznych.
Do częstych zjawisk należy wydzielanie się różnych soli na powierzchni podłoża z materiałów
porowatych (cegły, tynku). Przyczyną tego jest odparowywanie kapilarnie przewodzonej
wilgoci, w której rozpuszczone sole ulegają wykrystalizowaniu na powierzchni podłoża.
Powoduje to niekorzystne warunki dla powłoki tapeciarskiej. Przeciwdziałanie powstawaniu
wykwitów solnych, wiąże się z usunięciem podstawowej przyczyny, jaką jest zawilgocenie
ścian i następująca dyfuzja roztworów soli.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaką wilgotność powinno mieć podłoże do tapetowania?
2. Za pomocą czego możemy określić wilgotność podłoża?
3. W jaki sposób badamy alkaliczność podłoża?
4. Wymień właściwości chemiczne podłoży?
5. Jaki wpływ mają zanieczyszczenia na cechy podłoża?
6. Jakie właściwości geometryczne powinno posiadać podłoże?
7. Jaka powinna być struktura powierzchni podłoża służącego do tapetowania?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ wymagania dotyczące wilgotności podłoża betonowego przed tapetowaniem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) określić wymagania dotyczące wilgotności podłoża,
2) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
3) przekazać nauczycielowi swoje notatki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dzienniczek uczniowski,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Określ właściwości chemiczne jakie powinno spełniać podłoże.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) określić właściwości chemiczne podłoża,
2) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
3) przekazać nauczycielowi swoje notatki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dzienniczek uczniowski,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Określ właściwości dotyczące struktury powierzchni przeznaczonej do tapetowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) określić wymagania dotyczące struktury powierzchni przeznaczonej do tapetowania,
2) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
3) przekazać nauczycielowi swoje notatki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dzienniczek uczniowski,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 4
Określ stan podłoża w pomieszczeniu przeznaczonym do tapetowania. Podłożem jest tynk
cementowo - wapienny uprzednio malowany farbÄ… emulsyjnÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ustalić i zapisać plan działania,
2) określić stan podłoża,
3) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
4) przekazać nauczycielowi swoje notatki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dzienniczek uczniowski,
- przybory do pisania,
- jednoprocentowy alkoholowy roztwór fenoloftaleiny,
- aparat do mierzenia wilgotności,
- Å‚ata miernicza (2 metry).
4.3.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) ocenić stan techniczny podÅ‚oża? ðð ðð
2) okreÅ›lić wymagania dotyczÄ…ce wilgotnoÅ›ci podÅ‚oża betonowego? ðð ðð
3) okreÅ›lić co to jest alkaliczność podÅ‚oża? ðð ðð
4) okreÅ›lić strukturÄ™ powierzchni podÅ‚oża pod tapetowanie? ðð ðð
5) okreÅ›lić wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci chemiczne podÅ‚oża pod tapetowanie? ðð ðð
6) okreÅ›lić wymagania dotyczÄ…ce zanieczyszczeÅ„ podÅ‚oża? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
4.4. Zanieczyszczenia podłoża. Sposoby naprawy uszkodzeń
ścian. Naprawa, szpachlowanie, gruntowanie podłoża
4.4.1. Materiał nauczania
Naprawa uszkodzeń tynków
Spośród podłoży pokrywanych tapetą, uszkodzeniom najczęściej ulegają zwykłe tynki
i gipsowe okładziny ścienne. W czasie długiej eksploatacji powstają różnorodne uszkodzenia
tynków, takie jak: otwory po usuniętych gwoz
dziach, pęknięcia i rysy, odpryski tynku.
Każde małe uszkodzenia tynku - otwory po usuniętych hakach, wąskie szczeliny pęknięć,
można łatwo wypełnić zaprawą gipsową, z dodatkiem drobnego piasku i roztworu kleju
używanego do gruntowania. Uszkodzenia na powierzchni sufitów naprawia się w podobny
sposób, jak uszkodzenia ścian. Można użyć również zaprawy gipsowej, ale sporządzonej
z samego gipsu i wody, bez domieszki piasku. Wykonanie tych drobnych prac naprawczych
należy również do zakresu robót tapeciarskich.
Rysy i pęknięcia poszerza się przez klinowate wyskrobanie tynku, a następnie dobrze
nasyca wodą. Do naprawy powinno się użyć w zasadzie tego samego rodzaju zaprawy,
z której tynk został wykonany.
Wypełnienie rysy powinno następować w dwóch cyklach: najpierw wypełnienie zgrubne,
a dopiero po wstępnym związaniu, wypełnienie całkowite, z jednoczesnym zatarciem (na
mokro) za pomocÄ… packi tynkarskiej.
1)
2)
3)
4)
Rys. 1. Reperacja tynku: 1- poszerzanie szczeliny tynku, 2 - zmoczenie szczeliny wodą, 3 - wypełnienie
szczeliny zaprawą gipsowo-piaskową, 4 - wygładzanie powierzchni zaprawy wilgotnym pędzlem
trzonkowym [5, s. 57]
Mało skuteczne są naprawy rys metodą jedynie powierzchniowego zaszpachlowania.
Zazwyczaj w miejscu rysy powstanie wkrótce pęknięcie, natomiast słabo związana z tynkiem
cienka warstwa zaprawy będzie się złuszczała. W czasie wykonywania naprawy uszkodzonej
powierzchni tynku, bez względu na wielkość uszkodzenia powierzchni podłoża, należy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
zwrócić szczególną uwagę na staranne wygładzenie miejsc naprawionych. Nie powinno być
w tych miejscach garbów, zagłębień ani innych nierówności powierzchni.
a) b)
Rys. 2. Naprawy uszkodzeń tynku: a) wadliwie wykonana naprawa 1- powierzchnia wklęsła 2- powierzchnia
wypukła; b) właściwie wykonana naprawa [5, s. 58]
Gładką powierzchnię ściany uzyskuje się metodą szpachlowania. Zabiegiem
poprzedzającym szpachlowaniem tynku powinno być przeszlifowanie na sucho klockiem
drewnianym oraz zagruntowanie. Szpachlówkę klejową lub emulsyjną nakłada się za pomocą
szpachli w dwóch lub więcej możliwie cienkich warstwach, zależnie od wymagań
jakościowych powłoki.
Po przeschnięciu, każdą ze szpachlowanych warstw należy przeszlifować papierem
ściernym.
Umiejętność szpachlowania polega na tym, że po przesunięciu szpachli po powierzchni
podłoża, z pewnym naciskiem na stalowy brzeszczot, wyciskana szpachlówka przemieszcza się
na jedną stronę nie pozostawiając śladów z drugiej strony. W tym celu szpachlę należy
prowadzić nieco skośnie. [6, s. 244]
Rys. 3. Szpachlowanie powierzchni 1- pierwsze pociągnięcie szpachelką 2- drugie
pociągnięcie szpachelką 3- niepożądane ślady po szpachlowaniu [6, s. 121]
Naprawa uszkodzeń i wad powierzchni
Najczęściej do naprawy uszkodzeń gładkich powierzchni gipsowych należy stosować
produkowane fabrycznie i dostarczane w workach specjalne mieszanki do sporzÄ…dzania
szpachlówek gipsowych. Mieszanki te zawierają 98,5% gipsu budowlanego, l % wapna
suchogaszonego oraz 0,5% metylocelulozy. PoczÄ…tek wiÄ…zania nastÄ™puje po 50÷70 minutach,
a koniec po 80÷105 minutach. W porównaniu ze zwykÅ‚ym zaczynem gipsowym (poczÄ…tek
wiÄ…zania po 8÷12 minutach koniec po15÷20 minutach) szpachlówka gipsowa jest materiaÅ‚em
łatwiejszym w użyciu przy naprawie i wygładzaniu podłoży gipsowych.
Szpachlówkę przygotowuje się przez wsypanie suchej mieszanki do odmierzonej ilości
wody w proporcji 0,75 l wody na l kg suchej mieszanki i dokładne wymieszanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
gips
woda zaprawa
Rys. 4. PrzyrzÄ…dzanie zaprawy gipsowej: do naczynia z wodÄ… sypie siÄ™ gips [5, s. 59]
W razie braku fabrycznie produkowanej szpachlówki gipsowej można używać zaczynu
gipsowego z dodatkiem opóz
niacza wiązania gipsu, na przykład z kleju kostnego w ilości
100 ÷120 cm3 na 10 kg gipsu, w celu opóz
nienia wiÄ…zania o 0,5 godziny albo140÷ 200cm2 
w celu opóz
nienia wiązania o l godzinę. Opóz
niacz wiÄ…zania z kleju kostnego przygotowuje siÄ™
przez zalanie kleju wodą, w ilości 5 l na l kg kleju. Po spęcznieniu kleju (po kilku godzinach),
należy go lekko podgrzać aż do uzyskania płynnego koloidalnego roztworu. Opóz
niacz
wiązania dodaje się do wody zarobowej, dokładnie mieszając.
Do naprawy tynków z zapraw gipsowych (z piaskiem) lub wapienno-gipsowych zaleca się
używać tych samych zapraw, aby utrzymać fakturę miejsc reperowanych podobną do faktury
tynku. W celu przedłużenia właściwości roboczych zapraw gipsowych stosuje się dodatek
opóz
niacza wiÄ…zania gipsu.
Gips ma jednak pewne zalety, ze względu na szybkość wiązania oraz - dzięki właściwości
pęcznienia przy wiązaniu - zdolność dobrego wypełniania wgłębień. Jest też spoiwem
chemicznie obojętnym. Przy używaniu gipsu do naprawy uszkodzeń tynków wapiennych
i cementowo-wapiennych zaleca się więc stosować nie zaczyn, lecz zaprawę gipsową
z piaskiem (1:2÷1:3) lub zaprawÄ™ gipsowo-wapiennÄ… (1:1:3).
Najczęściej jednak, do napraw takich podłoży korzystamy z fabrycznie przygotowanych
suchych zapraw wyrównujących, które w handlu dostępne są w opakowaniach 10 i 20 kg.
Określoną ilość takiej zaprawy należy wsypać do odpowiedniej ilości wody i wymieszać.
Uzyskaną zaprawę wyrównującą możemy nanosić na podłoże w czasie określonym przez
producenta. Można również skorzystać z gotowych, już rozrobionych mas szpachlowych
również dostępnych w handlu. Należy jednak zwrócić uwagę na zalecenia producenta, co do
grubości nakładanych mas oraz czasu potrzebnego do ich wyschnięcia.
Wzmacnianie słabych tynków.
Stosunkowo często występują słabe podłoża tynkowe, sypiące się przy pocieraniu.
Wzmocnienie takich tynków jest możliwe. Należy je dokładnie oskrobać szpachelką ze starych
powłok malarskich, dobrze nasycić mlekiem wapiennym lub rzadkim zaczynem cementowym,
a następnie fluatować. Do tego celu można stosować fluorokrzemian magnezu (MgSiF6) lub
inne środki gruntujące do materiałów budowlanych, dostępne na rynku.
Usuwanie wad powierzchni tynków
Tynki, których powierzchnie wykazują zbyt rażące nierówności lub uszkodzenia
(zadrapania przy skrobaniu), należy po oczyszczeniu ze starej powłoki dobrze zwilżyć,
a następnie obrzucić rzadką zaprawą wapienną lub cementowo-wapienną z drobnoziarnistym
piaskiem i zatrzeć packą drewnianą. Również w tym przypadku zaleca się użycie
przygotowanych fabrycznie suchych mieszanek zapraw wyrównujących, po wcześniejszym
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
zmieszaniu ich z wodą, w proporcjach określonych przez producenta i zapisanych na
opakowaniu.
Nowe tynki wykazują bardzo często miejscowe nierówność, w postaci grudek zaprawy,
śladów packi, słabo związanych i wystających ziaren piasku. Takie wady powierzchni tynku
usuwa siÄ™ metodÄ… przecierania sztorcem drewnianego klocka, na sucho.
Gruntowanie ścian.
Po naprawieniu uszkodzeń powierzchni, ostatnią czynnością przygotowującą podłoże jest
jego zagruntowanie. Do powlekania powierzchni tynków zwykłych i powierzchni ścian
betonowych można zastosować rozcieńczone wodą kleje do tapet (w określonych na
opakowaniach proporcjach). Utworzą one na powierzchni tynku elastyczną warstwę, która
zapobiegnie nadmiernemu wchłanianiu kleju. Czynnością poprzedzającą gruntowanie podłoża
na ścianach powinna być wyznaczona linia wysokości naklejania tapety.
Powierzchnię ścian z drewna i materiałów drewnopochodnych gruntuje się roztworem
wodnym kleju kostnego lub rozcieńczoną farbą ftalową.
Roztwór wodny kleju do gruntowania nanosi się na powierzchnię ścian za pomocą pędzla
ławkowca pionowymi pasami o szerokości około 1 m, najpierw od góry ruchami poziomymi,
a następnie pionowymi, aż do listwy przy podłodze. Aby uniknąć przypadkowego zachlapania
środkiem gruntującym odświeżonego sufitu, lepiej jest użyć do gruntowania górnej części
ściany pędzla trzonowego zamiast ławkowca.[5, s. 61]
b)
a)
Rys. 5. Nanoszenie klejowego środka gruntującego: a) pędzlem trzonkowym; b) pędzlem ławkowcem
[5, s. 62]
Do naklejania tapet można przystąpić dopiero po około 24 godzinach od zakończenia
gruntowania. W tym czasie można pomalować sufit (jeżeli nie będzie również wyklejany
tapetą). Prace renowacyjne we wnętrzach zaczyna się zawsze od robót na suficie.
Ilość potrzebnych środków pomocniczych do przygotowania podłoża pod tapetowanie
zależy od wielkości przygotowywanego podłoża i zużycia materiałów, określonego
w instrukcji producenta, na opakowaniu. Zagadnienia te zostały omówione w programie
jednostki modułowej 714[01].Z2.01 Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do tapetowania.
W tej samej jednostce modułowej zostały tez omówione zagadnienia związane z przedmiarem
i obmiarem robót tapeciarskich.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jaki sposób dokonujemy napraw ścian pękniętych i mających rysy?
2. W jaki sposób szpachlujemy podłoże?
3. Jakie narzędzia są nam potrzebne do szpachlowania ścian?
4. W jaki sposób przygotowujemy materiał do szpachlowania?
5. Czym gruntujemy ściany przygotowane do tapetowania?
6. Jakie materiały są potrzebne do gruntowania?
7. Od czego powinieneś zacząć gruntowanie?
8. W jaki sposób wzmacniamy stare, słabe tynki?
9. Jakie materiały pomocnicze stosujemy do wzmacniania tynków?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zorganizuj stanowisko pracy, a następnie wykonaj szpachlowanie fragmentu podłoża do
tapetowania. Określ, w zależności od wielkości podłoża, potrzebną ilość materiału do
szpachlowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ustalić i zapisać plan działania,
2) zmierzyć powierzchnię do szpachlowania,
3) określić potrzebną ilość materiału do szpachlowania
4) przygotować potrzebne do wykonania zadania narzędzia i materiały i zgromadzić je na
stanowisku pracy,
5) przygotować zaprawę do szpachlowania,
6) wykonać szpachlowanie,
7) po przeschnięciu naniesionej na ścianę zaprawy, przeszlifować ją papierem ściernym,
8) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
9) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragment podłoża,
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- kalkulator,
- szpachelki,
- woda,
- masa szpachlowa,
- papier ścierny,
- paca do przecierania ściany,
- przymiar,
- pojemnik na masÄ™ szpachlowÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Ćwiczenie 2
Przygotuj na stanowisku pracy materiały do zagruntowania fragmentu ściany, a następnie
zagruntuj podłoże. Podłożem jest tynk cementowo - wapienny.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeczytać tekst przewodni, odpowiedzieć na zawarte w nim pytania i zaplanować proces
wykonania ćwiczenia,
2) przedyskutować plan działania z nauczycielem,
3) wykonać zaplanowane prace,
4) skontrolować jakość wykonania,
5) wyciągnąć wnioski i zapisać je w dzienniczku uczniowskim.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- pędzel trzonkowy i ławkowiec,
- wiadro,
- mieszadło,
- woda,
- klej do tapet,
- tekst przewodni.
Ćwiczenie 3
Zorganizuj stanowisko pracy, a następnie napraw tynk, na którym występują rysy
i pęknięcia powierzchni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ustalić zakres prac,
2) ustalić i zapisać plan działania,
3) zorganizować stanowisko pracy,
4) przygotować materiały do naprawy tynku,
5) wykonać naprawę tynku,
6) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
7) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- szpachelki,
- masa szpachlowa,
- młotek,
- przecinak,
- papier ścierny,
- naczynie z wodÄ…,
- pędzel.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
4.4.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) dobrać odpowiedniÄ… technikÄ™ przygotowania podÅ‚oża? ðð ðð
2) przygotować masÄ™ szpachlowÄ…? ðð ðð
3) zastosować materiały pomocnicze do przygotowania
podÅ‚oża pod tapetowanie? ðð ðð
4) przygotować materiaÅ‚ do gruntowania? ðð ðð
5) zaszpachlować podÅ‚oże? ðð ðð
6) zagruntować podÅ‚oże? ðð ðð
7) naprawić podÅ‚oże spÄ™kane i majÄ…ce rysy? ðð ðð
8) zorganizować stanowisko pracy do przygotowania podÅ‚oża? ðð ðð
9) określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów do przygotowania
podÅ‚oża? ðð ðð
10) wykonać prace związane z naprawą, szpachlowaniem i gruntowaniem
podÅ‚oża z zachowaniem przepisów bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
4.5 Przygotowanie podłoży drewnianych i drewnopochodnych
pod tapetowanie
4.5.1. Materiał nauczania
Podłoża z drewna i tworzyw drzewnych.
Powłoki wykonywane na elementach z drewna lub tworzyw drzewnych (płyt wiórowych,
pilśniowych) mają przede wszystkim zadanie ochronne. Jest to związane ze słabą odpornością
drewna na działanie wilgoci i mikroorganizmów, takich jak grzyby i pleśnie. Pod wpływem
wilgoci drewno pęcznieje, natomiast kurczy się przy wysychaniu. Powstają przy tym znaczne
naprężenia w materiale, powodujące pękanie drewna. Powłoka wykonana na nadmiernie
wilgotnym podłożu drewnianym ulegnie szybko uszkodzeniom, zarówno z powodu działania
wilgoci (tworzenie się pęcherzy), jak i zmian objętości drewna pod wpływem wysychania.
Dla drewnianych elementów wewnątrz budynku, najkorzystniejszą wilgotnością jest
8% ÷ 12%, w elementach zewnÄ™trznych 12% ÷1 5%. Utrzymywanie wilgotnoÅ›ci elementów
na tym poziomie jest jednak w praktyce trudne, ze względu na warunki transportu,
składowania oraz wilgoć budowlaną.
Przygotowanie podłoży z drewna do wykonania na nich powłoki tapeciarskiej, powinno
obejmować następujące zasadnicze czynności: oczyszczenie powierzchni, usunięcie wad
drewna i wad obróbki, zmniejszenie nasiąkliwości oraz wygładzenie powierzchni.
Czynnością wstępną jest dokładne oczyszczenie podłoża z kurzu i ewentualnie innych
zanieczyszczeń.
Powierzchnia drewna po obróbce mechanicznej wykazuje obecność cienkich włókien,
które podnoszą się pod wpływem zwilżania. W celu usunięcia włókien, należy lekko zwilżyć
powierzchnię podłoża drewnianego wodą lub 5% roztworem kleju glutynowego (kostnego)
i po wyschnięciu przeszlifować ją drobnoziarnistym papierem ściernym.
Sęki i słoje żywiczne oraz skupienia żywicy (pęcherze) w tkance drzewnej mają niszczący
wpływ na powłokę tapeciarską. Te fragmenty podłoża wymagają odżywiczenia, przez
zmywanie środkami chemicznymi rozpuszczającymi żywicę - benzyną, terpentyną, lub
zmydlającymi, na przykład 5% roztworem wodnym sody kaustycznej albo 25% roztworem
wodnym acetonu. Środki te należy wcierać wzdłuż włókien drewna za pomocą szczotki,
a następnie podłoże zmyć wodą i osuszyć. Po wyschnięciu drewna, należy je przeszlifować.
Sęki i słoje żywiczne można również zaizolować przez dwukrotne powleczenie cienką
warstwą politury szelakowej lub lakieru spirytusowego, co zapobiega oddziaływaniu żywicy
na przyszłą powłokę.
Wszelkie okucia metalowe ( narożniki, wkręty) powinno się oczyścić z rdzy i powlec
farbÄ… przeciwrdzewnÄ….
Rys. 6. Przekrój świeżo obrobionego elementu z drewna w dużym powiększeniu: a) bezpośrednio po obróbce
mechanicznej (struganiu), b) po zwilżeniu wodą, c) po przeszlifowaniu papierem ściernym [6, s. 250]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Gruntowanie drewna jest jedną z najważniejszych czynności technologicznych i ma na celu
ujednolicenie nasiąkliwości oraz stworzenie warunków dobrej przyczepności powłoki do
podłoża. Do gruntowania można stosować gruntownik pokostowy (roztwór pokostu
w benzynie lakowej w stosunku l : 1). Gruntownik nanosi się pędzlem na suche i czyste
płaszczyzny elementu, w takiej ilości, aby nasycić wierzchnią warstwę drewna, jednak bez
wytworzenia się na niej powłoki pokostowej. Po wyschnięciu gruntownika powierzchnię
drewna należy starannie przeszlifować drobnoziarnistym papierem ściernym.
Drewniane podłoża po wcześniejszym zagruntowaniu wymagają wypełnienia wgłębień,
nierówności, drobnych uszkodzeń i pęknięć za pomocą masy szpachlowej do drewna. Operację
tą wykonuje się na całej powierzchni podłoża oraz tam, gdzie wady powierzchni są mniej
widoczne. Podczas szpachlowania stosuje się szpachlówkę klejową lub emulsyjną, którą
wciera się w podłoże pociągnięciami szpachli stalowej, wywierając na nią dość duży nacisk,
aby szpachlówka wypełniła możliwie wszystkie otwarte pory i wgłębienia w tkance drzewnej
podłoża. Po wyschnięciu szpachlówki, powierzchnię podłoża należy przeszlifować papierem
ściernym: najpierw nr 120, a następnie nr 150 lub 200, umieszczonym w uchwycie
drewnianym.
Przygotowanie powierzchni płyt z tworzyw drzewnych.
Przygotowując powierzchnie płyt pilśniowych twardych, musimy pamiętać o tym, że mają
one na powierzchni warstewkę parafiny, którą usuwa się przez szlifowanie papierem ściernym
nr 100 i 150. Po szlifowaniu powierzchnię płyty powinno się utwardzić, przez powleczenie
roztworem kleju kostnego, a po wyschnięciu ponownie przeszlifować drobnoziarnistym
papierem ściernym.
Przygotowując się do tapetowania powierzchnię płyt wiórowych, musimy najpierw
przeszlifować ją w celu usunięcia warstewki kleju mocznikowego. Po tym zabiegu, podłoża
z płyt wiórowych traktuje się tak samo, jak podłoża z drewna. Do gruntowania powierzchni
drewnianych można również użyć gotowych środków gruntujących, znajdujących się
w sprzedaży.
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie warunki powinno spełniać podłoże drewniane do tapetowania?
2. Na czym polega usuwanie wad z powierzchni drewna?
3. W jaki sposób wykonujemy gruntowanie podłoża wykonanego z drewna?
4. W jaki sposób wykonujemy szpachlowanie podłoża drewnianego?
5. W jaki sposób przygotowujemy do tapetowania podłoże wykonane z płyt
drewnopochodnych?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotować podłoże drewniane do tapetowania. Obliczyć szacunkowo ilość niezbędnego
materiału potrzebnego do przygotowania podłoża pod tapetowanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) określić stan podłoża,
2) ustalić i zapisać zakres robót,
3) określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów,
4) przygotować potrzebne materiały i narzędzia,
5) zorganizować stanowisko pracy,
6) przygotować podłoże do tapetowania,
7) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
8) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- szpachelki,
- mieszadło,
- papier ścierny,
- materiał do gruntowania,
- pędzel,
- wiadro,
- naczynia na gruntownik i masÄ™ szpachlowÄ…,
- woda,
- masa szpachlowa do drewna.
Ćwiczenie 2
Przygotować podłoże z płyt drewnopochodnych do tapetowania. Obliczyć szacunkowo
ilość niezbędnego materiału potrzebnego do przygotowania podłoża pod tapetowanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeczytać polecenie,
2) ustalić i zapisać plan działania,
3) przystąpić do wykonywania ćwiczenia,
4) zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy,
5) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
6) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonych ćwiczeń.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- papier ścierny,
- roztwór kleju kostnego,
- pędzel,
- wiadro,
- woda.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.5.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) przygotować podÅ‚oże drewniane do tapetowania? ðð ðð
2) przygotować podÅ‚oże drewnopochodne do tapetowania? ðð ðð
3) ocenić przydatność podÅ‚oża drewnianego pod tapetowanie? ðð ðð
4) zagruntować podÅ‚oże drewniane? ðð ðð
5) zagruntować podÅ‚oże drewnopochodne? ðð ðð
6) zaszpachlować podÅ‚oże drewniane? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.6. Przygotowanie podłoży malowanych farbami do tapetowania
4.6.1. Materiał nauczania
W razie konieczności tapetowania powierzchni uprzednio malowanych farbami klejowymi,
stare powłoki powinno się usunąć w sposób stosowany w technice malarskiej. Stare powłoki
wapienne lub emulsyjne mocno związane z podłożem mogą pozostać. A
uszczÄ…ce siÄ™ fragmenty
powłok należy zeskrobać i miejsca te wyrównać szpachlówką.
Usuwanie starych powłok.
Starą powłokę z farby klejowej (jeśli jest stosunkowo cienka) usuwa się przez nasycenie
wodą i zmycie za pomocą starego pędzla ławkowca. Grube powłoki po zwilżeniu wodą,
odspaja się od tynku za pomocą szpachli stalowej (należy odczekać kilkanaście minut po
zwilżeniu wodą). Po usunięciu powłoki farby, zazwyczaj przeciera się dokładnie podłoże
dobrze wilgotną, szorstką szczotką, w celu zmycia resztek farby. Jeśli usuwa się starą powłokę
klejową z podłoża gipsowego, wskazany jest umiar w zwilżaniu wodą powłoki klejowej,
ponieważ gipsowe podłoża łatwo miękną pod wpływem silniejszego zawilgocenia i szybciej
ulegajÄ… uszkodzeniom w trakcie zeskrobywania warstwy farby.
a) b) c)
Rys. 7. Usuwanie powłoki farby klejowej: a) nasycenie wodą powłoki za pomocą pędzla ławkowca;
b) zeskrobywanie powłoki szpachlą stalową; c) zmywanie wodą tynku po zeskrobaniu starej
farby klejowej [5, s. 49]
Powłoki z farby wapiennej, kazeinowej lub krzemianowej usuwa się przez skrobanie,
po wcześniejszym zwilżeniu wodą pędzlem ławkowcem. Przy zeskrobywaniu starych powłok,
trudno ustrzec siÄ™ przed miejscowymi uszkodzeniami tynku, w zwiÄ…zku z czym staje siÄ™
przeważnie niezbędne przetarcie tynku. Zniszczone powłoki olejne lub ftalowe można usunąć
metodą ługowania, zmiękczania rozpuszczalnikami organicznymi lub opalania.
A
ugowanie powłok wykonuje się przy pomocy specjalnych past. Warstwę pasty
o grubości około 2 mm należy nałożyć na powierzchnię usuwanej powłoki olejnej i pozostawić
ją na czas od 2 do 3 godzin. Po tym czasie powłoka mięknie i daje się oddzielić od podłoża za
pomocą szpachli stalowej. Po zeskrobaniu powłoki podłoże należy dokładnie spłukać wodą
oraz wyszorować szczotką. Tynki, jako podłoża nasiąkliwe, pod wpływem ługowania powłoki
stają się ponownie alkaliczne. Wymagają więc zneutralizowania przez fluatowanie. Przy
ługowaniu powłok należy pracować w gumowych rękawiczkach, a także chronić skórę twarzy
i rąk przez natłuszczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Zmiękczanie powłok olejnych rozpuszczalnikami organicznymi wykonuje się w sposób
zbliżony do ługowania. Materiał w postaci płynu lub pasty nakłada się pędzlem lub szpachlą
(w zależności od konsystencji). Zawarte w nim rozpuszczalniki wnikają szybko w powłokę,
która ulega spęcznieniu i w tym stanie łatwo zeskrobuje się ją za pomocą szpachli.
Po usunięciu zmiękczonej powłoki, powierzchnię podłoża przeciera się szmatką nasyconą
benzyną lakową. Obecnie dostępnych jest w handlu wiele gotowych preparatów do ługowania,
zarówno w postaci past jak i cieczy.
Zmiękczanie powłoki przy użyciu wysokiej temperatury, zwane też opalaniem, wykonuje
się płomieniem benzynowej lampy lutowniczej, palnika gazowego lub strumieniem gorącego
powietrza. Urządzenie nagrzewające prowadzi się w takiej odległości od powierzchni
elementu, aby nie następowało przypalanie się powłoki, a jedynie jej zmiękczenie
promieniującym ciepłem. Z chwilą tworzenia się pęcherzy, należy zmiękczoną powłokę usunąć
szpachlÄ… stalowÄ….
Metodą zmiękczania termicznego można usuwać wyłącznie powłoki, które wysychają pod
wpływem procesu utleniania (powłoki olejne, olejno-żywiczne i ftalowe)
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jaki sposób przygotowujemy do tapetowania podłoże malowane farbami klejowymi?
2. W jaki sposób przygotowujemy do tapetowania podłoże malowane farbami wapiennymi?
3. W jaki sposób można przygotować do tapetowania podłoże malowane farbami olejnymi?
4. Na czym polega ługowanie powłoki?
5. Na czym polega termiczne zmiękczanie powłoki?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj do tapetowania fragment ściany pokrytej;
a) starÄ… farbÄ… wapiennÄ…,
b) starÄ… farba klejowÄ…,
c) starÄ… farba emulsyjnÄ….
Wymień kolejne czynności obejmujące przygotowanie podłoża.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) określić stan podłoży,
2) ustalić i zapisać plan działania,
3) określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów,
4) przygotować odpowiednie materiały i narzędzia,
5) zorganizować stanowisko pracy,
6) przygotować podłoża do tapetowania,
7) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
8) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
9) zapisać notatkę, dotyczącą wykonania ćwiczenia i przekazać ją nauczycielowi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- szpachelki,
- papier ścierny,
- woda,
- szczotka,
- masa szpachlowa gotowa,
- drabina,
- środki ochrony indywidualnej.
Ćwiczenie 2
Usuń z podłoża powłokę z farby olejnej, metodą ługowania. Określ szacunkowo ilość
niezbędnego materiału, potrzebnego do przygotowania podłoża pod tapetowanie. Wymień
kolejne czynności obejmujące przygotowanie podłoża.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) określić stan podłoża,
2) ustalić i zapisać plan działania,
3) określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów,
4) przygotować odpowiednie materiały i narzędzia,
5) zorganizować stanowisko pracy,
6) usunąć powłokę z farby olejnej,
7) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
8) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
9) zapisać notatkę, dotyczącą wykonania ćwiczenia i przekazać ją nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- szpachelki,
- rękawice gumowe,
- okulary ochronne,
- krem natłuszczający,
- pasta do Å‚ugowania,
- woda,
- szczotka,
- wiadro.
Ćwiczenie 3
Usuń powłokę olejną, metodą termicznego zmiękczania podłoża. Wymień kolejne
czynności obejmujące przygotowanie podłoża.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) określić stan podłoża,
2) ustalić i zapisać plan działania,
3) przygotować odpowiednie narzędzia,
4) zorganizować stanowisko pracy,
5) usunąć powłokę z farby olejnej,
6) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
7) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
8) zapisać notatkę, dotyczącą wykonania ćwiczenia i przekazać ją nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- szpachelki,
- papier ścierny,
- opalarka elektryczna.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) ocenić czy podÅ‚oże malowane farbami nadaje siÄ™ do tapetowania? ðð ðð
2) przygotować do tapetowania podłoże malowane farbami wapiennymi,
klejowymi i emulsyjnymi? ðð ðð
3) przygotować do tapetowania podÅ‚oże malowane farbami olejnymi? ðð ðð
4) zastosować metodÄ™ Å‚ugowania? ðð ðð
5) zastosować metodÄ™ opalania elektrycznego? ðð ðð
6) zaproponować rozwiązania dotyczące przygotowania do tapetowania
podÅ‚oża pokrytego powÅ‚okami malarskimi? ðð ðð
7) wykonać prace związane przygotowania do tapetowania podłoża
pokrytego powłokami malarskimi z zachowaniem przepisów
bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.7. Zabezpieczanie styków elementów prefabrykowanych
i wzmacnianie naroży
4.7.1. Materiał nauczania
Tapetowanie wykonuje się również w budynkach wzniesionych z wielkowymiarowych
elementów prefabrykowanych. W budynkach takich występują zazwyczaj usterki i uszkodzenia
podłoża, jakich nie spotyka się w przypadku zastosowania do budowy innych technologii.
W miejscach styku elementów prefabrykowanych, gdzie połączenie nie ma
monolitycznego charakteru, zachodzi niebezpieczeństwo odkształceń elementów (skurczu), co
może powodować pękanie przyklejonych tapet. W tych miejscach, w obrębie styku elementów
wielkopłytowych, zaleca się nakleić taśmę cienkiej tkaniny, za pomocą kleju dyspersyjnego,
lateksu butadienowo-styrenowego lub dyspersji winylowo-maleinowej. Obecnie do
zabezpieczania połączeń elementów prefabrykowanych stosuje się najczęściej siatkę z włókna
szklanego, którą następnie szpachluje się szpachlówką emulsyjną.
Styki elementów stropowych na suficie, gdzie zazwyczaj występują pęknięcia, powinno się
wykończyć przez wykonanie ciągłej, wąskiej bruzdy, dzielącej optycznie sufit na pasy
o szerokości płyt stropowych. W obrębie styku, pod szpachlówką, należy przykleić pasek merli
lub siatki z włókna szklanego. W razie stwierdzenia odstawania warstwy szpachlówki lub
cienkiej wyprawy od powierzchni elementu wielkopłytowego (można to stwierdzić przez
opukiwanie), całą wadliwą wyprawę ścian i sufitów należy usunąć i wykonać ją na nowo
w sposób prawidłowy.
Uszkodzenia elementów betonowych należy naprawiać zaprawą cementową 1 : 3, po
uprzednim nasyceniu miejsca reperowanego wodÄ….
Podłoże z gładkich elementów gipsowych, płyt wiórowych, a także obrzeża tapetowanych
powierzchni, szczególnie zaś w narożach, powinno się przetrzeć papierem ściernym. Naroże
ściany można zabezpieczyć kątownikiem aluminiowym, a następnie wyszpachlować.
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie uszkodzenia mogą powstać przy ułożeniu tapety na stykach elementów
prefabrykowanych?
2. Jak zabezpieczyć styk elementów prefabrykowanych?
3. Jak zabezpieczyć i wzmocnić naroże ściany?
4. Jak zabezpieczyć styk elementów stropowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
 4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj zabezpieczenie fragmentu połączenia elementów prefabrykowanych. Wymień
zakres prac przy zabezpieczaniu styków elementów prefabrykowanych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ustalić i zapisać plan działania,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) pobrać odpowiednie narzędzia,
4) pobrać odpowiednie materiały do wykonania zadania,
5) przygotować materiały do wykonania zadania,
6) zabezpieczyć styk elementów prefabrykowanych,
7) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
8) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
9) zapisać notatkę, dotyczącą wykonania ćwiczenia i przekazać ją nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- sucha zaprawa cementowa,
- klej dyspersyjny lub dyspersja winylowo-maleinowa (Winacet),
- taśma zbrojąca z merli lub siatka z włókna szklanego,
- szpachlówka emulsyjna,
- szpachelki,
- papier ścierny.
Ćwiczenie 2
Wzmocnij i przygotuj naroże ościeżnicy drzwiowej do tapetowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) ustalić i zapisać plan działania,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) pobrać odpowiednie narzędzia,
4) pobrać odpowiednie materiały do wykonania zadania,
5) przygotować materiały do wykonania zadania,
6) zamocować listwę narożnikową,
7) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
8) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,
9) zapisać notatkę, dotyczącą wykonania ćwiczenia i przekazać ją nauczycielowi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru i przybory do pisania,
- szpachelki,
- papier ścierny,
- masa szpachlowa,
- mieszadło,
- naczynie na masÄ™ szpachlowa,
- listwa narożnikowa, aluminiowa,
- woda.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) zidentyfikować Å›cianÄ™ z elementów prefabrykowanych? ðð ðð
2) wymienić materiały potrzebne do przygotowania podłoża
z elementów prefabrykowanych? ðð ðð
3) zastosować materiały potrzebne do przygotowania podłoża
z elementów prefabrykowanych? ðð ðð
4) wymienić materiaÅ‚y potrzebne do wzmocnienia naroża Å›ciany? ðð ðð
5) wzmocnić naroże Å›ciany? ðð ðð
6) zabezpieczyć styki elementów prefabrykowanych? ðð ðð
7) wykonać prace związane przygotowania do tapetowania podłoża
z elementów prefabrykowanych, z zachowaniem przepisów
bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Test składa się z zadań reprezentujących dwa poziomy wymagań: podstawowy (P)
i ponadpodstawowy (PP).
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 35 minut.
Powodzenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1) NajkorzystniejszÄ… temperaturÄ… do wykonywania prac tapeciarskich jest
a) 20÷25°C.
b) 5÷10°C.
c) 15÷18°C.
d) -5÷0°C.
2) Tapety wolno układać na podłożach
a) suchych.
b) mokrych.
c) zanieczyszczonych.
d) słabych.
3) Naroże ściany wzmacniamy za pomocą
a) kÄ…townika aluminiowego.
b) miękkiej tkaniny.
c) szpachli.
d) tynku cementowego.
4) Gruntowanie podłoża wykonuje się w celu
a) wyrównania podłoża.
b) zlikwidowania alkalicznego odczynu.
c) usunięcia plam.
d) zmniejszenie nasiąkliwości.
5) Starą powłokę klejową można usunąć za pomocą
a) Å‚ugowania.
b) zmycia lub zeskrobania.
c) opukiwania.
d) opalania.
6) Do gruntowania podłoża pod tapetowanie stosuje się
a) roztwór kleju który będzie używany do tapetowania.
b) gruntownik pokostowy.
c) szare mydło.
d) benzynÄ™ lakowÄ….
7) Styk elementów prefabrykowanych wzmacniamy za pomocą
a) kÄ…townika aluminiowego.
b) miękkiej tkaniny.
c) szpachli.
d) tynku cementowego.
8) Po jakim czasie od zakończenia gruntowania można przystąpić do tapetowania?
a) 3 dniach.
b) 2 dniach.
c) 2 godzinach.
d) 24 godzinach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
9) Starą, cienką powłokę z farby klejowej usuwa się przez
a) fluatowanie.
b) nasycenie wodą i zmycie za pomocą starego pędzla ławkowca.
c) Å‚ugowanie.
d) opalanie.
10) Starą, zniszczoną powłokę wapienną można usunąć za pomocą
a) Å‚ugowania.
b) zmycia lub zeskrobania.
c) fluatowania.
d) opalania.
11) Podłoże uprzednio tapetowane nadaje się do ponownego tapetowania
a) gdy jest na nim kilka warstw tapety.
b) w każdym przypadku.
c) gdy jest na nim jedna mocna warstwa tapety.
d) pod warunkiem usunięcia starej tapety.
12) Brak zabezpieczeń styku elementów prefabrykowanych może spowodować
a) odpadnięcie tapety.
b) pęknięcie przyklejonej tapety.
c) odbarwienia tapety.
d) zniekształcenie tapety.
13) Usuwanie starych powłok olejnych ze ścian odbywa się poprzez
a) zmywanie wodÄ….
b) Å‚ugowanie.
c) fluatowanie.
d) impregnowanie.
14) Alkaliczność podłoża badamy za pomocą
a) 1% alkoholowego roztworu fenoloftaleiny.
b) alkoholu.
c) przyrzÄ…du pomiarowego.
d) benzyny.
15) Zawartość wilgoci w podłożu betonowym do tapetowania nie powinna przekraczać
a) 4%.
b) 7%.
c) 2%.
d) 6%.
16) Podłoża wykazujące odczyn alkaliczny powinny być zneutralizowane przez
a) fluatowanie.
b) gruntowanie.
c) Å‚ugowanie.
d) szpachlowanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
17) W jakich proporcjach przygotowujemy klej do gruntowania (klej : woda)?
a) 1:1.
b) 1:50.
c) Nie można rozcieńczyć kleju do tapet wodą.
d) Zgodnie z instrukcjÄ… producenta.
18) Zawartość wilgoci w podłożu można sprawdzić
a) aparatem do pomiaru wilgotności.
b) roztworem fenoloftaleiny.
c) przez oględziny.
d) nakładając klej na podłoże.
19) Nieostrożne obchodzenie się z materiałami chemicznymi przy ługowaniu może
doprowadzić do
a) Podrażnienia skóry rąk.
b) Skaleczenia.
c) Odmrożenia.
d) Zniszczenie konstrukcji ściany murowej.
20) Nieostrożne obchodzenie się ze zmywaczami do farb może doprowadzić do
a) Porażenia prądem elektrycznym..
b) Naświetlenia oczu.
c) Skaleczenia.
d) Poparzenia.
.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ................................................................................................
Przygotowanie podłoży pod tapetowanie 714[01].Z2.02
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1.
a b c d
2.
a b c d
3.
a b c d
4.
a b c d
5.
a b c d
6.
a b c d
7.
a b c d
8.
a b c d
9.
a b c d
10.
a b c d
11.
a b c d
12.
a b c d
13.
a b c d
14.
a b c d
15.
a b c d
16.
a b c d
17.
a b c d
18.
a b c d
19.
a b c d
20.
a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
6. LITERATURA
1. Białkowski M., Jastrzębski A.: Tapety w budownictwie. Arkady, Warszawa 1975
2. Jastrzębski A.: Tapetowanie mieszkań. Arkady, Warszawa 1988
3. Majster.: Tapetowanie bez tajemnic i problemów. Jahreszeiten Verlag 2006
4. Ratza S.: Malowanie i tapetowanie. Pagina, Wrocław 1998
5. Wojeński J.: Tapetowanie mieszkań. Watra, Warszawa 1976
6. Wolski Zbigniew: Roboty malarskie. Warszawa 1994
Normy i katalogi:
1. Katalog Polskich Norm 2000. Wybór norm budowlanych cz. 1-3. Polski Komitet
Normalizacyjny, Warszawa 2000.
Akty prawne:
1. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. nr 207, poz. 2016
z póz
niejszymi zmianami).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 41).
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót
ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41