MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Barbara Dobrek
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do tapetowania
714[01].Z2.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Florczak Teresa
dr inż. Francuz Władysława Maria
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż Machnik. Marek
Konsultacja:
mgr inż. Machnik Marek
mgr inż. Sagan Teresa
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[01].Z2.01
 Dobieranie materiałów narzędzi i sprzętu do tapetowania , zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu malarz  tapeciarz 714[01]
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Właściwości, dobór i zastosowanie tapet 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 15
4.1.3. Ćwiczenia 16
4.1.4. Sprawdzian postępów 17
4.2. Rodzaje tapet 18
4.2.1. Materiał nauczania 18
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 21
4.2.3. Ćwiczenia 21
4.2.4. Sprawdzian postępów 23
4.3. Tapety specjalne 24
4.3.1. Materiał nauczania 24
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 26
4.3.3. Ćwiczenia 26
4.3.4. Sprawdzian postępów 27
4.4. Rodzaje i właściwości klejów oraz materiałów pomocniczych 28
4.4.1. Materiał nauczania 28
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 30
4.4.3. Ćwiczenia 30
4.4.4. Sprawdzian postępów 31
4.5. Narzędzia i sprzęt do przygotowania podłoża i robót tapeciarskich 32
4.5.1. Materiał nauczania 32
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 40
4.5.3. Ćwiczenia 40
4.5.4. Sprawdzian postępów 42
4.6. Zasady obmiaru i przedmiaru robót tapeciarskich 43
4.6.1. Materiał nauczania 43
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 44
4.6.3. Ćwiczenia 44
4.6.4. Sprawdzian postępów 45
5. Sprawdzian osiągnięć 46
6. Literatura 51
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Uczysz się zawodu malarz - tapeciarz, wykorzystują modułowy program nauczania. Program
taki zakłada, że w trakcie jego realizacji wykazujesz się dużą aktywnością i samodzielnie
rozwiązujesz wiele problemów zawodowych. W ten sposób nabywasz konkretne kwalifikacje,
stanowiące podstawę do zatrudnienia, a następnie do awansu zawodowego.
Do nauki otrzymujesz poradnik  Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do tapetowania ,
który zawiera:
- wymagania wstępne, czyli tę część wiedzy i umiejętności opanowanych w trakcie
realizacji programu poprzednich jednostek modułowych, która będzie Ci niezbędna do
realizacji materiału tej jednostki modułowej (co już musisz umieć, aby nauczyć się czegoś
nowego),
- wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem (czego nowego
siÄ™ nauczysz),
- nowy materiał nauczania (co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia),
- zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści i możesz już
rozpocząć realizację ćwiczeń (czy możesz już przystąpić do ćwiczeń),
- ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych
(co i w jaki sposób masz wykonać praktycznie),
- sprawdziany postępów (sam możesz sprawdzić, czy już potrafisz poradzić sobie
z problemami, jakie wcześniej rozwiązywałeś),
- zestawy zadań testowych (w jaki sposób nauczyciel sprawdzi i potwierdzi poziom Twojej
wiedzy),
- literaturę i wykaz niezbędnych norm (gdzie zaglądnąć, aby więcej wiedzieć i lepiej
wykonać zadania). Poradnik nie jest podręcznikiem ani tym bardziej kompendium wiedzy
związanej z zawodem. Aby zdobyć więcej interesujących Cię informacji, musisz sięgnąć
do przedstawionych pozycji, które przedstawiają najbardziej aktualną wiedzę w zawodzie.
Pamiętaj, że przedstawiony wykaz literatury nie jest czymś stałym i w każdej chwili mogą
pojawić się na rynku nowe pozycje.
Po przeczytaniu każdego pytania ze sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE  właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedz
. Odpowiedzi NIE wskazujÄ… na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów programu nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej, nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. Aby zapoznać się z taką formą
sprawdzania kwalifikacji, zakresem kontroli oraz poznać kryteria oceniania, przejrzyj
przykładowe zadania kontrolne.
W każdej chwili (z wyjątkiem testów końcowych) możesz zwrócić się o pomoc do
nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną
czynność.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać regulaminów,
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcji przeciwpożarowych i zasad ochrony
środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z odpowiednimi przepisami
zapoznasz siÄ™ w trakcie nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Schemat układu jednostek modułowych
714[01]
Technologia robót tapeciarskich
714[01].Z2.01
Dobieranie materiałów narzędzi i sprzętu
do tapetowania
714[01].Z2.02
Przygotowanie podłoży pod tapetowanie
714[01].Z2.03
Tapetowanie
714[01].Z2.04
Wykonywanie robót
remontowych i konserwacja tapet
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 stosować terminologię budowlaną,
 odróżniać technologie wykonania budynku,
 przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
 stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
 rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
 odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
 posługiwać się dokumentacją budowlaną,
 wykonywać przedmiary i obmiary robót,
 wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
 organizować stanowiska składowania i magazynowania,
 transportować materiały budowlane,
 rozróżniać materiały i sprzęt budowlany.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- rozpoznać i nazwać materiały do robót tapeciarskich,
- ocenić jakość tapet i klejów,
- dobrać rodzaj tapety w zależności od przeznaczenia,
- dobrać rodzaj kleju i materiałów pomocniczych,
- określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów,
- dobrać i zastosować narzędzia oraz sprzęt do robót tapeciarskich,
- dobrać i zastosować narzędzia oraz sprzęt do przygotowania podłoża pod tapetowanie,
- dobrać i zastosować drabiny malarskie i rusztowania,
- ustalić zakres i kolejność robót tapeciarskich,
- zorganizować stanowisko do prac tapeciarskich,
- dokonać obmiaru robót tapeciarskich,
- wykonać tapetowanie z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Właściwości, dobór i zastosowanie tapet
4.1.1. Materiał nauczania
Pomysł zastosowania wzorzystego papieru jako okładziny wnętrz, pochodzi z Chin, gdzie na
długo przed nasza erą, ręcznymi malowidłami zdobiono pasy papieru, zawieszane na ścianach
świątyń i mieszkań. Pierwsza fabryka tapet, podobna do dzisiejszych zakładów, powstała
w połowie XVIII w. w Anglii. Technologie tapet stopniowo doskonalono, a wzornictwem
zajmowali się artyści malarze. Ze względu na rękodzielnicze wykonanie, tapety były bardzo
drogimi materiałami. W miarę rozwoju przemysłowych metod produkcji stawały się coraz
bardziej dostępne, a w czasach póz
niejszych  popularne.
Obecnie tapeta stanowi najpopularniejszy rodzaj okładziny ściennej. Spory wybór rodzajów
tapet umożliwia ich zastosowanie w pomieszczeniach o różnorodnym przeznaczeniu.
Współczesne techniki produkcji umożliwiają wykonanie tapety o dowolnej fakturze, kolorze,
wzorze, a także właściwościach użytkowych. Dlatego tapety są szczególnie chętnie stosowane
nie tylko w budynkach mieszkalnych, ale również w obiektach użyteczności publicznej, takich
jak hotele, domy wczasowe, biura, szkoły, sklepy. Okładziny z tapet wykonywane są na ścianach
wewnątrz pomieszczeń, w których wilgotność względna powietrza nie przekracza 65 %.
Zdecydowana większość tapet posiada budowę warstwową, w której warstwa spodnia (nośna)
jest papierowa, natomiast na niej nałożone są powłoki nadające fakturę i kolor oraz zapewniające
odporność na działanie czynników zewnętrznych, występujących w czasie eksploatacji.
WażnÄ… cechÄ… tapety jest jej odporność na Å›wiatÅ‚o sÅ‚oneczne. Powinna ona wynosić 6°
według ośmiostopniowej skali. Przy mniejszej odporności występują znaczne różnice barwy
tapety między okrytymi i zasłoniętymi częściami ścian (na przykład za obrazami, szafami), co
uniemożliwia zmianę umeblowania bez wymiany tapety. Produkowane tapety wykazują różną
odporność na światło słoneczne. Z tego względu rozróżnia się tapety:
- wystarczająco odporne na światło, które nie powinny być wystawiane na stałe działanie
promieni słonecznych,
- zadowalająco odporne, nadające się do wystawienia na normalne działanie promieni
słonecznych,
- dobrze odporne na światło, to znaczy o większej odporności na działanie promieni
słonecznych,
- bardzo dobrze odporne na światło  o jeszcze lepszych właściwościach.
W celu ułatwienia wyboru właściwej tapety dokonano ich usystematyzowania ze względu na
właściwości.
Podział ze względu na stopień odporności na wodę.
Odporność tapety na wodę określa się przez pocieranie jej zwilżoną gąbką. Określono liczbę
potarć, po których na powierzchni tapety (po jej wysuszeniu) nie wystąpią zmiany w odcieniu tła
i nadruku, w stosunku do próbki pocieranej. Kryteria te są również informacją dla użytkownika
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
mieszkania, gdyż wskazują na dopuszczalny sposób likwidacji ewentualnych zabrudzeń
powierzchni tapety bez ryzyka zmiany jej barwy. Z tego powodu rozróżnia się tapety:
" zwykłe czyli odporne na ścieranie na sucho , lecz nieodporne na działanie wody,
" wodoodporne, czyli odporne na ścieranie gąbką lub szmatką zwilżoną w wodzie,
" odporne na zmywanie, umożliwiające usuwanie lekkich zabrudzeń wilgotną gąbką,
" bardzo odporne na zmywanie, umożliwiające usuwanie zabrudzeń gąbką i roztworem mydła,
" odporne na szorowanie, z których zabrudzenia można usuwać przez pocieranie gąbką
zwilżoną wodą i detergentem,
" bardzo odporne na szorowanie za pomocą gąbki, z możliwością zastosowania większego
nacisku.
Najbardziej popularnymi tapetami są tapety papierowe, winylowe oraz z włókien szklanych.
W dużych sklepach znajdziemy dziesiątki a nawet setki wzorów. Większość tapet papierowych
i winylowych ma wzory. Ze względu na wzornictwo rozróżnia się tapety:
" jednobarwne (rysunek 1),
" wzorzyste bez raportu (rysunek 2), czyli z motywem zdobniczym nie wymagajÄ…cym
dopasowania sąsiadujących arkuszy (brytów),
" wzorzyste z raportem (rysunek 3), czyli z motywem zdobniczym powtarzajÄ…cym siÄ™
w jednakowych odstępach na długości arkusza (rysunek), przy ich układaniu należy
dopasować motywy zdobnicze na sąsiadujących brytach tapet, aby zachowany został rytm
wzoru na całej tapetowanej powierzchni.
Ze względu na układ motywów zdobniczych rozróżnia się tapety z motywami zdobniczymi
na tym samym poziomie oraz tapety z motywami zdobniczymi przesuniętymi w pionie o połowę
wysokości raportu. Konieczność dopasowania brytów tapety wzorzystej, powoduje powstawanie
pewnych strat materiału, co należy uwzględnić przy określaniu liczby potrzebnych rolek.
Rys. 1. Tapeta jednobarwna [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Rys. 2. Tapeta wzorzysta bez raportu [6]
Rys. 3. Tapeta wzorzysta z raportem [6]
Ze względu na fakturę powierzchni licowej rozróżniamy tapety:
" gładkie,
" wytłaczane powierzchniowo lub głęboko,
" z fakturą strukturalną (na przykład w postaci trocin znajdujących się w masie papierniczej,
nałożonej warstwy z gęstych past lub spienionego tworzywa sztucznego).
O jakości tapet decyduje rodzaj użytego papieru. Powinien on być dostatecznie gęsty, aby
pod wpływem kleju nie wykazywał nadmiernej rozszerzalności, a po wyschnięciu - zbyt dużego
skurczu i tendencji do pękania. Tapety wyższej jakości produkuje się z papieru o dużej
zawartości celulozy, dzięki czemu mają one dużą wytrzymałość, należytą gęstość i dobrą
przyczepność. Jakość tapet jest w znacznej mierze zwiÄ…zana z gramaturÄ… (masa 1 m²) papieru.
WysokojakoÅ›ciowe tapety gÅ‚adkie produkuje siÄ™ z papieru o gramaturze powyżej 90 g/m². Tapety
z wytÅ‚aczanÄ… fakturÄ… wymagajÄ… grubszego, dwuwarstwowego papieru (120 - 230 g/m²).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Bardzo istotną rolę odgrywa budowa papieru tapetowego. Papier dwuwarstwowy, składający
się z wierzchniej warstwy z wysokościowej masy celulozowej i spodniej warstwy ze ścieru
drzewnego, umożliwia uzyskanie tapet o dłużej trwałości i nieodkształcalności wytłoczonej
faktury. Innym rozwiązaniem jest papier ułatwiający usuwanie starej tapety z podłoża (przy
zmianie tapet). Stosuje się też papiery umożliwiające całkowite odspojenie tapety od podłoża
(tapety całkowicie oddzieralne) oraz tapety z oddzieralną warstwą wierzchnią
Sposób wykończenia licowej strony papieru decyduje o użytkowych właściwościach tapety.
Zwykle tapety tradycyjne wykańczano powłokami klejowymi, całkowicie nieodpornymi na
zawilgocenie. Dzięki wykorzystaniu nowych spoiw z tworzyw sztucznych  polioctanu winylu,
polialkoholu winylu, żywic akrylowych, stało się możliwe wyprodukowanie tapet
wodoodpornych, a przez zastosowanie dodatkowej impregnacji powłoki wykańczającej,
podniesiono odporność na zwilgocenie w stopniu umożliwiającym zmywanie tapety woda, nawet
szorowania.
Dobór tapety nie może być dokonywany w oderwaniu od funkcji, wielkości i kształtów
pomieszczeń, a także od elementów wyposażenia (mebli, dywanów, firanek). Tak wiec, przy
doborze tapet, indywidualny użytkownik powinien mieć na uwadze:
" przeznaczenie pomieszczenia,
" wielkość i kształt pomieszczenia ,
" elementy wyposażenia wnętrza,
" wykończenie powierzchni przeznaczonej do tapetowania.
Przeznaczenie pomieszczenia wskazuje jednoznacznie na intensywność jego użytkowania.
O ile w pokojach dziennych i sypialnych nie należy spodziewać się intensywnego zużycia tapet,
o tyle już w pokojach dziecinnych trzeba się liczyć z częstymi zniszczeniami ich powierzchni.
Kierując się powyższymi zasadami celowe jest stosowanie tapet zwykłych jedno-
i dwuwarstwowych w pokojach dziennych i w sypialniach, natomiast w pomieszczeniach
o większym nasileniu ruchu (przedpokoje, pokoje dziecinne) mogą być stosowane tapety
wodoodporne.
W miejscach szczególnie narażonych na zabrudzenie (na przykład sale zajęć szkolnych),
powinny być stosowane tapety winylowe. Również w kuchniach lokali mieszkalnych tapety
winylowe mogą stanowić okładzinę ścian w miejscach dotychczas wykonywanej lamperii
olejnej. Z uwagi na maÅ‚Ä… odporność na podwyższonÄ… temperaturÄ™ (powyżej +50°C) nie powinny
być one stosowane w pobliżu otwartego ognia z kuchenki gazowej. Użycie tapety winylowych do
jednostronnego wyklejenia ścian pomieszczeń niemieszkalnych, narażonych na większe
zabrudzenia, jest również możliwe, a jedynym utrudnieniem, spowodowanym stosunkowo dużą
sztywnością samej tapety, może być tylko wyklejanie różnych wnęk.
Kolorystyka i wzornictwo tapet powinny zapewniać zharmonizowanie ich z elementami
wyposażenia wnętrza. Kryteria te winny być poprzedzone analizą warunków wykonawstwa
robót. Mając na względzie warunki wykonawstwa, trzeba pamiętać, że tapety gładkie, jasne
i o drobnej fakturze wymagają bardzo starannego przygotowania podłoża i wykonania robót.
Wszelkie nierówności, niestaranności przycięcia i łączenia arkuszy są wyraz
nie widoczne na
powierzchni ściany. Bardzo niekorzystne przy stosowaniu tapet białych i jasnoszarych jest
wrażenie zimna oraz wynikłe z nierównomiernego załamywania światła wrażenie kurzu i plam.
Szczególnie niewskazane jest stosowane tapet niedrukowanych, jasnych, z dużym połyskiem.
Uwidaczniają one najmniejsze nierówności podłoża, a załamując światło wywołują wrażenie
zmiennej intensywności koloru i plam. Również nie należy stosować tapet płytko tłoczonych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
o jednolitym kolorze, gdyż uwidaczniają nierówności podłoża i niedokładności połączenia
arkuszy. Podobnie nie zaleca się stosowania tapet tłoczonych w kolorze białym, gdyż
powierzchnia ściany, z uwagi na załamywanie światła, wygląda na zabrudzoną i zakurzoną.
Najchętniej użytkownicy kupują tapety fakturowe (tłoczone) w kolorach jasnych, ponieważ
ukrywają one niewielkie nierówności podłoża oraz linie łączeń na ścianie. Dobór tapet
tłoczonych w kolorach intensywnych jest trudniejszy i wymaga dobrego poczucia estetycznego.
Pamiętajmy, że kolory ciemniejsze, intensywniejsze, stwarzają wrażenie przytulności, ciepła
i powodują, że duże pomieszczenia robią wrażenie mniejszych. Natomiast kiedy chcemy uzyskać
wrażenie przestrzeni, najlepiej wybrać jasne kolory i drobne wzory. Chcąc uzyskać dodatkowy
efekt dekoracyjny, możemy zastosować bordery - paski wykończeniowe dla podkreślenia estetyki
wnętrza.
Tapety pokojowe
Należą do najbardziej rozpowszechnionej grupy tapet (rysunek 4). Zastosowane
w nich technologie pozwalają uzyskać szczególnie interesujące efekty estetyczne i wizualne.
W przypadku tapet "laserowych", otrzymujemy efekt tkaniny jedwabnej, trójwymiarowej,
w szerokiej gamie kolorystycznej i różnorodnym wzornictwie, od retro do nowoczesnego.
Natomiast w przypadku tapet ze spienionego winylu, tak zwanych "pianek", doskonale
maskujących nierówności ścian, pęknięcia i rysy, uzyskujemy struktury tynków, przecierek,
przeróżnych wzorów geometrycznych tudzież kwiatowych.
Wszystkie tapety winylowe cechują się wysoką odpornością na zmywanie, nie ulegają
odbarwieniom i uszkodzeniom mechanicznym.
Warto też pamiętać, że to właśnie tapety są podstawą wystroju, pozwalającą na
ukształtowanie całego wnętrza. Wraz z meblami i osobistymi dodatkami nadadzą wnętrzu ciepło
i indywidualny charakter.
Rys. 4. Tapety pokojowe [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Tapety do pokojów dziecinnych
Odgrywają dużą rolę w życiu dzieci. Mają tutaj własny mały świat, jest to ich pole zabaw,
jak i miejsce decydujące o kreatywnym ich rozwoju. Poprzez paletę kolorów, wzorów
z wesołymi motywami dziecinnymi, jak i atrakcyjnymi wąskimi lub bardzo szerokimi borderami
można pięknie zaprojektować pokój dziecinny (rysunek 5).
Rys. 5. Tapety w pokojach dziecinnych [6]
Tapety kuchenno - Å‚azienkowe
To trwałe, grube i estetyczne tapety, wykonane według najnowocześniejszych technologii,
które pozwalają na osiągnięcie szczególnie interesujących efektów estetycznych. Cechują się
długim okresem użytkowania, zapewniają możliwość zmywania lub szorowania. Oferta zawiera
szeroką gamę wzorów imitujących płytki ceramiczne (kafelki, glazura, flizy), wzorów
z elementami morskimi - rybami, delfinami, muszelkami oraz motywami kuchennymi -
garnuszkami, owocami, kwiatami. (rysunek 6). Praktycznym rozwiÄ…zaniem jest pokrycie tapetÄ…
miejsc narażonych na kontakt z wodą.
Rys. 6. Tapety kuchenno  Å‚azienkowe [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Tapety przedpokojowe
Ze względu na specyficzne warunki użytkowania, muszą spełniać bardzo wysokie
wymagania odporności na zmywanie. Imitują drewno, cegłę, kamień, korek, skórę, bluszcze lub
są też gładkie, w zestawie z borderami. Mogą tu być użyte również tapety przemysłowe typu
flizelina, włókno szklane. Przyklejenie w przedpokoju tapety imitującej cegłę czy też boazerię,
może z powodzeniem zastąpić pracę murarza czy stolarza (rysunek 7).
Rys. 7. Tapety przedpokojowe [6]
Tapety są nie tylko efektowne. Dodają wnętrzom przytulności, ocieplają i wygłuszają ściany,
pozwalają ukryć nierówności tynku. Pozwalają osiągnąć efekty, których nie uzyska się przy
pomocy innych materiałów. Większość tapet kupuje się w tak zwanych eurorolkach, szerokości
0,53 m i długości 10,05 m. Na opakowaniu, oprócz informacji o szerokości i długości tapety,
znajdziemy dane o tym, jaką powierzchnię możemy nią pokryć. Poza tym, specjalne symbole
określają właściwości tapet - odporność na wilgoć, światło, ścieranie i tym podobne. Taką
etykietkę określającą wzór tapety oraz numer serii produkcyjnej ma każda rolka. Umieszczone są
również znormalizowane znaki graficzne (Tabela 1) określające podstawowe właściwości tapety
i wskazówki wykonawcze.
Największą liczbę wzorów i kolorów, a także najniższe ceny mają tapety papierowe.
Znajdziemy wśród nich gładkie i jednobarwne, wzorzyste i tak zwane strukturalne (tłoczone)
a nawet fosforyzujące. Można także wybrać tapetę zmywalną albo nadającą się do malowania.
Jeśli chcemy wykleić ścianę, która łatwo się brudzi (na przykład w pokoju dziecinnym),
wybierzmy tapetę zmywalną. Papier będzie wtedy pokryty cienką warstwą bezbarwnego
tworzywa sztucznego.
Tapetę można położyć nawet w miejscach zarezerwowanych dla płytek ceramicznych 
w kuchni przy zlewozmywaku albo w Å‚azience. Tapeta winylowa - bo o niej mowa - jest
wprawdzie mniej trwała niż glazura, ale znacznie tańsza i o wiele łatwiejsza do położenia. Można
ją szorować, jest odporna na wodę, ścieranie i chemiczne środki do czyszczenia, więc należy do
najtrwalszych tapet.
Kupując tapetę w sklepie, należy zwrócić szczególną uwagę na numer seryjny (do jednego
pomieszczenia musi być zawsze taki sam), oraz stan rolki (czy nie jest uszkodzona, zgnieciona,
potargana lub nie posiada innych widocznych uszkodzeń).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Tabela 1. Graficzne symbole oznaczeń właściwości tapet według normy europejskiej EN 235 [6]
Wodoodporna Odporna na zmywanie Wysoce odporna na Odporna na szorowanie
zmywanie
Świeże plamy z kleju Lekkie zabrudzenia Zabrudzenia, które są
mogą zostać osuszone można usunąć wilgotną Zabrudzenia, oprócz rozpuszczalne w wodzie,
wilgotną gąbką. gąbką. olejów, tłuszczów, mogą być wyczyszczone
można usunąć za łagodnym ługiem
pomocÄ… delikatnego mydlanym lub
ługu, mydła i gąbki. łagodnym środkiem
szorujÄ…cym za pomocÄ…
gąbki lub miękkiej
szczoteczki.
Wysoka odporność na Dostatecznie odporna na Zadawalająco odporna Dobrze odporna na
szorowanie światło na światło światło
Tapeta nie powinna Tapeta może być Tapeta o lepszej
podlegać stałemu wystawiona na działanie odporności na działanie
działaniu promieni światła słonecznego. słońca.
słonecznych.
Bardzo dobrze odporna Znakomicie odporna na Tapeta bez wzoru Tapeta z wzorem na tym
na światło światło samym poziomie
Przy klejeniu nie trzeba
Tapeta może być zwracać uwagi na wzór. Te same wzory, na tej
wystawiona na ciągłe samej wysokości obok
działanie słońca. siebie. Czasami
z dodatkiem oznaczenia
liczbowego na przykład
50 cm.
Tapeta z uskokiem Kleić na przemian góra - Klejem smarować tapetę Klejem smarować ścianę
wzoru dół
Nanosić klej na spodnią Nanosić klej na
Wzór na następnym Co drugi pas kleić powierzchnię tapety. powierzchnię ściany.
pasie o połowę odwrotnie.
przestawiony. Czasami
z dodatkiem oznaczenia
liczbowego na przykład
50/25 cm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Tapeta z suchą warstwą Tapeta dwuwarstwowa Kleić na zakładkę Tapeta zdejmowana na
kleju sucho
Wysokiej jakości tapeta Tapety nie wymagające
Odwrotna storna tapety wytłaczana z dwóch układania wzoru, ciężkie Tapetę daje się
jest powleczona klejem, sklejonych warstw wykładziny specjalne. całkowicie ściągnąć na
który przez krótkie papieru. Wytłoczenia Kleimy na zakładkę (5- sucho, bez pozostałości.
zamoczenie zostaje zostają zachowane po 8mm), następnie
uaktywniony. nałożeniu tapety na ucinamy zakładkę
ścianę. specjalnym nożem
stopkowym.
Oddzieralna wierzchnia Usuwać na mokro Odporna na uderzenia Kierunek tapetowania
warstwa
z rozwarstwianiem Tapetę nasączyć Oznaczenie specjalnych Układ brytów tapety
dokładnie wodą i usunąć tapet o powierzchni w kierunku sufitu.
Górna warstwa tapety za pomocą szpachli. twardej i odpowiednio
daje się ściągnąć na elastycznej.
sucho. Dolna warstwa
pozostaje na ścianie jako
podkład pod nową
tapetÄ™.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Gdzie powstała pierwsza fabryka tapet?
2. JakÄ… budowÄ™ posiada tapeta?
3. Gdzie można stosować tapety?
4. Jaką odporność na światło wykazują tapety?
5. Jak dzielimy tapety pod względem odporności na wodę?
6. Jak dzielimy tapety ze względu na wzornictwo?
7. Jak dzielimy tapety ze względu na fakturę powierzchni licowej?
8. Co decyduje o doborze tapety?
9. Jakie sÄ… wymiary eurorolki?
10.Czy potrafisz rozpoznać znaki graficzne na etykietkach tapet?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W wymienionych niżej pomieszczeniach określ jaki stopień odporności tapet na światło
słoneczne należy zastosować. Uzasadnij swój wybór.
- przedpokój,
- kuchnia,
- Å‚azienka,
- sypialnia,
- pokój gościnny,
- pokój dziecięcy,
- sala wykładowa,
- magazyn.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapisać stopnie odporności tapet na światło słoneczne w określonych pomieszczeniach,
2) uzasadnić swój wybór,
3) przedstawić nauczycielowi swoje notatki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kartki papieru,
- przybory do pisania,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Z przygotowanych etykiet różnych tapet wybierz trzy i scharakteryzuj tapety, które są przez
nie opisane na podstawie przedstawionych znaków graficznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wybrać trzy etykiety opisujące tapety i przeczytać je,
2) rozpoznać znaki graficzne przedstawione na etykietach,
3) zapisać ich znaczenie  scharakteryzować tapety,
4) przedstawić nauczycielowi efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- zestaw etykiet tapet.
Ćwiczenie 3
Z przygotowanych katalogów z tapetami (różnych firm), wybierz takie tapety, którymi
wytapetowałbyś sypialnię, łazienkę oraz przedpokój. Uzasadnij swój wybór.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeglądnąć przygotowane katalogi,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
2) wybrać tapety, którymi wytapetowałbyś sypialnię, łazienkę oraz przedpokój,
3) przedstawić swój wybór nauczycielowi i uzasadnić go.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- katalogi tapet różnych firm.
Ćwiczenie 4
Z przygotowanych katalogów z tapetami (różnych firm), wybierz takie tapety, którymi
wytapetowałbyś lokal użyteczności publicznej ( kawiarnię). Uzasadnij swój wybór.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeglądnąć przygotowane katalogi,
2) wybrać tapety, którymi wytapetowałbyś lokal użyteczności publicznej (kawiarnię),
3) przedstawić swój wybór nauczycielowi i uzasadnić go.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- katalogi tapet różnych firm.
Ćwiczenie 5
Z przygotowanych różnych rolek tapet (różnych firm), wybierz te tapety, których jakość jest
najlepsza. Uzasadnij swój wybór.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeglądnąć przygotowane rolki tapet,
2) wybrać te których, jakość uznasz za najlepszą,
3) przedstawić swój wybór nauczycielowi i uzasadnić go.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- rolki tapet o zróżnicowanym stanie technicznym.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) określić, jaka jest odporność tapet na światło słoneczne? Ą% Ą%
2) określić, w jakich pomieszczeniach można zastosować tapetę? Ą% Ą%
3) określić, jaką budowę ma tapeta? Ą% Ą%
4) ocenić jakość tapety? Ą% Ą%
5) dobrać tapety do pomieszczenia szczególnie narażonego
na zabrudzenie? Ä„% Ä„%
6) dobrać tapety do pomieszczenia narażonego na zawilgocenie? Ą% Ą%
7) dobrać tapety do pomieszczenia o najwyższym standardzie wykończenia? Ą% Ą%
8) dobrać tapety, w zależności od przeznaczenia? Ą% Ą%
9) rozpoznać, nazwać i scharakteryzować tapety na podstawie ich wyglądu? Ą% Ą%
10) scharakteryzować tapety na podstawie znaków graficznych? Ą% Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
4.2. Rodzaje tapet
4.2.1. Materiał nauczania
Nazwą tapeta określa się materiał okładzinowy z papieru, którego licowa strona została
pokryta odpowiednią powłoką, zapewniającą materiałowi żądane cechy techniczne, użytkowe
i dekoracyjne.
Grupy wyrobów tapetowych.
" Tapety papierowe, których asortyment rozwija się, przez dobór odpowiedniego materiału
powłokowego, w celu podwyższenia odporności na wodę oraz przez odpowiednie fakturownie
tapety, ułatwiające naklejanie na niezbyt gładkim podłożu.
Wykonane są najczęściej z jednej lub dwóch warstw papieru. W większości mają
dekoracyjne nadruki, w które mogą być wkomponowane wytłoczenia. Takie tapety są na ogół
dwuwarstwowe. Te jednak z nich, które posiadają głębokie wytłoczenia, wykonane są
z dwóch warstw mocniejszego papieru, z wypełnieniem wzmacniającym z włókien
naturalnych lub sztucznych. Tapety papierowe można czyścić wilgotną, miękką gąbką lub
ścierką. Nie powinno się ich jednak mocno pocierać, gdyż można je uszkodzić. Tapety takie
swobodne przepuszczają powietrze i parę wodną. Stosować je można w pomieszczeniach nie
narażonych na oddziaływanie wilgoci. Z papieru gorszej jakości produkowane są tapety
papierowe do malowania, nazywane raufazÄ…. Jest to tapeta najbardziej zwiÄ…zana z ochronÄ…
środowiska, od momentu wytworzenia, poprzez produkcję, aż po póz
niejszej utylizacji
odpadów. Jest materiałem do wyklejania ścian, składającym się z kilku warstw papieru,
w którym na stałe umieszczone są włókna drzewne. Wszystkie rodzaje raufazy (rysunek 8), są
produkowane według tej samej technologii - różnią się jedynie wielkością włókien drzewnych
tworzących strukturę. Są bardzo atrakcyjne cenowo, ze względu na długość rolki, jednak
wymagają pomalowania zaraz po położeniu. Dobrze ułożone, można z powodzeniem
wielokrotnie malować.
Rys. 8. Raufazy, różne rodzaje [6]
" Tapety powlekane tworzywem sztucznym, na przykład folią lub pastą z polichlorku winylu,
zwane tapetami winylowymi (rysunek 9).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
 Ten rodzaj tapet ma najczęściej budowę wielowarstwową. Są grubsze od tapet
papierowych. Podobnie jak one, mają nadruk, wytłoczenia, ozdobne faktury. Wytłaczany wzór
może posiadać metaliczny połysk. Składają się z folii z tworzywa sztucznego, trwale złączonej
z papierowym, winylowym lub tkaninowym podłożem. Często spotyka się wzory z płytek
ceramicznych, wzory wiązania cegieł, murów kamiennych, drewna. Można je stosować
w pomieszczeniach sanitarnych i kuchniach. Są trwałe, odporne na zmywanie wodą, działanie
środków piorących i tarcie. Mniej odporne na ścieranie są tapety z licem ze spienionego
winylu. Wierzchnia piankowa warstwa jest miękka, grubsza, mocno fakturowana
i wytłaczana. Wszystkie tapety winylowe przepuszczają powietrze i parę wodną, jednak nie
w takim stopniu jak tapety papierowe. Ważną ich cechą jest trwałość wyglądu przez wiele lat
użytkowania.
Rys. 9. Tapeta winylowa [6]
" Tapety z warstwą licową z innych materiałów (rysunek 10): tekstylną w postaci tkaniny, filcu
lub weluru, drzewnÄ… w postaci cienkiego forniru, metalicznÄ… w postaci cienkiej folii
aluminiowej.
Wykonuje się je ze sprasowanych i wytłaczanych włókien. Imitują wzory i sploty tkanin
naturalnych. Mogą być również gładkie. Są jednobarwne: białe, jasnokremowe, jasnoszare
i specjalnie przystosowane do pokrywania farbami emulsyjnymi. Farba, wsiÄ…kajÄ…c
we włókna, nadaje im elastyczność, odporność na ścieranie i uderzenia. Są wodoodporne.
Można je wielokrotnie malować, bez obawy o utratę właściwości. Nadają się do wszystkich
pomieszczeń mieszkalnych. Pomalowane emulsjami akrylowo-lateksowymi i lateksowymi,
doskonale sprawdzajÄ… siÄ™ w kuchniach, Å‚azienkach i pokojach kÄ…pielowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Rys. 10. Tapety tekstylne [6]
" Fototapety (rysunek 11,12) - tapety papierowe, tworzące zestawy odcinków, stanowiących
poligraficzną reprodukcję fotograficznych obrazów. W sprzedaży znajduje się duża gama
fototapet, o różnych wymiarach.
" Tapety ocieplajÄ…ce.
" Tapety strukturalne, na przykład z fakturą powstałą przez wprowadzenie do masy papierowej
grubowłóknistych trocin drzewnych. Tapety te służą jako podkład pod malowanie farbami
emulsyjnymi.
Rys. 11. Fototapety [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Rys. 12. Fototapeta [6]
" Materiały tapetopodobne, na przykład maty z włókna szklanego, odpowiednio powlekane
i dekorowane.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie znasz grupy wyrobów tapetowych?
2. Z ilu warstw składa się tapeta papierowa?
3. Z ilu warstw składa się tapeta winylowa?
4. Czy tapety papierowe można zmywać wodą?
5. Czy tapety winylowe można zmywać wodą?
6. Które z tapet są odporne na ścieranie i uderzenia?
7. Jak nazywamy tapety tworzące zestawy odcinków, stanowiące poligraficzną reprodukcję
fotograficznych obrazów?
8. Jaką tapetę można zastosować jako podkład pod malowanie emulsyjne?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z przygotowanych różnych kawałków tapet wybierz tapety papierowe. Namocz fragmenty
tapety wodą za pomocą pędzla. Przez pociągnięcie sprawdz
ich wytrzymałość na rozciąganie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obejrzeć przygotowane fragmenty tapety,
2) wybrać tapety papierowe,
3) namoczyć fragment tapety wodą, za pomocą pędzla,
4) namoczony fragment rozciągnąć do momentu rozerwania,
5) omówić z nauczycielem swoje spostrzeżenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragmenty tapet papierowych,
- fragmenty tapet winylowych,
- fragmenty tapet tekstylnych,
- wiaderko,
- pędzle krzywiki,
- pędzle płaskie,
- woda.
Ćwiczenie 2
Z przygotowanych różnych fragmentów tapet wybierz tapety winylowe i tekstylne. Namocz
fragmenty tapety wodą za pomocą pędzla. Przez pociągnięcie sprawdz
ich wytrzymałość na
rozciÄ…ganie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) oglądnąć przygotowane kawałki tapety,
2) wybrać tapety winylowe i tekstylne,
3) namoczyć fragmenty tapet wodą, za pomocą pędzla,
4) namoczony fragment rozciągnąć,
5) omówić z nauczycielem swoje spostrzeżenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragmenty tapet papierowych,
- fragmenty tapet winylowych,
- fragmenty tapet tekstylnych,
- wiaderko,
- pędzle krzywiki,
- pędzle płaskie,
- woda.
Ćwiczenie 3
Z przygotowanych różnych rolek tapet wybierz fototapetę. Ułóż na sucho jej obraz.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) oglądnąć przygotowane rolki tapet,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
2) wybrać fototapetę,
3) ułożyć jej obraz,
4) omówić z nauczycielem efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- rolki tapet papierowych,
- rolki tapet winylowych,
- rolki tapet tekstylnych,
- fototapety.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) rozpoznać tapetę papierową? Ą% Ą%
2) rozpoznać tapetę winylową? Ą% Ą%
3) rozpoznać tapetę tekstylną? Ą% Ą%
4) określić jaką budowę ma tapeta winylowa? Ą% Ą%
5) wymienić wszystkie grupy wyrobów tapetowych? Ą% Ą%
6) dobrać tapetę odporną na zawilgocenie? Ą% Ą%
7) rozpoznać i ułożyć fototapetę? Ą% Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
4.3. Tapety specjalne
4.3.1. Materiał nauczania
Tapety natryskowe
Tapety natryskowe to specjalne powłoki ścienno  sufitowe, wodorozpuszczalne o fakturze
piasku lub weluru. Nakładane są dzięki technologii natryskowej, specjalnym profesjonalnym
sprzętem, tworząc na ścianie jednolitą powierzchnię, bez łączeń i klejenia. Produkowane są
według najnowszych technologii, a ich najważniejsze cechy to trwałość, łatwość czyszczenia,
i możliwość stosowania na różnorodnych powierzchniach, po ich odpowiednim przygotowaniu.
Klienci mają do wyboru około 160 kolorów. Tapety natryskowe to nowa metoda dekoracji
wnętrz, dzięki której nabierają one eleganckiego wyglądu (rysunek 13).
Polecane są do domów, rezydencji, mieszkań, biur, restauracji i innych obiektów
użyteczności publicznej. Posiadają atesty PZH. Tapety takie są antystatyczne, posiadają
zdolności wygłuszające i ocieplające. Ponadto są ekologicznie czyste i nadają wnętrzom
niepowtarzalny urok.
Rys. 13. Wykończenie ściany tapetą natryskową [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Korek, tłoczenia i bordiury
Dla miłośników naturalnego drewna, ciekawą propozycją może być tapeta korkowa. Jest to
cienka warstwa naturalnego korka, przyklejona do papierowego podkładu. Tapeta ta ma
identyczne właściwości jak korek: tłumi dz
więki, jest naturalnym izolatorem termicznym i jest
antystatyczna - nie przyciąga kurzu. Jest odporna na wilgoć, pleśń i grzyby. A
atwo się ją układa
i zmywa zwykłymi środkami czyszczącymi. Można ją po również pomalować farbą.
Jeśli mamy nierówne lub popękane ściany, możemy użyć tapet tłoczonych. Są nieco grubsze
od tradycyjnych, papierowych czy winylowych, dzięki czemu dobrze kryją różnego rodzaju rysy
i pęknięcia tynku. Składają się z dwóch warstw - wytłaczanej zewnętrznej i papierowego
podkładu. Są dość wytrzymałe, nie rozciągają się i nie kurczą. Mają nierównomierną,
trójwymiarową fakturę. Można je zrywać na sucho.
Coraz modniejsze stają się bordiury (lub bordery). Są to wąskie pasy tapety, o szerokości
kilkudziesięciu centymetrów (rysunek 14). Spełniają podobną funkcję jak listwy dekoracyjne
przy układaniu płytek ceramicznych. Możemy je przyklejać w połowie wysokości ściany,
w miejscu łączenia ściany z sufitem, po jej przekątnej, wokół okna, czy ościeżnicy drzwiowej.
Najczęściej odgradzają od siebie różnokolorowe kawałki tapet (na przykład ciemna u dołu, jasna
u góry). Na rynku są dostępne bordiury papierowe i zmywalne - winylowe, samoprzylepne bądz

klejone. Mocujemy je bezpośrednio na tapetę lub po prostu na ścianę.
Rys. 14. Zastosowanie borderów na ścianie [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Tapety samoprzylepne
Tapety samoprzylepne (rysunek 15) zostały zaprojektowane specjalnie dla tych, którzy
pragną poddać swoje mieszkanie błyskawicznej metamorfozie. Można nimi wyklejać nie tylko
ściany, ale także domowe sprzęty. Wykorzystując tapetę samoprzylepną, taki sam deseń, jak na
ścianach, możemy też mieć na drzwiach od szafy, półkach na książki i doniczkach. Ich układanie
jest bardzo proste, gdyż wymaga jedynie oderwania kawałka papierowego podkładu od spodu
tapety i dociśnięcia warstwy klejącej tapety do ściany.
Rys. 15. Tapety samoprzylepne [6]
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie znasz cechy tapet natryskowych?
2. W jaki sposób nakładane są tapety natryskowe?
3. Co to sÄ… bordiury?
4. Gdzie można przyklejać tapety samoprzylepne?
5. Z czego składa się tapeta korkowa?
6. Która tapeta tłumi dz
więki?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z przygotowanych różnych kawałków tapet wybierz tapety samoprzylepne. Zdecyduj gdzie
można zastosować wybrane tapety samoprzylepne.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obejrzeć przygotowane kawałki tapety,
2) wybrać tapety samoprzylepne,
3) zdecydować o miejscu zastosowania tapet samoprzylepnych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4) omówić z nauczycielem swoją decyzję.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragmenty tapet papierowych,
- fragmenty tapet winylowych,
- fragmenty tapet tekstylnych,
- fragmenty tapet korkowych,
- fragmenty tapet samoprzylepnych.
Ćwiczenie 2
Z przygotowanych różnych fragmentów tapet wybierz tapety korkowe. Zdecyduj gdzie
można zastosować wybrane tapety.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obejrzeć przygotowane kawałki tapety,
2) wybrać tapety korkowe,
3) zdecydować o miejscu zastosowania tapet korkowych,
4) omówić z nauczycielem swoją decyzje.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragmenty tapet papierowych,
- fragmenty tapet winylowych,
- fragmenty tapet tekstylnych,
- fragmenty tapet korkowych,
- fragmenty tapet samoprzylepnych.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) rozpoznać tapetę korkową? Ą% Ą%
2) rozpoznać tapetę samoprzylepną? Ą% Ą%
3) wymienić zalety tapet natryskowych? Ą% Ą%
4) określić jaką budowę ma tapeta korkowa? Ą% Ą%
5) wymienić tapety specjalne? Ą% Ą%
6) wymienić zalety tapet korkowych? Ą% Ą%
7) określić zastosowanie bordiurów? Ą% Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.4. Rodzaje i właściwości klejów oraz materiałów pomocniczych
4.4.1. Materiał nauczania
Kleje do tapet.
Do mocowania tapet do podłoża służą najczęściej kleje.
1. Skrobiowe, stanowiÄ…ce krochmal z mÄ…czki ziemniaczanej, dostarczane w postaci proszku
barwy kremowej.
" Klej PMS - służy do przyklejania tapet papierowych gładkich i tłoczonych do podłoży
betonowych, tynkowanych i płyt gipsowo - kartonowych. Jest substancją nietoksyczną
i niepalną. Odczyn wodnego roztworu kleju jest zbliżony do obojętnego. Przygotowanie kleju
polega na jego wsypaniu do zimnej wody i wymieszaniu. Po rozpuszczeniu w wodzie,
otrzymuje się galaretowaty roztwór, który po 2 godzinach nadaje się do klejenia tapet.
Proporcja składników powinna wynosić 1 : 20 (1 kilogram kleju na 20 litrów wody)  do
gruntowania podłoża i 1 : 10 (1 kilogram kleju na 10 litrów wody)  do klejenia tapet.
Naniesiony na podłoże roztwór zachowuje zdolność do klejenia przez 60 minut, po czym
następuje początek wiązania. Przygotowany roztwór kleju może być stosowany przez 3 dni,
pod warunkiem zabezpieczenia go przed zanieczyszczeniem. 1 kilogram kleju wystarcza na
zagruntowanie i wytapetowanie okoÅ‚o 35 m² powierzchni Å›ciany.
2. Karboksymetylocelulozowe, w postaci białego proszku, dobrze rozpuszczalne w wodzie:
" Klej Pronicel P - stosuje się do przyklejania tapet papierowych gładkich lub
jednowarstwowych tłoczonych, do tynku cementowego, cementowo-wapiennego, gipsowego,
płyt gipsowo - kartonowych oraz podłoża betonowego. Jest substancją nietoksyczną
i niepalnÄ…. Przygotowanie roztworu kleju polega na powolnym wsypywaniu kleju do zimnej
wody, ciągle mieszając. Mieszanie można wykonywać ręcznie lub mieszadłem elektrycznym.
Proporcja składników powinna wynosić od 1 : 28 (1 kg kleju na 28 litrów wody)  do
gruntowania podłoża i 1 : 14 (1 kg kleju na 14 litrów wody)  do klejenia tapet. Po wsypaniu
proszku, roztwór należy pozostawić na około 5 godzin do uzyskania jednorodności, od czasu
do czasu mieszając. Jeżeli po tym czasie będą występować grudki, należy je rozetrzeć, a sam
klej przed użyciem dobrze wymieszać. Przygotowany roztwór kleju może być używany przez
4 dni, pod warunkiem zabezpieczenia go przed zanieczyszczeniem. Naniesiony na podłoże,
zachowuje zdolność do klejenia przez 60 minut, po czym następuje początek wiązania. Jeden
kilogram kleju wystarcza na zagruntowanie i wytapetowanie okoÅ‚o 40 m² powierzchni Å›ciany.
" Klej Pronicel W - jest odporny na działanie mikroorganizmów (grzybów) i z tego powodu
jest zalecany do tapet o ograniczonej paroprzepuszczalności, utrudniającej jego odsychanie
(wodoodpornych, zmywalnych). Z uwagi na dużą siłę klejenia, klej Pronicel W jest
przeznaczony do klejenia tapet ciężkich. Sposób przygotowania wodnego roztworu kleju jest
analogiczny jak kleju Pronicel P, z tym, że proporcja składników powinna wynosić 1 : 20
(1 kg kleju na 20 litrów wody)  do gruntowania podłoża i 1 : 10 (1 kg kleju na 10 litrów
wody)  do klejenia tapet. Następnie roztwór pozostawia się na około 12 godzin, od czasu do
czasu mieszając. Przed użyciem roztwór należy wymieszać i ewentualne grudki rozetrzeć.
Przy klejeniu tapet dwuwarstwowych i winylowych 1 kg kleju wystarcza na zagruntowanie
i wytapetowanie okoÅ‚o 35 m² powierzchni Å›ciany.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
3. Metylocelulozowe w postaci drobnego ziaren (grysiku). Obecnie są one najczęściej stosowane.
Swoja popularność zdobyły dzięki możliwości szybkiego tapetowania po przygotowaniu oraz
skuteczności i trwałości klejenia.
" Metylan - klej do tapet cienkich i grubych tapet papierowych, o dużej trwałości i wydajności,
łatwy w stosowaniu, umożliwiający korektę położenia tapety. Wydajność 30 - 50 m2
z opakowania. Karton zawiera 125 g suchego kleju. Zawartość opakowania wsypujemy do
zimnej wody (8 litrów wody), silnie mieszając przez około 1 minutę. Podczas wsypywania
opakowanie należy trzymać tuż nad wodą. Po upływie 2-3 minut roztwór należy ponownie
zamieszać i powtórzyć takie działanie jeszcze raz, po15 minutach.
" Metylan Spezial - specjalny klej do tapet. Stosowany do przyklejania tapet specjalnych:
winylowych, grubych papierowych, tłoczonych, tekstylnych, Wydajność 22 - 26 m2
z opakowania. Karton zawiera 200 g suchego kleju. Zawartość opakowania wsypujemy do
4 litrów zimnej wody, silnie mieszając przez około 1 minutę. Podczas wsypywania
opakowanie należy trzymać tuż nad wodą. Po upływie 2-3 minut roztwór należy ponownie
zamieszać i powtórzyć takie działanie jeszcze raz, po 15 minutach.
" Metylan Instant - specjalny klej do tapet. Gotowy do użytku w 3 minuty. Stosowany do tapet
strukturalnych, grubych papierowych i tłoczonych, fototapet, tapet jedwabnych. Wydajność
26 - 32 m2 z opakowania. Karton zawiera 200 g suchego kleju. Zawartość opakowania
wsypujemy do 4 litrów zimnej wody silnie mieszając przez około 1 minutę.
" Metylan Extra - klej do stosowania w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności:
kuchniach, łazienkach i oraz do tapet specjalnych: tekstylnych, z włókna szklanego,
welurowych, bordów, folii z PCW z tkaniną. Opakowanie - 750 g. Wystarcza do
wytapetowania około 3,5 m2 podłoża.
Na rynku znajdują się również Metylan Bordure, zalecany do klejenia bordów oraz Metylan
- klej do podklejania krawędzi. Znakomicie klei oderwane lub wystrzępione kawałki tapet przy
narożnikach. Doskonały do powtórnego klejenia popękanych spojeń tapet.
Przy zakupie kleju należy sprawdzić jego przydatność do określonego rodzaju tapet, znak
dopuszczający do stosowania w budownictwie oraz datę ważności oraz stan opakowania. Klej
w opakowaniu powinien być substancją o ujednorodnionych właściwościach.
Dawniej, kiedy tapety były bardzo cienkie, jako podkład stosowano makulaturę
w postaci specjalnie produkowanych tapet podkładowych lub gazet. Obecnie tapety nie
wymagają naklejania na podłoża podkładów z makulatury. Wystarczy gruntowanie podłoża
rozrzedzonym klejem. Do przygotowania gruntowników stosuje się najczęściej roztwór tego
samego kleju, którym przykleja się tapetę, w proporcjach omówionych wcześniej.
W robotach tapeciarskich mają ponadto zastosowanie różne materiały pomocnicze:
" Szpachlówki do wygładzania podłoża (potrzebna ilość zależy od stopnia uszkodzenia
podłoża które zamierzamy tapetować).
" Cienka tkanina (merla) do oklejania spoin między elementami prefabrykowanymi, dla
zabezpieczenia przed możliwością pękania tapety w tych miejscach (potrzebna ilość zależy
od ilości spoin, które znajdują się w pomieszczeniu przeznaczonym do tapetowania,
powinniśmy zmierzyć wszystkie widoczne i przewidywalne pęknięcia przed przystąpieniem
do prac, aby zabezpieczyć potrzebną jej ilość).
" Farby rdzochronne lub lakier asfaltowy do wykonywania powłok antykorozyjnych na
metalowych częściach podłoża pod tapetę (w budownictwie mieszkaniowym nie jest to częsty
przypadek, ale zdarzają się miejsca, które należy pokryć powłoką antykorozyjną). Przed
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
przystąpieniem do prac tapeciarskich należy określić powierzchnię podłoża i na tej
podstawie, znając określone przez producenta zużycie, wyliczyć odpowiednią ilość farby.
Należy również pamiętać o rozcieńczalniku dostosowanym do rodzaju farby oraz o pędzlu
którym będziemy wykonywać malowanie.
" Środki do usuwania tłustych zanieczyszczeń podłoża, na przykład Sulfapol 50 (ich ilość
również zależna jest od zastanego stanu podłoża na którym planujemy wykonanie
tapetowania).
Najlepszym sposobem prawidłowego obliczenia ilości niezbędnych materiałów
pomocniczych jest sprawdzenie i ocena jakości podłoża, przed przystąpieniem do prac
przygotowawczych do tapetowania.. Od tego jakie podłoże zastaniemy, zależy szacunkowa ilość
materiałów pomocniczych.
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. W jaki sposób przygotować klej PMS do tapetowania?
2. Po jakim czasie przygotowany klej PMS jest gotowy do użycia?
3. W jaki sposób przygotować klej Pronicel P do tapetowania?
4. W jaki sposób przygotować klej Pronicel W do tapetowania?
5. Jakie znasz kleje metylocelulozowe?
6. Po jakim czasie przygotowany klej Metylan Instant jest gotowy do tapetowania?
7. Do czego przeznaczony jest klej Metylan Bordure?
8. W jaki sposób sprawdzisz jakość kleju do tapetowania?
9. Jakie materiały pomocnicze mają zastosowanie w robotach tapeciarskich?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z przygotowanych klejów wybierz klej do przyklejania tapet papierowych. Oceń jego jakość.
Odmierz odpowiednią ilość suchego kleju do 4 litrów wody. Przygotuj wybrany klej do
gruntowania podłoża i do tapetowania. W trakcie wykonywania ćwiczenia stosuj przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z przygotowanymi klejami,
2) wybrać klej do tapet papierowych,
3) ocenić jego jakość,
4) obliczyć i odmierzyć prawidłową ilość kleju do wykonania gruntowania,
5) przygotować gruntownik,
6) obliczyć i odmierzyć prawidłową ilość kleju do wykonania klejenia tapety,
7) przygotować klej do tapet papierowych,
8) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Wyposażenie stanowiska pracy:
- różne rodzaje klejów,
- naczynia na klej i gruntownik,
- naczynie miarowe,
- mieszadło,
- pędzle krzywiki,
- waga,
- woda,
- kalkulator.
Ćwiczenie 2
Z przygotowanych klejów wybierz klej do przyklejania tapet winylowych. Odmierz
odpowiednią ilość suchego kleju do 4 litrów wody. Jaką ilość kleju należy zakupić, aby
zagruntować i wytapetować 140 m2 podłoża? W trakcie wykonywania ćwiczenia stosuj przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z przygotowanymi klejami,
2) wybrać klej do tapet winylowych,
3) obliczyć i odmierzyć prawidłową ilość kleju do przyklejenia tapet,
4) przygotować klej do tapet winylowych,
5) obliczyć potrzebną do tapetowania ilość kleju,
6) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- różne rodzaje klejów,
- naczynia na klej,
- naczynie miarowe,
- mieszadło,
- pędzle krzywiki,
- waga,
- woda,
- kalkulator.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) przygotować klej PMS do tapetowania? Ą% Ą%
2) przygotować klej Pronicel W do tapetowania? Ą% Ą%
3) określić rodzaje i cechy klejów metylocelulozowych? Ą% Ą%
4) przygotować klej do gruntowania podłoża? Ą% Ą%
5) przygotować klej do przyklejenia tapety? Ą% Ą%
6) dobrać klej i materiały pomocnicze do tapetowania? Ą% Ą%
7) określić szacunkowo ilość kleju do tapetowania? Ą% Ą%
8) sprawdzić jakość kleju do tapetowania? Ą% Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
4.5. Narzędzia i sprzęt do przygotowania podłoża i robót
tapeciarskich
4.5.1. Materiał nauczania
Proces technologiczny tapetowania składa się z kilku etapów, z których najważniejsze to:
" przygotowanie podłoża do tapetowania,
" określenie potrzebnej ilości i przygotowanie tapet i klejów,
" wytapetowanie przygotowanego podłoża.
Zagadnienia z tym związane poznasz w programach kolejnych jednostek modułowych.
Przygotowanie podłoża i właściwe tapetowanie wymaga umiejętności rozpoznawania i doboru
odpowiednich narzędzi. Pełny zestaw zasadniczych narzędzi do wykonywania robót
tapeciarskich obejmuje:
Rys. 16. Zestaw narzędzi do tapetowania [6]
1. Stół tapeciarski
Powinien mieć wymiary od 300 cm x 60 cm do 300 cm x 80 cm (nie wyklucza się innych
stołów, jeżeli tapetuje się pomieszczenia o wysokości ponad 2,90 m. Stół tapeciarski ma
najczęściej blat ze sklejki, umocowany na stelażu z listew drewnianych lub lekkich rurek
metalowych. Istotne jest, by stół był na tyle lekki, aby można go było przenieść. Stół tapeciarski
służy do odcinania tapety rozwijanej z rolki, a następnie do smarowania klejem przyciętych
i ułożonych arkuszy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
2. Narzędzia do przycinania tapet
Noże uniwersalne (rysunek 17) posiadają wymienne ostrza, mocowane w uchwycie
metalowym. Służą one do dopasowania brytów tapety winylowej, metodą przecinania na zakład,
przy liniale stalowym oraz do odcinania brytów tapety z rolki.
Ostrza techniczne (w uchwycie z tworzywa sztucznego lub z metalu), służą do odcinania
ułożonej tapety, mogą służyć do odcinania z rolki brytów tapety zwykłej oraz do nacinania
ułożonej tapety w miejscu puszek (gniazdek) elektrycznych.
Rys. 17. Nóż uniwersalny [6]
3. Listwa stalowa (liniał).
Przy jej pomocy przycina się nożem styki sąsiednich arkuszy tapety winylowej, ułożone na
ścianie. Listwa ta może również służyć do oznaczania na ścianie linii ułożenia krawędzi arkusza
tapety (po uprzednim wyznaczeniu pionem).
4. KÄ…townik lub listwa tnÄ…ca.
Kątownik służy do wyznaczenia linii cięcia arkuszy pod kątem prostym oraz do przycinania
arkuszy. Specjalne profile (rysunek 18)) pozwalają precyzyjnie odciąć nadmiar tapety przy
listwie przypodłogowej.
Rys. 18. Specjalna listwa tnÄ…ca [6]
5. Nożyce
Nożyce (rysunek 19) służą do wykonywania niezbędnych w trakcie robót przecięć tapety,
przy obrabianiu poszczególnych elementów. Warto wybrać takie, które nadają się do cięcia
mokrej tapety (takiej informacji trzeba szukać na opakowaniu).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Rys. 19. Nożyce [6]
6. Pion
Pion ze sznurem o długości 2,70  3,00 m służy do wyznaczania linii pionowej na ścianie,
wzdłuż której będzie przyklejony pierwszy arkusz i do sprawdzenia ułożenia w pionie kolejnych
układanych tapet.
7. Wałki dociskowe
Wałek dociskowy drewniany lub z tworzywa sztucznego służy do dociskania tapety wzdłuż
brzegów styków arkuszy (rysunek 20, 21). Szerszymi wałkami można dociskać całą
powierzchnię, węższymi - brzegi tapet. Wałek stożkowy przydatny do dociskania tapety
w narożnikach ścian.
Rys. 20. Wałki do dociskania styków tapet [6]
Rys. 21. Wałek dociskowy do powierzchni tapety [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
8. Szczotka tapeciarska
Najczęściej używane są wąskie szczotki tapeciarskie (rysunek 22) długości 53 cm,
ze sztywnym włosiem długości od 5 cm do 6 cm. Szczotka służy do wyrównywania i dociskania
tapety do tapetowanej powierzchni ściany. Usuwa się nią powietrze spod naklejonej tapety
(w tym celu szczotkę przesuwa się od środka do krawędzi brytów). Dzięki "odpowietrzeniu",
tapeta będzie dobrze przylegała do ściany. Szczotka może być z włosiem sztucznym lub
naturalnym.
Rys. 22. Szczotka tapeciarska [6]
9. Naczynia do przygotowania i przenoszenia kleju
Wskazane jest stosowanie do tego celu pojemników z tworzywa sztucznego lub wiader.
Pojemność naczynia winna wynikać z zakresu robót tapeciarskich. Najwygodniejsza pojemność
to 10 - 13 litrów. Najlepiej wybrać takie, które po wewnętrznej stronie ma zaznaczoną miarkę.
11. Pędzle
Przy robotach tapeciarskich używamy pędzli ławkowców, pędzli tapeciaków (rysunek 23)
oraz do prac pomocniczych - pędzli płaskich. Pędzle ławkowce oraz tapeciaki służą do
gruntowania podłoża i nanoszenia kleju na przygotowane arkusze tapety. Natomiast pędzle
płaskie służą do nanoszenia kleju w trudno dostępnych miejscach oraz do wykonywania
poprawek (doklejania tapety).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Rys. 23. Pędzle tapeciaki [6]
12. Tapetomat
Specjalne urządzenie do tapetowania (rysunek 24). Ułatwia pracę, gdy mamy wytapetować
duże powierzchnie. Dzięki niemu, można szybko i równomiernie rozprowadzić klej, a także
odpowiednio dociąć bryt. Do urządzenia zwykle dołączone są imadełka, umożliwiające
przykręcenie go do blatu stołu oraz nożyk z wymiennym ostrzem.
Rys. 24. Tapetomat [6]
13. Ścierki z tkaniny bawełnianej
Ścierką bawełnianą usuwa się zabrudzenia klejem. Służą także do miejscowego docisku
(w miejscu podklejania krawędzi arkuszy).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Sprzęt pomocniczy
Drabiny malarskie.
Drabina umożliwia reperację, gruntowanie i tapetowanie wyższych partii pomieszczeń.
Wysokość drabiny powinna być dobrana do wysokości wykonywanych prac tapeciarskich.
Istnieje w handlu wiele rozwiązań drabin drewnianych (rysunek 26), stalowych i aluminiowych
(rysunek 25), a wśród nich składane elementy wielofunkcyjne, które po rozłożeniu mogą
stanowić drabinę przystawną, drabinę kozłową albo podstawę do ułożenia pomostu roboczego.
Do robót tapeciarskich najczęściej używa się drabiny kozłowej. Obie części drabiny łączy się
zawiasem, umożliwiającym składanie drabiny. Zawias jest umocowany wkrętami, których stan
powinno się kontrolować. Ze względów bezpieczeństwa, z obu stron drabiny przymocowuje się
do stojaków łańcuszki, zabezpieczające przed ewentualnym rozsunięciem się drabiny.
Drabiny przystawne są niewygodne do wykonywania robót tapeciarskich. Stosuje się je
wówczas, gdy szczupłość miejsca nie pozwala ustawić drabiny kozłowej.
Rusztowania
Do wykonywania robót tapeciarskich, czasami niezbędne jest użycie rusztowania. Zwłaszcza
przy wykonywaniu tapetowania w wysokich pomieszczeniach. Najczęściej stosuje się
rusztowanie stolikowe lub ramowe (na przykład typu  Warszawa ) z gotowych ram wykonanych
z rur stalowych.
Rys. 25. Drabiny aluminiowe [6]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Rys. 26. Drabina drewniana [6]
Przygotowanie podłoża pod tapety
Szpachelki malarskie
Szpachle (rysunek 27) są podstawowymi narzędziami do robót związanych
z przygotowaniem podłoża. Służą do zeskrobywania wszelkich nierówności z powierzchni
tapetowanych oraz wygładzania (szpachlowania) powierzchni podłoża.
Rys. 27. Szpachelki [6]
Packi
Służą do przecierania powierzchni tynku oraz do nanoszenia plastycznych mas
fakturujących. Używane są do większych napraw tynku. Wykonane są z drewna lub z tworzywa
sztucznego.
Do usuwania starych tapet, stosuje się specjalne narzędzia, ułatwiające zwilżanie kleju pod
tapetą, na przykład rolki perforujące powierzchnie tapety (rysunek 28), parownice gazowe lub
elektryczne. Parownica składa się ze zbiornika z wodą i systemu grzewczego (gazowego lub
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
elektrycznego), wytwarzającego parę wodną, która wężem gumowym dochodzi do perforowanej
płyty. Kiedy płytę przykłada się do ściany, para wodna wydostaje się przez otwory i wnika
w tapetę, zmiękczając ją wraz z klejem, którym została przyklejona. W tym stanie tapeta łatwo
daje się odspoić od podłoża (rysunek 29). W ofercie handlowej spotyka się również płyny do
usuwania tapet.
Wszystkie narzędzia i przybory tapeciarskie trzeba utrzymywać w największej czystości.
Szczególnie należy dbać o to, aby narzędzi do przycinania tapet i dociskania ich do podłoża
(szczotka, wałki) nie zostały zanieczyszczone klejem, który po przeniesieniu na powierzchnię
tapety, może pozostawić trwałe plamy, dyskwalifikując wykonaną pracę.
Rys. 28. Rolka perforujÄ…ca [6]
Rys. 29. Usuwanie tapety za pomocÄ… szpachli [6]
Wszystkie dobrane i używane w pracach tapeciarskich narzędzia oraz sprzęt powinny być
sprawne, bez uszkodzeń, dobrze osadzone na trzonkach. Należy używać ich zgodnie
z przeznaczeniem, zachowując przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
 Drabiny nie powinny wykazywać jakichkolwiek uszkodzeń (pęknięć, rozluz
nień szczebli
i tym podobne). Podczas pracy na drabinie malarskiej pracownik nie powinien sięgać ręką dalej,
niż pozwala na to pionowa pozycja jego ciała, to znaczy bez wychylania się. Rusztowania
powinno się wykonywać zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami.
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie narzędzia i sprzęt używamy w robotach tapeciarskich?
2. Jakie zastosowanie ma szczotka tapeciarska?
3. Od czego zależy wysokość drabiny malarskiej?
4. Do czego służy tapetomat?
5. Jakie narzędzia służą do przycinania tapety?
6. Jakie zastosowanie przy robotach tapeciarskich ma kÄ…townik?
7. Jakie wymiary powinien mieć stół tapeciarski?
8. Jakie wspólne cechy powinny mieć narzędzia używane w pracach tapeciarskich?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z przygotowanych różnych narzędzi i sprzętu, wybierz narzędzia przeznaczone do cięcia
tapety na bryty. Oceń ich jakość, ze względu na przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotuj je do wykonywania pracy oraz zorganizuj stanowisko do cięcia tapet. W trakcie
wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z przygotowanymi narzędziami i sprzętem,
2) wybrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
3) ocenić ich jakość,
4) zorganizować stanowisko do cięcia tapet,
5) skonsultować z nauczycielem prawidłowy dobór narzędzi i sprzętu,
6) zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół tapeciarski,
- narzędzia do przycinania tapet,
- listwy stalowe (liniał),
- kÄ…towniki,
- listwy tnÄ…ce,
- nożyce,
- piony,
- pędzle ławkowce,
- pędzle tapeciaki,
- pędzle krzywiki,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
- pędzle płaskie,
- wałki dociskowe (różne rodzaje),
- szczotki tapeciarskie,
- drabiny malarskie (różnej wysokości),
- ścierki z tkaniny bawełnianej,
- wiaderka,
- miarka.
Ćwiczenie 2
Z przygotowanych różnych narzędzi i sprzętu, wybierz narzędzia przeznaczone do
tapetowania na ścianie o wysokości 3 m. Oceń ich jakość ze względu na przepisy bezpieczeństwa
i higieny pracy. Zorganizuj stanowisko do wykonywania tapetowania. W trakcie wykonywania
ćwiczenia stosuj przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z przygotowanymi narzędziami i sprzętem,
2) wybrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
3) ocenić ich jakość,
4) zorganizować stanowisko do wykonywania tapetowania,
5) skonsultować z nauczycielem prawidłowy dobór narzędzi i sprzętu,
6) zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół tapeciarski,
- narzędzia do przycinania tapet,
- listwy stalowe (liniał),
- kÄ…towniki,
- listwy tnÄ…ce,
- nożyce,
- piony,
- pędzle ławkowce,
- pędzle tapeciaki,
- pędzle krzywiki,
- pędzle płaskie,
- wałki dociskowe (różne rodzaje),
- szczotki tapeciarskie,
- drabiny malarskie (różnej wysokości),
- ścierki z tkaniny bawełnianej
- wiaderka,
- miarka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) rozpoznać i dobrać narzędzia do tapetowania? Ą% Ą%
2) rozpoznać i dobrać narzędzia do przygotowania podłoża
pod tapetowanie Ä„% Ä„%
3) przygotować stół tapeciarski do pracy? Ą% Ą%
4) przygotować narzędzia i sprzęt do cięcia tapet? Ą% Ą%
5) przygotować narzędzia i sprzęt do wykonywania
tapetowania? Ä„% Ä„%
6) dobrać i zastosować na stanowisku pracy drabinę malarską? Ą% Ą%
7) ocenić jakość narzędzi i sprzętu do robót tapeciarskich pod względem
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy? Ą% Ą%
8) organizować stanowisko pracy do prac tapeciarskich
z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska? Ą% Ą%
9) ustalić zakres i kolejność robót tapeciarskich? Ą% Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
4.6. Zasady obmiaru i przedmiaru robót tapeciarskich
4.6.1. Materiał nauczania
Powierzchnie tapetowane ścian i sufitów należy obliczać w metrach kwadratowych w świetle
ścian surowych, a w starych otynkowanych budynkach  w świetle tynku. Wysokość ścian
mierzy się od wierzchu podłogi do spodu sufitu.
Przy tapetowaniu, jeżeli ościeża i nadproża są również tapetowane, z powierzchni ich nie potrąca
się otworów do 3 metrów kwadratowych. Jeżeli ościeża i nadproża nie są tapetowane, wówczas
potrąca się powierzchnie otworów, mierzone w świetle ościeżnic. Nie potrąca się jednak
otworów i miejsc nie tapetowanych, o powierzchni do 1 metra kwadratowego.
Przygotowanie tapet
Rolki tapety przeznaczone do danego pomieszczenia powinny pochodzić z tej samej partii
produkcyjnej, aby nie było różnic w odcieniu barwy i wzoru. Bardzo istotną rzeczą jest dokładne
zapoznanie siÄ™ z etykietkÄ… na tapecie, z wszystkimi znakami graficznymi ale przede wszystkim
z numerem serii. Zawsze przed rozpoczęciem tapetowania należy zapoznać się
ze wskazówkami producenta tapety i uwzględnić je w pracy, na przykład jaki zastosować
klej, aby odpowiadał rodzajowi tapet. Tapety produkowane są według ustalonych dla nich
europejskich norm. W sklepach występują w postaci eurorolek o szerokości 53 cm i długości
10,05 m.
Liczbę potrzebnych rolek tapety można określić dwoma sposobami:
1. Mierzy się obwód ścian (długość + szerokość pomieszczenia) i dzieli się przez szerokość
rolki. Po wykonaniu działania, otrzymujemy liczbę potrzebnych odcinków (brytów)
tapety o długości równej wysokości ściany. Liczbę tę zwiększa się o średnią normę
ubytków (6 %) i dzieli się przez liczbę odcinków, jaką przy danej wysokości tapetowania,
można otrzymać z 1 rolki tapety. Obliczamy liczbę pełnych pasów tapety, przypadających
na każdą rolkę. Zazwyczaj długość rolki wynosi 10,05 m (przykład: 10,05 m : 2,70 = 3).
Następnie, liczbę potrzebnych brytów dzielimy przez ilość brytów otrzymanych z jednej
rolki. Otrzymana liczbę zaokrąglamy w górę do pełnej rolki..
Przykład: obwód pomieszczenia (3,5 m + 5 m) x 2 = 17 m
szerokość użytkowa tapety 0,53 m
długość tapety w rolce 10,05 m
wysokość pomieszczenia 2,70 m
wielkość ubytków 6 %
1) 17 m : 0,53 m = 32,07 + 1,92 (6% ubytków) = 33,99 brytów
2) 10,05 m : 2,70 m = 3 bryty z rolki (oraz resztka o długości 1,95 m)
3) 33.99 : 3 = 11.33 ( w zaokrÄ…gleniu 12 rolek)
2. Oblicza się powierzchnię ścian przeznaczonych do tapetowania, dodaje się zapas na
ubytki. Otrzymaną sumę dzieli się przez powierzchnię użytkową 1 rolki (długość rolki x
szerokość rolki).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
PrzykÅ‚ad: powierzchnia Å›cian 80,0 m²
nadmiar na ubytki 6% (4,8 m²)
powierzchnia 1 rolki 10,05 m x 0,53 m = 5,3 m²
1) 80,0 m² + 4,8 m² = 84,80 m²
2) 84,80 m² : 5,3 m² = 16 rolek
Niezbędny nadmiar materiału na ubytki, liczony procentowo zależy od wielkości wzoru.
Przy tapetach jednobarwnych bez wzoru wynosi on około 1 %, przy tapetach z małym raportem
około 6%, z dużym raportem około 10 % Im większy wzór tym większy dodatek. Należy
również uwzględnić podzielności długości rolki na arkusze (przy wyższych pomieszczeniach
i spodziewanych większych odpadach należy dodać około 10 % zapasu). Krótsze odcinki tapety
(resztki) wykorzystuje się do wyklejenia wnęk podokiennych, fragmentów nad oknami,
drzwiami. Powinniśmy mieć w rezerwie dodatkową rolkę - podczas pracy zawsze może zdarzyć
się jakiś błąd.
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Czy potrafisz obliczyć ilość potrzebnej tapety sposobem 1?
2. Czy potrafisz obliczyć ilość potrzebnej tapety sposobem 2?
3. Od czego zależy wielkość dodatku do obliczonej bezpośrednio ilości tapety?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W przygotowanym projekcie domu jednorodzinnego, odszukaj sypialnię i oblicz ilość rolek
tapety potrzebnej do wykonania tapetowania na wszystkich ścianach. Użyta tapeta będzie
wzorzysta, z raportem powtarzającym się co 46 centymetrów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać sypialnię w przedstawionym projekcie domu jednorodzinnego,
2) odczytać długości i szerokości ścian,
3) odczytać wysokość ścian,
4) wykonać obliczenia powierzchni przeznaczonej do tapetowania,
5) obliczyć liczbę potrzebnych rolek,
6) skonsultować wynik obliczeń z nauczycielem.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- projekty domów jednorodzinnych,
- kalkulator,
- kartki papieru,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Ćwiczenie 2
W przygotowanym projekcie domu jednorodzinnego, odszukaj 4 pokoje i oblicz ilość rolek
tapety potrzebnej do wykonania tapetowania na wszystkich ścianach. Użyta tapeta, będzie
wzorzysta, bez raportu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać pokoje w przedstawionym projekcie domu jednorodzinnego,
2) odczytać długości i szerokości ścian,
3) odczytać wysokość ścian,
4) wykonać obliczenia powierzchni przeznaczonej do tapetowania,
5) obliczyć liczbę potrzebnych rolek,
6) skonsultować wynik obliczeń z nauczycielem.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- projekty domów jednorodzinnych,
- kalkulator,
- kartki papieru,
- przybory do pisania.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) wykonać obliczenia liczby potrzebnych rolek tapet metodą 1? Ą% Ą%
2) wykonać obliczenia liczby potrzebnych rolek tapet metodą 2? Ą% Ą%
3) obliczyć liczbę rolek tapety potrzebnych do wykonania zadania? Ą% Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Test składa się z zadań reprezentujących dwa poziomy wymagań: podstawowy (P)
i ponadpodstawowy (PP).
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 35 min.
Powodzenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Jaką zasadę należy przyjąć przy doborze wysokości drabiny do robót tapeciarskich?
a) nie ma znaczenia jaka jest wysokość drabiny.
b) jej wysokość zależy od wysokości pomieszczenia, które mamy wytapetować.
c) ma mieć wysokość 4 m.
d) drabina nie jest nam potrzebna.
2. W pomieszczeniach narażonych na zawilgocenie należy zastosować tapetę
a) papierową gładką.
b) papierową tłoczoną.
c) winylową gładką.
d) tekstylną z włókna.
3. Co przedstawia pokazane obok oznaczenie graficzne na tapecie? “!Ä™!
a) kierunek tapetowania.
b) tapeta z uskokiem wzoru.
c) układać tapetę na zakład.
d) kleić tapetę na przemian góra - dół.
4. Ile rolek tapety potrzeba do wytapetowania ścian pomieszczenia o wymiarach:
szerokość 5 m, dÅ‚ugość 10 m, wysokość 2,5 m, jeżeli jedna rolka ma powierzchniÄ™ 5 m²?
a) 10 rolek.
b) 15 rolek.
c) 30 rolek.
d) 35 rolek.
5. W pomieszczeniu o bogatym wyposażeniu wnętrza należy zastosować tapetę
a) papierowÄ… o Å‚agodnej barwie i drobnej fakturze.
b) papierowÄ… o zdecydowanej barwie i wzorze.
c) winylowÄ… wzorzystÄ… z raportem.
d) winylowÄ… z nadrukiem.
6. Ile rolek gÅ‚adkiej tapety o wymiarach 0,5 m x 10 m potrzeba do wytapetowania 40 m² Å›cian,
uwzględniając10% dodatek?
a) 4 rolki.
b) 8 rolek.
c) 9 rolek.
d) 10 rolek.
7.CechÄ… charakterystycznÄ… tapet winylowych stosowanych w kuchniach i Å‚azienkach jest
a) niska trwałość.
b) odporność na zmywanie.
c) mała odporność na wilgoć.
d) konieczność dopasowania wzorów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
8. Co przedstawia pokazane obok oznaczenie graficzne na tapecie?
a) zadawalającą światłotrwałość. <&
b) doskonałą światłotrwałość.
c) dobrą światłotrwałość.
d) wystarczającą światłotrwałość.
9. Ze względu na wzornictwo rozróżnia się tapety
a) gładkie i wytłaczane.
b) zwykłe i zmywalne.
c) jednobarwne, wzorzyste bez raportu, wzorzyste z raportem.
d) papierowe i strukturalne.
10. W robotach tapeciarskich raportem nazywamy
a) sprawozdanie z przebiegu robót.
b) obmiar robót.
c) odległość pomiędzy kolejnymi powtarzającymi się elementami wzoru.
d) instrukcjÄ™ dotyczÄ…cÄ… przygotowaniu kleju do tapet.
11. Co przedstawia pokazane obok oznaczenie graficzne na tapecie? <&
<&
a) doskonałą światłotrwałość.
b) zadawalająca światłotrwałość.
c) wystarczająca światłotrwałość.
d) dobrą światłotrwałość.
12. Do gruntowania podłoża pod tapetę używa się najczęściej
a) roztworu tego samego kleju którym przykleja się tapetę.
b) roztworu mydła szarego.
c) rozcieńczonej farby emulsyjnej.
d) farby wapiennej.
13. Merla jest to materiał służący do
a) wygładzania podłoża.
b) usuwania tłustych zanieczyszczeń podłoża.
c) odrdzewiania podłoży metalowych.
d) oklejania spoin prefabrykatów.
14. Co przedstawia pokazane obok oznaczenie graficzne na tapecie? H"
a) tapeta zmywalna.
b) przesuniecie wzoru.
c) układanie na zakład.
d) tapeta odporna na światło.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
15. Klej Metylan przygotowany do gruntowania jest rozcieńczony w proporcji
a) 1:20 (1 kg kleju na 20 litrów wody).
b) 1:40 (1 kg kleju na 40 litrów wody.
c) 1:60 (1 kg kleju na 60 litrów wody).
d) 1:80 (1 kg kleju na 80 litrów wody).
16. Co przedstawia pokazane obok oznaczenie graficzne na tapecie? 0
a) tapeta z uskokiem wzoru.
b) tapeta bez wzoru.
c) tapeta z wzorem na tym samym poziomie.
d) tapeta z suchÄ… warstwÄ… kleju.
17. Szczotki tapeciarskie służą do
a) nanoszenia kleju na tapetÄ™.
b) wyrównywania i dociskania tapety do podłoża.
c) oczyszczenia powierzchni z kurzu.
d) czyszczenia stołu tapeciarskiego.
18. Co przedstawia pokazane obok oznaczenie graficzne na tapecie? Ä™!
a) tapeta z uskokiem wzoru.
b) układać na zakład.
c) kleić na przemian góra - dół.
d) kierunek tapetowania.
19. Tapetomat to
a) półka na tapety.
b) aparat do mierzenia tapet.
c) urzÄ…dzenie do tapetowania.
d) instrukcja układania tapet.
20. Pierwsza fabryka tapet powstała w
a) Polsce.
b) Chinach.
c) Holandii.
d) Anglii.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do tapetowania 714[01].Z2.01
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11
a b c d
12
a b c d
13
a b c d
14
a b c d
15
a b c d
16
a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
6. LITERATURA
1. Cassell J., Parham P.: Malowanie domu. Arkady, Warszawa 1997
2. Jastrzębski A.: Tapetowanie mieszkań. Arkady, Warszawa 1988
3. Niemierko B., Szmigel M.K. (red.): Teoria i praktyka oceniania zewnętrznego. PANDIT,
Kraków 2001
4. Ratza S.: Malowanie i tapetowanie. Pagina, Wrocław 1999
5. Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa 1994
6. Wolski Z.: Roboty malarskie. WSiP, Warszawa 2000
Normy i katalogi:
1. Katalog Nakładów Rzeczowych nr 2-02.  Orgbud Spółka z o.o. Warszawa 1998
2.Katalog Polskich Norm 2000. Wybór norm budowlanych cz. 1-3. Polski Komitet
Normalizacyjny, Warszawa 2000
Akty prawne:
1. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207. poz. 2016
z póz
niejszymi zmianami)
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 41)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51