MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Mariusz Dyrkacz
Wykonywanie malarskich robót naprawczych
i renowacyjnych 714[01].Z1.09
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Szablewska Ewa
mgr inż. Romik Zbigniew
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Machnik Marek
Konsultacja:
mgr inż. Machnik Marek
mgr inż. Sagan Teresa
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[01].Z1.09
Wykonywanie malarskich robót naprawczych i renowacyjnych, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu malarz  tapeciarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Przykładowe scenariusze zajęć 8
5. Ćwiczenia 12
5.1. Ocena stanu technicznego podłoża 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Wybór technologii wykonania prac naprawczo  renowacyjnych 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Materiały, narzędzia i sprzęt do napraw i renowacji 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Modernizacja podłoży 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Naprawianie podłoży i usuwanie starych powłok 20
5.5.1. Ćwiczenia 20
5.6. Nakładanie nowych powłok malarskich 24
5.6.1. Ćwiczenia 24
5.7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót 26
5.7.1. Ćwiczenia 26
5.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska na stanowisku pracy 28
5.8.1. Ćwiczenia 28
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 29
7. Literatura 43
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujmy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w realizowaniu
modułowego programu nauczania dla zawodu malarz - tapeciarz. Jest to część pakietu
edukacyjnego dla jednostki modułowej  Wykonywanie malarskich robót naprawczych
i renowacyjnych .
W poradniku zamieszczono:
 zestaw umiejętności, jakie powinien opanować uczeń przed przystąpieniem do realizacji
programu jednostki modułowej,
 zestaw umiejętności, jakie powinien opanować uczeń w wyniku realizacji programu
jednostki modułowej,
 przykładowe scenariusze prowadzonych zajęć,
 propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
 propozycje testów osiągnięć edukacyjnych uczniów przeprowadzanych na zakończenie
realizacji programu jednostki modułowej,
 wykaz literatury.
Do propozycji ćwiczeń dołączone są wskazówki dotyczące ich realizacji oraz zalecane
środki dydaktyczne.
Kwalifikacje jakie uczeń ma uzyskać w ramach tej jednostki modułowej, narzucają
wykorzystanie aktywizujÄ…cych metod nauczania takich jak:
 ćwiczenia praktyczne po przeprowadzeniu instruktażu,
 pogadanka z pokazem,
 metoda tekstu przewodniego,
 dyskusja dydaktyczna.
Forma organizacyjna pracy uczniów może również być zróżnicowana  praca samodzielna
pozwala dokładniej ocenić indywidualne postępy ucznia i jest zgodna z formą egzaminów
zewnętrznych, jednakże praca w zespole pozwala usprawnić organizację procesu kształcenia
i skrócić czas wykonywania ćwiczenia co, w razie potrzeby, pozwala na jego powtórzenie.
Oprócz tego jest to okazja do kształtowania i oceniania umiejętności współpracy w zespole.
W każdej z podanych metod nauczania istotną rolę odgrywa wykonywanie ćwiczeń,
mających na celu ukształtowanie nowych umiejętności i utrwalenie tych, które zostały nabyte
wcześniej. Umieszczone w poradniku ćwiczenia należy traktować jako przykładowe. Nauczyciel
może tworzyć nowe ćwiczenia, dostosowane do możliwości i warunków lokalnych, jednakże
powinny one prowadzić do osiągnięcia wszystkich celów określonych w programie jednostki
modułowej.
Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu swoich
postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziale  Sprawdzian postępów . Według
tego samego zestawu pytań, nauczyciel dokonuje oceny osiągnięć ucznia. Uczeń powinien
samodzielnie przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi. W tym celu wstawia X obok
słowa:
 TAK  jeżeli jego odpowiedz
na pytanie jest twierdząca (operacja wykonana w sposób
prawidłowy)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
 NIE  jeżeli jego odpowiedz
na pytanie jest przecząca (operacja wykonana w sposób
nieprawidłowy, niepełny).
Podobne czynności wykonuje nauczyciel, obserwując zachowanie ucznia i efekty jego pracy.
Po dokonaniu przeglądu odpowiedzi, określa się pytania, na które uczeń nie potrafił
odpowiedzieć lub odpowiedział przecząco. Brak odpowiedzi lub zakreślenia obok zapisu NIE
wskazują luki w wiedzy i umiejętnościach. Zmusza to ucznia do ponownego zapoznania się
z potrzebnymi treściami, powtórzenia ćwiczenia lub jego części. Podczas oceny należy przyjąć
zasadę, że zadanie (ćwiczenie) będzie zaliczone tylko wtedy, kiedy będzie wykonane zgodnie z
przyjętymi standardami i kryteriami. Można stosować przyjęty w danej placówce wewnętrzny
system oceniania, można też potwierdzać umiejętności ucznia w skali dwustopniowej:
ćwiczenie(zadanie) zaliczone, ćwiczenie (zadanie) nie zaliczone.
Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej nauczyciel przeprowadza
sprawdzian sumatywny, którego wynik określa poziom przyswojonych wiadomości
i ukształtowanych umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się propozycjami testów
teoretycznych i praktycznych.
Zajęcia mogą być prowadzone w pracowniach ćwiczeń praktycznych, dostosowanych do
realizacji modułowego programu nauczania, pracowniach symulacyjnych Centrów Kształcenia
Praktycznego lub na wydzielonych poligonach na placu budowy, w warunkach pozwalajÄ…cych
skoncentrować się na szkoleniu. Nauczyciel powinien dysponować kompletem podstawowych
narzędzi dla każdego ucznia. Wielkość pracowni, liczba stanowisk ćwiczeniowych, ilość
materiałów, sprzętu i pomocy dydaktycznych powinna w pełni umożliwić realizację programu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
Schemat układu jednostek modułowych
714[01].Z1.01
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do malowania
714[01].Z1.02
Przygotowanie farb i materiałów pomocniczych
do prac malarskich
714[01].Z1.03
Malowanie technikÄ… wapiennÄ… i cementowÄ…
714[01].Z1.04
Malowanie farbÄ… klejowÄ…
714[01].Z1.05
Malowanie farbÄ… emulsyjnÄ…
714[01].Z1.06
Malowanie technikÄ… kazeinowÄ… i krzemianowÄ…
714[01].Z1.07
Malowanie farbÄ… olejnÄ…
714[01].Z1.08
Wykonywanie powłok lakierniczych
714[01].Z1.10
Wykonywanie zdobień powłok, ornamentów
i napisów
714[01].Z1.09
Wykonywanie malarskich robót naprawczych
i renowacyjnych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
 stosować terminologię budowlaną,
 odróżniać technologie wykonania budynku,
 przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
 stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
 rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
 odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
 posługiwać się dokumentacją budowlaną,
 wykonywać przedmiary i obmiary robót,
 wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
 organizować stanowiska składowania i magazynowania,
 transportować materiały budowlane,
 dobierać farby i materiały pomocnicze do prac malarskich,
 przygotowywać i stosować materiały pomocnicze do malowania,
 rozpoznawać oraz dobierać ręczne i mechaniczne narzędzia i sprzęt malarski,
 odczytywać dokumentację budowlaną w celu rozpoznania rodzaju robót malarskich,
 oceniać warunki techniczne przystąpienia do malowania,
 organizować stanowisko robocze do robót malarskich,
 malować różnymi rodzajami farb,
 wykonywać zdobienia, ornamenty i napisy różnymi technikami,
 wykonywać prace malarskie zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
 rozpoznać i ocenić stan techniczny podłoży przeznaczonych do napraw i renowacji,
 ustalić zakres robót naprawczych i renowacyjnych,
 dobrać materiały, sprzęt i narzędzia do naprawy i renowacji podłoży,
 przygotować stare podłoże malarskie do malowania,
 naprawić stare podłoże,
 usunąć stare powłoki malarskie, plamy i zacieki,
 nałożyć nowe powłoki malarskie na stare,
 zorganizować stanowisko malarskie do robót naprawczych i renowacyjnych,
 określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów,
 dokonać przedmiaru i obmiaru robót naprawczych i renowacyjnych,
 dokonać odbioru technicznego robót naprawczych i renowacyjnych,
 wykonać prace naprawcze i renowacyjne z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz 1
Temat: Rozpoznawanie i dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do napraw i renowacji.
Cele zajęć: po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
% rozpoznać materiały do napraw i renowacji podłoży i powłok malarskich,
% dobrać materiały do napraw i renowacji podłoży i powłok malarskich,
% rozpoznać narzędzia i sprzęt do napraw i renowacji podłoży i powłok malarskich ,
% dobrać sprzęt kontrolno  pomiarowy do robót naprawczych,
% uzasadnić potrzebę wykonywania naprawy i renowacji podłoży i powłok malarskich,
% przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska.
Metody nauczania  uczenia siÄ™:
% praca z tekstem,
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne,
% dyskusja dydaktyczna.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
% praca indywidualna,
% dyskusje grupowe,
% ćwiczenia praktyczne.
Czas realizacji zajęć:
3 godziny i 35 minut  215minut.
Åšrodki dydaktyczne:
% zestaw narzędzi do napraw i renowacji,
% zestaw sprzętu kontrolno  pomiarowego,
% zestaw materiałów do napraw i renowacji,
% zestaw środków ochrony indywidualnej dla uczniów,
% poradnik dla ucznia.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne - uczniowie zajmujÄ… stanowiska pracy w ubraniach roboczych,
nauczyciel sprawdza obecność, podaje temat zajęć, który uczniowie zapisują, nauczyciel
informuje się o stanie zdrowia uczniów (10 minut).
2. Uświadomienie celów zajęć  nauczyciel inspiruje uczniów do dyskusji w trakcie której
ustala z nimi rodzaje i zastosowanie materiałów do napraw podłoży i powłok, dobór narzędzi
oraz przypomina o przestrzeganiu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (20 minut).
3. Nauczyciel sprawdza posiadaną wiedzę uczniów dotyczącą znajomości materiałów i narzędzi
malarskich, a także udziela odpowiedzi na zadawane przez uczniów pytania (20 minut).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
4. Nauczyciel poleca uczniom aby zapoznali się z materiałem nauczania w rozdziale
4.3 poradnika dla ucznia  uczniowie wykonujÄ… polecenie (15 minut).
5. Nauczyciel demonstruje uczniom zestaw materiałów, narzędzi i sprzętu przeznaczonych do
wykonywania malarskich robót naprawczych i renowacyjnych, oraz określa ich
przeznaczenie (25 minut).
6. Uczniowie odpowiadają na pytania od 1  6 z zestawu pytań sprawdzających zawartych
w rozdziale 4.3 poradnika dla ucznia (15 minut).
7. Uczniowie wykonują ćwiczenie 1 z rozdziału 4.3 poradnika dla ucznia (10 minut).
8. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania ćwiczenia 1, a w przypadku gdy nie zostało ono
poprawnie wykonane poleca powtórzenie go (5  10 minut).
9. Nauczyciel poleca uczniom zapoznanie się z materiałem nauczania w rozdziale 4.5 poradnika
dla ucznia oraz pytaniem numer 2 z zestawu pytań sprawdzających w tym rozdziale
(15 minut).
10. Uczniowie odpowiadają na pytanie numer 2 z zestawu pytań sprawdzających zawartych
w rozdziale 4.5 poradnika dla ucznia (2 minuty).
11. Nauczyciel poleca wykonanie ćwiczenia 1 z rozdziału 4.5 - jest to ćwiczenie praktyczne
(35 minut).
12. Nauczyciel kontroluje przebieg pracy, udziela instruktażu  przez cały czas wykonania
zadania.
13. Uczniowie zgłaszają gotowość wykonania zadania i prezentują efekt wykonania
nauczycielowi(5 minut).
14. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania ćwiczenia  dobór materiału, narzędzi, sposobu
wykonania ćwiczenia i przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy(10 minut).
Podsumowanie zajęć
15. Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów, dyskutuje z uczniami na temat jej jakości oraz
przyczyn popełnianych błędów (15 minut).
16. Uczniowie dokonują samooceny swojej pracy. Na podstawie własnych obserwacji
i samooceny uczniów nauczyciel ocenia pracę uczniów na zajęciach (10 minut).
17. Nauczyciel dokonuje wpisu ocen za wykonanÄ… pracÄ™ (5 minut).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz 2
Temat: Wykonanie malowania farbą dekoracyjną podłoża zmodernizowanego przez przyklejenie
pÅ‚yt gipsowo  kartonowych. Powierzchnia podÅ‚oża do malowania wynosi 9m² (3m² na
dwuosobowÄ… grupÄ™).
Cele zajęć: po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
% dobrać materiał, narzędzia i sprzęt do malowania,
% ocenić stan podłoża do malowania,
% oszacować ilość farby do pomalowania podłoża,
% zorganizować stanowisko pracy i zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na
stanowisku pracy,
% wykonać malowanie podłoża farbą dekoracyjną,
% skorzystać z literatury celem pogłębienia posiadanych wiadomości o malowaniu farbami
dekoracyjnymi.
Metody nauczania  uczenia siÄ™:
% ćwiczenia praktyczne,
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
% praca w zespołach dwuosobowych (trzy zespoły).
Åšrodki dydaktyczne:
% dokumentacja techniczna zadania,
% materiały: farba dekoracyjna błękitna,
% narzędzia i sprzęt: pędzel ławkowiec, wałek malarski, kuweta malarska, wiertarka
wolnoobrotowa z mieszalnikiem, szpachelka, gąbka, szmatka, zwinięty papier (dobór
narzędzi według uznania ucznia), wiadra malarskie, drabiny, sprzęt do uprzątnięcia
stanowiska po wykonaniu pracy,
% sprzęt ochrony indywidualnej: rękawice ochronne, okulary,
% tablice poglądowe ukazujące narzędzia, sposób i efekty malowania przy użyciu farb
dekoracyjnych,
% film dydaktyczny  Malowanie farbami dekoracyjnymi ,
% magnetowid,
% telewizor,
% poradnik dla ucznia.
Czas realizacji zajęć: 6 godzin zegarowych  360 minut
Przygotowanie nauczyciela do zajęć:
Przed zajęciami nauczyciel powinien przygotować dla każdego zespołu uproszczoną
dokumentację zadania, określającą jego zakres i warunki wykonania oraz powinien zapewnić dla
każdego zespołu materiały, narzędzia i sprzęt w ilości określonej na podstawie dokumentacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Powinien również przygotować tablice poglądowe ukazujące narzędzia, sposób i efekty
malowania farbami dekoracyjnymi oraz film dydaktyczny.
Przebieg zajęć:
1. Czynności wstępne  nauczyciel dopilnowuje aby uczniowie byli na stanowisku pracy
w ubraniu roboczym, sprawdza obecność, określa cele i zakres zajęć zapisuje temat na tablicy
i poleca wpisać uczniom temat do dzienniczków (10 minut).
2. Nauczyciel poleca uczniom zapoznanie się z materiałem nauczania w rozdziale 4.6 poradnika
dla ucznia - strona 34; uczniowie wykonujÄ… polecenie (15 minut).
3. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tablicami poglądowymi o tematyce dotyczącej sposobu
malowania farbami dekoracyjnymi. Przeprowadza z uczniami dyskusjÄ™ na temat tego rodzaju
malowania i odpowiada na zadawane przez uczniów pytania (25 minut).
4. Nauczyciel dzieli grupę na zespoły dwuosobowe, rozdaje dokumentację wykonania zadania,
wskazuje miejsce do wykonania ćwiczenia dla każdego zespołu oraz miejsce składowania
materiałów, narzędzi i sprzętu (10 minut).
5. Nauczyciel udziela instruktażu, dotyczącego sposobu wykonania zadania, ustala z uczniami
dobór narzędzi, prezentuje sposoby użycia narzędzi do zadania i efekty wykonania zadania.
Jednocześnie zwraca uwagę na konieczność przestrzegania przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz na oszczędność materiałową w czasie pracy (30 minut).
6. Uczniowie zapoznają się z dokumentacją zadania, gromadzą potrzebne narzędzia, sprzęt
i dokonują podziału obowiązków w zespole (20 minut).
7. Przerwa  (30 minut).
8. Uczniowie przystępują do wykonania zadania praktycznego (130 minut).
9. Nauczyciel obserwuje na bieżąco wykonywana przez uczniów pracę i w razie potrzeby
udziela instrukcji, pomocy praktycznej, zwraca uwagę na jakość wykonywanej przez uczniów
pracy, utrzymanie ładu i porządku na stanowisku oraz przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
10. Uczniowie zgłaszają zakończenie wykonanej pracy, porządkują stanowisko pracy,
zagospodarowujÄ… ewentualne odpady (15 minut).
11. Uczniowie prezentują wykonaną pracę nauczycielowi, dokonują samooceny, zgłaszają
trudności jakie napotkali w trakcie wykonywania zadania i sposoby ich wykonania (25
minut).
12. Nauczyciel ocenia jakość pracy uczniów, efekt końcowy i przekazuje uwagi pozytywne
i negatywne o wykonanej przez uczniów pracy (10 minut).
13. Nauczyciel wpisuje oceny za wykonanie zadania uzasadniajÄ…c jej skale (10 minut).
14. Nauczyciel nakłania uczniów do dyskusji podsumowującej wykonanie zadań oraz osiągnięcia
celów postawionych na początku zajęć (5 minut).
15. Na zakończenie zajęć nauczyciel prezentuje uczniom film dotyczący malowania farbami
dekoracyjnymi, celem utrwalenia nabytych w trakcie zajęć wiadomości i umiejętności
(15 minut).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Ocena stanu technicznego podłoża
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podłoże zawiera pięć różnych uszkodzeń. Wypisz każdy rodzaj uszkodzenia i podaj, w jaki
sposób wpływa ono na stan techniczny podłoża.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien uszkodzić badane przez
uczniów podłoże (lub wykonać symulację uszkodzenia) a następnie omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie rodzaje uszkodzeń podłoża,
2) rozpoznać uszkodzenia podłoża,
3) wypisać rozpoznane uszkodzenia,
4) zapisać wpływ każdego uszkodzenia na stan techniczny podłoża,
5) przedstawić nauczycielowi notatkę.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
% dyskusja dydaktyczna,
% ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% podłoże z uszkodzeniami,
% poradnik dla ucznia,
Ćwiczenie 2
Zapisz na jakie działania mechaniczne narażone są podłoża. Podaj co najmniej pięć
przykładów takich działań.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie jakie uszkodzenia mechaniczne podłoży można zaobserwować,
2) zapisać pięć przykładów takich uszkodzeń,
3) przedstawić nauczycielowi notatkę.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
% poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Wybór technologii wykonania prac naprawczo - renowacyjnych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sprawdz
alkaliczność podłoża. Wyniki badania zapisz w dzienniczku ucznia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeprowadzić badanie alkaliczności na przygotowanym podłożu,
2) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) zapisać wyniki przeprowadzonego badania.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% podłoże do zbadania alkaliczności,
% 1% roztwór fenoloftaleiny (10ml),
% poradnik dla ucznia,
% rękawice ochronne (2 komplety).
Ćwiczenie 2
Dokonaj naprawy pęknięć i rys w podłożu cementowo  wapiennym, stosując fabrycznie
gotowy materiał naprawczy i odpowiednie narzędzia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać odpowiednie narzędzia i materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zaplanować sposób dokonania naprawy,
3) wykonać polecone zadanie przestrzegając przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
5) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
 Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% sucha zaprawa cementowo  wapienna (2kg),
% wiadro (2 szt.),
% mieszadło (2 szt.),
% kielnia (2 szt.),
% folia malarska (1 opakowanie),
% taśma malarska (1 opakowanie),
% rękawice ochronne (komplet),
% pędzel ławkowiec (2 szt.),
% pojemnik z wodÄ… (1 szt.),
% poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Materiały, narzędzia i sprzęt do napraw i renowacji
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypisz jakich materiałów i narzędzi użyjesz przy naprawie pęknięć tynku, otworów po
usuniętych gwoz
dziach oraz rys.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać odpowiednie materiały do naprawy uszkodzeń,
2) dobrać narzędzia do wykonania naprawy uszkodzeń,
3) zapisać nazwy wybranych materiałów i narzędzi,
4) przedstawić nauczycielowi zapisane odpowiedzi.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
% zestaw narzędzi do napraw podłoży (1 komplet),
% materiały do napraw wymienionych w ćwiczeniu uszkodzeń (foldery, prospekty),
% film dydaktyczny,
% poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Zapisz składniki, sposób wykonania oraz zastosowanie kitu olejnego, a następnie wykonaj
go.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie składniki kitu olejnego i ich proporcje,
2) przypomnieć sposób wykonania kitu olejnego,
3) zapisać przepis na kit olejny.,
4) wykonać porcję kitu olejnego,
5) efekt wykonania ćwiczenie przedstawić nauczycielowi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
 Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% pokost lniany (0,2 l),
% kreda malarska ( 1  1,5 dm3),
% młotek,
% naczynie miarowe,
% naczynie do rozmieszania pokostu z kredÄ…,
% mieszadło,
% płyta stalowa (lub inne, odporne na uderzenia, czyste podłoże).
Ćwiczenie 3
Wymień rodzaje gruntowników i ich zastosowanie przy naprawie podłoży. Odpowiedzi
zapisz w dzienniczku ucznia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem w poradniku dla ucznia,
2) zapisać rodzaje gruntowników i ich zastosowanie,
3) przedstawić notatkę nauczycielowi.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% praca z tekstem,
% dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
% poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Modernizacja podłoży
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz dwa wybrane przez siebie sposoby modernizacji podłoża. Napisz, jakie pozytywne
efekty wnosi ta modernizacja.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować poznane sposoby modernizacji podłoży,
2) opisać dwa wybrane sposoby modernizacji podłoży,
3) uzasadnić pozytywne efekty wymienionych modernizacji.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% dyskusja dydaktyczna,
% praca z tekstem.
Åšrodki dydaktyczne:
% materiały reklamowe firm budowlanych,
% poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Stare podłoże pomalowane farbą olejną zostało zmodernizowane przez zamocowanie płyt
gipsowo  kartonowych. Dokonaj dwukrotnego malowania nowego podłoża, na powierzchni
4m², farbÄ… emulsyjnÄ… o wydajnoÅ›ci 0,125 litra na 1 metr kwadratowy (przy jednokrotnym
malowaniu). Do malowania użyj wałka malarskiego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) szacunkowo określić ilość farby emulsyjnej,
2) przygotować materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać zadanie zgodnie z technologią malowania emulsyjnego,
4) wykonać zadanie przestrzegając przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
6) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
7) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% gotowa farba emulsyjna (1litr),
% pędzel płaski (2 szt.),
% wałek malarski (2 szt.),
% wiadro malarskie wraz z siatkÄ… ociekowÄ… (2 komplety),
% folia ochronna (1 opakowanie),
% mieszadło (1 szt.),
% przedłużka do wałka (2 szt.),
% poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Dokonaj renowacji podÅ‚oża o powierzchni 2m², zawierajÄ…cego drobne rysy i pÄ™kniÄ™cia,
używając specjalnej, gotowej farby elastycznej (patrz rys. 10 w poradniku dla ucznia).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) zabezpieczyć podłoże przed zabrudzeniem,
3) wykonać malowanie przestrzegając przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
5) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% gotowa farba silikonowa (1litr),
% przygotowane podłoże z wykonanymi rysami,
% wiadro malarskie (2 szt.),
% kratka malarska (2 szt.),
% zestaw pędzli malarskich (1 komplet),
% wałek malarski (2 szt.),
% folia malarska (1 opakowanie),
% taśma malarska (1 opakowanie).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.5. Naprawianie podłoży i usuwanie starych powłok
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj usunięcia pęknięć w podłożu, przygotowując do naprawy gips budowlany. Podłoże
nie zawiera innych uszkodzeń.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować zgodnie z receptura gips budowlany,
3) wykonać polecone zadanie,
4) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
5) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% gips budowlany (1 kg),
% naczynie z wodÄ… (1 szt.),
% pojemnik na rozrobiony gips (2 szt.),
% mieszadło (1 szt.),
% wiertarka (1 szt.),
% szpachla metalowa (2 szt.),
% packa stalowa (2 szt.),
% folia malarska (1 opakowanie),
% taśma malarska (1 szt.),
% poradnik dla ucznia,
Ćwiczenie 2
UsuÅ„ na przygotowanym fragmencie podÅ‚oża o powierzchni 1,5m² starÄ… powÅ‚okÄ™ ftalowÄ…
metodÄ… Å‚ugowania.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) zabezpieczyć miejsce pracy przed zabrudzeniami,
3) usunąć powłokę,
4) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
5) uporządkować miejsce pracy i oczyścić narzędzia,
6) zgłosić wykonanie zadania,
7) zaprezentować wykonaną pracę.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% fabrycznie przygotowana pasta do Å‚ugowania (1 opakowanie),
% rękawice ochronne (1 komplet),
% szpachla stalowa (2 szt.),
% szczotka druciana (2 szt.),
% pędzel ławkowiec (2 szt.),
% pojemnik z wodÄ… (1 szt.),
% folia ochronna (1 opakowanie),
% pojemnik na odpady (1 szt.),
% poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj szpachlowanie Å›ciany o powierzchni 3m² w celu naprawy drobnych ubytków,
przygotowanÄ… samodzielnie masa szpachlowÄ….
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) organizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) przygotować masę szpachlową,
4) wykonać szpachlowanie,
5) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
6) zachować ład i porządek na stanowisku pracy,
7) dokonać samooceny wykonanej pracy i zaprezentować ją nauczycielowi,
8) określić przyczyny powstania ewentualnych błędów i sposoby uniknięcia ich w przyszłości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
 Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% gips szpachlowy (1 kg),
% pojemnik z wodÄ… (1 szt.),
% szpachelka (2 szt.),
% szpachla stalowa (2 szt.),
% folia malarska (1 opakowanie),
% wiadro malarskie (2 szt.),
% taśma malarska (1 opakowanie),
% mieszadło (1 szt.),
% wiertarka (1 szt.),
% drabina malarska (2 szt.),
% poradnik dla ucznia,
Ćwiczenie 4
UsuÅ„ z podÅ‚oża o powierzchni 2m² starÄ… powÅ‚okÄ™ olejnÄ… metodÄ… opalania gorÄ…cym
powietrzem.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) organizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) przygotować narzędzia do ćwiczenia,
4) usunąć powłokę,
5) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
6) zachować ład i porządek na stanowisku pracy,
7) dokonać samooceny wykonanej pracy i zaprezentować ją nauczycielowi.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% przygotowane podłoże ze starą powłoką olejną,
% elektryczna nagrzewnica do usuwania starych powłok (1 szt.),
% szpachelka (2 szt.),
% pojemnik na odpady (1 szt.),
% folia ochronna (1 opakowanie),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
% taśma malarska (1 opakowanie),
% okulary ochronne (komplet),
% rękawice ochronne (komplet).
Ćwiczenie 5
UsuÅ„ starÄ… powÅ‚okÄ™ klejowÄ… z przygotowanego podÅ‚oża o powierzchni 2 m².
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) organizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) przygotować narzędzia do ćwiczenia,
4) usunąć powłokę,
5) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
6) zachować ład i porządek na stanowisku pracy,
7) dokonać samooceny wykonanej pracy i zaprezentować ją nauczycielowi.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% przygotowane podłoże ze starą powłoką klejową,
% pędzel ławkowiec (2 szt.),
% szpachelka (2 szt.),
% pojemnik z wodÄ… (1 szt.),
% folia ochronna (1 opakowanie),
% taśma malarska (1 szt.),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
5.6. Nakładanie nowych powłok malarskich
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zapisz zastosowanie i właściwości farb dekoracyjnych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres oraz
zgromadzić katalogi i prospekty dotyczące farb dekoracyjnych.
.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wypisać charakterystyczne właściwości farb dekoracyjnych,
2) wypisać zastosowanie farb dekoracyjnych,
3) zaprezentować notatkę nauczycielowi.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% dyskusja dydaktyczna,
% praca z tekstem.
Åšrodki dydaktyczne:
% poradnik dla ucznia,
% materiały reklamowe firm budowlanych.
Ćwiczenie 2
Wykonaj malowanie natryskowe farbą wodorozcieńczalną, używając aparatu natryskowego
niskociÅ›nieniowego (0,02÷0,1 MPa), na istniejÄ…cÄ… na podÅ‚ożu powÅ‚okÄ™ emulsyjnÄ…, nie
wymagajÄ…cej wczeÅ›niejszej naprawy. Powierzchnia do malowania wynosi 3 m².
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) określić kolejność i kierunek natrysku,
4) dobrać i użyć środki ochrony indywidualnej,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania pracy,
6) zabezpieczyć stanowisko przed zabrudzeniem,
7) sprawdzić działanie aparatu natryskowego przed wykonaniem ćwiczenia,
8) pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności przy użyciu aparatu natryskowego,
9) wykonać malowanie natryskowe,
10) wyczyścić użytą dyszę aparatu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
11) uporządkować miejsce pracy,
12) przedstawić efekt wykonanej pracy nauczycielowi,
13) określić przyczyny powstania ewentualnych błędów i podać sposoby uniknięcia ich
w przyszłości.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% elektryczny aparat natryskowy (1 szt.),
% farba emulsyjna ,wcześniej przygotowana do malowania natryskowego (1litr),
% folia malarska (1 opakowanie),
% wiadro malarskie (2 szt.),
% rękawice i okulary ochronne (2 komplety).
Ćwiczenie 3
Nałóż za pomocą wałka malarskiego nową powłokę ftalową na stare podłoże, nie
wymagającej naprawy, pomalowane farbą emulsyjną,. Powierzchnia ściany do malowania
wynosi 2 m².
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować i zabezpieczyć przed zabrudzeniem stanowisko robocze do wykonania
ćwiczenia,
3) nałożyć nową powłokę ftalową na podłoże,
4) wykonać polecone zadanie zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) uporządkować miejsce pracy,
6) przedstawić nauczycielowi efekt wykonanej pracy,
7) określić przyczyny powstania ewentualnych błędów i sposoby uniknięcia ich w przyszłości.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pokaz z objaśnieniem,
% ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% farba ftalowa ( ½ litra),
% rozpuszczalnik (½ litra),
% wałek z kuwetą malarską (2 komplety),
% mały pędzel płaski (2 szt.),
% folia malarska i taśma malarska (po 1 opakowaniu).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót
5.7.1. Ćwiczenie
Ćwiczenie 1
Podaj usterki zauważone na podłożu, na którym naniesiono nową powłokę malarską na starą
powłokę. Zapisz z jakiej przyczyny powstały zauważone usterki. Określ sposób wykonania
naprawy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować fragmenty
podłoży do oceny przez uczniów, ze świadomie wykonanymi usterkami, następnie omówić
zakres ćwiczenia i sposób jego wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać oględzin pomalowanego podłoża,
2) zidentyfikować usterki na podłożu,
3) wyjaśnić przyczyny ich powstania,
4) zapisać sposób dokonania naprawy,
5) przekazać nauczycielowi zapisane notatki.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% dyskusja dydaktyczna,
% ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% poradnik dla ucznia,
% przygotowane przez nauczyciela pomalowane podłoża.
Ćwiczenie 2
Oblicz ilość farby potrzebnej do pomalowania grzejnika radiatorowego, posługując się
rysunkiem nr 19 i informacjami z rozdziału 4.7.1 poradnika dla ucznia. Wydajność farby wynosi
0,125 l/m² .
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować rysunek numer 19,
2) przeczytać informacje, dotyczące sposobu obliczenia powierzchni do pomalowania,
3) obliczyć powierzchnię grzejnika do pomalowania,
4) oszacować potrzebną ilość farby,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5) zapisać wyniki obliczenia w (litrach),
6) przekazać nauczycielowi zapisane wyniki.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% dyskusja dydaktyczna,
% ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% poradnik dla ucznia,
% kalkulator.
Ćwiczenie 3
Oblicz ilość farby emulsyjnej, która została zużyta na dwukrotne pomalowanie ścian
i sufitu Twojej pracowni malarskiej. Przyjmij, że ościeża i nadproża również zostały
pomalowane. Jednym litrem farby można pomalować okoÅ‚o 8 m² powierzchni.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zmierzyć pomalowane powierzchnie przegród pracowni malarskiej,
2) obliczyć pomalowaną powierzchnię przegród,
3) obliczyć ilość zużytej farby,
4) zapisać otrzymane wyniki,
5) przedstawić wynik nauczycielowi
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
% taśma miernicza,
% drabina malarska,
% kalkulator.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
5.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska na stanowisku pracy
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zapisz jakie materiały stanowią zagrożenia dla zdrowia przy robotach malarskich.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać treść rozdziału 4.8,
2) zapisać materiały zagrażające zdrowiu,
3) przekazać notatkę nauczycielowi.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
% pogadanka, praca z tekstem.
Åšrodki dydaktyczne:
% poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Test 1.
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wykonywanie malarskich robót
naprawczych i renowacyjnych
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1; 2; 3; 5; 6; 7; 11; 13; 14; 15; 16; 17; 20. sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 4; 8; 9; 10; 12; 18; 19 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c; 2. d; 3. a; 4. b; 5. a; 6. d; 7. d; 8. a; 9. b; 10. a; 11. a;
12. c; 13. d; 14. d; 15. c; 16. d; 17. d; 18. d; 19. d; 20. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia Kategoria Poziom Poprawna
zad. ucznia)  uczeń potrafi celu wymagań odpowiedz

Rozpoznać procesy technologiczne
1. A P c
prac malarskich
Rozróżnić właściwości fizyczne
2. B P d
podłoży
3. Określić gładkość podłoża C P a
4. Ocenić alkaliczność podłoża D PP b
5. Zdefiniować pojęcie fluatów A P a
6. Rozróżnić zaprawy do napraw tynku B P d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Rozpoznać sposób usuwania
7. A P d
uszkodzeń podłoża
Wyjaśnić zastosowanie membrany
8. B PP a
izolacyjnej
Określić zastosowanie mas
9. C PP b
bitumicznych
Określić konsystencję gipsu
10. C PP a
szpachlowego
Określić sposoby usuwania powłok
11. C P a
klejowych
Określić sposoby termicznego
12. C PP c
zmiękczania powłok ftalowych
Wymienić ręczne sposoby nakładania
13. A P d
powłok malarskich
Określić cel stosowania farb
14. C P d
podkładowo - izolujących
Wymienić rodzaje farb do malowania
15. A P c
podłoży gipsowo - kartonowych
Wybrać sposób badania przyczepności
16. C P d
podłoża
Rozróżnić sposoby zmiękczania
17. B P d
powłok ftalowych
18. Określić składniki przedmiaru robót C PP d
Wymienić sposoby modernizacji
19. A PP d
podłoża
Określić czas wykonania odbioru robót
20. C P a
malarskich
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z conajmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
3. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
4. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i kart odpowiedzi oraz podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
5. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
6. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
7. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
8. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
9. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
10. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Test składa się z zadań reprezentujących dwa poziomy wymagań: podstawowy (P)
i ponadpodstawowy (PP).
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Do procesów malarskich nie należy
a) przygotowanie podłoża.
b) przygotowanie materiałów.
c) przygotowanie kadry pracowniczej.
d) wykonanie powłoki malarskiej.
2. Do właściwości fizycznych podłoża nie należy
a) struktura powierzchni.
b) czystość podłoża.
c) stałość objętości.
d) alkaliczność podłoża.
3. Nadmierna gładkość podłoża
a) obniża przyczepność do podłoża.
b) zwiększa przyczepność do podłoża.
c) nie wpływa wcale na przyczepność.
d) stabilizuje przyczepność podłoża.
4. Zwilżenie podłoża alkalicznego 1% roztworem alkoholowym fenoloftaleiny daję barwę
a) niebieskÄ….
b) czerwonÄ….
c) żółtą.
d) zielonÄ….
5. Fluaty to
a) sole kwasu fluorokrzemowego.
b) wodne roztwory kwasu krzemowego.
c) wodne roztwory kwasu solnego.
d) sole kwasu solnego.
6. Do naprawy i wygładzania podłoży tynkowych nie używamy
a) zaprawy wapiennej.
b) zaprawy gipsowo  wapiennej.
c) zaprawy cementowo  wapiennej.
d) zaprawy cementowo  gipsowej.
7. Tłuste zanieczyszczenia podłoża usuwamy
a) ciepłą wodą.
b) zimnÄ… wodÄ….
c) ciepłym roztworem mydła.
d) rozpuszczalnikami organicznymi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
8. Membrana izolacyjna służy do skutecznej ochrony murów przed
a) wilgociÄ….
b) promieniowaniem UV.
c) zabrudzeniem.
d) wysokÄ… temperaturÄ… otoczenia.
9. Masy bitumiczne zabezpieczajÄ… mury przed
a) nasłonecznieniem.
b) wilgociÄ….
c) uszkodzeniami mechanicznymi.
d) zmianą objętości.
10. Konsystencja gipsu szpachlowego w postaci masy do napraw podłoży powinna być
a) nieco gęstsza niż do wykonania gładzi.
b) nieco rzadsza niż do wykonania gładzi.
c) taka sama jak do wykonania gładzi.
d) dużo gęstsza niż do wykonania gładzi.
11. Cienką warstwę powłoki klejowej usuwa się przez
a) skrobanie po uprzednim zwilżeniu wodą pędzlem ławkowcem.
b) skrobanie bez uprzedniego zwilżania wodą.
c) zmywanie samą wodą za pomocą pędzla ławkowca.
d) pocieranie wilgotnÄ… tkaninÄ….
12. Termiczne zmiękczanie powłoki ftalowej to
a) polewanie jej gorÄ…cÄ… wodÄ….
b) pocieranie nasÄ…czonÄ… gÄ…bkÄ… roztworem gruntownika.
c) odpalanie urzÄ…dzeniem do elektronagrzewu.
d) pomalowanie wodnym roztworem soli.
13. Do ręcznych metod nakładania nowych powłok nie należy
a) malowanie pędzlem.
b) malowanie wałkiem.
c) nakładanie farby szpachlą.
d) malowanie aparatem natryskowym.
14. Farba podkładowo  izolująca nie służy do
a) zabezpieczania tynków przed grzybami i pleśnią.
b) izolowania plam i zacieków na podłożu.
c) wzmocnienia podłoża.
d) tworzenia ozdobnej powłoki na podłożu.
15. Do malowania płyt gipsowo  kartonowych nie użyjemy farb
a) emulsyjnych.
b) silikatowych.
c) wapiennych.
d) silikonowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
16. Przyczepność powłok do podłoży nie możemy sprawdzić przez
a) nacięcie ostro zakończonym nożem.
b) przyklejenie i oderwanie taśmy malarskiej.
c) przyłożenie do powierzchni kciuka zmoczonego wodą.
d) przeszlifowanie papierem ściernym.
17. Zmiękczenie farby olejnej nie wykonujemy przez
a) nagrzanie gorÄ…cym powietrzem.
b) nagrzanie płomieniem palnika gazowego.
c) nagrzanie lampÄ… lutowniczÄ….
d) zmycie gorÄ…cÄ… wodÄ….
18. Przedmiar robót nie zawiera
a) zestawienia planowanych robót.
b) podania ilości zestawionych jednostek przedmiarowych.
c) opisu robót do wykonania.
d) protokołu odbioru robót.
19. Podłoża do malowania nie możemy zmodernizować przez
a) wykonanie docieplenia oraz zabezpieczenie go warstwÄ… ochronna i tynkiem.
b) ułożenie boazerii.
c) zamontowanie płyt kartonowo  gipsowych.
d) usunięcie starej powłoki malarskiej.
20. Obmiaru robót malarskich dokonujemy
a) po zakończeniu robót.
b) w czasie prowadzonych robót.
c) przed rozpoczęciem robót.
d) po wykonaniu części robót.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Wykonywanie malarskich robót naprawczych i renowacyjnych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11
a b c d
12
a b c d
13
a b c d
14
a b c d
15
a b c d
16
a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Test 2.
Test praktyczny niskosymulowany do jednostki modułowej  Wykonywanie
malarskich robót naprawczych i renowacyjnych
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłowo wykonaną czynność lub efekt wykonania uczeń otrzymuje jeden
punkt, za czynność z
le wykonaną, nie spełniający określonych kryteriów efekt wykonania lub za
niewykonanie wymaganej czynności uczeń otrzymuje zero punktów.
Informacja dla zdajÄ…cego
Zapoznaj się z treścią zadania, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem pracy i jego
wyposażeniem  na tej podstawie określ zakres robót. Masz na to czas  20 minut. Czas ten nie
jest wliczany do czasu trwania wykonywania zadania. Po upływie tego czasu zgłoś gotowość
przystÄ…pienia do wykonania zadania.
Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.
Temat zadania:
Napraw i przygotuj do malowania podłoże oraz wykonaj jednowarstwową, dwukolorową
powłokę malarską na fragmencie ściany uprzednio pomalowanej farbą emulsyjną. Zadanie
wykonaj na powierzchniach zaznaczonych na załączonym rysunku numer 1.
Do gruntowania miejsc niemalowanych, użyj farby emulsyjnej w kolorze białym.
Do malowania drugiej powierzchni  farby emulsyjnej Dekoral - AKRYLIT W, w kolorach
brzoskwiniowym jasnym oraz pomarańczowym jasnym. Wyznacz powierzchnie i zastosuj układ
barw zgodnie z rysunkiem numer 2. Malowanie wykonaj pędzlem lub wałkiem.
Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 180 minut .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
 Rys. 1 Załącznik do zadania
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Rys. 2 Załącznik do zadania
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Instrukcja do wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1. Zaplanuj przygotowanie podłoża oraz wykonanie malowania ściany i zapisz w formularzu
PLAN DZIAA
ANIA:
a. kolejne czynności niezbędne do wykonania zadania,
b. wykaz materiałów niezbędnych do naprawy i przygotowania podłoża oraz pomalowania
ściany,
c. wykaz niezbędnych narzędzi, sprzętu oraz przyrządów pomiarowych potrzebnych do
wykonania naprawy i przygotowania podłoża, oraz pomalowania ściany,
d. obliczoną ilość farby potrzebnej do malowania.
Uwaga: Norma zużycia farby emulsyjnej Akrylit W wynosi 0,125 litra na 1m², przy
jednokrotnym malowaniu i bez rozcieńczania farby.
2. Zgłoś ukończenie sporządzania planu działania.
3. PrzystÄ…p do organizowania stanowiska pracy.
4. Zabezpiecz posadzkę i listwę przypodłogową przed zabrudzeniem.
5. Wykonaj zaplanowane czynności przy użyciu właściwych narzędzi i sprzętu, przestrzegając
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciw pożarowej.
6. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko pracy.
7. Oczyść narzędzia i sprzęt oraz odłóż je na miejsce przechowywania, rozlicz materiały.
8. Zgłoś gotowość przystąpienia do prezentacji.
9. W czasie prezentacji
a. uzasadnij sposób:
- przygotowania podłoża,
- przygotowania farby,
- wykonania malowania ściany.
b. oceń jakość wykonania zadania, odnosząc się do następujących kryteriów:
- jakości przygotowania podłoża,
- jakości linii oddzielającej dwie barwy,
- jakości pokrycia podłoża farbą,
- czystości listwy przypodłogowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Plan działania:
1. Wymień czynności prowadzące do wykonania zadania
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. Wymień materiały potrzebne do wykonania zadania
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
3. Wymień narzędzia i sprzęt potrzebne do wykonania zadania
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. Oblicz powierzchniÄ™ przeznaczonÄ… do malowania z rysunku (obliczenia wykonaj po drugiej
stronie formularz PLAN DZIAA
ANIA).
Całkowita powierzchnia wynosi ........................ m2
Powierzchnia w kolorze pomarańczowym jasnym.......................... m2
Powierzchnia w kolorze brzoskwiniowym....................... m2
4. Oblicz ilość potrzebnej farby pomarańczowej i brzoskwiniowej (obliczenia wykonaj po
drugiej stronie formularz PLAN DZIAA
ANIA).
ilość potrzebnej farby w kolorze pomarańczowym jasnym wynosi ..........................litra
ilość potrzebnej farby w kolorze brzoskwiniowym wynosi.......................litra
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Wskazówki dla nauczyciela
Do wykonania zadania należy przygotować narzędzia, sprzęt i materiały dla każdego
zdającego, w ilości 1/2 litra farby emulsyjnej w kolorze pomarańczowym, jasnym, 1 litra farby
emulsyjnej w kolorze brzoskwiniowym, 1 kg gipsu szpachlowego, jednego arkusza papieru
ściernego o uziarnieniu 120. Materiały i narzędzia należy zgromadzić na wyraz
nie
oznakowanych stanowiskach. Wymagane są również pojemniki na odpady oraz sprzęt do
uprzątnięcia stanowiska pracy. Na podłożu przeznaczonym do naprawy należy wykonać kilka
rys, zabrudzeń ołówkiem i wbić gwóz
dz
.. Kryteria oceniania podane są w poniższej tabeli.
Instrukcja dla nauczyciela
Czynności i kryteria wykonania
I. Planowanie
Nr Czynności i kryteria wykonania Punktacja
1-0
1. Zapisał przynajmniej 6 z poniższych czynności:
- przygotowanie materiałów,
- przygotowanie narzędzi i sprzętu,
- zabezpieczenie miejsca wykonania robót,
- sprawdzenie stanu podłoża,
- naprawa i przygotowanie podłoża,
- wyznaczenie na ścianie powierzchni przeznaczonych do malowania
różnymi kolorami,
- malowanie,
- oczyszczenie narzędzi i sprzętu,
- uporzÄ…dkowanie stanowiska pracy.
2. Zapisał następujące materiały:
- farba emulsyjna w kolorze brzoskwiniowym jasnym,
- farba emulsyjna w kolorze pomarańczowym jasnym,
- gips lub masa szpachlowa.
3. Zapisał co najmniej 10 z następujących narzędzi i sprzętu:
drabina malarska, packa, pędzel ławkowiec, pędzel płaski, pędzel kątowy,
pędzel angielski, szpachelka, wałek malarski, cęgi, uchwyt z papierem
ściernym, dwa wiadra lub inne pojemniki na farbę, pojemnik na masę
gipsową, mieszadło, folia malarska, taśma przylepna, tkanina do umycia
podłoża
oraz co najmniej 2 z następujących przyborów kontrolno pomiarowych:
poziomica, przymiar taśmowy, sznur malarski.
4. Obliczył powierzchnię do malowania w kolorach:
- pomaraÅ„czowym jasnym  1.54m²,
- brzoskwiniowym jasnym  3.22m².
Zapisał ilości mieszczące się w następujących przedziałach:
- farba w kolorze pomaraÅ„czowym jasnym  0,19÷0,40 l,
- farba w kolorze brzoskwiniowym jasnym  0,40÷0,80 l.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
II. Organizowanie:
5. Zgromadził co najmniej 15 z następujących narzędzi i sprzętu
drabina malarska, packa, pędzel ławkowiec, pędzel płaski, pędzel kątowy,
pędzel angielski, szpachelka, wałek malarski, cęgi, uchwyt z papierem
ściernym, dwa wiadra lub inne pojemniki na farbę, pojemnik na masę
gipsową, mieszadło, folia malarska, taśma przylepna, tkanina do umycia
podłoża poziomica, przymiar taśmowy, sznur malarski.
6. Zgromadził następujące materiały:
gips szpachlowy, farbÄ™ emulsyjnÄ… brzoskwiniowÄ… jasnÄ…, farbÄ™ emulsyjna
pomarańczową jasną.
7. Sprawdził stabilność drabiny przed jej użyciem
III. Wykonanie:
8. Zabezpieczył podłogę i listwę przyścienną przy pomocy folii malarskiej
oraz taśmy przylepnej.
9. Sprawdził stan techniczny podłoża (przyczepność).
10. Przygotował szpachlówkę, zgodnie z instrukcja producenta.
11. Usunął gwóz
dz
i wypełnił ubytki szpachlówką.
12. Przeszlifował nierówności papierem ściernym.
13. Odkurzył podłoże i zmył zabrudzenia.
14. Zagruntował miejsca niemalowane rozcieńczoną farbą emulsyjną.
15. Odmierzył i zaznaczył powierzchnię całego obszaru do pomalowania.
16. Odmierzył powierzchnie trójkątną, malowaną kolorem pomarańczowym.
17. Uzyskał proste linie oddzielające dwie barwy
18. Uzyskał właściwą jakość powłoki malarskiej
19 Uzyskał układ barw zgodny z rysunkiem.
20 Wykonał zadanie w całości, w przewidzianym czasie.
IV. Prezentacja.
21 Uzasadnił wykonanie zadania
22. Ocenił jakość wykonania zadania
Proponowane normy wymagań na oceny szkolne:
- poniżej 12 punktów  niedostateczny,
- od 13 do 15 punktów  dopuszczający,
- od 16 do 18 punktów  dostateczny,
- od 19 do 20 punktów  dobry,
- od 21 do 22 punktów  bardzo dobry.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
7. LITERATURA
1. Akademia Technik Malarskich (materiały szkoleniowe): Przygotowanie podłoży. Wrocław
2003
2. Bablick M.: Roboty malarskie i lakiernicze. Instalator Polski, Warszawa 1999
3. Murator nr 6/170 Warszawa 1998
5. Poradnik Henkel  Renowacje i izolacje starych budynków Stara Góra 2004
6. Ratza S.: Sami wykonujemy malowanie i tapetowanie. Wrocław 1998
7. Waliłko R.: Domowy fachowiec - Malowanie (miesięcznik nr7/54), Warszawa 1989
8. Wolski Z.: Roboty malarskie. WsiP, Warszawa 1989
Przydatne adresy internetowe:
www.ceresit.pl
www.atm.edu.pl
www.cekol.pl
www.dekoral.pl
www.polifarb-debica.pl
Normy i katalogi:
1. Katalog Nakładów Rzeczowych nr 4-01.  Orgbud Spółka z o.o. Warszawa 1998
2. Katalog Polskich Norm 2000. Wybór norm budowlanych cz. 1-3. Polski Komitet
Normalizacyjny, Warszawa 2000.
Akty prawne:
1. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j.Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016
z póz
niejszymi zmianami).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 41).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43