Zarządzanie jakością
Zarządzanie  jest to działalnością kierowniczą, polegającą na ustaleniu celów i powodowaniu ich
realizacji poprzez wykorzystanie zasobów, procesów informacji w istniejącym otoczeniu (społecznym,
kulturowym, prawnym ekonomicznym itp.) w sposób sprawny i skuteczny oraz zgodny z racjonalnością
zadań
Ricky W. Griffin:
- Zarządzanie - zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, kierowanie
 przewodzenie i motywowanie i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe,
rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i
skuteczny.
Planowanie oznacza wytyczenie celów organizacji i określenie sposobu ich najlepszej realizacji
Podejmowanie decyzji to część procesu planowania i obejmuje wybór trybu działania spośród
dostępnych możliwości
Planowanie i podejmowanie decyzji pomagają utrzymać sprawność zarządzania, dostarczając wskazówek
do przyszłych działań.
Organizowanie polega na wykonywaniu czynności mających na celu powiązanie różnorodnych działań
członków organizacji w pewne bardziej lub mniej trwałe zespoły działań
Kierowanie, czyli przewodzenie i motywowanie polega na wywoływaniu u podwładnych właściwego
stosunku do powierzonych im zadań, poprzez bodz
ce motywacyjne, oddziałujące na podwładnych w
pozytywny lub negatywny sposób (premie, nagrody, nagany)
Kontrolowanie polega na porównaniu przebiegu wyników pewnych działań, tzn. stanu osiągniętego z
planowanym celem, tzn. ze stanem złożony)
·ð WstÄ™pna
·ð Bieżąca
·ð Doraz
na
·ð KoÅ„cowa
[przy pomocy odpowiednich narzędzi, odrębnych dla różnych kontrolowanych rzeczy]
Zarządzanie jakością
·ð ZarzÄ…dzanie zasobami, procesami poprzez pryzmat efektów kojarzonych z jakoÅ›ciÄ…
Wg. ISO 90000:
·ð Skoordynowane, powiÄ…zane ze sobÄ… dziaÅ‚ania dotyczÄ…ce kierowania organizacjÄ… i jej
nadzorowania w odniesieniu do jakości, obejmujące określenie i wdrożenie polityki jakości,
celów ją wspierających, planów, a także szeroko rozumiane zapewnienie jakości i jej ciągłe,
nieustanne doskonalenie.
Zarządzanie jakością to Zapewnienie jakości + Doskonalenie jakości
[zapewnienie  niezbędne minimum, które zbliża się z wymaganiami klienta]
NA KOA
O - Wytłumacz ten wzór; jak rozumiesz np. przewodzenie, motywowanie, kontrolowanie z griffina
w odniesieniu do jakości
Zapewnienie jakości
·ð część zarzÄ…dzania jakoÅ›ciÄ… ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dotyczÄ…ce
jakości będą spełnione
·ð W zapewnieniu jakoÅ›ci bardzo ważnÄ… rolÄ™ odgrywa standaryzacja.
Doskonalenie jakości
·ð Część zarzÄ…dzania jakoÅ›ciÄ… ukierunkowana na zwiÄ™kszenie zdolnoÅ›ci do speÅ‚nienia wymagaÅ„
dotyczących jakości
·ð Dążenie do poziomu przewyższajÄ…cego planowane wyniki, wprowadzanie nowych rozwiÄ…zaÅ„,
technologii, ale także przywracanie stabilności procesów
·ð W doskonaleniu jakoÅ›ci istotnÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… różne metody i narzÄ™dzia jakoÅ›ciowe
Dlaczego mówimy o jakości?
Wzrost konkurencji
·ð Wprowadzenie nowych technologii wytwarzania
·ð Skracanie okresów innowacji wyrobów
·ð Obniżanie kosztów wytwarzania itp.
Uwarunkowania prawne
·ð BezpieczeÅ„stwo użytkowania
·ð Ochrona zdrowia i życia
·ð Ochrona Å›rodowiska naturalnego
·ð Odpowiedzialność prawna za jakość
·ð Standardy miÄ™dzynarodowe
·ð Dyrektywy, regulacje
Potrzeby i oczekiwania użytkowników
·ð Rozszerzenie funkcji wyrobów
·ð Ekstremalne warunki eksploatacji wyrobów
·ð Chęć wyższego bezpieczeÅ„stwa
·ð Wzrost niezawodnoÅ›ci i trwaÅ‚oÅ›ci [teraz: celowe postarzanie produktów]
·ð DostÄ™pność serwisu
·ð A
atwość obsługi
·ð DostÄ™pność na rynku
·ð Rozwój ruchów konsumenckich
Polityka jakości firmy
·ð Image
·ð Poprawa konkurencyjnoÅ›ci
·ð Akceptacja rynku
·ð Zdobycie nowych rynków
Definicja jakości?
·ð Próby okreÅ›lenia jakoÅ›ci przypominajÄ… szykanie zÅ‚ota na koÅ„cu tÄ™czy. Możemy zmierzać w
odpowiednim kierunku, ale nigdy tam naprawdÄ™ nie dotrzemy&
Martin Woodhead:  Dążenie ku tęczy
[jakość jest to stopień, w jakim obiekt spełnia pewne cechy (ma je)]
Jakość jako symbol
·ð KiedyÅ›: Gmerki  znaki cechowe, potem
·ð Znaki fabryczne, marki, potem
·ð Znaki zgodnoÅ›ci z normami lub
·ð Znaki jakoÅ›ci
KOA
O - Co oznacza znak jakości Q? (Znak - Poznaj dobrą żywność?  promowanie żywności wysokiej
jakości)
Nazwy/symbole  synonimy:
·ð Rosenthal
·ð Electrolux
·ð Panasonic
·ð Adidas
Nazwy wyrobów  synonimy  przykład: zegarek szwajcarski
Jakość luksusowa  np. mercedes, człowiek, który nim jez
dzi,
Kojarzenie jakości  metoda prób i błędów (historyczna)
·ð Przedmioty codziennego użytku
·ð Skóry zwierzÄ™ce
·ð Å»ywność
Kodeks Hammurabiego  wymaganie JAKOÅšCI
Platon wprowadził pojęcie  jakość; przeciwstawił pojęcia ilości, a jakości
W średniowieczu, obowiązywała zasada  niech kupujący sam się strzeże, dotknięte  kupione to
gmerki przestrzegały klientów
W latach 40. I 50. XXw. - Nastąpił wzrost zainteresowania jakością, szczególnie: Japonia
Cykl PDCA  nacisk na doskonalenie jakości  wymyślił Deming
Deming  def.  jakość to przewidywany stopień jednorodności i niezawodności przy możliwie niskich
kosztach i dopasowaniu do wymagań rynku
(pierwiastek rynkowy, ekonomiczny, nacisk na niezawodność wyrobu i powtarzalność jago cech)
Juran  Jakość to stopień, w jakim dany produkt zaspokaja potrzeby określonego nabywcy; jakość 
użyteczność wyrobu; jakość  stopień , w jakim określony wyrób znajduje pierwszeństwo przed innym
Booom na jakość  lata 60. I 70. XXw. rozwój TQM, 6 sigma itd.
Crosby  jakość osiąga się poprzez zapobieganie a nie przez kontrolę;  zero defektów ; jakość mierzy się
kosztem barku zgodności a nie wskaz
nikami; jakość określa się poprzez zgodność ze specyfikacją;
absoluty
Taguchi  o jakości decyduje starta przekazana przez dany produkt od momentu pojawienia się tego
produktu na rynku. Każda charakterystyka jakości ma wartość docelową, a każde odchylenie od tej
wartości powoduje starty dla społeczeństwa
Imai  twórca koncepcji Kaizen, wg której jakość  wszystko to, co można poprawić
WYKA
AD 2: NORMALIZACJA. KOSZTY JAKOÅšCI
Jednym z warunków zapewnienia jakości jest STANDARYZACJA
Historia
4241 pne  w Egipcie  ustalenie 365 dni w roku
2560 pne  w Egipcie  zastosowanie modułu budowlanego przy budowie piramidy Cheopsa
IV w. ne  Rzymianie normalizujÄ… drogi  2,75 cm
1906  powołanie IEC [porządkowanie, normalizowanie dyscypliny elektrotechnicznej]
1926  powołanie ISA
1946  powołanie ISO
Podstawowa zasada   Angielska śruba będzie wkręcana we francuski otwór niemieckim śrubokrętem
Normalizacja w naszym życiu, przykłady:
·ð Normalizacja papieru  a4, a5
·ð ISO 216
·ð GieÅ‚dy towarowe  sprzedaż towarów standaryzowanych pod wzglÄ™dem jakoÅ›ci i iloÅ›ci
·ð ISO 3166  zasady kodowania oraz kody dla nazw paÅ„stw oraz terenów
·ð Znakowanie produktów niebezpiecznych
Organizacje normalizacyjne  międzynarodowe
·ð ITU  miÄ™dzynarodowa unia telekomunikacyjna
·ð WHO  Å›wiatowa organizacja zdrowia
·ð FAO miÄ™dzynarodowa organizacja do spraw żywnoÅ›ci i rolnictwa
·ð IUC  miÄ™dzynarodowa unia badaÅ„ skór chemicznych
·ð ICUMSA  miÄ™dzynarodowa komisja ujednolicenia cukrowniczych metod analitycznych
·ð CAC  komisja kodeksu żywnoÅ›ciowego
Organizacje normalizacyjne  regionalne
·ð Europejski komitet normalizacyjny
·ð Europejski komitet normalizacyjny elektrotechniki
·ð Europejski instytut norm telekomunikacyjnych
·ð AfrykaÅ„ska regionalna organizacja normalizacyjna ARSO
Cele normy:
·ð Celem normy jest uÅ‚atwienie realizacji zadaÅ„ wynikajÄ…cych z potrzeb spoÅ‚ecznych i
gospodarczych poprzez tworzenie wzorcowych rozwiązań w zakresie
- Bezpieczeństwa ludzi, środowiska i mienia
- Likwidowania barier w handlu
- Utrwalania osiągnięć techniki
- Upowszechniania postępu technicznego
- Zwiększenia efektywności w gospodarce
- Tworzenia podstawy do rozstrzygania sporów między dostawcą a odbiorcą
- Tworzenia podstawy odniesienia przy zawieraniu umów cywilno - prawnych
Definicja normy wg UE
·ð W dyrektywy rady UE 83/189 wraz ze zmianami oraz decyzji rady..
Specyfikacja techniczna, zatwierdzona przez uznanÄ… jednostkÄ™ normalizacyjnÄ…, do
wielokrotnego stosowania, z którą zgodność nie jest obowiązującą i która jest jedną z
następujących norm:
- Normą międzynarodową (np. ISO)  normą, przyjętą przez międzynarodową jednostkę
normalizacyjnÄ… i rozpowszechnionÄ…
- Normą europejską (EN, ETS)  normą przyjętą przez europejską jednostkę
normalizacyjnÄ… i rozpowszechnionÄ…
- Normą krajową (np. PN, DIN), normą przyjętą przez krajową jednostkę normalizacyjną i
rozpowszechnionÄ…
·ð Każdy zakÅ‚ad ma prawo powoÅ‚ać swojÄ… normÄ™, czyli:
- Zakładowy dokument normalizujący
- Nie może on być jednak sprzeczny z postanowieniami istniejących norm krajowych,
europejskich
System normalizacyjny w Polsce  Ustawa z dnia 23 września 2002 o normalizacji.
Normalizacja  proces dążący do powstania normy
Proces opracowania normy
Na proces opracowania normy składają się:
- Ocena i przyjęcie propozycji tematu opisanej w karcie nowego tematu
- Opracowanie projektu normy
- Ankieta adresowana i powszechna
- Rozpatrywanie uwag i zatwierdzenie normy
- Publikacja normy
Zasada  standstill
- Jest to wstrzymanie krajowych prac normalizacyjnych (bez względu na jakim etapie się znajdują),
jeżeli podjęto w tym samym zakresie prace na poziomie europejskim lub międzynarodowym
Polska norma
- W Polsce normą krajową jest Polska. Norma oznaczona symbolem PN na zasadzie wyłączności,
przyjęta w drodze konsensu i zatwierdzona przez krajową jednostkę normalizacjyjną i
powszechnÄ…&
Polska norma  symbolika, przykłady
PN
PN-EN
PN-ISO
PN-EN-ISO
PN-IEC
Znak zgodności z Polską Normą
 chroniony znak, przyznawany przez jednostkę dokonującą oceny zgodności jako strona trzecia,
wskazujący że przedmiot oceny zgodności (wyrób, proces, osoba, system lub jednostka) jest zgodny z
wyspecjalizowanymi wymaganiami
Można nim oznaczyć wyroby pod warunkiem uzyskania certyfikatu zgodności.
Lub istnieje inna możliwość - informacja o zgodności wyrobu z wymaganiami.. (ta wersja jest tańsza, bo
nie trzeba wykupować certyfikatu)
Normy europejskie
- Normy europejskie EN  opracowane i wydawane przez
- Drożenie EN jest obowiązkowe
- Wdrożenie polega na włączeniu normy do krajowego systemu normalizacyjnego
- Stosowanie jest DOBROWOLNE
- Można uzyskać znak zgodności z normą EN,
Wdrożenie, a stosowanie  obowiązek wdrożenia (krajowy system normalizacyjny np. PKN), ale
dobrowolność stosowania (np. przedsiębiorca w UE).
Czy mogą być jednak obligatoryjne?
- Tak, jeśli przestrzegane są w jakimś prawie, np. w umowie cywilno  prawnej (strony umowy
wyraz
nie powołują się na różne wymagania jakościowe np. pochodzące z PN, DIN)
Normy jako prawny miernik jakości
- Gdy strony nie powołują się na żadne konkretne wymagania dotyczące jakości towaru i gdy
zajdzie spór:
- Podstawę roszczeń stanowi jednak norma nieobligatoryjna dotycząca spornego towaru zgodnie
z art. 375 KC
- Norma jest tu miernikiem średniej jakości
Ważne definicje
- Normy zharmonizowane  normy dot tego samego przedmiotu zatwierdzone przez różne
jednostki normalizacyjne; mogą się różnić sposobem prezentacji, naet treścią, [nie mogą być
jesak ze sobÄ… sprzeczne]
Typy norm:
- Norma podstawowa  obejmuje szeroki zakres zagadnień
- Norma terminologiczna  określa definicje terminów oraz niektórych przypadkach odpowiednie
objaśnienia
- Norma badań  opisuje metodę badań
- Norma procesu  jakie normy muszą być spełnione w celu zapewnienia funkcjonalności procesu
- Norma wyrobu  wymagania jakie powinny być spełnione przez wyrób
- Norma usługi
- Norma interfejsu  dotyczy kompatybilności wyrobów
- Norma danych
Stosowanie norm wycofanych
Jak norma została wycofana to może ona być dalej stosowana do funkcjonowania danej firmy [prezentują
one tylko mniej nowoczesne normy]
Brak jakości, brak normalizacji  powoduje koszty jakości
Kształtowanie jakości produktu
Jakość typu
- Planowanie i projektowanie wyrobu
- Weryfikacja eksperymentalna
Jakość wykonania
- Uruchomienie produkcji/usługi
- Produkcja/dostarczenie usługi
Jakość eksploatacji
- Użytkowanie produktu
- serwis
jakość typu  zgodność z normami, z wymaganiami, które mają zastosowanie na etapie planowania
wyrobu
jakość wykonania  zgodność z przyjętym wzorcem
jakość eksploatacji  to czego można się spodziewać na jakimś etapie trwałości
Koszty jakości to m.in. koszty błędów
- marketingowe
- Rozwojowe
- Projektowania
- Wykonania
- Obsługi serwisowej
- Informacyjne zarzÄ…dzania
Zasada dziesięciokrotności
Wykrycie błędu na etapie projektowania może kosztować przedsiębiorstwa umowną złotówkę. W trakcie
trwania produkcji  dziesięć złotych, a u konsumenta sto złotych
1:10:100
[wykrycie wady wcześniej kosztuje zdecydowanie mniej]
Koszty jakości
- Pewne wydatki związane z zapewnieniem produktom przydatności do użytku  Juran i Gryna
- Te, które są  związane z zapewnieniem wymaganego poziomu jakości - Hamrol
- Koszty jakości są to ponoszone nakłady lub utracone korzyści wynikające z niedoskonałości
działań  Borys
- Suma kosztów poniesionych przy uzyskaniu dobrej jakości
- Koszty jakości to takie, które wynikają z filozofii tolerowania błędów, pomyłek, opóz
nień,
przeoczeń  Deming
- W każdym przedsiębiorstwie jest ukryta  fabryka która wytwarza do 1/10 całości produkcji 
ukierunkowana na wytwarzanie bubli, usuwanie błędów  Feigenbaum
Świadomy manager jest świadomy 30% kosztów jakości, 70% kosztów jest ukrytych (utracone możliwości,
stracona energia)
Koło  napisz definicję 2 i wyjaśnij różnicę między nimi, podziała banka
Wg Johna Banka
1. Koszt zgodności [koszty ponoszone na uzyskanie pewności, że usługa odpowiada wymaganiom
klienta]
a. Koszt profilaktyki [szkolenie, planowanie jakości, koszty przeglądów maszyn]
b. Koszty oceny [kontrola, ocena przegląd, koszty utrzymania sprzętu, wizyt u
kontrahentów,
2. Koszty niezgodności [koszty które pojawiają się gdy do klienta trafi wyrób, niespełniający jego
wymagań]
a. Koszty błędów (wewnętrzne) [koszty powtórnej kontroli, koszty braków
nienaprawialnych i naprawialnych, koszty powtórnej kontroli, koszty wyszukiwania
przyczyn]
b. Koszty błędów (zewnętrzne) [w konfrontacji zewnętrznej (u klienta), reklamacje,
naprawy, serwis, koszty zwrotów, koszty związane z kosztami utraconych korzyści
(utracenie szans, zaniechanie działań),koszty ukryte (np. związane z powstaniem
odpadów,
3. Koszty utraconych korzyści
4. Koszty przekroczonych wymagań [jeżeli klient dostaje wartości, których się nie spodziewa
WYKA
AD 3
" Całkowite koszty jakości  procesy tradycyjne
" Całkowite koszty jakości  procesy nowoczesne
" Koszty jakości  skutek wprowadzenia six sigma
"
Nie ma optimum, jest dążność do spadku całkowitych kosztów jakości
3,4 DMPO
 błąd na poziomie 3 sigma, to plama na dywanie, która jest błędem w procesie sprzątania, ma wielkość
o średnicy 1,5m, natomiast na poziomie 6 sigma, jest to wielkość końcówki szpilki, której się wgl nie
dostrzeże
Rachunek kosztów jakości
To proces polegajÄ…cy na:
·ð Ewidencjonowaniu (ksiÄ™gowe ujÄ™cie) na odpowiednich kontach  wg zróżnicowanego podziaÅ‚u
(np., wg miejsc powstania, przyczyn)
·ð Obliczaniu w poszczególnych grupach
·ð Przeprowadzeniu analizy np. poprzez wyznaczenie wskaz
ników
·ð PodjÄ™ciu dziaÅ‚aÅ„ korygujÄ…cych i/lub zapobiegawczych
TEMAT: OBOWI
ZAKOWA CERTYFIKACJA produktów/wyrobów
Producent jest zobowiązany wprowadzić na rynek wyłącznie produkty bezpieczne.
·ð FilozofiÄ… gospodarki UE jest swobodny przepÅ‚yw wyrobów i usÅ‚ug miÄ™dzy jej krajami
członkowskimi
·ð ALE
·ð Dla pewnych grup wyrobów  zwÅ‚aszcza jeżeli mogÄ… one stanowić zagrożenia dla zdrowia, mienia
czy środowiska  zostały opracowane dyrektywy zawierające wymagania zasadnicze, których
spełnienie jest warunkiem wprowadzenia do obrotu
·ð Dowodem speÅ‚niania przez wyrób wymagaÅ„ jest umieszczenie na nim oznakowania CE
Ważna zasada:
·ð W Europie konsument ma prawo oczekiwać, że zakupiony produkt jest bezpieczny w
użytkowaniu i nie zagraża jego życiu lun zdrowiu
·ð Ma prawo żądać ochrony na tym samym poziomie niezależnie od tego, w jakim kraju siÄ™ znajduje
Produkt  rzecz ruchoma nowa lub używana, jak i naprawiana lub regenerowana przeznaczona do użytku
konsumentów, lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów,
nawet jeśli dla nich nie była przeznaczona, dostarczona lub dystrybułowana, przez producenta lub
dystrybutora, tak odpłatnie, jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach świadczenia usług. Produktem
nie jest rzecz używana dostarczona jako antyk albo jako rzecz wymagająca naprawy lub regeneracji przed
użyciem, o ile dostarczający powiadomił konsumenta o tych właściwościach rzeczy
Produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub innych, dających się w sposób uzasadniony
przewidzieć warunkach jego użytkowania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także w
zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie
stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z
jego zwykłym użytkowaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i
życia ludzkiego.
Dopuszczone do obrotu na jednolitym rynku UE mogą być wyłącznie wyroby spełniające wymagania
unijnych aktów prawnych, które dotyczą głównie aspektów bezpieczeństwa użytkowania wyrobów
W Polsce przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę również ustawę o systemie oceny zgodności
Dyrektywy starego, a dyrektywy nowego podejścia
Dyrektywy starego podejścia obejmowały konkretne wyroby, kiedy trzeba było zmienić coś, komisje
unijne się zapychały, zaletą było to, że znalazło się dyrektywę na wszystko; powolne nowelizowanie,
przedsiębiorca musiał czekać na nową dyrektywę, żeby zacząć handel
Potem pogrupowano wyroby w poszczególne typy (różne zabawki stały się zabawkami ogółem itp.) Ale
stwierdzono, że na niektóre grupy wyrobów trzeba zostawić wyszczególnione dyrektywy (np.
motoryzacja, nawozy sztuczne). Nowe podejście uwzględnia również oszczędność energii itp. Dzisiaj
mamy nadal dyrektywy starego podejścia, ale są zastępowane nowymi (zasadnicze wymagania, w starym
podejściu  szczegółowe wymagania) Nowe wskazują na cele jakie producent powinien osiągnąć żeby
wprowadzić produkt na rynek, dają one pewną dowolność.
Duża liczba dyrektyw szczegółowych jest uzasadniona specyficznymi warunkami np. w przemyśle
motoryzacyjnym
Nowe podejście  dyrektywy całkowitej harmonizacji, a ich przepisy zastępują wszystkie odpowiednie
przepisy krajowe, które powinny być uchylone, Dyrektywa jest nadrzędna
Znak CE można uzyskać dopiero po przejściu oceny zgodności (pomysł nowego podejścia)
CE jest obowiązkowe dla wyrobów nowych pochodzących z krajów członkowskich UE; dla wyrobów
nowych i importowanych z krajów poza UE
Szczegółowe wymagania dotyczące produktów znajdziesz w normach, które są normami
zharmonizowanymi (tylko wymagania zasadnicze)
Tylko wyroby które spełniają wymagania zasadnicze mogą zostać wprowadzone na rynek i do użytku
DNP
·ð Dyrektywa bezpieczeÅ„stwo zabawek  zastÄ…piona dyrektywÄ… TOYS
·ð Wyroby budowlane
·ð Odpowiedzialność za produkty wadliwe
·ð Wyposażenie ochrony osobistej
·ð Nieautomatyczne urzÄ…dzenia ważące
·ð UrzÄ…dzenia gazowe
·ð Wyroby medyczne
·ð Sprawność energetycznych kotłów wodnych
·ð Rekreacyjne jednostki pÅ‚ywajÄ…ce
·ð Dz
wigi
·ð Maszyny
·ð UrzÄ…dzenia ciÅ›nieniowe
·ð PrzyrzÄ…dy pomiarowe
·ð BezpieczeÅ„stwo zabawek
ZNAĆ 5 nazw!!
Producent musi ustalić sam jakimi dyrektywami objęty jest wyrób na etapie projektowania wyrobów
Jak uzyskać oznakowanie CE
- wymadania dyrektywy stosuje się do zabawek, czyli do dowolnego produktu lub materiały
zaprojektowanego dla dzieci do 14 roku życia
Dyrektywa zabawkowa pprzewiduje trzy oceny zgodności
- moduł A (wewnętrzna kontrola produkcji)
- moduł b (badanie typu WE)
- moduł C (zgodność z typem w oprciu o wewnętrzną kontrolę produkcji
Droga jaką musi przeyć producent i jego produkt, aby mógł być oznakowany CE (moduł A lub poprzez
moduł B+C)
Modułów podstawowych jest 8 ale 14 w różnych kombinacjach
Czy stosowane są normy zharmonizowane (tak moduł A) (nie; tak ale nie w całości, normy nie istnieją
moduł B+C)
Moduł A jest najpowszechniejszym spośród 3 systemów
Po spełnieniu wymagać odpowiednich modułów możemy
- nadać na własną odpowiedzialność nadać oznaczenie ce na zabawkę i/lub
- na własną odpowiedzialność wystawić deklarację zgodności i/lub
- uzyskać certyfikat Ce wydany przez jednostkę notyfikowaną
Po spełnieniu tych warunków zabawka może się znalez
ć na rynku UE
Moduł A
- jest najprostszy
- obejmuje kontrolę projektowania, jak i produkcji wyrobów
- nie wymaga udziału jednostki notyfikowanej w procesie oceny zgodności
- całą procedurę oceny prowadzi tylko i wyłącznie producent wyrobu na swoją własną odpowiedzialność
Moduł B: badanie
- moduł obejmuje kontrolę fazy projektowania
- wykonany na tej podstawie prototyp przekazywany jest do jednostki notyfikacyjnej celem wykonania
tzw. badania typu
Moduł C: zgodność z typem
- obejmuje fazę produkcji i następuje po B
Zapewnia zgodność produkowanych seryjnie produktów
- nie jest notyfikowany??
Moduł D  zapewnienie jakości produkcji
- wymaga udziały jednostki notyfikowanej, która ocenia czy jest system (czy pracujemy na jego podstawie)
ISO 9001
Następuje po module B
- koncentrujemy siÄ™ na ocenie tego, co siÄ™ dzieje w ocenie produkcji, zgodnie z ISO, ale certyfikatu siÄ™
nie wymaga
Moduł E
- tak jak D, ale
- faza kontrolna i badania (produkt końcowy)
Moduł F
- dodatkowo wystawienie certyfikatu zgodności
- produkt ocenia jednostka zewnętrzna
Moduł G
- każdy produkt jest badany przez jednostkę notyfikowaną
Krótkie serie produktów
Musi być wdrożony ISO
Moduł H
- przyglądają się oprócz produkcji też projektowaniu
Jeżeli w ocenie zgodności bierze udział jednostka notyfikowana
- cechy produktów, skład, opakowania, instrukcję montażu i uruchomienia itp.
- oddziaływanie na inne produkty, czy może stwarzać zagrożenie czy nie, czy istnieje ułatwienie przy
łączeni tych modułów
- wygląd, oznaczenia, instrukcje użytkowania
- czy zostały wyznaczone grupy, dla których produkt jest przeznaczony (gdzie jak i przez kogo może być
użytkowany)
Jeżeli wyniki są pozytywne to w ramach certyfikacji jest wydawany certyfikat (potwierdzenie zgodności)
Certyfikacja  działalnie jednostki certyfikującej, że wyrób lub proces jest zgodny z zasadniczymi lub
szczegółowymi wymaganiami
Jednostka notyfikowana  zajmuje się certyfikacją i badaniem wyrobów, notyfikacja jest uzasadnieniem
jej potencjału. Zajmuje się tym Ministerstwo Gospodarki, które może dać notyfikację np. laboratorium
na wykonywanie badań, po tym jak ta jednostka będzie miała akredytację, którą wydaje Polskie Centrum
Akredytacji
Listy jednostek notyfikowanych sna zakresy poszczególnych dyrektyw są one obwieszczane w monitorze
Polskim
Żeby być notyfikowanym trzeba być akredytowanym
Rejestracja danej jednostki jednostka
Akredytacja danej jednostki prze PCA jednostka akredytowania [formalne uznanie naszych kompetencji]
Autoryzacja danej jednostki przez właściwe ministerstwo jednostka autoryzowana [autoryzowanie się
w konkretnym resorcie
Notyfikacja danej jednostki przez MG jednostka notyfikowana w UE [MG z komisją UE może nadać
notyfikacjÄ™]
Akredytacja  uznanie przez jednostkę akredytującą kompetencji jednostki do wykonywania określonych
działań
Autoryzacja  zakwalifikowanie przez ministra lub kierownika urzędu centralnego, zgłaszającej się
jednostki do procesu notyfikacji
Notyfikacja - zgłoszenie komisji UE autoryzowanych jednostek certyfikujących i kontrolujących oraz
autoryzowanych laboratoriów właściwych do wykonywania określonych czynności
Polskie centrum badać i certyfikacji S.A. jednostka notyfikowana nr: 1434
Zakres notyfikacji obejmuje następujące dyrektywy nowego podejścia:
·ð BezpieczeÅ„stwo zabawek
·ð Kompatybilność elektromagnetyczna
·ð SprzÄ™t
W przypadku gdy nie ma szczegółowych przepisów dotyczących bezpieczeństwa, uznaje się go za
bezpieczny jeżeli spełnia określone wymaganiami polskimi pewne normy. Jeżeli więc produkt je spełnia,
tzn. że jest produktem bezpiecznym
Jak nie ma też norm, ro bezpieczeństwo produktu ocenia się wg norm europejskich, starszych norm
polskich, zaleceń komisji europejskiej, w sektorze zasad dobrej praktyki, w wiedzy i technice, ew.
uzasadnione oczekiwania konsumentów.
Organem sprawującym nadzór jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w zakresie ustalonym
ustawą, w jego strukturach jest Inspekcja Handlowa, która pobiera próby z rynku i na tego podstawie
wkracza i dokonuje oceny i kontroli
Wojewódzka inspekcja handlowa jest na ulicy Konopnickiej we Wrzeszczu
11/12/13
System ISO 9001 oraz systemy pokrewne i branżowe
International Organization for Standardization
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna
isos - równy, równocenny
1930  kontrola statystyczna  opracowana przez Sherwart-a
1959  departament obrony USA  norma ML-Q-9858 (nie trzeba jej znać)
1962  NASA wydała Quality System Requirements dla swoich dostawców
1968  NATO przyjęła normę AQAP
1970  Pierwsze przepisy dot. Systemów jakości  Atomic Energy Commission
1971  ANSI-N45-2
1971  BS 9000  zalecenia dla przemysłu elektronicznego w Wielkiej Bryttaniii
1974  BS 5179
1979  BS 5750
WB pionierzy wydawania norm!
1987 - Pierwsze wydanie norm, głównie oparte o BS5750
1994 - Drugie wydanie norm
1996 - Normy z serii ISO 9000 wydane w Polsce - PN-ISO 9000:1996
2000 - Trzecie wydanie oparte o tzw. "podejście procesowe"
2005 - Aktualizacja normy ISO 9000 (Podstawy i terminologia)
2008  Aktualizacja ISO 9001(Wymagania) i ISO 9004
(nie trzeba pamiętać dat, tylko około)
Motywy podjęcia decyzji o certyfikacji
·ð Wg kwartalnika  ZarzÄ…dzanie JakoÅ›ciÄ…
·ð Badania  marzec 2010 ( w % odpowiedzi)
- chęć wyróżnienia się na rynku (największy) 86%
- cele promocyjne (drugi największy)
- chęć oceny niezależnej
- wymogi rynku
- wymóg klienta
- warunek przetargu
- wymogi prawa
- przepisy branżowe
Aspekt marketingowy
·ð Certyfikat ISO 9001 oraz możliwość umieszczania informacji o nim w logo przedsiÄ™biorstwa, w
dokumentach korespondencyjnych i innych znakach, pozwala przyśpieszyć proces budowania
wizerunku.
·ð Jest to symbol pozytywnie odbierany przez klienta.
·ð Jest elementem wizualnej identyfikacji firmy, sprawia, że firma ma swój udziaÅ‚ w sferze
zmysłowej odbiorcy, a to pierwszy krok do zdobycia rynku
Ekonomiczne aspekty certyfikatu ISO 9001
·ð Badania wykazujÄ…, że certyfikacja na zgodność z normÄ… ISO 9001 wpÅ‚ywa na poprawÄ™ wyników
finansowych przedsiębiorstwa oraz na wzrost jej wartości.
·ð Rozpatrywanie zależnoÅ›ci systemu jakoÅ›ci wg norm ISO serii 9000 w kontekÅ›cie wzrostu wartoÅ›ci
firmy pozwala wyróżnić
1. wartość w aspekcie krótkoterminowym rozumianą jako relację: koszty  przychody, czyli zysk
oraz
2. wartość w aspekcie długoterminowym, rozumianą jako przewagę konkurencyjną.
Wzrost krótkoterminowy osiąga się ze względu na:
·ð Ustabilizowanie lub zwiÄ™kszenie przychodów ze sprzedaży produktów,Obniżenie kosztów we
wszystkich strefach działalności przedsiębiorstwa, a w szczególności w sferze:
·ð Doskonalenia i nadzorowania procesów w firmie,
·ð OptymalizacjÄ™ poprzez eliminacjÄ™ marnotrawstwa wymaganych zasobów do dostarczenia
wyrobu czy usługi.
Wzrost długoterminowy wartości przedsiębiorstwa uzyskiwany jest przez:
·ð Tworzenie i integrowanie Å‚aÅ„cucha wartoÅ›ci, a w tym rozwój i stabilizacjÄ™ relacji z odbiorcami i
dostawcami oraz uwiarygodnienie łańcucha dostaw w całym cyklu obsługi klienta,
·ð Rozwój kapitaÅ‚u intelektualnego przejawiajÄ…cy siÄ™ w byciu liderem w zarzÄ…dzaniu, w kodyfikacji
wiedzy w procedurach, w gromadzeniu wiedzy o firmie i jej zarzÄ…dzaniu,
·ð Umacnianie kultury organizacyjnej firmy,
·ð Utrzymanie aktywów materialnych i niematerialnych na odpowiednim poziomie i poprzez
potrzebę stałego ich doskonalenia
Kto wdraża ISO 9001?
·ð Wszyscy mogÄ… jÄ… wdrożyć, każde przedsiÄ™biorstwo i każda organizacja, urzÄ™dy, szpitale, szkoÅ‚y.
Nie ma zanczenia wielkość firmy  do wymagań ISO 9901 mogą dostosywoywać się kikutysięczne
wielowydziałowe korporacje, małe firmy rodzinne, nie ma znaczenia wielkość ani rodziaj.
Normy serii 9000
·ð DefinujÄ… minimalne wymagania wobec systemu jakoÅ›ci
·ð W celu udokumentowania możliwoÅ›ci opracowania i dostarczenia danego wyroby lub usÅ‚ugi
·ð SÅ‚użące uzyskaniu zadowolaenia klienay poprzez skuteczne wdrożenie system jakoÅ›ci oraz ciÄ…gÅ‚y
proces doskonalenia jakości
system
zbiór wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziaływujących elementów
system zarzÄ…dzania
system do ustanawiania polityki i celów, i osiągania tych celów
system zarządzania jakością
system zarządzania do kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości
zarządzanie jakością
skoordynowanie działania dotyczące kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do
jakości
zapewnienie jakości
część zarządzania jakością ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dotyczące jakości
będą spełnione
doskonalenie jakości
część zarządzania jakością ukierunkowana na zwiększenia zdolności do spełnienia wymagań
dotyczących jakości
Seria norm ISO 9000
Seria rodzina grupa zbiór  nie ma znaczenia nazwa
ISO 9000: 2005
PN-EN ISO 9000:2006 Systemy Zarządzania Jakością. Podstawy i terminologia
ISO 9001:2008
PN-EN ISO 9001:2009 Systemy Zarządzania jakością. Wymagania
ISO 9004:2009
PN-EN ISO 9004:2009 Zarządzanie mające na celu osiąganie trwałego sukcesu organizacji  Podejście
poprzez zarządzanie jakością (oryg.) [doskonalenie org jeżeli nie wystarcza nam norma 2008]
ISO 19011:2001
PN-EN ISO 19011:2003 Wytyczne do auditowania systemu zarządzania jakością i systemu zarządzania
środowiskiem
·ð Wymaganie  potrzeba lub oczekiwanie, które zostaÅ‚o ustalone, przyjÄ™te zwyczajowo lub jest
obowiÄ…zkowe.
·ð Norma ISO 9001
·ð Specyfikacja klienta
·ð Akt prawny
·ð Umowa
·ð Zwyczaje w firmie
Krewni i znajomi.. np.
·ð ISO 10005:1995 ZarzÄ…dzanie jakoÅ›ciÄ… - Wytyczne dotyczÄ…ce planów jakoÅ›ci).
·ð ISO 10006:2003 ZarzÄ…dzanie jakoÅ›ciÄ… - Wytyczne dotyczÄ…ce jakoÅ›ci w zarzÄ…dzaniu
przedsięwzięciem
·ð ISO 10007:2003 ZarzÄ…dzanie jakoÅ›ciÄ…  Wytyczne zarzÄ…dzania konfiguracjÄ…
·ð ISO 10012:2003 Systemy zarzÄ…dzania pomiarami - Wymagania dotyczÄ…ce procesów
pomiarowych i wyposażenia pomiarowego
Norma ISO 9001
Ma rozdziały:
4  ogólne spojrzenie czym jest system, dokumentacja i podejście procesowe
Rozdział 5  zaangażowanie kierownictwa, zorientowane na klienta, planowanie, odpowiedzialność,
uprawnienia, komunikacja
Rozdz 6  zarzÄ…dxanie zasobami
Rozdz 7  realizacja wyrobu (trzeba go zaplanować, zakupy, zapasy, monitorowanie&
Rozdz. 8  pomiary, analiza i doskonalenie
Dopuszczalne wyłączenia  tylko rozdział 7
To obszary i wymagania które nie są przez daną organizację realizowane i mają związek z 7 rozdziałem
normy
Przykłady zakresów
MAĆKOWY:
Skup mleka surowego. Przygotowanie nowych wyrobów z mleka. Produkowanie, pakowanie,
magazynowanie, dostarczanie i handel własnymi wyrobami z mleka. Handel zakupionymi artykułami
żywnościowymi.
SPOMLEK:
Skup mleka. Produkcja i dystrybucja serów twardych, mleka spożywczego, mleka w proszku, masła,
jogurtu, śmietany, kefiru i napojów owocowych.
Wybrane wymagania - 4. System zarządzania jakością
4.1. Wymagania ogólne
Dotyczą potrzeby ustanowienia, udokumentowania oraz utrzymania systemu zarządzania jakością, który
zgodnie z normą powinien ulegać ciągłej poprawie pod względem jego skuteczności.
Dana organizacja powinna:
1. zidentyfikować wszystkie procesy niezbędne do wprowadzenia systemu zarządzania jakością i
jego zastosowania w organizacji,
2. określić kolejność i powiązania pomiędzy procesami,
3. określić kryteria i metody badania skuteczności procesów,
4. zapewnić zasoby, środki, informacje, które są niezbędne do zrealizowania określonych operacji i
ich monitorowania,
5. wdrożyć działania, które są niezbędne do osiągnięcia zaplanowanych rezultatów oraz do
osiągnięcia ciągłego doskonalenia realizowanych procesów.
4.2. Wymagania dotyczÄ…ce dokumentacji
4.2.1. Postanowienia ogólne
To wymagania odnoszące się do potrzeby udokumentowania systemu zarządzania jakością, który zgodnie
z normą powinien obejmować:
·ð udokumentowanÄ… politykÄ™ jakoÅ›ci i cele jakoÅ›ci,
·ð ksiÄ™gÄ™ jakoÅ›ci,
·ð udokumentowane procedury wymagane w normie ISO 9001:2000,
·ð dokumenty potrzebne do zapewnienia skutecznoÅ›ci procesów planowania, do zapewnienia
skuteczności realizowanych operacji i nadzoru nad procesami,
·ð zapisy wymagane przez normÄ™ ISO 9001:2000.
5. Odpowiedzialność kierownictwa
5.1. Zaangażowanie kierownictwa
Norma wymaga, by najwyższe kierownictwo dostarczało dowodów swojego osobistego zaangażowania w
rozwój i wdrożenie systemu zarządzania jakością oraz w ciągłe doskonalenie jego skuteczności.
Zgodnie z normą, powinno to polegać na:
·ð przekazywaniu informacji w obrÄ™bie caÅ‚ej organizacji na temat istoty speÅ‚niania wymagaÅ„ klienta
oraz wymagań o charakterze prawnym,
·ð ustanowieniu polityki jakoÅ›ci,
·ð zapewnieniu, by opracowane zostaÅ‚y cele jakoÅ›ciowe,
·ð prowadzeniu przeglÄ…dów kierownictwa,
·ð zagwarantowaniu zasobów i dostÄ™pnoÅ›ci do nich.
5.5.2. Przedstawiciel kierownictwa
Norma wymaga wyznaczenia osoby, której zadaniem będzie:
·ð zapewnienie, że procesy niezbÄ™dne dla systemu zarzÄ…dzania jakoÅ›ciÄ… sÄ… ustanowione, wdrożone
i utrzymane,
·ð przedstawianie raportów najwyższemu kierownictwu dotyczÄ…cych funkcjonowania systemu
zarządzania jakością i będących podstawą jego udoskonalenia,
·ð utrzymywanie kontaktów zewnÄ™trznych w sprawach systemu jakoÅ›ci.
6. ZarzÄ…dzanie zasobami
6.2. Zasoby ludzkie
Personel wykonujący pracę mającą wpływ na jakość produktu powinien posiadać odpowiednie dla
danego stanowiska kompetencje, wykształcenie, umiejętności, doświadczenie.
Ich zapewnienie winno polegać na:
·ð wczeÅ›niejszym zidentyfikowaniu i okreÅ›leniu kompetencji personelu
·ð szkoleniu personelu,
·ð ocenie skutecznoÅ›ci szkoleÅ„,
·ð zapewnieniu Å›wiadomoÅ›ci o roli pracownika w systemie,
·ð utrzymywaniu wÅ‚aÅ›ciwych zapisów, pozwalajÄ…cych dostarczyć informacji na temat wyksztaÅ‚cenia,
rodzajów szkoleń, kwalifikacji oraz doświadczenia personelu mającego wpływ na zaspokojenie
wymagań klienta.
Wybrane wymagania -
7. Realizacja wyrobu
7.4. Zakupy
7.4.1. Proces zakupu
Zakupione produkty powinny odpowiadać wcześniej ustalonym wymaganiom, a rodzaj i zakres
nadzoru nad zakupami oraz dostawcami zależeć będzie od tego, w jakim stopniu dostawa wpływa na
realizacjÄ™ produktu dostarczanego przez organizacjÄ™.
Należy dokonywać klasyfikacji dostawców i ustanowić kryteria wyboru i oceny swoich dostawców.
Należy prowadzić i utrzymywać zapisy z kwalifikacji i oceny wraz z opisem działań, podjętych w ich
następstwie.
7.4.2. Informacje dotyczące zakupów
Informacje dotyczące zakupów powinny dokładnie określać charakterystykę zakupywanego
produktu, a jeśli to konieczne, zawierać dane na temat:
wymagań dotyczących akceptacji produktu, wymagań dotyczących procedur
postępowania, procesów i wyposażenia,
wymagań dotyczących kwalifikacji personelu,
wymagań dotyczących systemu zarządzania jakością .
Wszystkie wymagania przed przekazaniem ich do dostawcy, muszą być sprawdzone pod kątem ich
poprawności.
7.5.3. Identyfikacja i identyfikowalność
W rozdziale tym mówi się o potrzebie ustanowienia systemu identyfikacji produktu poprzez
wszystkie etapy jego realizacji.
Mowa także o potrzebie zidentyfikowania i określenia statusu produktu, na tle wymagań
dotyczących produktu, zweryfikowanych podczas monitorowania i pomiarów.
Identyfikacja - niepowtarzalne oznaczenie wyrobu,
surowca, dokumentu, procesu
Identyfikowalność - zdolność do prześledzenia historii,
zastosowania lub lokalizacji tego, co jest przedmiotem rozpatrywania
7.5.4. Własność klienta
Własność klienta (na przykład dostarczony przez niego dokument, rysunek, dodatki do produkcji),
wykorzystana lub w jakikolwiek sposób włączona do procesu realizacji, powinna być wcześniej
zidentyfikowana, zweryfikowana, następnie chroniona i zabezpieczona.
Wybrane wymagania -
8. Pomiary, analiza, doskonalenie
8.3. Nadzór nad wyrobem niezgodnym
Nie należy dopuścić do wykorzystania produktu niezgodnego z wymaganiami.
Przykłady postępowania z produktem niezgodnym:
·ð podejmowanie dziaÅ‚aÅ„ eliminujÄ…cych wykryte niezgodnoÅ›ci, np. przeróbka, naprawa
·ð zwolnienie lub akceptacja na podstawie zezwolenia na odstÄ™pstwo, wydawane przez
odpowiedniÄ… osobÄ™ lub za zgodÄ… klienta,
·ð podejmowanie dziaÅ‚aÅ„ uniemożliwiajÄ…cych ich wykorzystanie, np. wyraz
ne oznakowanie,
separacja, zabezpieczenie
8.5.2. Działania korygujące
Działania takie mają na celu wyeliminowanie przyczyn powstałych niezgodności i zapobiegania ich
ponownemu pojawieniu siÄ™.
Rodzaj działań korygujących powinien być uzależniony od charakteru i skutków wywoływanych przez
niezgodności.
Postępowanie ma regulować wymagania dotyczące:
przeglądania i analizy niezgodności, łącznie z reklamacjami klienta,
sposobów określania przyczyn niezgodności,
oceny potrzeby wprowadzania działań korygujących,
ustalania i wdrożenia działań korygujących,
rejestracji wyników podjętych działań,
przeglądu działań korygujących pod kątem ich skuteczności.
8.5.3. Działania zapobiegawcze
Celem działań zapobiegawczych jest wyeliminowanie przyczyn potencjalnych niezgodności.
Charakter działań zapobiegawczych zależy od skutków potencjalnych problemów, które mogłyby się
pojawić, gdyby działania te nie zostały wprowadzone.
Opisuje siÄ™ wymagania odnoszÄ…ce siÄ™ do:
sposobów oceny potencjalnych niezgodności i ich ewentualnych skutków,
oceny potrzeby wprowadzania działań zapobiegawczych,
określenia i wdrożenia niezbędnych działań,
rejestracji wyników podjętych działań,
przeglądu działań zapobiegawczych pod kątem ich skuteczności.
CZ
STO NA EGZAMINIE  potencjalnych niezgodności!
Organizacja pracuje w systemie, w którym można odpowiedzieć na następujące pytania:
KTO?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
W JAKIEJ KOLENOÅšCI?
NA JAKIEJ PODSTAWIE?
ILE?
JAK?
JAK CZ
STO?
ObowiÄ…zuje zasada:
-powiedz, co masz robić
-rób to, co powiedziałeś
-udowodnij to
Norma ISO 9001  tzw. meta-norma
Normy pokrewne
Normy przemysłowe (branżowe)
Normy pokrewne
·ð Dedykowane dla przedsiÄ™biorstw, niezależnie od ich specyfiki, przemysÅ‚u, branży dziaÅ‚ania
·ð PN EN ISO 14001
·ð Podstawowym zadaniem normy jest wspomaganie dziaÅ‚aÅ„ zwiÄ…zanych z ochronÄ… Å›rodowiska i
zapobieganie zanieczyszczeniom w sposób zgodny z potrzebami organizacji. Certyfikacja na
zgodność z wymogami normy ISO 14001 oznacza, iż firma jest zaangażowana w ochronę
środowiska.
PN-N-18001 i OHSAS 18001
Norma PN-N-18001:2004 "Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania" oraz
specyfikacja OHSAS 18001:2007 PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną
pracy - Wymagania  zawierają wymagania dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem i
higieną pracy , w celu umożliwienia organizacji odpowiedniego sformułowania polityki i celów w
zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem wymagań przepisów prawnych i innych
wymagań dotyczących tej dziedziny.
Zawierają wymagania dotyczące identyfikacji zagrożeń występujących w organizacji oraz oceny
zwiÄ…zanego z nimi ryzyka zawodowego.
ISO/IEC 27001  System zarządzania bezpieczeństwem informacji
Określa wymogi dotyczące systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji (ISMS.
Opracowana w celu zapewnienia wyboru adekwatnych i proporcjonalnych środków bezpieczeństwa.
Standard ten ma zastosowanie we wszystkich organizacjach, dla których informacja stanowi
wymierną wartość lub jej ochrona wynika z odpowiednich przepisów prawa. Spektrum tych
organizacji jest zatem bardzo szerokie: firmy, banki, jednostki administracji publicznej różnych
szczebli, jednostki służby zdrowia, organizacje non-profit.
Normy branżowe (przemysłowe)
Dedykowane konkretnej, specyficznej gałęzi przemysłu, branży
Zawiera specyficzne wymagania, mające zastosowanie wobec wszystkich producentów tej branży 
często jako warunek progowy
ISO/TS 16949 - Certyfikacja w przemyśle motoryzacyjnym
Opracowana przez Międzynarodową Grupę Zadaniową Sektora Motoryzacji (IATF) oraz
Stowarzyszenie Japońskich Producentów Pojazdów Inc. (JAMA) przy wsparciu ze strony Podkomisji
ISO/TC 176 - Zarządzanie jakością i zapewnienie jakości.
Zawiera treści normy ISO 9001 poszerzone o dodatkowe wymagania, obowiązujące w branży
motoryzacyjnej.
Ujednolica amerykańskie (QS-9000), niemieckie (VDA 6.1), francuskie (EAQF) i włoskie (AVSQ)
standardy specjalistyczne w branży motoryzacyjnej w celu wyeliminowania potrzeby wielokrotnych
auditów certyfikacyjnych oraz zapewnienia wspólnego podejścia do systemu zarządzania jakością w
przemyśle motoryzacyjnym.
Standard IRIS  kolejnictwo
ISO 22000  system zarządzania bezpieczeństwem żywności
ISO 50001  system zarzÄ…dzania energiÄ…
ISO/IEC 20000 - system zarządzania usługami informatycznymi
EN ISO 13485  wyroby medyczne (bez leków)
Wiele stopni uspecyficznienia  przykład przemysł spożywczy
ISO 9001
ISO 22000
ISO 15593 (opakowania żywności)
BRC, IFS (handel), GlobalGAP (farmy), MSC (hodowla ryb), FAMI QS (pasze)
Koncepcje. Metody. Narzędzia ZJ
Prowadzenie
Małgorzata Wiśniewska
Zakład Zarządzania Jakością i Środowiskiem
Koncepcje - zasady, ogólne ujęcie, plan działania, ukierunkowane na osiąganie celów długoterminowych,
strategicznych, których skuteczna realizacja zależy od przyjętych metod i narzędzi, stosowanych na różnych
poziomach danej organizacji.
Metody, czyli złożone sposoby postępowania, stosowane w wielu obszarach organizacji do osiągnięcia różnych
celów, oparte na technikach i narzędziach, charakteryzujące się podejściem naukowym, planowanym, a także
powtarzalnością;
Techniki - określane jako środki i czynności, racjonalny sposób postępowania dotyczący konkretnego, wąskiego
problemu, szczegółowy sposób realizacji, służący do osiągnięcia celów cząstkowych, często w obrębie danej metody;
Narzędzia - służą do zbierania i przetwarzania danych, stosowane są w obrębie konkretnej techniki lub metody,
charakteryzują się prostotą i oddziaływaniem ograniczonym w czasie, stosowane najczęściej wobec konkretnego,
węższego obszaru o charakterze operacyjnym;
Koncepcja TQM
Projakościowa strategia zarządzania zwana bywa filozofią, koncepcją, podejściem.
Zaliczamy do nich między innymi W.E. Deminga, A.V. Feigenbauma, J. Jurana, Ph. Crosby ego czy J. S. Oaklanda,
reprezentujących tzw. zachodnią szkołę zarządzania jakością.
TQM jest wdrażane przez różne przedsiębiorstwa, organizacje, niezależnie od ich wielkości, charakteru działalności,
struktury organizacyjnej, czy formy własności.
Total
Strategia projakościowa obejmuje wszystkie obszary danego przedsiębiorstwa, wszystkie stanowiska, każdego
pracownika i dotyczy każdego produktu, jaki jest dostarczany klientowi. W języku polskim najtrafniejszym
odpowiednikiem tego słowa jest kompleksowość, rozumiana jako powszechność i wszechobecność stosowania.
Quality
Sygnał, iż koncepcja koncentruje się na jakości, rozumianej jako spełnienie, a nawet wyprzedzanie oczekiwań
klientów.
Jakość jest celem i dążeniem każdej organizacji stosującej TQM w praktyce.
Management, czyli zarzÄ…dzanie.
Podkreślenie, iż strategia projakościowa jest silnie wbudowana w ogólną strategię zarządzania danej organizacji,
jest jej trwałym, nieodłącznym i wspierającym elementem.
Wskazanie, iż w zarządzaniu jakością duże znaczenie przywiązuje się do takich wartości jak system, proces, metody
i narzędzia, a także planowanie, kontrola oraz monitorowanie działań i czynności.
Zasady TQM znajdujÄ… swoje odzwierciedlenie w modelach TQM.
Do najpopularniejszych należy klasyczny model TQM zaproponowany przez J.S. Oaklanda
Koncepcje zarządzania jakością wypracowane przez klasyków stały się przyczynkiem do powstania tzw. modeli
doskonałości (business excellence models).
Prestiżowe modele nagród jakości w świecie
W Europie istnieje blisko 20 krajowych nagród jakości.
Ich kryteria są zbliżone do modelu EFQM  European Foundation for Quality Management.
Duże znaczenie mają również modele doskonałości wypracowywane przez odbiorców instytucjonalnych na rzecz
swoich instytucjonalnych dostawców, będące swoistym sposobem ich oceny oraz selekcji.
Koncepcje japońskie
Podejście rozwinęło się na bazie tradycji i kultury japońskiej oraz pod wpływem myśli filozoficznej Lao Tsu oraz
Konfucjusza.
Największy reprezentant: Masaaki Imai
Duża rola W.E. Deminga, J. Jurana
Lata 50. XX wieku - szkolenia i kursy między innymi dla firm jak: Toyota, Mitsubishi, Nissan.
Wg M. Imai:
Kaizen jest podstawowym filozoficznym fundamentem najlepszych japońskich praktyk zarządzania
Kaizen -  dobra zmiana lub  zmiana na lepsze
W języku angielskim kaizen jest tłumaczone jako  continual improvement , czyli ciągła poprawa.
Zasady kaizen
ciągłe, nieustanne doskonalenie - dążenie do doskonałości i poprawy jakości za pomocą małych, codziennych,
prostych kroków, które nie wymagają znacznych nakładów finansowych
zaangażowanie wszystkich zatrudnionych,
praca zespołowa,
wysokie morale i samodyscyplina,
koła jakości,
cierpliwość i brak zniechęcenia w oczekiwaniu na sukces.
Kaizen swojÄ… uwagÄ™ skupia na redukcji marnotrawstwa, strat, czyli muda.
Rodzaje muda
muda nadprodukcji,
muda zapasów,
muda napraw/braków,
muda ruchu,
muda przetwarzania,
muda oczekiwania,
muda transportu,
muda w zarzÄ…dzaniu czasem.
Przykład:
Kaizen jest koncepcją, której towarzyszy kilka charakterystycznych, unikalnych japońskich praktyk.
Wszystkie one koncentrujÄ… siÄ™ silnie na potrzebach i wymaganiach klienta:
TQC (Total Quality Control),
TPM (Toyota Productive Maintenance),
JIT (Just-In-Time),
Lean Manufacturing,
Kanban,
System sugestii,
Praca w małych grupach,
Jidoka oraz poka yoke.
Przykłady
Jidoka
System pracy określany mianem  automatyzacji z ludzka twarzą , polegający na zastępowanie manualnej kontroli
pracy maszyny przez mechanizm wbudowany w tÄ™ maszynÄ™ lub przez inne maszyny;
System polegajÄ…cy na wykrywaniu anomalii problemu w procesie, w produkcie, na wizualizacji tego problemu, na
zatrzymaniu maszyny, procesu, na ustaleniu i zbadaniu przyczyn błędu, na rozwiązaniu danego problemu i
wdrożeniu działań zapobiegających;
Poka yoke  twórca - Shigeo Shingo
Mechanizm, narzędzie służące do zapobiegania błędom;
Wykorzystuje proste pomysły, rozwiązania, nie dopuszczające do ewentualnej pomyłki, szczególnie podczas prac
rutynowych, mało skomplikowanych;
Przykład - detektor metali na linii produkcji ciastek, czujniki wizyjne sprawdzające jakość nadruku na etykiecie,
system dz
więkowy sygnalizacyjny niedowagę produktu;
Warunek wstępny kaizen  metoda 5S
Seiri (ang. sort), selekcja,
Seiton (ang. systematize), systematykia
Seiso (ang. sweep), sprzÄ…tanie,
Seiketsu (ang. sanitize), wprowadzenia standardów czynności,
Shitsuke (ang. seldiscipline), samodyscyplina.
Koncepcja Six Sigma
Stworzona w latach 80. XX wieku w Motoroli, jako odpowiedz
na rosnÄ…cÄ… dominacjÄ™ tanich, wysoce konkurencyjnych
pod względem jakości produktów japońskich.
Ojcem Six Sigma jest Mikel Harry, inżynier i statystyk
Inne nazwiska  Jack Welch ,Thomas Pyzdek
Pojęcie Six Sigma zapożyczono od nazwy odchylenia standardowego;
Poziom sigma oznacza ile razy odchylenie standardowe mieści się w połowie pola tolerancji.
Wartość 6à jako miara rozproszenia zmiennej wokół wartoÅ›ci Å›redniej staÅ‚a siÄ™ miernikiem stopnia zgodnoÅ›ci z
wymaganiami- statystyczną miarą skuteczności procesu.
Nowa definicja jakości, rozumiana jako prawo do wartości
Six Sigma to cel bliski doskonałości, podejście, zmierzające do osiągnięcia poziomu jakości i wydajności procesu na
poziomie klasy światowej
Synonimem doskonałości wg Six sigma jest poziom 3,4 DPMO (Defects Per Million Opportunity), czyli 3,4 błędów
na milion możliwości pojawienia się, zgodnie z wzorem:
DPMO=1.000.000 x (suma wszystkich błędów/liczba możliwości ich popełnienia)
Istota Six Sigma
Orientacja na klienta;
Podejście procesowe;
ZarzÄ…dzanie projektami;
Pomiar jakości (wyrobu, procesu);
Pomiar i redukcja zmienności oraz kosztów złej jakości;
Wykorzystanie odpowiednich zasobów, narzędzi i metod.
Six Sigma można także określić mianem pięciofazowego procesu doskonalenia. DMAIC:
Define  zdefiniuj,
Measure  zmierz,
Analyze  przeanalizuj,
Improve  udoskonal,
Control  utrzymaj.
Infrastruktura Six sigma
Sponsor
Champion
Master Black Belt
Black Belt
Green Belt
Yellow Belt
Metody. Narzędzia w zarządzaniu jakością
Podział metod wg cyklu PDCA
Podział metod wg funkcji zarządzania
Przykłady metod
QFD
Quality Function
Deployment
QFD - określenie jakości projektowej wyrobu finalnego poprzez przekształcenie potrzeb użytkownika w
odpowiednie charakterystyki (jakościowe) i systematyczne rozwijanie relacji odpowiednich charakterystyk z
jakością każdego składnika funkcjonalnego, każdej części, a nawet każdego elementu procesu
Metoda FMEA (ang. Failure Mode and Effects Analysis) jest nazywana analizą przyczyn i skutków możliwych błędów,
jak również analizą przyczyn i skutków wad, analizą rodzajów błędów oraz ich skutków, analizą przyczyn wadliwości
i krytyczności wad
Wykorzystywana do zapobiegania skutkom wad, mogących wystąpić w fazie projektowania i wytwarzania
P - Prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka
Z  znaczenie wady dla klienta
W  mozliwość wykrycia wady
R  wskaz
nik ryzyka, R=PxZxW
Metoda KWzJ  por. ćwiczenia!!!
Narzędzia ZJ
7 starych, tradycyjnych
Arkusz kontrolny
Karta kontrolna Shewharta
Histogram
Diagram Ishikawy
Diagram Pareto
Diagram rozproszenia (korelacji, rozrzutu)
Schemat blokowy
7 nowych
Diagram pokrewieństwa
Diagram relacji
Diagram systematyki
Diagram macierzowy
Macierzowa analiza danych
Plan działania
Diagram strzałkowy
Przyczyny niskiej skuteczności doskonalenia - 5 (6)M + E stosowane w D. Ishikawy
człowiek - nieumiejętność zdobywania, przetwarzania, przechowywania i przesyłania informacji
maszyna - niedoskonałość środków technicznych stosowanych do badań, gromadzenia, przechowywania,
przetwarzania i przesyłania informacji
materiał - niekompletność i niewłaściwa jakość użytych informacji, nośników informacji itp.
metoda - niedoskonałość metod stosowanych do zbierania, przetwarzania, przechowywania i przesyłania danych
(szczególności - metod pracy zespołowej)
pomiar  wpływ metody pomiaru i warunków pomiaru
otoczenie - oddziaływanie czynników zakłócających procesy zbierania, przetwarzania, przechowywania i przesyłania
informacji