Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2012

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński

Logika modalna i deontyczna – teoria

Sposób rozwiązywania (tj. wnioskowania o wartości poszczególnych zdań) kwadratów logicznych dla zdań modalnych i deontycznych jest analogiczny do kwadratów dla zdań kategorycznych.

Logika modalna:

Kp

/

K ∼p

→

⊥

→

Mp

∨

M∼p

Kp

– Konieczne, że p

Konieczne, że kiedyś przestanie padać śnieg.

– X musi p

Śnieg musi kiedyś przestać padać

K∼p – Konieczne, że nieprawda, że p

Konieczne, że nieprawda, że ściana jest żółta.

– X musi nie-p, X nie może p

Ściana musi nie być żółta./Ściana nie może być żółta.

Mp – Możliwe, że p

Możliwe, że im tylko o to chodzi, abyś sam sobie szkodził.

– X może p

Im może tylko o to chodzić, abyś sam sobie szkodził.

M∼p – Możliwe, że nieprawda, że p

Możliwe, że nieprawda, że motocykle są wszędzie.

– X może nie-p

Motocykle mogą nie być wszędzie.

Stylizacje:

De re – stylizacja w formie Każdy musi; Każdy może; X może itp.

De dictum – stylizacja w formie Konieczne, że; Możliwe, że

Zdania dotyczą konieczności i możliwości w sensie logicznym, tj. takiej, która wynika z prawdziwości poprzednio uznanych zdań. Mogą dotyczyć również zdarzeń niezależnych od ludzkiej woli.

Na egzaminie należy sprowadzić zdania do stylizacji de dictum!

TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI SŁUCHACZÓW PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005 Kraków

www.tbsp.pl

Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2012

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński

Logika deontyczna:

Np

/

Zp

→

⊥

→

Dp

∨

D∼p

Np

– Nakazane p

Nakazane jest, by pić z umiarem.

– X musi p

Ludzie muszą pić z umiarem.

Zp

– Zakazane p

Zakazane jest obchodzenie ustaw podatkowych.

– X nie wolno p

Ludziom nie wolno obchodzić ustaw podatkowych.

Dp

– Dozwolone p

Dozwolone, aby Bartek przychodził na treningi.

– X wolno p

Bartkowi wolno przychodzić na treningi.

D∼p – Dozwolone, że nie-p

Dozwolone, że prowadzący nie przyjdzie na zajęcia.

– X wolno nie-p

Prowadzącemu wolno nie przyjść na zajęcia.

Stylizacje:

De re – stylizacja w formie X musi; X nie wolno, itp.

De dictum – stylizacja w formie Nakazane, że p; Zakazane, że p, itp.

Inne formy zapisu:

Np = ∼D∼p

nakazane, że p = nieprawa, że dozwolone, że nie-p (de dictum)

Muszę wyjść dzisiaj z domu. = Nieprawda, że mogę nie wyjść dzisiaj z domu. (de re)

Np = Z∼p

nakazane, że p = zakazane, że Jan nie-p (de dictum)

Muszę wyjść dzisiaj z domu. = Nie wolno mi dzisiaj nie wyjść z domu. (de re)

Zp = ∼Dp

zakazane, że p = nieprawda, że dozwolone, że p (de dictum)

Nie wolno mi zabić wszystkich naokoło. = Nieprawda, że wolno mi zabić wszystkich naokoło. (de re)

Zp = N∼p

zakazane, że p = nakazane, że nie-p (de dictum)

Nie wolno mi zabić wszystkich naokoło. = Muszę nie zabijać wszystkich naokoło. (de re)

TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI SŁUCHACZÓW PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005 Kraków

www.tbsp.pl

Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2012

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński

Dp = ∼N ∼p

dozwolone, że p = nieprawda, że nakazane, że nie-p (de dictum)

Wolno ci przynieść mi kawę. = Nieprawda, że musisz nie przynieść mi kawy. (de re)

Dp = ∼Zp

dozwolone, że p = nieprawda, że zakazane, że p (de dictum)

Wolno ci przynieść mi kawę. = Nieprawda, że nie wolno ci przynieść mi kawy. (de re)

Zdania logiki deontycznej mogą dotyczyć wyłącznie czynów ludzkich, które są powodowane wolą i od niej zależne.

Na egzaminie należy sprowadzić zdania do stylizacji de dictum!

TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI SŁUCHACZÓW PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005 Kraków

www.tbsp.pl