konsumpcja alkoholu
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
1
Czynniki kształtujące
konsumpcję alkoholu
• Indywidualne
• Rodzinne
• Środowiskowe
• Ekonomiczne
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
2
1
Raport Ropera nt. kształtowania postaw młodzieży wobec alkoholu
- Badanie amer. z 2004, n=273, 13-17 lat (powtarzane regularnie)
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
3
- Co najbardziej wpłynęło na to czy piją alkohol czy nie? (Wskazania na pierwszym miejscu)
- Rodzice 75%
- Rodzeństwo 16%
- Bliscy koledzy i koleżanki 31%
- Nauczyciele 23%
- To co oglądam w TV 15%
- Reklamy 9%
- Nie wiem 6%
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
4
2
• Obrona producentów przed zmianą
przepisów
– Powoływanie się na trudność wykazania związku reklamy z poziomem konsumpcji zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
5
• Badanie Saffera i Dave’a (2003) – zależność poziomu konsumpcji od ekspozycji na reklamę alkoholu.
• Szacowany efekt całkowitego zakazu reklamy –
zmniejszenie spożycia przez młodzież
21-25% gdy miarą jest konsumpcja w ciągu ostatniego miesiąca
7-12% gdy miarą są przypadki upijania się zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
6
3
• Częściowe zakazy reklamy dotyczące wybranych mediów tylko wzmagają intensywność reklamy w innych mediach (Saffer, 2002).
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
7
Reklama antyalkoholowa
• Reklamy podważające wiarygodność producentów oraz ich przekaz reklamowy mogą być skuteczne
- na przykładzie kampanii antynikotynowych (za: NIAAA, 2002).
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
8
4
Ograniczanie wizerunków medialnych alkoholu
• Badanie Hansena (2003) – kształtowanie niewłaściwych norm i modelowanie
zachowań
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
9
• Strategie oddziaływania (Van Iwaardeen, 1985; De Foe, Breed, 1988/89):
– Perswadowanie liderów opinii w mediach
– Zacieśnianie regulaminów i kodeksów etycznych
– Tworzenie kampanii informacyjnych do osób pracujących w mediach
– Szkolenie autorów scenariuszy
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
10
5
informacyjne, programy
antyalkoholowe
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
11
Programy nastawione na
kształtowanie norm społecznych
(social norms approach)
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
12
6
definicje)
• Zachowania akceptowane:
– Ogólnie akceptowane postawy i oczekiwania na temat tego jak ludzie w ogóle lub członkowie określonej grupy społecznej powinni się zachowywać, co stanowi akceptowaną formę zachowania.
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
13
• Zachowania typowe:
– Najczęstsza forma zachowania prezentowana w danym momencie przez daną grupę społeczną, średnia statystyczna lub najbardziej typowe zachowanie członków grupy.
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
14
7
Badania nad przekonaniami normatywnymi
• Badania wskazują na olbrzymi wpływ
rówieśników na zachowania ludzi młodych
• Gdy normy grupowe wydają się zachęcać do nadużywania alkoholu – konsumpcja
wzrasta (np. Lo, 1993)
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
15
• Badania studentów amerykańskich:
– Większość studentów jest przekonana, że rówieśnicy mają bardziej liberalne podejście do alkoholu niż jest w istocie
– Studenci są przekonani, że rówieśnicy piją więcej niż pokazują badania rzeczywistej konsumpcji (np. Perkins et al. 1999).
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
16
8
• Komunikowanie informacji o faktycznych normach oraz obalanie mitów na temat
konsumpcji alkoholu.
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
17
• Przekaz perswazyjny odwołujący się do bezpieczeństwa, odpowiedzialności oraz umiarkowania.
• Pokazywanie, że większość studentów akceptuje te wartości.
• Pokazywanie, że większość studentów konsumuje alkohol w ograniczonych ilościach i w sposób odpowiedzialny.
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
18
9
– Wykorzystywanie materiałów informacyjnych dla studentów I roku, czasopism studenckich (artykuły i reklamy), programów radiowych, wykładów, plakatów i innych form marketingu społecznego.
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
19
Badania programów
nastawionych na zmianę norm
• Skuteczność nawet do 20% spadku
ryzykownej konsumpcji alkoholu w krótkim czasie (np. Johannessen et al. 1999)
• Badania to w większości studia przypadków (poszczególnych uczelni) – wnioski oparte na zbieżności wyników.
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
20
10
Dlaczego inne programy antyalkoholowe nie mają tak
łatwo?
• Specyfika amerykańskich uczelni – cechy
– Przestrzenne
– Demograficzne
– Społeczności (więź i otwartość, orientacja przyszłościowa, umiejętności uczenia się i zmiany zachowań)
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
21
• Warunki przeprowadzenia programu
– Intensywność oddziaływania
– Dostępność kanałów i środków
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
22
11
• www.socialnorm.org
• www.therealproject.fsu.edu
• www.parpa.pl
• http://www.dartmouth.edu/~healthed/focus/
aod/norms.html
zimowy 2011
B. Jacennik Strategie dla zdrowia
23
12