Można bez przeszkód powiedzieć, że turystyka jest elementem historii ludzkości. Ludzie
od zawsze przemieszczali się w poszukiwaniu pożywienia i miejsca zamieszkania,
jednakże jako początek turystyki uznaje się moment, gdy człowiek zaczął podróżować w
celach innych niż egzystencjalne.
TURYSTYKA NA ŚWIECIE
Historię turystyki można ująć w postaci kalendarium ukazującego charakterystyczne
momenty w dziejach ludzkości, od których następowały zmiany w „podróżowaniu”.
Kalendarium ukazuje kształtowanie postaw i zachowań naszych przodków na przestrzeni
lat, aż do współczesności. Dzięki przeglądowi dat, łatwiej nam będzie dostrzec motywy
turystyczne obecnie funkcjonujące w społeczeństwie.
Starożytność
Już starożytni Egipcjanie podróżowali do miejsc kultu religijnego oraz w celu zobaczenia
piramid. Pierwsze wędrówki o charakterze turystycznym, a nie handlowym datuje się na
4000 rok p.n.e. Starożytni Grecy i Rzymianie podróżowali w celach handlowych,
wojennych, albo też z zamiarem uczestniczenia w igrzyskach i uroczystościach
religijnych.
W starożytności można zaobserwować początki „przemysłu turystycznego”, powołanie
patronów - opiekujących się przyjezdnymi, sanatoriów, map drogowych i voucherów -
dokumentów upoważniających do noclegów w zajazdach. Już nawet prawo rzymskie
regulowało zasady udzielania noclegów w zajazdach i sposób traktowania gości (patrz
odnośniki do tegoż prawa w dzisiejszym prawie turystycznym i aktach prawnych dot.
hotelarstwa).
Średniowiecze
W Średniowieczu nastąpiło osłabienie aktywności turystycznej z uwagi na panujące
warunki ekonomiczne i ustrojowe. W podróż wybierali się głównie kupcy i pielgrzymi do
miejsc kultu religijnego oraz młodzi ludzie na wyższe uczelnie do Włoch i Rzymu w celu
podjęcia studiów. Szczególnie popularne były uniwersytety w Padwie i Bolonii.
1271 r. wyprawa Marco Polo do Chin.
1336 r. wyprawa Francesco Petrarki w Alpy Prowansalskie.
Wiek XIV i XV to okres wielkich wypraw i wielkich odkryć geograficznych. Od odkrycia
Ameryki do opłynięcia Ziemi przez Magellana. Dzięki tej wyprawie dowiedziono, że Ziemia
jest okrągła.
1492 r. wyprawa Krzysztofa Kolumba i odkrycie Ameryki.
1498 r. podróż Vasco da Gama do Indii.
1499 – 1500 r. wyprawy Amerigo Vespucciego do Ameryki.
1519 r. podróż Ferdynanda Magellana dookoła świata.
Wiek XVII i XVIII
To okres, gdy powstają miejscowości lecznicze i typowo turystyczne, wzrasta
intensywność podróżowania do Ameryki, zaczęto organizować wyprawy w wysokie góry.
Pojawiają się pierwsze edycje literatury podróżniczej.
1786 r. zdobycie przez Anglików Mont Blanc (4807 n.p.m.)
Wiek XIX i XX
Intensywność aktywności turystycznej, a szczególnie turystyki masowej gwałtownie
rośnie dzięki rozwojowi środków transportu, przemysłu i wzrostowi poziomu oświaty oraz
świadomości społecznej. Rozwój środków transportu pociąga za sobą konieczność
rozbudowy dróg i powstania infrastruktury turystycznej w miejscowościach, do których
przybywa coraz więcej turystów. Rozwój transportu morskiego, natomiast sprawia, że do
Europy przybywa coraz więcej turystów z Ameryki. Wzmożona aktywność turystyczna
społeczeństw leży u podstaw powstania wielu organizacji turystycznych, a nawet
pierwszych biur podróży i agend rządowych.
1
1841 r. otwarto pierwsze biuro turystyczne, THOMAS COOK.
1857 r. powstaje pierwszy Brytyjski Klub Alpejski The Alpine Club.
1861 r. w Norwegii powstaje organizacja "Poznaj swój kraj" .
1862 r. w Austrii powstaje Austriacki Klub Alpejski: Österreichischer Alpenverein.
1863 r. w Szwajcarii powstaje Szwajcarski Klub Alpejski: Schweizer Alpenclub.
1882 r. powstają pierwsze zrzeszenia hotelarzy w Szwajcarii.
1886 r. powstają pierwsze zrzeszenia hotelarzy w Austrii
1888 r. to data uznawana za początek rozwoju narciarstwa - przejście Fritjofa Nansena
na nartach przez Grenlandię.
1901 r. w Nowej Zelandii powstaje pierwszy państwowy organ do spraw turystyki.
1909 r. w Austrii powstaje referat turystyki.
1924 r. zbudowano pierwszą autostradę we Włoszech.
1925 r. w Hadze powstaje Międzynarodowy Związek Oficjalnych Organizacji
Turystycznych International Congress of Official Tourist Traffic Associations.
1975 r. rozpoczęła swoją działalność ( United Nations World Tourism Organization –
UNWTO) Światowa Organizacja Turystyki, która jest spadkobierczynią International Union
of Official Travel Organisations (IUOTO) – przemianowanej po II Wojnie Światowej z
International Congress of Official Tourist Traffic Associations, Polska znalazła się wśród
członków – założycieli Organizacji. Od 2003 roku, UNWTO stała się wyspecjalizowaną
agendą ONZ. Jej siedziba znajduje się w Madrycie.
UNWTO jest międzynarodową organizacją międzyrządową, w jej pracach biorą udział
także podmioty sektora prywatnego, które mogą uzyskać statut członka afiliowanego.
Pełne członkostwo posiada obecnie 150 państw, z których każde reprezentowane jest
przez narodową administrację turystyczną. Funkcję Sekretarza Generalnego pełni od
1997 roku Pan Francesco Frangialli (Francja). UNWTO zrzesza obecnie ponad 300
członków
afiliowanych,
reprezentujących
instytucje
i
przedsiębiorstwa
sektora
międzyrządowego oraz pozarządowego. Są oni reprezentowani w ramach prac organów
Organizacji
i
przedstawiają
regularnie
wspólny
raport
i
sugestie
dotyczące
dotychczasowych i dalszych działań UNWTO.
1979 r. Zgromadzenie Ogólne Światowej Organizacji Turystyki ( United Nations World
Tourism Organisation) zdecydowało o ustanowieniu 27 sierpnia Światowym Dniem
Turystyki rozpoczynając od 1980 roku.
TURYSTYKA W POLSCE
W literaturze przedmiotu preferuje się podział rozwoju historycznego turystyki w Polsce
na kilka okresów1:
Okres I obejmuje lata do 1873 r.
Okres II od 1873 do 1918 r.
Okres III od 1918 – 1939 r.
Okres IV od 1945 r. – 1989 r.
I sugerowany jest okres V – okres wprowadzenia gospodarki rynkowej po roku 1989
Okres I – do roku 1873
Podróżowanie w średniowieczu i późniejszych okresach w Polsce miało podobny charakter
jak podróże europejskie. Podróżowali przede wszystkim kupcy, pielgrzymi, arystokracja
(w celach głównie dyplomatycznych) i ludzie młodzi aby podjąć studia za granicą (XIV –
XVI w.). Podróżowanie w tym okresie było drogie, mało wygodne i niebezpieczne, stąd
też aktywność turystyczna społeczeństwa była ograniczona. Jednakże warto powiedzieć,
że Polacy bardzo szybko – bo już w średniowieczu, odkryli wartość wypoczynku i zdrowia.
XIII w. – początek wyjazdów do uzdrowisk (Cieplice Śląskie, Lądek) – uznaje się za
początek turystyki wypoczynkowej.
XVI w. – początek działania uzdrowiska w Kudowie i Iwoniczu oraz powstania
miejscowości wypoczynkowych i kąpieliska nadmorskiego w Sopocie.
1 T. Lijewski, B. Mikułowski, J. Wyrzykowski: Geografia turystyki, PWE, Warszawa 1992, s. 18-19.
2
XVIII w. – to okres lawinowo powstających uzdrowisk: w Dusznikach, Połczynie,
Ustroniu, Busku, Ciechocinku, Świeradowie, Polanicy, Szczawnie, Wieliczce i innych, a
także dalszych kąpielisk nadmorskich – Kołobrzeg, Świnoujście, Międzyzdroje.
XVIII/XIX w. – to głośne podróże Jana hr. Potockiego - m.in. Turcja, Egipt, Sudan,
Chiny i wiele innych.
XIX w. - Tytus Chałubiński odkrył uroki Tatr, a w 1873 r. odwiedził Zakopane. W tym
okresie też popularnością cieszyły się: Kościelisko, Bukowina Tatrzańska. Wiek ten uważa
się za narodziny turystyki kwalifikowanej, choć wtedy jeszcze tak nie nazywanej –
popularne bowiem zaczęły być wędrówki znanych ludzi po górach z „przewodnikami”,
którymi byli miejscowi górale. St. Staszic, J. U. Niemcewicz, W. Pol - to prekursorzy
turystyki poznawczej.
St. Staszic – zasłużony dla turystyki górskiej (Tatry, Beskidy) - w 1805 r. Stanisław
Staszic opisuje swoje przeżycia z wędrówek po Tatrach w książce p.t. "O ziemiorództwie
gór dawnej Sarmacji, a później Polski".
J. U. Niemcewicz – rozszerzył przyrodnicze aspekty krajoznawstwa o informacje
dotyczące historii i jej pamiątek, zabytków kultury, folkloru opublikowanych w opisach
podróży po Polsce, Europie i Ameryce.
W. Pol – geograf i poeta – pierwszy badacz Sudetów.
Polskie góry i nie tylko sławili także:
Ludwik Kondratowicz – pseudonim Władysław Syrokomla - poeta, Ludwik Zejszer –
badacz Beskidów, Bohusz Zygmunt Stęczyński (popularyzator Karkonoszy).
Oskar Kolberg – etnograf – autor wielotomowego dzieła pt: „ Lud i jego obyczaje”
F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski – autorzy piętnastotomowego „ Słownika
Geograficznego Królestwa Polskiego” stanowiącego kompendium wiedzy o Polsce.
Mówiąc o historii turystyki i potrzebach podróżowania społeczeństwa polskiego w XIX w.
nie można zapominać o tym, że był to czas zaborów i wszelkie formy zorganizowanej
działalności były ograniczane, co zdecydowanie utrudniało podróżowanie pomiędzy
obszarami Polski będącymi pod różnymi zaborami. Większa mobilność społeczna
zaznaczała się w Galicji będącej pod zaborem austriackim.
Okres II od 1873 do 1918 r.
Najczęściej odwiedzanymi miejscowościami są Zakopane, Kraków, Warszawa i Śląsk.
1873 r. - z inicjatywy Feliksa Pławickiego, Tytusa Chałubińskiego, Adolfa Tetmajera i
księdza Józefa Stolarczyka, powstaje pierwsza polska organizacja turystyczna -
Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie.
1874 r. - powstaje pierwsze schronisko górskie nad Morskim Okiem w polskich Tatrach.
1876 r. – to początek działalności schroniska w Dolinie Pięciu Stawów w Roztoce,
najmodniejszym kąpieliskiem natomiast stało się Świnoujście.
1906 r. - Aleksander Janowski i Aleksander Patka zakładają w Warszawie Polskie
Towarzystwo Krajoznawcze (PTK).
Działanie tych pierwszych organizacji doprowadziło do znacznego rozwoju turystyki
poznawczej. Rozbudzona została przez działaczy tych organizacji świadomość narodowa,
co było powodem wzrostu zainteresowania podróżami do miejsc związanych z historią
naszego kraju.
1907 r. - powstaje Zakopiański Oddział Narciarzy w Zakopanem, rodzi się nowa gałąź
turystyki - narciarstwo. Założycielami tej organizacji są m.in. Stanisław Barabasz,
Mieczysław Karłowicz, Mariusz Zaruski.
1909 r. – po tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza pod lawiną w Tatrach (obecnie
prowadzi tam szlak do Czarnego Stawu Gąsienicowego i schroniska Murowaniec),
powstaje Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
1913 r. - w Poznaniu powstaje Poznańskie Towarzystwo Turystyczne.
Okres III 1918 - 1939 r.
Po I wojnie światowej i odzyskaniu niepodległości nastąpiło znaczne ożywienie turystyki.
Ruch wycieczkowy, wędrówki poznawcze po kraju, masowe zloty związane z różnymi
rocznicami narodowymi rozwijały się szczególnie, były rekompensatą za lata zaborów i w
3
związku z tym niedostępności poszczególnych regionów Polski. Pod koniec lat 30. XX w.
w ruchu wycieczkowym uczestniczyło już 2 – 3 mln osób rocznie2. Powstawały też
różnego rodzaju organizacje turystyczne.
1919 r. - Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie przyjmuje nazwę Polskie Towarzystwo
Tatrzańskie (PTT); powstaje Referat Turystyki przy Ministerstwie Robót Publicznych.
1920 r. - Towarzystwo Tatrzańskie zmienia nazwę na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie z
siedzibą w Krakowie.
1923 r. - we Lwowie powstaje Biuro Podróży "ORBIS".
1929 r. - z połączenia przedsiębiorstw Aerolot i Aero powstają Polskie Linie Lotnicze LOT.
1935 r. - powołano Robotnicze Towarzystwo Turystyczne.
1937 r. - powstaje Spółdzielnia Turystyczno - Wypoczynkowa GROMADA. Powstanie tego
biura wyrażało ówczesne tendencje do tworzenia biur klasowych, np. chłopskich.
Okres IV 1945 - 1989 r.
Podczas działań wojennych w okresie II wojny światowej zniszczona została baza
materialna turystyki, która powstała w okresach wcześniejszych, większość kadry
turystycznej zginęła w czasie wojny. Nastąpiło zahamowanie rozwoju ruchu
turystycznego. Ówczesne władze ograniczały ruch międzynarodowy. Preferowano
turystykę zdrowotną. Po wojnie wznowiły prace organizacje: PTT i PTK.
1949 r. - utworzono organizację "Fundusz Wczasów Pracowniczych", którego celem
miało być służenie masowej turystyce wypoczynkowej.
1950 r. – nastąpiło połączenie organizacji PTT i PTK w jedną organizację - Polskie
Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze (PTTK), która stała się wkrótce organizacją
masową; przy Ministerstwie Komunikacji zostaje powołana Rada Turystyki.
Rozwijają się różne dyscypliny turystyki kwalifikowanej, powiększa się baza noclegowa
dla turystyki wycieczkowej i kwalifikowanej (wg Statystyki Turystyki: z 7300 miejsc
noclegowych w 1950 r. do 24,7 tys. w 1960 r.).
1952 r. - zostaje powołany Komitet do Spraw Turystyki przy Prezesie Rady Ministrów.
1956 r. - dopiero po roku 1956 reaktywowano działalność innych biur podróży (poza
"Orbisem"), m.in.: "Gromada", powstały też biura nowe: "SportsTourist", "Juventur.
1960
r.
-
utworzono
Główny
Komitet
Kultury
Fizycznej
i
Turystyki
W latach 1956 - 1970 powstaje znacząca liczba urządzeń turystycznych, rozwija się w
szybkim tempie baza noclegowa, w czym główny udział miały zakłady pracy i związki
zawodowe, dzięki temu dynamicznie zaczęła się rozwijać turystyka świąteczna.
1972 r. - powołano Instytut Turystyki z siedzibą w Warszawie, który stała się
resortową jednostką badawczo-rozwojową wyspecjalizowaną w problematyce badań w
zakresie turystyki. Instytut działa do dzisiaj i obecnie posiada oddział w Krakowie, oraz
zakłady naukowo-badawcze w Toruniu, Poznaniu, Wrocławiu i Warszawie. Instytut
Turystyki realizuje prace badawcze i opracowania dotyczące strategii rozwoju
społeczno-gospodarczego w turystyce dla województw, gmin i innych obszarów na
zlecenie administracji państwowej centralnej i terenowej. Wykonuje liczne prace o
charakterze ekspertyz, analiz i informacji dotyczących różnych aspektów rozwoju
turystyki – na zlecenie organów rządowych. Posiada ogromny zasób biblioteczny, dzięki
temu jest bogatą skarbnicą wiedzy o turystyce w Polsce i na świecie. Opracowuje dane
statystyczne dot. turystyki krajowej i zagranicznej, dokonuje analiz tychże danych oraz
popularyzuje turystykę poprzez szereg publikacji naukowych, wydaje kwartalnik
„ Problemy Turystyki” poświęcony prezentacji naukowych metod i wyników badań w
zakresie zjawisk związanych z turystyką: ekonomicznych, społecznych, przestrzennych i
organizacyjnych - oraz analizom ich wzajemnego oddziaływania. Adresowane jest do
naukowców, ekspertów, praktyków oraz studentów wyższych uczelni. Jako naukowe
czasopismo wielodyscyplinarne, udostępnia swoje łamy specjalistom z różnych dziedzin
wiedzy. Zamieszczane w nim artykuły mają charakter teoretyczny oraz praktyczny
(przedstawiane są wyniki badań i ekspertyzy). Założeniem czasopisma jest
integrowanie środowiska badaczy turystyki rozproszonego po różnych uczelniach w
kraju.
2 T. Lijewski, B. Mikułowski, J. Wyrzykowski, Geografia turystyki … op.cit., s. 22
4
1979 r – 1986 r. - centralnym organem administracyjnych do spraw turystyki stał się
Główny Komitet Turystyki.
Okres V po 1989 r. -....
Na przełomie lat 1989/1990 do gospodarki, w tym również gospodarki turystycznej,
wprowadzano zasady wolnego rynku. Kryzys lat osiemdziesiątych i koszty reform
gospodarczych spowodowały obniżenie stopy życiowej ludności, a to spowodowało
spadek popytu na usługi turystyczne. Część gestorów turystycznej bazy noclegowej
stanęła na skraju bankructwa, niektóre obiekty zostały sprzedane lub przekazane
władzom samorządowym. Następowała powolna restrukturyzacja bazy turystycznej – z
modelu turystyki socjalnej do modelu turystyki komercyjnej. W początkowej fazie
powstało kilka tysięcy biur, które musiały wkrótce zlikwidować swoją działalność, gdyż
nie spełniały standardów jakościowych.
Sprawy turystyki znalazły się w gestii różnych organów zarządzających, co nie wpływało
pozytywnie na jej funkcjonowanie (m.in. zajmowało się turystyką także Ministerstwo
Edukacji), brakowało jasnego i przejrzystego podziału kompetencji. Ponadto brak i często
nieudolna promocja turystyczna Polski była efektem rozproszenia środków finansowych.
1990 r. - zostaje zarejestrowana Polska Izba Turystyki (PIT) reprezentująca interesy
swoich członków w zakresie ich działalności w dziedzinie turystyki.
1991 r. - utworzono Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki, w ramach którego opracowano
m in. Program pomocy dla Polski – PHARE: dzielący się na 3 subprogramy : TOURIN I ,
TOURIN II , TOURIN III; przywrócono TOPR-owi starą nazwę.
W sektorze turystycznym działało 300 firm prywatnych. Największą polską firma
turystyczna był nadal ORBIS SA., który w roku 1993 został podzielony na 3 spółki z o.o.:
Orbis Transport , Orbis Hotels i Polskie Biuro Podróży – w którym można wyróżnić: Biuro:
Kongresów, Polowań, Zagranicznej Turystyki Wyjazdowej, Zagranicznej Turystyki
Przyjazdowej itp.
Programy pomocowe TOURIN I i TOURIN II miały za zadanie:
- wsparcie instytucjonalne , organizacyjne i merytoryczne dla instytucji odpowiedzialnej
za jego realizację , czyli UKFiT,
- kształcenie i szkolenie kard turystycznych,
- promocja turystyki przyjazdowej Polski , dofinansowanie udziału w międzynarodowych
targach turystycznych i akcji promocyjnych na zagranicznych rynkach,
- przygotowanie raportu dotyczącego możliwości rozwoju produktu turystycznego Polski
w jej istniejących realiach.
- rozwój turystyki na terenach wiejskich i zalesionych,
- opracowanie koncepcji tworzenia markowego polskiego produktu turystycznego; w tym
turystyki biznesowej, aktywnej, rekreacyjnej, specjalistycznej, przygranicznej,
tranzytowej.
- ogólnokrajową pomoc drogową.
1997 r. - rozpoczęto I etap wdrażania Programu Rozwoju Krajowego Produktu
Turystycznego, przy pomocy ekspertów UE, obejmującego tworzenie i promocję
wyselekcjonowanych produktów markowych z 5 obszarów (turystyka biznesowa, miejska
i kulturowa, wiejska, kwalifikowana, przygraniczna i tranzytowa) oraz restrukturyzację
zarządzania turystyką.
29.09.1997 r. Sejm uchwalił ustawę o usługach turystycznych, w pełni zgodną z prawem
Wspólnoty Europejskiej. Ustawa określała warunki świadczenia przez przedsiębiorców
krajowych i zagranicznych usług turystycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a
także za granicą, jeżeli umowy z klientami o świadczenie tych usług zawierane są na
terytorium Rzeczypospolitej z działających na tym rynku podmiotami (3 lata kadencji).
POT jest finansowana z budżetu państwa oraz z własnej działalności gospodarczej.
1998 r. rozpoczął się program TOURIN III, którego środki zostały skierowane na
realizację Strategii Produktu Turystycznego Polski. Przeznaczono je głównie na:
- utworzenie Polskiej Organizacji Turystycznej,
- wdrożenie strategii marketingowych,
- organizację szkoleń w tym zakresie,
- utworzenie funduszu dotacji lokalnych,
5
W latach 90-tych funkcjonowały również inne programy rozwoju turystyki, np. Phare –
Strudel, Rapie, Program Inicjatyw Lokalnych – miały one jednak mniejsze znaczenie.
1999 r. - sprawy turystyki włączono do zadań Ministerstwa Transportu i Gospodarki
Morskiej, powołano w nim Departament Turystyki i 7 maja1999 r. - Polską Organizację
Turystyczną (rozpoczęła swoją działalność 1-01-2000 r.). Jej głównym celem jest
promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie, zapewnianie funkcjonowania i
rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie, inicjowanie,
opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej.
POT posiada również ośrodki zagraniczne, m in. w: Paryżu, Londynie, Nowym Jorku.
Utworzenie POT było ważnym krokiem w kierunku dostosowania zarządzania turystyką na
szczeblu centralnym do standardów Unii Europejskiej, instytucji działającej na wzór NTO
– Narodowych Organizacji Turystycznych (organizacje działające w Unii Europejskiej).
Efektem tych zmian było wyodrębnienie i oddzielenie funkcji operacyjnych (POT) od
strategicznych (ministerstwo Gospodarki), co miało na celu uzupełnianie się wzajemne
działań obu instytucji i bardziej efektywne wykorzystanie środków finansowych
przeznaczonych na rozwój turystyki. Zmiany dokonane na szczeblu centralnym znalazły
odbicie na szczeblu regionalnym i lokalnym.
2000 r. - powstają nowe struktury organizacji i promocji turystyki – Regionalne
Organizacje Turystyczne (ROT) i Lokalne Organizacje Turystyczne (LOT), których
działanie oparto na wzorcach z innych państw europejskich. Ich działalność za podstawę
przyjmuje współpracę samorządu terytorialnego i przedstawicieli branży turystycznej.
2001 r. - Minister Gospodarki powołał Radę Turystyki (działała do 2007 r.), która pełniła
rolę organu doradczego Ministra. Następnie powołano Departament Turystyki w tymże
ministerstwie. Do głównych zadań jego należało:
- prognozowanie kierunku rozwoju turystyki w Polsce,
- monitorowanie i opracowywanie programów z zakresu turystyki,
- prowadzenie Centralnego Biura Zezwoleń,
- zwiększenie konkurencyjności na rynku oraz ochronę konsumentów.
Rada Turystyki zajmowała się opiniowaniem działań prowadzonych przez Ministerstwo
Gospodarki w tym zakresie.
W 2001 r. Rada Ministrów przyjęła, zmodyfikowaną w 2002 r. „Strategię rozwoju
turystyki w latach 2001-2006”. Dokument ten wyznaczał turystyce ważne miejsce w
realizacji wielu istotnych celów społeczno-gospodarczych. Turystyka miała być drogą do
likwidacji bezrobocia, polaryzacji dochodów, aktywizacji mieszkańców wsi i podniesienia
jakości ich życia. Wojewodowie swoje zadania mieli realizować przy pomocy urzędów
wojewódzkich, w których zlokalizowano wydziały odpowiadające za rozwój turystyki na
podległych terenach.
Najważniejszymi organizacjami i stowarzyszeniami branżowymi działającymi do chwili
obecnej są :
- PART SA (Polska Agencja Rozwoju Turystyki) – powołana w 1993 r. w celu uczestnictwa w tworzeniu i
realizacji projektów i programów wspierających rozwój infrastruktury turystycznej,
- PIT (Polska Izba Turystyki), pozarządowa organizacja samorządowa podmiotów
gospodarczych działająca od 1990 r., a jej cele to :
- reprezentowanie interesów swoich członków,
- współdziałanie i samodzielne organizowanie działań mających na celu zapewnienie
materialnych warunków rozwoju gospodarki turystycznej,
- informacja, promocja turystyki itp.
W lipcu 2007 r. powołano Ministerstwo Sportu i Turystyki. Sprawami turystyki zajmuje
się departament Turystyki.
6