Opracowanie wykładu z Anatomii z dnia 08.10.09
Wszyscy wiemy jak wyglądał wykład z anatomii, toteż wybaczcie mi pewną skrótowość i niejasność wypowiedzi, jeśli
się taka pojawi.
Na początek krótki wstęp o błonach komórkowych:
 zbudowane z lipidów (głównie fosfolipidów), białek i węglowodorów. Lipidy błonowe zbudowane z
hydrofilowej głowy i hydrofobowego ogona - struktura kanapki
 model płynnej mozaiki
 półprzepuszczalne
 elastyczne, cienkie
 regulują transport wybranych substancji z i do komórki
 reagują na bodz
ce chemiczne, termiczne, mechaniczne
 utrzymują równowagę między ciśnieniem osmotycznym wewnątrz i na zewnątrz komórki
 chronią komórki przed działaniem czynników fizycznych i chemicznych, a także przed wnikaniem obcych
organizmów.
Płynność błony komórkowej zależy od:
 rodzaju ogona węglowodorowego fosfolipidu, jego długości i stopnia nasycenia.
 im więcej zawiera nienasyconych łańcuchów, tym płynniejsza
 im ściślejsze i im bardziej regularne jest upakowanie ogonów, tym jest ona bardziej lepka i mniej płynna
 od temperatury  im wyższa tym błona jest bardziej płynna (gorączkowy wzrost temperatury ciała zwiększa
płynności błon komórkowych, które w stanie chorobowym stają się mniej płynne  w czasie choroby z błon
znikają nienasycone kwasy tłuszczowe, które są potrzebne do tworzenia prostaglandyn. Gorączka ma więc na
celu przeciwdziałanie utracie płynności błony)
 Cholesterol w komórkach zwierzęcych wzmacnia i usztywnia błonę
Białka w błonie komórkowej:
 enzymy
 białka wiążące
 receptory
 białka transportujące
Reszta informacji jest w II wykładzie z biologii komórki, nie będę więc wszystkiego żywcem przepisywał. Dobra, no to
zaczynamy naszą mała bonanzę. Ostrzegam jednak, ze jest to tylko moja własna interpretacja wykładu i może zawierać
błędy.
Zacznijmy od transportu przez błony, bo o tym w sumie był cały wykład.
Mamy 2 rodzaje transportu przez błony komórkowe:
" Bierny:
- zachodzi zgodnie z gradientem stężeń
- zachodzi zgodnie z gradientem ładunków
- zachodzi bez nakładów energii (wystarczy, żeby kanał jonowy był otwarty)
" Czynny:
- zachodzi wbrew gradientowi stężeń
- wymaga nakładu energii
- zachodzi przy użyciu pomp jonowych
Cały myk polega na tym, iż dla komórki nie korzystna byłaby sytuacja, w której dyfuzja zachodzi byle gdzie. Dlatego
tez w komórce mamy w określonych miejscach kanały jonowe, które regulują transport przez błonę.
Kanał jonowy  jest to kompleks białkowy, który tworzy por w błonie komórkowej, przez który mogą przepływać
określone cząsteczki. Ma możliwość zamykania się i otwierania, a także ma działanie selektywne  kanały jonowe mają
określona średnicę i tylko określone jony mogą przepływać przez określone kanały.
Mamy 4 mechanizmy otwierania i zamykania kanałów jonowych:
" Mechanizm bramkowany ligandami/ ligandozależny  na białku budującym kanał jonowy znajduje się
receptor, do którego przyłącza się pewna, ściśle określona substancja  ligand np. adrenalina, noradrenalina,
acetylocholina. Kiedy ligand przyłącza się d o białka następuje otwarcie kanału, natomiast oddysocjonowanie
ligandu powoduje zamknięcie kanału jonowego.
" Mechanizm bramkowany napięciem/ napieciozależny  depolaryzacja błony komórkowej (zamiana
ładunków, zmiana polaryzacji) powoduje zmianę konformacji białka  kanał jonowy się otwiera. Ponowna
zmiana polaryzacji kanał zamyka.
" Mechanizm enzymozależny  Tutaj zaczynają się schody. Na błonie komórkowej zlokalizowany jest receptor
 może być on bardzo oddalony od kanału jonowego. Na receptor działa substancja, która jest bodz
cem do
otwarcia kanału. Sygnał z receptora pobudza Second Messengers (są to różna substancje, które pobudzają inne
substancje do działania), które uruchamiają enzymy z grupy kinaz. Kinazy dokonują fosforylacji białka
budującego kanał jonowy, co owocuje jego otwarciem. Proces defosforylacji zamyka kanał.
" Ostatni mechanizm polega na mechanicznym otworzeniu kanału jonowego za pomocą włókien cytoszkieletu
(włókien aktynowych), które kurcząc się otwierają kanał.
Kolejna sprawą, która została poruszona był potencjał spoczynkowy komórki. Lecz zanim do niego przejdziemy, warto
zapoznać się ze stosunkami ilości jonów danego typu na zewnątrz i wewnątrz komórki. Nie będę się wdawał w liczby,
dość jeśli przyjmiemy do wiadomości, że wewnątrz komórki jest mało jonów Na+, Cl-, HCO -, a dużo jonów
3
potasowych (K+).
Potencjał spoczynkowy jest to różnica napięcia pomiędzy zewnętrzna i wewnętrzna stroną błony komórkowej.
Potencjał spoczynkowy ma wartość ujemną i dla komórki nerwowej wynosi około -70mV (mówiąc prościej wewnątrz
komórki jest więcej ładunków ujemnych)
-Potencjał spoczynkowy jest niezbędny do reagowania na bodz
ce i zachowania pobudliwości komórki
-w potencjale spoczynkowym kanału jonowe są zamknięte dla innych jonów niż jony potasowe  tylko jony potasowe
mogą migrować przez błony ( a mogą migrować tylko zgodnie z gradientem stężeń, czyli na zewnątrz komórki.
 skoro wszystkie inne kanały są zamknięte, to cały potencjał spoczynkowy zależy od dyfuzji jonów potasowych
(aniony organiczne, które nadają ładunek ujemny są zbyt duże, żeby dyfundować przez błonę)  w takim razie
należy utrzymać wewnątrz komórki stałe stężenie jonów potasowych (K+)
 I tu się pojawia problem: Otóż jony potasowe dyfundują przez błonę szybciej niż komórka jest w stanie je
pobierać z powrotem na drodze transportu aktywnego. Dzieje się tak dlatego, że transport aktywny jest
procesem enzymozaleznym i przebiega z określoną prędkością, której nie można zwiększyć.
 Skoro nie można zwiększyć prędkości transportu aktywnego jonów potasowych, trzeba ograniczyć dyfuzję
 Tu z pomocą przychodzą nam oddziaływania elektrostatyczne, które hamują dyfuzje, co widać na załączonym
obrazku.
Takie siły oddziaływań elektrostatycznych pomiędzy jonami na zewnątrz i wewnątrz błony komórkowej, które
równoważą siłę dyfuzji tych jonów nazywamy potencjałem równowagi
Trzecim potencjałem, jaki został omówiony, był potencjał czynnościowy, który jest elektryczna odpowiedzią
komórki na bodziec.
Całą odpowiedz
komórki możemy podzielić na 3 etapy:
" I etap to depolaryzacja błony komórkowej, która polega na gwałtownym wzroście potencjału z wartości
ujemnych do wartości dodatnich.
" II etap to repolaryzacja błony  spadek potencjału do wartości początkowej
" III etap to hiperpolaryzajca (bądz
hiperrepolaryzacja, rozczytać się z notatek nie mogę), która polega na
dalszym spadku potencjału poniżej wartości potencjału spoczynkowego.
Postaram się pokrótce wyjaśnić cały proces.
 Mamy naszą komórkę w stanie spoczynku (potencjał spoczynkowy) W środowisku pojawia się jakaś
substancja, która wywołuje bodziec. Jak już wiemy, żeby komórka zareagowała musi dojść do
depolaryzacji błony komórkowej. Aby tak się stało musi się zmienić potencjał z ujemnego na dodatni.
Dlatego bodziec (substancja chemiczna) wywołuje otwarcie kanałów jonowych transportujących Na+
( zgodnie z mechanizmem ligando, bądz
enzymozależnym). Kanał jonowy się otwiera, a napływające
jony zmieniają potencjał  następuje depolaryzacja błony
 Niestety nie każdy bodziec jest w stanie wywołać odpowiedz
komórki. Żeby się tak stało bodziec musi
wywołać wzrost potencjału do pewnej wartości, którą nazywamy potencjałem progowym.
 Potencjał progowy, to taka wartość napięcia, która powoduje gwałtowne otworzenie kanałów jonowych
(mechanizm bramkowany napięciem) i gwałtowny napływ jonów Na+ , co powoduje gwałtowny wzrost
potencjału do wartości dodatnich, a w efekcie odpowiedz
komórki na bodziec.
 Potencjał progowy jest zawsze większy od spoczynkowego i służy do selekcji bodz
ców (czyli po ludzku
dzięki niemu komórka wie co jest ważnym bodz
cem a co szumem informacyjnym, na który może olać)
Rodzaje bodz
ców:
 Podprogowy  bodziec nie jest na tyle silny, aby wywołać odpowiedz
 nie osiąga potencjału progowego
 Progowy  bodziec wywołuje depolaryzacje błony na granicy progu  najsłabszy bodziec, na który
zareaguje komórka
 Nad progowy  wywołuje bardzo silną depolaryzacje błony, co jest przydatne, kiedy komórka jest w
stanie hiperpolaryzacji (jest mniej czuła na bodz
ce i odbiera tylko te silne)
Repolaryzacja błony jest spowodowana gwałtownym odpływem jonów potasowych z komórki
( wypompowanie jonów sodowych wymagałoby nakładu energii)
Tyle przerobiliśmy na wykładzie. To opracowanie jest dziełem Macieja  Jelcyna Gawrońskiego, kapłana
Wielkiego A`Tuina, Żółwia Wszechświata. Opracowanie sponsorowane przez Microsoft Paint i literkę Z jak
zajebistość.