2012-10-14
Program wykładu z socjologii (1)
Program wykładu z socjologii (2)
" Socjologia jako nauka
}�Kultura. Religia
" Rozwój socjologii  klasycy socjologii
}�Więz
społeczna. Zbiorowości społeczne
" Współczesne teorie socjologiczne
}�A
ad społeczny. Kontrola społeczna, konformizm, dewiacje
" Metody badań społecznych
}�Struktura społeczna. Nierówności społeczne
"  Społeczeństwo w człowieku  socjologiczna koncepcja }�Zachowania i działania zbiorowe. Ruchy społeczne
osobowości, tożsamość, role społeczne }�Procesy społeczne. Zmiana społeczna
}�Globalizacja
Przed-socjologiczna wiedza
Obowiązujące podręczniki
o społeczeństwie
" J. H. Turner  Socjologia. Koncepcje i ich
zastosowanie
" Socjologia to nowa nauka na bardzo stary temat.
" N. Goodman  Wstęp do socjologii " Teoretyczna refleksja o społeczeństwie
w filozofii.
" Potoczna wiedza o społeczeństwie,  socjologia
zdroworozsądkowa .
" Refleksja o społeczeństwie w sztuce
Przedmiot socjologii c.d.
Przedmiot socjologii
" Instytucje: wychowawcze, prawne, religijne, artystyczne, polityczne,
gospodarcze itp.;
" Zjawiska i procesy zachodzące
" Zbiorowości: grupy społeczne, grupy zawodowe, zbiorowości
terytorialne, tłum, publiczność itd.;
w społeczeństwie;
" Procesy: industrializacja, urbanizacja, migracje, masowa
" Organizacja społeczeństw; komunikacja i masowa kultura, procesy dezorganizacji jak
przestępczość, rozwody;
" Społeczne zachowania się człowieka;
" Stosunki międzyludzkie: działania społeczne, komunikacja,
interakcje, więz
, konflikty;
" Interakcje i relacje między ludz
mi;
" Zjawiska kulturowe: normy, wartości, ideologie, religia, sztuka;
 Badanie reguł wspólnego życia  jak te reguły są
" Ruchy społeczne;
tworzone, jak są organizowane i utrwalane, w jaki
" Świadomość społeczna;
sposób i dlaczego ludzie łamią zasady, jak reguły
" & &
zmieniają się z biegiem czasu.
dr Krystyna Dzwonkowska-Godula 1
2012-10-14
Mylne wyobrażenia o socjologii Specyfika socjologii jako nauki
}�Badacz należy do świata społecznego, który bada.
" Praca na rzecz społeczeństwa;
}�Relacja podmiot  podmiot (a nie podmiot  przedmiot jak w
naukach przyrodniczych).
" Praca z ludz
mi;
}�Obiektywizm  socjologia ma być  wolna od wartości .
" Praca socjalna, opieka społeczna;
}�Podwójna hermeneutyka.
" Inżynieria społeczna; }�Dynamiczny przedmiot badań  zmieniająca się rzeczywistość
społeczna,  stawanie się społeczeństwa.
" Sondaże i badania opinii;
}�Przenikanie wiedzy naukowej do wiedzy potocznej  wpływ
na społeczną rzeczywistość (oddziaływanie na przedmiot
" Socjolog = reformator społeczny;
badań).
" Socjolog = ankieter;
}�Mylenie socjologii z inżynierią społeczną.
}�Problemy etyczne.
" Socjolog = manipulator ludz
mi;
Cechy i rola socjologa
 Socjologiczna wyobraz
nia
 Socjolog to osoba intensywnie, stale, bezczelnie zainteresowana
" Umiejętność postrzegania samego siebie wśród innych ludzi,
poczynaniami ludzi. (& ). Ponieważ ciekawią go ludzie, nic, co oni czynią, nie
swojego miejsca w szerszej społeczności i wielorakich powiązań i
może go całkiem nudzić.
relacji z innymi (świadomość własnej pozycji i roli w strukturze
" Krytyczne myślenie,  sztuka niedowierzania ;
społecznej);
" Brak respektu;
" Umiejętność postrzegania samego siebie jako dziedzica
 Pierwsza mądrość socjologii brzmi: rzeczy nie są takie, jakimi się wydają.
długotrwałej kumulującej się tradycji materialnej i technicznej,
"  Motyw demaskatorski ;
organizacyjnej i ustrojowej, moralnej i prawnej, myślowej i
"  Motyw relatywizacji ;
duchowej (perspektywa historyczna, świadomość własnego miejsca
" Dążenie do obiektywizmu i bezstronności;
"  Szok kulturowy w poznawaniu różnych, pozornie znanych aspektów w procesie dziejowym;
życia społecznego.
" Umiejętność postrzegania siebie samego i swoich współczesnych
 Niezwykłość socjologii polega na tym, że jej perspektywa ukazuje nam w
jako twórców przyszłego społeczeństwa, sprawców nieustannego
nowym świetle ten sam świat, w którym spędzamy całe życie.
 stawania się społeczeństwa (perspektywa aktywistyczna i
podmiotowa).
Wiedza potoczna i naukowa
Cechy nauki
o społeczeństwie
Wiedza potoczna
" Cel: umożliwienie zrozumienia świata i gromadzenie wiedzy o
Wiedza naukowa
nim.
}�Ustalanie faktów i formułowanie
}�Zbiór przypadkowych i
praw społecznych:
" Tworzenie teorii, odpowiadającej na pytanie, dlaczego istnieje
osobistych spostrzeżeń.
ć% Jak jest naprawdę?
dane zjawisko i w jaki sposób działa, funkcjonuje.
ć% Dlaczego tak jest?
}�Fragmentaryczność
ć% Jak będzie?
" Cechy teorii naukowej: abstrakcyjność, sprawdzalność.
}�System wiedzy: twierdzenia
}�i niespójność.
" Obiektywizm. o zależnościach między
}�Uproszczenia, stereotypy.
zjawiskami tworzące teorie
" Postępowanie naukowe: badanie faktów, ustalanie związków
naukowe.
}�Brak uzasadnień
między nimi, ustalanie praw.
}�Reguły postępowania
i dowodów.
badawczego  metody naukowe.
" Stosowanie określonych metod i procedur badawczych.
}�Sądy wartościujące.
}�Neutralność i obiektywizm.
}�Precyzyjny język naukowy.
dr Krystyna Dzwonkowska-Godula 2
2012-10-14
Socjologia a inne nauki społeczne Funkcje socjologii
" Historia
" Dwa rodzaje badań
" Antropologia kulturowa
 podstawowe
" Psychologia
 stosowane
" Ekonomia
" Nauki polityczne
" Funkcje socjologii:
 Wyjaśniająca (funkcja teoretyczna i praktyczna)
 Prognostyczna
 Socjotechniczna
Praktyczne zastosowania socjologii
}�Ujawnianie i diagnoza problemów społecznych (badania
diagnostyczne).
}�Badanie skutków praktycznych programów społecznych
(badania ewaluacyjne).
}�Socjotechnika  wskazywanie, jakie środki powinny być
zastosowane, aby osiągnąć stan pożądany, zmniejszyć
(lub wyeliminować) problem społeczny; jak skutecznie
działać na rzecz realizacji pewnych celów.
}�Przenikanie naukowej wiedzy o społeczeństwie do wiedzy
potocznej  oddziaływanie na świadomość ludzi, a zatem
}�także na ich zachowania.
 Świadomość różnic kulturowych
 Pomoc w samopoznaniu (lepsze rozumienie siebie)
dr Krystyna Dzwonkowska-Godula 3