Dydaktyczny charakter literatury Oświecenia











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Oświecenie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Dydaktyczny charakter
literatury Oświecenia










kategoria:   J.polski
zakres:   Oświecenie
dodano:   2000-02-09




Temat:
Dydaktyczny charakter literatury oświecenia. Oświecenie –
przesiąknięta utylitaryzmem i zaangażowaniem ludzi w nauczanie
niższych warstw społecznych epoka różni się wyraźnie od niedawno
panującego baroku. Do głosu zaczyna dochodzić rozum i poznawanie
świata . Panuje przekonanie , że wszystko można wyjaśnić w logiczny
sposób . Teorie racjonalistów i empirystów zdecydowanie odrzucają
istnienie jakichkolwiek dogmatów. Ludzie domagają się , aby władzę
oddać w ręce całego ludu. Powstaje wielka encyklopedia francuska
systematyzująca zdobywaną przez pokolenia wiedzę. Poczucie równości
skłania do wniosków , że masy żyjące dotąd w zupełnym zacofaniu
powinny także poznać nowe odkrycia nauki. Wielu autorów przyłącza
się do nurtu oświeconych i w swoich utworach stawia bardziej na
dydaktyzm niż na niedawno jeszcze modne piękno formy. Stara się
ośmieszać wady i przywary konkretnych typów ludzkich. Jako środek
dydaktyczny często jest wykorzystywana przejrzysta puenta lub
przykładne zachowanie bohatera. Głupota , nieuctwo oraz
zawężenie horyzontów myślowych były jednym z najczęściej
krytykowanych zjawisk. Julian Ursyn Niemcewicz w komedii politycznej
„Powrót posła” przedstawia dwa stronnictwa: postępowe , mające na
celu ratowanie ojczyzny znajdującej się w stanie upadku , a także
zagorzałych zwolenników starego porządku. Tym drugim podoba się
życie jakie prowadzili dotychczas. Uważają, że wykształcenie jest
zbędne. Autor wytyka im brak zorientowania w sytuacji politycznej
kraju , naśladowanie negatywnych francuskich wzorców i ogólne
zacofanie. Przedstawiciele tego obozu nie uważają braku
wykształcenia jako cechy negatywnej i bez żadnych zahamowań się do
niej przyznają Jako kontrast pokazane jest drugie stronnictwo, które
ma być przykładem dla czytelnika. Ignacy Krasicki w satyrze „
Monachomachia” ukazuje wstecznictwo innego stanu społecznego -
ówczesnych duchownych. Wykształcenie , tolerancja i asceza , które
powinny być podstawą zakonu nie są zauważalne w życiu jego członków.
Biblioteki przekształcane są w spiżarnie, a bracia zakonni nie
posiadają żadnej wiedzy. Inną wadą często napiętnowaną w
licznych utworach jest pijaństwo. Wielu oświeceniowych autorów
ośmiesza i krytykuję to narodową wadę Polaków. Najbardziej widocznie
w swoich dziełach podkreśla to Ignacy Krasicki .W satyrze
„Pijaństwo” przedstawia dwóch przyjaciół, z których obydwoje
wytykają wiele zarzutów nadmiernemu spożywaniu napojów alkoholowych
i skutkom ubocznym takiej postawy, a i tak jeden z nich zaraz po
debacie idzie się napić. Także w bajce „O doktorze Hiszpanie”
przedstawia w negatywnym świetle koloryt życia dworskiego.
Przedstawia on biesiadników , którzy za swój nadrzędny cel uważają
poczęstunek gościa i nie interesuje ich ,że on się przed tym broni.
Megalomania stanowa była także przedmiotem częstej krytyki
literatury oświecenia. Szlachta jako najwyższy w Polsce stan
posiadający wszystkie możliwe przywileje patrzył z pogardą na
innych. Nie zauważał potrzeby szybkich reform, bo w obecnej sytuacji
żyło im się dobrze. Niewielu właścicieli ziemskich uwłaszczało
chłopów co na zachodzie Europy było zjawiskiem powszechnym.
Stanisław Staszic w „Przestrogach dla Polski” nawołuje do
upowszechnienia praw szlachty . Zauważa olbrzymią liczbę szkód
wyrządzonych przez możnowładztwo. Hugo Kołłątaj w listach do
Stanisława Małachowskiego ukazuje potrzebę oddania ziemi chłopom
.Przedstawia także korzyści płynące z takiego postępowania .
Bardzo popularnym zjawiskiem stawało się naśladowanie wzorców z
obcych krajów głównie Francji co prowadziło do częściowego zaniku
polskiej kultury. Autorzy publikacji ośmieszali tą praktykę
zachęcali do większego krytycyzmu względem zjawisk w zagranicznej
modzie . Jan Ursyn Niemcewicz w „Powrocie posła” przedstawia
Starościnę jako typową przedstawicielkę XVIII wiecznej szlachty.
Jest słabo wykształcona do polskiego języka wtrąca zwroty francuskie
przez co jej mowa staje się chaotyczna. Ma wieczną migrenę i ślepo
naśladuje obce zachowania typowej damy z francuskiego romansu. W
stosunku do kościoła ludzie ,a także twórcy zaczęli odnosić się z
większym krytycyzmem. Pojawiały się głosy filozofów o większą
tolerancje wobec wyznawców innych wiar, negatywnie oceniające
władców za ich stosunek do zwolenników innej religii niż oficjalnie
panująca. Domagano się rozdzielenia państwa i kościoła. Wolter w
„Słowniku filozoficznym” zamieszcza artykuł o tolerancji. Krytykuje
on tam władców za niekonsekwentną politykę wobec różnowierców :
„…Opłaca ich z przyczyn politycznych w Saksonii, pali ich z przyczyn
politycznych w Paryżu…”. John Locke krytykował postawę ludzi
uznających się za religijnych , a nie akceptujących odmiennych
wyznań. Uważał, że nie można się nazwać czcicielem Boga ,a
dopuszczać się okrucieństw na wyznawcach innych wiar. W
XVIII wieku nurt oświeceniowy wywarł ogromną rolę w kształtowaniu
postaw żyjących tam ludzi. Autorzy widząc , że nie wszystko dzieje
się tak jak dziać się powinno , w swoich publikacjach piętnowali
negatywne cechy i postawy społeczeństw , proponowali gotowe
rozwiązania zaistniałych problemów. Utwory literackie stały się
metodą walki z głupimi tradycjami, zabobonami i skrajnie
konserwatywnymi postawami niektórych przedstawicieli ówczesnej elity
społecznej. W Polsce nie udało się wdrożenie w życie hasła
zmniejszenia różnic intelektualnych pomiędzy poszczególnymi
warstwami społecznymi , ponieważ na początku należało stworzyć tą
najbardziej rozgarniętą,







Autor: Maciek Merski

Ocena : 4 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000