Dyskryminacja cenowa
Mikroekonomia II
Studia dzienne
Wykład 4
Dyskryminacja cenowa
Literatura do tego wykładu Wprowadzenie
Pindyck, Rubinfeld, Chapter 12 Polityka cenowa firmy działającej na rynku
konkurencyjnym jest zdeterminowana
przez siły działające w skali całego rynku 
rynkową podaż i rynkowy popyt
Indywidualny producent musi przewidzieć
jaka będzie sytuacja na rynku i
dostosować się do niej.
Wprowadzenie Drenowanie nadwyżki konsumenta
Omówimy dziś strategie cenowe, których
Polityka cenowa w warunkach
celem jest wydrenowanie nadwyżki
niedoskonałej konkurencji wymaga konsumenta i przekazanie jej
producentowi
znacznie głębszej znajomości popytu i
Niech P* i Q* będą punktem równowagi
lepszego zarządzania produkcją.
rynkowej
Niektórzy konsumenci byliby gotowi zapłacić
za dobro więcej niż P*
Podwyżka ceny zmniejszy popyt i zyski
Obniżka ceny zwiększy popyt  ale też zmniejszy
zyski
Drenowanie nadwyżki
Drenowanie nadwyżki
konsumenta
konsumenta
Firma chciałaby
$/Q
podwyższyć cenę tym
Dyskryminacja cenowa polega na dyktowaniu
Pmax A konsumentom, którzy
są gotowi płacić więcej
różnych cen różnym konsumentom
- A
P1
Chciałaby także obniżyć
Firma musi być w stanie rozpoznać różnych
cenę dla konsumentów z
P* konsumentów i podyktować im różne ceny
B obszaru B nie obniżając
jej jednocześnie innym
konsumentom
Są jednak i inne techniki, które powiększają
P2
MC Każdy z tych rynek firmy, tak aby pozwolić jej na
sposobów
PC
przechwycenie większej części nadwyżki
pozwoliłby firmie na
przechwycenie
konsumenta
większej części
D
nadwyżki
Plany taryfowe
konsumenta
Sprzedaż wiązana
Q* Ilość
MR
Dyskryminacja cenowa Dyskryminacja cenowa
Dyskryminacja cenowa pierwszego stopnia Jeśli firma jest w stanie dokonać doskonałej
dyskryminacji cenowej, każdy klient zapłaci
Dyktowanie każdemu klientowi innej ceny: każdemu
jego ceny granicznej
dokładnie tyle ile jest w stanie
W jaki sposób firma może zmaksymalizować Stara linia MR jest już nieaktualna
Przychód krańcowy jest równy cenie, po której
zysk?
sprzedawana jest ostatnia jednostka dobra  można
Firma powinna produkować Q* MR = MC
ją odczytać z krzywej popytu
Zysk zmienny (bez uwzględnienia kosztu stałego) to
Dodatkowy zysk z produkcji i sprzedaży dodatkowej
obszar między MR i MC
jednostki dobra jest równy odległości między linią
Nadwyżka konsumenta to obszar między linią popytu
popytu a linią kosztu krańcowego
a linią ceny
Doskonała dyskryminacja Dyskryminacja cenowa
cenowa pierwszego stopnia pierwszego stopnia
Bez dyskryminacji cenowej,
$/Q
Nadwyżka konsumenta
firma sprzedaje Q* po cenie P*.
to pogrubiony trójąt
Nadwyżka producenta to
Pmax W praktyce doskonała dyskryminacja cenowa
żółte pole między MC i MR
jest właściwie niemożliwa
Jeśli firma może dokonać
1. Oferowanie każdemu klientowi osobnej ceny jest
MC doskonałej dyskryminacji
cenowej to podniesie produkcję
P*
niepraktyczne (chyba że jest bardzo mało klientów)
do Q** zwiększając nadwyżkę
o obszar fioletowy .
2. Firmy nie znają cen granicznych konsumentów
PC
Możliwa jest dyskryminacja niedoskonała
D = AR
Zaoferowanie kilku możliwych cen na podstawie
szacunków cen granicznych konsumentów
MR
Ilość
Q**
Q*
Dyskryminacja cenowa Dyskryminacja cenowa
pierwszego stopnia pierwszego stopnia w praktyce
$/Q
Ustanowienie sześciu różnych cen
pozwala osiągnąć większy zysk.
Przykłady niedoskonałej dyskryminacji cenowej :
P1 Jeśli jest tylko jedna cena P* ,
4
to konsumentów jest mniej.
Usługi prawne, medyczne, księgowe
P2
P3
Dealerzy samochodów (mają  w zapasie 15% marży)
MC
Ceny schodzą aż do
P*
4
P6 (cena rynku
Szkoły prywatne (różnicowanie stypendiów)
konkurencyjnego).
P5
W każdym z tych przypadków sprzedawca może
P6
do pewnego stopnia posegregować sobie
klientów i podyktować im różne ceny za ten sam
D
produkt
MR
Q* Ilość
Dyskryminacja cenowa trzeciego
Dyskryminacja cenowa
stopnia
Polega na podzieleniu konsumentów na
Dyskryminacja cenowa trzeciego stopnia
dwie lub więcej grup, z których każda ma
Najczęściej spotykany typ dyskryminacji
inną krzywą popytu, i sprzedawaniu
Przykłady: linie lotnicze, alkohole, zniżki dla
każdej z grup po innej cenie.
studentów i seniorów, warzywa mrożone a
warzywa w puszce
1. Dwie grupy
2. Dwie różne krzywe popytu
Dyskryminacja cenowa trzeciego
Ustalanie cen
stopnia
Jeżeli dyskryminacja cenowa trzeciego stopnia
Dzielimy konsumentów na grupy wg pewnej
cechy jest możliwa, to w jaki sposób firma powinna
ustalić ceny dla różnych grup konsumentów?
Grupy powinny różnić się cenową
1. Podaż firmy należy tak podzielić między grupy, żeby
elastycznością popytu
utarg krańcowy z każdej z grup był równy
Studenci i seniorzy z reguły są skłonni zapłacić mniej
2. Całkowitą podaż należy określić tak aby MR w
niż inni konsumenci, bo mają niższe dochody
każdej z grup był równy kosztowi krańcowemu firmy
A
atwo stwierdzić kto jest studentem lub seniorem 
(MC)
wystarczy sprawdzić odpowiedni dokumeny
Dyskryminacja cenowa Dyskryminacja cenowa
trzeciego stopnia trzeciego stopnia
Algebraicznie Firma powinna zwiększać sprzedaż w
każdej z grup, aż zysk z ostatniej jednostki
P1: pierwsza grupa cenowa
dobra będzie równy zero
P2: druga grupa cenowa
C(QT) = całkowity koszt produkcji Przyrównajmy do zera zysk z ostatniej
QT = Q1 + Q2
jednostki sprzedanej grupie 1
"Ą "(P1Q1) "C
Zysk: Ą = P1Q1 + P2Q2 - C(QT) Ą
Ą
Ą
= - = 0
"Q1 "Q1 "Q1
"(P1Q1) "C
= MR1 = MC
"Q1 "Q1
Dyskryminacja cenowa
Ustalanie cen
trzeciego stopnia
Zysk z pierwszej grupy konsumentów jest Wygodnie jest zacząć od ustalenia
zmaksymalizowany gdy: relatywnych cen jakie płacą obie grupy
MR1= MC
Analogiczne rozumowanie mogę przeprowadzić
Przypomnijmy że : MR = P(1+1/ Ed )
dla drugiej grupy
Zatem : MR1 = P1(1+1/ Ed )= MR2 = P2(1+1/ Ed )
Dla drugiej grupy:
gdzie E1 i E2 to elastyczności popytu odpowiednich grup
MR2 = MC
A
ącząc te wyniki otrzymujemy:
MR1 = MR2 = MC
Dyskryminacja cenowa Dyskryminacja cenowa
trzeciego stopnia trzeciego stopnia
Ustalanie cen relatywnych Przykład
Zrównując ze sobą MR1 i MR2 otrzymujemy E1 = -2 and E2 = -4
poniższą zależność
P1 powinna być 1.5 raza wyższa niż P2
Grupa konsumentów z niższą elastycznością
P1 (1 -1 4) 3 / 4
= = = 1.5
cenową zapłaci wyższą cenę
P2 (1 -1 2) 1/ 2
P1 (1 + 1 E2 )
=
P2 (1 + 1 E1 )
Dyskryminacja cenowa trzeciego Dyskryminacja cenowa trzeciego
" QT: MC = MRT
stopnia stopnia
" Grupa 1: mniej elastyczna
$/Q $/Q
Konsumenci są podzieleni MC = MR1 w Q1 i P1 " Grupa 2: bardziej elastyczna
" MR1 = MR2 = MCT
na dwie grupy, z których każda
" QT pozwala znalez
ć MC
ma własną krzywą popytu
P1
MC
MRT = MR1 + MR2
P2
MRT
to utarg
całkowity
D2 = AR2 D2 = AR2 liczony tylko
MCT
przy takich
cenach że
MRT MRT MR1 = MR2
MR2 MR2
MR1 D1 = AR1 MR1 D1 = AR1
Ilość Q1 Q2 QT Ilość
Ignorowanie małych rynków
Ignorowanie małych rynków
Grupa 1 o krzywej
$/Q
popytu D1, nie jest
skłonna zapłacić za
Nawet wtedy, gdy dyskryminacja cenowa
MC
dobro tyle, aby
opłacało się stosować
trzeciego stopnia jest możliwa, sprzedaż
P* dyskryminację
dla obu grup konsumentów może być
D2
nieopłacalna
MC=MR1
=MR2
Jeśli popyt w jednej grupie jest bardzo mały
może opłacać się w ogóle nie sprzedawać na
MR2
tym rynku
D1
MR1
Q* Ilość
Ekonomia kuponów rabatowych Ekonomia kuponów rabatowych
Około 20  30% konsumentów w USA korzysta
Konsumenci o wyższej elastyczności
z kuponów
cenowej częściej stosują kupony niż ci o
Dzięki temu instrumentowi firmy mogą skłonić do
wyższej elastyczności
kupna dobra konsumentów, którzy normalnie by
Kupony i inne programy rabatowe
tego nie zrobili (za wysoka elastyczność
pozwalają firmom stosować dyskryminację
cenowa)
cenową
Następująca tabela pokazuje jak elastyczności
popytu różnią się dla tych konsumentów, którzy
korzystają z kuponów (users) i pozostałych
konsumentów (non-users)
Cenowa elastyczność popytu Bilety lotnicze
Ze względu na różnice w elastyczności
jedni klienci są skłonni zapłacić więcej niż
inni
Osoby podróżujące służbowo mają
bardziej ograniczony wybór i dlatego ich
popyt jest nieelastyczny
Zwykli turyści, w tym rodziny, są bardziej
wrażliwi na cenę
Elastyczności popytu na bilety
Bilety lotnicze
lotnicze
Na każdy lot można wykupić różne rodzaje biletów
Konsumenci są posegregowani dzięki rozmaitym
ograniczeniom związanym z biletem
Konieczność pozostania w miejscu destynacji przez
weekend
Kupowanie na 21- lub 14 dni naprzód
Ograniczone możliwości wymiany/zwrotu biletu
Najdroższa jest klasa pierwsza, w której nie ma
żadnych ograniczeń
Inne typy dyskryminacji cenowej Dyskryminacja międzyokresowa
Dyskryminacja międzyokresowa
Kiedy firma zarobi na rynku tych osób,
Polega na dzieleniu klientów na grupy
które chcą mieć szybko nowy produkt,
zgodnie z ich elastycznością cenową za
może obniżyć cenę i w ten sposób dotrzeć
pomocą polityki oferowania różnych cen w
do tych konsumentów, których popyt jest
różnych okresach czasu
mniej elastyczny
Kiedy pojawia się nowy produkt, popyt jest
sztywny
Na rysunku można to przedstawić jako
Hard back vs. paperback
dwie różne grupy konsumentów  jedna
Nowe produkcje filmowe
chce kupić zaraz, druga może poczekać.
Nowinki technologiczne
Dyskryminacja cenowa drugiego
Dyskryminacja międzyokresowa
stopnia
$/Q
Na początku popyt
Z czasem popyt staje się
jest nieelastyczny
bardziej elastyczny i cena ulega
P1
skąd wyższa cena P1 .
obniżeniu, tak aby dotrzeć Na niektórych rynkach konsumenci kupują
do masowego odbiorcy
dużo jednostek dobra w ciągu pewnego
P2
czasu
D2 = AR2
Popyt na dobro maleje ze wzrostem
AC = MC konsumpcji
Woda, prąd, gaz
Odpowiedzią firm jest dyskryminacja
MR2
MR1 D1 = AR1
cenowa drugiego stopnia
Polega na sprzedawaniu tego samego dobra po
Q1 Q2 Ilość
różnych cenach, w zależności od sprzedanej ilości
Dyskryminacja cenowa Dyskryminacja cenowa drugiego
stopnia
drugiego stopnia
$/Q
Bez dyskryminacji byłoby
Kolejne bloki są
P = P0 i Q = Q0. Z
oferowane po
dyskryminacją są trzy
Zniżki udzielane przy sprzedaży większej
P1 różnych cenach
bloki wycenione na P1,
P2, & P3.
P0
ilości dobra są przykładem dyskryminacji
cenowej drugiego stopnia
P2
AC
Sprzedaż blokowa  polega na dyktowaniu
P3
MC
różnych cen dla różnych  blokowych ilości
dobra
D
MR
Często stosowane przez firmy dostarczające
Q1 Q0 Q2 Q3
Ilość
energię
1szy blok 2gi blok 3ci blok