Stosunki prawne
PPwG
Stosunki prawne
" Stosunek prawny - stosunek społeczny uregulowany prawem
" Art. 3531 Kodeksu cywilnego
 Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według
swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się
właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia
społecznego.
" Fakty prawne  jako przyczyna powstania, zmiany oraz
wygaśnięcia stosunku prawnego
 z reguły przewidziane w hipotezie normy prawnej
 wielość klasyfikacji, typologii
Struktura stosunku prawnego
Stosunek prawny sprzedaży
Treść stosunku prawnego
Obowiązek wydania rzeczy Prawo żądania rzeczy
Prawo żądania zapłaty Obowiązek zapłaty
Podmiot B
Podmiot A
np. J. Kowalski
np. gmina
Przedmiot stosunku prawnego
np. pies, gazeta, nieruchomość
Typologia faktów prawnych
Zależne Niezależne
(zachowania faktyczne (zdarzenia)
i prawne)
Niezgodne
Zgodne
przestępstwa
Stanowienie
Stosowanie prawa
prawa
delikty
wykroczenia
Akty dwu- i
Akty
wielostronne
jednostronne
Podmioty stosunku prawnego 
osoby fizyczne
" Osoby fizyczne:
 zdolność prawna  możność uczestnictwa w stosunkach prawnych, posiadania
praw i obowiązków
" nabycie i utrata zdolności prawnej
 zdolność do czynności prawnych  zdolność do samodzielnego (własnymi
oświadczeniami woli) nabywania praw i obowiązków
" nabycie i utrata zdolności do czynności prawnych - osiągnięcie
pełnoletności, zawarcie związku małżeńskiego, możliwość pełnego lub
częściowego ograniczenia zdolności do czynności prawnych
" ograniczona zdolność do czynności prawnych - od 13 lat, dysponowanie
zarobkiem, przedmiotami oddanymi do wyłącznego użytku, umowy w
drobnych bieżących sprawach życia codziennego, wymóg potwierdzenia
innej umowy przez przedstawiciela ustawowego
" osoby niezdolne do czynności prawnych - osoby do 13 lat, umowy w
drobnych bieżących sprawach życia codziennego, nie prowadzące do
rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnych
Podmioty stosunku prawnego 
osoby prawne (1)
" Osoby prawne: jednostki, którym przepisy przyznają osobowość
prawną (związki ludzi i środków materialnych powołane do realizacji
określonych zadań)
" Kategorie osób prawnych:
 podmioty gospodarcze: spółka akcyjna, spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, spółdzielnia, jednostka badawczo-rozwojowa,
przedsiębiorstwo państwowe
 podmioty publiczne: Skarb Państwa, gmina, powiat, województwo
 podmioty usług społecznych: szkoły wyższe, publiczne zakłady opieki
zdrowotnej, instytucje kultury
 podmioty zrzeszeniowe: partie polityczne, stowarzyszenia, związki zawodowe,
kościoły i ich jednostki organizacyjne, fundacje, związki zawodowe, izby
gospodarcze
Podmioty stosunku prawnego 
osoby prawne (2)
Osoby prawne:
 Podstawy działania - ustawa i statut
 Rozstrzygnięcia ustawowe:
- tworzenie (umowa, jednostronne oświadczenie woli, ustawa)
- zakres działania (rodzaj dozwolonej działalności)
- organy (organ reprezentujący uczestników, zarząd, organ
nadzoru)
- znoszenie (likwidacja, upadłość)
 Nabycie osobowości prawnej (wpis do rejestru, z mocy prawa)
 Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób
prawnych
 Wyłączenie odpowiedzialności innych osób za zobowiązania
osoby prawnej
Podmioty stosunku prawnego 
ułomne osoby prawne
" Jednostki organizacyjne niebędące osobami
prawnymi posiadające zdolność prawną (ułomne
osoby prawne)
 spółki osobowe  jawna, partnerska, komandytowa,
komandytowo-akcyjna
 wspólnoty mieszkaniowe, stowarzyszenia zwykłe
 odpowiednie stosowanie przepisów o osobach prawnych
 we własnym imieniu nabywają prawa, zaciągają zobowiązania i
występują w sprawach sądowych
 w razie niewypłacalności stosuje się subsydiarną
odpowiedzialność uczestników
Przedmiot i treść stosunku prawnego
" Przedmiot stosunku prawnego  dobro lub
zachowania służące celom lub interesom
stron stosunku
 np. rzeczy, świadczenia niematerialne, prawa
osobiste
" Treść stosunku prawnego  prawa i
obowiązki stron stosunku wynikające z
czynności prawnych lub ustawy
 np. prawa i obowiązki stron umowy sprzedaży
Rodzaje stosunków prawnych
" Stosunki cywilne  równorzędność stron, dobrowolność nawiązania
stosunku, swobodne określanie treści, sankcja egzekucyjna, nieważności
" Stosunki administracyjne  jedną stroną stosunku organ publiczny,
nierównorzędność stron, stosunki nawiązywane za zgodą obu stron lub
jednostronnie, treść stosunku ustalona normami bezwzględnie
obowiązującymi lub rozstrzygnięciem organu, sankcja egzekucyjna
" Stosunki prawnokarne  nawiązywane w wyniku popełnienia czynu
zabronionego, pomiędzy państwem, sprawcą i pokrzywdzonym,
bezwzględnie obowiązujące normy, sankcje karne
" Stosunki dwustronne (umowa sprzedaży) i wielostronne (umowa spółki)