Podstawy in\
ynierii i ochrony
środowiska
OCHRONA POWIETRZA
DR STANISA
AW KIRSEK
Instytut In\
ynierii Cieplnej i Ochrony Powietrza
PROGRAM WYKA
ADÓW
1. Podstawy prawne ochrony powietrza
2. Prawo Ochrony Środowiska  odniesienia do
tematu
3. Definicje podstawowe
4. Rozporządzenia szczegółowe Ministra
Ochrony Środowiska
2
Hierarchia działań w
zapobieganiu
zanieczyszczeniom
1. Redukcja u z
ródła
2. Recykling i ponowne użycie w procesie
3. Recykling i ponowne użycie poza procesem
4. Odzysk i oczyszczanie
5. Mechanizmy nadzoru
3
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
Art. 1.
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym
wszystkich obywateli.
Art. 5.
Rzeczpospolita Polska strze\
e niepodległości i
nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia
wolność i prawa człowieka i obywatela oraz
bezpieczeństwo obywateli, strze\
e dziedzictwa
narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska,
kierując się zasadą zrównowa\
onego rozwoju.
4
Konstytucja RP c.d.
Art. 68.
pkt 4.
Władze publiczne są obowiązane do zwalczania
chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym
dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.
5
Konstytucja RP c.d.
Art. 74.
pkt 3.
Ka\
dy ma prawo do informacji o stanie i
ochronie środowiska.
pkt 4.
Władze publiczne wspierają działania
obywateli na rzecz ochrony i poprawy
stanu środowiska.
6
Konstytucja RP c.d.
Art. 86.
Ka\
dy jest obowiązany do dbałości o stan
środowiska i ponosi odpowiedzialność za
spowodowane przez siebie jego
pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności
określa ustawa.
7
PRAWO OCHRONY
ŚRODOWISKA
zestawienie tytułów
1. Tytuł I  Przepisy ogólne
2. Tytuł II  Ochrona zasobów środowiska
3. Tytuł III  Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom
4. Tytuł IV  Powa\
ne awarie
5. Tytuł V  Środki finansowo-prawne
6. Tytuł VI  Odpowiedzialność w ochronie środowiska
7. Tytuł VII  Organy administracji oraz instytucje
8. ochrony środowiska
9. Tytuł VIII  Programy dostosowawcze
10. Tytuł IX  Przepis końcowy
8
WYBRANE DEFINICJE
PODSTAWOWE
wg Prawa Ochrony środowiska (1)
EMISJA  są to wprowadzane bezpośrednio
lub pośrednio, w wyniku działalności
człowieka, do powietrza, wody, gleby lub
ziemi:
a) substancje
b) energie takie jak ciepło, hałas,
wibracje lub pole elektromagnetyczne.
POMIAR  rozumie się przez to równie\

obserwacje i analizy.
9
DEFINICJE PODSTAWOWE (2)
INSTALACJA  rozumie się przez to:
a) stacjonarne urządzenia techniczne,
b) zespół stacjonarnych urządzeń technicznych
powiązanych technologicznie, do których
tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i
poło\
onych na terenie jednego zakładu,
c) obiekty budowlane niebędące urządzeniami
technicznymi ani ich zespołami.
10
DEFINICJE PODSTAWOWE (3)
METODYKA REFERENCYJNA  rozumie się
przez to określoną na podstawie ustawy metodę
pomiarów lub badań, która mo\
e obejmować w
szczególności sposób poboru próbek, sposób
interpretacji uzyskanych danych, a tak\
e metodyki
modelowania rozprzestrzeniania substancji oraz
energii w środowisku.
STANDARD EMISYJNY  rozumie się przez to
dopuszczalne wielkości emisji.
11
DEFINICJE PODSTAWOWE (4)
NAJLEPSZA DOST
PNA TECHNIKA  rozumie się
przez to najbardziej efektywny oraz zaawansowany
poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia
danej działalności, wykorzystywany jako podstawa
ustalania granicznych wielkości emisyjnych, mających
na celu eliminowanie emisji lub, je\
eli nie jest to
praktycznie mo\
liwe, ograniczanie emisji i wpływu na
środowisko jako całość, z tym \
e pojęcie:
a)  technika oznacza zarówno stosowaną technologię,
jak i sposób, w jaki dana instalacja jest projektowana,
wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana,
12
NAJLEPSZA DOST
PNA TECHNIKA (cd)
b)  dostępne techniki oznacza techniki o takim stopniu
rozwoju, który umo\
liwia ich praktyczne
zastosowanie w danej dziedzinie przemysłu, z
uwzględnieniem warunków ekonomicznych i
technicznych oraz rachunku kosztów
inwestycyjnych i korzyści dla środowiska, a które to
techniki prowadzący daną działalność mo\
e
uzyskać
c)  najlepsza technika oznacza najbardziej efektywną
technikę w osiąganiu wysokiego ogólnego poziomu
ochrony środowiska jako całości.
13
DEFINICJE PODSTAWOWE (5)
OCHRONA ŚRODOWISKA  rozumie się przez to
podjęcie lub zaniechanie działań, umo\
liwiające
zachowanie lub przywracanie równowagi
przyrodniczej; ochrona ta polega w szczególności
na:
a) racjonalnym kształtowaniu środowiska i
gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z
zasadą zrównowa\
onego rozwoju,
b) przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,
c) przywracaniu elementów przyrodniczych do
stanu właściwego.
14
DEFINICJE PODSTAWOWE (6)
ORGAN OCHRONY ŚRODOWISKA  jest to
organ administracji powołany do wykonywania
zadań publicznych z zakresu ochrony środowiska,
stosownie do ich właściwości określonych w
Prawie ochrony środowiska.
POZWOLENIE bez podania jego rodzaju  rozumie
się przez to pozwolenie na wprowadzanie do
środowiska substancji lub energii, o których mowa
w art. 181 ust.
15
DEFINICJE PODSTAWOWE (7)
POWIETRZE  rozumie się przez to
powietrze znajdujące się w troposferze, z
wyłączeniem wnętrz budynków i miejsc
pracy.
POZIOM SUBSTANCJI W POWIETRZU 
rozumie się przez to stę\
enie substancji w
powietrzu w odniesieniu do ustalonego
czasu lub opad takiej substancji w
odniesieniu do ustalonego czasu i
powierzchni.
16
DEFINICJE PODSTAWOWE (8)
RÓWNOWAGA PRZYRODNICZA  rozumie się
przez to stan, w którym na określonym obszarze
istnieje równowaga we wzajemnym oddziaływaniu:
człowieka, składników przyrody \
ywej i układu
warunków siedliskowych tworzonych przez składniki
przyrody nieo\
ywionej.
STANDARD JAKOŚCI ŚRODOWISKA  rozumie
się przez to wymagania, które muszą być spełnione
w określonym czasie przez środowisko jako całość
lub jego poszczególne elementy przyrodnicze.
17
DEFINICJE PODSTAWOWE (9)
SUBSTANCJA  rozumie się przez to pierwiastki
chemiczne oraz ich związki, mieszaniny lub roztwory
występujące w środowisku lub powstałe w wyniku
działalności człowieka.
SUBSTANCJA NIEBEZPIECZNA  rozumie się przez to
jedną lub więcej substancji albo mieszaniny substancji,
które ze względu na swoje właściwości chemiczne,
biologiczne lub promieniotwórcze mogą, w razie
nieprawidłowego obchodzenia się z nimi, spowodować
zagro\
enie \
ycia lub zdrowia ludzi lub środowiska;
substancją niebezpieczną mo\
e być surowiec, produkt,
półprodukt, odpad, a tak\
e substancja powstała w
wyniku awarii.
18
DEFINICJE PODSTAWOWE (10)
ISTOTNA ZMIANA INSTALACJI  rozumie się przez
to taką zmianę sposobu funkcjonowania instalacji lub
jej rozbudowę, która mo\
e powodować zwiększenie
negatywnego oddziaływania na środowisko.
ŚRODOWISKO  rozumie się przez to ogół
elementów przyrodniczych, w tym tak\
e
przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w
szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody,
powietrze, zwierzęta i rośliny, krajobraz oraz klimat.
19
DEFINICJE PODSTAWOWE (11)
URZ
DZENIE  rozumie się przez to
niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki
transportu
WIELKOŚĆ EMISJI  rozumie się przez to rodzaj i
ilość wprowadzanych substancji lub energii w
określonym czasie oraz stę\
enia lub poziomy
substancji lub energii, w szczególności w gazach
odlotowych, wprowadzanych ściekach oraz
wytwarzanych odpadach
20
DEFINICJE PODSTAWOWE (12)
ZANIECZYSZCZENIE  rozumie się przez to
emisję, która jest szkodliwa dla zdrowia ludzi
lub stanu środowiska, powoduje szkodę w
dobrach materialnych, pogarsza walory
estetyczne środowiska lub koliduje z nim,
uzasadnionymi sposobami korzystania ze
środowiska
21
DEFINICJE PODSTAWOWE (13)
ZRÓWNOWAśONY ROZWÓJ  rozumie się przez
to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym
następuje proces integrowania działań politycznych,
gospodarczych i społecznych, z zachowaniem
równowagi przyrodniczej oraz trwałości
podstawowych procesów przyrodniczych, w celu
zagwarantowania mo\
liwości zaspokajania
podstawowych potrzeb poszczególnych
społeczności lub obywateli zarówno współczesnego
pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.
22
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(1)
Art. 82.
Ochrona zasobów środowiska jest
realizowana w szczególności poprzez:
1. określenie standardów jakości środowiska
oraz kontrolę ich osiągania, a tak\
e
podejmowanie działań słu\
ących ich
nieprzekraczaniu lub przywracaniu,
2. Ograniczanie emisji, na zasadach
określonych w tytule III.
23
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA (2)
TYTUA
II - Ochrona zasobów środowiska
DZIAA
II  Ochrona powietrza
Art. 85.
Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak
najlepszej jego jakości, w szczególności przez:
1) utrzymanie poziomów substancji w powietrzu
poni\
ej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co
najmniej na tych poziomach,
2) zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co
najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one
dotrzymane
24
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA (3)
Art. 86 Określa zakres rozporządzeń jakie w
porozumieniu z innymi ministrami przygotuje
Minister właściwy do spraw środowiska.
Art. 87  96 Określają w szczególności działania
Wojewody w zakresie:
- oceny jakości powietrza,
- postępowań w przypadku występowania
przekroczeń dopuszczalnych lub alarmowych.
25
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA (4)
TYTUA
III  Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom
Art. 137
Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom polega na
zapobieganiu lub ograniczaniu wprowadzania
do środowiska substancji lub energii
26
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(5)
Art. 141.
1. Eksploatacja instalacji lub urządzenia nie
powinna powodować przekroczenia
standardów emisyjnych.
2. Oddziaływanie instalacji lub urządzenia
nie powinno powodować pogorszenia
stanu środowiska w znacznych
rozmiarach lub zagro\
enia \
ycia lub
zdrowia ludzi.
28.01.2012 27
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA (6)
Art. 142
1. Wielkość emisji z instalacji lub urządzenia w
warunkach odbiegających od normalnych
powinna wynikać z uzasadnionych potrzeb
technicznych i nie mo\
e występować dłu\
ej
ni\
jest to konieczne.
2. Warunkami odbiegającymi od normalnych
są w szczególności okres rozruchu, awarii i
likwidacji instalacji lub urządzenia.
28
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA (7)
Art. 143
Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub
zmienianych w sposób istotny instalacjach i urządzeniach
powinna spełniać wymagania, przy których określaniu
uwzględnia się w szczególności:
1. stosowanie substancji o małym potencjale zagro\
eń,
2. efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii,
3. zapewnienie racjonalnego zu\
ycia wody i innych
surowców oraz materiałów i paliw,
4. stosowanie technologii bezodpadowych i
małoodpadowych oraz mo\
liwości odzysku powstających
odpadów,
29
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(8)
Art. 143 (cd)
5. rodzaj zasięg oraz wielkość emisji,
6. wykorzystywanie porównywalnych
procesów i metod, które zostały
skutecznie zastosowane w skali
przemysłowej,
7. wykorzystanie analizy cyklu \
ycia
produktów,
8. postęp naukowo- techniczny.
30
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(9)
Art. 145
1. Minister właściwy dla spraw środowiska, w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
gospodarki, mo\
e określić, w drodze
rozporządzenia, standardy emisyjne z instalacji
w zakresie:
1) wprowadzania gazów lub pyłów do
powietrza,
2) wytwarzania odpadów,
3) emitowania hałasu.
31
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(10)
Art. 145 c.d.
2. Standardy, o których mowa w ust. 1, ustala się:
1) w przypadku wprowadzania gazów lub pyłów
do powietrza odpowiednio jako:
a) stę\
enia gazów lub pyłów w gazach
odlotowych, lub
b) masa gazów lub pyłów wprowadzanych w
określonym czasie, lub
c) stosunek masy gazów lub pyłów do
jednostki wykorzystywanego surowca,
materiału, paliwa lub powstającego produktu
32
TROPOSFERA (1)
Strefa le\
ąca nad powierzchnią Ziemi, najcieńsza, ale te\

najgęstsza z wszystkich warstw atmosfery. Stanowi ona ok.
80% jej całkowitej masy. Wysokość troposfery uzale\
niona
jest od maksymalnego zasięgu konwekcji, a więc nad zimnymi
biegunami kończy się ona ju\
na wys. 8 km, natomiast nad
równikiem sięga nawet 18 km.
Ciśnienie atmosferyczne i gęstość powietrza spadają tutaj z
wysokością najszybciej. Na poziomie morza średnie ciśnienie
wynosi 1013,27 hPa, a gęstość powietrza ok. 1,225 kg/m3
(atmosfera wzorcowa). Poni\
ej 5 km n.p.m. znajduje się 50%
całego atmosferycznego powietrza.
W troposferze zachodzą wszystkie zjawiska pogodowe oraz
cały obieg wody w przyrodzie. Występuje w niej para wodna,
która skraplając się tworzy chmury
28.01.2012 33
OZONOSFERA
Warstwa ozonowa, powłoka ozonowa)  warstwa zwiększonej
koncentracji ozonu w stratosferze. Znajduje się na wysokości
ok. 20 - 50 km nad Ziemią. Główna warstwa ozonu znajduje
się 25 - 30 km nad poziomem morza.
Ozonosfera jest warstwą ochronną bardzo wa\
ną dla \
ycia na
Ziemi. Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, które
jest szkodliwe dla organizmów \
ywych. Dzięki niej jest
mo\
liwe \
ycie na lądzie.
Co ciekawe, mimo, i\
nazwa sugeruje jego du\
y udział, cały
ozon z ozonosfery, w warunkach normalnych utworzyłby na
poziomie morza warstwę grubości ok. 3 mm.
28.01.2012 34
y
RÓDA
A ZANIECZYSZCZEC

ATMOSFERY
y
ródła naturalne  erupcja wulkanów,
po\
ary lasów, fermentacja beztlenowa.
y
ródła sztuczne (antropogeniczne) 
efekt systematycznej działalności
człowieka (produkcja dóbr) lub awarie
związane z działalnością człowieka.
28.01.2012 35
ZANIECZYSZCZENIE
POWIETRZA
Występowanie w atmosferze ró\
nych
substancji w takim stę\
eniu i przez tak
długi czas, \
e prowadzi do szkodliwych
konsekwencji dla zdrowia lub
samopoczucia ludzi, dla organizmów
\
ywych albo do uszkodzeń obiektów
nieo\
ywionych.
28.01.2012 36
GA
ÓWNE ZANIECZYSZCZENIA
POWIETRZA
Dwutlenek siarki SO2
Tlenki azotu NOx
Tlenek węgla CO
Ozon troposferyczny O3
Węglowodory
Pyły
Metale cię\
kie
28.01.2012 37
Wzajemne oddziaływanie
zanieczyszczeń
Oddziaływania wzajemne zanieczyszczeń
mogą być:
" Niezale\
ne
" Sumaryczne
" Synergetyczne
" Antagonistyczne
28.01.2012 38
SKUTKI ZANIECZYSZCZENIA
POWIETRZA
Smog
Dziura ozonowa
Globalne ocieplenie
Kwaśne deszcze
Ozon przygruntowy
28.01.2012 39
SPOSOBY WYRAśANIA
ST
śEC

Procenty i ppm
Stę\
enie masowe i-tego składnika
cmi = mi/V [g/m3]
Stę\
enie molowe i-tego składnika
cni = ni/V [kmol/m3]
Zale\
ność od temperatury i ciśnienia
28.01.2012 40
Smog
nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na
współwystępowaniu zanieczyszczeń powietrza
spowodowanych działalnością człowieka oraz
niekorzystnych naturalnych zjawisk atmosferycznych:
znacznej wilgotności powietrza (mgła) i braku wiatru.
Wchodzące w skład smogu szkodliwe związki
chemiczne, pyły i znaczna wilgotność są zagro\
eniem dla
zdrowia, są bowiem czynnikami alergizującymi i wywołują
choroby górnych dróg oddechowych oraz ich napady, a
tak\
e powodować zaostrzenie przewlekłego zapalenia
oskrzeli, niewydolność oddechową lub parali\
układu
krwionośnego.
28.01.2012 41
WARUNKI POWSTAWANIA
SMOGU FOTOCHEMICZNEGO
1. Du\
a emisja zanieczyszczeń z silników
spalinowych  NO, CO i (CH2)n
2. Inwersja temperatury  zapobiega
rozcieńczaniu spalin
3. Dobre nasłonecznienie  powstawanie ozonu
Zanieczyszczenia te ulegają póz
niejszym
reakcjom fotochemicznym z udziałem ozonu,
w wyniku których powstają: PAN (azotan
nadtlenoacetylu), aldehydy oraz ozon.
28.01.2012 42
POWSTAWANIE SMOGU FOTOCHEMICZNEGO
28.01.2012 44
Santiago de Chile w godzinę
po deszczu
Santiago de Chile w 30 godzin
po deszczu
47
EFEKT CIEPLARNIANY
Jest to zjawisko zachodzące w atmosferze, powodujące naturalny
Jest to zjawisko zachodzące w atmosferze, powodujące naturalny
Jest to zjawisko zachodzące w atmosferze, powodujące naturalny
Jest to zjawisko zachodzące w atmosferze, powodujące naturalny
wzrost temperatury Ziemi poprzez zatrzymanie energii słonecznej
wzrost temperatury Ziemi poprzez zatrzymanie energii słonecznej
wzrost temperatury Ziemi poprzez zatrzymanie energii słonecznej
wzrost temperatury Ziemi poprzez zatrzymanie energii słonecznej
przez tzw. gazy cieplarniane, takie jak:
przez tzw. gazy cieplarniane, takie jak:
przez tzw. gazy cieplarniane, takie jak:
przez tzw. gazy cieplarniane, takie jak:
- para wodna (H2O),
- para wodna (H2O),
- para wodna (H2O),
- para wodna (H2O),
- dwutlenek węgla (CO2),
- dwutlenek węgla (CO2),
- dwutlenek węgla (CO2),
- dwutlenek węgla (CO2),
- metan (CH4),
- metan (CH4),
- metan (CH4),
- metan (CH4),
które pochłaniają i odbijają energię.
które pochłaniają i odbijają energię.
które pochłaniają i odbijają energię.
które pochłaniają i odbijają energię.
Bez gazów cieplarnianych temperatura na naszej planecie byłaby o 30
Bez gazów cieplarnianych temperatura na naszej planecie byłaby o 30
Bez gazów cieplarnianych temperatura na naszej planecie byłaby o 30
Bez gazów cieplarnianych temperatura na naszej planecie byłaby o 30
stopni Celsjusza niższa i Ziemia nie nadawałaby się do
stopni Celsjusza niższa i Ziemia nie nadawałaby się do
stopni Celsjusza niższa i Ziemia nie nadawałaby się do
stopni Celsjusza niższa i Ziemia nie nadawałaby się do
zamieszkania.
zamieszkania.
zamieszkania.
zamieszkania.
28.01.2012 49
28.01.2012 51
28.01.2012 52
FAKTY? ... INNE SPOJRZENIE?
Globalne ocieplenie - jest czy go nie ma?
Globalne ocieplenie - jest czy go nie ma?
Globalne ocieplenie - jest czy go nie ma?
Globalne ocieplenie - jest czy go nie ma?
Globalne ocieplenie zwykliśmy uważać za pewnik. Media nie mówią już o
Globalne ocieplenie zwykliśmy uważać za pewnik. Media nie mówią już o
Globalne ocieplenie zwykliśmy uważać za pewnik. Media nie mówią już o
Globalne ocieplenie zwykliśmy uważać za pewnik. Media nie mówią już o
teorii (hipotezie) globalnego ocieplenia, ale traktują ją jak fakt. Tymczasem
teorii (hipotezie) globalnego ocieplenia, ale traktują ją jak fakt. Tymczasem
teorii (hipotezie) globalnego ocieplenia, ale traktują ją jak fakt. Tymczasem
teorii (hipotezie) globalnego ocieplenia, ale traktują ją jak fakt. Tymczasem
jest to teoria (hipoteza), a jej podstawy często kwestionowane.
jest to teoria (hipoteza), a jej podstawy często kwestionowane.
jest to teoria (hipoteza), a jej podstawy często kwestionowane.
jest to teoria (hipoteza), a jej podstawy często kwestionowane.
28.01.2012 53
28.01.2012 54
POTENCJAA
TWORZENIA
EFEKTU CIEPLARNIANEGO
Czas \
ycia
Jest to wskaz
nik (GWP)
w
Substancja GWP100
wprowadzony w celu
atmosferze
ilościowej oceny
(lata)
wpływu
poszczególnych
CH4 12 23
substancji na efekt
cieplarniany.
Odniesiony jest on do
N2O 144 296
dwutlenku węgla (GWP
= 1) w przyjętym
horyzoncie czasowym
CF4 50000 5700
(zazwyczaj 100 lat).
Czas \
ycia CO2 w
atmosferze  7 lat.
SF6 3200 22200
28.01.2012 55
Dziura ozonowa
Jest to zjawisko spadku stę\
enia ozonu (O3) w górnej warstwie
stratosfery zwanej ozonosferą. Występuje głównie w
obszarach podbiegunowych. Tworzenie się i rozpad O3
zachodzi pod wpływem światła, którego natę\
enie ró\
ni się
dla danego obszaru w poszczególnych porach roku.
Naturalna zawartość ozonu zmienia się z szerokością
geograficzną, dlatego trudno jest podać uniwersalną
wartość stę\
enia granicznego, które określa pojawienie się
dziury ozonowej. W przypadku Antarktyki graniczna wartość
stę\
enia O3 określająca naturalny stan ozonosfery i dziurę
ozonową wynosi 220 DU. Do 1979 r. nie notowano w tym
rejonie ni\
szych stę\
eń O3, a póz
niejsze spadki zawartości
ozonu miały charakter nienaturalny. Powstawanie dziury
wiązane jest zazwyczaj z antropogeniczną emisją freonów.
28.01.2012 57
ZNACZENIE OZONOSFERY
Ozon stratosferyczny jest filtrem ochronnym dla
Ziemi gdy\
pochłania on znaczną część
promieniowania ultrafioletowego (UV)
emitowanego ze Słońca.
Promieniowanie UV jest szkodliwe dla wszystkich
organizmów \
ywych. Uszkadza ono komórki
oraz materiał genetyczny komórek.
28.01.2012 58
Podział promieniowania
ultrafioletowego na zakresy
Ze względu na działanie na człowieka
UV-C - długość fali 200-280 nm
UV-B - długość fali 280-320 nm
UV-A - długość fali 320-380 nm
28.01.2012 59
POWSTAWANIE OZONU
Ozon stratosferyczny powstaje w wyniku oddziaływania
promieniowania ultrafioletowego Słońca na cząsteczki
atmosferycznego tlenu. Powstały ozon zanika w reakcji
katalitycznego rozpadu z atomami chloru, uwolnionymi
po rozpadzie freonów.
W czasie zimy polarnej du\
e obszary podbiegunowe
znajdują się w półmroku albo są całkowicie nieoświetlone
przez Słońce, dlatego wytwarzanie ozonu w tym
obszarze ulega redukcji. Naturalny oraz wywołany
zanieczyszczeniami rozpad trójatomowej cząsteczki tlenu
nie zatrzymuje się w tym okresie, co prowadzi do
zmniejszenia "grubości" warstwy ozonowej.
28.01.2012 60
JEDNOSTKA DOBSONA
DU  jednostka Dobsona, jednostka pomiaru grubości
warstwy ozonowej w atmosferze Ziemi. Odpowiada
ona warstwie ozonu o grubości 10 �m w warunkach
normalnych. Np. 300 DU ozonu odpowiada
warstwie o grubości 3 mm. Jedna DU to 2,69*1016
cząsteczek ozonu na cm2. Co jest równowa\
ne
0,447 milimola ozonu na m2.
O obszarze dziury ozonowej mówimy wówczas gdy
grubość warstwy ozonowej jest mniejsza ni\
220
DU.
28.01.2012 61
Roczne minima ozonu nad
Antarktydą
28.01.2012 62
Struktura ustawy
PRAWO OCHRONY
ŚRODOWISKA
TYTUA

DZIAA
DZIAA

ROZDZIAA
ARTYKUA

ARTYKUA
UST
P
UST
P PUNKT
PUNKT
28.01.2012 64
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(5)
Art. 145 c.d.
ust. 2 c.d.
2) w razie wytwarzania odpadów  jako stosunek
jednostki objętości albo masy powstających
odpadów w stosunku do jednostki
wykorzystywanego surowca, materiału, paliwa lub
powstającego produktu,
3) w razie powodowania hałasu  jako poziom mocy
akustycznej instalacji.
28.01.2012 65
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(6)
Art. 145 c.d.
3. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, mogą
zostać ustalone:
1) zró\
nicowane wartości standardów:
a) w zale\
ności od rodzaju działalności,
technologii lub operacji technicznej,
b) w zale\
ności od terminu oddania instalacji
do eksploatacji,
2) sytuacje uzasadniające przejściowe odstępstwa
od standardów oraz granice odstępstw
3) warunki uznawania standardów za dotrzymane
28.01.2012 66
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(7)
Art. 146
1. Prowadzący instalację oraz u\
ytkownik
urządzenia są obowiązani do zapewnienia ich
prawidłowej eksploatacji polegającej w
szczególności na:
1) stosowaniu paliw, surowców i materiałów
eksploatacyjnych zapewniających ograniczenie
ich negatywnego oddziaływania na środowisko,
2) podejmowaniu odpowiednich działań w
przypadku powstania zakłóceń w procesach
technologicznych i operacjach technicznych w
celu ograniczenia ich skutków dla środowiska
2. itd a\
do 5.
28.01.2012 67
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(8)
Art. 147
1. Prowadzący instalację oraz u\
ytkownik urządzenia,
z zastrze\
eniem ust. 2, są obowiązani do
okresowych pomiarów wielkości emisji.
2. Prowadzący instalację jest obowiązany do ciągłych
pomiarów wielkości emisji w razie wprowadzania
do środowiska znacznych ilości substancji lub
energii.
28.01.2012 68
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(9)
Art. 147 c.d.
3. Zakres obowiązku prowadzenia
pomiarów, o których mowa w ust. 1 i 2,
mo\
e być związany z parametrami
charakteryzującymi wydajność lub moc
instalacji albo urządzenia.
4. Prowadzący instalację nowo zbudowaną
lub zmienioną w istotny sposób, z której
emisja wymaga pozwolenia, jest
obowiązany do przeprowadzenia
wstępnych pomiarów wielkości emisji z tej
instalacji.
28.01.2012 69
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(10)
Art. 147 c.d.
5. Obowiązek, o którym mowa w ust. 4, nale\
y
zrealizować w ciągu 14 dni od zakończenia
rozruchu instalacji lub uruchomienia urządzenia,
chyba \
e organ właściwy do wydania pozwolenia
określił w pozwoleniu inny termin.
6. Prowadzący instalację oraz u\
ytkownik urządzenia
są obowiązani do ewidencjonowania wyników
przeprowadzonych pomiarów oraz ich
przechowywania przez 5 lat od zakończenia roku
kalendarzowego, którego dotyczą.
28.01.2012 70
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(11)
Art. 149
1. Wyniki pomiarów, o których mowa w art. 147 ust. 1-
4, prowadzący instalację przedkłada organowi
ochrony środowiska, o ile pomiary te mają
szczególne znaczenie ze względu na potrzebę
zapewnienia systematycznej kontroli wielkości
emisji
28.01.2012 71
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(12)
Art. 149 c.d.
2. Minister właściwy do spraw środowiska
określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje
wyników pomiarów prowadzonych w
związku z eksploatacją instalacji lub
urządzenia, które ze względu na
szczególne znaczenie dla zapewnienia
systematycznej kontroli wielkości emisji
powinny być przekazywane właściwym
organom ochrony środowiska, oraz terminy
i sposób ich prezentacji.
28.01.2012 72
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(13)
Art. 149 c.d.
3. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 2,
zostaną ustalone:
1) przypadki, w których wymagane jest
przedkładanie wyników pomiarów z uwagi na:
a) rodzaj instalacji lub urządzenia,
b) nominalną wielkość emisji,
c) parametry charakteryzujące wydajność lub
moc instalacji lub urządzenia,
28.01.2012 73
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(14)
Art. 149 c.d. ust. 3 c.d.
2) formy przedkładanych wyników pomiarów,
3) układu przekazywanych wyników pomiarów,
4) wymagane techniki przedkładania wyników pomiarów,
5) terminy przedkładania wyników pomiarów w zale\
ności od ich
rodzajów.
28.01.2012 74
SZCZEGÓA
OWE ROZPORZ
DZENIA
MINISTRA ŚRODOWISKA (1)
Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 22 kwietnia 2011 r.
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
Dz.U. 2011.95.558
Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 19.XI.2008 r.
w sprawie rodzajów wyników pomiarów
prowadzonych w związku z eksploatacją
instalacji lub urządzenia i innych danych oraz
terminu i sposobu ich prezentacji
Dz.U. 2008.215.1366
28.01.2012 75
SZCZEGÓA
OWE ROZPORZ
DZENIA
MINISTRA ŚRODOWISKA (2)
*Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 26 lipca 2002 r.
w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować
znaczne zanieczyszczenie poszczególnych
elementów przyrodniczych albo środowiska jako
całości.
Dz.U. 2002.122.1055
28.01.2012 76
SZCZEGÓA
OWE ROZPORZ
DZENIA
MINISTRA ŚRODOWISKA (3)
*Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 2 lipca 2010 r.
w sprawie przypadków, w których wprowadzanie
gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie
wymaga pozwolenia.
Dz.U. 2010.130.881
*Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 22 grudnia 2004 r.
o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji
Dz.U. 2004.281.2784
28.01.2012 77
SZCZEGÓA
OWE ROZPORZ
DZENIA
MINISTRA ŚRODOWISKA (4)
*Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 26 stycznia 2010 r.
w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu.
Dz.U. 2010.16.87
*Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 17 stycznia 2003 r.
W sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z
eksploatacją dróg linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz
portów, które powinny być przekazywane właściwym organom
ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji.
Dz.U. 2003.18.164
28.01.2012 78
SZCZEGÓA
OWE ROZPORZ
DZENIA
MINISTRA ŚRODOWISKA (5)
*Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 18 czerwca 2009 r.
w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i
dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o
wysokości nale\
nych opłat .
Dz.U. 2009.97.816
28.01.2012 79
SZCZEGÓA
OWE ROZPORZ
DZENIA
MINISTRA ŚRODOWISKA (6)
Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 4 listopada 2008 r.
w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości
emisji oraz ilości pobieranej wody
Dz.U. 2008.206.1291
Rozporządzenie określa wymagania w zakresie pomiarów wielkości emisji oraz
pomiarów ilości pobieranej wody, do prowadzenia których są obowiązani
prowadzący instalację� oraz u\
ytkownik urządzenia, w tym:
1) przypadki, w których jest wymagany ciągły pomiar emisji z instalacji;
2) przypadki, w których są wymagane okresowe pomiary emisji z instalacji albo
urządzenia, oraz częstotliwości prowadzenia tych pomiarów;
3) referencyjne metodyki wykonywania pomiarów;
4) sposób ewidencjonowania przeprowadzonych pomiarów
28.01.2012 80
INNE ROZPORZ
DZENIA
*Rozporządzenie Ministra Gospodarki
z dnia 21 marca 2002 r.
w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia
procesu termicznego przekształcania odpadów
Dz.U. 2002.37.339
Obwieszczenie Ministra Środowiska
z dnia 26 września 2011 r.
w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze
środowiska na rok 2012
M.P. 2011.94.958
28.01.2012 81
Rozporządzenie Ministra Środowiska
w sprawie standardów emisyjnych z
instalacji
OKREŚLA:
1) standardy emisyjne z instalacji w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów
do powietrza, ró\
nicowane w zale\
ności od rodzaju działalności, procesu
technologicznego lub operacji technicznej oraz terminu oddania instalacji do
eksploatacji, terminu zakończenia jej eksploatacji lub dalszego łącznego
czasu jej eksploatacji;
2) sytuacje uzasadniające przejściowe odstępstwa od standardów oraz granice
odstępstw;
3) warunki uznawania standardów emisyjnych za dotrzymane;
4) wymagania w zakresie stosowania określonych rozwiązań technicznych
zapewniających ograniczenie emisji;
5) sposoby postępowania w razie zakłóceń w procesach technologicznych i
operacjach technicznych dotyczących eksploatacji instalacji;
6) rodzaje zakłóceń, gdy wymagane jest wstrzymanie u\
ytkowania instalacji;
7) środki zaradcze, jakie powinien podjąć prowadzący instalację;
8) przypadki, w których prowadzący instalację powinien poinformować o
zakłóceniach wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, termin, w
jakim informacja ta powinna zostać zło\
ona, oraz jej wymaganą formę.
STRUKTURA
Rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 22 kwietnia2011 r.
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
Rozdz. 1 Przepisy ogólne
Rozdz. 2 Instalacje spalania paliw
Rozdz. 3 Instalacje spalania i współspalania odpadów
Rozdz. 4 Instalacje do przetwarzania azbestu lub produktów
zawierających azbest
Rozdz. 5 Instalacje do produkcji dwutlenku tytanu
Rozdz. 6 Instalacje, w których u\
ywane są rozpuszczalniki
organiczne
28.01.2012 83
STRUKTURA Rozp. Ministra
Środowiska
z dnia 20.XII.2005 r. c.d (2)
Rozdz. 7 Przepisy przejściowe i końcowe
Załącznik nr 1. Standardy emisyjne dwutlenku
siarki, tlenków azotu w przeliczeniu na dwutlenek
azotu, pyłu ze z
ródeł istniejących.
Załącznik nr 2. Standardy emisyjne ze z
ródeł
nowych, dla których wniosek o wydanie
pozwolenia na budowę zło\
ono przed dniem
27.XI.2002 r., a z
ródła zostały oddane do
u\
ytkowania nie póz
niej ni\
do dnia 27.XI.2003 r.
28.01.2012 84
STRUKTURA Rozp. Ministra
Środowiska
z dnia 20.XII.2005 r. c.d (3)
Załącznik nr 3. Standardy emisyjne ze z
ródeł nowych,
dla których wniosek o wydanie pozwolenia na
budowę zło\
ono po dniu 26.XI.2002 r., lub które
zostały oddane do u\
ytkowania po dniu 27.XI.2003
r., z turbin gazowych, dla których decyzje o
pozwoleniu na budowę wydano po dniu 30.VI.2002 r.
lub które zostały oddane do u\
ytkowania po dniu
27.XI.2003 r., oraz ze z
ródeł istotnie zmienionych po
dniu 27.XI.2003 r.
28.01.2012 85
STRUKTURA Rozp. Ministra
Środowiska
z dnia 20.XII.2005 r. c.d (4)
Załącznik nr 4. Standardy emisyjne ze z
ródeł
istniejących, które oddano do u\
ytkowania
przed dniem 29.III.1990 r., dla których
prowadzący takie z
ródła zobowiązał się w
pisemnej deklaracji, zło\
onej właściwemu
organowi ochrony środowiska do dnia
30.VI.2004 r., \
e z
ródło będzie u\
ytkowane nie
dłu\
ej ni\
do dnia 31.12.2015 r., a czas jego
u\
ytkowania w okresie od dnia 1.01.2008 r. do
dnia 31.12.2015 r. nie przekroczy 20.000
godzin
28.01.2012 86
STRUKTURA Rozp. Ministra
Środowiska
z dnia 20.XII.2005 r. c.d (5)
Załącznik nr 5. Standardy emisyjne z instalacji
spalania odpadów oraz z niektórych instalacji
współspalania odpadów
Załącznik nr 6. Standardy emisyjne z instalacji
współspalania odpadów
Załącznik nr 7. Procesy prowadzone w
instalacjach, w których u\
ywane są
rozpuszczalniki organiczne
28.01.2012 87
STRUKTURA Rozp. Ministra
Środowiska
z dnia 20.XII.2005 r. c.d (6)
Załącznik nr 8. Standardy emisyjne LZO
Załącznik nr 9. Warunek planu obni\
enia emisji
28.01.2012 88
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) biomasie  rozumie się przez produkty składające się z substancji roślinnych pochodzących
z rolnictwa lub leśnictwa spalane w celu odzyskania zawartej w nich energii oraz
następujące odpady:
a) roślinne z rolnictwa i leśnictwa,
b) roślinne z przemysłu przetwórstwa spo\
ywczego, je\
eli odzyskuje się wytwarzaną
energię cieplną,
c) włókniste roślinne z procesu produkcji pierwotnej masy celulozowej i z procesu
produkcji papieru z masy, je\
eli odpady te są spalane w miejscu, w którym powstają, a
wytwarzana energia cieplna jest odzyskiwana,
d) korka,
e) drewna, z wyjątkiem odpadów drewna, które mogą zawierać związki
fluorowcoorganiczne lub metale cię\
kie, jako wynik obróbki środkami do konserwacji drewna
lub powlekania, w skład których wchodzą w szczególności odpady drewna pochodzące z
budownictwa i odpady z rozbiórki;
2) LZO  rozumie się przez to lotne związki organiczne mające w temperaturze 293,15 K
prę\
ność par nie mniejszą ni\
0,01 kPa, względnie posiadające analogiczną lotność w
szczególnych warunkach u\
ytkowania;
3) paliwie  rozumie się przez to dowolną palną substancję stałą, ciekłą lub gazową, z
wyjątkiem odpadów, które nie stanowią biomasy;
4) rozruchu instalacji i zatrzymaniu instalacji  rozumie się przez to działania prowadzone w
trybie przewidzianym w tej części instrukcji obsługi instalacji, która określa w szczególności
warunki oraz odpowiednio czas rozruchu i zatrzymania instalacji;
5) rozruchu z
ródła i zatrzymaniu z
ródła  rozumie się przez to działania prowadzone w trybie
przewidzianym w tej części instrukcji obsługi z
ródła, która określa w szczególności warunki
oraz odpowiednio czas trwania rozruchu i zatrzymania z
ródła.
MONITORING
ZANIECZYSZCZEC

POWIETRZA
28.01.2012 92
92
92
Prawo ochrony środowiska
Tytuł I: Przepisy ogólne
Dział IV: Informacje o środowisku
Rozdział 2: Państwowy monitoring
środowiska oraz rozpowszechnianie
informacji o środowisku
Art. 25 - 30
28.01.2012 93
Art. 25
1. y
ródłem informacji o środowisku jest w
szczególności państwowy monitoring
środowiska.
2. Państwowy monitoring środowiska
stanowi system pomiarów, ocen i
prognoz stanu środowiska oraz
gromadzenia, przetwarzania i
rozpowszechniania informacji o
środowisku.
28.01.2012 94
Art. 25 (c.d.)
3. Państwowy monitoring środowiska wspomaga działania
na rzecz ochrony środowiska poprzez systematyczne
informowanie organów administracji i społeczeństwa o:
1. jakości elementów przyrodniczych,
dotrzymywaniu standardów jakości środowiska
określonych przepisami oraz obszarach występowania
przekroczeń tych standardów,
2. występujących zmianach jakości elementów
przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w tym
powiązaniach przyczynowo- skutkowych występujących
pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych.
28.01.2012 95
ZADANIA STACJI
MONITORINGU
Stacje monitoringu mają zapewnić informacje o emisji,
migracji, obiegu i bilansie substancji zanieczyszczających
atmosferę powietrza w regionie.
Pomiary stę\
enia zanieczyszczeń w powietrzu powinny
pozwolić na określenie ładunków zanieczyszczeń
docierających do gleby, wód i roślin.
A
adunki zanieczyszczeń docierających do powierzchni
gleby oblicza się posługując się współczynnikami
suchego osiadania..
28.01.2012 96
ROZPRZESTRZENIANIE SI

ZANIECZYSZCZEC
W
ATMOSFERZE
Zanieczyszczenia mogą
rozprzestrzeniać się w atmosferze
szybko i na du\
e odległości, ulegając
ró\
nym przemianom fizycznym i
chemicznym.
W tym czasie mo\
e nastąpić ska\
enie
odległych środowisk świata roślinnego i
zwierzęcego, gleby i wód
powierzchniowych.
28.01.2012 97
PRAWO OCHRONY
ŚRODOWISKA
Ustawa z dnia 27.04.2001 r. - Prawo ochrony
środowiska (Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 i
rozporządzenia wykonawcze) zdefiniowały
system monitoringu powietrza, oparty na
klasyfikacji stref.
Strefę stanowi:
aglomeracja o liczbie mieszkańców większej ni\

250 tysięcy,
obszar powiatu nie wchodzący w skład w/w
aglomeracji.
28.01.2012 98
ZADANIA WOJEWÓDZKIEGO
INSPEKTORATU OCHRONY
ŚRODOWISKA (1)
Badanie i ocena poziomu substancji w
powietrzu.
Województwo, obejmujące określoną
liczbę stref, jest podstawowym
poziomem realizacji zadania, zgodnie z
ustawą - Prawo ochrony środowiska.
28.01.2012 99
ZADANIA WOJEWÓDZKIEGO
INSPEKTORATU OCHRONY
ŚRODOWISKA (2)
Wojewódzki inspektorat ochrony środowiska w ka\
dej strefie
dokonuje co roku oceny stę\
enia w powietrzu: SO2, NO2, NOx, O3,
PM10 i PM2,5, Pb, C6H6 i CO, a następnie dokonuje klasyfikacji
stref, w których :
poziom stę\
enia przekroczył dopuszczalny stan
powiększony o margines tolerancji choćby jednej
substancji,
poziom stę\
enia choćby jednej substancji mieścił się
pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem
dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji,
poziom stę\
enia substancji nie przekroczył poziomu
dopuszczalnego.
28.01.2012 100
SZCZEGÓLNE CELE I RODZAJE
MONITORINGU POWIETRZA
ATMOSFERYCZNEGO
Kontrola zgodności jakości powietrza z
wymogami normatywnymi
Wykrywanie i określanie udziału poszczególnych
emiterów w poziomie emisji zanieczyszczeń
Badanie skutków oddziaływania ska\
enia na
środowisko
Badanie tła i jego trendów
Badanie procesów zachodzących w atmosferze
Informowanie społeczeństwa o jakości
(czystości) powietrza.
28.01.2012 101
POMIAROM MONITORINGU
PODLEGAJ

stę\
enie gazów w powietrzu,
stę\
enie aerozoli w powietrzu,
analiza jakościowa aerozoli,
analiza ilościowa aerozoli,
opad atmosferyczny,
analiza opadu jakościowa,
analiza opadu ilościowa
pH.
28.01.2012 102
POMIARY CHEMIZMU OPADÓW
ATMOSFERYCZNYCH
Integralną częścią programu monitoringu
zintegrowanego są pomiary chemizmu
opadów atmosferycznych, jako
podstawowego czynnika przenoszącego
zanieczyszczenia z atmosfery do
ekosystemów.
28.01.2012 103
MONITORING FORM
SKAśENIA
Wyró\
niamy następujące formy
monitoringu zanieczyszczeń:
Emisja zanieczyszczeń u z
ródeł
Imisja zanieczyszczeń daleko od z
ródeł
Transmisja zanieczyszczeń
przenoszonych ponad obszarami
transgranicznymi
Depozycja opadów na powierzchnię
obszaru
28.01.2012 104
BAZA DANYCH AIRBASE
Polska uczestniczy w programie
Europejskiej Agencji Środowiska(EEA) i
Europejskiej Sieci Informacji i
Obserwacji Środowiska (EIONET)
obejmującym przekazywanie danych o
stę\
eniach zanieczyszczeń powietrza do
europejskiej bazy danych AIRBASE.
28.01.2012 105
POMIARY PODSTAWOWE
Pomiar stę\
enia:
ozonu
dwutlenku siarki
tlenków azotu
tlenku węgla
węglowodorów
pyłu zawieszonego
28.01.2012 106
POMIARY DODATKOWE
Pomiar:
kierunku i prędkości wiatru
temperatury
wilgotności względnej powietrza
natę\
enia promieniowania
słonecznego
opadu
28.01.2012 107
WYMAGANIA STAWIANE
METODOM POMIAROWYM (1)
" Zapewnienie odpowiedniego zakresu
pomiarowego
" Określenie progu oznaczenia stę\
enia
zanieczyszczenia
" Zapewnienia odpowiedniej dokładności i
precyzji pomiaru
28.01.2012 108
WYMAGANIA STAWIANE
METODOM POMIAROWYM (2)
" Zapewnienie selektywności oznaczeń
" Przydatność do warunków polowych
" Zapewnienie powtarzalności pomiarów
28.01.2012 109
Monitoring stanu
zanieczyszczenia powietrza w
małopolsce
Małopolska sieć
monitoringu powietrza
Małopolska sieć automatycznego monitoringu stanu
zanieczyszczenia powietrza składa się z 10 stacji
rozmieszczonych w całym województwie.
Stacje ulokowane są w:
Kraków  Nowa Huta
Kraków - Kurdwanów
Kraków - Aleja Krasińskiego
Tarnów
Skawina
Zakopane
Nowy Sącz
Trzebinia
Olkusz
Szarów
Szymbark
Sucha Beskidzka
28.01.2012 111
W stacjach monitoringu powietrza prowadzone są ciągłe
pomiary takich zanieczyszczeń jak:
dwutlenek siarki SO2
tlenek azotu NO
dwutlenek azotu NO2
tlenki azotu NOx
tlenek węgla CO
ozon O3
pył zawieszony PM10
benzen*
Ponadto na poszczególnych stacjach mierzone są parametry meteo.
28.01.2012 112
Dwutlenek siarki
Tlenki azotu NOx
Tlenek węgla CO
Pył zawieszony PM 10
Ozon
Aleja Krasińskiego
Dwutlenek siarki  rok 2011
Pył zawieszony PM 10  rok 2011
Pył zawieszony PM 10
28.01.2012 121
DYREKTYWA LCP W
ODNIESIENIU DO
ENERGETYKI POLSKIEJ
DYREKTYWA 2001/80/WE
Jest to Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 23.X.2001 r. w sprawie ograniczenia emisji
niektórych zanieczyszczeń do powietrza z du\
ych
z
ródeł spalania paliw. Nazywana jest Dyrektywą
LCP.
Celem dyrektywy LCP jest znaczne zmniejszenie
poziomów emisji SO2, NOx i pyłów.
Dotyczy ona z
ródeł spalania paliw, których minimalna
moc cieplna jest równa lub większa od 50 MW.
28.01.2012 123
PODZIAA
y
RÓDEA
SPALANIA PALIW
WG DYREKTYWY LCP
Istniejące obiekty  uzyskały pozwolenie na budowę
przed 1.VII.1987 r.
Nowe obiekty  uzyskały pozwolenie na budowę
1.VII.1987 r. lub póz
niej a z wnioskiem o pozwolenie
wystąpiono przed 27.XI.2002 r. i zostały oddane do
u\
ytkowania nie póz
niej ni\
27.XI.2003 r.
Najnowsze obiekty  z wnioskiem o pozwolenie
wystąpiono po 26.XI.2002 przy dowolnej dacie
uruchomienia oraz te które będą uruchomione po
27.XI.2003 r.
28.01.2012 124
MOśLIWOŚCI SPEA
NIANIA WYMAGAC

DYREKTYWY LCP
Wymagania Dyrektywy LCP mo\
na spełniać na dwa
sposoby:
1. Ustanowienie standardów emisji.
2. Opracowanie dla z
ródeł istniejących Krajowego
Programu Redukcji Emisji (KPRE).
Zasadnicze restrykcje wynikające z Dyrektywy LCP są
nakierowane na tzw. z
ródła istniejące.
W praktyce Dyrektywa LCP w warunkach polskich
dotyczy wszystkich elektrowni, elektrociepłowni i
ciepłowni.
28.01.2012 125
AKTUALNA SYTUACJA PRAWNA
POLSKICH WYTWÓRCÓW ENERGII
ELEKTRYCZNEJ I CIEPA
A
Ustawa z dnia 27.IV.2001 r. Prawo Ochrony
Środowiska,
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
25.XII.2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z
instalacji,
Dyrektywa 2001/80/WE z dnia 23.X.2001 r. w
sprawie ograniczenia emisji niektórych
zanieczyszczeń do powietrza z du\
ych z
ródeł
spalania paliw,
Zapisy Traktatu o Przystąpieniu Rzeczpospolitej
Polskiej do Unii Europejskiej (Załącznik XII).
28.01.2012 126
DEFINICJA y
RÓDA
A SPALANIA
1. Zgodnie z polskim prawem z
ródłem spalania jest
kocioł  taka definicja z
ródła spalania funkcjonuje w
prawie polskim od 1990 r.
2. Dla Komisji Europejskiej zgodnie z interpretacją z
IX.2005 r. za z
ródło (pojedynczą jednostkę istniejącą
jak i nową) uznaje się komin.
3. Propozycja Polski  standardowy komin  komin
polski;
Moc z
ródła = (Energia chem. paliw spalonych w
kotłach podłączonych do komina)/(Standardowy czas
pracy = 6000 h/rok)
28.01.2012 127
SKUTKI RÓśNYCH DEFINICJI y
RÓDA
A EMISJI
LICZBA KOTA
ÓW I EMISJA W TYS. MG W 2005 R.
1200
1000
800
kocioł
600
komin
400
komin polski
200
0
L. kotłów Emisja SO2 Emisja Emisja
NOx pyłów
28.01.2012 128
SKUTKI RÓśNYCH DEFINICJI
y
RÓDA
A EMISJI
Definicja z
ródła Przedsiębiorstwa Ilość kotłów
z
ródło = kocioł 85 395
z
ródło = komin 246 1129
28.01.2012 129
Standardy emisji dla paliw stałych
wg. Dyrektywy LCP
Emisja substancji y
ródła istniejące i nowe y
ródła najnowsze
w mg/Nm3
>100 i <500 MW > 500 MW > 100 MW
Standardy emisyjne obowiązujące od 1.I.2008 r.
SO2 2000-400 liniowo 400 200
NO2 600 500 200
Pyły 100 50 30
Standard emisyjny obowiązujący od 1.I.2016 r.
NO2 600 200 200
28.01.2012 130
Ró\
ne sposoby redukcji CO2
Wychwytywanie
Efektywność
CO2,
energetyczna
Biopaliwa
CCS
Dekarbonizacja
H2
H2
28.01.2012 131
131
Stopień zaawansowania poszczególnych technologii
Kotły pyłowe
parametry podkrytyczne
i nadkrytyczne
Proces separacji
Kotły fluidalne
Oxyspalanie
CO2 ze spalin
parametry podkrytyczne
i nadkrytyczne
Poligeneracja
Separacja
CCS
IGCC
tlenu
Układy
zgazowania
Dojrzałe
węgla
Faza
technologie,
Faza
badawcza
Dojrzałe
wykorzystywane
demonstracyjna
28.01.2012 pilota\
owa 132
technologie na małą skalę
Składowanie - CCS
28.01.2012 133
Spalanie w powietrzu
SPALINY
POWIETRZE
 = 1,3
~ 16%
~ 79 % N2 ~ 79 % N2
~ 21%O2 +
& CO2
~ 5%O2 NOx;SO2
Oxy  spalanie
� = 99%
 = 1,05
~ 79 % N2 ~ 21%O2
NOx;SO2
~ 5%O2
SEPARACJA
~ 90%CO2
~ 95%O2 +
28.01.2012 134
~ 5%N2
~ 5%N2
Przyszłe elektrownie węglowe
Przyszłe elektrownie węglowe
Przyszłe elektrownie węglowe
Przyszłe elektrownie węglowe
Zero-emisyjne
elektrownie
z separacją CO2
Separacja CO2
Separacja CO2 Spalanie
przed procesem
po procesie w atmosferze
spalania
spalania tlenowej
IGCC
28.01.2012 135
135
Separacja CO2 ze spalin po procesie
Separacja CO2 ze spalin po procesie
Separacja CO2 ze spalin po procesie
Separacja CO2 ze spalin po procesie
spalania
spalania
spalania
spalania
Powietrze
Kocioł Oczyszczanie Wychwyt
spalin CO2
Paliwo
CO2
Para
Turbina
parowa
Pompa
Generator
28.01.2012 136
Układ gazowo-parowy zintegrowany ze zgazowaniem
Układ gazowo-parowy zintegrowany ze zgazowaniem
Układ gazowo-parowy zintegrowany ze zgazowaniem
Układ gazowo-parowy zintegrowany ze zgazowaniem
węgla IGCC
węgla IGCC
węgla IGCC
węgla IGCC
CO2
POMPA
28.01.2012 137
IGCC - Poligeneracja
IGCC - Poligeneracja
IGCC - Poligeneracja
IGCC - Poligeneracja
IGCC:
Integrated
Turbina gazowa
Gasification
Powietrze
Combined
Cycle
CO2
Para
Turbina parowa
Elektryczność
Syngaz
Tlen
Woda Konwersja
Para
Syngazu
Usuwanie
Chemikalia
rtęci
Usuwanie
CO2 i siarki
CO2
Węgiel
Usuwanie
Koks naftowy
cząstek
Produkty
Gazyfikator
stałych
rafineryjne
Biomasa
Siarka
Odpady
śu\
el/Sadza
Produkty stałe
NETL
28.01.2012 138
OPA
ATY
Tytuł V  Środki finansowo-prawne
Dział I  Przepisy ogólne
Dział II  Opłaty za korzystanie ze środowiska
Rozdz. 1 Wnoszenie opłat
Rozdz. 2 Stawki opłat za korzystanie ze
środowiska
Rozdz. 3 Opłaty podwy\
szone
Rozdz. 4 Przepisy szczególne dotyczące opłat za pobór
wody, wprowadzanie ścieków i za składowanie
odpadów
Dział III  Administracyjne kary pienię\
ne
Rozdz. 1 Postępowanie w sprawie wymierzania
kary
Rozdz. 2 Wysokość kar
Rozdz. 3 Przepisy szczególne dotyczące kar za
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
wprowadzanie ścieków oraz emisję hałasu.
Dział IV  Odraczanie, zmniejszanie oraz umarzanie
podwy\
szonej opłaty za korzystanie ze środowiska oraz
administracyjnych kar pienię\
nych
Wnoszenie opłat
Art. 284
1. Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym
zakresie wysokość nale\
nej opłaty i wnosi ją na
rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.
2. Osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami ponoszą
opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w
jakim korzystanie wymaga pozwolenia na
wprowadzanie substancji lub energii do środowiska
oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w
rozumieniu przepisów ustawy  Prawo wodne
Stawki opłat za korzystanie ze
środowiska
Art. 291
1. Stawki opłat ustalone w art. 290 ust. 1 oraz ustalone na
podstawie art. 290 ust. 2, za rok poprzedni, podlegają z
dniem 1 stycznia ka\
dego roku podwy\
szeniu w stopniu
odpowiadającym średniorocznemu wskaz
nikowi cen
towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ogłaszanemu
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w
formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym
Rzeczpospolitej Polskiej  Monitor Polski
2. Ogłoszone to musi być nie póz
niej ni\
do dnia 31 X
ka\
dego roku
OBWIESZCZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA
z dnia 26 września 2011 r.
w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze
środowiska na rok 2012
M.P. 2011.94.958
Załączniki do obwieszczenia MŚ
Załącznik nr 1
Górne jednostkowe stawki opłat za korzystanie ze
środowiska na rok 2012
Załącznik nr 2
Jednostkowe stawki opłat za korzystanie ze środowiska na
rok 2012
Tabele Załącznika nr 2
Tabela A
Jednostkowe stawki opłat za 1 kg substancji
wprowadzanych ze ściekami do wód lub do ziemi,
wyra\
onych jako wskaz
nik
Tabela B
Jednostkowe stawki opłat za 1 kg substancji
wprowadzanych ze ściekami do wód lub do ziemi
Tabela C
Jednostkowe stawki opłat za wprowadzanych do wód lub
do ziemi 1 dam3 (1000 m3) wód chłodniczych
Tabela D
Jednostkowe stawki opłat za 1 m2 powierzchni
zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni, z których są
wprowadzane do wód lub do ziemi wody opadowe lub
roztopowe, ujęte w otwarte lub zamknięte systemy
kanalizacyjne, z wyjątkiem kanalizacji ogólno spławnej
Tabela E
Jednostkowe stawki opłat za ka\
de rozpoczęte 100 kg
przyrostu masy ryb innych ni\
łososiowate albo innych
organizmów wodnych
Tabela F
Jednostkowe stawki opłat za pobór 1 m3 wody podziemnej i
1 m3 wody powierzchniowej śródlądowej
Tabela G
Jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły wprowadzane do
powietrza
Tabela H
Jednostkowe stawki opłat za gazy wprowadzane do
powietrza powstające przy przeładunku benzyn
silnikowych
Tabela I
Jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły wprowadzane do
powietrza z kotłów o nominalnej mocy cieplnej do 5 MW
opalanych węglem kamiennym, koksem, drewnem, olejem
lub paliwem gazowym, dla których nie jest wymagane
pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do
powietrza albo pozwolenie zintegrowane
Tabela J
Jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły wprowadzane do
powietrza z procesów spalania paliw w silnikach
spalinowych
Tabela K
Jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły wprowadzane
do powietrza z chowu lub hodowli drobiu
Tabela L
Jednostkowe stawki opłat za umieszczenie odpadów na
składowisku
Opłaty podwy\
szone
Art. 292
W przypadku braku wymaganego pozwolenia podmiot
korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwy\
szone
o 500 % za:
1) wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów;
2) pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do
ziemi.
Wybrane jednostkowe stawki opłat
1. Benzo/a/piren 349,44 zł/kg
2. Dwutlenek siarki 0,49
3. Dwutlenek węgla 0,27 zł/Mg
4. Pyły węglowo-grafitowe, sadza 1,35
5. Pyły ze spalania paliw 0,33
6. Tlenek węgla 0,11
7. Tlenki azotu (NO2) 0,49
8. Węglowodory pierścieniowe 1,32