ZABURZENIA CZUCIA




W. Jakimowicz "Neurologia kliniczna"




DROGA CZUCIA POWIERZCHOWNEGO :



receptory obwodowe


nerw rdzeniowy


zwój nerwowy


korzeń grzbietowy



rogi tylne RK




włókna przechodzą przez spoidło
przednie w okolicy kanału środkowego
na stronÄ™ przeciwnÄ… rdzenia




ku górze w sznurach bocznych



w bocznej części rdzenia przedłużonego
i mostu
(jako wstęga rdzeniowa)




dołączaja się do wstęgi przyśrodkowej
na wysokości śródmózgowia



jądro brzuszne tylne wzgórza



promienistość wzgórza
(w odnodze tylnej torebki wewn.)



kora mózgu
(zakręt zaśrodkowy)



JAKOÅšCIOWE ZABURZENIA CZUCIA :


· kauzalgia :

występuje w niecałkowitym uszkodzeniu nerwu obwodowego (podrażnienie)
zawierającego dużą ilość włókien autonomicznych np. n.pośrodkowy, n. kulszowy
jest bardzo silny ból o charakterze pieczenia i palenia
ból nasila się przy dotyku i ucisku miejsca lokalizacji
skóra porażonego obszaru jest zaczerwieniona, sucha i bardzo wrażliwa na dotyk

· neuralgia (rwa) :

ma charakter napadowy
można ustalić tor bólowy biegnący wzdłuż danego nerwu (korzenia)
odczuwa siÄ™ jako przechodzenie prÄ…du, rwanie, palenie, pieczenie

· bóle fantomowe :

u ludzi po amputacjach kończyn
ból w miesjcu amputowanej częśći, niekiedy bardzo silny, o charakterze
kauzalgicznym

· parestezje :

spaczone odczuwanie zwykłych bodźców
np. dotyk odczuwany jak szczypanie, zimno jak ból
towarzyszy mu uczucie mrowienia, drętwienia, cierpnięcia
dolegliwości są samoistne tzn. występują bez wyraźnego bodźca, lub pod wpływem
bodźcow podprogowych
są szczególnie częste w przypadku uszkodzenia nerwów obwodowych (po długim ich
uciśnięciu), ale mogą też wystąpić w przypadku innego umiejscowienia procesu
chorobowego w obrębie dróg czuciowych (SM, napad padaczkowy czuciowy)

· hiperpatia :

objawy podobne do parestezji
zazwyczaj w uszkodzeniu wzgórza
nawet lekkie dotknięcie skóry wywołuje silny ból, który długo się utrzymuje i
promieniuje do odległych okolic






ZABURZENIA CZUCIA W ZALEŻNOŚCI OD LOKALIZACJI :


· uszkodzenie nerwów obwodowych :

stwierdza się zniesienie wszystkich rodzajów czucia
zakres zaburzeń odpowida obszarowi zaopatrywanemu przez dany nerw (w nerwch
biegną włókna z różnych korzonków)
w razie częściowego uszkodzenia nerwu zaburzenia czucia obejmują zwykle
mniejszy obszar, stwierdza się miejsce całkowitego zniczulenia otoczone pasmem
niedoczulicy, lub też samą niedoczulicę
towarzyszy niedowład, lub porażenie w zakresie mięśni zaopatrywanych przez nerw

· uszkodzenie splotu :

splotowe zaburzenia czucia
towarzyszy niedowład, lub porażenie wiotkie


· uszkodzenie korzonków tylnych :

objawy podrażnienia :
› zależą od zmian zapalnych w korzonkach, lub procesów rozciÄ…gajÄ…cych i
uciskajÄ…cych te korzonki
› ból korzonkowy w obrÄ™bie przebiegu danego korzonka np. ból opasujÄ…cy w
podrażnieniu korzonkow piersiowych
› ból nasila siÄ™ w okolicznoÅ›ciach, które powodujÄ… ­ ciÅ›nienia PMR np. kaszel,
kichanie , defekacja (ucisk korzonka w przestrzeni podpajęczynówkowej)
› Å‚Ä…cznie z bólem mogÄ… wystÄ…pić parestezje
› C4
ból promieniuje do barku i okolicy obojczykowej
› C5
ból promieniuje do ramienia
› C6
ból promieniuje do kciuka
› C7
ból promieniuje do palca środkowego
› C8
ból promieniuje do małego palca
› Th1
ból promieniuje do łokciowej powierzchni przedramienia
› Th2
Th12
ból opasujący w odpowiednich dermatomach na klatce piersiowej i
jamie brzusznej
› L1
L2 - ból w okolicy pachwiny
› L3
L4
ból na przedniej powierzchni uda
› L5
ból promieniuje do palucha
› S1
ból promieniuje do pięty, podeszwy i małego palca

objawy ubytkowe :
› jeÅ›li dojdzie do przerwania korzonka dochodzi do zniesienia w odpowiednim
polu korzonkowym wszystkich rodzajów czucia
› uszkodzenie tylko 1 korzonka może nie dać objawów gdyż posczególne pola
korzonkowe zachodzą na siebie dachówkowato
› dopiero uszkodzenie 2
3 korzonków może dać widoczne objawy
› tylko uszkodzenie grubych korzonków tj. L5 i S1 może dać objawy w części
odpowiedniego pola korzonkowego


· uszkodzenie dróg czuciowych rdzenia krÄ™gowgo :

uszkodzenie sznurów tylnych :
› objawy ataksji po stronie uszkodzenia
› vide ataksja czuciowa
uszkodzenie istoty szarej w okolicy kanału środkowego :
› vide zespół wewnÄ…trzrdzeniowy
uszkodzenie istoty szarej rogów tylnych :
› zniesienie czucia bólu i temperatury po stronie uszkodzenia przy zachowanym
czuciu dotyku i ucisku w obrębie danego pola korzonkowego (czucie
rozszczepienne)
połowicze uszkodzenie rdzenia :
› vide zespół zewnÄ…trzrdzeniowy i zespół Brown Sequarda


· uszkodzenie dróg czuciowych w pniu mózgu :

zaburzenia czucia po przeciwległej stronie ciała
drogi czucia w dolnej części pnia leżą w znacznej odległosci od siebie, dlatego
mogą powstać różne zespoły zaburzeń czucia
w śródmózgowiu drogi te zbiegają się
drogi czuciowe leżą w pobliżu innych dróg i jąder nn. czaszkowych stąd
zazwyczaj dołaczają się inne objawy

· uszkodzenie dróg czuciowych na poziomie wzgórza :

jÄ…dro brzuszne tylne (jÄ…dro boczne)
klasycznie przy zamknięciu a. thalamostriata, lub a. thalamogeniculata
upośledznie, lub zniesienie czucia na przeciwległej stronie ciała
najbardziej upośledzone jest czucie głebokie, mniej czucie dotyku i
temperatury, a najsłabiej czucie bólu
› najprawdopdobniej zależy to od liczby włókien nieskrzyżowanych
bóle wzgórzowe :
› bardzo silne, napadowe
› mogÄ… obejmować caÅ‚Ä… poÅ‚owÄ™ ciaÅ‚a
› nie ustÄ™pjÄ… po Å›rodkach przeciwbólowych
› majÄ… charakter hiperpatii
- vide zespół wzgórzowy


· uszkodzenie dróg czuciowych w torebce wewnÄ™trznej :

niedoczulica, lub zniesienie czucia po przeciwległej połowie ciała
najbardziej zaburzone czucie głębokie
silniej wyrażone w obrębie odsiebnych części kończyn
często towarzyszy im niedowład, lub porażenie połowicze

· uszkodzenie pól czuciowych kory mózgowej :

poszczególne części ciała mają swoją reprezentację czuciową w określonych
odcinkach kory (zakrętu zaśrodkowego) przeciwległej półkuli (tj. w przypadku
kory ruchowej, ale nie tak ściśle określona)
zaburzenia czucia mogą być ograniczone tylko do jednej kończyny, lub jej częsci
najczęściej odsiebne części kończyn
zaburzenia czucia róznicującego (dyskryminacyjnego) :
› niemożność oceny nasilenia i lokalizacji bodźców
› chory daje zmienne odpowiedzi, niepewność, badania w różnym czasie dajÄ…
odmienne wyniki
zaburzenia czucia głębokiego
plackowate zaburzenia czucia
napady ogniskowe typu czuciowego