Projekt komina żelbetowego
Opracowanie przedstawia ramowy plan obliczeo komina. Częśd obliczeo została
przedstawiona szerzej, pozostałe punkty obliczeo zostały tylko
zasygnalizowane. W opracowaniu dla części obliczeo zamieszczono wyjaśnienia,
materiał o tym charakterze został wyróżniony w tekście niebieską czcionką.
Opracowanie nie jest kompletnym przedstawieniem obliczeo i nie zastępuje
wykładów i zajęd z projektowania.
1.0 Określenie geometrii komina
1.1 Dane projektowe
Wysokośd komina H [m]
Rodzaj paliwa (węgiel I, węgiel II, koks, węgiel brunatny)
Zużycie paliwa Q [kg/h]
Przewidywany stosunek (nadmiar) powietrza dostarczanego do wymaganego =2,0
Temperatura gazów wlotowych td [�C]
Wysokośd komina H odnosimy od oparcia na płycie fundamentowej, hf grubośd
płyty fundamentowej przyjmujemy w sposób przybliżony dla kominów H60
przyjmujemy hf około 1,8 m dla kominów H120 przyjmujemy hf około 2,8 m, dla
pośrednich wysokości hf interpolujemy.
1.2 Średnica komina
Średnicą wewnętrzną wylotu komina określamy na podstawie wzoru
określającego minimalną powierzchnię wylotu komina:
Powierzchnię f1 odczytujemy z tablicy pomocniczej 1 w zależności od rodzaju
paliwa i przyjętego nadmiaru powietrza. Z tej samej tablicy odczytujemy
kalorycznośd paliwa K (należy przyjąd wartośd średnią z podanego dla danego
gatunku paliwa zakresu, wartośd K podstawiamy do wzoru w kJ/h, wartośd Q w
kg/h a v w m/s). Występującą we wzorze średnią temperaturę gazów w kominie
obliczamy z zależności (wartości podstawiamy w �C)
Temperaturę tg (górną u wylotu komina) obliczamy zakładając uzależniony od
temperatury wlotowej gazów spadek temperatury na wysokości komina:
dla temp. td Ł� 200 �C spadek o 0,5 �C na m wysokości komina,
dla temp td 200 �300 �C spadek o 0,75 �C na m wysokości komina,
dla temp td ł� 300 �C spadek o 1,0 �C na m wysokości komina.
Prędkośd gazów w kominie v przyjmujemy dla kominów o wysokości do 80m, ze
wzoru v = 0,1 H *m/s+, dla kominów wyższych przyjmujemy stałą wartośd v = 8
m/s.
Tablica pomocnicza 1
Nadmiar powietrza 2,00 1,75 1,50 1,40 1,25 1,00
Zawartośd CO2 w spalinach [%] 9 � 10 10 � 11 12 � 13 13 � 14 15 � 17 18 � 21
Wartośd
Paliwo kaloryczna K Wymagana wartośd f1 wylotu komina [cm2]
[MJ/kg]
Węgiel kam. I 30,5 � 32,5 12,3 10,7 9,1 8,5 7,6 6,2
Węgiel kam. II 25,0 � 27,0 12,3 10,8 9,3 8,7 7,8 6,3
Węgiel brunatny 20,0 � 22,0 12,9 11,3 9,8 9,2 8,3 6,8
Koks 29,5 � 31,5 12,4 10,8 9,2 8,6 7,7 6,2
Torf, drewno 12,5 � 15,5 13,2 11,7 10,2 9,6 8,7 7,2
Sprawdzamy warunek minimalnej wysokości komina .
Jeżeli warunek ten nie jest spełniony zwiększamy wysokośd komina.
Obliczamy średnicę wylotu komina .
Średnica wewnętrzną przy podstawie określamy poprzez przyjęcie nachylenia
pobocznicy komina. Następnie przyjmujemy grubośd wymurówki wewnętrznej,
grubośd izolacji i grubośd trzonu komina.
Nachylenie pobocznicy od 1 % dla kominów H120 do 3% dla kominów H60. Jako
wymurówkę stosujemy cegłę klinkierową gr.12 cm a jako izolację szkło piankowe,
wełnę bazaltową lub żużel granulowany. Grubośd izolacji 10 cm (wełna), 12 cm
(szkło piankowe) i min 15 cm (żużel).
1.3 Wymiary czopucha
Przekrój czopucha powinien spełniad zależnośd ł� .
Przy przyjęciu prostokątnego przekroju czopucha o proporcjach boków a i b=1,5a
mamy: .
1.4 Zestawienie geometrii komina
Komin dzielimy na segmenty o wysokości nie przekraczającej 10 m. Każdy
segment (oprócz najwyższego) zaopatrzony jest u góry w wspornik
podwykładzinowy.
Rys.1 Przekrój przez wspornik podwykładzinowy
Tabela 1 Geometria komina
Nr Poziom Grubośd Średnica Grubośd Średnica Grubośd Średnica Średnica
segm. przekroju płaszcza zewnętrzna izolacji zewnętrzna wymurówki zewnętrzna wewnętrzna
[m] [m] płaszcza [m] izolacji [m] wymurówki wymurówki
[m] [m] [m] [m]
174 0,2 6,54 0,1 6,14 0,12 5,94 5,7
1
170 0,2 6,66 0,1 6,26 0,12 6,06 5,82
170 0,2 6,66 0,1 6,26 0,12 6,06 5,82
2
160 0,2 6,96 0,1 6,56 0,12 6,36 6,12
W tablicy czcionką niebieską wpisano fragment przykładowych danych dla komina H174.
2.0 Zestawienie obciążeo działających na komin
2.1 Ciężar własny komina
Ciężar objętościowy poszczególnych materiałów
ł = 25 kN/m3 żelbet
ł = 18 kN/m3 cegła kominowa
ł = 19,5 kN/m3 cegła klinkierowa lub szamotowa
ł = 1,5 kN/m3 szkło piankowe
ł = 0,8 kN/m3 wełna bazaltowa
ł = 3,5 kN/m3 żużel granulowany
Ciężar poszczególnych warstw w segmencie
Gi = (p�/2) (Dg + Dd  2g) h g ł
Dg - średnica zewnętrzna górna
Dd - średnica zewnętrzna dolna
h - wysokośd segmentu
g - grubośd warstwy
ł - ciężar objętościowy materiału warstwy
Ciężar głowicy na ostatnim segmencie
Gg= (p�/4) gg hg (dw + gg) ł
hg  wysokośd głowicy
dw  średnica wewnętrzna
gg  grubośd głowicy
Ciężar wspornika
G = (p�/2) (Dg  2gt - a) h a ł
w
h  wysokośd wspornika
a  wysięg wspornika
gt  grubośd trzonu
Ciężar własny komina w fazie montażu GM
GM = Gt + Gi + Gw + G
w
Ciężar własny komina w fazie eksploatacji GE
GE = Gt + Gi + Gw + G
w
Tablica 2. Ciężar własny komina w fazie montażu i eksploatacji  wartości charakterystyczne
Nr Poziom Trzon Wspornik Izolacja Wymurówka
Ciężar GM Ciężar GE
segmebtu. przekroju Gt G Gi Gw
w
ponad ponad
podstawy [kN] [kN] [kN] [kN]
przekrojem przekrojem
segmentu
podstawy podstawy
[m]
segmentu segmentu
[kN] [kN]
1 170 410,2 32,4 11,5 172,9 627,0 627,0
2 160 1038,3 65,2 29,7 447,7 2207,9 2207,9
3 150 1085,4 68,5 31,1 469,7 3862,6 3862,6
W tablicy czcionką niebieską wpisano fragment przykładowych danych dla komina H174
2.2 Obciążenie wiatrem
Sprawdzenie podatności komina na dynamiczne działanie porywów wiatru
Jeżeli wysokośd komina HŁ�100m to nie sprawdzamy podatności komina na
działanie porywów wiatru tylko przyjmujemy stałą wartośd współczynnika
dynamicznego działania porywów wiatru �=2,0
Podstawowa częstośd drgao własnych
G  jednostkowy ciężar komina (ciężar pasa komina o wysokości 1m) w poziomie
oparcia trzonu na fundamencie. Do ciężaru wliczamy ciężar trzonu, izolacji i
wykładziny *kN m-1]
EI0  sztywnośd przekroju trzonu komina w poziomie oparcia na fundamencie
K  współczynnik obliczony na podstawie tablicy (lub wzorów) z załącznika 3
punkt 1 normy kominowej PN-88/B-03004
Logarytmiczny dekrement tłumienia drgao d�
Wartośd obciążenia od działania wiatru dla fazy eksploatacji
qk  charakterystyczne ciśnienie prędkości wiatru dla wybranej strefy wiatrowej
(wartośd dla strefy II z normy PN-77/B-02011,Az1:2011 - qk = 0,35 kN/m2)
powiększone o 20%
Ce  współczynnik ekspozycji dla terenu kategorii A wg PN-77/B-02011
Cx  współczynnik oporu aerodynamicznego wg załącznika 2 normy PN-88/B-
03004. Dla przekrojów kołowych:
Komin żelbetowy H/Dśr d"25 - Cx = 0.7 (1  0.25 log 25 (Dśr/H))
Komin żelbetowy H/Dśr >25 - Cx = 0.7
Komin murowany H/Dśr d"25 - Cx = 0.9 (1  0.25 log 25 (Dśr/H))
Komin murowany H/Dśr >25 - Cx = 0.9
� współczynnik działania porywów wiatru obliczony wg punktu 3.2.3 normy PN-
88/B-03004 (do obliczenia tego współczynnika potrzebne będą podstawowy okres
drgao własnych i logarytmiczny dekrement tłumienia drgao)
łd  współczynnik obliczeniowy ujmujący konsekwencje niedokładności
zastosowanego modelu obliczeniowego:
Dla kominów o H<�100 m łd = 1,35
Dla kominów dla których 100md"Hd"250m łd = 1,30
Dla kominów o H>250 m łd = 1,25
Wartośd obciążenia od działania wiatru dla fazy montażu
2.2.1 Wpływ ugięcia II rzędu
sprawdzenie warunku
jeżeli ą e" 0,35 to
gdzie:
- odległośd przekroju od korony komina
H0  wysokośd całkowita komina
Lub w ujęciu normy PN-88/B-03004:
- wysokośd przekroju ponad poziomem terenu
H0  wysokośd całkowita komina
Rys.2 Wartośd funkcji f w zależności od stosunku /H0
2.2.2 Moment całkowity
jeżeli uwzględniamy wpływ ugięcia II rzędu:
M = MI + MII = MI (1 + a�2 f)
Tablica 3. Obciążenie wiatrem (wartości charakterystyczne)
174 2,19 1,163
1 26,4 35,81 71,62
170 2,18 1,155 71,62
170 2,18 1,155
2 68,1 77,94 747,8
160 2,14 1,134 819,42
160 2,14 1,134
3 71,1 80,63 1540,65
150 2,10 1,134 2360,06
W tablicy czcionką niebieską wpisano fragment przykładowych danych dla komina H174
Sposób określania wartości pomocniczych Mn przy wyznaczaniu Mn
Tablica 4. Obciążenie wiatrem dla fazy montażowej i eksploatacji
Moment Moment
Poziom Moment w fazie w fazie
Nr f
przekroju MI montażu eksploatacji
1 + a�2 f
segmentu.
[m] [kNm] MII MII
[kNm] [kNm]
174 0,00 0,00 1,00
1
170 0,02 0,02 1,004 71,62 57,35 71,69
170 0,027 0,02 1,004
2
160 0,08 0,03 1,006 819,42 659,47 824,34
160 0,08 0,03 1,006
3
150 0,15 0,05 1,011 2360,06 1908,81 2386,02
W tablicy czcionką niebieską wpisano fragment przykładowych danych dla komina H174
(Założono wartośd a� = 0,46)
3.0 Sprawdzenie naprężeo w trzonie komina
komin żelbetowy:
naprężenia w betonie
naprężenia w stali
B i C współczynniki odczytane z tablicy w normie PN-88/B-03004
współczynniki B i C zależą od wartości n, m� i
n = stosunek modułów sprężystości stali i betonu
m� - minimalny procent zbrojenia trzonu żelbetowego
dla zbrojenia pionowego m�
dla zbrojenia poziomego m�
mimośród działania wypadkowej siły pionowej w przekroju
promieo przekroju mierzony do środka grubości trzonu żelbetowego
Ab  pole przekroju trzonu (betonu)
Naprężenia dopuszczalne w stali (zbrojeniu) i betonie:
Ł� dla stanu montażowego
Ł� dla stanu eksploatacji
Ł� dla stanu montażowego
Ł� dla stanu eksploatacji
Tablica 5 Sprawdzenie naprężeo w trzonie komina w stadium montażowym
Nr Poziom Średni Pole Stopieo Siła Moment Mimo Wartośd Napręż. Napręż.
segm. przekr. promieo powierz. zbrojenia osiowa M śród w w stali
[m] trzonu betonu [%] N [kNm] siły betonie [MPa
[MPa]
rs Ab [kN] e0 [MPa]
[m] [m2] [m] [MPa]
1 170 3,23 4,0589 0,015 627,0 4228,5 6,74 2,09 1,00 19,09 12,0 213
2 160 3,38 4,2474 0,015 2207,9 14589,4 6,61 1,95 3,27 61,39 12,0 213
3 150 3,53 4,4359 0,015 3862,6 24657,6 6,38 1,81 5,17 91,77 12,0 213
W tablicy czcionką niebieską wpisano fragment przykładowych danych dla komina H174
Tablica 6 Sprawdzenie naprężeo w trzonie komina w stadium eksploatacji
Nr Poziom Średni Pole Stopieo Siła Moment Mimo Wartośd Napręż. Napręż
segm. przekr. promieo powierz. zbrojenia osiowa M śród w w stali
[m] trzonu betonu [%] N [kNm] siły betonie [MPa]
[MPa]
rs Ab [kN] e0 [MPa]
[m] [m2] [m] [MPa]
1 170 3,23 4,0589 0,015 627,0 5285,6 8,43 2,61 1,00 19,09 19,5 248
2 160 3,38 4,2474 0,015 2207,9 18236,8 8,26 2,44 3,35 63,96 19,5 248
3 150 3,53 4,4359 0,015 3862,6 30822,0 7,98 2,26 5,62 107,30 19,5 248
W tablicy czcionką niebieską wpisano fragment przykładowych danych dla komina H174
Komin murowany:
naprężenia w murze
A współczynnik odczytany z tablicy w normie PN-88/B-03004 zależny od i
Am  pole przekroju trzonu (muru)
Naprężenie dopuszczalne w murze:
 Ł� dla stanu montażowego
Ł� dla stanu eksploatacji
Tablica 3 bis. Obciążenie wiatrem dla komina murowanego H 74 m (wartości charakterystyczne)
Powierzchnia Wypadkowa
odniesienia obciążenia Przyrost
Poziom Obciążenie Moment
Nr Ce dla wiatrem na momentu
przekroju pk M
segmentu segmentu segment M
[m] [kPa] [kNm]
A W [kNm]
[m2] [kN]
74 1,73 0,919
1 26,4 24,02
70 1,70 0901 48,04 48,04
70 1,70 0,901
2 68,1 60,06
60 1,63 0,863 540,5 588,54
60 1,63 0,863
3 71,1 60,61
50 1,56 0,842 1143,9 1732,44
Tablica 5 bis. Sprawdzenie naprężeo w trzonie komina w stadium montażowym
Nr Poziom Promieo Pole Siła Moment Mimo Wart Wart Współ
seg przekr. wewnę przekr. osiowa M -śród -ośd -ośd -czynnik
men [m] -trzny muru N [kNm] siły A
[MPa
[MPa]
tu trzonu Am [kN] e0
r [m2] [m]
[m]
1 70 3,23 5,2673 379,2 28,43 0,075 0,023 0,93 1,05 0,07 1,02
2 60 3,38 6,6528 1576,7 471,83 0,299 0,088 0,92 1,19 0,28 1,08
3 50 3,53 8,1436 3042,5 1385,95 0,455 0,129 0,91 1,27 0,47 1,13
Czcionką niebieską wpisano przykładowe dane dla komina H74 o grubości ścianki w segmencie  1 równej 0,25m,
w segmencie  2 0,30m i w segmencie  3 0,35m oraz fmk = 4 MPa
Tablica 6 bis. Sprawdzenie naprężeo w trzonie komina w stadium eksploatacji
Nr Poziom Promieo Pole Siła Moment Mimo Wart Wart Współ
seg przekr. wewnę powierz. osiowa M -śród -ośd -ośd -czynnik
m. [m] -trzny muru N [kNm] siły A
[MPa
[MPa]
trzonu Am [kN] e0
r [m2] [m]
[m]
1 70 3,23 5,2673 379,2 48,043 0,127 0,039 0,93 1,07 0,08 1,63
2 60 3,38 6,6528 1576,7 588,54 0,373 0,110 0,92 1,23 0,30 1,71
3 50 3,53 8,1436 3042,5 1732,44 0,569 0,161 0,91 1,35 0,50 1,79
Czcionką niebieską wpisano przykładowe dane dla komina H74 o grubości ścianki w segmencie  1 równej
0,25m, w segmencie  2 0,30m i w segmencie  3 0,35m oraz fmk = 4 MPa
4.0 Sprawdzenie temperatury maksymalnej i gradientu temperatury w trzonie
Tablica 7. Wyznaczenie gradientu temperatury w trzonie
Promieo
Promieo Promieo
Grubośd
Poziom Grubośd Grubośd zewn.
zewn. trzonu zewn. izolacji
Nr segmentu przekroju trzonu Izolacji wymurówki wymurówki
rt ri
[m] [m] [m] rw
[m]
[m] [m]
[m]
1 174 0,2 3,27 3,07 2,97
0,1 0,12
170 3,33 3,13 3,03
2 170 0,2 3,33 3,13 3,03
160 3,48 3,28 3,03
Oznaczenia zastosowane w równaniu przenikania ciepła
Tablica 7. Wyznaczenie gradientu temperatury w trzonie (cd)
l�t l�i l�w
Nr k�t k�i k�w
rt/ri rt/rw
segmentu
[W/m K] [W/m K] [W/m K]
1 1,065 1,101 1 1,030 1,046
1,064 1,099 1 1,029 1,045 1,8 0,031 0,77
2 1,064 1,099 1 1,029 1,045
1,061 1,149 1 1,028 1,067
Wartości współczynnika przewodności cieplnej l�t przyjmujemy z normy kominowej PN-
B/88-03004 uwzględniając przewidywaną temperaturę pracy materiału.
l� l� l�
l� l� l�
Wartości współczynników napływu i odpływu ciepła a�n i a�0, W/(m2K) przyjmujemy
następująco:
- dla wewnętrznej strony wykładziny:
a�n = 8 + vs,
gdzie vs jest średnią prędkością gazów w kominie, m/s,
- dla zewnętrznej powierzchni trzonu przy obliczaniu różnicy temperatur w trzonie
(temperatura zimy):
a�0 = 24
- dla zewnętrznej powierzchni trzonu przy obliczaniu maksymalnej temperatury materiałów
(temperatura lata):
a�0 = 8
l�
Tablica 7. Wyznaczenie gradientu temperatury w trzonie (cd)
Spadek
Spadek
Spadek
tw "t "tn "t0 tz
Nr K
"tw "ti
"tt
segmentu
*�C+ *�C+ *�C+ *�C+ *�C+
[W/m2K]
*�C+ *�C+
*�C+
1 0,303 101,2 126,2 6,9 110,01 5,3 2,4 1,6
0,304 106,2 131,2 7,1 114,3 5,5 2,5
1,7 -25,0
2 0,295 106,2 131,2 7,1 113,6 6,5 2,4 1,6
0,297 111,2 136,2 7,4 117,2 6,7 2,5
1,7
Temperatury wewnętrzne przyjmujemy równe zadanej (z tematu) temperaturze spalin
powiększonej o 20%. Uwzględniamy zmniejszenie temperatury wraz z wysokością
komina (zmniejszenie temperatury możemy określid w sposób podany w punkcie 1.2
obliczeo). Do obliczeo gradientu temperatury w trzonie temperaturę zewnętrzną
przyjmujemy równą -25 �C. Dla trzonu żelbetowego spadek temperatury na jego
grubości ("tt) nie może przekroczyd 30 �C.
Tablica 8. Wyznaczenie temperatury maksymalnej w trzonie
Promieo
Promieo Promieo
Grubośd
Poziom Grubośd Grubośd zewn.
zewn. trzonu zewn. izolacji
Nr segmentu przekroju trzonu Izolacji wymurówki wymurówki
rt ri
[m] [m] [m] rw
[m]
[m] [m]
[m]
1 174 0,2 3,27 3,07 2,97
0,1 0,12
170 3,33 3,13 3,03
2 170 0,2 3,33 3,13 3,03
160 3,48 3,28 3,03
Tablica 8. Wyznaczenie temperatury maksymalnej w trzonie (cd)
l�t l�i l�w
Nr k�t k�i k�w
rt/ri rt/rw
segmentu
[W/m K] [W/m K] [W/m K]
1 1,065 1,101 1 1,030 1,046
1,8 0,031 0,77
1,064 1,099 1 1,029 1,045
2 1,064 1,099 1 1,029 1,045
1,061 1,149 1 1,028 1,067
l� l� l�
l� l� l�
l�
Tablica 8. Wyznaczenie temperatury maksymalnej w trzonie (cd)
tw "t "tw "tn "t0
"ti "tt
Nr K
segmentu
*�C+ *�C+ *�C+ *�C+ *�C+
[W/m2K] *�C+ *�C+
1 0,303 101,2 66,2 3,6 57,7 2,8 1,3 0,8
0,9
0,304 106,2 71,2 3,8 62,0 3,0 1,4
2 0,295 106,2 71,2 3,8 61,6 3,5 1,3 0,9
1,0
0,297 111,2 76,2 4,1 65,6 3,7 1,4
Do obliczenia temperatury maksymalnej w trzonie temperaturę zewnętrzną przyjmujemy
równą +35 �C. Dla trzonu żelbetowego maksymalna temperatura (ttmax) nie może
przekroczyd 70 �C.
Tablica 8. Wyznaczenie temperatury maksymalnej w trzonie (cd)
twym tizol tz
ttrz
Nr
segmentu
*�C+ *�C+ *�C+
*�C+
1 99,9 96,3 38,6
+35,0
104,8 101,0 39,0
2 104,9 101,1 39,5
109,8 105,7 39,7
Spełnienie warunków na ttmax i "tt zwalnia nas z konieczności sprawdzania szerokości
rozwarcia rys pionowych (termicznych) w kominie pod warunkiem zastosowania
zbrojenia obwodowego trzonu komina o odpowiedniej wielkości nie mniejszej niż m�min i
w rozstawie nie większym niż smax.
5.0 Sprawdzenie stateczności i ugięd komina
5.1 Ugięcia
Całkowite ugięcie (wychylenie) wierzchołka komina może wynikad z nałożenia się kilku form
przemieszczeo komina, ugięcia statycznego, obrotu fundamentu, przesunięcia fundamentu.
W projekcie obliczamy tylko ugięcie statyczne i porównujemy z wartością dopuszczalną:
Ugięcie statyczne spowodowane jest działaniem parcia wiatru. Obliczając wartośd tego
ugięcia można ciągłe działanie parcia wiatru zastąpid układem sił skupionych (jak w przy
obliczaniu momentów), należy także pamiętad o zmiennej sztywności (E��I) komina wraz z
wysokością; do celów obliczeniowych można na wysokości segmentu przyjmowad stałą
sztywnośd równą wartości średniej dla segmentu.
5.2 Statecznośd
Sprawdzenie wg zasad PN-88/B-03004
Siłę krytyczną obliczamy jak dla kominów o zmiennej geometrii ze wzoru:
Gdzie N0 siła pionowa u podstawy komina, E moduł sprężystości betonu z którego wykonany
jest komin, pozostałe oznaczenia jak na rysunku poniżej:
6.0 Przekrój osłabiony
Sprawdzenie nośności i przyjęcie zbrojenia trzyotworowego wg zaleceo normy PN EN 13084
2:2007 U.
Sprawdzenie nośności wykonamy przy następujących założeniach obliczeniowych:
Strefa rozciągana przekroju nie może byd większa niż połowa wysokości całego przekroju. W
strefie przyotworowej po każdej stronie przekroju oprócz normalnego zbrojenia pionowego
umieszczone jest zbrojenie zastępujące zbrojenie wycięte przez otwór. W obliczeniach
dodatkowe zbrojenie jest uwzględnione w ograniczony sposób poprzez pomniejszenie
jeszcze o wartośd 0,005��b��t.
Wzór na moment bezwładności przekroju komina z otworem uwzględniający stopieo
zbrojenia komina i obliczeniowe zmniejszenie przekroju zbrojenia w strefach
przyotworowych:
Moment bezwładności przekroju zbrojenia
Moment bezwładności przekroju betonu
Całkowity moment bezwładności
Naprężenia s�b sprawdzamy ze wzoru:
Gdzie N i M to siła pionowa i moment zginający w przekroju u podstawy otworu, m�1 jest
stopniem dodatkowego przyjętego zbrojenia przyotworowego (nie mniejszym jednak niż m�),
A jest powierzchnią przekroju betonu z uwzględnieniem zbrojenia a W równa się Ic/rśr.