PRAWO
Egzamin jednokrotny wybór 1z 4
50%+ zaliczenie
08:20 + poczÄ…tek
Wykład 1.
PRAWO UNIJNE
Dyrektywy- nakazują dostosowanie swojego prawa do założeń z niej wynikających.
Dostosowanie polskiego prawa do dyrektywy o ochronie praw konsumentów.
SÄ…dy ue:
'þtrybunaÅ‚ - tÅ‚umaczy co przepisy prawa unijnego oznaczajÄ….
y
ródłem regulacji stosunków miedzy podmiotami sa tzw. prywatne kodyfikacje.
Prace nad ujednoliceniem przepisów.
D raft
C ommon
F rame
Of R eference
Inne przepisy prywatne- zbiory przygotowywane przez organizacje
miÄ™dzynarodowe np. 'þLINIDROIT ( Paryż)
'þmiÄ™dzynarodowa izba handlowa w Paryżu ( jednolite zasady dot. Gwarancji
handlowych, akredyty zabezpieczajace)
Lex mercatoria- prawo kupieckie,( prywatne zbiory przepisów, zwyczaje handlowe)
nie obowiązuje w żadnym kraju
U'U'Gdzie i jak rozpatrywane sa spory w obrocie międzynarodowymU'U'
Sprawy moga byc rozpatrywane przed sadami państwowymi lub polubownymi-
arbitrazowymi
Sprawy majątkowe tylko przed państwowymi. Sa wyjątki- zależne od woli stron
umowy. Umowa o poddanie sprawy do sadu polubownego dokonywana przy
zawieraniu umowy np o dzieło. ( zapis na sad polubowny)
Można dokonać w/w po zawarciu umowy, po powstaniu sporu.
( w umowie o prace nie można umieścić takiego zapisu)
Często wybierane takie wyjście gdyż nie ma zaufania do sadów kraju kontrahenta
np. Polak z Rosjaninem ( sprawa w sadzie rosyjskim)
2 typy sadów polubownych:
'þInstytucjonalne (staÅ‚e)
'þAD HOC
Mamy doczynienia z konkretna instytucja ktora zajmuje sie rozstrzyganiem sporów.
Ma swoj regulamin określający zasady, kolejności działań, dokumentów oraz
kosztów. Lista arbitrów- można wybrać skład rozstrzygający dany spór. Określenie
języka w którym odbywa sie sprawa.
Pozwala z góry przewidzieć jak bedzie wyglądał tok sprawy.
Należy w umowie zaznaczyć ze sprawy bedą podlegać sądowi instytucjonalnemu.
Jeżeli nie wybierzemy konkretnego sadu sprawa kierowana do AD HOC.
W kodeksie postępowania cywilnego art. 1154-1217 dot. Jak postępowanie przed
sadem ad hoc ma wyglądać. Oraz jak ma postępować sad instytucjonalny na
terenie Polski ( w pewnym stopniu)
Dobieranie składu sadu arbitrazowego. ( nieparzysty, zazwyczaj 3 osobowy)
Każda ze stron sporu wybiera po 1 arbitrze, a oni wybierają przewodniczącego.
Jeżeli strona nie chce wybrać arbitra i zablokować sprawę, można go np.
wylosować .
Arbitrzy nie reprezentują interesów żadnej ze stron. Jest niezależny szczególnie od
strony ktora go powołała.
Przesadzenie czy dana sprawa moze byc rozstrzygana w sadzie polubownym. Np.
Czy istnieje zapis, czy zostały złożone odpowiednie dokumenty, czy zostało
opłacone postępowanie.
W sądzie AD HOC arbitrzy moga ustalić w jakim języku sie bd toczyć postępowanie.
Sady polubowne same określają procedury. Terminy, częstotliwość posiedzeń. Nie
sa sztywno związane przepisami tak jak sad państwowy. Sa za to pewne kanony
postępowania których sady polubowne nie moga zmienić, aby zapobiec
kwestionowaniu orzeczeń przez niego wydanych.
'þelementarne zasady:
-Obie strony sporu musza byc zawsze zawiadamiane o posiedzeniach itd.
-Każda ze stron musi mieć możliwość obrony swoich praw, przedstawienia
stanowiska, dowodów, świadków itd.
Kiedy wszystkie w/w procedury zostały dopenlnione toczy sie postępowanie. Sad
wydaje rozsyrzygnięcie pod postacią wyroku. Podpisywany jest przez wszystkich
arbitrów. Ten który sie nie zgadza moze napisać zdanie odrębne dlaczego sie nie
zgadza, aczkolwiek musi wyrok podpisać.
Sprawy przed sadami polubownymi sa rozstrzygane raz. Przed sadami
państwowymi postępowanie 2,3 instancyjne. Aby jedna sprawa była ostatecznie
rozstrzygnięta musi przejść czasem przez instancje.
Jest to jedna z zalet sądownictwa polubownego- szybkość rozstrzygania. Lecz
strony pozbawiają sie możliwości odwołania.
Orzeczenia sadów państwowych moga byc egzekwowane przy pomocy aparatu
państwa np. Komorników
Aby użyć takich aparatów orzeczenie sadu polubownego musi byc
zaakceptowany przez sad państwowy. Bada czy wspomniane wcześniej
elementarne zasady zostały dopełnione. Nie bada merytorycznych założeń danej
sprawy.
Podobna procedura dotyczy wyroków wydanych w sadach polubownych za
granicÄ….
Na etapie realizacji wyroków po przejściu w/w procedur nie ma różnicy czy sprawa
była rozstrzygana w sadzie polubownym czy państwowym.
Podsumowanie, zalety sadów polubownych:
-Szybsze rozstrzygnięcie
-Niższe koszty postępowania ( nie ma instancji)
-Większa elastyczność
-Swoboda w doborze języka w którym bedzie prowadzone postępowanie
-Arbitrami nie musza byc prawnicy ( w wielu sporach wiedza prawnicza nie ma
znaczenia, np ważniejsza moze byc wiedza techniczna lub z innej dziedziny)
-Niekoniecznie wyrok na podstawie danego prawa ( nie zawsze zaleta) maja
orzekać na zasadzie słuszności.
U'U'Sady państwowe U'U'
Sa poddane regulacjom narzuconym przez państwo w którym dane sady działają.
Forum shopping- poszukiwanie sadu najbardziej odpowiadajÄ…cego danej sprawie.
Przepisy określające w sadach jakiego państwa moze byc rozpoznawany dany typ
sporu.
- konwencja o jurysdykcji i uznawaniu
- rozporzÄ…dzenie brukselskie
Jeżeli w Polsce toczy sie sprawa między Francuzem i Niemcem musi byc
rozpoznawana przez sad Polski .
W pewnego rodzaju umowach w których jedna ze stron jest 'slabsza' np
ubezpieczenie, zapis iż sprawa moze sie toczyć w państwie ubiezpieczonego.
Sprawy w sadzie polskim nie zawsze w całości rozpoznawane w oparciu o polskie
prawo.
Prawo prywatne międzynarodowe składa sie z norm kolizyjnych- przepisy w jakich
sprawach stosować jakie prawo. Każdy sad państwowy stosuje własne normy
kolizyjne.
W każdym kraju sie różnią. Jak ktoś wie w jakim kraju jakie normy sa stosowane
moze wybierać sobie kraj toczenia postępowania.
Ue podjęła działania żeby normy kolizyjne w poszczególnych krajach były
jednolite.
Wykład 2.
Prawo prywatne międzynarodowe- służy do rozwiązywania konfliktów miedzy
prawami w sytuacjach gdyż występują problemy międzynarodowe.
Zajmuje sie nie tylko zawieraniem umów itd. ale rownież spadkowymi( majątek w
innym kraju, spadkobierca z innego itp.) , rodzinnymi ( rozwody miedzy
małżonkami z innych państw)
W Polsce przepisy te znajdują sie w ustawie " prawo prywatne międzynarodowe".
Cześć praw jest regulowana przepisami europejskimi, dążą do ujednolicenia.
W ramach ujednolicenia ue wydało kilka rozporządzeń. Jednym z nich jest :
RozporzÄ…dzenie parlamentu europejskiego i rady z dnia 17.06.2008 w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych. ( rozporządzenie Rzym I)
Rozporządzenie Rzym III dot. rozwodów ( nie obejmuje polski)
Rozporządzenie Rzym IV dot. spadków ( od 2015 zacznie obowiazywać w ue)
Ustalenie któremu prawu należy poddać poniższe kwestie gdy zawierana umowa
jest umowa międzynarodowa
1. Zdolność stron umowy do jej zawarcia
2. Forma umowy
3. Treść umowy/ dojście umowy do skutku
4. Skutki umowy / odpowiedzialność za zawarcie umowy
5. Pełnomocnictwo, przedstawicielstwo
6. Kwestia przeniesienia własności i innych praw
1.
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych .
Zdolność prawna- maja ja osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne
( spółka jawna, komandytowa, partnerska)
Umowę moze zawrzeć jedynie jednostka posiadająca zdolność prawną.
Spółki cywilne w pl nie maja zdolności prawnej, w innych państwach posiada.
Wtedy pojawia sie problem wg którego prawa oceniamy dany podmiot
Zdolnosc do czynności prawnych - Zdolność do samodzielnego podejmowania
czynności prawnych (umowa).
Określanie w jakim wieku człowiek staje sie pełnoletni i ma prawo do zawierania
umów. ( Polska 18, USA 21, Kanada 20) czy umowa zawarta przez pełnoletniego
Polaka ma wartość prawna w USA np.
Zasady reprezentowania osób prawnych,kto ma podpisać umowę w imieniu spółki
z.o.o itp.
Polska ustawa w art. 11 stanowi iż zdolność prawna i zdolność do czynności
prawnej podlega jej prawu ojczystemu.
Jeżeli osoba ma kilka obywatelstw a jednym z nich jest polskie to traktujemy ja tak
jakby miała tylko polskie obywatelstwo
Jeżeli żadnym z obywatelstw nie jest polskie należy ustalić z którym państwem jest
najściślej związana ( miejsce zamieszkania, praca, posiadanie majątku)
Osoby bez obywatelstwa- (Bezpanstwowce, apatrydzi) wg. Miejsca zamieszkania
lub miejsca zwykłego pobytu.
Miejsce zwykłego pobytu- pozostawanie w danym miejscu w sposób stały lecz nie
planuje zamieszkania w tym miejscu. ( np. Studia, kontrakt itp.)
Jeżeli mamy doczynienia z przedsiębiorca - jeżeli osoba fizyczna dokonuje
czynności prawnej w zakresie prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa
wystarczy ze ma prawo do czynności wg prawa w którym przedsiębiorstwo jest
prowadzone.
Problem zawierania umów przez obcokrajowców- art 13 rozporządzenia Rzym I
............... ( wpisać )
Art 17-21 (pl) regulowanie spraw dla osób prawnych.
Podstawowa zasada dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych jest fakt ze
podlegają prawu państwa w którym maja one swoją siedzibę.
Siedziba statutowa często nie pokrywa sie z rzeczywista ( siedziba ogranu
zarzÄ…dzajÄ…cego)
Teoria powstania- osoby prawne powinny podlegać prawu państwa w oparciu o
które osoba prawna powstała. ( ue )
Jeżeli prawo państwa siedziby przewiduje właściwość prawa państwa na
postawcie którego została utworzona stosuje sie prawo państwa utworzenia.
Art 19. Z chwila przeniesienia siedziby do innego państwa osoba prawna podlega
prawu tego państwa. Osobowość prawna uzyskana w państwie poprzedniej
siedziby zostaje zachowana. ( państwa ue + Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein )
Art17 ust.3
- powstanie osoby prawnej, łączenie,podział, przekształcenie, ustanie podlegają
prawu państwa siedziby z wyjątkami w/w
-nazwa oraz firma osoby prawnej
- zdolność osoby prawnej
- kompetencje i zasady działania , powoływanie i odwoływanie członków
- reprezentacja osoby prawnej
- nabycie i utrata statusu wspólnika ( członka) prawa i obowiązki z tym związane
- odpowiedzialność wspólników lub członków za zobowiązania osoby prawnej
( długi)
- skutki naruszenia przez osobÄ™ reprezentujÄ…ca osobÄ™ prawna ustawy lub statutu
- ustanowienie kuratora
2.
Formy szczególne maja :
Umowy tworzące spółki
Umowy związane z przenoszeniem praw udziałowych
Umowy dotyczÄ…ce nieruchomosci
Umowy w których jedne osoby biorą na siebie długi innych (umowa poręczenia )
Zawieranie umowy międzynarodowej
- ustalić pod jakie prawo podchodzi kwestia formy
- wola samych zainteresowanych osób
Prawo właściwe dla formy umowy traktuje o konsekwencjach niedotrzymania
formy. ( nie zawszejest nieważna )
Np niesposana umowa ( kiedyś spisanie było konieczne) moze byc ważna lecz
przed sadem możemy nie udowodnić iż zawarcie miało miejsce.
Rzym I art. 11
Umowa zawarta miedzy osobami znajdującymi sie w tym samym państwie w chwili
zawarcia jest ważna ze względu na formę jeżeli spełnia wymagania dot, tej formy
określone przez :
A) prawo właściwe dla tej umowy
Lub
B) prawo państwa w którym została zawarta
Rzym I art. 11 ust. 2
Umowa zawierana miedzy stronami które w chwili zawarcia umowy znajdują sie na
terenie innego państwa jest ważna ze względu na formę jeśli spełnia wymagania
wynikajÄ…ce z :
B) prawa właściwego dla umowy Lub
C) prawa państwa w którym znajduje sie jedna ze stron umowy Lub
D) prawa państwa w którym jedna ze stron miała miejsce zwykłego pobytu w
chwili zawarcia umowy
WyjÄ…tki :
7. Umowy konsumenckie. PrzedsiÄ™biorcaÄ„'þkonsument. Forma tych umów
podlega wyłącznie prawu państwa w którym konsument ma miejsce zwykłego
pobytu
8. Umowy związane z nieruchomościami. ( nawiązanie do pkt 6.) przenoszenie
nieruchomosci jak i ruchomości reguluje państwo w którym znajduje sie dany
podmiot. Przenoszenie własności poprzez umowę. Istnieją 2 modele.
W Polsce :
Umowa jest jednocześnie zobowiązująca do przeniesienia własności oraz ją
przenosi.
Dwa skutki w jednej umowie. Zobowiazujace.-Rozporzadzajace
Np. W Niemczech
Przeniesienie oparte przez dwie odrębne umowy
Zob. oraz Rozp.
O tym który model należy zastosować decyduje prawo państwa na terenie którego
dana rzecz sie znajduje.
Rozporządzenie Rzym I dotyczy jedynie części zob. umowy, rownież dotyczące
umowy.
Cześć rozp. reguluje prawo prywatne międzynarodowe danego państwa.
W Polsce jest to uregulowane tak ze w przypadku nieruchomosci żeby nastąpiło
przejście ze zbywcy na nabywcę to umowa musi byc zgodna co do formy z
prawem położenia nieruchomosci .
Rzym I Art . 11 ust. 5
Umowy których przedmiotem jest prawo rzeczowe na nieruchomościach
podlegają wymagania dot formy przewidziane przez prawo państwa w których sie
znajdują. ( niezależnie gdzie bd zawarta musi byc zawarta wg prawa państwa
które zawiera umowę)
1. Problem
Wg którego prawa ustala sie konsekwencje niedotrzymania umowy kiedy umowa
nie jest zgodna co do formy według żadnego z praw.
Przyjmuje sie ze podlega prawu najbardziej Å‚agodnemu.
2. Problem
Zawarto umowę wg prawa tamtego państwa ktora ma byc wykorzystana w innym
państwie. Następuje legalizacja dokumentu - dokument zagraniczny aby mógł byc
wykorzystany musi byc potwierdzony przez konsula danego państwa w którym
został wydany.
Zaczyna sie odchodzić od tego przepisu na korzyść nadawania dokumentów
klauzul apostille. Pochodzi ona od organu państwa gdzie dokument wytworzono.
3. Problem
Ekwiwalentnosc aktów notarialnych.
Czy akt moze sporządzić tylko polski notariusz czy także ten zagraniczny. Na
zachodzie Europy uważa sie ze akt notarialny nie jest terytorialny, w Polsce
odwrotnie.