Hubert Kopka
Mini Skrypt
Prawo Cywilne
Rok Akademicki 2009/2010
Zasady Prawa Cywilnego
Równorzędności stron
Autonomii i woli stron
ochrony dobrej wiary
Jedności prawa cywilnego
Ochrony własności
Odpowiedzialności cywilnej (całym majątkiem)
Klauzul generalnych
Dochodzenia praw przed sÄ…dem powszechnym
Odpowiedzialności odszkodowawczej
y
ródła prawa cywilnego
Prawo stanowione
Zwyczaj nie to samo co prawo zwyczajowe!
Klauzule generalne
Zdarzenia cywilno prawne
Sensy stricto (np. śmierd, narodzenie)
Działania
o Zmierzające do wywołania skutków prawnych
żð CzynnoÅ›ci prawne
żð Orzeczenia sÄ…dowe
żð Decyzje administracyjne
Inne czyny
o Bezprawne (delikt)
o Prawne (zawiadomienia, zwolnienia, oświadczenia etc.)
Zdolnośd prawna- każdy od urodzenia
Bycie podmiotem praw i obowiązków
Domniemanie żywego urodzenia
Urodzenie  moment odcięcia pępowiny
Śmierd  śmierd pnia mózgu
Pełnoletniośd- 18lat lub małżeostwo
Pełna zdolnośd do czynności prawnych- po uzyskaniu pełnoletniości
Nabywanie praw i obowiązków przez własne działania (np. umowa sprzedaży) oraz przez
cudze działanie (np. spadek- przejście praw i obowiązków)
Brak zdolności do czynności prawnych- nie ukooczyła 13 lat i ubezwłasnowolniony całkowicie
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 1
Ubezwłasnowolniony całkowicie
- opiekun lub władza rodzicielska
- czynności- nieważnośd bezwzględna chyba że zwykłe sprawy
Podstawy ubezwłasnowolnienia
o Choroba psychiczna
o Inne choroby psychiczne szczególnie alkoholizm
o Niedorozwój umysłowy
Ograniczona zdolnośd do czynności prawnych
- 13 a pełnoletniośd
- ubezwłasnowolnienie częściowe (tylko pełnoletni)
- kuratela
- skutecznośd względna- czynnośd prawna kulejąca- negotium claudicans
- potwierdzenie przez opiekuna, lub po uzyskaniu zdolności, upływ terminu
- może bez zgody rozporządzad swoim majątkiem i rzeczami oddanymi do użytku
Czynnośd jednostronna zawsze nieważna
RozporzÄ…dzanie zarobkiem, sprawy codzienne i rzeczy powierzone bez ograniczeo
Miejsce zamieszkania- miejscowośd, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu (można
mied tylko jedno miejsce zamieszkania)
Uznanie za zmarłego
- zaginiony 10lat
- zaginiony który ma 70lat po 5latach od zaginięcia
- nie można uznad za zmarłego zaginionego w wieku 23lat
- katastrofy 6miesięcy
- szczególne niebezpieczeostwo 1rok
Domniemanie śmierci (data śmierci)- tak jak w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego
Osoby prawne
- Skarb Paostwa
- inne którym przepisy nadają osobowośd prawną
- od wpisu do rejestru
- siedziba- miejsce organu zarzÄ…dzajÄ…cego
- ochrona dóbr tak jak przy osobie prawnej
Firma- nie można zbyd
Rzecz- TYLKO przedmioty materialne
Częśd składowa- nie może byd przedmiotem odrębnej własności i innych praw rzeczowych, nie jest
rzeczÄ…
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 2
Częśd składowa nieruchomości- wszystko stale związane, budynki, rośliny + prawa związane z jej
własnością
Przynależnośd
- rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z rzeczy głównej
- nie może byd rzecz innego właściciela
- czynności związane z rzeczą główną odnoszą się do przynależności
- nie można zbyd
Jest rzeczÄ…
Pożytki
naturalne- musza stanowid dochód (płody i inne odłączone części składowe)
cywilne- pożytki, które przynosi prawo (czynsz)
prawa- dochody, odsetki
Zbiory rzeczy
Jednorodnych (1kg jabłek)
Uzupełniających się (para butów)
Wzajemnie dobranych (kolekcje)
Przedsiębiorstwo- przeczytad art. 55- można zbyd, wydzierżawid, ustalid użytkowanie
Skutki czynności prawnej
- w niej wyrażone
- wynikajÄ…ce z ustawy
- z zasad współżycia i zwyczajów
Nie można ograniczad przez czynnośd prawną uprawnieo związanych z prawami zbywalnymi
Czynności nieważne
- niezgodne z ustawÄ…
- omijajÄ…ce ustawÄ™
- niezgodne z zasadami życia społecznego
- jeżeli nieważna tylko częśd czynności to reszta ważna
Bezskutecznośd względna
- jeśli niemożliwe zadośduczynienie osobie trzeciej
- do roku od umowy
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 3
Oświadczenie woli
- w każdej formie, która ujawnia wolę w sposób dostateczny
- złożone wtedy gdy osoba mogła się z nim zapoznad
- jest ważne nawet jeśli składający umrze przed dojściem do drugiej osoby
- jeżeli trzeba zgody osoby trzeciej to może ona ją wydad przed lub po (po ma moc ex tunc)
- oświadczenie osoby trzeciej powinno byd w tej samej formie szczególnej co sama umowa
Oferta (oferent oblat)
Adresat oferty- oblat
Co do zasady nie można odwoład oferty
- oświadczenie woli zawarcia umowy
- jeżeli nie ma terminu to przestaje obowiązywad gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie
- elektroniczna wiąże składającego jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdziła otrzymanie
- przyjęcie oferty z zastrzeżeniami zmian lub uzupełnieniem treści uznaje się za nową ofertę
(wyjątek przedsiębiorcy)
- przeczytad art. 661 do art. 67
- milczące przyjęcie oferty gdy pozostają w stałych stosunkach i nie ma niezwłocznego
przyjęcia oferty
- milczące przyjęcie oferty poprzez przystąpienie do jej wykonania
Chwila zawarcia umowy
- oświadczenie o przyjęciu
- przystÄ…pienie do wykonania umowy
Miejsce zawarcia umowy
- miejsce otrzymania oświadczenia o przyjęciu
- miejsce zamieszkania albo siedziba składającego ofertę
Aukcja/przetarg (organizator + oferent)
Aukcja składa się z postąpieo
- trzeba podad termin, miejsce, przedmiot i warunki
- można to zmienid tylko wtedy gdy taka możliwośd została wcześniej zastrzeżona
- oferta przestaje wiązad gdy inny licytant złożył ofertę korzystniejszą
- zawarcie umowy z chwila przybicia (chyba, że szczególne warunki)
- oferta złożona w trakcie przetargu przestaje wiązad kiedy przyjęto inną albo gdy przetarg
został zamknięty bez wyboru
- chwila zawarcia umowy w przetargu tak jak inne przepisy o przyjęciu oferty
Wadium- suma lub zabezpieczenia do przystÄ…pienia do przetargu lub aukcji
Ogłoszenia, reklamy, cenniki etc nie są ofertami a zaproszeniem do przyjęcia oferty
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 4
Forma pisemna pod rygorem nieważności- ad solemnitatem- jeżeli ustawa zastrzega formę
pisemną, czynnośd z niezachowaniem tej formy jest nieważna TYLKO wtedy gdy ustawa przewiduje
rygor nieważności
Jeżeli ustawa zastrzega formę szczególną (ad solemnitatem) to niezachowanie skutkuje
nieważnością chyba, że zachowanie tej formy jest zastrzeżone jedynie do wywołania określonych
skutków czynności
Forma pisemna dla celów dowodowych (ad probationem)- zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru
nieważności skutkuje niedopuszczeniem dowodów ze świadków ani przesłuchania stron chyba, że
strony się zgodzą, żąda tego konsument albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie
uprawdopodobniony za pomocą pisma (nie stosuje się do stosunków między przedsiębiorcami)
Zbycie, wydzierżawienie, ustanowienie użytkowania na przedsiębiorstwie w formie pisemnej z
podpisami notarialnie poświadczonymi
Uzupełnienie, zmiana umowy w takiej samej formie jak zawarcie
Wady oświadczeo woli (można uchylid się doświadczenia)
- nieważne jest oświadczenie złożone przez osobę, która znajdowała się w stanie
wyłączającym świadomośd albo swobodne powzięcie decyzji (choroba psychiczna,
niedorozwój umysłowy, inne)
- pozornośd- nieważne oświadczenie złożone dla pozoru
- błąd co do treści czynności prawnej- błąd istotny- gdyby wiedział o błędzie nie złożyłby
oświadczenia
- zniekształcenie przez posłaoca
- podstęp
- groz
ba (bezprawna, realna, poważna)- poważne niebezpieczeostwo osobiste lub majątkowe
- uchylenie na piśmie do roku czasu
Skutki wadliwych oświadczeo woli
nieważnośd bezwzględna- następuje z mocy prawa, nie trzeba podnosid zarzutu, nieważna
od samego poczÄ…tku ex tunc, nie podlega konwalidacji
o -brak zdolności do czynności prawnych i czynnośd nie należy do umów zawieranych w
bieżących sprawach życia codziennego
o -sprzecznośd z ustawą
o -niezachowanie formy zastrzeżonej ad solenditatem
o -brak świadomości
o -pozornośd
o -warunek zawieszający niemożliwy do spełnienia
o -czynnośd prawna dokonana przez osobę ograniczona do zdolności do czynności
prawnych (+pozostałe przesłanki)
o -czynnośd prawna dokonana przez osobę o ograniczonej zdolności która to czynnośd
jest czynnością jednostronną
nieważnośd względna- wzruszalnośd, unieważnialnośd, ważna dopóki nie zostanie
unieważniona ex nunc, zależy od woli stron, groz
ba, błąd, małżeostwo
Bezskutecznośd zawieszona- kulejąca, negotium claudicans
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 5
 Bezskutecznośd względna- co do zasady ważna, bezskuteczna tylko co do określonych osób,
np. czynnośd prawna dokonana przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli, jest wobec nich
bezskuteczna
Warunek
- zdarzenie przyszłe niepewne
- nie ma mocy wstecznej chyba, że zastrzeżono inaczej (działa ex nunc)
- pendete condictione- czas na ziszczenie warunku
- jeżeli strona specjalnie przeszkodzi w wykonaniu warunku to warunek jest spełniony (i
odwrotnie)
- gdy jest sprzeczny ustawie itd. lub niemożliwy to gdy jest zawieszający uznaje się czynnośd
za nieważną, a gdy jest Rozwiązujący to uważa się jakby nie był zastrzeżony
ZawieszajÄ…cy- powstanie
RozwiÄ…zujÄ…cy- ustanie
Pełnomocnictwo (mocodawca + pełnomocnik)
Czynnośd jednostronna upoważniająca
- dokonywane przez przedstawiciela lub pełnomocnika
- ogólne do nieprzekraczających zwykłego zarządu (pod rygorem nieważności na piśmie)
- szczególne- przekraczające (jeśli czynnośd w formie szczególnej to pełnomocnictwo też)
- nie ma wpływu na ważnośd czynności ograniczona zdolnośd w czynnościach pełnomocnika
- falsus procurator- jeżeli pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy zakres to
ważnośd jest zależna od potwierdzenia mocodawcy. Natomiast jednostronna czynnośd
prawna jest nieważna
- jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona czynności w imieniu mocodawcy to
czynnośd prawna jest ważna chyba, że druga strona wiedziała o wygaśnięciu
Termin
- termin oznaczony w dniach kooczy się z upływem ostatniego dnia
- jeżeli początkiem terminu jest zdarzenie to nie uwzględnia się dnia tego zdarzenia
- tydzieo, miesiąc, rok kooczy się w tym samym dniu (poniedziałek-poniedziałek, 31.01-28.02)
- środek początek lub koniec miesiąca- pierwszy piętnasty lub ostatni dzieo miesiąca
- jak dzieo wolny od pracy to termin upływa dnia następnego
- jeśli ma skutki maja powstad w danym terminie to warunek zawieszający
- jeżeli maja ustad to warunek rozwiązujący
Przedawnienie roszczeo
Z chwilÄ… przedawnienia roszczenie nie wygasa
- po upływie ten przeciwko komu przysługuje roszczenie może się uchylid od jego
zaspokojenia chyba, że zrzeka się korzystania z przedawnienia
- nie można zrzec się korzystania z przedawnienia przed upływem jego terminu (nieważnośd)
- 10lat lub dla roszczeo o świadczenia okresowe i prowadzeniem działalności gospodarczej
3lata
- nie można przez czynnośd prawną zmieniad terminów przedawnienia
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 6
 - początek terminu przedawnienia- wymagalnośd świadczenia
- zawieszenie lub wstrzymanie przedawnienia
o - dzieci-rodzice przez czas trwania władzy rodzicielskiej
o - osoby nie mające zdolności do czynności prawnych-opiekunowie, kurator przez czas
trwania
o - małżonkowie przez czas trwania małżeostwa
o - przeszkoda z siły wyższej przez czas jej trwania
- przerwanie biegu przedawnienia
o - przed sÄ…dem etc.
o - przez uznanie roszczenia przez osobę, której przeciwko której roszczenie przyjmuje
o - przez wszczęcie mediacji
o - po każdym przerwaniu biegnie na nowo
Własnośd
- służebnośd gruntowa- droga konieczna (gdy posiadacz samoistny to służebnośd osobista)
- pożytki naturalne które spadły na inny grunt stanowią jego pożytki
- budowa z przekroczeniem granicy- jeżeli nieumyślnie to nie można przywrócid stanu
poprzedniego ale właściciel może żądad odkupienia zajętego terenu lub wynagrodzenia
(powstaje służebnośd gruntowa)
- przeniesienie własności (oznaczonej co do tożsamości)
o - umowa sprzedaży
o - umowa zamiany
o - umowa darowizny
o - przekazania nieruchomości
o - inne zobowiązujące do przeniesienia własności
- przeniesienie własności (oznaczonej co do gatunku lub rzeczy przyszłe)- trzeba przenieśd
posiadanie rzeczy
-zasada kauzalności (przyczynowości)-
- przeniesienie własności nieruchomości nie może byd pod warunkiem ani zastrzeżeniem
terminu
- przeniesienie własności nieruchomości ad solemnitatem w formie aktu notarialnego
- art. 169- dobra wiara + 3lata na rzeczy znalezione etc. Nie dotyczy pieniędzy, papierów
wartościowych na okaziciela i rzeczy nabytych na urzędowej licytacji
- przeniesienie własności rzeczy ruchomej obciążonej prawem osoby trzeciej- prawo to
wygasa chyba że zła wiara
Zasiedzenie
- nieruchomości  20lat dobra wiara, zła wiara 30lat
- rzecz ruchoma 3lata chyba, że dobra wiara
- porzucenie rzeczy- pozbycie własności
- zawłaszczenie- rzecz ruchoma niczyja, własnośd przez zawłaszczenie
- nabycie pożytków naturalnych po odłączeniu ich od rzeczy
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 7
- zasada superficies solo cedit- własnośd nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została
z nią połączona tak, że stała się jej częścią składową
- połączenie rzeczy w sposób trudny do rozłączenia- właściciele maja udziały zależne od wkładu
chyba, że jedna rzecz ma znaczną wartośd to wtedy reszta staje się jej częścią składową
Współwłasnośd
- Å‚Ä…czna
- w częściach ułamkowych
- domniemywa się że udziały są równe
- rozporządzanie swoim udziałem dowolnie bez zgody pozostałych współwłaścicieli
- zgoda potrzebna do rozporządzania rzeczą wspólna przekraczająca zwykły zarząd
- pożytki i wydatki w takich częściach jak udziały
- roszczenia o zniesienie współwłasności nie przedawniają się
Użytkowanie wieczyste- mało ważne- można przenieśd , zbyd tak jak własnośd nieruchomości
Ograniczone Prawa Rzeczowe
- użytkowanie
- służebnośd
- zastaw
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
- hipoteka
- można przenieśd, zrzec się
- gdy było ujawnione w księdze wieczystej to wygasa wraz z wykreśleniem z księgi, wygasa
również jeżeli przejdzie na właściciela rzeczy obciążonej lub gdy ten komu to prawo
przysługuje nabędzie własnośd rzeczy obciążonej
- pierwszeostwo- ograniczone prawa rzeczowe powstałe póz
niej nie mogÄ… stanowid
uszczerbku na prawach powstałych wcześniej (można zmienid pierwszeostwo)
Ograniczone prawa rzeczowe
są skuteczne wobec osób trzecich (erga omnes), co wynika z tego, że są to prawa rzeczowe,
majÄ… za przedmiot tylko rzeczy (wyjÄ…tkowo  prawa) i polegajÄ… na korzystaniu z rzeczy (z
wyjÄ…tkiem zastawu i hipoteki),
obowiązki właścicieli rzeczy, będące odpowiednikami (korelatami) uprawnieo służących
beneficjentom praw rzeczowych ograniczonych, majÄ… naturÄ™ biernÄ… i polegajÄ… tylko na
znoszeniu (pati) i powstrzymaniu się od działao (non facere) naruszających prawa
beneficjenta (z wyjątkiem ciężaru realnego, spółdzielczego prawa do lokalu i niektórych
wyjątkowo ukształtowanych służebności).
Prawo rzeczowe ograniczone (z wyjątkiem służebności gruntowej, służebności przesyłu) nie
może natomiast zostad nabyte przez zasiedzenie
Użytkowanie i służebnośd osobista są niezbywalne w ogóle
służebnośd gruntowa może zostad przeniesiona tylko wraz z własnością nieruchomości
Do przeniesienia hipoteki potrzebny jest wpis do księgi wieczystej
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 8
Ograniczone prawa rzeczowe, których jednoczesnego wykonywania nie da się pogodzid, wykonuje
się w określonej przepisami kolejności:
prawo powstałe wcześniej ma pierwszeostwo przed prawem powstałym póz
niej
(pierwszeostwo zwykłe),
prawo wpisane do księgi wieczystej ma pierwszeostwo przed prawem nie wpisanym
(pierwszeostwo wieczystoksięgowe),
prawo wpisane wcześniej ma pierwszeostwo przed prawem wpisanym póz
niej
(pierwszeostwo hipoteczne).
Pierwszeostwo praw rzeczowych ograniczonych może zostad zmienione umową między
uprawnionymi.
Hipoteka
Nie tylko na rzeczach (np. użytkowanie wieczyste, własnościowe prawo do lokalu)
Zabezpieczenie ma zawsze ostatni wierzyciel
Powstanie przez umowÄ™ lub orzeczenie
Może byd przeniesiona na inna osobę wraz z wierzytelnością
Prawo akcesoryjne- nie może istnied bez wierzytelności
Wygasa wraz z wierzytelnością bądz
z momentem wykreślenia hipoteki, lub w skutek
zamknięcia przedmiotu hipoteki (np. użytkowanie wieczyste) lub z powodu wywłaszczenia
A
ączna- obciąża różne prawa
Wierzyciel hipoteczny nie jest posiadaczem
Użytkowanie
- można pobierad pożytki
- można ograniczyd
- jest niezbywalne
- wygasa po niewykonywaniu przez lat 10
- przedmiotem użytkowania mogę byd także prawa
- nieprawidłowe użytkowanie- pieniądze i rzeczy oznaczone co do gatunku- użytkownik staje
się właścicielem
Służebnośd gruntowa
- można służebnośd gruntową nabyd przez zasiedzenie
- wygasa przez niewykonywanie przez lat 10
- można znieśd za wynagrodzeniem lub bez gdy utraciła znaczenie
Służebności osobiste
- sÄ… niezbywalne
- można zmienid na rentę
- nie można nabyd przez zasiedzenie
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 9
Zastaw na rzeczach ruchomych (zastawca (daje)+ zastawnik(bierze))
- pierwszeostwo przed prawami rzeczowymi ustanowionymi wcześniej
- zastaw nie może byd przeniesiony bez wierzytelności natomiast wierzytelnośd można
przenieśd bez zastawu i zastaw wygasa
- zastaw wygasa bez względu na zastrzeżenie przeciwne po zwróceniu rzeczy
Zastaw na prawach
- tylko prawa zbywalne
- na piśmie z datą pewną ad solemnitatem
WÅ‚adanie
Posiadanie
Dzierżenie- dzierżyciel- faktycznie włada za kogo innego (np. komisant)
Prekarium- z grzeczności
Posiadanie
Skutki sÄ… dziedziczne ale samo posiadanie nie jest dziedziczne
Można posiadad służebnośd
Stan faktyczny a nie prawo
- samoistne- właściciel i ten co rzeczą faktycznie włada(corpus) jak właściciel(animus)
- zależne- ten co rzeczą faktycznie włada(corpus) jak użytkownik, zastawnik, najemca,
dzierżawca, etc(animus)
- posiadacz samoistny nie traci posiadania z oddaniem w posiadanie zależne
Dzierżyciel- faktycznie włada rzeczą za inną osobę
- domniemanie posiadacza samoistnego
- domniemanie ciągłości posiadania
- domniemanie zgodności posiadania z prawem
- przeniesienie posiadania
- -traditio- przez wydanie rzeczy
- - traditio longa manu- wydanie dokumentów (jednoczesne z wydaniem rzeczy)
- - traditio ficta- wydanie środków dających faktyczną władzę (jednoczesne z
wydaniem rzeczy)
- - constitutum possessorium- samoistny zachowa rzecz w dzierżeniu lub posiadaniu
zależnym (wynajmujący sprzedaje lokal i staje się najemcą)
- - zawiadomienie o umowie- np. sprzedaż lokalu który jest wynajmowany
- - traditio brevi manu- na mocy umowy między stronami (np. sprzedaż lokalu
dotychczasowemu najemcy)
- posiadanie służebności- tak jak posiadanie rzeczy
ZobowiÄ…zania
- wierzyciel może żądad od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien je spełnid
- świadczenie może polegad na działaniu lub zaniechaniu
- zasada świadczeni rzeczy średniej jakości
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 10
 - rebus sic stantibus- nadzwyczajna zmiana stosunków etc.
ZobowiÄ…zania solidarne
- solidarnośd dłużników (bierna)- wierzyciel od dłużników solidarnych może żądad zapłaty od
wszystkich, lub od kilku lub od każdego z osobna, zaspokojenie wierzyciele przez
któregokolwiek dłużnika zwalnia resztę
- solidarnośd wierzycieli (czynna)- dłużnik może spełnid świadczenie w częściach
współwierzycielom lub kilku lub jednemu z nich, po spłacie całości wierzytelnośd wygasa
Umowy
384-3853 przeczytad
- umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna
Bezpodstawne wzbogacenie, czyny niedozwolone przeczytad tylko ogólnie art.. 405-449
Ogólnie od 450-534
Sprzedaż (sprzedawca kupujący) przeczytad w kodeksie
- wyznaczenie rzeczy na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży
- prawo odkupu i pierwokupu jest niezbywalne i niepodzielne
Sprzedający to np. kasjer a nie właściciel!
Dostawa- przeczytad (dostawca odbiorca)
Przenosi własnośd
Kontraktacja (producent rolny kontraktujÄ…cy) przeczytad z kodeksu
Przenosi własnośd
Umowa o dzieło (przyjmujący zamówienie zamawiający) przeczytad
Umowa o roboty budowlane (wykonawca inwestor)- nie obowiÄ…zuje
Najem (wynajmujÄ…cy najemca) przeczytad
Wynajmujący- oddaje przedmiot do używania najemcy
Odpłatna
Tylko rzeczy nie prawa
Nie przenosi własności
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 11
Dzierżawa (wydzierżawiający dzierżawca) przeczytad
Wydzierżawiający oddaje do używania dzierżawcy
Mogą byd prawa (np. użytkowanie wieczyste)
Może pobierad pożytki
Dwustronnie zobowiÄ…zujÄ…ca
Wzajemna
Konsensualna
Nie przenosi własności
Umowa leasingu (finansujÄ…cy zbywca korzystajÄ…cy) nie obowiÄ…zuje
Użyczenie (użyczający biorący) przeczytad
Nie przenosi własności
Rzecz ruchoma i nieruchomośd
Pożyczka (pożyczkodawca pożyczkobiorca) przeczytad
Przenosi własnośd
Powyżej 500zł na piśmie ad probationem
Umowa rachunku bankowego (bank posiadacz rachunku) nie obowiÄ…zuje
Zlecenie (przyjmujÄ…cy dajÄ…cy) (zleceniobiorca zleceniodawca) przeczytad
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia- nie obowiÄ…zuje
Umowa agencyjna (zleceniodawca agent) nie obowiÄ…zuje
Umowa komisu (komisant komitent) przeczytad
konsensualna;
dwustronnie zobowiÄ…zujÄ…ca;
wzajemna;
odpłatna.
Przenosi własnośd
Umowa przewozu nie obowiÄ…zuje
Umowa spedycji nie obowiÄ…zuje
Umowa ubezpieczenia (ubezpieczyciel ubezpieczajÄ…cy) przeczytad
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 12
Przechowanie- przeczytad
Nie przenosi własności
Tytuł XXIX nie obowiązuje
Umowa składu nie obowiązuje
Spółka Cywilna (wspólnicy)- forma pisemna ad probationen- przeczytad
Poręczenie (poręczyciel wierzyciel dłużnik) przeczytad (ad solemnitatem)
Akcesoryjne
Darowizna (darczyoca obdarowany) przeczytad (akt notarialny ad solemnitatem)
Darczyoca= dłużnik obdarowany= wierzyciel
umowa dwustronna (potrzeba dwóch oświadczeo)
czynnośd dwustronna ale jednostronnie zobowiązująca
nieodpłatna
Kurator ventuis nomine  kurator na rzecz dziecka poczętego. Aby podarowad coś
nasciturusowi trzeba z nim zawrzed umowÄ™ darowizny
Przekazanie nieruchomości (właściciel Skarb Paostwa, gmina) przeczytad
Renta nie obowiÄ…zuje
Dożywocie (nabywca zbywca dożywotnik) przeczytad, niezbywalne
Przenosi własnośd!
W formie aktu notrialnego
Ugoda przeczytad
Przyrzeczenie publiczne przeczytad!
Tytuł XXXVII nie obowiązuje
Dodatkowo:
Czynności prawne jednostronne, np.
Przyrzeczenie publiczne
Testament
Uznanie dziecka
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 13
Warunek
Zawieszający- skutecznośd czynności prawnej zostaje odsunięta w czasie(warunek
niemożliwy oraz warunek przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego pociąga za
sobą nieważnośd czynności prawnej)
Rozwiązujący- kooczy skutecznośd prawną czynności prawnej (warunek niemożliwy oraz
warunek przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego uważa się za nieistniejący)
Immisje- działanie właściciela nieruchomości na własnym gruncie, którego skutki odczuwalne są na
gruncie sÄ…siedzkim
Bezpośrednie (np. porzucenie nieczystości).
Pośrednie (dz
więk, cieo), materialną (zapach, dz
więk) i niematerialną (wpływają na odczucia
sąsiada np. gromadzenie materiałów wybuchowych)
Przysługuje roszczenie negatoryjne
Immisje niematerialne- oddziałująca na sferę psychiki właściciela nieruchomości sąsiedniej
Czynności prawne
Ex nunc- wypowiedzenie- jednostronne (okresowe bÄ…dz
ciągłe)
Ex tunc- odstÄ…pienie- jednostronne (charakter jednorazowy)
Rozwiązanie- dwustronne, może byd ex nunc bądz
ex tunc
Konsensualne- wystarczy umowa
Realne- umowa plus działanie np. wydanie rzeczy
Formy czynności prawnych
Pisemna - zwykła
o Akt notarialny- szczególna
o Podpis urzędowo poświadczony- szczególna
o Z datą pewną- szczególna
Ze względu na skutki
o Ad solemnitatem- pod rygorem nieważności- niezachowanie= nieważnośd (takie i takie)
o Ad eventum- pod rygorem wywołania skutków prawnych- ważna (takie i takie)
o Ad probationem- pod rygorem trudności dowodowych- ważna (zwykła pisemna)
*forma elektroniczna= pisemna- musi byd podpis elektroniczny
Postanowienia
Essentialia Negotii- postanowienie przedmiotowo istotne
o Decyzja o ważności i typie czynności prawnej
o W każdej czynności
Accidentalia Negotii- podmiotowo istotne
o Nie musza byd w treści a jak są to za zgodą stron
o Np. warunek lub termin
Naturalia Negotii- postanowienia nieistotne
o Np. miejsce, czas spełnienia świadczenia
o Jak ich nie ma to stosuje siÄ™ przepisy ustawowe
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 14
Przebłysk świadomości- Lucidum Intervallum
Dawnośd
Przedawnienie
Zasiedzenie
Terminy zawite- prekluzja
przemilczenie
Szkody
MajÄ…tkowe (szkoda)- odszkodowanie
Niemajątkowe (krzywda)- zadośduczynienie
Prekluzja
Powoduje wygaśnięcie prawa
Nie trzeba podnosid zarzutu
Nie ma ogólnej regulacji ani ogólnych terminów
Co może właściciel rzeczy
Posiadad
Użytkowad
RozporzÄ…dzad
Czerpad pożytki
Zużywad
Co może współwłaściciel
Korzystad
Czerpad korzyści
Posiadad
Zniesienie współwłasności
Umowne
SÄ…dowe
o Przez podział fizyczny rzeczy
o Przyznanie jednamy ze współwłaścicieli
Podział cywilny- sprzedaż i podział ceny
Quo Ad Usum- podział do korzystania
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 15
Immisje
Bezpośrednie (zakazane)- celowe (np. śmieci, ścieki)
Pośrednie (co do zasady dozwolone)- działania na własnym gruncie maja wpływ na sąsiedni
o Materialne- przenikanie cząstek (dym, wonnośd, hałas)
o Niematerialne- oddziaływanie na psychikę
UÅ‚omnie osoby prawne
Ułomna osoba prawna (lub niezupełna osoba prawna)  podmiot stosunku cywilnoprawnego,
jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, lecz posiadająca na mocy ustawy
zdolnośd prawną.
UÅ‚omnymi osobami prawnymi w prawie polskim sÄ…:
o spółka jawna
o spółka partnerska
o spółka komandytowa
o spółka komandytowo-akcyjna
o wspólnota mieszkaniowa
o stowarzyszenie zwykłe
o spółka akcyjna w organizacji
o spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji
o europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych
o partia polityczna niewpisana do ewidencji
Ułomna osoba prawna może nabywad prawa i zaciągad zobowiązania mocą swojego działania, może
także pozywad i byd pozywaną. Członkowie takiej jednostki organizacyjnej co do zasady ponoszą za
jej zobowiązania odpowiedzialnośd subsydiarną, tj. powstającą z chwilą jej niewypłacalności.
*Częstym błędem jest włączanie do katalogu ułomnych osób prawnych spółki cywilnej (która w
istocie jest umową cywilnoprawną), chociaż Kodeks pracy traktuje taką spółkę jako stronę stosunku
pracy w charakterze pracodawcy.
Prawo Spadkowe
- prawa i obowiązki zmarłego, a więc i korzyści i długi
Do długów zalicza się m.in.
- koszty pogrzebu
- koszty postępowania spadkowego
- zaspokojone roszczeo o zachowek
- wykonanie zapisów i poleceo i inne
- opłacenie wykonawcy testamentu
Małżonek i inne osoby bliskie mogą mieszkad w mieszkaniu spadkodawcy do 3miesięcy od otwarcia
spadku
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 16
Spadek otwiera się z chwila śmierci spadkodawcy
Spadkobierca nabywa spadek z chwila otwarcia spadku
Nie może byd spadkobiercą osoba fizyczna, która w chwili otwarcia spadku nie żyje (wyjątek
nastiturus) oraz osoba prawna która w tej chwili nie istnieje (wyjątek fundacja)
Niegodny dziedziczenia
- dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy
- podstępem lub groz
bą przyczynił się do sporządzenia spadku
- umyślnie ukrył lub zniszczył spadek
- taki spadkobierca jest wyłączony z dziedziczenia jakby nie dożył otwarcia spadku
- żądad uznania spadkobiercy za niegodnego może każdy kto ma w tym interes (rok od
przyczyny niegodności nie póz
niej niż 3lata od otwarcia spadku)
- nie można żądad uznania za niegodnego osoby, której spadkodawca przebaczył
Grupy spadkobierców
1- małżonek + dzieci, małżonek minimum ź
- jeżeli dziecko nie dożyło otwarcia spadku dziedziczę jego zstępni itd.
2- gdy brak zstępnych to dziedziczy małżonek i rodzice, rodzicie po ź
- brak zstępnych i małżonka= wszystko rodzice
- jeżeli jeden z rodziców nie dożył to jego częśd idzie do rodzeostwa spadkodawcy lub ich
zstępnym
- brak zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeostwa i ich zstępnych= dziadkowie w częściach
równych
- brak jednego z dziadków= jego zstępni, brak zstępnych= reszta dziadków w częściach
równych
- brak małżonka i reszty wymienionych= dzieci małżonka
- brak wszystkich wyżej= gmina, Skarb Paostwa
- przysposobiony= traktuje siÄ™ jak dziecko spadkodawcy
Testament
- może zawierad rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy
- spadkodawca może w każdej chwili odwoład całośd lub częśd testamentu
- sporządzid o odwoład testament może tylko osoba o pełnej zdolności do czynności
prawnych
- nie można sporządzid ani odwoład przez pełnomocnika
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 17
Nieważnośd Testamentu
- sporządzony w stanie wyłączającym świadomośd albo swobodne powzięcie decyzji
- pod wpływem błędu (jeżeli spadkodawca by o nim wiedział miałoby to wpływ na testament)
- pod wpływem groz
by
- można się na to powoład do 3 lat od dowiedzenia się o przyczynie nieważności lub w
każdym innym przypadku do lat 10
Odwołanie Testamentu
- sporzÄ…dzenie nowego
- zniszczenie przez spadkodawcÄ™
- zmiany, z których wynika chęd odwołania
- jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament i nie zawarł w nim woli odwołania
poprzedniego to ważne są postanowienia poprzedniego nie będące w rozbieżności z
nowym
Forma testamentu
Testamenty Zwykłe
- holograficzny- na piśmie, data, podpis
o - brak daty nie powoduje nieważności
- notarialny
- alograficzny
o - dwóch świadków wobec wójta/b/p/starosty/marszałka woj./sekretarza powiatu lub
gminy/kierownika urzędu stanu cywilnego
o - spisanie jego oświadczenia, data, podpis spadkodawcy (o ile może), świadków i
osoby wobec, której się go sporządziło
o - osoby głuche lub nieme nie mogą w ten sposób sporządzid testamentu
Testamenty Szczególne
- ustny
o - rychła śmierd lub inne ważne okoliczności kiedy nie można złożyc w innej formie
o - trzech świadków
o - świadek lub osoba trzecia może go spisad do roku, z podaniem miejsca i daty
złożenia i spisania, podpiszą go dwaj świadkowie i spadkodawca
o - może byd stwierdzony przez godne oświadczenia świadków przed sądem
- ustny w trakcie podróży
- testament żołnierza
-testament szczególny obowiązuje przez 6 miesięcy
Niemożnośd bycia świadkiem
- brak pełnej zdolności do czynności prawnych
- głuchy lub niemy
- kto nie może czytad lub pisad
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 18
 - kto nie włada tym samym językiem, w którym sporządzony jest testament
- skazany prawomocnie za fałszywe zeznania
- osoby które maja korzyśd w testamencie
- małżonek, dzieci, krewni i powinowaci do drugiego stopnia, przysposobieni
- jeżeli były one świadkami to nieważna jest częśd, która daje im lub och krewnym korzyśd
Spadkobiercy
- terminy, warunki uznaje się co do zasady za nieistniejące, chyba że gdyby nie one to
spadkobierca by nie dziedziczył to wtedy powołanie tego spadkobiercy jest nieważne
- podstawienie- można powoład spadkobiercę na wypadek gdyby ustawowy nie chciał
- przyrost- gdyby jeden z powołanych nie chciał to jego cześd dzieli się an resztę z
uwzględnieniem ich udziałów
- zapis- spadkodawca może w testamencie nakazad powołanemu spełnienie świadczenia na
rzecz osoby trzeciej (zapisem można też obciążyd zapisobiercę- zapis dalszy)
- zapis może byd pod warunkiem lub terminem
Wykonawca testamentu
- może byd powołany w testamencie
- musi mied pełną zdolnośd do czynności prawnych
- jego wynagrodzenie należy do długów spadkowych
Zachowek
- zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy
- jak nie są powołani to przypada im 2/3 tego co by dostali gdyby byli powołani ustawowo
- przedawnienie 3lata od ogłoszenia
Przyjęcie i odrzucenie spadku
-Spadkobierca może przyjąd spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie
proste), z ograniczeniem (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza) lub odrzucid spadek
- Co do zasady nie można częściowo przyjąd lub częściowo odrzucid (wyjątki art. 1014)
- można przyjąd lub odrzucid do 6miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania- brak=
przyjęcie proste (chyba, że brak pełnej zdolności do czynności prawnej wtedy przyjęcie z
dobrodziejstwem inwentarza)
- nieważne z uwzględnieniem terminu lub warunku
- nie może byd odwołane
- oświadczenie przed sadem lub notariuszem
- spadkobierca, który odrzucił jest wyłączony z dziedziczenia tak jakby nie żył
- jeżeli podwójne powołanie z testamentu i ustawy to można nie przyjąd testamentowego a
przyjÄ…d ustawowe
Odpowiedzialnośd za długi spadkowe
- do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialnośd tylko do wysokości
spadku, po przyjęciu całym majątkiem
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 19
Spadkobierca może zbyd spadek w całości lub części
Nabywca spadku traktowany jest jak spadkobierca
Kodeks Rodzinny i Opiekuoczy
Małżeostwo
Zgodne oświadczenia woli
Przed duchownym- wyznaniowe
Kierownikiem urzędu stanu cywilnego- cywilne
Konsulem- cywilne
Okres wyczekiwania- miesiÄ…c- tzw. Tempu ad deliberandum
Może byd przez pośrednika
 Narzeczony - nupturient
Przeszkody zawarcia związku małżeoskiego (kto może żądad unieważnienia)
Pozostawanie w innym związku (każdy kto ma w tym interes prawny)
Pokrewieostwo (linia prosta i rodzeostwo)(każdy kto ma interes prawny) i powinowactwo
(linia prosta)(każdy z małżonków)
Ubezwłasnowolnienie (każdy z małżonków)
Choroba psychiczna i niedorozwój umysłowy (chyba, że nie zagraża& art.12) (każdy z
małżonków)
Wiek- nie pełnoletniośd! (każdy z małżonków)
Przysposobienie (każdy z małżonków)
Unieważnienie z powodu wad oświadczenia
- w stanie wyłączającym świadomośd
- błąd co do tożsamości drugiej osoby
- groz
ba
- maksymalnie do 3lat
(małżonek który złożył oświadczenie dotknięte wadą)
Unieważnienie niemożliwe po ustaniu małżeostwa, wyjątki
Z powodu pokrewieostwa
Pozostawanie w innym zwiÄ…zku
Powództwo cywilne prokuratora o unieważnienie małżeostwa
Obowiązki małżeoskie- ogólnie, przeczytad
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 20
Małżeoskie ustroje majątkowe
Majątek wspólny (ustawowy)
Wszystko co po zawarciu związku w szczególności
o Wynagrodzenie i inne dochody z działalności zarobkowej
o Dochody z majątku wspólnego i osobistego
o Åšrodki na rachunku emerytalnym
MajÄ…tek osobisty
Przed małżeostwem
Dziedziczenie, zapis, darowizna
Prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej
Przedmioty do zaspokajania osobistych potrzeb
Prawa niezbywalne
Odszkodowanie za uszkodzenie ciała, wywołanie rozstroju zdrowia, zadośduczynienie za
krzywdÄ™, nie dotyczy renty
Wierzytelnośd z tytułu wynagrodzenia za pracę
Przedmioty uzyskane w nagrodę za osobiste osiągnięcia
Prawa majątkowe i pokrewne, prawa własności przemysłowej i inne prawa twórcy
Przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego
Potwierdzanie czynności przez drugiego małżonka
Związane z nieruchomością
Prawa rzeczowe dotyczÄ…ce budynku lub lokalu
Gospodarstwo rolne lub przedsiębiorstwo
Darowizny z majątku wspólnego
Czynnośd kulejąca- trzeba zgody drugiego
Jednostronna czynnośd dokonana bez zgody jest nieważna
Umowne ustroje majÄ…tkowe
Rozszerzone
Ograniczone
Rozdzielczośd
Rozdzielczośd z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa)
Powstanie rozdzielczości
Na wniosek małżonka
Na wniosek wierzyciela
Z mocy prawa (separacja, rozwód, separacja, ubezwłasnowolnienie)
Domniemanie macierzyostwa- matką dziecka jest kobieta, która je urodziła
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 21
Ojcostwo- domniemanie, że ojcem jest mąż jeśli dziecko urodziło się w trakcie małżeostwa albo
przed upływem trzystu dni od jego ustania
Może byd ustalone na zasadzie orzeczenia sądu lub uznania ojcostwa
Zarząd majątkiem dziecka- nie obejmuje zarobków ani przedmiotów oddanych do swobodnego
użytku
Przysposobienie
- osoba małoletnia, dla jej dobra
- przysposobid wspólnie mogą tylko małżonkowie
- przysposobienie przez jednego z małżonków tylko za zgodą drugiego
- przez orzeczenie sÄ…du
- po przysposobieniu takie stosunki jak między rodzicami a dzieckiem
Mini Skrypt- Prawo Cywilne by Hubert Kopka 22