2011-12-04
Prawo cywilne
Czynności prawne
Dwa ujęcia
" Klasyczne
 Zachowanie zmierzające do wywołania
skutków cywilnoprawnych
 Zawierające oświadczenie woli
"  Doniosłości prawnej
 Czynność konwencjonalna
 Skonstruowana przez system prawny
 Treść określa konsekwencje prawne tego
zdarzenia prawnego
Definicja A. Woltera
" Stan faktyczny,
" w którego skład wchodzi co najmniej
jedno oświadczenie woli
" z którym ustawa wiąże skutki
 wyrażone w tym oświadczeniu
 nie objęte oświadczeniem, a wynikające z
" ustawy
" zasad współżycia społecznego
" ustalonych zwyczajów
1
2011-12-04
Czynność prawna a
oświadczenie woli
" Dwa różne pojęcia
" Oświadczenie jest elementem
czynności prawnej
" Czynność prawna może obejmować
 jedno lub więcej oświadczeń woli
 zachowanie osoby trzeciej lub organu
administracyjnego
 czynność faktyczną (wydanie rzeczy)
Zachowania zbliżone do
czynności prawnych
" Stosunki o charakterze
grzecznościowym
 Brak woli wywołania skutków prawnych
 Oceniamy de casu ad casum
" Czynności procesowe
 zachowania uczestników postępowania
cywilnego
 podejmowane w jego toku
 wywierające skutki w jego ramach
Klasyfikacja czynności
prawnych I
" Ze względu na liczbę oświadczeń woli
 jednostronne
 dwu- i wielostronne (umowy)
 uchwały
" Ze względu na przesłanki dokonania
 konsensualne
 realne (od res)
2
2011-12-04
Klasyfikacja czynności
prawnych II
" Ze względu na skutki w majątku osoby
dokonującej czynności
 Zobowiązujące
 Rozporządzające
 O podwójnym skutku
 Czynności przysparzające
 Wyłącznie zobowiązujące
 Wyłącznie przysparzające
III Czynności kauzalne
" Typowa przyczyna przysporzenia
" Warunkuje ważność przysporzenia
" Causa
 Obligandi
 Donandi
 Solvendi
" Kauzy atypowe: cavendi i ustalająca
IV Czynności kauzalne cd
" Czynności kauzalne
 Materialnie
 Formalnie
 Materialnie i formalnie
" Czynności abstrakcyjne
 Brak kauzy
 Zasadniczo numerus clausus
 Wyjątki: stosunki gospodarcze
3
2011-12-04
Rodzaje czynności prawnych
V
" Czynności odpłatne
 Większość w KC
 Strona za swoje świadczenie dostaje coś w
zamian (inne świadczenie)
" Czynności nieodpłatne
 Brak świadczenia po jednej ze stron
 Słabsza ochrona uprawnionego
 Mniejsze obowiązki zobowiązanego
Rodzaje czynności prawnych
VI
" Czynności powiernicze
 Przeniesienie prawa
 Dysponent prawa ograniczony w
swobodzie dysponowania tym prawem
" Ze względu na moment wywołania
skutków
 Inter vivos (między żyjącymi)
 Mortis causa (na wypadek śmierci)
Treść czynności prawnej
" Prawa i obowiązki stron
" Elementy:
 Przedmiotowo istotne
 Podmiotowo istotne
 Nieistotne
" Granice ważności czynności prawnej
 Ustawa
 Zasady współżycia społecznego
4
2011-12-04
Forma czynności prawnej
" Sposób utrwalenia oświadczeń woli
stron
" Zwiększa pewność prawa
" Zasada swobody formy
" Ograniczenia swobody wyboru formy
 Przepis ustawy
 Wola stron
Forma czynności prawnej II
" Forma pisemna
 Zwykła
 Elektroniczna
 Kwalifikowana
" Podpis
 Własnoręczny lub elektroniczny
 Problem skrótów, paraf pseudonimów
 Osoby nie umiejące pisać lub czytać
Forma pisemna zwykła
" Sposób sporządzenia
 Oświadczenie i podpis
 Umowy: wymiana oświadczeń woli
 Kupieckie pismo potwierdzające jako
przypadek szczególny
" Forma elektroniczna
 Zrównana z pisemną zwykłą
 Wymagany jest podpis elektroniczny
5
2011-12-04
Formy pisemne kwalifikowane
" Akt notarialny
" Pisemna z datą pewną
 urzędowe poświadczenie daty
 Dowód istnienia dokumentu
" Pisemna z podpisami notarialnie
poświadczonymi
 Zbycie przedsiębiorstwa
 Zbycie udziału
Forma ad probationem
" Forma pisemna dla celów dowodowych
 Wynika z umowy lub ustawy
 Ograniczenia dowodowe
 Wyjątki
" Zgoda stron
" Początek dowodu na piśmie
" Stosunki konsumenckie
" Stosunki gospodarcze
" Forma kolejna
Forma ad eventum
" Dla wywołania określonych skutków
prawnych
" Czynność ważna w przypadku
niedochowania formy wskazanej w
ustawie, sankcja w postaci:
 Mniejszych uprawnień stron
 Wywołania przez czynność innych
skutków, niż
6
2011-12-04
Forma ad solemnitatem
" Pod rygorem nieważności
" Czynność dokonana bez zachowania
formy nie wywołuje skutków
zamierzonych przez strony
" Każda forma szczególna jest
zastrzeżona pod rygorem nieważności
" Umowa może też zastrzegać tę
sankcję.
7