2011-11-16
Prawo cywilne I
Oświadczenia woli
Pojęcie
" Przejaw woli zmierzający do wywołania
skutków prawnych w postaci
 ustanowienia
 zniesienia
 zmiany
stosunku cywilnoprawnego
" Może być wyrażone w dowolny sposób
Przesłanki skuteczności
" Swobodne
" Zrozumiałe dla adresata
 Wyraz
ne
 dorozumiane
" Złożone na serio
 Teoria woli
 Teoria oświadczenia
 Teoria zaufania
1
2011-11-16
Nie są oświadczeniami woli
" Oświadczenia wiedzy
 Zawiadomienia
 Przebaczenie
" Przejawy woli nie zmierzające do
wywołania skutków prawnych
" Zapewnienia
 Uczuciowe
 Towarzyskie
Rodzaje oświadczeń woli
" Kierowane do oznaczonego adresata
" Ad incertas personas
" Składane przed właściwym organem
" Wymagające zgody osoby trzeciej
" Nie wymagające zakomunikowania
adresatowi
" Orzeczenia zastępujące oświadczenia
woli
Związanie oświadczeniem
woli
" Wiąże od chwili złożenia art. 61 KC
(teoria doręczenia)
" Śmierć lub utrata zdolności do
czynności prawnych przez składającego
 Nie powoduje utraty mocy przez
oświadczenie woli
 Wyjątki: treść oświadczenia, ustawa,
okoliczności
2
2011-11-16
Czas związania
" Brak reguł ogólnych
" Stan związania
 Bezterminowy
 Ograniczony w czasie
" Oświadczenia odwoływalne i
nieodwoływalne
" Wadliwość oświadczenia woli może
uchylić stan związania
Wykładnia oświadczeń woli
" Cel: ustalenie rzeczywistej treści
oświadczenia
" Reguła ogólna: art. 65 par. 1
 Okoliczności
 Zasady współżycia społecznego
 Ustalone zwyczaje
" Wykładnia uwzględnia elementy
werbalne i niewerbalne oświadczenia
Wykładnia oświadczeń woli
przypadki szczególne
" Umowy (art. 65 par. 2)
 Falsa demonstratio non nocet
 Zgodny zamiar stron
" Prawo spadkowe
 Wykładnia testamentu (art. 948 par 2)
 Zapis wyczerpujący cały spadek (art. 961
zd. 2 kc)
3
2011-11-16
Wady oświadczeń woli 
pojęcie
" Typowe nieprawidłowości występujące
przy:
 Powzięciu decyzji (wola wewnętrzna)
 Uzewnętrznieniu woli (wola zewnętrzna)
" Których wystąpienie powoduje
 Możliwość uchylenia się od skutków
złożonego oświadczenia
 Nieważność oświadczenia woli
Normatywna teoria wad
oświadczeń woli
" Wadami oświadczenia woli są tylko
nieprawidłowości uznane za wady przez
ustawodawcę
" Nie są wadami inne nieprawidłowości
wskazane przez ustawodawcę
" Wady
 Regulacja podstawowa
 Regulacje szczególne
Brak świadomości lub
swobody
" Stan wyłączający świadomość
 choroba psychiczna
 inne zaburzenia psychiczne
" Stan wyłączający swobodę decyzji
 Wewnętrzny stan osoby
 Nie okoliczności zewnętrzne (np. przymus)
" Skutek: nieważność bezwzględna
4
2011-11-16
Brak świadomości lub
swobody II
" Osoby ubezwłasnowolnione całkowicie
nie mają zdolności do czynności
prawnych. Ich oświadczenia są
nieważne
" Osoby nieubezwłasnowolnione
 Brak  naturalnej niezdolności do czynności
prawnych
 Lucidum intervalum
Pozorność
" Złożenie drugiej stronie za jej zgodą
oświadczenia woli bez zamiaru
wywołania skutków prawnych
" Bezwzględnie nieważne
" Reservatio mentalis to nie pozorność
" Czynności ukryte
 Pozorna nieważna
 Ważność ukrytej zależy od spełnienia przesłanek
ważności takiej czynności
Pozorność II
" Pozorny dysponent dokonuje czynności
prawnej, w wyniku której
" Osoba trzecia nabywa prawo lub
zostaje zwolniona z obowiązku
" Nabycie jest skuteczne, jeśli osoba
trzecia była w dobrej wierze
" Składający pozorne oświadczenie nie
jest chroniony
5
2011-11-16
Błąd
" Mylne wyobrażenie o rzeczywistym
stanie rzeczy
" Przesłanki podstawowe
 Mylne wyobrażenie co do treści czynności
prawnej
 Istotność błędu
" Zniekształcenie oświadczenia woli
przez posłańca traktujemy tak, jak błąd
Błąd II
" Oświadczenie składane drugiej stronie:
 Błąd wywołany choćby nieświadomie
 Wiedza składającego o błędzie
 Możność zauważenia błędu
 Nie dotyczy czynności nieodpłatnych
" Uchylenie się od skutków oświadczenia
 Oświadczenie drugiej stronie na piśmie
 Roczny termin od wykrycia błędu
Podstęp
" Błąd wywołany celowo przez
 Drugą stronę
 Osobę trzecią, jeśli druga strona
" Wiedziała o podstępie a nie zawiadomiła
składającego oświadczenie woli
" Czynność była nieodpłatne
" Obejmuje także:
 Błąd nieistotny
 Błąd co do pobudki
6
2011-11-16
Podstęp II
" Charakter prawny
 Kwalifikowana postać błędu LUB
 Samodzielna wada oświadczenia woli
" Uchylenie się od skutków oświadczenia
 Oświadczenie złożone drugiej stronie na
piśmie
 W ciągu roku od wykrycia podstępu
Groz
ba
" Wywołanie stanu obawy powodującego
złożenie oświadczenia woli o treści
pożądanej przez grożącego
" Musi być
 Poważna (realne niebezpieczeństwo
spełnienia)
 Bezprawna: zapowiedz
działania
" Bezprawnego
" dozwolonego, ale w innym celu
Groz
ba II / Wyzysk
" Uchylenie się od skutków oświadczenia
woli
 Na piśmie
 Rok od czasu, gdy stan obawy ustał
" Wyzysk (art. 388)
 Dawniej wada oświadczeń woli
 Obecnie: W
TPLIWE
 Regulacja w prawie zobowiązań
7
2011-11-16
Przypadki szczególne
" Testamenty art. 945 KC
" Przyjęcie spadku art. 1019
" Ugoda art. 945
" Uznanie dziecka art 80 i 82 krio
" Wady oświadczeń woli w związku z
zawarciem małżeństwa (art 15 krio)
8