2012-01-08
Prawo cywilne
Sankcje wadliwości czynności
prawnej
Przedstawicielstwo
Wadliwość czynności prawnej
" Czynność prawna nie odpowiada
wymogom ustawy
" Przyczyny:
 Wadliwa treść czynności prawnej
 Wadliwość formy
 Braki po stronie podmiotowej
" Wystąpienie wadliwości powoduje
ujemne skutki (sankcje)
Nieważność bezwzględna
" Czynność nie wywołuje skutków
prawnych zamierzonych przez strony
" Może wywołać inne skutki (obowiązek
zwrotu nienależnego świadczenia)
" Czynność może być:
 Bezskuteczna
 Nieistniejąca (art. 2 krio  małżeństwo)
 Pozbawiona skutków prawnych
1
2012-01-08
Nieważność bezwzględna II
" Brak zdolności prawnej do czynności
prawnych
" Niezachowanie formy ad solemnitatem
" Wadliwość oświadczeń woli (art. 82, 83)
 Wadliwość treści
" Sprzeczność z ustawą
" Sprzeczność z zasadami współżycia
społecznego
" Obejście ustawy
Nieważność bezwzględna III
" Przepis ustawy wskazuje na
nieważność
" Na nieważność może powołać się
każdy i w każdym czasie
" Skutek nieważności powstaje ex lege
" Sąd bierze nieważność pod uwagę z
urzędu (z uwzględnieniem ograniczeń w
działaniu z urzędu)
Konwalidacja
" Konwalidacja =  uzdrowienie czynności
prawnej na skutek póz
niejszych
zdarzeń
" Przykład:
 Drobne bieżące sprawy życia codziennego
(umowy niezdolnych do czynności
prawnych)
 Wykonanie nieformalnej darowizny
2
2012-01-08
Konwersja
" Przekształcenie nieważnej czynności
prawnej w inną, ważną czynność.
 Cel obu czynności ten sam lub podobny
 Czynność nieważna spełnia przesłanki
ważności czynności zastępczej.
" Przykłady
 Art. 521 kc
 Nieważny weksel trasowany jako przekaz
" Wykładnia czy konwersja?
Nieważność względna
(wzruszalność)
" Czynność jest ważna i skuteczna
" Podmiot uprawniony może pozbawić
czynność skutków prawnych swoim
działaniem.
" Unicestwienie skutków prawnych jest
skuteczne z mocą wsteczną (ex tunc)
" Do unicestwienia czynności potrzebne
oświadczenie woli lub wyrok sądu
Nieważność względna II
cechy
" Skutki tylko na skutek działania
uprawnionego
" Powołać się na tę sankcję mogą tylko
wskazane w ustawie podmioty
" Nieważność względną sąd bierze pod
uwagę tylko na wniosek
" Czynność dotknięta tą sankcją nie może
być konwalidowana
3
2012-01-08
Bezskuteczność względna
" Czynność prawna nie wywołuje
zamierzonych skutków w stosunku do
oznaczonych osób.
" Czynność dotknięta sankcją nie jest
wadliwa
" Czynność ta pogarsza położenie osoby
trzeciej, niebędącej stroną tej czynności
" Dotyczy tylko niektórych czynności
Bezskuteczność względna II
" Z mocy ustawy
 Rozporządzenie przedmiotem należącym
do spadku bez zgody pozostałych
współspadkobierców (art. 1036 KC)
 Niektóre czynności upadłego
" Z mocy orzeczenia sądu
 Art. 59 k.c.
 Actio pauliana
 Niektóre czynności upadłego
Art 59 KC przesłanki
" A ma roszczenie w stosunku do B
" B zawiera umowę z C
" Wykonanie umowa między B i C
uniemożliwia (całkowicie lub częściowo)
zadośćuczynienie roszczeniu A
" B i C wiedzieli o roszczeniu A LUB
" Czynność była nieodpłatna
" Ograniczenie terminem (rok)
4
2012-01-08
Art 59 KC postępowanie i
skutki
" Powództwo A wytacza przeciwko B i C
(współuczestnictwo jednolite)
" Orzeczenie sądu ma charakter
konstytutywny (prawotwórczy)
" Na skutek wyroku
 Dla A powstaje sytuacja, jakby umowa
między B i C nie została zawarta
 Umowa jest skuteczna w pozostałym
zakresie.
Bezskuteczność zawieszona
" Czynność dokonana bez zgody osoby
trzeciej, koniecznej do jej dokonania
" Brak zgody powoduje stan niepewności
prawnej (negotium claudicans)
" Zgoda może być wyrażona ex ante, w
trakcie dokonania czynności lub ex post
" Potwierdzenie wywołuje skutki z mocą
wsteczną
Przypadki
" Rozporządzenia osób mających
ograniczoną zdolność do czynności
prawnych
" Uznanie dziecka (zgoda matki i
pełnoletniego dziecka)
" Falsus procurator
" Przejęcie długu
5