A. Prawo cywilne
w odniesieniu do transportu drogowego rzeczy i osób
1. znać rodzaje umów zawieranych najczęściej w transporcie drogowym oraz wynikające z nich prawa i
obowiązki;
2. umieć negocjować prawnie wiążące umowy transportowe, zwłaszcza w odniesieniu do warunków
przewozu;
w odniesieniu do transportu drogowego rzeczy:
1. być w stanie rozpatrywać roszczenia zleceniodawcy dotyczące odszkodowań z tytułu poniesionych
strat lub uszkodzenia rzeczy podczas transportu lub z tytułu opóz
nienia
w dostawie oraz rozumieć, w jaki sposób takie roszczenie wpływa na jego odpowiedzialność umowną;
2. znać uregulowania i obowiązki wynikające z Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu
drogowego towarów (CMR);
w odniesieniu do transportu drogowego osób:
1. być w stanie rozpatrywać roszczenia zleceniodawcy dotyczące odszkodowań z tytułu obrażeń
poniesionych przez pasażerów lub z tytułu uszkodzenia bagażu spowodowanych wypadkiem podczas
transportu lub też dotyczących odszkodowań z tytułu opóz
nień oraz rozumieć, w jaki sposób takie
roszczenie wpływa na jego odpowiedzialność umowną.
Umowy zawierane w transporcie drogowym.
Umowę stanowią zgodne i wzajemnie sobie odpowiadające pod względem treści
oświadczenia woli co najmniej dwu stron, mające na celu wywołanie skutków
prawnych ( realizacji określonego celu  ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku
prawnego).
Umowa w prawie polskim
Umowy w polskim prawie cywilnym reguluje podgałąz
prawa cywilnego zwana prawem zobowiązań,
której zasadniczy zrąb znajduje się w księdze trzeciej kodeksu cywilnego. Księga ta zawiera zarówno
przepisy regulujące kwestie wspólne dla wszystkich umów  związane z ich zawarciem, ważnością,
wykonywaniem itp.  jak i przepisy regulujące konkretne typy umów, najczęściej spotykane w obrocie
prawnym, na czele ze sprzedażą. Oprócz umów regulowanych przez prawo zobowiązań jest również
kilka typów umów regulowanych przez inne podgałęzie prawa cywilnego: prawo rzeczowe (np.
umowa o zniesienie współwłasności, umowa o ustanowienie wieczystego użytkowania) i prawo
spadkowe (umowa o dziedziczenie, umowa o dział spadku).
Własność: Grażyna Pajewska.
1
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Sposoby zawierania umów:
Do swoistych sposobów zawierania umów należą:
" oferta i jej przyjęcie  TRYB OFERTOWY ( art. 66-69 KC )
Oferta - jeden ze sposobów zawarcia umowy, polegający na złożeniu przez oferenta
oświadczenia woli drugiej stronie, zwanej tradycyjnie oblatem.
OFERENT OBLAT
( składający ofertę ) ( adresat oferty )
Zawarcie umowy może wystąpić w ten sposób, że jeden kontrahent ( oferent ) złoży ofertę, a
drugi ( oblat ) ją przyjmie.
Oblat może w całości przyjąć ofertę, co prowadzi do zawarcie umowy; może ją w całości
odrzucić, w stosunkach między przedsiębiorcami może ją przyjąć z modyfikacjami.
" negocjacje i rokowania ( 109 KC i nast. )
Negocjacyjny ( rokowania ) następuje wtedy jeśli strony prowadzą negocjacje w celu
zawarcie umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do jej
wszystkich postanowień, które były przedmiotem negocjacji. Rokowania polegają na dyskusji
między potencjalnie przyszłymi partnerami, która zmierza do tego, aby zawrzeć umowę.
Prowadzenie negocjacji - jest to proces płynny, ciągły. W praktyce społecznej w drodze
negocjacji zawierane są zwykle umowy bardziej złożone, nietypowe. Strony w toku
prowadzonych negocjacji nie są związane swoimi oświadczeniami. Powinny natomiast
prowadzić je w sposób zgodny z dobrymi obyczajami, a nie dla pozoru (innych celów, np.
uzyskania informacji o drugiej stronie). Naruszenie tych powinności jest opatrzone sankcją
odszkodowawczą, ale tylko w granicach negatywnego interesu umownego.
Negocjacje mogą mieć różny stopień złożoności, mogą być  rozciągnięte w
czasie . Zawarcie umowy następuje wówczas, gdy strony złożą zgodne
oświadczenia woli, obejmujące wszystkie postanowienia, które były przedmiotem
negocjacji.
W negocjacjach wyróżnia się trzy fazy:
faza konsultacji  rozpoznanie potrzeb i oczekiwań partnera w
negocjacjach
faza konfrontacji  porównanie oferty własnej z ofertą partnera
faza uzgodnień  wypracowane umowy zadowalającej obydwie strony
Własność: Grażyna Pajewska.
2
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
" aukcja i przetarg  TRYB PRZETARGOWY I AUKCYJNY (
70 1  70 5 KC )
o Wprowadzając możliwość zawarcia umowy w drodze aukcji lub przetargu
zrezygnowano z dotychczasowego wyróżnienia dwóch postaci przetargu:
pisemnego i ustnego.
Aukcja  zorganizowana forma sprzedaży, będąca formą przetargu prowadzonego na żywo.
Zazwyczaj aukcje przeprowadza się wtedy, gdy istnieje wielu potencjalnych nabywców na
jeden towar. Mogą się one odbywać na targach bądz
w wyspecjalizowanych domach
aukcyjnych. Istnieją także aukcje internetowe. W polskim prawie cywilnym aukcja stanowi
odrębną od przetargu formę zawarcia umowy. W przeciwieństwie do przetargu,
charakteryzuje się ustnością i bezpośredniością składania ofert.
Kodeks cywilny reguluje zagadnienie aukcji w art. 701, 702, 704 i 705.
Charakterystyczną cechą aukcji jest czasowe powierzenie towaru przez
sprzedającego pośrednikowi, prowadzącemu aukcję. Umowa między
pośrednikiem i sprzedającym zawiera zazwyczaj punkt zakazujący
sprzedającemu wycofanie się z transakcji niezależnie od wylicytowanej ceny.
Punktem wyjścia jest zwykle cena minimalna, od której zaczyna się licytacja, czyli
zgłaszanie przez potencjalnych nabywców coraz wyższej ceny za oferowany towar.
Zakupu dokonuje podmiot, który w ramach licytacji zaproponuje najwyższą cenę.
Taki sposób przeprowadzania aukcji nazywany jest techniką (aukcją) angielską.
Natomiast w systemie holenderskim cena obiektu jest stopniowo obniżana, a nabywcą
staje się ten, kto pierwszy zaakceptuje proponowaną cenę.
Istnieje także system Vickreya, w którym nabywcą zostaje ten, kto w zamkniętej
kopercie zaoferował najwyższą cenę, ale płaci on drugą pod względem wielkości
zaoferowaną kwotę.
Przetarg - jeden ze zwyczajowych sposobów wyboru oferty w celu zawarcia umowy.
Na gruncie prawa polskiego ogólne zasady prowadzenia przetargów zawierają przepisy art.
701-705 kodeksu cywilnego, w szczególności stanowiące o związaniu ofertą. Do szczególnych
form przetargów należą m.in. przetargi na zbycie nieruchomości przez podmioty publiczne
(regulowane przepisami o gospodarce nieruchomościami) oraz przetargi na nabycie robót
budowlanych, dostaw lub usług finansowanych ze środków publicznych lub zamawianych
przez podmioty publiczne (tzw. zamówienia publiczne).
Najszerzej znane formy przetargów to aukcje - czy to zbycie dzieł sztuki, czy też obecnie
internetowe.
Cechy wspólne przetargów i aukcji:
w aukcji czy przetargu bierze udział wielu uczestników;
uczestnicy ci biorą udział w tym samym postępowaniu aukcyjnym albo
przetargowym;
wszyscy uczestnicy mają te same prawa i obowiązki
wszyscy są poddani jednakowym regułom aukcyjnym albo przetargowym;
Własność: Grażyna Pajewska.
3
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Jest to procedura zawierania umów składających się z trzech etapów:
o ogłoszenie o aukcji lub przetargu,
o składanie ofert,
o przyjęcie wybranej oferty.
Zasada swobody umów:
W prawie polskim od 1990 ponownie obowiązuje wywodząca się jeszcze z prawa rzymskiego
zasada swobody umów, wyrażona w art. 353ą Kodeksu cywilnego:
"strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania,
byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie
ani zasadom współżycia społecznego"
Oznacza to, że co do zasady strony mogą w ramach swobody umów, nie przekraczając
pewnych granic, umówić się o wszystko, co prawo uznaje za podlegające jego
uregulowaniom.
Swoboda umów
Swoboda umów to zasada prawa zobowiązań polegająca na przyznaniu podmiotom prawnym
ogólnej możliwości zawierania i kształtowania treści umów w granicach zakreślonych przez
prawo.
Na swobodę umów składają się cztery elementy:
1. swoboda w zawieraniu umowy
2. swoboda w wyborze kontrahenta
3. swoboda w kształtowaniu treści umowy
4. swoboda w wyborze formy zawarcia umowy
Zakres swobody umów wyznacza treść lub cel stosunku zobowiązaniowego, które nie mogą
sprzeciwiać się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia
społecznego.
W szczególnych przypadkach zasada swobody umów może zostać wyłączona lub
ograniczona przez ustawę z uwagi na wyższe racje prawem chronione.
Administracyjny przymus zawierania umów przez przedsiębiorców z konsumentami
funkcjonuje w prawie przewozowym, telekomunikacyjnym i energetycznym.
Ustawodawca w celu ochrony pewności obrotu wprowadził pewne ograniczenia co do formy
zawierania umów. Na przykład umowa zobowiązująca do przeniesienia własności
nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy
powoduje nieważność umowy. (art. 158 w związku z art. 73 ż 2 kc.)
Własność: Grażyna Pajewska.
4
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Specyficznym typem czynności jest umowa przedwstępna , której zadaniem jest zapewnienie
dojścia do skutku zasadniczej umowy. Umowa, przez która jedna ze stron lub obie
zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy powinna określić istotne postanowienia
przyszłej umowy przyrzeczonej ( art. 389 KC ).
Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został
wyznaczony termin zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać
jej zawarcia.
Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem 1
roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta.
Doktrynalny podział umów
Ze względu na obowiązki stron wyróżnia się umowy:
" jednostronnie zobowiązujące (np. umowa darowizny)  tylko jedna osoba jest
zobowiązana, a druga uprawniona,
" dwustronnie zobowiązujące (np. umowa pożyczki)  obie osoby są zarówno
zobowiązane, jak i uprawnione do określonych czynności, np. obowiązek wydania
przedmiotu pożyczki i uprawnienie do jego uzyskania oraz obowiązek zwrotu
przedmiotu pożyczki i uprawnienie do jego odzyskania.
Wśród umów dwustronnie zobowiązujących wyróżnia się umowy wzajemne, w których
świadczenie jednej ze stron ma odpowiadać świadczeniu drugiej strony (być jego
ekwiwalentem).
Przykładem tego typu umów jest np. umowa sprzedaży, w której jedna ze stron zobowiązuje
się przenieść własność rzeczy, a druga strona zobowiązuje się w zamian za to zapłacić
odpowiednią cenę.
Umowy dzielą się ponadto na:
nazwane  uregulowane w Kodeksie cywilnym lub innych ustawach
(np. sprzedaż, pożyczka, użyczenie, przewóz)
Umowa nazwana to umowa posiadająca szczególną regulację kodeksową - do umowy takiej
odnosi się grupa przepisów prawa, gdzie określone są wzajemne uprawnienia i obowiązki
stron właściwe dla stosunku prawnego danego rodzaju. Regulacji umowy nazwanej
poświęcony jest zwykle osobny rozdział kodeksu. Przykładami umów nazwanych są: umowa
Własność: Grażyna Pajewska.
5
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
sprzedaży, umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa przewozu. Umowy nazwane opisane są
w części szczególnej księgi trzeciej Kodeksu cywilnego.
Tworzenie szczególnych regulacji kodeksowych umów nazwanych uzasadnia:
" typowy charakter stosunku prawnego danego rodzaju
" potrzeba zabezpieczenia interesów stron poprzez wprowadzenie przepisów o
imperatywnym i semi-imperatywnym charakterze.
" kształtowanie właściwego (pożądanego) modelu stosunków prawnych danego rodzaju
nienazwane  tworzone na zasadzie swobody umów (np. franczyza,
factoring, timeshare).
Dla odmiany wskazuje się umowy nienazwane, czyli takie które zawierane są w granicach
tzw. swobody umów. Nie są w sposób szczegółowy unormowane takie umowy jak: umowa
factoringu, umowa franczyzy (umowy nienazwane). Do niedawna umową nienazwaną była
umowa leasingu.
Umowa nienazwana - w polskim prawie za umowę nienazwaną uważa się wszystkie umowy,
niebędące umowami nazwanymi. Ze względu na zasadę swobody umów, stosunki prawne
regulowane umową nienazwaną kreowane są przez strony w sposób dowolny i odpowiadający
stronom (przeciwnie do umów nazwanych, regulowanych w części szczególnej Kodeksu
cywilnego). Treść umowy nienazwanej nie powinna być sprzeczna z prawem, tzn. jej cel,
zapisy i efekty nie mogą naruszać żadnych przepisów prawa. Z zasad stosowanych przy
tworzeniu umów nienazwanych korzystać można przy kreowaniu treści umów mieszanych, tj.
złożonych z elementów umów nazwanych i umów nienazwanych, lub umowy nienazwanej z
umową nienazwaną.
Forma umowy
Prawo może uzależniać skutki prawne umowy od zawarcia jej z zachowaniem określonej
formy.
Ze względu na formę wyróżnia się umowy zawarte:
" w drodze czynności konkludentnych  takich, które nie mogą być uznane za formę
ustną, a są zrozumiałe dla stron umowy. można też tu mówić o różnych zachowaniach
osoby, które wyraz
nie ujawniają wolę zawarcia umowy ( np. kiwnięcie głową )
" ustnie  oświadczenie woli formułowane jest wyraz
nie wypowiadanych słowach;
Te dwie formy stosuje się najczęściej podczas codziennych zakupów, w komunikacji
autobusowej, w przejazdach taksówkami. Są to umowy tzw. dnia codziennego.
" w formie pisemnej  zwykła forma pisemna (dla celów dowodowych)  występuje we
wszystkich tych przypadkach, w których przepisy wymagają formy pisemnej, ale
poprzestają na sformułowaniu samego wymogu pisemnego, bez określenia rygorów.
Oznacza to, ze forma pisemna wymagana jest jedynie dla celów dowodowych  jej
brak powoduje tzw. utrudnienia dowodowe.
Np. art. 606 KC stanowi:  Umowa dostawy powinna być stwierdzona pismem
Własność: Grażyna Pajewska.
6
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
" w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem podpisu ( notarialnie
potwierdzonym podpisem)  Notariusz ( ew. organ państwowy lub organ gminy )
poświadcza na dokumencie, że istniał on w dacie poświadczenia.
"
" w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem daty ( z datą pewną )  Notariusz
(ew. organ państwowy lub organ gminy ) poświadcza na dokumencie, że istniał on w
dacie poświadczenia.
Np. złożenie pieczęci na dokumentach składanych do sądu.
" w formie aktu notarialnego  Notariusz sporządza czynność prawną wg udzielonych
mu wskazówek, poczym strony podpisują umowy.
Wszystkie umowy, które przenoszą własność nieruchomości, muszą być obowiązkowo
sporządzone w formie aktu notarialnego.
" w formie przewidzianej ustawą szczególną,
" inne  związane z rozwojem techniki  np. umowy bankowe zawierane w formie
elektronicznej.
Co do zasady przy zawieraniu umów nie jest wymagane zachowanie szczególnej formy,
jednakże istnieją liczne wyjątki od tej zasady (np. w prawie polskim umowa przenosząca
własność nieruchomości wymaga dla swej ważności formy aktu notarialnego).
Każda umowa powinna w jasny sposób określać strony umowy oraz treść stosunku
prawnego, jaki powstaje pomiędzy stronami ( czego dotyczy, terminy trwania,
obowiązki, prawa i odpowiedzialność stron, konsekwencje niedotrzymania umowy
itp.). Prawo cywilne dopuszcza zawarcie umowy w dowolnej formie, w tym również
ustnej.
Od tej zasady istnieje jednak wiele wątków. Przepisy prawa zastrzegają dla szeregu czynności
prawnych formę pisemną, a w sytuacjach szczególnych jedną z zaostrzonych form pisemnych
(np. formę aktu notarialnego ). Obowiązek nadania czynności określonej formy prawnej może
wynikać również z zawartej uprzednio umowy.
Niedochowanie tych form może rodzić skutki w postaci:
- nieważności umowy (np. niedochowanie formy aktu notarialnego przy sprzedaży
nieruchomości)
- nieosiągnięcie oczekiwanego skutku prawnego ( np. zawarcie umowy najmu
mieszkania na okres dłuższy niż rok bez zachowania formy pisemnej rodzi skutek w
postaci zawarcia umowy na czas nieokreślony )
Własność: Grażyna Pajewska.
7
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
1.1.1 Umowy o przeniesienie praw
1. Umowa sprzedaży ( KC, art. 535 do 555 ) 
przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się
2. Umowa
przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu
dostawy
rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i
zapłacić sprzedawcy ustaloną cenę.
Umowa sprzedaży dotycząca
Umowa o
przeniesienie
1. Umowa 4.Umowa przeniesienia własności rzeczy
praw
sprzedaży pożyczki
oznaczonej, co do tożsamości
(identyfikacji ) przenosi własność
na nabywcę chyba, że przepis
szczególny stanowi inaczej albo
strony tak postanowiły.
3.Umowa
Jeżeli przedmiotem umowy sprzedaży są rzeczy
zamiany
oznaczone, co do gatunku, do przeniesienia własności
potrzebne jest przeniesienia posiadania rzeczy.
Umowa sprzedaży może być zawarta w dowolnej formie, jednak sprzedaż
nieruchomości powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego.
Gwarancja
Nazwę gwarancji noszą dwie różne instytucje prawne z zupełnie ze sobą nie związanych
gałęzi prawa:
W prawie międzynarodowym gwarancja to uprawnienie określonego państwa (bądz
organizacji
międzynarodowej) do ochrony określonego stanu rzeczy istniejącego w innym państwie (np. statusu
grupy ludności, nienaruszalności granic, neutralności itp.). Uprawnienie to może zostać zastrzeżone w
umowie międzynarodowej lub udzielone jednostronnie.
W prawie cywilnym gwarancja odnosi się do gwarancji jakości rzeczy sprzedanej bądz

gwarancji samoistnej (autonomicznej), której szczególną formą jest gwarancja
bankowa.
GWARANCJA jest dobrowolną formą ochrony interesów klientów dokonujących zakupu
wadliwej rzeczy. Gwarancja udzielana jest dobrowolnie przez gwaranta, w związku z czym
wydawana jest karta gwarancyjna. Jest to odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne,
powstałe podczas zakupu lub jego użytkowaniu. Gwarant może zrealizować swój obowiązek
albo przez naprawę rzeczy albo przez jej wymianę na rzecz nową. Obowiązek taki trwa w
okresie określonym w gwarancji, a jeżeli okres ten nie został określony to w okresie 1 roku.
Własność: Grażyna Pajewska.
8
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
R
KOJMIA
Rękojmia  odpowiedzialność sprzedającego względem kupującego za wady fizyczne oraz
prawne sprzedawanej rzeczy. Stosowana przy umowie sprzedaży, ma również odpowiednie
zastosowanie do innych stosunków prawnych. W polskim prawie cywilnym jest uregulowana
w art. 556-576 Kodeksu cywilnego.
W przypadku sprzedaży rzeczy ruchomej z udziałem konsumentów nie stosuje się rękojmi,
lecz niezgodność towaru z umową[1].
Wady fizyczne mogą polegać na:
1. zmniejszeniu wartości, użyteczności rzeczy (np. przemakalność nieprzemakalnej
kurtki),
2. niekompletności (np. brak oprogramowania do komputera, brak dokumentacji i
instrukcji),
3. braku określonych właściwości (np. zawyżono parametry, użyto innych materiałów).
Wada fizyczna może stanowić podstawę odpowiedzialności sprzedawcy, gdy istniała przed
wydaniem rzeczy albo powstała po wydaniu rzeczy, ale z przyczyny tkwiącej już uprzednio w
rzeczy.
Wady prawne mogą polegać tylko na tym, że:
1. sprzedawana rzecz nie należy do sprzedającego, lecz jest własnością osoby trzeciej,
2. sprzedawana rzecz jest obciążona prawem na rzecz osoby trzeciej (np. hipoteką albo
zastawem).
Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi:
1. może żądać obniżenia ceny[2]; obniżenie ceny powinno odzwierciedlać rzeczywiste
obniżenie wartości sprzedanej rzeczy;
2. może żądać usunięcia wady[3]; jeśli sprzedawca jest zarazem producentem kupujący
może żądać naprawienia rzeczy;
3. może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad[3]; sprzedawca ponosi wszelkie wynikłe
z tego tytułu koszty, np. transportu, ubezpieczenia, pakowania itp.;
4. może odstąpić od umowy, ale tylko w przypadku, gdy wada jest istotna, tzn. nie
pozwala na użytkowanie przedmiotu zgodnie z jego przeznaczeniem[3].
Aby kupujący mógł skorzystać z ww. uprawnień musi dokonać tzw. aktów staranności, tj.
zbadać dostarczone mu rzeczy, zawiadomić sprzedawcę o wykrytych wadach i zgłosić swoje
roszczenia.
Sposób reklamacji wybiera kupujący.
Rękojmia za wady fizyczne jest skuteczna przez okres jednego roku a w przypadku budynku
przez 3 lata; (w przypadku przedmiotów używanych okres może zostać skrócony, jednak nie
bardziej, niż na okres 1 roku) od dnia wydania towaru, z zastrzeżeniem, iż wada zostanie
zgłoszona sprzedawcy nie dalej jak 1 miesiąc od chwili wykrycia tej wady, a w przypadku
Własność: Grażyna Pajewska.
9
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
produktów spożywczych terminy te są krótsze. Okres ten może zostać wydłużony, gdy
sprzedawca wadę podstępnie zataił. Rękojmią nie są objęte rzeczy nabyte w postępowaniu
egzekucyjnym lub upadłościowym. Okres rękojmi nie biegnie na nowo w przypadku
wymiany towaru.
Z pojęciem umowy sprzedaży łączą się pojęcia rękojmi ( KC, art. 556- 576 )
oraz gwarancji (KC, art. 577-581)
KRYTERIUM R
KOJMIA GWARANCJA ZGODNOŚĆ Z
UMOW

Ustawa (kodeks cywilny) Kodeks cywilny lub Ustawa o sprzedaży
Podstawa
ustawa o sprzedaży konsumenckiej
odpowiedzialności
konsumenckiej
Obowiązkowe Dobrowolnie Obowiązkowe
Czy jej udzielenie
jest obowiązkowe?
Umowy sprzedaży Wynika z dobrej woli, Tylko umowy sprzedaży, w
Kogo dotyczy?
zawarte pomiędzy dwoma więc może być dana w których sprzedawcą jest
przedsiębiorcami, dwiema każdym przypadku, przedsiębiorca, a kupującym
osobami fizycznymi, niezależnie od tego, kto konsument
każda sprzedaż jest stroną umowy
nieruchomości, wody,
prądu, gazu
Sprzedawca Gwarant  głównie Sprzedawca
Kto ponosi
producent, ale może też
odpowiedzialność?
sprzedawca lub inne
podmioty
wprowadzające rzeczy
do sprzedaży
Wady fizyczne i prawne Tylko wady fizyczne Za każdą niezgodność towaru
Co obejmuje?
z umową
Odstąpienie od umowy, Wymiana rzeczy na - wymiana rzeczy,
Uprawnienia
żądanie obniżenia ceny, wolną od wad, naprawa - naprawa rzeczy,
kupującego
wymiana rzeczy na wolną rzeczy Gdy naprawa lub wymiana są
od wad, naprawa rzeczy niemożliwe lub wymagają
nadmiernych kosztów, gdy
sprzedawca nie dokona tego
w odpowiednim czasie lub,
gdy naprawa lub wymiana
narażałaby kupującego na
znaczne niedogodności może
nastąpić wymaganie:
- żądanie obniżenia ceny
- odstąpienia od umowy
Rok od dnia wydania Dowolny; w przypadku, 2 lata od dnia wydania
Termin
rzeczy, a w przypadku gdy nie jest określony rzeczy.
przedawnienia
nieruchomości 3 lata. przyjmuje się, że jest to Termin odnawia się jak przy
roszczeń
Termin ten nigdy się nie rok. Po wymianie rzeczy gwarancji.
odnawia. Nie obowiązuje, na nową biegnie od
gdy wada rzeczy była początku.
podstępnie zatajona.
Kupujący traci Brak regulacji Jak w przypadku rękojmi, ale
Utrata uprawnień
uprawnienia, jeżeli w ustawowej, ale gwarant termin do wykrycia wady
ciągu miesiąca od może określić wydłużono do 2 miesięcy.
wykrycia wady nie przyczyny utraty
zawiadomi o tym uprawnień z gwarancji.
sprzedawcy lub, jeżeli
wiedział o wadzie w
chwili zakupu.
Własność: Grażyna Pajewska.
10
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
2. Umowa dostawy (KC, art. 605-612)  przez umowę dostawy dostawca
zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych jedynie, co do gatunku oraz do ich
dostarczenia częściami albo okresowo, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i
zapłacenia ceny.
Umowa dostawy winna być stwierdzona na piśmie ( dla celów dowodowych ).
Reasumując:
Umowa dostawy jest to rodzaj umowy cywilnoprawnej, w ramach której jedna jej strona 
dostawca zobowiązuje się do:
" wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz
" dostarczania ich częściami lub co pewien okres;
druga strona  odbiorca zobowiązuje się:
" odebrać te rzeczy oraz
" zapłacić cenę.
Umowa ta jest przykładem i formą kooperacji gospodarczej, zawieranej zwykle przez
kontrahentów pozostających ze sobą w trwałych stosunkach handlowych. Celem umowy
dostawy jest zapewnienie właściwej jakości i terminowości zamówionej produkcji.
3. Umowa zamiany ( KC, art. 603 i 604 )
Umowa zamiany  rodzaj umowy cywilnoprawnej, w ramach której obie jej strony
(zamieniający) zobowiązują się do przeniesienia własności rzeczy na drugą stronę umowy, w
zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy.
Zamiana jest czynnością prawną konsensualną, odpłatną, wzajemną i dwustronnie
zobowiązującą. Może być jednak umową o podwójnym skutku - zobowiązująco-
rozporządzającym.
4. Umowa pożyczki  ( KC, art. 720 do 724 )
Umowa pożyczki - umowa, w ramach której pożyczkodawca oddaje na własność
pożyczkobiorcy pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku, a pożyczkobiorca
zobowiązuje się do oddania tej samej ilości pieniędzy lub rzeczy ( oczywiście tego samego
gatunku i jakości ) po upływie ustalonego w umowie czasu (kc art. 720 par. 1).
Termin zwrotu pożyczki
Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie został przez strony w umowie oznaczony, dłużnik
obowiązany jest ją zwrócić w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia dokonanego przez
dającego pożyczkę (kc art. 723).
Własność: Grażyna Pajewska.
11
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Odpłatność/nieodpłatność
W zależności od woli stron, pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna. Najczęstszą formą
odpłatności za pożyczkę pieniężną są odsetki - ustawowe lub ustalone przez strony (umowne).
Forma
Jeżeli wartość pożyczki jest wyższa aniżeli pięćset złotych, to umowa pożyczki powinna być
stwierdzona pismem. Jest to jednak forma zastrzeżona jedynie dla celów dowodowych.
Odstąpienie od umowy
Jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy ze względu na złą sytuację majątkową biorącego
pożyczkę, wówczas dający pożyczkę ( o ile o tych okolicznościach nie wiedział i nie mógł się
z łatwością dowiedzieć ) może odstąpić od umowy i - co się z tym wiąże - odmówić wydania
przedmiotu pożyczki.
Naprawienie szkody
Gdyby się okazało, że rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, wtenczas
dający ma obowiązek naprawić szkody, jakie wyrządził biorącemu przez to, iż pomimo że
wiedział o wadach, nie zawiadomił go o ich istnieniu. Okolicznością wyłączającą powstanie
powyższego obowiązku jest sytuacja, w której biorący mógł z łatwością owe wady zauważyć.
Przedawnienie
Roszczenie biorącego pożyczkę, o wydanie jej przedmiotu, przedawnia się z upływem
sześciu miesięcy licząc od momentu, w którym przedmiot miał zostać wydany ( czyli
nie liczy się tu moment zawarcia umowy ).
Własność: Grażyna Pajewska.
12
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Umowy o korzystanie z cudzych rzeczy lub praw
Przewoz
nik składając wniosek o licencję na wykonywanie transportu drogowego krajowego
lub międzynarodowego musi m.in. spełnić warunek udokumentowania posiadania tytułu
prawnego do pojazdów zgłaszanych do licencji. Nie oznacza to, że przewoz
nik musi być
właścicielem tych pojazdów. Może nimi dysponować na podstawie omówionych poniżej
umów.
1. Umowa
najmu
4. Umowa Umowy o 2. Umowa
korzystanie z
leasingu dzierżawy
cudzych rzeczy
3. Umowa
użyczenia
1.Umowa najmu ( KC, art. 659 do 679 )  przez umowę najmu wynajmujący
zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a
najemca zobowiązuje się płacić wynajmującym czynsz.
Umowa najmu  w polskim prawie cywilnym umowa, w której wynajmujący zobowiązuje
się oddać przedmiot najmu do używania najemcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony, w
zamian za wynagrodzenie w postaci czynszu płaconego przez najemcę. Przedmiotem najmu
mogą być rzeczy ruchome, jak również nieruchomości, a także części rzeczy jako całości lub
nawet jej części składowe. Wyłączone z najmu są rzeczy zużywalne a także prawa.
Wynajmujący ma obowiązek wydania najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego
użytku i utrzymywanie go w odpowiednim stanie przez cały czas trwania umowy na swój
koszt. Najemca ma obowiązek płacenia czynszu, który może być ustalony w pieniądzach lub
innych świadczeniach, a także używania rzeczy w sposób przewidziany w umowie i
sprawowania nad nią pieczy. Stosunek najmu wygasa automatycznie z upływem okresu na
jaki umowa została zawarta. Jeśli czas nie został oznaczony wygasa na skutek
wypowiedzenia.
2. Umowa dzierżawy ( KC, art. 693 do 709 )  przez umowę dzierżawy
wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania
pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić
wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
Zasadą dzierżawy jest oddanie rzeczy do używania i pobierania pożytków przez określony
lub nieokreślony czas, w zamian za co dzierżawca zobowiązuje się płacić
Własność: Grażyna Pajewska.
13
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
wydzierżawiającemu określony czynsz. Czynsz ten może zostać określony w pieniądzach lub
świadczeniach innego rodzaju lub też w ułamkowej części pożytków. Dzierżawa, inaczej niż
najem, może dotyczyć również praw. Dzierżawę zawartą na okres dłuższy niż 30 lat, po
upływie tego terminu poczytuje się za zawartą na czas nieokreślony. Dzierżawca nie może
zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego, jest
za to zobowiązany do dokonywania napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu
dzierżawy w stanie niepogorszonym. W przypadku umowy najmu obowiązek dokonywania
koniecznych napraw ciąży na wynajmującym. Kolejną różnicą jest, że dzierżawca nie może
oddawać przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania ani go
poddzierżawiać, czyli pobierać pożytków, wydzierżawiając daną rzecz innej osobie.
Czynsz w przypadku dzierżawy płacony jest z dołu, ponieważ zależy od wielkości
osiągniętych przez dzierżawcę pożytków. Jeśli termin zapłaty czynszu nie został określony w
umowie, czynsz powinien być płatny w terminie zwyczajowo przyjętym (np. na koniec lub
początek miesiąca), a w braku takiego zwyczaju  półrocznie.
3. Umowa użyczenia ( KC, art.710 do 719 )  przez umowę użyczenia
użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na
bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Umowa użyczenia  to umowa nazwana, regulowana przez przepisy Kodeksu Cywilnego
(art. 710 art. 719), przez którą jedna z jej stron (użyczający) zapewnia drugiej stronie
(biorący) bezpłatne używanie umówionej rzeczy przez czas określony lub nieokreślony.
Przedmiotem użyczenia może być zarówno rzecz ruchoma jak i nieruchomość.
Przebieg użyczenia
Jeżeli sposobu nie określa umowa, należy rzeczy używać zgodnie z jej przeznaczeniem i
właściwościami. Bez zgody użyczającego nie można oddać rzeczy użyczonej do używania.
Biorący ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy. Jeżeli poczynił dodatkowe wydatki lub
nakłady, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące prowadzenia cudzych spraw bez
zlecenia. Po wykorzystaniu biorący ma obowiązek zwrócić ją właścicielowi w nie
pogorszonym stanie. Jeżeli jednak zużycie wynikało z prawidłowego używania, to nie ponosi
odpowiedzialności.
Biorący jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeśli:
" używa jej w sposób sprzeczny z umową, właściwościami lub przeznaczeniem,
" powierza rzecz osobie trzeciej bez upoważnienia umownego ani nie będąc zmuszony
przez okoliczności.
Dodatkowym warunkiem odpowiedzialności jest to, że rzecz nie uległa by stracie lub
uszkodzeniu, gdyby te okoliczności nie zaistniały.
Własność: Grażyna Pajewska.
14
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Zakończenie użyczenia
Terminowe Użyczenie kończy się, jeśli:
" minął czas na jaki umowa była zawarta,
" biorący zrobił z rzeczy użytek odpowiadający umowie,
" minął czas, w którym biorący mógł zrobić z rzeczy użytek odpowiadający umowie.
Przedterminowe Użyczający może żądać zwrotu w każdym czasie nawet, gdy umowa
zawarta była na czas oznaczony, jeżeli:
" biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową, właściwościami albo
przeznaczeniem rzeczy,
" oddał rzecz do używania innej osobie, nie będąc do tego upoważnionym ani przez
umowę, ani zmuszony przez okoliczności
" rzecz jest potrzebna użyczającemu z przyczyn nie dających się przewidzieć w
momencie zawarcia umowy.
Przedawnienie wzajemnych roszczeń z tytułu:
" zwrotu nakładów biorącego,
" wad rzeczy,
" odpowiedzialności za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy
następuje po roku od dnia zwrotu rzeczy.
KRYTERIUM POŻYCZKA UŻYCZENIE
Przedmiot umowy Przeniesienie własności Tylko używanie
rzeczy lub pieniędzy
Odpłatność Odpłatnie ( odsetki ) lub Nieodpłatnie
nieodpłatnie
Zakończenie umowy Zwrot tych samych ilości Zwrot dokładnie tych
rzeczy lub zwrot tych samych rzeczy
samych kwot
4. Umowa leasingu ( KC, art. 709 1 do 709 18)  przez umowę leasingu
finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od
oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz
korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a
korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia
pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez
finansującego. Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
KRYTERIUM LEASING NAJEM DZIERŻAWA UŻYCZENIE
Przedmiot Używanie lub Tylko używanie Używanie i pobieranie Tylko
umowy używanie i pożytków używanie
pobieranie
pożytków
Płatności W terminach Płatności ( o ile Z dołu w terminie nieodpłatnie
Własność: Grażyna Pajewska.
15
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
ustalonych w umowa nie zwyczajowo
umowie stanowi inaczej przyjętym, a gdy brak
) z góry i z półrocznie
reguły krótsze
okresy
Kto daje Wyłącznie Przedsiębiorca Jak przy najmie Jak przy
rzecz? przedsiębiorca lub osoba najmie
fizyczna
Oddanie Nie można Można oddać Jak przy leasingu Jak przy
rzeczy osobie oddać rzeczy rzecz osobie leasingu
trzeciej osobie trzeciej trzeciej do
do używania używania lub w
bez zgody podnajmie
finansującego
Termin Wyłącznie na Na czas Jak przy najmie Jak przy
czas oznaczony oznaczony lub najmie
nieoznaczony
Nakłady Pokrywa Pokrywa Jak przy leasingu Nie może
konieczne biorący w wynajmujący biorący żądać
leasing dokonania
nakładów
Możliwość Nie ma Najemca może Można żądać Nie dotyczy
obniżenia możliwości żądać obniżenia obniżenia czynszu,
czynszu obniżenia rat czynszu w gdy zwykły przychód
leasingowych przypadku, gdy z przedmiotu
chyba, że rzecz rzecz ma wady dzierżawy uległ
ma wady znacznemu
zmniejszeniu wskutek
okoliczności, za które
dzierżawca nie ponosi
odpowiedzialności
Własność: Grażyna Pajewska.
16
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Umowa o świadczenie usług
Umowy uregulowane przepisami kodeksu cywilnego.
1. Umowa o
dzieło
6. Umowa 2. Umowa
składu zlecenie
Umowa o
świadczenie
usług
5. Umowa 3. Umowa
przechowania agencyjna
4. Umowa
komisu
Omówimy 6 umów o świadczenie usług.
1. Umowa o dzieło ( KC, art. 627 do 646 )
Umowa o dzieło - umowa cywilnoprawna określona Kodeksem cywilnym art. 627-646.
Zakres tej umowy określa Art. 627. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie
zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło jest umową: zobowiązującą, odpłatną, wzajemną oraz konsensualną.
Warunkiem zaistnienia umowy o dzieło jest określenie w umowie dzieła jakie ma wykonać
przyjmujący zamówienie. Dziełem może być dowolna rzecz, utwór (np. program
komputerowy).
Poprzez zawarcie umowy o dzieło wykonawca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego
dzieła, to znaczy zobowiązuje się do uzyskania pewnego wyniku swoich działań, a
zamawiający, czyli pracodawca, do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie.
Wysokość wynagrodzenia powinna być określona w umowie, choć niekoniecznie kwotowo,
zamiast tego mogą znalez
ć się tam wskazówki do określenia wynagrodzenia po zakończeniu
pracy, wskazówki te miałyby określić, czego spodziewa się zamawiający i za co mógłby
zapłacić wyższe wynagrodzenie, a co będzie odpowiadało za to, że wykonawca otrzyma
znacznie niższe wynagrodzenie.
Dzieło może mieć także charakter działalności twórczej - więc niematerialnej.
Materialny rezultat umowy powinien być z góry określony (uszycie ubrania, remont budynku,
naprawa powierzonej rzeczy).
Własność: Grażyna Pajewska.
17
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Za dzieło można również uznać rezultat niematerialny, gdy przedmiotem świadczenia jest np.
nauczenie określonej umiejętności czy przeszkolenie do zawodu lub osiągnięcie ustalonego
rezultatu. Przedmiotem umowy o dzieło może być np. sporządzenie bilansu, wykonanie zdjęć,
stworzenie programu komputerowego, witryny internetowej (dzieło materialne) lub
organizacja koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy (dzieło niematerialne).
Doprowadzenie do określonego z góry rezultatu dla zamawiającego może być także
przedmiotem umowy o dzieło, jeżeli taki rezultat możliwy jest do zdefiniowania. Tak więc
np. wykonanie analizy prawnej konkretnej sytuacji lub doprowadzenie do konkretnej sytuacji
może być dziełem, podczas gdy usługa stałej konsultacji prawnej dziełem nie jest.
Prawnicy "zlecenie" nazywają "umową starannego działania", a "dzieło"  "umową
rezultatu". Celem umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego w jej treści rezultatu, podczas
gdy celem umowy zlecenia jest samo działanie (praca), które nie musi doprowadzić do
osiągnięcia określonego rezultatu. Umowa o dzieło powinna być uwieńczona konkretnym i
sprawdzalnym rezultatem, wynagradzany jest sam rezultat a nie samo działanie.
Czyli np. uzyskanie obrotu jest dziełem, ale praca z klientem na rzecz obrotu nie może
zostać nazwana dziełem lecz zleceniem, ponieważ stanowi ona sposób wykonania dzieła.
2. Umowa zlecenie ( KC, art. 734 do 751 ) - umowa cywilnoprawna
uregulowana w kodeksie cywilnym (art. 734-751). Przedmiotem umowy zlecenia jest
wykonanie określonej czynności prawnej (odpłatnie lub nieodpłatnie). Ścisła definicja
kodeksowa nie obejmuje zleceń dotyczących wykonania czynności faktycznych, choć
niektórzy prawnicy rozszerzają znaczenie umowy zlecenia także na takie umowy, poprzez
odniesienie do art. 750 K.C. dotyczącego umów o świadczenie usług gdzie indziej
nieuregulowanych, których przedmiotem może być także wykonanie czynności faktycznych.
Stronami umowy zlecenia mogą być dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne (pod
warunkiem posiadania zdolności do czynności prawnych). Strony umowy zlecenia
tradycyjnie nazywa się zleceniodawcą (zlecający wykonanie określonych czynności) i
zleceniobiorcą (wykonującym zlecenie).
Domniemywa się, że za wykonanie zlecenia, zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie.
Zlecenie może być nieodpłatne, jednak wtedy brak wynagrodzenia powinien być zawarty w
umowie. Przy braku dokładnego określenia wysokości wynagrodzenia należy się
"wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy", przy ustalaniu którego bierze się pod
uwagę czas poświęcony na wykonanie zlecenia, stopień skomplikowania czynności będących
przedmiotem zlecenia, przygotowanie zawodowe zleceniobiorcy (jego profesjonalizm).
Zleceniobiorca ma obowiązek informować zleceniodawcę o przebiegu wykonywania umowy,
a na zakończenie - przedstawić mu sprawozdanie z jej wykonania.
Umowę zlecenia określa się jako umowę starannego działania i przeciwstawia umowie o
dzieło określanej umową rezultatu. Oznacza to, iż w umowie zlecenia ważna jest
wykonywana praca (wykonywanie czynności) na rzecz zleceniodawcy, która niekoniecznie
będzie prowadzić do określonego rezultatu - co jest przedmiotem umowy o dzieło.
Wynagrodzenie z umowy zlecenia przysługuje za samo "staranne działanie", nie zaś za jego
rezultat.
Własność: Grażyna Pajewska.
18
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
3. Umowa agencyjna ( KC, art. 758-764 )  przez umowę agencyjną
przyjmujący zlecenie ( agent ) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami
umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.
4. Umowa komisu ( KC, art. 765-773 )  przez umowę komisu przyjmujący
zlecenie (komisant ) zobowiązuje się za wynagrodzeniem ( prowizją ), w zakresie działalności
swego przedsiębiorstwa, do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego
zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym.
5. Umowa przechowania ( KC, art. 835-845 )  przez umowę przechowania
przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną
mu na przechowanie.
6. Umowa składu  przez umowę składu przedsiębiorstwo składowe zobowiązuje się
do przechowania za wynagrodzeniem, oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych. W umowie
tej najbardziej charakterystycznymi jej elementami jest prowadzenie działalności
gospodarczej przez przedsiębiorcę składowego, przechowywanie rzeczy ruchomych oraz
obowiązek wydania pokwitowania ( najczęściej w postaci kwitu składowego)
Umowa przewozowa i umowa spedycyjna
UMOWA PRZEWOZU
Regulacja umowy przewozowej zawarta w art. 774-793 Kodeksu cywilnego stanowi
podstawowy zbiór przepisów normujących w sposób ogólny i ramowy zasady tej umowy.
Choć nie wyczerpuje w całości jej problematyki . Przepisy Kodeksu cywilnego zostały
uzupełnione przepisami ustawy Prawo przewozowe z dnia 15 listopada 1984 r. (tekst
jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 50 poz. 601, z póz
n. zm. ).
Przez UMOW
PRZEWOZU ( KC art. 744 do 793; Ust. Prawo przewozowe z dn. 15
listopada 1984 r. z póz
n. zmianami  tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 50, poz. 601 ),
przewoz
nik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia osób lub rzeczy za wynagrodzeniem.
Elementami przedmiotowo istotnymi umowy przewozu są oznaczenia:
" trasy przewozu - obejmuje oznaczenie jedynie punktu początkowego i
końcowego,
" wynagrodzenia przewoz
nika - uzależnione jest głównie od uzgodnionej trasy
przewozu,
" przedmiotu przewozu - Kodeks cywilny (art. 774) obejmuje tym pojęciem i
ludzi, i rzeczy.
Własność: Grażyna Pajewska.
19
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Informacje wspólne dla przewozów osób i rzeczy
Wg Ustawy Prawo przewozowe, przewoz
nicy są traktowane jako służby użyteczności
publicznej, dlatego też Ustawa / prawo nakłada na nich obowiązek podawania do publicznej
wiadomości zakresu swojego działania i związanych z tym informacji, m.in. :
sposobu zawierania umów
stosowanych przez przewoz
ników taryf lub cenników
rozkładów jazdy autobusów w regularnych przewozach osób
Przewoz
nik ogłaszając do publicznej wiadomości powyższe informacje MA
OBOWI
ZEK realizacji przewozu osób lub rzeczy, jest to tzw. obowiązek przewozowy.
Przewoz
nik jest obowiązany użyć środków transportowych odpowiednich do danego
przewozu ( jeśli przewoz
nik nie posiada środka transportu, który jest zamówiony przez
klienta ma możliwość odmowy realizacji zlecenia)
Przewoz
nik zwolniony jest z obowiązku przewozowego, gdy:
zachodzą uniemożliwiające przewóz okoliczności, których przewoz
nik nie mógł
przewidzieć ani zapobiec ich skutkom ( np. gdy występują jakiekolwiek  siły
wyższe ),
klient nie zastosował się do przepisów przewozowych ( np. nieprawidłowo
przygotował przesyłkę do przewozu ),
ze względu na przedmiot przewozu nie ma możliwości jego wykonania przy użyciu
środków i urządzeń transportowych ( chodzi tutaj o trwałe braki, przykładowo brak
odpowiednich urządzeń załadunkowych  powszechnie uważa się, że przewoz
nik jest
w stanie przewidzieć, kiedy wyczerpie mu się potencjał przewozowy  kiedy zużyty
tabor samochodowy trzeba będzie wymienić na nowszy ).
Przewoz
nik może powierzać wykonanie przewozu innym przewoz
nikom
na całej przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże ponosi
odpowiedzialność za ich czynności jak za swoje.
Przewoz
nikiem  podwykonawcą musi być jednak profesjonalista.
Klient zawiera umowę przewozu z głównym przewoz
nikiem a ten z
następnymi przewoz
nikami, czyli podwykonawcami.
Przewoz
nik  podwykonawca jest odpowiedzialny tylko wobec przewoz
nika
głównego, nie występuje on bowiem w umowie z klientem ( czyli nie wstępuje on w
stosunki prawne z rzeczywistym klientem ).
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NIEWYKONANIE LUB NIENALEŻYTE WYKONANIE
UMOWY PONOSI ZAWSZE PRZEWOy
NIK GA
ÓWNY.
Przewóz może być wykonany przez kilku przewoz
ników tej samej lub różnej gałęzi
transportu na podstawie jednej umowy przewozu i jednego dokumentu
przewozowego; odpowiedzialność przewoz
ników jest solidarna.
Własność: Grażyna Pajewska.
20
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Przewóz osób
Przewoz
nik jest obowiązany do zapewnienia podróżnym
odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny oraz wygody i
należytej obsługi. Warunki bezpieczeństwa i higieny to
zagadnienia w praktyce regulowane przez przepisy dotyczące
poszczególnych rodzajów transportu.
Pozostałe kwestie nie zostały prawnie usankcjonowane  jedynie konkurencja i troska o
zadowolenie klienta może regulować, poza tym idzie za tym idzie za tym zróżnicowanie
wynagrodzenia przewoz
nika.
Przewoz
nik wykonujący regularne przewozy osób jest obowiązany w
szczególności podać do publicznej wiadomości rzkład jazdy autobusów przez
zamieszczenie informacji na wszelkich dworcach i przystankach wymienionych w
rozkładzie jazdy.
Może także wydawać regulamin określające warunki obsługi podróżnych, odprawy
oraz przewozu osób i bagażu.
Przewoz
nik wykonujący regularne przewozy międzynarodowe w
transporcie drogowym ma obowiązek uzgadniania z właściwym
miejscowo organem celnym rozkładów jazdy autobusów, a zwłaszcza
czasu i miejsca przekraczania przez nie granicy państwowej oraz czasu
ich postoju w przejściach granicznych ( takie brzmienie ma art. 11a
ustawy Prawo przewozowe).
Natomiast art. 22a ust. 3 ustawy o transporcie drogowym stanowi, iż podjęcie decyzji
w sprawie wydania nowego lub zmiany istniejącego zezwolenia na linie
komunikacyjne o dł. do 100 km, w szczególności w zakresie zwiększania pojemności
pojazdów, częstotliwości ich kursowania, zmiany godzin odjazdów z poszczególnych
przystanków powinno być poprzedzone analizą sytuacji rynkowej zakresie
regularnego przewozu osób .
Przewoz
nicy osób w regularnej komunikacji publicznej, przy ustalaniu rozkładów
jazdy, są obowiązani do wzajemnego uzgadniania połączeń, przy czym koszty związane
z tymi ustaleniami ponoszą sami.
Do obowiązków przewoz
nika należy:
Zapewnienie podróżnym odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny oraz
należytej obsługi,
Podejmowanie działań ułatwiających korzystanie ze środków transportu, punktów
odprawy, przystanków osobom niepełnosprawnym, tym również poruszającym się na
wózkach inwalidzkich.
Własność: Grażyna Pajewska.
21
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Umowę przewozu zawiera PASAŻER z PRZEWOy
NIKIEM, który
zobowiązuje się za wynagrodzeniem przewiez
ć pasażera do umówionego
miejsca.
Umowę przewozu zawiera się przez:
- nabycie biletu na przejazd  stanowiący dowód zawarcia umowy lub
spełnienie innych, określonych przez przewoz
nika warunków dostępu do autobusu, a w razie
ich nieustalenia  przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym.
( Bilet za przejazd powinien określać wysokość należności za przejazd oraz dane potrzebne
do ustalenia zakresu uprawnień podróżnego ).
BRAK BILETU LUB JEGO NIESKASOWANIE STAJE SI
PODSTAW
DO
STOSOWNYCH ROSZCZEC
ZE STRONY PRZEWOy
NIKA  przewoz
nicy
umieszczają informacje w miejscach widocznych dla pasażera o stosowanych w takich
sytuacjach karach finansowych wobec pasażera.
Uwaga !!! Pasażerowi PRZYSA
UGUJE prawo do zmiany umowy przewozu lub
całkowite odstąpienie od niej PRZED ROZPOCZ
CIEM PODRÓŻY albo W
MIEJSCU ZATRZYMANIA NA TRASIE PRZEJAZDU.
Zmiana umowy przewozu może dotyczyć:
- terminu odjazdu
- miejscowości przeznaczenia
- klasy środka transportowego
Obowiązkiem podróżnego jest przestrzeganie przepisów porządkowych obowiązujących
w transporcie. Osoby, które zagrażają bezpieczeństwu lub porządkowi mogą zostać
USUNI
TE ze środka transportu lub w ogóle do niego niedopuszczone.
Tak samo dzieje się w przypadku osób uciążliwych, czy odmawiających zapłacenia
należności za przewóz.
Jedynym odstępstwem jest sytuacja w której naruszałoby to zasady współżycia społecznego.
Zdarzają się sytuacje, w których przed rozpoczęciem podróży lub w trakcie
zachodzą okoliczności uniemożliwiające wykonanie przewozu z winy przewoz
nika (
m.in. kontrola stwierdzająca zły stan techniczny pojazdu, awaria środka transportu ), w takim
przypadku przewoz
nik ma obowiązek poinformować podróżnych o zaistniałym fakcie oraz
zapewnić bez pobierania dodatkowej opłaty inny środek transportu, a co się z tym wiąże
dojazd do miejsca przeznaczenia  może to zrobić za pomocą posiadanych środków własnych
lub obcych środków transportu.
UWAGA !!! Przepisu tego nie stosuje się w zbiorowej komunikacji komunalnej i przy
przejazdach na podstawie biletów uprawniających do przejazdów wielokrotnych.
Gdy zachodzi sytuacja, w której następuje przerwa w ruchu lub utrata połączenia
przewidzianego w danym rozkładzie jazdy  podróżny ma prawo do otrzymania zwrotu
należności za cały przerwany przejazd. Dodatkowo może bezpłatnie powrócić do
Własność: Grażyna Pajewska.
22
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
miejscowości wyjazdu  jedynym wyjątkiem jest fakt, w którym przewoz
nik nie ma
możliwości zorganizowania takiego przejazdu.
Przewóz regularny - Przewozy regularne są to usługi polegające na
przewozie pasażerów w określonych odstępach czasu i określonymi
trasami, a pasażerowie są zabierani na z góry określonych przystankach
i dowożeni na z góry określone przystanki.
Przewozy regularne są powszechnie dostępne, z zastrzeżeniem, tam
gdzie jest to właściwe, obowiązku rezerwacji.
Przewozy grupowe
Przewozy grupowe to przewozy: regularne specjalne, wahadłowe i okazjonalne.
Przewozy regularne specjalne  Przewóz regularny specjalny,
zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o transporcie drogowym z dnia 6
września 2001r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 125, poz. 1371 ze zm.) to
niepubliczny przewóz regularny określonej grupy osób, z
wyłączeniem innym osób.
Jak wynika z powyższego, dla uznania, że w danym przypadku mamy do czynienia z
przewozem regularnym specjalnym konieczne jest zaistnienie nie tylko przesłanki
wykonywania przewozu określonej grupy osób, lecz również wykonywania tego transportu
w sposób regularny, tj. w określonych odstępach czasu i określonymi trasami, a więc
według konkretnego stałego rozkładu jazdy.
Przewóz regularny specjalny będzie spełniał przesłanki przewozu regularnego jeżeli przewóz
osób będzie odbywał się w określonych stałych odstępach czasowych i określonymi
niezmiennymi trasami, według ustalonego rozkładu jazdy podanego do publicznej
wiadomości, gdzie pasażerowie zabierani są z oznaczonych w rozkładzie jazdy
przystanków i dowożeni do określonego miejsca. Za przejazd pobierana będzie opłata
zgodnie z cennikiem opłat, podanym do publicznej wiadomości (Art. 18b ust. 1 ustawy o
transporcie drogowym).
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady (EWG) Nr 684/92 z dnia 11 grudnia 2000 r. (Dz.U. 2003
Nr 114, poz. 1076) w sprawie wspólnych zasad międzynarodowego przewozu pasażerów
autobusami i autokarami, do specjalnych usług regularnych zaliczamy:
" przewóz pracowników na trasie między domem i miejscem pracy,
" przewóz uczniów i studentów do i z instytucji edukacyjnej,
" przewóz żołnierzy i ich rodzin między państwem pochodzenia a miejscem
skoszarowania
 [ Zachęcam do lektury rozporządzenia Rady (EWG) nr 684/92 ]
Własność: Grażyna Pajewska.
23
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Przewozy wahadłowe - Wielokrotny przewóz zorganizowanych
grup osób tam i z powrotem, między tym samym miejscem
początkowym a tym samym miejscem docelowym, przy spełnieniu
łącznie następujących warunków:
"
" każda grupa osób przewiezionych do miejsca docelowego wraca do miejsca
początkowego,
" miejsce początkowe i miejsce docelowe oznaczają odpowiednio miejsce rozpoczęcia
usługi przewozowej oraz miejsce zakończenia usługi przewozowej, z uwzględnieniem
w każdym przypadku okolicznych miejscowości leżących w promieniu 50 km
art. 4 pkt 10 Ustawy z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym.
W ich przypadku umowę przewozu zawiera ORGANIZATOR przewozu z
przewoz
nikiem, a nie poszczególni pasażerowie.
Obowiązki organizatora nadzór nad przestrzeganiem przez pasażerów przepisów
porządkowych  ponieważ w tym przypadku Organizator jak i uczestnicy tego przewozu
ponoszą solidarną odpowiedzialność za szkody wyrządzone w mieniu przewoz
nika, chyba, że
strony umówią się inaczej.
PRZEWOy
NIK LUB OSOBA PRZEZ NIEGO UPOWAŻNIONA, LEGITYMUJ
CA SI

IDENTYFIKATOREM  umieszczonym w widocznym miejscu  MOŻE DOKONYWAĆ
KONTROLI DOKUMENTÓW PRZEWOZU OSÓB ( BILETÓW ) LUB BAGAŻU.
Umowa przewozu przesyłki bagażowej
Podróżny może zabrać ze sobą do środka transportowego rzeczy, jak
również oddać je do przewozu jako przesyłkę bagażową.
Z przewozu przesyłki bagażowej wyłączone są:
a) rzeczy, których przewóz jest zabroniony na podstawie odrębnych przepisów,
b) rzeczy niebezpieczne lub mogące wyrządzić szkodę osobom lub mieniu,
c) zwłoki i szczątki zwłok ludzkich.
W razie uzasadnionego podejrzenia, przewoz
nik może sprawdzić , czy zawartość przesyłki
bagażowej nie zawiera przedmiotów wyłączonych. Jeżeli podróżny nie zgłosi się do
uczestnictwa w sprawdzeniu lub nie można go odszukać, sprawdzenia dokonuje się w
obecności osób zaproszonych do tej czynności przez przewoz
nika.
W razie ujawnienia niedozwolonych rzeczy, koszty związane ze sprawdzeniem przesyłki
ponosi podróżny.
Własność: Grażyna Pajewska.
24
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Przewoz
nik przyjmuje przesyłki bagażowe w punktach odprawy podanych do wiadomości
publicznej lub bezpośrednio w środku transportowym, którym przesyłka ma być
przewieziona.
Przewoz
nik ustala masę i liczbę sztuk przesyłki oraz przypadające do zapłaty należności
przewozowe i w dowód przyjęcia przesyłki do przewozu oraz opłacenia należności wydaje
podróżnemu kwit bagażowy.
Przy nadaniu przesyłki bagażowej bezpośrednio do środka transportowego masa przesyłki
może być dla celów taryfowych określona szacunkowo.
Przewoz
nik może odmówić przyjęcia jako przesyłki bagażowej rzeczy, które ze względu na
ich stan lub właściwości mogą ulec w czasie przewozu uszkodzeniu lub zniszczeniu, jeżeli ich
opakowanie jest niewystarczające, albo przy których brak wymaganego opakowania.
W razie przyjęcia takich rzeczy do przewozu przewoz
nik zamieszcza o tym odpowiednią
wzmiankę w kwicie bagażowym. Kwit bagażowy powinien zawierać dane niezbędne do
ustalenia tożsamości przesyłki oraz wysokość należności przewozowych.
Umowę przewozu przesyłki bagażowej uważa się za zawartą z chwilą przekazania
przesyłki przewoz
nikowi i przyjęcia przez podróżnego kwitu bagażowego.
Podróżny może zadeklarować wartość całej przesyłki bagażowej lub każdej jej sztuki
oddzielnie; deklarowana wartość nie powinna przewyższać rzeczywistej wartości przesyłki.
Przewoz
nik może sprawdzić zgodność deklarowanej wartości z rzeczywistą i w wypadku
zastrzeżeń zaznaczyć to w kwicie bagażowym.
W razie sporu co do wysokości deklarowanej wartości przesyłki, podróżny może zażądać ,
aby jej wartość określił rzeczoznawca. Jeżeli deklarowana wartość przewyższa więcej niż o
dwadzieścia procent wartość ustaloną przez rzeczoznawcę, koszty ekspertyzy ponosi
podróżny.
Przewoz
nik jest obowiązany ogłosić w rozkładach jazdy lub w inny odpowiedni
sposób ograniczenia możliwości przewozu przesyłek bagażowych w
poszczególnych kursach środków transportowych przeznaczonych do przewozu
osób.
Przewoz
nik wydaje przesyłkę bagażową posiadaczowi kwitu bagażowego za jego zwrotem i
nie jest obowiązany do sprawdzenia, czy osoba zgłaszająca się z kwitem bagażowym jest
uprawniona do odbioru przesyłki.
Przewoz
nik może wydać przesyłkę bagażową osobie, która nie może okazać kwitu
bagażowego, lecz udowodni swoje uprawnienia do odbioru; w razie wątpliwości przewoz
nik
może żądać odpowiedniego zabezpieczenia.
W razie opóz
nienia w przewozie przesyłki bagażowej przewoz
nik jest obowiązany, na
żądanie posiadacza kwitu bagażowego, odnotować w tym dokumencie datę i godzinę żądania
wydania przesyłki, a następnie zawiadomić go o nadejściu przesyłki.
Przesyłkę bagażową, która nie nadeszła do miejsca przeznaczenia w ciągu 14 dni po
upływie terminu przewozu, uważa się za utraconą.
Własność: Grażyna Pajewska.
25
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Za bagaż podręczny (rzeczy, które pasażer zabiera ze sobą ) odpowiada sam podróżny 
przewoz
nik będzie odpowiadał za utratę , ubytek lub uszkodzenie takich rzeczy tylko w razie
działań zawinionych.
Za rzeczy, które podróżny nadaje do przewozu w miejscach, gdzie nie ma on możliwości
sprawowania nadzoru w trakcie podróży (np. w lukach bagażowych) odpowiedzialność
ZAWSZE ponosi przewoz
nik (zasada ryzyka  która oznacza, że w przypadku zaistnienia
szkody w przesyłce brak jest obowiązku udowodnienia przewoz
nikowi jego winy).
Przewóz rzeczy
Przesyłkę towarową stanowią rzeczy przyjęte do
przewozu na podstawie jednego listu przewozowego lub
innego dokumentu przewozowego.
Przesyłka towarowa to nie tylko zawartość, ale także
opakowanie towaru wraz ze środkami ułatwiającymi lub zabezpieczającymi transport.
Stąd też osoby wysyłające paczki / towary jakimkolwiek przewoz
nikiem informują
swoich klientów o obowiązku sprawdzenia przesyłki przed podpisaniem listu
przewozowego.
Jeśli podpiszemy dokumenty a póz
niej okaże się, że cokolwiek stało się z przesyłką nie mamy
możliwość reklamacji uszkodzonej przesyłki. Sprawdzamy karton, palety lub kliny
mocujące.
Z przewozu wyłączone są rzeczy:
- których przewóz jest zabroniony na podstawie innych przepisów,
- które z powodów swoich rozmiarów, masy lub innych właściwości albo ze względu
na urządzenia przewoz
nika lub warunki drogowe danej gałęzi transportu nie nadają
się do przewozu środkami transportowymi;
- niebezpieczne w rozumieniu innych przepisów chyba, że zostały dopuszczone do
przewozu w warunkach szczególnych;
Dowodem zawarcia umowy przewozowej jest potwierdzony przez przewoz
nika list
przewozowy.
List przewozowy wystawia nadawca  zawsze w kilku egzemplarzach, dla każdej ze
stron.
List przewozowy, powinien określać:
- nazwę i adres nadawcy;
- określenie przewoz
nika zawierającego umowę;
- nazwę i adres odbiorcy;
- określenie rzeczy, liczby, sztuk przesyłki, sposobu opakowania i oznaczenia;
- wartość przesyłki w przypadku, gdy przedmiotem przewozu są rzeczy szczególnie
cenne.
Własność: Grażyna Pajewska.
26
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
List przewozowy to dokument, który może zostać stworzony przez daną firmę przewoz
niczą
 nie ma ustalonego wzoru. Każdy dokument służący celom transportowym może mieć cechy
listu przewozowego ( np. może to być również faktura lub dokument wydania z magazynu
czy zamówienie ).
Do listu przewozowego nadawca ma obowiązek dołączyć wszelkie certyfikaty, świadectwa
zdrowia, szczepienia lub inne dokumenty wymagane przy przewozie rzeczy wybranego
rodzaju.
Jeśli umowa lub przepis szczególny nie stanowi inaczej, czynności ładunkowe należą
odpowiednio do nadawcy lub odbiorcy.
Innym przypadkiem są przewozy międzynarodowe, które odbywają się na podstawie
międzynarodowej umowy CMR, czyli jednym dokumencie przewozowym CMR. Dokładny
opis będzie poniżej.
Obowiązki nadawcy: Obowiązki przewoz
nika:
1. nadawca powinien podać przewoz
nikowi 1. obowiązek wykonania przewozu przesyłki
swój adres oraz adres odbiorcy, miejsce zgodnie z treścią umowy;
przeznaczenia, oznaczenie przesyłki wg
rodzaju, ilości oraz sposobu opakowania, jak
również wartość rzeczy szczególnie cennych;
2.na żądanie przewoz
nika nadawca powinien 2. przewoz
nik powinien zawiadomić
wystawić list przewozowy zawierający dane niezwłocznie odbiorcę o nadejściu przesyłki
wymienione w powyższym punkcie, a do miejsca przeznaczenia (awizacja) oraz
ponadto wszelkie inne istotne postanowienia wydać tej osobie przesyłkę;
umowy  nadawca ponosi skutki
niedokładnego lub nieprawdziwego
oświadczenia;
3.nadawca powinien dać przewoz
nikowi 3. jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia
wszelkie dokumenty potrzebne ze względu na przesyłki albo jeżeli z innych przyczyn nie
przepisy celne, podatkowe lub można mu jej doręczyć, przewoz
nik powinien
administracyjne; niezwłocznie zawiadomić o tym
wysyłającego; jeżeli nadawca nie nadeśle w
odpowiednim czasie wskazówek, przewoz
nik
powinien oddać przesyłkę na przechowanie
lub inaczej ją zabezpieczyć, zawiadamiając o
tym nadawcę i odbiorcę;
4.nadawca jest obowiązany zapłacić 4. jeżeli przesyłka jest narażona na zepsucie
wynagrodzenie za przewóz; strony jednak albo jeżeli jej przechowanie wymaga
mogą umówić się, np. że odbiorca zapłaci za kosztów, na które nie ma pokrycia,
przewóz, poniesie same koszty przesyłki lub przewoz
nik może ją sprzedać przy
przesyłki i towaru  tzw. przesyłka za odpowiednim zastosowaniu przepisów o
pobraniem skutkach zwłoki kupującego z odebraniem
rzeczy sprzedanej;
5. stan zew. przesyłki i jej opakowanie
powinny być odpowiednie dla danego
rodzaju przewozu, gdyż w przeciwnym razie
Własność: Grażyna Pajewska.
27
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
przewoz
nik może żądać, aby nadawca złożył
pisemne oświadczenie co do stanu przesyłki,
a w wypadku rażących braków odmówić
przewozu  to co już pisałam wcześniej, że
jeżeli odbiorca przyjmuje przesyłkę bez
zastrzeżeń, domniemywa się, że znajdowała
się w należytym stanie ).
Odpowiedzialność przewoz
nika:
1. Przewoz
nik jest odpowiedzialny za staranne wykonanie przewozu. Odpowiedzialność ta
jest jednak ograniczona, mianowicie odpowiada on za:
a) utratę ( całkowity brak przesyłki, np. w skutek kradzieży );
b) ubytek ( stwierdzenie ilościowego braku przesyłki  w masie, objętości, liczbie
sztuk, brak części składowej )
c) uszkodzenie przesyłki ( jakościowe pogorszenie stanu przesyłki powodujące
obniżenie jej wartości ) w czasie od jej przyjęcia do przewozu aż do wydania
odbiorcy w granicach zwykłej wartości przesyłki chyba, że szkoda wynikła z
winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoz
nika;
2.Przewoz
nik nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych
we właściwych przepisach, a w braku takich przepisów  granic zwyczajowo przyjętych
(ubytek naturalny ).
Za utratę, ubytek lub uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych
albo rzeczy szczególnie cennych przewoz
nik ponosi odpowiedzialność jedynie wtedy,
gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy, chyba, że szkoda
wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoz
nika.
Odpowiedzialność przewoz
nika oparta jest na zasadzie ryzyka.
Zasada ryzyka oznacza, że w przypadku zaistnienia szkody w przesyłce brak jest obowiązku
udowodnienia przewoz
nikowi jego winy.
Przewoz
nik przyjmuje na siebie odpowiedzialność za przewożoną przesyłkę towarową z
momentem podpisania listu przewozowego.
Przewoz
nik nie odpowiada za ubytki naturalne, czy takie, które mieszczą się w granicach
określonych przepisami lub zwyczajowo lub wynikające z cech fizycznych i chemicznych
przewożonych rzeczy.
Przesyłkę towarową, która nie nadeszła do miejsca wskazanego w liście
przewozowym w ciągu 30 dni od daty ustalonej w liście przewozowym uważa się
za utraconą.
Własność: Grażyna Pajewska.
28
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Międzynarodowa umowa CMR
Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów
pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron,
jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy,
stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdą się w dwóch różnych krajach, z których
przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.
Niniejszą Konwencję stosuje się także wówczas, gdy przewozy mieszczące się w jej ramach
wykonywane są przez państwa lub rządowe instytucje albo organizacje.
Niniejszej Konwencji nie stosuje się :
a. do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych;
b. do przewozów zwłok;
c. do przewozów rzeczy przesiedlenia.
Przy stosowaniu niniejszej Konwencji przewoz
nik odpowiada, jak za swoje własne czynności
i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do
których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby
działają w wykonaniu swych funkcji.
Zawarcie i wykonanie umowy
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata
listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to
podlega przepisom niniejszej Konwencji. List przewozowy wystawia się w trzech
oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez przewoz
nika, przy czym
podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoz
nika,
jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy.
Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce, a trzeci
zatrzymuje przewoz
nik.
Jeżeli przeznaczony do przewozu towar ma być ładowany na różne pojazdy lub jeżeli chodzi
o różne rodzaje towarów albo o oddzielne partie, nadawca lub przewoz
nik ma prawo
wymagać wystawienia tylu listów przewozowych, ile pojazdów należy użyć lub ile jest
rodzajów bądz
partii towarów.
Własność: Grażyna Pajewska.
29
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
List przewozowy powinien zawierać następujące dane :
a. miejsce i datę jego wystawienia;
b. nazwisko (nazwę) i adres nadawcy;
c. nazwisko (nazwę) i adres przewoz
nika;
d. miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane
miejsce jego wydania;
e. nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy;
f. powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów
niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie;
g. ilość sztuk, ich cechy i numery;
h. wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru;
i. koszty związane z przewozem (przewoz
ne, koszty dodatkowe, należności celne i inne
koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy);
j. instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych;
k. oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega
przepisom niniejszej Konwencji.
W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane :
a. zakaz przeładunku;
b. koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie;
c. kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru;
d. zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie;
e. instrukcje nadawcy dla przewoz
nika dotyczące ubezpieczenia przesyłki;
f. umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz;
g. wykaz dokumentów wręczonych przewoz
nikowi.
Strony mogą wnosić do listu przewozowego wszelkie inne dane, jakie uznają za
potrzebne.
Własność: Grażyna Pajewska.
30
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Przy przyjęciu towaru przewoz
nik jest obowiązany sprawdzić :
a. dokładność danych listu przewozowego dotyczących ilości sztuk, jak również ich cech i
numerów;
b. widoczny stan towaru i jego opakowania.
Jeżeli przewoz
nik nie ma możności sprawdzenia w wystarczający sposób ścisłości
danych przewidzianych powyżej, wpisuje do listu przewozu zastrzeżenia, które
powinny być uzasadnione. Powinien on także uzasadnić wszelkie zastrzeżenia, jakie uczyni
w przedmiocie widocznego stanu towaru i jego opakowania. Zastrzeżenia te nie wiążą
nadawcy, jeżeli nie przyjął on ich wyraz
nie w liście przewozowym.
Nadawca ma prawo żądać sprawdzenia przez przewoz
nika wagi brutto albo inaczej
wyrażonej ilości towaru. Może on także żądać sprawdzenia zawartości sztuk przesyłki.
Przewoz
nik może domagać się zapłacenia kosztów sprawdzenia. Wynik sprawdzenia wpisuje
się do listu przewozowego.
Nadawca odpowiada wobec przewoz
nika za szkody, wyrządzone osobom,
wyposażeniu lub innym towarom, jak również za koszty, których przyczyną byłoby
widoczne wadliwe opakowanie towaru chyba, że wadliwość była widoczna lub znana
przewoz
nikowi w chwili jego przyjęcia, a przewoz
nik nie wzniósł zastrzeżeń w tym
przedmiocie.
W celu załatwienia formalności celnych lub innych, jakie należy wypełnić przed
wydaniem towaru, nadawca powinien załączyć do listu przewozowego lub postawić do
dyspozycji przewoz
nika potrzebne dokumenty oraz udzielić mu wszelkich żądanych
informacji.
Przewoz
nik nie jest obowiązany sprawdzać, czy te dokumenty i informacje są ścisłe i
dostateczne.
Nadawca odpowiada wobec przewoz
nika za wszelkie szkody, które mogłyby wyniknąć
wskutek braku, niedostateczności lub nieprawidłowości tych dokumentów i informacji, chyba
że zachodzi wina ze strony przewoz
nika.
Przewoz
nik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów
wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych
przewoz
nikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża, nie może przewyższyć
odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru.
W razie problemów z wyładunkiem przewoz
nik ma prawo do zwrotu kosztów,
spowodowanych zażądaniem przez niego instrukcji lub ich wykonaniem, o ile koszty te nie
wynikły z jego winy. W przypadkach, przewidzianych w artykule 14, ustęp 1 i w artykule 15,
przewoz
nik może bezzwłocznie wyładować towar na rachunek osoby uprawnionej; po
tym wyładowaniu przewóz uważa się za ukończony. Przewoz
nik bierze wówczas na siebie
dozór towaru. Może on jednak powierzyć towar osobie trzeciej i wówczas odpowiada jedynie
za rozsądny wybór tej osoby. Towar zostaje obciążony należnościami, wynikającymi z listu
przewozowego i wszystkimi innymi kosztami.
Własność: Grażyna Pajewska.
31
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Przewoz
nik może przystąpić do sprzedaży towaru nie czekając na instrukcje osoby
uprawnionej, jeżeli usprawiedliwia to właściwość:
psucia się lub stan towaru albo jeżeli koszty przechowywania towaru są niewspółmiernie
wysokie w stosunku do jego wartości.
W innych przypadkach może on również przystąpić do sprzedaży, jeżeli nie trzyma w
słusznym terminie od osoby uprawnionej przeciwnych instrukcji, których wykonanie
mogłoby być słusznie wymagane. Jeżeli towar został sprzedany w zastosowaniu
niniejszego artykułu, kwota uzyskana ze sprzedaży powinna, być postawiona do
dyspozycji osoby uprawnionej, po potrąceniu kosztów ciążących na towarze. Jeżeli
koszty te są wyższe od kwoty uzyskanej ze sprzedaży, przewoz
nik ma prawo do różnicy.
Sposób postępowania w przypadku sprzedaży określony jest przepisami prawa lub
zwyczajami obowiązującymi w miejscu, gdzie towar się znajduje.
Odpowiedzialność przewoz
nika
Przewoz
nik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie
towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie
między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za
opóz
nienie dostawy.
Przewoz
nik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenia lub
opóz
nienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z
winy przewoz
nika, wadą własną towaru lub okolicznościami, których przewoz
nik nie mógł
uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.
Przewoz
nik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady
pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników
osoby, u której pojazd wynajął.
Przewoz
nik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub
uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z
jednej lub kilku następujących przyczyn :
a. użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraz
nie
uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym;
b. brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w
razie braku lub wadliwego opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie;
c. manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub
przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy;
d. naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe
ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne
Własność: Grażyna Pajewska.
32
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i
gryzoni;
e. niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki;
f. przewóz żywych zwierząt.
Jeżeli na mocy niniejszego artykułu przewoz
nik nie odpowiada za niektóre czynniki, które
spowodowały szkodę, jego odpowiedzialność jest zaangażowana tylko w tym zakresie, w
jakim czynniki, za które ponosi on odpowiedzialność na mocy niniejszego artykułu,
przyczyniły się do powstania szkody.
Opóz
nienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w
umówionym terminie lub, o ile nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania
przewozu, uwzględniając okoliczności, a zwłaszcza, przy przesyłkach drobnych, czas
niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach, przekracza czas,
jaki słusznie można przyznać starannym przewoz
nikom.
Osoba uprawniona może, bez dalszych dowodów, uważać towar za zaginiony, jeżeli nie
został on wydany w ciągu trzydziestu dni po upływie umówionego terminu, a jeżeli terminu
nie umówiono, w ciągu sześćdziesięciu dni po przyjęciu towaru przez przewoz
nika.
Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za zaginiony towar, może pisemnie zażądać,
aby w razie odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłacie odszkodowania, zawiadomiono ją
o tym niezwłocznie. Należy potwierdzić jej to żądanie na piśmie.
W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu tego zawiadomienia, osoba uprawniona może żądać,
aby towar został jej wydany za zapłatą należności wynikających z listu przewozowego i za
zwrotem otrzymanego odszkodowania, po ewentualnym potrąceniu kosztów, które byłyby
objęte tym odszkodowaniem i z zastrzeżeniem wszelkich praw odszkodowania za opóz
nienie
dostawy. Jeżeli nie wysunięto żądania, przewidzianego w umowie lub nie udzielono żadnych
instrukcji w przewidzianym terminie trzydziestu dni albo jeżeli towar został odnaleziony
póz
niej niż w rok po wypłaceniu odszkodowania, przewoz
nik rozporządza nim stosownie do
przepisów obowiązujących w miejscu, gdzie znajduje się towar.
Postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego
przez kolejnych przewoz
ników
Jeżeli przewóz jest wykonywany na podstawie jednej
umowy przez kilku kolejnych przewoz
ników drogowych,
każdy z nich przyjmuje na siebie odpowiedzialność za
wykonanie całego przewozu, przy czym drugi przewoz
nik i
każdy z następnych przewoz
ników staje się przez przyjęcie towaru i listu przewozowego
stroną umowy na warunkach, określonych w liście przewozowym.
Przewoz
nik, który przyjmuje towar od poprzedniego przewoz
nika, wręcza mu datowane i
podpisane przez siebie potwierdzenia odbioru. Powinien on napisać swoje nazwisko i adres na
Własność: Grażyna Pajewska.
33
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
drugim egzemplarzu listu przewozowego. W razie potrzeby umieszcza on na tym
egzemplarzu jak również na potwierdzeniu odbioru zastrzeżenia. Powyższe postanowienia
mają zastosowanie do stosunków między kolejnymi przewoz
nikami.
O ile nie chodzi o powództwo wzajemne lub o zarzut podniesiony przy rozpatrywaniu
powództwa opartego na tej samej umowie przewozu, powództwo z tytułu
odpowiedzialności za zaginięcie, uszkodzenie lub opóz
nienie dostawy może być
skierowane jedynie przeciwko pierwszemu przewoz
nikowi, ostatniemu
przewoz
nikowi lub przewoz
nikowi, który wykonywał tę część przewozu, podczas
której miało miejsce zdarzenie, powodujące zaginięcie, uszkodzenie lub opóz
nienie
dostawy; powództwo może być skierowane jednocześnie przeciw kilku z tych
przewoz
ników.
Przewoz
nikowi, który na mocy postanowień niniejszej Konwencji wypłacił
odszkodowanie, przysługuje roszczenie zwrotne o sumę odszkodowania, odsetki i
koszty do przewoz
ników, którzy uczestniczyli w wykonaniu umowy przewozu,
zgodnie z następującymi postanowieniami :
a. przewoz
nik, który spowodował szkodę, powinien sam ponosić ciężar odszkodowania, które
wypłacił sam lub które wypłacił inny przewoz
nik;
b. jeżeli szkodę spowodowało dwóch lub więcej przewoz
ników, każdy z nich powinien
zapłacić kwotę proporcjonalną do swej części odpowiedzialności; jeżeli podział
odpowiedzialności jest niemożliwy, każdy z nich odpowiada proporcjonalnie do należnej mu
części wynagrodzenia i za przewóz;
c. jeżeli nie można ustalić, których z przewoz
ników należy uznać za odpowiedzialnych, ciężar
należnego odszkodowania dzieli się między wszystkich przewoz
ników, w stosunku
ustalonym pod lit. b).
Jeżeli jeden z przewoz
ników jest niewypłacalny, część odszkodowania przypadającą na
niego, a nie zapłaconą, dzieli się między innych przewoz
ników proporcjonalnie do ich
wynagrodzenia.
Przedawnienie roszczeń biegnie jednak bądz
od dnia orzeczenia sądowego, ustalającego
ostatecznie wysokość należnego odszkodowania na mocy postanowień niniejszej Konwencji,
bądz
od dnia faktycznej zapłaty w razie braku takiego orzeczenia.
 [ Zachęcam do lektury Konwencji CMR  pełen tekst dostępny w Internecie ]
Własność: Grażyna Pajewska.
34
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Umowa spedycji
Spedycja  to działalność polegająca na organizowaniu
przewozu towaru.
Do wyodrębnienia działalności spedycyjnej, w ramach działającego systemu transportowego
przyczyniły się dwie przesłanki:
" handlowa  sprowadzająca się do efektu rozdzielenia się praw własności towaru od
podjęcia się wykonawstwa usługi jego dystrybucji;
" czynnościowa  doprowadzająca do powstania funkcji przewoz
nika, reprezentującego
struktury podażowe rynku usług transportowych, oraz funkcji zamawiającego usługę
przewozu, który reprezentuje struktury popytowe rynku usług spedycyjnych.
Spedytorem jest osoba prawna lub fizyczna (przedsiębiorca), której celem działania jest
organizowanie przewozu ładunków. Spedytor za odpowiednią opłatą świadczy usługi
spedycyjne na rzecz osób prawnych lub fizycznych, względnie na potrzeby własne.
Organizuje przewóz, wystawia dokumenty spedycyjne (listy przewozowe w zależności od
użytego do transportu towaru środka transportowego, np. CMR/list przewozowy- transport
samochodowy; COTIF/SMGS- transport kolejowy; morski list przewozowy; lotniczy list
przewozowy) W znaczeniu potocznym mianem spedytora określa się przedsiębiorstwa
spedycyjne.
Spedycją będzie zaś każda działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu przewozu
ładunków na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej i na wykonaniu niezbędnej grupy
czynności dodatkowych, wynikających ze specyfiki zlecenia. Spedycja, jak każda działalność
gospodarcza, podlega wielu klasyfikacjom. Na otwartym rynku transportowym, na którym
panuje konkurencja doskonała, wyjściowym podziałem spedycji staje się klasyfikacja według
dostępności do jej nabycia.
Spedycja obok transportu i logistyki jest jednym
z elementów branży TSL (transport-spedycja-logistyka).
Umowa spedycji  umowa polegająca na tym, że jedna z jej stron  spedytor zobowiązuje się
do wykonania różnego rodzaju usług związanych z przewozem w ramach działalności
własnego przedsiębiorstwa, np. do wysłania lub odbioru przesyłki, druga strona  do zapłaty
w zamian za to wynagrodzenia.
Inne czynności związane z transportem mogą oznaczać przykładowo:
Poradnictwo spedycyjne - np. odnośnie drogi przewozu, przygotowania
ładunku, opakowanie, oznakowanie, kompletowanie
Zawieranie umów z przewoz
nikami.
Sporządzanie i kompletowanie dokumentów.
Ubezpieczenia towarów na zlecenie klienta.
Organizowanie odprawy celnej.
Własność: Grażyna Pajewska.
35
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
 Spedytor może sam zrealizować zlecenie przewozu, jeśli tylko posiada
środki transportu. W takim przypadku znacząco wzrasta jego
odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z umowy.
Przedsiębiorca może wykonywać zarówno działalność spedycyjną jak i
przewozową. W sytuacji, gdy chce wystąpić jako spedytor, szczególnie
w sytuacji, w której zleca przesyłkę towarową, musi wyraz
nie to
zastrzec, w przeciwnym wypadku zostanie uznany jako przewoz
nik.
Odpowiedzialność spedytora oparta jest na ogólnych zasadach
odpowiedzialności kontraktowej. Jest to odpowiedzialność na zasadzie
domniemania winy. Ciężar dowodu ciąży na spedytorze. Wysokość
odszkodowania nie może przewyższyć zwykłej wartości przesyłki,
chyba, że wina wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa
spedytora.
Jeśli spedytor zleca wykonanie usługi przewoz
nikowi lub innemu
spedytorowi, jego odpowiedzialność ogranicza się do winy w wyborze.
Odpowiedzialność spedytora wyłącza wykazanie należytej staranności
w wyborze przewoz
nika lub dalszego spedytora.
Jeśli przepisy szczególne nie stanowią inaczej do umowy spedycji stosuje się przepisy
dotyczące umowy zlecenia.
Przedawnienie roszczeń.
Przedawnienie jest pojęciem związanym z upływem czasu.
Przedawnienie roszczeń polega na tym, że po określonym
terminie dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia.
Skutkiem przedawnienia jest uzyskanie przez dłużnika prawa do
uchylenia się od obowiązków nałożonych na niego w drodze
umowy  prawa i obowiązki istnieją nadal, ale dłużnik nie może
być na drodze sądowej zmuszony do wykonania swojego
obowiązku.
Sąd nie może odrzucić sprawy z urzędu powołując się na upływ
terminu przedawnienia. Taki zarzut musi zgłosić w sądzie
dłużnik.
Zawieszenie biegu przedawnienia
Zarówno przed jak i po rozpoczęciu biegu przedawnienia mogą pojawić się sytuacje, które
obiektywnie uniemożliwiają wierzycielowi wykonywanie swych uprawnień w stosunku do
dłużnika. Przeszkody te mogą utrzymywać się przez dowolnie długi okres. By zapobiec
oczywistemu pokrzywdzeniu wierzyciela, którego roszczenie mogłoby się przedawnić zanim
uzyskałby faktyczną możliwość jego dochodzenia, ustawa w niektórych przypadkach
zatrzymuje bieg przedawnienia lub uniemożliwia jego rozpoczęcie. Bieg przedawnienia nie
rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
Własność: Grażyna Pajewska.
36
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
" co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom  przez czas
trwania władzy rodzicielskiej;
" co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do
czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę 
przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
" co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu
 przez czas trwania małżeństwa;
" co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może
ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania
spraw danego rodzaju  przez czas trwania przeszkody;
" co do roszczeń z tytułu umowy przewozu krajowego  przez czas trwania
próby pozasądowego rozwiązania sporu lecz nie dłużej niż 3 miesiące od daty
wezwania do zapłaty lub złożenia reklamacji.
Po ustaniu przeszkody przedawnienie biegnie dalej z uwzględnieniem okresu pomiędzy
rozpoczęciem biegu, a powstaniem przeszkody.
Przerwanie biegu przedawnienia
Dotychczasowy okres niezakończonego przedawnienia może być zniweczony na dwa
sposoby:
" przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania
spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym,
przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub
zabezpieczenia roszczenia. Bieg przedawnienia przerywają następujące działania
wierzyciela:
o wniesienie pozwu;
o złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej przed sądem;
o zgłoszenie w procesie zarzutu potrącenia wierzytelności wzajemnej przez
pozwanego wierzyciela;
o złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu;
o zgłoszenie wierzytelności w toku postępowania upadłościowego;
o złożenie wniosku do komornika o wszczęcie egzekucji.
" przez wszczęcie mediacji;
" przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której przysługuje. Wyróżnia się
dwie postaci uznania prowadzącego do przerwania biegu przedawnienia:
o uznanie właściwe będące umową, w której dłużnik stanowczo oświadcza, że
jego dług istnieje w określonej wysokości,
o uznanie niewłaściwe będące oświadczeniem dłużnika, które nie wprost lecz
pośrednio wskazuje na istnienie długu np. prośba o rozłożenie na raty, o
przedłużenie terminu spłaty.
Przez czas trwania postępowania przed odpowiednim organem lub mediatorem bieg
przedawnienia jest zatrzymany. Skuteczne przerwanie terminu przedawnienia powoduje, że
jego bieg rozpoczyna się na nowo, a dotychczasowy okres traktuje się jak niebyły. Ten skutek
odróżnia przerwanie biegu przedawnienia od jego zawieszenia. Przerwanie biegu
przedawnienia przez czynność przed sądem nie następuje, jeżeli z przepisów prawa
procesowego wynika, że jest ona bezskuteczna. Dlatego nie przerwie przedawnienia pozew
wniesiony w sprawie, która zostaje następnie umorzona wskutek jego cofnięcia.
Własność: Grażyna Pajewska.
37
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia
Wyjątkowe okoliczności leżące po stronie wierzyciela niekiedy uzasadniają odstępstwo od
ogólnych reguł określających termin przedawnienia danego rodzaju. Najczęściej chodzi tu o
wzmocnienie jego ochrony w postaci wydłużenia terminu z uwagi na brak po jego stronie
pełnej zdolności do czynności prawnych lub wystąpienie podstaw do ubezwłasnowolnienia.
Bieg przedawnienia nie może się wówczas zakończyć wcześniej niż przed upływem dwóch
lat od daty ustanowienia dla tej osoby przedstawiciela ustawowego lub ustania przyczyny
jego ustanowienia (np. wskutek uzyskania pełnoletniości, bądz
ustąpienia zaburzeń
psychicznych). W przypadku roszczeń o naprawienie szkody na osobie wyrządzonej czynem
niedozwolonym bieg przedawnienia może zakończyć się nie wcześniej niż z upływem lat
trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do
jej naprawienia. Dodatkowo przedawnienie tego rodzaju roszczeń przysługujących osobie
małoletniej (bez względu na to czy ma przedstawiciela ustawowego) nie może skończyć się
wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletniości.
Zakończenie biegu przedawnienia
Zakończenie biegu terminu przedawnienia skutkuje osłabieniem uprawnienia bezczynnego
wierzyciela. Wprawdzie może on nadal dochodzić swego roszczenia przed sądem, lecz
dłużnik do czasu prawomocnego wyroku może osłonić się zarzutem przedawnienia, który
prowadzi do przegrania sprawy przez wierzyciela i oddalenia powództwa. W szczególnych
przypadkach, sąd może uznać zarzut dłużnika za bezskuteczny, jeżeli oceni go jako nadużycie
prawa podmiotowego.
Dłużnik spełniający dobrowolnie świadczenie przedawnione nie może domagać się jego
zwrotu, gdyż jest to świadczenie należne. Niepodniesienie zarzutu przedawnienia w toku
sprawy sądowej powoduje, że z chwilą prawomocnego orzeczenia zasądzającego
wierzytelność dotychczasowe przedawnienie uznaje się za niebyłe. Bieg przedawnienia
rozpoczyna się wówczas na nowo i jest obliczany wedle zasad dla roszczeń stwierdzonych
prawomocnym orzeczeniem sądu.
Po zakończeniu biegu przedawnienia roszczenia dłużnik może zrzec się prawa do
skorzystania z tego zarzutu. Wówczas powstaje sytuacja, jak gdyby roszczenie się nie
przedawniło.
Przedawnienie się roszczenia nie stoi na przeszkodzie nałożeniu w postępowaniu karnym na
sprawcę przestępstwa środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej
pokrzywdzonemu.
Zasadniczy termin przedawnienia wynosi 10 lat  jest to ogólny termin przedawnienia
roszczeń. Jest on stosowany we wszystkich tych przypadkach, gdy przepisy kodeksu
cywilnego lub inne nie przewidują krótszych terminów przedawnienia roszczeń.
Po upływie 3 lat przedawniają się roszczenia związane z działalnością gospodarczą chyba, że
przepis szczególny określi dla nich krótsze terminy przedawnienia roszczeń. Po 3 latach
przedawniają się również świadczenia okresowe, np. roszczenia z tytułu czynszu najmu i
dzierżawy.
Własność: Grażyna Pajewska.
38
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Zgodnie z przepisami  Prawa przewozowego dochodzenie roszczeń w postępowaniu
sądowym może być rozpoczęte przez przewoz
nika dopiero po bezskutecznym wezwaniu
zobowiązanego do zapłaty, zaś przez pasażera po wyczerpaniu drogi reklamacji. Oznacza to,
że zawsze należy dać stronom możliwość przed sądowego rozwiązania sporu.
Wezwanie do zapłaty lub reklamację uważa się za bezskuteczne, gdy dłużnik nie zapłaci
dochodzonych należności w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia wezwania do
zapłaty. Doręczenie dłużnikowi wezwania do zapłaty lub reklamacji powoduje
zawieszenie biegu przedawnienia.
Odszkodowanie jest rekompensatą dla poszkodowanego za utracone mienie lub dochody z
tytułu wykonywanej usługi spowodowane działaniem osoby trzeciej. W przypadku
działalności transportowej odszkodowanie za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki w
czasie od jej przyjęcia do przewozu aż do wydania odbiorcy nie może przewyższać
zwykłej wartości przesyłki chyba, że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoz
nika ( KC, art. 788 & 1 ).
Roszczenia przedawniają się w następujących terminach:
- jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej,
po 10
- z tytułu umowy sprzedaży nieprofesjonalnej,
latach
- z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy,
po 3 latach - roszczenia o świadczenie okresowe,
- roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
- z tytułu umowy ubezpieczenia ( od dnia zaistnienia zdarzenia objętego umową )
- z tytułu umowy przewozu w przypadku wykazania przesądem niedbalstwa lub złego
zamiaru
przewoz
nika, które przyczyniły się do zaginięcia przesyłki, jej uszkodzenia lub
opóz
nienia
dostawy,
po 2 latach - z tytułu umowy sprzedaży w zakresie działalności gospodarczej,
- z tytułu umowy zlecenia ( o wynagrodzenie zapełnione czynności i o zwrot
poniesionych nakładów),
- z tytułu umowy o dzieło ( od dnia oddania dzieła, jeżeli dzieło nie zostało oddane 
od dnia, w którym zgodnie z umową miało być oddane ),
- z tytułu umowy rachunku bankowego,
po 1 roku - z tytułu rękojmi ( od dnia wydania rzeczy ),
- z tytułu gwarancji,
- z tytułu umowy przedwstępnej,
- z tytułu umowy najmu ( od dnia zwrotu rzeczy),
- z tytułu umowy użyczenia
- z tytułu umowy składu,
- z tytułu umowy przewozu osób, przy czym bieg przedawnienia rozpoczyna się od
dnia wykonania przewozu, a gdy przewóz nie został wykonany  od dnia, kiedy miał
być wykonany,
- z tytułu umowy przewozu rzeczy, przy czym bieg przedawnienia rozpoczyna się,
- z tytułu ubytku, uszkodzenia  od dnia wydania przesyłki,
- z tytułu szkód niedających się zauważyć z zewnątrz  od dnia protokolarnego
ustalenia szkody,
- z tytułu utraty przesyłki z opóz
nieniem  od dnia, kiedy przesyłka miała być
dostarczona,
Własność: Grażyna Pajewska.
39
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
- z tytułu umowy spedycji ( z tytułu uszkodzenia lub ubytku przesyłki  od dnia
dostarczenia przesyłki; w przypadku całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z
opóz
nieniem  od dnia, w którym przesyłka miała być dostarczona; we wszystkich
innych przypadkach  od dnia wykonania zlecenia ).
- roszczenia przysługujące przewoz
nikowi przeciwko innym przewoz
nikom, którzy
po 6
uczestniczyli w przewozie przesyłki ( od dnia, w którym przewoz
nik naprawił szkodę,
miesiącach
albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo ),
- roszczenia przysługujące spedytorowi przeciwko przewoz
nikom i dalszym
spedytorom, którymi się posługiwał przy przewozie przesyłki ( od dnia, kiedy
spedytor naprawił szkodę, albo od dnia, kiedy wytoczono przeciwko niemu
powództwo ).
Własność: Grażyna Pajewska.
40
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Ubezpieczenia związane z transportem
drogowym.
Umowa ubezpieczenia  uregulowana w kodeksie cywilnym,[ umowa,
na podstawie której ubezpieczyciel, w zakresie działania swojego przedsiębiorstwa,
zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie
wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.
Świadczenie zakładu ubezpieczeń może polegać na zapłacie:
" przy ubezpieczeniu majątkowym  określonego odszkodowania za szkodę powstałą
wskutek przewidzianego w umowie wypadku,
" przy ubezpieczeniu osobowym  umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego
świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby
ubezpieczonej.
W TRANSPORCIE DROGOWYM MOŻNA WYRÓŻNIĆ NAST
PUJ
CE
RODZAJE UBZEPIECZEC
:
I. Ubezpieczenia komunikacyjne ( OC, AC, NNW )
II. Ubezpieczenia związane z prowadzoną działalnością gospodarczą;
III. Ubezpieczenia związane z ochroną życia i zdrowia pracowników i ich bliskich;
Charakter prawny umowy ubezpieczenia
Umowa ubezpieczenia jest umową nazwaną, należąca do grona umów
kwalifikowanych, dwustronnie zobowiązujących i odpłatnych. Rozbieżności w doktrynie
wywołuje losowość i wzajemność umowy ubezpieczenia. Judykatura polska stoi na
stanowisku, że umowa ubezpieczenia jest umową losową, której nie można przypisać
charakteru wzajemności.
Treść umowy ubezpieczenia
Na treść umowy składają się jej essentialia negotti oraz główne świadczenie stron.
Do essentialia negotii umowy ubezpieczenia zaliczymy postanowienia określające:
" zdarzenie losowe,
" interes ubezpieczonego, któremu zdarzenie owo zagraża.
Główne świadczenia stron
" Świadczenie pieniężne ubezpieczającego  którym jest zapłata składki
ubezpieczeniowej.
" Świadczenie pieniężne zakładu ubezpieczeń  którym jest zapłata umówionego
odszkodowania lub świadczenia.
Własność: Grażyna Pajewska.
41
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Teorie świadczenia ubezpieczyciela
W doktrynie występują jednak dwie teorie opisujące charakter świadczenia ubezpieczyciela:
" Część przedstawicieli nauki uważa, że świadczeniem zakładu ubezpieczeń jest
ponoszenie ryzyka nastąpienia negatywnych skutków, wskutek ziszczenia się
zdefiniowanego umową zdarzenia losowego. Świadczenie to utożsamiają z ochroną
ubezpieczeniową.
" Inni opowiadają się za pieniężnym charakterem świadczenia ubezpieczyciela, które
polega na zapłacie umówionego odszkodowania lub świadczenia. Ochrona
ubezpieczeniowa nie mieści się bowiem w prawnym pojęciu świadczenia.
I. Ubezpieczenie komunikacyjne
Dla naszych potrzeb ( szkolenia CPC ) omówimy, następujące ubezpieczenia komunikacyjne:
1. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów
mechanicznych ( OC );
2. dobrowolne ubezpieczenie auto-casco pojazdów ( AC );
3. dobrowolne ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków ( NNW );
1. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej OC
Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego
ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, które ma chronić w sytuacjach, w
których powstaje szkoda w związku z ruchem drogowym, posiadanego przez niego pojazdu.
Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje zdarzenia powstałe na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów
mechanicznych obejmuje, na zasadzie wzajemności, również zdarzenia powstałe na
terytoriach innych państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego
Porozumienia między Biurami Narodowymi  Regulaminu Wewnętrznego.
Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje
odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznych są obowiązani do
odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem
jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądz
też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie
mienia.
Umowę ubezpieczenia OC zawiera się na okres 12 miesięcy. Odpowiedzialność
zakładu ubezpieczeniowego trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem
ostatniego dnia tego okresu. Jeżeli posiadacz pojazdu, nie póz
niej niż na jeden dzień przed
upływem dwunastomiesięcznego okresu, na który umowa ubezpieczenia OC została zawarta,
nie powiadomi pisemnie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, przyjmuje się, że została
zawarta na okres następnych 12 miesięcy. W przypadku opłacania składki ubezpieczeniowej
w ratach, niezapłacenie raty składki w ustalonym terminie nie powoduje ustania
odpowiedzialności zakładu ubezpieczeniowego.
Własność: Grażyna Pajewska.
42
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Posiadacz pojazdu obowiązany jest zawrzeć umowę ubezpieczenia OC najpóz
niej w dniu
rejestracji pojazdu. Składkę ubezpieczeniową ustala się wg taryfy obowiązującej w dniu
zawarcia umowy ubezpieczenia, może być ona uzależniona od:
- rodzaju pojazdu;
- strefy regionalnej;
- wieku ubezpieczającego;
oraz innych parametrów mających wpływ na ocenę ryzyka ubezpieczeniowego. W razie
zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia na nabywcę
przechodzą prawa i obowiązki wynikające z umowy.
Umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została
zawarta chyba, ze nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od nabycia pojazdu.
Zbywca pojazdu przekazuje nabywcy dokumenty potwierdzające zawarcie umowy
ubezpieczenia OC oraz powiadamia zakład ubezpieczeń, terminie 30 dni, o zbyciu pojazdu i
o danych osobowych nabywcy.
SKUTKI WYRZ
DZENIA SZKODY PO DNIU ZBYCIA POJAZDU NIE OBCI
ŻAJ

ZBYWCY.
Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu
ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z
umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń, zawartej z nim ugody lub
prawomocnego orzeczenia sądu.
Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub
kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie
ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.
Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych:
1. w przypadku szkód na osobie  1.500.000 euro  w odniesieniu do jednego
zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę
poszkodowanych,
2. w przypadku szkód w mieniu  300.000 euro w odniesieniu do jednego
zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę
poszkodowanych
ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski
obowiązującego w dniu wyrządzenia szkody.
UWAGA, NAST
PI
ZMIANY !!!
Do 10 grudnia 2009 r. sumy gwarancyjnej wynosiły 1,5 mln euro w przypadku szkód na
osobie oraz 300 tys. euro w przypadku szkód na mieniu.
Od 10 grudnia 2009 r. do 10 czerwca 2012 r. sumy te wzrosły do 2,5 mln euro w przypadku
szkód na osobie oraz 500 tys. euro w przypadku szkód na mieniu.
Docelowo czyli po 10 czerwca 2012 r. sumy gwarancyjne ubezpieczenia OC mają wynosić 5
mln euro w przypadku szkód na osobie oraz 1 mln euro w przypadku szkód na mieniu.
Własność: Grażyna Pajewska.
43
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
Za wyrządzoną szkodę odszkodowanie przysługuje również, gdy sprawca szkody na osobie
nie mógł być zidentyfikowany lub gdy sprawca szkody na mieniu i osobie nie posiadał
ubezpieczenia OC.
W takich przypadkach odszkodowanie wypłacane jest przez UBEZPIECZENIOWY
FUNDUSZ GWARANCYJNY.
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ma za zadanie zaspokoić roszczenia powstałe:
1. na osobie, gdy szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających
odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego
pojazdem mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości;
2. w mieniu, w przypadku szkody, w której równocześnie u któregokolwiek uczestnika
nastąpiła śmierć, naruszenie czynności ciała lub rozstrój zdrowia trwający dłużej niż
14 dni, a szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających
odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego
pojazdem mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości. W przypadku szkody w
pojez
dzie mechanicznym świadczenie funduszu podlega zmniejszaniu o kwotę 300
euro, ustaloną przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank
Polski obowiązującego w dniu ustalenia szkody;
3. w mieniu i osobie; gdy posiadacz zidentyfikowanego samochodu, którego ruchem
szkodę tę wyrządzona, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC
posiadaczy pojazdów mechanicznych.
Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody:
" rzeczowe ( uszkodzenie, zniszczenie lub utrata mienia ) wyrządzone przez kierowcę
posiadaczowi pojazdu.
" powstałe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach chyba, że
odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu niż pojazd
kierujący
" polegające na utracie biżuterii, gotówki, papierów wartościowych itp.
" polegające na zanieczyszczeniu środowiska naturalnego.
Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od ubezpieczonego lub osób, za
które ponosi on odpowiedzialność zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC
odszkodowania, jeżeli kierujący:
" Wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po spożyciu alkoholu albo będąc pod
wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków o
podobnym działaniu;
" Wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
" Nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem, z wyjątkiem
przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo pościg za
osobą, podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
" Zbiegł z miejsca wypadku;
" Na miejscu wypadku nie przedsięwziął kroków łagodzących skutki wypadku oraz
zapobiegających powiększaniu się szkód, a miało to wpływ na ustalenie istnienia lub
zakresu odpowiedzialności cywilnej;
Ciężar udowodnienia faktów uzasadniających roszczenia zakładu ubezpieczeń należy do tego
zakładu.
Własność: Grażyna Pajewska.
44
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
2. Ubezpieczenie auto-casco ( AC )
Ubezpieczenie auto-casco jest dobrowolnym ubezpieczeniem pojazdów mechanicznych od
kradzieży, zderzenia, pożaru, powodzi, dewastacji i zapewnia posiadaczowi kompleksową
ochronę przed stratami materialnymi związanymi z użytkowaniem pojazdu. W ubezpieczeniu
auto-casco zakład ubezpieczeniowy ogranicza się swoją odpowiedzialność zrzucając ją
częściowo na ubezpieczonego poprzez stosowanie franszyzy.
W dobrowolnych ubezpieczeniach auto-casco mogą być
stosowane:
Franszyza integralna  polegająca na tym, że zakład ubezpieczeniowy ma obowiązek
wypłacić odszkodowanie tylko w takim przypadku, gdy wysokość szkody przekroczyła
ustaloną w umowie kwotę lub procent sumy ubezpieczenia  jeżeli szkoda będzie niższa niż
podana kwota to odszkodowanie nie zostanie w ogóle wypłacone, jeżeli natomiast wartość
szkody będzie wyższa niż podana kwota, to odszkodowanie będzie wypłacone w całości:
Przykład:
1. szkoda 100, franszyza integralna 50  wypłacone odszkodowanie 100.
2. szkoda 45, franszyza integralna 50  ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania.
Franszyza redukcyjna  polegająca na obniżeniu wypłaconego odszkodowania
ubezpieczeniowego o określoną kwotę lub procent wartości ubezpieczeniowej obiektu.
Przykład:
1. szkoda 100, franszyza redukcyjna 10  wypłacone odszkodowanie 90
2. szkoda 150, franszyza redukcyjna 10% - wypłacone odszkodowanie 135
Zakłady ubezpieczeniowe samodzielnie ustalają stawkę franszyzy, jak również mogą w ogóle
również zrezygnować z ich stosowania.
3. Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków
NNW  dobrowolne ubezpieczenie osobowe wobec osób trzecich. Jest to zobowiązanie
zakładu ubezpieczeniowego do wypłaty świadczenia osobie trzeciej, która uległa wypadkowi
drogowemu i poniosła trwałe obrażenia lub śmierć spowodowanych wypadkiem drogowym
pojazdu należącego do ubezpieczonego. Ochroną ubezpieczeniową w tym przypadku objęci
są pasażerowie wraz z kierowcą pojazdu, który przyczynił się do powstania szkody
komunikacyjnej.
II. Ubezpieczenia związane z prowadzoną działalnością gospodarczą
Do tej grupy zaliczamy, m.in.
1. ubezpieczenie cargo,
2. ubezpieczenie należytego wykonania kontraktu,
3. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej ryzyka działalności gospodarczej,
o ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoz
nika,
Własność: Grażyna Pajewska.
45
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
4. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoz
nika,
1. Ubezpieczenie CARGO
Jest to ubezpieczenie majątkowe związane z odpowiedzialnością za przewożone przesyłki
towarowe. W ubezpieczeniu tym zakład ubezpieczeniowy zobowiązuje się pokryć koszty
wywołane uszkodzeniem lub zaginięciem przewożonego towaru spowodowane przykładowo
kradzieżą, pożarem, powodzią, sztormem, lawinami i rozsypaniem. Z inicjatywą tego
ubezpieczenia wychodzi gestor przesyłki, czyli strona, która posiada prawo wyboru drogi
przewozu, środka transportowego, przewoz
nika i sposobu przewozu przesyłki.
2. Ubezpieczenie należytego wykonania kontraktu ( gwarancje kontraktowe ).
W gwarancji należytego wykonania kontraktu zakład ubezpieczeniowy gwarantuje za
wykonawcę
kontraktu, że założenia kontraktu lub umowy zawartej przez niego z zamawiającym zostaną
przez niego w pełni zrealizowane. W umowach o gwarancję spotyka się często zastrzeżenie,
iż pierwszy odpowiada podmiot zobowiązany, a dopiero, gdy nie wywiąże się ze
zobowiązania, przechodzi ono na zakład ubezpieczeń. Przy tego rodzaju gwarancjach często
stosowanym zabezpieczeniem jest weksel.
3. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej ryzyka działalności
gospodarczej,
Jest ubezpieczeniem Przedsiębiorcy od ryzyka wywołania szkód i strat u osób trzecich
(nadawcy, odbiorcy, spedytora ).
Rozróżnia się następujące rodzaje odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę:
Odpowiedzialność deliktowa Odpowiedzialność kontraktowa
powstająca w wyniku szkód wyrządzonych powstająca w wyniku wyrządzenia szkody
czynem niedozwolonym ( ale niekoniecznie przez niewykonanie lub nienależytego
czynem karnym)  wg art. 415 KC  Kto z wykonanie zobowiązania, które istniało
winy swej wyrządził drugiemu szkodę między stronami i było uregulowane
obowiązany jest do jej naprawienia postanowieniami umowy. Dłużnik jest
zobowiązany naprawić powstałą szkodę
chyba, że szkoda była następstwem
okoliczności, za które nie ponosi
odpowiedzialności KC, art. 471
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoz
nika
Dobrowolne ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoz
nika obejmuje
odpowiedzialność cywilną wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy
przewozu:
" za szkody rzeczowe między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem
Własność: Grażyna Pajewska.
46
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
" szkody finansowe powstałe w wyniku opóz
nienia w dostawie
Odpowiedzialność ubezpieczyciela jest wyłączona w sytuacji, gdy:
" szkody powstałe wskutek Iny umyślnej lub rażącego niedbalstwa ubezpieczającego
" szkody powstałe wskutek siły wyższej ( działania siły przyrody, działania wojenne,
rewolucje, strajki, akty terrorystyczne )
" szkody powstałe wskutek działania energii jądrowej i substancji radioaktywnych
" szkody powstałe przez osoby będące po użyciu alkoholu, narkotyków lub innych
podobnie działających środków
" szkody powstałe w materiałach niebezpiecznych chyba, że ich przewozy lub spedycja
zostały zgłoszone przez ubezpieczającego we wniosku o ubezpieczenie
" szkody wyrządzone w środowisku naturalnym
" szkody powstałe wskutek niewłaściwego załadowania lub rozmieszczenia towaru na
środku transportu przez nadawcę
" szkody powstałe wskutek wydania towaru osobie nieuprawnionej
" szkody powstałe wskutek użycia pojazdu nieprzystosowanego do przewozu danego
rodzaju towaru, niesprawnego techniczne lub prowadzonego przez osobę
nieuprawnioną.
Umowę ubezpieczenia OC przewoz
nika zawierane są na okres 1 roku, a stawka uzależniona
jest sumy ubezpieczenia, rodzaju towarów, wysokości planowanych dochodów z
wykonywania usług przewozowych.
Na ubezpieczającym może być nałożony w drodze umowy szereg obowiązków,
przykładowo:
- zawiadamianie ubezpieczyciela o każdej zmianie okoliczności określonych we wniosku o
ubezpieczenie,
- sprawdzanie zgodności przyjmowanych przesyłek z dokumentami przewozowymi,
- zabezpieczanie pojazdu w czasie postoju przed kradzieżą z włamaniem.
Odpowiedzialność spedytora może być również przedmiotem ubezpieczenia  łącznie z OC
przewoz
nika lub odrębnie.
4. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej pracodawcy
Pracodawca zatrudniając pracownika ponosi wobec niego odpowiedzialność za wypadki przy
pracy. Gdy pracownik ulegnie wypadkowi odszkodowanie wypłacane mu jest na podstawie
tzw. ustawy wypadkowej. Gdy jednak wypłata z tego tytułu nie zaspokoi roszczeń
pracownika może on, albo jego rodzina, wystąpić do sądu z dalszymi roszczeniami z tytułu
wypadku wobec pracodawcy.
Własność: Grażyna Pajewska.
47
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.
GRUPOWE UBEZPIECZENIA PRACOWNICZE
Celem tego ubezpieczenia jest ochrona życia i zdrowia pracowników oraz ich bliskich
( np. mąż, żona, dzieci ). Umowa ubezpieczenia zawierana jest z zakładem pracy, pracownicy
podpisują deklaracje na przystąpienie do ubezpieczenia i opłacają składki.
Indos
Indos, żyro, indosament  oświadczenie woli zbywcy weksla, czeku lub niektórych innych
rodzajów zbywalnych papierów wartościowych, co do których ustawy przewidują taką
możliwość, o przeniesieniu jego własności (ze specyficznymi konsekwencjami).
Zgodnie z kodeksem cywilnym, indos jest pisemnym oświadczeniem umieszczonym na
papierze wartościowym na zlecenie i zawierającym co najmniej podpis zbywcy,
oznaczającym przeniesienie praw na inna osobę[1]. Do przeniesienia praw wynikających z
takiego dokumentu niezbędne jest jego wydanie oraz istnienie nieprzerwanego szeregu
indosów[2].
Osoba przenosząca weksel (czek) przez indos to indosant, zaś osoba, na rzecz której
następuje przeniesienie to indosatariusz.
Indos musi być bezwarunkowy (warunki, od których uzależniono indos, uważa się za
nienapisane) i musi przenosić całość praw z weksla (czeku)  indos częściowy jest nieważny.
Indos wywiera szersze skutki, niż przelew: indosatariusz może wykonywać wszystkie prawa z
weksla, ale  w odróżnieniu od przelewu (patrz: art. 513 k.c.)  "osoby, przeciw którym
dochodzi się praw z weksla, nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami, opartymi na
swych stosunkach osobistych z wystawcą lub z posiadaczami poprzednimi" (art. 17 Prawa
wekslowego).
Indos ma formę pisemnego oświadczenia na grzbiecie weksla (czeku) lub na przedłużku.
Indos in blanco zawiera jedynie podpis zbywcy, w odróżnieniu od indosu pełnego, który
zawiera pełny tekst oświadczenia ("Ustępuję / Ustępujemy na zlecenie ..."). Takie same
skutki, jak indos in blanco, wywiera indos na okaziciela. Wyróżnia się również indos
pełnomocniczy, którego istotą nie jest przeniesienie praw z weksla (czeku), lecz umocowanie
innej osoby do ich wykonywania, oraz indos zastawniczy  indosatariusz może wtedy udzielić
tylko indosu pełnomocniczego.
Indosant przenosząc weksel przez indos staje się żyrantem indosatariusza i każdego na kogo
przeniesiono weksel przez indos i tak samo jak on odpowiada przed następującymi po nim
indosatariuszami, wszyscy wpisani przed nim indosanci z kolei odpowiadają wekslowo za
zapłatę i przyjęcie weksla przed nim.
Własność: Grażyna Pajewska.
48
Kopiowanie, rozpowszechnianie, odsprzedawanie lub przekazywanie bez zgody autora zabronione.