Wydział Lekarski
III rok studiów
L.p. Przedmiot Liczba godzin Rocznie Forma
Semestr V Semestr VI godzin zaliczenia
w sem i ćw w sem i ćw
1. Choroby wewnętrzne
49*/** 49*/**
prof. dr hab. n. med.
10
Tadeusz Robak
67
49*/** 49*/**
prof. dr hab. n. med.
8 zaliczenie
Maria Krzemińska  Pakuła
10
prof. dr hab. n. med.
10
Władysław Grabski
2 Praktyczne nauczanie
medycyny klinicznej
20 20 egzamin
prof. dr hab. n. med
Władysław Grabski
3. Propedeutyka chirurgii
prof. dr hab. n. med 10 45* 45* 55 zaliczenie
Krzysztof Kuzdak
4. Propedeutyka pediatrii
prof. dr hab. n. med. 30 75* 75* 105 zaliczenie
Danuta Chlebna - Sokół
5. Mikrobiologia
prof. dr hab. n. przyr. 20 55 75 egzamin
Zbigniew Krzemiński
6. Immunologia ogólna
prof. dr hab. n. med. 16 18 34 zaliczenie
Marek L. Kowalski
7. Patomorfologia
prof. dr hab. n. med. 30 60 30 120 zaliczenie
Wielisław Papierz
8. Patofizjologia
prof. dr hab. n. med. 30 30 30 90 egzamin
Lucjusz Jakubowski
9. Biologia molekularna
prof. dr hab. n. med. 30 30 zaliczenie
Paweł Liberski
10. Medycyna rozrodu
z seksuologią
6 15* 15* 21 zaliczenie
prof. dr hab. n. med.
Krzysztof Kula
11. Farmakologia
prof. dr hab. n. med. 18 30 22 70 zaliczenie
Jerzy Z. Nowak
12. Onkologia ogólna
prof. dr hab. n. med. 18* 18* 18 zaliczenie
Radzisław Kordek
13. Etyka z deontologią
i elementami filozofii
8 18 8 16 50 egzamin
prof. dr hab. n. med.
Kazimierz Szewczyk
14. Medycyna ratunkowa
i katastrof
4 8 12 zaliczenie
prof. dr hab. n. med.
Wojciech Gaszyński
15. Higiena z epidemiologią
prof. dr hab. n. med. 10 35* 35* 45 zaliczenie
Andrzej Grzybowski
16. Informatyka
dr n. med. 4 16* 16* 20 zaliczenie
Radosław Zajdel
A
ącznie Godzin wykładów 222 842
Godzin ćwiczeń 620
Egzaminów 4
Zaliczeń 12
* ćwiczenia odbywają się w semestrze V lub VI
** ćwiczenia odbywają się w Klinice Hematologii UM lub II Klinice Kardiologii UM
Praktyka wakacyjna lekarska (4 tygodnie): choroby wewnętrzne
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Propedeutyki chorób wewnętrznych
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Propedeutyka chorób wewnętrznych
Jednostka realizująca program: Klinika Hematologii UM
II Katedra i Klinika Kardiologii
Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Tadeusz Robak
Prof. hab. med. Maria Krzemińska-Pakuła
Koordynator zajęć dydaktycznych: Adiunkt dydaktyczny Kliniki Hematologii: dr n. med. Jerzy Z.
Błoński (dr hab.n.med. Piotr Smolewski, koordynator zajęć
dydaktycznych w Klinice)
Adiunkt dydaktyczny Kliniki Kardiologii: Dr n. med.
Waldemar Rogowski
Kontakt z jednostką, adres: Klinika Hematologii UM : WSS im. M. Kopernika, 93-510 A
ódz
,
ul. Ciołkowskiego 2
042 689 51 91 [e-mail]
telefon: e-mail:
II Katedra i Klinika Kardiologii: ul. Kniaziewicza 1/5, 91-347 A
ódz

Kontakt z jednostką, adres:
042-251-62-16; 042 653-99-09 [e-mail]
telefon: e-mail:
Całkowita liczba godzin: 67 49 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
10 godzin wykładów (Prof. dr hab. med. Tadeusz Robak)
8 godzin wykładów (Prof. hab. med. Maria Krzemińska-Pakuła)
Całkowita liczba ECTS: 5
Liczba godzin fakultetu godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: Kolokwium ustne
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Ogólne zasady zbierania wywiadu lekarskiego (prof. T. Robak) 2
2. Badanie podmiotowe szczegółowe. Wywiad z zakresu układu sercowo- 2
naczyniowego, oddechowego oraz narządów i układów jamy brzusznej.
(prof. T. Robak)
3. Badanie przedmiotowe- część I. Stan ogólny chorego. Badanie 2
przedmiotowe szczegółowe z zakresu układu sercowo-naczyniowego.
oddechowego oraz narządów i układów jamy brzusznej. (prof. T. Robak)
4. Badanie przedmiotowe- część II. Badanie przedmiotowe układu 2
oddechowego oraz narządów i układów jamy brzusznej. (prof. T. Robak)
5. Ogólne zasady diagnostyki chorób wewnętrznych. Rola badan 2
dodatkowych. (prof. T. Robak)
6. Niewydolność serca: epidemiologia, patofizjologia, podział, objawy i 2
leczenie. (prof. M. Krzemińska-Pakuła)
7. Wady wrodzone serca: epidemiologia, podział, objawy wad wrodzonych. 2
(prof. M. Krzemińska-Pakuła)
8. Choroba niedokrwienna serca: epidemiologia, przyczyny, czynniki ryzyka, 2
obraz kliniczny, diagnostyka. (prof. M. Krzemińska-Pakuła)
9. Wady nabyte serca: definicja wad serca, podział, etiologia i 2
symptomatologia. (prof. M. Krzemińska-Pakuła)
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Zasady zachowania się studenta w kontakcie z chorym. Tajemnica lekarska. 3,5
Ogólne zasady zbierania wywiadu i badania przedmiotowego. Ocena stanu
ogólnego, badanie głowy i szyi. Gorączka. Objawy i przyczyna
limfadenopatii
2. Wywiad i badanie przedmiotowe (w tym na sobie) z zakresu układu 3,5
oddechowego (w tym różnicowanie i przyczyny duszności, kaszlu,
krwioplucia i krwawienia, sinicy, bólu w klatce piersiowej). Kliniczna
ocena wydolności układu oddechowego).
3. Przewlekła choroba obturacyjna płuc, niedodma płuc, astma oskrzelowa, 3,5
zatorowość płucna, przewlekłe serce płucne
4. Ostre zapalenie oskrzeli, zapalenia płuc, grzybica układu oddechowego, 3,5
ropień płuca, rak płuca, zapalenie opłucnej, odma opłucnowa, nowotwory
opłucnej, choroby śródpiersia (guzy, zapalenie, tętniak aorty, guzy
tarczycy).
5. Wywiad i badanie przedmiotowe (w tym na sobie) z zakresu układu 3,5
krążenia. Patologia tonów serca, diagnostyka szmerów serca. Przyczyny
utraty przytomności
6. Choroba niedokrwienna i zawał mięśnia sercowego. Zaburzenia rytmu i 3,5
przewodnictwa. Niewydolność krążenia lewo- i prawokomorowa.
7. Choroba reumatyczna, bakteryjne zapalenie wsierdzia, nabyte wady serca, 3,5
tamponada, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia. Nadciśnienie
tętnicze. Zespół hiperkinetyczny. Tętniak aorty.
8. Wywiad i badanie przedmiotowe (w tym na sobie) z zakresu jamy 3,5
brzusznej. Biegunki, wymioty, zaparcia, wodobrzusze
9. Choroby jamy ustnej i przełyku. Choroba wrzodowa. Rak żołądka. 3,5
Zapalenie żołądka. Rak jelita grubego. Krwawienie z górnego i dolnego
odcinka przewodu pokarmowego. Niedrożność jelit. Zapalenie i nowotwory
otrzewnej
10. Zapalenie wyrostka robaczkowego. Choroby pęcherzyka żółciowego: 3,5
zapalenie, kamica, nowotwór, zapalenie dróg żółciowych i kamica dróg
żółciowych. Marskość wątroby. Guzy wątroby. Różnicowanie żółtaczek
11. Zapalenie i rak trzustki. Choroby zapalne jelit. Jelito drażliwe. Zapalenia 3,5
dróg moczowych. Kamica dróg moczowych. Rak nerki. Niewydolność
nerek
12. Zasady pisania historii choroby. Samodzielne zbieranie wywiadu, badanie 3,5
chorego i pisanie historii choroby
13. Samodzielne zbieranie wywiadu, badanie chorego i pisanie historii choroby. 3,5
Zaliczenie historii choroby
14. Zaliczenie kolokwium końcowe. 3,5
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Program fakultetu ustalany indywidualnie z adiunktem w klinice, w ramach 10
dyżuru lekarskiego
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1.  Choroby wewnętrzne red. A.Wojtczak
uzupełniające:
2.  Nauka o chorobach wewnętrznych red.W.Orłowski
3. "Podstawy ogólnej diagnostyki klinicznej" F.Bolechowski
4. "Rozpoznanie przy łóżku chorego" Ch.Seward, D.Mattingly
5. "Badanie kliniczne" red.J.Macleod
6. "Diagnostyka różnicowa w chorobach wewnętrznyc" E.R.Beck, J.L.Francis, R.L.Souchami
Uwagi:
Każde ćwiczenia podzielone jest na część teoretyczną (zwięzła pogadanka przygotowująca do
zajęć) i praktyczną (przedstawianie i wspólne badanie chorych na schorzenia omawiane w
danym dniu  asystent z grupą 4 studentów).
Omawianie każdego schorzenia obejmuje: zarys etiologiczny, najbardziej charakterystyczne
objawy podmiotowe i przedmiotowe, różnicowanie oraz rokowanie.
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń
z Praktycznego Nauczania Medycyny Klinicznej
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Praktyczne Nauczanie Medycyny Klinicznej
Zakład Nauczania Podstaw Medycyny Klinicznej
Jednostka realizująca program:
Katedry Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej
Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Władysław Grabski
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Marek Kasielski
Kontakt z jednostką, adres: ul. Kopcińskiego 20, 90-153 A
ódz

telefon: e-mail: 0-42 678 32 47 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 20 20 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
Całkowita liczba ECTS: 2,5
Liczba godzin fakultetu 12 godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: Egzamin OSCE
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. 2 2
Myślenie kliniczne
nauka myślenia analitycznego i krytycznego
o procesie diagnostycznym i leczniczym, sposób rozwiązywania problemów
klinicznych, praktyczne wykorzystanie wiedzy teoretycznej
2. Laryngologia 4
przeprowadzenie wywiadu,
umiejętność przeprowadzenia badania otorynolaryngologicznego (ORL) z użyciem
wziernika (nos, jama ustna, gardło, ucho),
podstawowe zabiegi w laryngologii
(tamowanie krwawienia z nosa - tamponada), umiejętność płukania ucha
3. Badanie okulistyczne 4
wskazania i przeciwwskazania, umiejętność prawidłowego wykonania
przygotowania
i wykonania badania oftalmoskopowego, ocena prawidłowego dna oka, wymienić
najczęstsze patologie mogące uwidocznić się w badaniu dna oka
4. Cewnikowanie, badanie per rectum 4
zebranie wywiadu, znajomość wskazań do wykonania cewnikowania, umiejętność
przeprowadzenia zabiegu cewnikowania,
odrębności w cewnikowaniu kobiet i mężczyzn,
powikłania (opisać)
- znajomość wskazań do wykonywania badania per rectum, umiejętność
przeprowadzenia prawidłowego badania,
najczęściej występujące zmiany patologiczne dostępne badaniu
5. 4
Ginekologia, badanie sutka
zebranie wywiadu, umiejętność wykonywania podstawowego badania
ginekologicznego
badanie palpacyjne sutka z demonstracją najczęstszych zmian
 Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. 4
Programy komputerowe
Symulacje ostrych stanów zagrożenia życia. Studenci przeprowadzają kompletny
tok postępowania klinicznego od rozpoznania (leczenie) po podejmowanie decyzji
o leczeniu. Oprogramowanie stwarza możliwości porównania scenariuszów
wariantów leczenia, eliminacji błędów.
2. 4
Zbieranie informacji  techniki informatyczne w medycynie.
Internet jako z
ródło wiedzy i narzędzie pracy.
3. Zagadnienia prawne w medycynie 4
zapoznanie z podstawami systemu prawnego i zasadami oraz normami prawnymi
regulującymi odpowiedzialność w wyniku wykonywania zawodu lekarza.
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. Skrypt pt. Praktyczne Nauczanie Medycyny Klinicznej
- przewodnik do ćwiczeń pod redakcją Dariusza Nowaka i Michała Karaska
Uwagi:
Egzamin końcowy obejmuje materiał z przedmiotu na roku II i III.
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Propedeutyki Chirurgii
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Propedeutyka chirurgii
Jednostka realizująca program: Klinika Chirurgii Endokrynologicznej i Ogólnej
Kierownik jednostki: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kuzdak
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Leszek Niedziałek,
dr n. med. Krzysztof Kaczka
Kontakt z jednostką, adres: ul. Pabianicka 62 93-513 A
ódz

telefon: e-mail: 426895171 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 35 45 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
10 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 3
Liczba godzin fakultetu 16 godzin fakultetu (2 ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: Cześć praktyczna - wywiad, badanie chorych,
cześć teoretyczna - odpowiedz ustna
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Aseptyka i antyseptyka- definicje, rys historyczny, środki odkażające, 2
fizyczne metody wyjaławiania, skażenie, zakażenie, zakażenia szpitalne-
definicje, przyczyny zakażeń, ochrona ustroju przed zakażeniami,
zapobieganie zakażeniom.
Zakażenia chirurgiczne- czyrak, czyraczność, czyrak gromadny, róża,
ropień, ropniak, ropowica, róża, zanokcica, zastrzał, wrastający paznokieć,
tężec, wścieklizna
2. Zółtaczka- definicja, diagnostyka różnicowa żółtaczek (objawy kliniczne, 2
objawy laboratoryjne). Etiologia żółtaczek: przedwątrobowej, wątrobowej,
cholestatycznej.
Rany- rodzaje ran, sposoby gojenia ran, etapy gojenia ran, zakażenia ran,
3. Gospodarka wodno-elektrolitowa- przestrzenie wodne ustroju, 2
homeostaza i regulacja objetości wodno-elektrolitowych, dobowy bilans
wody, stopnie odwodnienia, odwodnienie hipotoniczne, izotoniczne,
hipertoniczne, wyrównywanie strat, niedobory elektrolitów.
4. Powikłania w chirurgii- ocena ryzyka operacyjnego, czynniki 2
zapobiegające powikłaniom okołooperacyjnym, gorączka w okresie
pooperacyjnym, powikłania w gojeniu ran, powikłania krążeniowo-
oddechowe, powikłania ze strony układu moczowego
5. Ostry brzuch- definicja, ból brzucha- rodzaje. Badanie podmiotowe i 2
przedmiotowe pacjenta z ostrym brzuchem, badania laboratoryjne,
obrazowe. Rozlane zapalenie otrzewnej- diagnostyka, przyczyny,
diagnostyka różnicowa. Znieczulenie ogólne i miejscowe- zarys, stosowane
środki, premedykacja
Liczba godzin
Program seminarium i ćwiczeń W. S. Ćw.
z krótką charakterystyką treści programowych
1. Badanie chorych 1
Badanie podmiotowe i przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem
specyfiki chorych leżących w oddziale chirurgicznym.Objawy ostrych chorób
chirurgicznych. Nauka badania poszczególnych objawów.
Nauka badania per rectum
Ćwiczenia przy łóżku chorego część I 2,5
Zasady ogólne. Nauka zbierania wywiadu
Badania diagnostyczne w chirurgii
2. 1
Badania laboratoryjne:
a. cel
b. rutynowe badania wykonywane u chorych przyjętych do oddziału
c. przykładowe badania laboratoryjne u chorych chirurgicznych: ostre
zapalenie trzustki, żółtaczka mechaniczna
Badania obrazowe
a. badania radiologiczne, techniki zabiegowe wykonywane pod kontrolą
obrazu radiologicznego
b. badanie ultrasonograficzne ( w tym usg-doppler), techniki zabiegowe
wykonywane pod kontrolą usg
c. tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny
d. badania endoskopowe- diagnostyka, techniki zabiegowe
Ćwiczenia przy łóżku chorego część II
2,5
Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem badania brzucha.
3. Zaburzenia wodno- elektrolitowe 1
Podział przestrzeni płynowych Zapotrzebowanie na wodę i rodzaje odwodnień
oraz ich objawy Elektrolity - kationy i aniony, objawy nadmiaru i niedoboru.
Ćwiczenia przy łóżku chorego część III 2,5
Objawy ostrych chorób jamy brzusznej. Nauka badania poszczególnych
objawów.
4 Równowaga kwasowo-zasadowa 1
Wiadomości o stężeniu i funkcji jonów wodorowych. Bufory. Rola HCO3 i
CO2. Rola nerek i płuc w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
Kwasice i zasadowice  rodzaje, objawy i leczenie
2,5
Ćwiczenia przy łóżku chorego część IV
Nauka badania per rectum. Nauka badania tętnic i żył obwodowych.
5 Wstrząs 1
Definicja, rodzaje wstrząsu: hipowolemiczny, kardiogenny, obstrukcyjny,
dystrybucyjny. Podział na wstrząs hipodynamiczny, hiperdynamiczny,
patofizjologia wstrząsu. Monitorowanie chorego we wstrząsie. Leczenie
wstrząsu.
2,5
Ćwiczenia przy łóżku chorego część V
6. Pierwsza pomoc w chirurgii 1
Cele pierwszej pomocy na miejscu wypadku. Algorytm ABC.
A- drożność dróg oddechowych
B- zapewnienie oddechu
C- przywrócenie i utrzymanie krążenia
Zapobieganie:
- utracie krwi
- wstrząsowi
- powikłanom urazu w szczególności ze strony OUN
Praktyczne stosowanie różnych materiałów opatrunkowych. Technika
zakładania opatrunków. Nowoczesne środki opatrunkowe.
Aseptyka i antyseptyka. 2,5
Pokaz wysterylizowanych materiałów używanych na sali operacyjnej
- rodzaje materiałów
- sposoby sterylizacji
- wskaz
niki jałowości
- sposoby zabezpieczania jałowych materiałów.
Przygotowanie chirurga do operacji. Przygotowanie jałowego pola
operacyjnego. Postępowanie i poruszanie się w środowisku sali operacyjnej i
bloku operacyjnego
7. Rany i gojenie się ran 1
Obrażenia powstające w wyniku urazu
Podział ran
Sposoby gojenia się ran
- mechanizmy molekularne
- reakcji odpornościowych
- mechanizmy komórkowe
Czynniki wpływające na gojenie się ran. Przygotowanie ran do ich
zaopatrzenia chirurgicznego Rodzaje zabiegów chirurgicznego
opracowania ran. Technika zakładania klamerek oraz szycia ran
Technika drenażu ran
Desmurgia 2,5
Nauka rozróżniania materiałów i sposobów zakładania opatrunków w
zależności od rodzajów urazów i obrażeń ciała.
8. Krwawienia i przetaczanie krwi w chirurgii 1
Definicje krwawienia i krwotoku
Podział krwawień
-kapilarne
-żylne
-tętnicze
Podział kliniczny krwawień krwawienia z przewodu pokarmowego
-odcinek górny
-odcinek dolny
Krwawienia wewnętrzne
-do jam czaszki
-w jamie opłucnej
-w jamie otrzewnej
Wskazania do przetaczania krwi. Preparaty krwinek białych. Preparaty
wytwarzane z osocza. Osocze i preparaty bialek. Zasady i powiklania
przetaczania krwi. Autotransfuzja i hemodilucja.
Pokaz narzędzi chirurgicznych .
2,5
Wprowadzenie do znajomości materiałów używanych w kontakcie
z tkankami. Rodzaje narzędzi chirurgicznych.
Przeznaczenie poszczególnych narzędzi. Nowoczesne narzędzia automatyczne
(staplery).
9. Nowe techniki chirurgiczne 1
1. Laparoskopia
 - historia technik laparoskopowych
- sprzęt wykorzystywany w laparoskopii
- sposób przeprowadzania zabiegów laparoskopowych
- zabiegi operacyjne z wykorzystaniem technik laparoskopowych
- przygotowanie do zabiegu laparoskopowego
- zalety i wady laparoskopii.
2. Badania endoskopowe
- historia endoskopii
- rodzaje sprzętu wykorzystywanego w endoskopii
- rodzaje endoskopii
- ECPW
- zastosowanie endoskopii
- przygotowanie do badania endoskopowego
3. Najnowsze metody badawcze
- badanie endosonograficzne
- endoskopia i laparoskopia wysokiej rozdzielczości obrazu
Nauka szycia
2,5
Rodzaje nici i igieł chirurgicznych. Nauka szycia na fantomach.
10. Ból w chirurgii 1
Patofizjologia bólu, rodzaje bólu, postępowanie przeciwbólowe.
Znieczulenie, rodzaje: znieczulenie ogólne, środki stosowanie do
znieczulenia.
Podstawowe operacje chirurgiczne część I 2,5
Appendektomia. Cholecystektomia klasyczna. Tyreoidektomia- wskazania,
przeciwwskazania, zajęcia na bloku operacyjnym (w miarę możliwości) lub
pokaz filmów video.
11. Aseptyka i antyseptyka 1
Rys historyczny, definicje aseptyka, antyseptyka. Metody wyjaławiania
narzędzi metodami fizycznymi. Przygotowanie pola operacyjnego.
Okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa.
Podstawowe operacje chirurgiczne część II 2,5
Operacje laparoskopowe- pokaz instrumentarium laparoskopowego.
Cholecystektomia laparoskopowa a klasyczna. Zajęcia na bloku
operacyjnym (w miarę możliwości) lub pokaz filmów video.
Podstawowe zabiegi chirurgiczne
12. Zgłębnikowanie żołądka, zgłębnikowanie dwunastnicy. Tamowanie 1
krwawienia z żylaków przełyku. Wzniernikowanie odbytnicy i esicy.
Cewnikowanie dużych żył. Chirurgiczne odsłonięcie żyły i jej nacięcie.
Cewnikowanie tętnic i wstrzyknięcia dotętnicze. Zabiegi na pęcherzu
moczowym. Nakłucia jam ciała. Technika zszycia rany.
Nauka wykonywania podstawowych zabiegów chirurgicznych 2,5
Zgłębnikowanie żołądka, zgłębnikowanie dwunastnicy. Zakładanie sondy
Sengstakena-Blakemore`a. Cewnikowanie pęcherza moczowego. Nakłucia
jam ciała. Anoskopia
13. Zakażenia w chirurgii 1
Czynniki predysponujące do zakażeń. Ropień, ropowica, cellulitis, czyrak,
czyrak gromadny, róża, torbiel włosowa, ropień okołoodbytniczy, zgorzel
gazowa, tężec, zastrzał, zanokcica. Profilaktyka przeciwtężcowa.
Zaliczenie 2
 Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Chirurgia tarczycy- wskazania, przeciwwskazania, technika operacyjna, 1 3
udział w zabiegach operacyjnych
2. Chirurgia przytarczyc- wskazania, przeciwwskazania, technika 1 3
operacyjna, udział w zabiegach operacyjnych
3. Chirurgia nadnerczy- wskazania, przeciwwskazania, technika operacyjna, 1 3
udział w zabiegach operacyjnych
4. Przepukliny-rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, technika operacyjna, 1 3
udział w zabiegach operacyjnych
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. Narębski J. i wsp. Zarys Propedeutyki Chirurgii Wydawnictwo Akademia Medyczna A
ódz

1999
uzupełniające:
2. Fibak J. i wsp. Chirurgia. Podręcznik dla studentów. PZWL 2005
3. Noszczyk W. i wsp. Chirurgia. Podręcznik dla studentów. PZWL 2005
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Propedeutyki pediatrii
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Propedeutyka pediatrii
Jednostka realizująca program: Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości
Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. Danuta Chlebna-Sokół
Koordynator zajęć dydaktycznych: Dr n. med. Elżbieta Jakubowska-Pietkiewicz
Kontakt z jednostką, adres: 91-738 A
ódz
, ul. Sporna 36/50
telefon: e-mail: 042 61-77-715 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 105 75 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
30 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 5,5
Liczba godzin fakultetu 23 godzin fakultetu (3 ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: Zaliczenie pisemne
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Medycyna wieku rozwojowego wczoraj a dziś. Kierunki zmian w opiece nad 2,5
dzieckiem.
a. historia rozwoju opieki nad dzieckiem od starożytności po czasy
współczesne
b. rozwój pediatrii na ziemiach polskich
c. szpital im. Anny Marii i łódzka szkoła pediatryczna
d. współczesne problemy medycyny wieku rozwojowego
2. Współczesne kierunki w żywieniu niemowląt i dzieci starszych. 2,5
a. charakterystyka mieszanek przeznaczonych do żywienia noworodków urodzonych o
czasie
i wcześniaków
b. zasady racjonalnego żywienia dzieci młodszych i starszych
c. preparaty mlekozastępcze
d. probiotyki, prebiotyki
3. Zaburzenia odżywiania - otyłość, niedobór masy ciała, anoreksja, bulimia. 2,5
a. metody oceny prawidłowego stanu odżywienia, ocena składu ciała i jej
kliniczne zastosowanie
b. przyczyny i rozpoznawanie niedoboru masy ciała
c. nadmiar masy ciała- przyczyny, diagnostyka
d. leczenie otyłości dziecięcej
e. epidemiologia i patogeneza anoreksji i bulimii.
4. Rozwój układu krwiotwórczego i odrębności w wieku dziecięcym. Wybrane 2,5
zagadnienia z ontogenezy układu odpornościowego. Podstawy
immunologiczne szczepień ochronnych.
a. hematopoeza okresu płodowego
b. morfologia krwi obwodowej w wieku postnatalnym (okres niemowlęcy, okres
poniemowlęcy, okres pokwitania)
c. niedobory odporności humoralnej i komórkowej okresu noworodkowego i
niemowlęcego
d. mechanizmy odporności swoistej i nieswoistej
e. czynniki usposabiające do uogólnionych zakażeń w najmłodszych grupach wiekowych
5. Współczesne metody oceny rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży. Ocena 2,5
wydolności wysiłkowej i sprawności motorycznej.
a. czynniki warunkujące prawidłowy rozwój biologiczny (genetyczne,
środowiskowe, paragenetyczne, aktywność własna)
b. kryteria oceny wieku biologicznego, metody jego oceny, biologiczne
układy odniesienia
c. wskaz
niki wydolności wysiłkowej u dzieci
d. ocena sprawności motorycznej
6. Charakterystyka poszczególnych okresów życia dziecka. Wybrane 2,5
zagadnienia z okresu małego dziecka i wieku przedszkolnego.
odrębności w badaniu lekarskim małego dziecka
ocena stanu zdrowia dzieci w poszczególnych okresach życia
najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w rozwoju somatycznym, stany
niedoborowe
ocena budowy i postawy ciała w okresie przedszkolnym
7. Dojrzewanie somatyczne i psychiczne  okres pokwitania 2,5
a. neuro-endokrynologiczne podstawy okresu dojrzewania płciowego
b. dokładne omówienie poszczególnych faz pokwitania
c. najczęściej występujące nieprawidłowości w stanie zdrowia tym okresie
rozwojowym
zaburzenia rozwoju psychicznego pojawiające się w okresie pokwitania
8. Odrębności anatomiczne i czynnościowe układu krążenia w wieku rozwojowym. 2,5
Metody badania układu krążenia u niemowląt i dzieci starszych.
a. budowa i rozwój serca i dużych naczyń w okresie płodowym
b. zmiany w anatomii i czynności układu sercowo-naczyniowego od okresu
noworodkowego do okresu pokwitania
c. odrębności w badaniu układu krążenia u niemowląt i dzieci starszych
d. wpływ aktywności własnej na rozwój układu krążenia u dzieci
9. Wybrane zagadnienia z rozwoju układu kostnego i zaburzeń mineralizacji 2,5
u dzieci i młodzieży.
a. gospodarka wapniowo-fosforanowa ustroju
b. rozwój układu kostnego u dzieci i badania diagnostyczne układu
kostnego w wieku rozwojowym
c. objawy kliniczne radiologiczne, densytometyczne niskiej masy kostnej
d. zasady profilaktyki i leczenia osteoporozy i osteopenii u dzieci i
młodzieży
10. Uwarunkowania wcześniactwa. Zaburzenia stanu i rozwoju zdrowia 2,5
przedwcześnie urodzonych.
a. noworodek z niską masą urodzeniową
b. przyczyny przedwczesnego zakończenia okresu płodowego
c. najczęstsze patologie związane z wcześniactwem
d. póz
ne powikłania wcześniactwa
e. dalszy rozwój dzieci przedwcześnie urodzonych- opieka ambulatoryjna
11. Zasady udzielania pierwszej pomocy medycznej w wieku rozwojowym. 2,5
a. definicja stanu zagrożenia życia u dzieci oraz terminów medycznych związanych z
udzielaniem pierwszej pomocy
b. epidemiologia stanów zagrożenia życia u dzieci do 15 roku życia i u
dorosłych - porównanie
c. omówienie najczęstszych stanów zagrożenia życia i postępowania w tych
sytuacjach
d. podsumowanie najważniejszych zagadnień
12. Ocena postawy ciała dzieci i młodzieży. Wybrane zagadnienia z wad postawy. 2,5
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
Seminarium I 3,5
cz. 1. Sprawy organizacyjne.
1.
cz. 2. Stany niedoborowe u niemowląt i małych dzieci oraz profilaktyka w
tym zakresie -
krzywica i inne hipowitaminozy, niedokrwistość z niedoboru żelaza,
osteopenia wieku rozwojowego.
Seminarium II 3,5
2. Szczepienia ochronne w wieku rozwojowym - seminarium
1. Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane - sposób prowadzenia
dokumentacji, technika wykonywania szczepień.
2. Kwalifikowanie dziecka do szczepienia przez lekarza pediatrę.
Przeciwwskazania do szczepień.
3. Poradnia Szczepień Ochronnych dla Dzieci z Grup ryzyka
3. Oddział Kliniczny (9 ćwiczeń) - nauka badania dziecka
1. Wywiady pediatryczne.
3,5
Badanie przedmiotowe:
2. Badanie ogólne oraz najczęściej stwierdzane objawy chorobowe.
3,5
3. Badanie szczegółowe głowy i szyi.
3,5
4. Badanie szczegółowe klatki piersiowej. Badanie i semiotyka układu
3,5
oddechowego.
5. Badanie szczegółowe układu krążenia
3,5
6. Badanie szczegółowe jamy brzusznej i układu moczowo-płciowego.
3,5
7. Ocena neurologiczna dziecka - wybrane zagadnienia.
3,5
8. Różnice w badaniu niemowlęcia i dziecka starszego.
3,5
9. Pediatryczna historia choroby
3,5
4. Żłobek I
Interpretacja wyników podstawowych badań laboratoryjnych. 3,5
Żłobek II (2 ćwiczenia) 3,5
5. 1. Rola żłobka w rozwoju małego dziecka. 3,5
2. Różnice między pokarmem kobiecym i mlekiem krowim.
3. Mieszanki mleczne i inne produkty stosowane w żywieniu dzieci.
4. Schemat żywienia niemowląt nie karmionych piersią.
5. Żywienie dziecka w okresie poniemowlęcym.
6. Badanie dzieci w 2. i 3. roku życia.
7. Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane-charakterystyka
szczepionek, aktualny kalendarz szczepień
8. Niepożądane odczyny poszczepienne.
6. Dom Dziecka dla Małych Dzieci (l ćwiczenie) 3,5
1. Organizacja Domu Dziecka.
2. Wybrane zagadnienia z psychologii wieku rozwojowego.
3. Ocena rozwoju psychomotorycznego niemowląt i małych dzieci.
4. Znaczenie rodziny w prawidłowym rozwoju dziecka.
5. Badanie podmiotowe i przedmiotowe niemowląt.
7. 3,5
Oddział Noworodkowy
3,5
1. Organizacja oddziału położniczego i noworodkowego ze szczególnym
uwzględnieniem zapobiegania zakażeniom szpitalnym.
2. Idea "Szpital przyjazny dziecku."
3. Postępowanie z noworodkiem po urodzeniu, ocena noworodka w skali wg
Apgar.
4. Odruchy archaiczne noworodka.
5. Żywienie noworodka.
6. Żółtaczka fizjologiczna i jej różnicowanie, ubytek fizjologiczny masy ciała.
7. Noworodek przedwcześnie urodzony.
8. Noworodek dystroficzny.
9. Badania przesiewowe w kierunku fenyloketonurii, hypotyreozy, dysplazji
stawów biodrowych. Szczepienia wykonywane u noworodka
10.Profilaktyka choroby krwotocznej
noworodków.
11 .Pierwsza i druga grupa dyspanseryjna.
8. Szkoła (l ćwiczenie) 3,5
1. Powszechne pogłębione badania lekarskie ( bilanse zdrowia").
2. Badania bilansowe dzieci 10-letnich i młodzieży 14-letniej.
3. Okres pokwitania - zmiany w rozwoju psychicznym i somatycznym
u dziewcząt i chłopców.
4. Szczepienia ochronne dzieci w okresie szkolnym.
9. Pracownia Auksologiczna (l ćwiczenie) 3,5
1. Zasady praktycznej antropometrii i ich przydatność w ocenie rozwoju
somatycznego niemowlęcia i dziecka starszego.
2. Metody oceny rozwoju (tabele, siatki standardowe i centylowe, morfogramy i
wskaz
niki proporcji), ocena wieku biologicznego.
3. Ocena wydolności wysiłkowej.
4. Diagnostyka auksologiczna w praktyce pediatrycznej.
Klinika Okulistyki Dziecięcej (l ćwiczenie) 3,5
10. 1. Zasady programowania i wykonywania testów przesiewowych w
medycynie "wieku rozwojowego.
2. Testy przesiewowe do wykrywania zaburzeń wzroku.
3. Badanie narządu wzroku u dzieci w różnym wieku.
4. V grupa dyspanseryjna.
5. Profilaktyka zakażeń przedniego odcinka oka u noworodków
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Wcześniactwo 1
1.zagadnienia ogólne (rys historyczny, nazewnictwo, przyczyny,
epidemiologia) 1,5
2. ocena dojrzałości dziecka przedwcześnie urodzonego
3. wczesne powikłania wcześniactwa cz.I (zespół zaburzeń oddychania, 1
zakażenia) 1 1
4. wczesne powikłania wcześniactwa cz.II (krwawienia śródczaszkowe,
retinopatia)
5. póz
ne powikłania wcześniactwa czI ( dysplazja oskrzelowo-płucna)
6. póz
ne powikłania wcześniactwa cz.II (zaburzenia neurologiczne) 1
7. żywienie dziecka przedwcześnie urodzonego 1,5 1
8. ocena rozwoju dziecka przedwcześnie urodzonego, opieka ambulatoryjna 1
2. Choroby Metaboliczne Kości
1. Znaczenie diety gromadzeniu szczytowej masy kostnej 1
2. Ocena sposobu żywienia i pokrycie zapotrzebowania na substancje 2
mineralne  program Dieta 2.
3. Rola aktywności fizycznej. 1
4. Pomiary antropometryczne i ich interpretacja w chorobach
metabolicznych kości. 1,5
5. Badanie ultradz
więkowe kości piętowej u dzieci  aparatem Achilles solo 1,5
plus.
6. Interpretacja odrębności badania densytometrycznego u dzieci. 1
7. Diagnostyka biochemiczna osteoporozy, rola wyników badań w
monitorowaniu leczenia. 1,5
8. Metody leczenia osteopenii i osteoporozy w wieku rozwojowym. 1
9. Wybrane choroby kości uwarunkowane genetycznie dzieci. 1,5
10. Znaczenie rehabilitacji medycznej w chorobach metabolicznych kości u 1
dzieci.
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1.
uzupełniające:
2. Badanie lekarskie lekarskie dziecka: D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka, skrypt AM w A
odzi,
II wydanie 1999.
3. Propedeutyka Pediatrii: S. Nowak, S.S. Nowak, PZWL, W-wa 1987.
4. Pediatria t. I i II: B. Górnicki, B. Dębiec, J. Baszczyński, PZWL, W-wa 1995.
5. Pediatryczna diagnostyka różnicowa: M. Hertl, Warszawski Dom Wydawniczy, W-wa 1993.
6. Pediatria: K. Kubicka, W. Kawalec (red.), PZWL, W-wa 1999.
7. Zarys Pediatrii t. I i II: M. Walczak (red.), PZWL, W-wa 1991.
8. Podręcznik Pediatrii Nelson: R. Berman (red.), PWN, W-wa 1996.
9. Normy w Pediatrii: J. Kopczyńska-Sikorska (red.), PZWL, W-wa 1996
10. Profilaktyka w Pediatrii: B. Woynarowska (red.), PZWL, W-wa 1998.
11. Żywienie dzieci zdrowych: W. Szotowa, Z. Wachniak, H. Wekler, PZWL, W-wa 1996.
12. Szczepienia ochronne przeciwko chorobom zakaz
nym: E. Bernatowska-Matuszkiewicz, CZD, W-
wa 1998.
13. Rozwój psychoruchowy i psychiczny dziecka: J. Urbaniak, skrypt AM w A
odzi, 1986.
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Mikrobiologii lekarskiej
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Mikrobiologia lekarska
Jednostka realizująca program: Zakład Mikrobiologii Lekarskiej UM
Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Krzemiński
Koordynator zajęć dydaktycznych: Adiunkt ds. dydaktyki dr n. przyr. Danuta Sakowska
Kontakt z jednostką, adres: 92-213 A
ódz
, ul. Pomorska 251, budynek C5
telefon: e-mail: tel. [phone], e-mail [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 75 55 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
20 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 6
Liczba godzin fakultetu 24 godziny fakultetu (3 ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: Egzamin (praktyczny i teoretyczny  test)
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Podstawy bakteriologii 2
Klasyfikacja bakterii. Budowa i biologia komórki bakteryjnej. Fizjologiczna
flora bakteryjna człowieka. Podstawy diagnostyki bakteriologicznej.
2. Chorobotwórczość bakterii 2
Podstawy epidemiologii (rezerwuar zarazka, z
ródło zakażenia, drogi
szerzenia się zakażeń, wrota zakażenia). Mechanizmy chorobotwórczości
bakterii (toksyczność, inwazyjność).
3. Leczenie zakażeń bakteryjnych 2
Antybiotyki i chemioterapeutyki przeciwbakteryjne (podział, mechanizm
działania). Powstawanie i mechanizmy oporności bakterii na leki.
Przenoszenie oporności między bakteriami (poziome, pionowe).
4. Chorobotwórcze bakterie Gram-dodatnie i bakterie pozbawione ściany 2
komórkowej
Ziarenkowce, pałeczki, laseczki, maczugowce, prątki, mykoplazmy,
chlamydie.
5. Chorobotwórcze bakterie Gram-ujemne i krętki 2
Proteobakterie, bakteroidy, wrzecionowce, krętki.
6. Podstawy wirusologii 2
Klasyfikacja wirusów. Budowa i mechanizmy ich replikacji. Mechanizmy
chorobotwórczości wirusów. Podstawy diagnostyki wirusologicznej.
Szczepionki i leki przeciwwirusowe.
7. Chorobotwórcze wirusy DNA 2
Adenoviridae, Herpesviridae, Poxviridae, Papillomaviridae,
Polyomaviridae, Parvoviridae, Hepadnaviridae.
8. Chorobotwórcze wirusy RNA 2
Reoviridae, Bornaviridae, Filoviridae, Paramyxoviridae,
Orthomyxoviridae, Rhabdoviridae, Bunyaviridae, Arenaviridae,
Picornaviridae, Caliciviridae, Astroviridae, Coronaviridae, Flaviviridae,
Togaviridae
9. Wirus HIV i AIDS 2
Ludzki wirus upośledzenia odporności  typ 1 i 2 (budowa, drogi zakażenia,
replikacja, chorobotwórczość). Zespół nabytego upośledzenia odporności
(epidemiologia, patogeneza, przebieg kliniczny, diagnostyka, postępowanie
lecznicze).
10. Zakażenia szpitalne (zakładowe) 2
Definicja zakażenia szpitalnego, czynniki ryzyka, epidemiologia, czynniki
etiologiczne zakażeń szpitalnych, postacie kliniczne, organizacja zespołu ds.
zakażeń szpitalnych.
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Mikrobiologia ogólna cz. 1 3
Wzrost bakterii w warunkach laboratoryjnych. Pożywki bakteryjne.
Techniki posiewów. Metody uzyskiwania czystych hodowli.
2. Mikrobiologia ogólna cz. 2 3
Budowa komórki bakteryjnej. Barwienie preparatów bakteryjnych (metoda
Grama). Uwidacznianie różnych struktur komórki bakteryjnej.
Identyfikowanie i klasyfikowanie bakterii na podstawie ich cech
biochemicznych i budowy antygenowej.
3. Mikrobiologia ogólna cz. 3 3
Występowanie bakterii w środowisku człowieka i w jego organizmie.
Fizjologiczna flora bakteryjna. Nosicielstwo bakterii chorobotwórczych.
Działanie czynników fizycznych i chemicznych na bakterie  odkażanie i
wyjaławianie.
4. Mikrobiologia ogólna cz. 4 3
Antybiotyki i chemioterapeutyki przeciwbakteryjne. Oznaczanie wrażliwości
bakterii na leki (antybiogram).
5. Seminarium i zaliczenie mikrobiologii ogólnej 3
6. Mikrobiologia szczegółowa cz. 1 3
Ziarenkowce Gram-dodatnie względnie beztlenowe  rodzaj
Staphylococcus.
7. Mikrobiologia szczegółowa cz. 2 3
Ziarenkowce Gram-dodatnie względnie beztlenowe i beztlenowe  rodzaj
Streptococcus, Enterococcus, Peptococcus, Peptostreptococcus.
8. Mikrobiologia szczegółowa cz. 3 3
Ziarenkowce Gram-ujemne tlenowe  rodzaj Neisseria. Krętki  rodzaj
Treponema, Borrelia, Leptospira.
9. Mikrobiologia szczegółowa cz. 4 3
Pałeczki Gram-dodatnie nieprzetrwalnikujące  rodzaj Corynebacterium,
Listeria, Erysipelothrix, Lactobacillus, Actinomyces.
10. Mikrobiologia szczegółowa cz. 5 3
Bakterie kwasooporne i nokardie  rodzaj Mycobacterium, Nocardia.
11. Mikrobiologia szczegółowa cz. 6 3
Pałeczki Gram-dodatnie przetrwalnikujące (laseczki) tlenowe i beztlenowe
 rodzaj Bacillus, Clostridium.
12. Mikrobiologia szczegółowa cz. 7 3
Pałeczki Gram-ujemne beztlenowe i mikroaerofilne  rodzaj Bacteroides,
Porphyromonas, Prevotella, Fusobacterium, Campylobacter, Helicobacter.
13. Mikrobiologia szczegółowa cz. 8 3
Gram-ujemne pałeczki jelitowe  rodzaj Escherichia, Proteus, Klebsiella,
Salmonella, Shigella, Yersinia.
14. Mikrobiologia szczegółowa cz. 9 3
Pałeczki Gram-ujemne tlenowe i względnie beztlenowe  rodzaj
Pseudomonas, Vibrio.
15. Mikrobiologia kliniczna 3
Zakażenia układowe. Metody pobierania i przesyłania próbek materiałów
klinicznych do badań mikrobiologicznych.
16. Seminarium z mikrobiologii szczegółowej, przegląd preparatów 3
mikroskopowych
17. Seminarium i zaliczenie mikrobiologii szczegółowej 3
18. Egzamin praktyczny 4
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Nosicielstwo bakterii chorobotwórczych 6
Przeprowadzenie na wybranej populacji badań na nosicielstwo niektórych
bakterii chorobotwórczych, np. Staphylococcus aureus, Streptococcus
pyogenes, Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis i innych.
2. Zakażenia szpitalne (zakładowe) 6
Przeprowadzenie na wybranym oddziale szpitalnym badań na
występowanie w środowisku i wśród personelu medycznego (lub chorych)
tzw. szczepów szpitalnych.
3. Mikrobiologia środowiskowa 6
Bakteriologiczne badanie próbek wody pitnej, produktów spożywczych,
powietrza, itp.
4. Oporność bakterii na leki 6
Określenie wrażliwości i mechanizmów oporności bakterii wyizolowanych z
różnych z
ródeł, np. w poprzednich zajęciach fakultatywnych.
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. Mikrobiologia Lekarska dla Studentów Medycyny
M.L.Zaremba, J.Borowski
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001
uzupełniające:
2. Mikrobiologia i Choroby Zakaz
ne
G.Virella
Urban&Partner, Wrocław 2000
3. Wirusologia Lekarska
M.Kańtoch
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998
4. Mikrobiologia Ogólna
H.G.Schlegel
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000
5. Zakażenia Szpitalne
D.Dzierżanowska, J.Jeliaszewicz
ą-medica press, Bielsko Biała 1999
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Immunologii ogólnej
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Immunologia ogólna
Jednostka realizująca program: Klinika Immunologii, Reumatologii i Alergii Katedry
Immunologiii
Kierownik jednostki: Prof. dr hab.med. Marek L. Kowalski
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. przyr. Barbara Szkudlińska
Kontakt z jednostką, adres: ul. Pomorska 251, 92-213 A
ódz

telefon: e-mail: 042 675-73-09 [e-mail] , [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 34 18 godzin ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
16 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 2
Liczba godzin fakultetu 10 godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: pisemne
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Układ immunologiczny (struktury, komórki). 2
2. Rozpoznawanie antygenu. 2
3. Powstawanie zróżnicowania i swoistości odpowiedzi immunologicznej. 2
4. Tolerancja immunologiczna 2
5. Immunologia zapalenia 2
6. Odpowiedz
immunologiczna na zakażenia. 2
7. Reakcje nadwrażliwości 2
8. Paradygmat Th1  Th2 w medycynie 2
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Budowa, funkcje i komórki układu immunologicznego. 2,56
 Wejściówka  sprawdzian znajomości podstawowych pojęć i zagadnień
immunologii
" Morfologia komórek układu immunologicznego  preparaty
mikroskopowe
" Ocena aktywności komórek biorących udział w odporności
nieswoistej: chemotaksja, fagocytoza ,test NBT, test redukcji
cytochromu.
Prezentacja pracowni diagnostycznej- pracownia hodowli komórkowych
2. Immunoglobuliny. Komórki oraz ich receptory i antygeny ważne w 2,56
przebiegu swoistej odpowiedzi immunologicznej.
" Sprawdzenie wiadomości: Budowa i rola immunoglobulin. y
ródła
zmienności immunoglobulin. Limfocyty T i B - ich subpopulacje i
receptory wiążące antygeny.
" Prezentacja multimedialna o tematyce immunologicznej
" Część praktyczna (45 min) : Podstawowe odczyny
immunoserologiczne: Precypitacja, immunodyfuzja płytkowa
pojedyncza i podwójna, odczyn wiązania dopełniacza .
" Prezentacja pracowni diagnostycznej: Pracownia immunoserologii
ogólnej- nefelometri
3. Odpowiedz
humoralna -składniki, mechanizmy. 2,56
" Sprawdzenie wiadomości: Układ HLA i jego rola w odpowiedzi
immunologicznej. Interakcje pomiędzy komórkami układu
immunologicznego. Prezentacja i rozpoznanie antygenów.
Odpowiedz
swoista typu humoralnego.
" Część praktyczna ( 45 min.) Ocena antygenów HLA- techniki
typowania tkankowego: Techniki serologiczne, techniki
molekularne.
" Prezentacja pracowni diagnostycznych: Pracownia typowania HLA,
Pracownia biologii molekularnej.
" Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o
tematyce immunologicznej .
4. Odpowiedzi typu komórkowego. Układ immunologiczny skóry i błon 2,56
śluzowych.
" Sprawdzenie wiadomości: Rodzaje i mechanizmy cytotoksyczności.
Podstawowe mechanizmy odporności związane z błonami
śluzowymi i skórą
" Prezentacja multimedialna
" Część praktyczna (45 min): Techniki wykrywania antygenów i
przeciwciał z zastosowaniem elektroforezy i precypitacji w żelu:
Immunoelektroforeza, immunoelektoforeza rakietowa,
przeciwbieżna i krzyżowa . Western Blotting.
" Prezentacja pracowni diagnostycznej: Pracownia cytofluorymetrii .
" Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o
tematyce immunologicznej .
5. 1.Odporność przeciwzakaz
na. 2,56
2. Immunoterapia i immunoprofilaktyka.
" Sprawdzenie wiadomości: Podstawowe nieswoiste i swoiste
mechanizmy odporności przeciwbakteryjnej, przeciwwirusowej
przeciwgrzybicznej. Odpowiedzi immunologiczne na
zaszczepienie. Aspekty skuteczności szczepień. Podział i rodzaje
szczepionek konwencjonalnych i nowej generacji
" Prezentacja multimedialna
" Część praktyczna: Aglutynacja bakteryjna szkiełkowa i
probówkowa typu O i H. Hemaglutynacja bierna.Test Waalera 
Rose. Testy lateksowe: ASO, RF, CRP.
" Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o
tematyce immunologicznej .
6. Immunologia transplantacyjna. Immunologia nowotworów. 2,56
" Sprawdzenie wiadomości :Rodzaje przeszczepów,reakcje organizmu
na alloprzeszczep. Antygeny TSA i TAA i ich znaczenie w
diagnostyce i leczeniu nowotworów. Rola układu
immunologicznego w walce z nowotworami. Mechanizmy ucieczki
nowotworów z pod kontroli układu immunologicznego.
" Prezentacja multimedialna
" Część praktyczna( 45 min): Metody badania subpopulacji
komórkowych:
- Identyfikacja antygenów powierzchniowych: immunofluorescencja,
immunocytochemia ( PAP, APAP, ABC ), testy rozetowe .
- Ocena odpowiedzi typu komórkowego: Test proliferacji limfocytów, test
zahamowania migracji leukocytów.
" Prezentacja pracowni diagnostycznej: Immunocytochemii i
immunofluorescencji
" Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o
tematyce immunologicznej .
7. Nieprawidłowe odpowiedzi immunologiczne : nadwrażliwość, 2,56
autoimmunizacja. Immunohematologia.
" Sprawdzenie wiadomości
" Część praktyczna: Diagnostyka immunologiczna in vitro
- Ilościowe metody immunoenzymatyczne stosowane przy ocenie poziomu
antygenów i przeciwciał . Ocena poziomu swoistych IgE
- Ocena poziomu kompleksów immunologicznych w surowicy.
- Odczyn antyglobulinowy Coombsa w diagnostyce patologii związanych z
nadwrażliwością typu II.
" Prezentacja pracowni diagnostycznej. Pracownia immunoserologii -
techniki immunoenzymatyczne
" Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o
tematyce immunologicznej.
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Antygeny i ich podział . 1
2. Selekcja klonalna limfocytów. Odpowiedz
immunologiczna pierwotna i 1
wtórna .
3. Genetyka wytwarzania przeciwciał 1
4. Dojrzewanie limfocytów T i B. 1
5. Rozpoznawanie antygenów przez komórki odporności nieswoistej. 1
6. Przetwarzanie i prezentacja antygenów egzo i endogennych . 2
7. Mechanizmy aktywacji dopełniacza. 1
8. Rodzaje cytotoksyczności 2
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. Immunologia. J. Gołąb, M. Jakubisiak, W. Lasek. PWN 2002
2 Immunologia Kliniczna. Red. M.L. Kowalski. Wyd. Mediton 2000r
uzupełniające:
3. Immunologia. I. Roitt, J. Brostoff, D. Male. Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2000r.
4. Immunobiology. The immune system in healt and disease. C.A.Janeway, P. Trawers, M. Walport,
M. Shlomchik. Garland. Churchil Livingstone 2004r .
Uwagi:
Kolokwia:
1. Z materiału ćwiczeń 1  4.
2. Zaliczeniowe - po wszystkich ćwiczeniach obejmujące całość materiału.
Odbywają się poza godzinami ćwiczeń.
Czas trwania i kolejność poszczególnych elementów ćwiczenia może ulegać zmianom
(decyduje asystent prowadzący grupę). Czas ćwiczenia  2,56 godz. ćwiczeniowych ( 1godz.
55 min. zegarowych)
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z patomorfologii
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Patomorfologia
Jednostka realizująca program: Zakład Patomorfologii
Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Wielisław Papierz
Koordynator zajęć dydaktycznych: Dr med. Aleksandra Omulecka
Kontakt z jednostką, adres: ul. Pomorska 251, 92-213 A
ódz

telefon: e-mail: 042-679-01-91 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 120 90 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
30 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS:
Liczba godzin fakultetu godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: zaliczenie ustne
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Wprowadzenie do patomorfologii (anatomia patologiczna, histopatologia,
cytologia, metody i techniki stosowane w patomorfologii, znaczenie 2
diagnostyki patomorfologicznej w praktyce klinicznej).
2. Morfologiczne badania pośmiertne (regulacje prawne odnoszące się do
wykonywania sekcji zwłok; rodzaje sekcji zwłok, techniki badania 2
pośmiertnego, znamiona śmierci).
3. Uszkodzenie i śmierć komórki (wykładniki morfologiczne odwracalnego
i nieodwracalnego uszkodzenia komórk). Śmierć komórki  martwica i 2
apoptoza.
4. Zaburzenia w krążeniu I. Krwotoki, przekrewie nie, niedokrwienie,
2
zakrzepica, zator.
5. Zaburzenia w krążeniu II. Zawał, obrzęk. Przyczyny, obraz morfologiczny,
2
ewolucja zmian morfologicznych, następstwa.
6. Zmiany wsteczne I. Zaniki i zwyrodnienia. 2
7. Zmiany wsteczne II. Martwica. Patomorfologia miażdżycy. 2
8. Zmiany postępowe (przerost, rozrost, przetwarzanie, procesy naprawcze) 2
9. Nowotwory I (definicje, karcinogeneza, czynniki rakotwórcze,
2
epidemiologia, klasyfikacje)
10. Nowotwory II (stany przednowotworowe, drogi szerzenia się nowotworów,
2
nowotwory nabłonkowe łagodne i złośliwe).
11. Nowotwory III (nowotwory nienabłonkowe łagodne i złośliwe, zespoły
2
paranowotworowe, rola patomorfologa w diagnostyce nowotworów
12. Zapalenia I (definicje i podziały zapaleń, obraz morfologiczny wybranych
2
zapaleń nieswoistych., nastepstwa zapaleń).
13. Zapalenia II (zapalenia ziarniniakowe, gruz
lica, sarkoidoza, trąd, choroba
2
reumatyczna).
14. Zapalenia III (kiła nabyta i wrodzona) patomorfologia zespołu nabytej
2
niewydolności immunologicznej - AIDS.
15. Wybrane zagadnienia z patomorfologii serca i naczyń (zawał serca,
zapalenia wsierdzia i mięśnia serca, niewydolność krążenia, nowotwory 2
serca i naczyń).
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Zaburzenia w krążeniu cz. I.
Patomorfologia krwotoku, przekrwienia i obrzęku. Demonstracja obrazów
mikroskopowych: ogniska krwotocznego w mózgu, krwotoku 2,5
podpajęczynówkowego, przekrwienia żylnego wątroby i płuc oraz obrzęku
płuc.
2. Zaburzenia w krążeniu cz. II
Patomorfologia zakrzepicy, zatorowości i zawału. Demonstracja obrazów
2,5
mikroskopowych skrzepliny przyściennej, zatoru z komórek
nowotworowych i zawałów: mięśnia sercowego, płuca i nerki.
3. Zmiany wsteczne cz. I.
Patomorfologia zaników i zwyrodnień (szklistego, tłuszczowego i
wapniowych). Demonstracja obrazów mikroskopowych: zwyrodnienia 2,5
brunatnego mięśnia sercowego, stłuszczenia wątroby, szkliwienia sutka i
zwapnienia w tętnicy.
4. Zmiany wsteczne cz. II.
Zwyrodnienia białkowe (amyloidoza, zwyrodnienia rogowe).
Patomorfologia martwicy. Demonstracja obrazów histopatologicznych: 2,5
amyloidozy, zaburzeń rogowacenia, martwicy serowatej, martwicy
rozpływnej, martwicy Balsera.
5. Podsumowanie wiadomości o zaburzeniach w krążeniu.
Zakrzepica, krwotok, skazy krwotoczne, następstwa krwotoków,
2,5
zatorowość, przekrwienie, zawał, obrzęk, limfotok, odwodnienie) oraz o
zmianach wstecznych (zaniki, zwyrodnienia, martwica i apoptoza).
6. Zmiany postępowe.
Gojenie i naprawa tkanek. Patomorfologia gojenia się ran, rozrostu ,
przerostu i zaburzeń różnicowania się i dojrzewania tkanek. Demonstracja 2,5
rozrostu mięśnia sercowego i prostaty, ziarniny wczesnej i
olbrzymiokomórkowej oraz metaplazji płaskonabłonkowej w oskrzelu.
7. Stany przedrakowe i nowotwory nabłonkowe Nowotwory łagodne
pochodzenia nabłonkowego, stany przedrakowe, neoplazja
wewnątrznabłonkowa, rak. Demonstracja obrazów mikroskopowych
2,5
brodawczaka płaskonabłonkowego, dysplazji nabłonka płaskiego i raka
przedinwazyjnego szyjki macicy (neoplazja wewnątrznabłonkowa) oraz
raka płaskonabłonkowego krtani.
8. Nowotwory nabłonkowe cd.
Nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego i raki. Demonstracja
obrazów histopatologicznych gruczolakotorbielaka brodawkowatego 2,5
jajnika, gruczolaka odbytnicy, raka drobnokomórkowego płuc, przerzutów
raka gruczołowego i raka płaskonabłonkowego do węzłów limfatycznych
9. Nowotwory nienabłonkowe.
Patomorfologia nowotworów nienabłonkowych łagodnych i złośliwych. 2,5
Demonstracja obrazów histopatologicznych włókniaka, włókniakomięsaka,
mięśniaka gładkokomórkowego, mięsakomięśniaka gładkokomórkowego i
tłuszczaka
10. Zapalenia cz. I.
Zapalenia ropne i włóknikowe. Demonstracja obrazów mikroskopowych
ropnego zapalenia wyrostka robaczkowego, ropnia płuca, promienicy, 2,5
zapalenia płatowego płuc, włóknikowego zapalenia osierdzia i zapalenia
błony śluzowej zatoki przynosowej.
11. Zapalenia cz. II.
Zapalenia ziarniniakowe, oraz zmiany zapalne wywołane przez robaki
2,5
pasożytnicze. Demonstracja obrazów mikroskopowych gruz
licy płuc,
sarkoidozy i włośnicy.
12. Podsumowanie wiadomości o zmianach postępowych i
nieprawidłowościach różnicowania komórek (przerost, naprawa tkanek,
rozrost, odrost, guzy nienowotworowe, różnicowanie, dojrzewanie,
metaplazja), zapaleniach (zapalenia ostre- uszkadzające, wysiękowe,
2,5
wytwórcze, zapalenia przewlekłe-ziarniniakowe) i ogólnej patologii
nowotworów (etiopatogeneza nowotworów, nowotwory łagodne i złośliwe,
nabłonkowe i nienabłonkowe, stany przednowotworowe, klasyfikacja
TNM).
13. Patomorfologia serca.
Zapalenia mięśnia sercowego i wsierdzia oraz patologia zawału m.
2,5
sercowego. Demonstracja preparatów mikroskopowych zapaleń mięśnia
sercowego, zapaleń wsierdzia i blizny pozawałowej.
14. Patomorfologia chorób naczyń.
Miażdżyca i inne choroby tętnic oraz nowotwory naczyń. Demonstracja
preparatów mikroskopowych miażdżycy aorty, stwardnienia tętniczek 2,5
nerkowych, guzkowego zapalenia tętnic, cukrzycowego
międzywłośniczkowego stwardnienia kłębuszków nerkowych, naczyniaka.
15. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii serca i naczyń ( choroba
niedokrwienna serca, wady wrodzone i nabyte serca, zapalenia wsierdzia,
kardiomiopatie, zapalenia worka osierdziowego, nowotwory serca, 2,5
niewydolność mięśnia sercowego, miażdżyca, zapalenia i nowotwory
naczyń).
16. Patomorfologia górnych dróg oddechowych i płuc cz. I.
Jama nosowa, zatoki przynosowe, krtań, rozedma, niedodma, obrzęk płuc,
ostra niewydolność oddechowa noworodków. Demonstracja obrazów 2,5
mikroskopowych polipa nosa, polipa fałdów głosowych, rozedmy płuc, błon
szklistych, niedodmy.
17. Patomorfologia płuc cz. II.
Zapalenia i rozstrzenia oskrzeli, odoskrzelowe i inne zapalenia płuc,
nowotwory płuc. Demonstracja preparatów mikroskopowych zapalenia
2,5
ropnego oskrzeli z rozstrzeniami, odoskrzelowego zapalenia płuc, raka
płaskonabłonkowego oskrzela, komórek nowotworowych w plwocinie,
aspergillozy płuca.
18. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii układu oddechowego
(zapalenia, zmiany nienowotworowe i nowotwory jamy nosowej , zatok i
gardła; zapalenia, zmiany nienowotworowe i nowotwory krtani, tchawicy i 2,5
opłucnej; zapalenia oskrzeli i zapalenia płuc, rozedma, niedodma, obrzęk
płuc, zator pnia i tętnic płucnych, rak i rakowiak oskrzela, włóknienie płuc,
przewlekły zespół płucno-sercowy, morfologiczne badania diagnostyczne w
chorobach płuc.
19. Patomorfologia wątroby.
Zapalenia wątroby, marskość, nowotwory wątroby. Demonstracja obrazów
mikroskopowych przewlekłego zapalenia wątroby, gruz
licy prosówkowej 2,5
wątroby, marskości wątroby, raka wątrobowokomórkowego i raka z
przewodów żółciowych.
20. Patomorfologia wątroby i trzustki.
Przerzuty nowotworowe do wątroby, kamica i zapalenia pęcherzyka
żółciowego, rak pęcherzyka, ostre krwotoczne zapalenie trzustki.
2,5
Demonstracja preparatów mikroskopowych przerzutów raka do wątroby,
przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego, raka gruczołowego
pęcherzyka, ostrego krwotocznego zapalenia trzustki.
21. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii wątroby i trzustki (cechy
kliniczne i biochemiczne niewydolności wątroby, zaburzenia w krążeniu,
zaburzenia rozwojowe, zmiany wsteczne, zapalenia wątroby, marskość,
2,5
nadciśnienie wrotne, pasożyty, nowotwory wątroby; kamica, zapalenia,
nowotwory pęcherzyka żółciowego, zapalenie przewodów żółciowych;
zapalenia, torbiele i nowotwory trzustki.
22. Patomorfologia jamy ustnej, gardła i ślinianek.
Zmiany patologiczne dziąseł. Zapalenia i nowotwory ślinianek.
Demonstracja preparatów histopatologicznych szkliwiaka, nadziąślaka 2,5
olbrzymiokomórkowego, przewlekłego zapalenia ślinianki, gruczolaka
wielopostaciowego, raka gruczołowo-torbielowatego.
23. Patomorfologia żołądka i jelit.
Zapalenia i rak żołądka, martwica ściany jelit, zapalenie wyrostka
robaczkowego, zapalenia jelit. Demonstracja preparatów
2,5
histopatologicznych przewlekłego zanikowego zapalenia żołądka z
metaplazją jelitową, raka żołądka, zawału jelita, ostrego zapalenia wyrostka
robaczkowego z powodu owsicy, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
24. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii przewodu pokarmowego.
Zmiany patologiczne jamy ustnej: wady rozwojowe, próchnica zębów,
zapalenia jamy ustnej, zmiany przedrakowe i nowotwory, nadziąślaki,
torbiele, zmiany rozrostowe wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy.
Zmiany patologiczne gardła, migdałków, ślinianek (zapalenia, torbiele,
nowotwory). Patologia przełyku (zmiany nienowotworowe i nowotwory).
2,5
Patologia żołądka (zaburzenia rozwojowe, zapalenia, wrzód żołądka i
dwunastnicy, nowotwory nabłonkowe niezłośliwe, stany przedrakowe i rak
żołądka, nowotwory nienabłonkowe). Patologia jelit (wady rozwojowe,
martwica ściany jelit, zapalenia ostre i zapalenia przewlekłe, zespół złego
przyswajania, polipy nienowotworowe i nowotwory jelit. Patologia
otrzewnej (wodobrzusze, zapalenie, nowotwory i torbiele).
25. Patomorfologia układu moczowego.
Zapalenia śródmiąższowe i zapalenia kłębuszkowe nerek, rak nerki, rak
dróg moczowych. Demonstracja preparatów histopatologicznych ostrego
2,5
kłębuszkowego rozplemowego śródwłośniczkowego popaciorkowcowego
zapalenia nerek, odmiedniczkowego zapalenia nerek, raka
jasnokomórkowego nerki, raka z nabłonka przejściowego.
26. Patomorfologia układu rozrodczego cz. I. Patologia szyjki macicy. 2,5
Demonstracja preparatów mikroskopowych normotypowego utkania
histologicznego części pochwowej szyjki, polipa kanału szyjki, nadżerki
rzekomej (ectropion) części pochwowej, raka płaskonabłonkowego szyjki
macicy, torbieli Nabotha.
27. Patomorfologia układu rozrodczego cz. II. Fizjologiczne zmiany
endometrium, patologiczne rozrosty endometrium, rak trzonu macicy,
gruczolistość. Demonstracja preparatów mikroskopowych fazy odrostowej i 2,5
fazy wydzielniczej endometrium, rozrostu endometrium, raka
gruczołowego trzonu macicy, gruczolistości.
28. Patomorfologia układu rozrodczego cz. III. Patologia macicy związana z
ciążą. Demonstracja preparatów histopatologicznych ciąży jajowodowej,
2,5
łożyska i pępowiny z ciązy poronionej, zapalenia błon płodowych, zaśniadu
groniastego i kosmówczaka.
29. Podsumowanie wiadomości z patologii układu moczowego i rozrodczego.
Patologia nerek (zespół nerczycowy, białkomocz, krwiomocz, zespół
nefrytyczny, Zaburzenia rozwojowe, niewydolność nerek związana ze
zmianami wstecznymi i zaburzeniami przepływu krwi, choroby tętnic
nerkowych i wewnątrznerkowych, choroby kłębuszków nerkowych
(zapalne i niezapalne), zapalenia śródmiąższowe nerek, nowotwory nerek
2,5
Patologia dróg moczowych (kamica, wodonercze, nowotwory, zapalenia).
Patologia trzonu macicy (wady rozwojowe, fizjologia endometrium, polip
endometrium, gruczolistość, nowotwory, patologia związana z ciążą).
Patologia szyjki macicy (rozrosty nienowotworowe- polip, rozrost
drobnogruczołowy, zapalenie, nadżerki, rak).Patologia pochwy i sromu
(zmiany nienowotworowe i nowotwory)
30. Wiadomości dotyczące zasad działania pracowni patomorfologicznej i
stosowanych w niej technik oraz zasad współpracy między
2,5
patomorfologiem i klinicystą, przesyłania materiałów do badania
histopatologicznego.
31. Przepisy prawne oraz inne zagadnienia związane z sekcją zwłok.
Zakres działania zakładów patomorfologii i prosektoriów, przepisy prawne
regulujące wykonywanie sekcji zwłok, omówienie zagadnień związanych z
pojęciem śmierci. Demonstracja badania autopsyjnego z omówieniem 3
techniki sekcyjnej i rozpoznanych zmian morfologicznych w korelacji z
obrazem klinicznym opisanym w dokumentacji lekarskiej zmarłego lub film
 sekcja zwłok osoby dorosłej .
32. Zagadnienia związane ze zgonem człowieka. Definicje i omówienie
rodzajów śmierci, agonia, zmiany pośmiertne. Demonstracja badania 3
autopsyjnego lub film  technika sekcji zwłok, sekcja mózgu i rdzenia .
33. Wybrane zagadnienia z patologii układu krążenia i oddechowego.
Charakterystyka niewydolności krążenia prawo-i lewokomorowej, odma
opłucnej, zator powietrzny. Odmienności techniki sekcyjnej w przypadku 3
podejrzenia odmy (krótki film) i zatoru powietrznego. Demonstracja badania
autopsyjnego.
34. Patomorfologia płodu i noworodka.
Definicje i omówienie pojęć porodu o czasie, przedwczesnego, po czasie i
poronienia, wcześniactwa, noworodka hypotroficznego. Podstawowe 3
przyczyny zgonów płodów i noworodków. Cechy wewnątrzmacicznego
obumarcia płodu. Odmienności techniki sekcyjnej noworodka. Film  Sekcja
zwłok noworodka . Demonstracja badania autopsyjnego.
35. Sekcja zwłok. Demonstracja badania autopsyjnego z omówieniem zmian
patologicznych w korelacji z dokumentacją lekarską zmarłego pacjenta. 3
Podsumowanie wiadomości z zakresu patomorfologii klinicznej.
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Nie przewiduje się zajęć fakultatywnych. Zainteresowani przedmiotem
mogą wzbogacać wiedzę z zakresu patomorfologii a ramach
indywidualnego toku studiów, lub w ramach prac Koła Naukowego
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. Patologia znaczy słowo o chorobie, tom I - III, pod redakcją J. Stachury i W.Domagały.
Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2003
uzupełniające:
2. Robbins Patologia - V. Kumar, R. S. Cotran, S. L. Robbins, red. wyd. pol. Włodzimierz T.
Olszewski, wyd. Urban & Partner, Wrocław 2005
3.
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Patofizjologii
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Patofizjologia
Jednostka realizująca program: Katedra Patologii Ogólnej i Doświadczalnej U.M. w A
odzi
Kierownik jednostki: dr hab. nauk med. Lucjusz Jakubowski
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr nauk med . Jolanta Janus
Kontakt z jednostką, adres: ul. Narutowicza 60, 90-136 A
ódz

telefon: e-mail: 42 630 61 87 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 90 60 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
30 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 7,5
Liczba godzin fakultetu 0 godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: egzamin pisemny, testowy
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Wieloczynnikowe uwarunkowania chorób nowotworowych. 2
Cykl komórkowy z uwzględnieniem punktów kontrolnych naprawy DNA.
Cechy choroby nowotworowej z uwzględnieniem czynników
odpowiadających za proliferację i apoptozę komórek. Etapy karcinogenezy
z uwzględnieniem czynników odpowiadających za progresję choroby
nowotworowej, w tym proces angiogenezy. Najczęściej występujące
protoonkogeny i onkogeny oraz czynniki wpływające na zmiany ich
ekspresji. Tory mutacyjne w procesie nowotworowym.
2. Patofizjologia procesu zapalenia. 2
Omówienie czynników zapaleniotwórczych i następującej po ich
zadziałaniu reakcji naczyniowej i komórkowej.
3. Genomika a proteomika. 2
Wieloczynnikowe uwarunkowanie chorób. Znaczenie zsekwencjonowania
ludzkiego genomu dla zrozumienia patomechanizmu zaburzeń
poligenicznych. Podstawowe typy przemian posttranslacyjnych i ich
znaczenie dla badania ekspresji genów. Zasady koordynacji badań w
zakresie genomiki i proteomiki (HUGO, HUPO). Postęp w zakresie
diagnostykii terapii chorób, w których etiopatogenezie współuczestniczą
czynniki genetyczne.
4. Patofizjologia układu krążenia. 2
Mechanizmy powstawania i skutki zaburzeń rytmu serca (zatokowe,
nadkomorowe i komorowe). Zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-
komorowego (bloki). Zmiany EKG towarzyszące zaburzeniom rytmu i
przewodzenia.
5. Choroba niedokrwienna serca. 2
Rezerwa wieńcowa oraz czynniki ją ograniczajace. Etiopatogeneza i skutki
choroby niedokrwiennej serca dla organizmu
6. Zaburzenia gojenia ran. 2
Przedstawienie roli śródbłonka w funkcji naczyń, czynników indukujących
jego uszkodzenie oraz wpływ procesu zapalnego na inicjację i rozwój
miażdżycy.
7. Zaburzenia gospodarki lipidowej. 2
Zaburzenia metabolizmu lipidów. Transport lipidów we krwi.
Hiperlipidemie pierwotne i wtórne. Hipolipoproteinemie. Lipidozy.
8. Patofizjologia i neuroendokrynologia stresu. 2
Znaczenie i przebieg reakcji stresowej ustroju na działające czynniki
fizyczne i psychiczne. Wpływ stresu na układ dokrewny tj. na uwalnianie
hormonów: wzrostu, prolaktyny, AVP, oraz na czynność gonad, tarczycy
i nadnerczy. Wpływ stresu na układ immunologiczny oraz pokarmowy.
9. Zaburzenia gospodarki elektrolitowej. 2
Patofizjologia zaburzeń przebiegających z: hipo- i hipernatremią, hipo-
i hiperkalemią, hipo- i hipermagnezemią, hipo- i hiperchloremią, hipo-
i hiperkalcemią oraz skutki dla ustroju.
10. Patogeneza powikłań wielonarządowych w cukrzycy typu 1 i typu 2. 2
Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki. Klasyfikacja cukrzycy.
Etiopatogeneza cukrzycy typu 1. Ostre i przewlekłe skutki cukrzycy typu 1.
Patogeneza śpiączki hiperglikemicznej. Mechanizmy przyczynowe rozwoju
cukrzycy typu 2. Zespół insulinooporności. Patogeneza rozwoju miażdżycy
w cukrzycy. Mikro- i makroangiopatie cukrzycowe.
11. Patofizjologia nerek. 2
Funkcje nerek. Wielomocz, małomocz, bezmocz. Patomechanizmy
towarzyszące ostrej i przewlekłej niewydolności nerek oraz ich wpływ na
zmiany ogólnoustrojowe. Zaburzenia biochemiczne towarzyszące
niewydolności nerek. Białkomocz. Zespół nerczycowy.
12. Patofizjologia wątroby. 2
Rola i znaczenie wątroby w ustroju. Przemiana bilirubiny i jej zaburzenia.
Żółtaczki. Marskość watroby. Wodobrzusze. Encefalopatia i śpiączka
wątrobowa.
13. Etiopatogeneza obrzęków krążenowych. 2
Przyczyny i skutki obrzęków umiejscowionych (stan zapalny, utrudniony
odpływ żylny, utrudniony odpływ limfy, odczyn alergiczny) oraz obrzęków
uogólnionych (pochodzenia sercowego, nerkowego, watrobowego,
hormonalnego)
14. Patofizjologia krwi. 2
Zaburzenia hematopoezy w układzie czerwonokrwinkowym:
nieprawidłowości kształtu i barwliwości erytrocytów, podziały
niedokrwistości, zaburzenia metabolizmu głównych czynników
krwiotwórczych (żelaza i witamin). Podstawowe zaburzenia układu
białokrwinkowego i płytek krwi, skazy krwotoczne.
15. Patofizjologia układu nerwowego. 2
Zaburzenia podstawowych procesów w układzie nerwowym. Patofizjologia
wybranych chorób neurodegeneracyjnych.
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych W. S. Ćw.
1. Pojęcie zdrowia , choroby, homeostaza. Zaburzenia termoregulacji 4
Choroba jako zaburzenie regulacji funkcji ustroju oraz mechanizmy
kompensacyjne. Wpływ i skutki chorobowe oddziaływania na ustrój
promieniowania świetlnego i jonizującego, działania prądów stałego i
zmiennego, ultradz
więków i wibracji. Wpływ zmian ciśnienia
atmosferycznego i wartości przyspieszenia na organizm. Mechanizmy
towarzyszące hipertermii niegorączkowej (przegrzanie, udar cieplny,
porażenie słoneczne, zespół hipertermii złośliwej). Mechanizmy
powstawania i rozwoju hipertermii gorączkowej - gorączki oraz wpływ tych
zaburzeń na ustrój. Hipotermia. Miejscowe oraz ogólnoustrojowe skutki
hipo- i hipertermii.
2. Patofizjologia układu dokrewnego (cz. I). 4
Synteza, magazynowanie, uwalnianie, transport, działanie, degradacja
hormonów. Zaburzenia regulacji wydzielania hormonów (mechanizm
sprzężeń zwrotnych). Ektopowe wydzielanie hormonów. Następstwa
nadmiernego i niedostatecznego wydzielania hormonów.
3. Patofizjologia układu dokrewnego (cz. II). 4
j.w.
4. ZALICZENIE I - obowiązuje materiał z ćwiczeń 1-3 4
5. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. 4
Przestrzenie wodne organizmu. Regulacja gospodarki wodnej. Rodzaje
odwodnień i przewodnień, mechanizmy powstawania i skutki tych
zaburzeń. Patofizjologia zaburzeń przebiegających z: hipo- i hipernatremią,
hipo- i hiperkalemią, hipo- i hipermagnezemią, hipo- i hiperchloremią,
hipo- i hiperkalcemią oraz skutki dla ustroju.
6. Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej. 4
Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej. Mechanizmy powstawania,
oraz skutki dla ustroju: kwasicy metabolicznej i oddechowej, zasadowicy
metabolicznej i oddechowej.
7. Patofizjologia nerek.
Funkcje nerek. Wielomocz, małomocz, bezmocz. Patomechanizmy
towarzyszące ostrej i przewlekłej niewydolności nerek oraz ich wpływ na
zmiany ogólnoustrojowe. Zaburzenia biochemiczne towarzyszące
niewydolności nerek. Białkomocz. Zespół nerczycowy. Omówienie
składowej zapalnej procesu miażdżycowego i cech zapalenia w nerkach.
8. ZALICZENIE II- obowiązuje materiał z ćwiczeń 5 -7 4
9. Patofizjologia układu krążenia (cz. I). 4
Mechanizmy powstawania i skutki zaburzeń rytmu serca (zatokowe,
nadkomorowe i komorowe). Zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-
komorowego (bloki). Zmiany EKG towarzyszące zaburzeniom rytmu i
przewodzenia. Czynność serca wydolnego. Przyczyny i następstwa ostrej i
przewlekłej niewydolności serca. Rezerwa wieńcowa i czynniki ją
ograniczające.
10. Patofizjologia układu krążenia (cz. II). 4
Mechanizmy rozwoju, klasyfikacja oraz powikłania narządowe w
nadciśnieniu tętniczym. Omówienie składowej zapalnej procesu
miażdżycowego. Definicja, patogeneza i klasyfikacja wstrząsu oraz
patogeneza zmian narządowych.
11. Patofizjologia układu oddechowego. 4
Nadmierna i niedostateczna wentylacja płuc. Niewydolność oddechowa.
Duszność. Hipoksja (typy). Sinica. Obrzęk płuc. Płuco wstrząsowe. Zespół
serca płucnego. Omówienie składowej zapalnej procesu miażdżycowego i
cech zapalenia w układzie oddechowym.
12. Patofizjologia układu pokarmowego (cz. 1) 4
Funkcje wątroby. Zaburzenia biochemiczne towarzyszące niewydolności
wątroby. Encefalopatia wątrobowa. Patogeneza wodobrzusza. Przemiana
bilirubiny. Żółtaczki. Cholestaza. Zespół wątrobowo-nerkowy.
Encefalopatia i śpiączka wątrobowa.
13. Patofizjologia układu pokarmowego (cz.2) 4
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Niedrożność jelit. Biegunka.
Charakterystyka zmian zapalnych narządowych: zapalenia wątroby,
przewlekłych nieswoistych zapaleń jelit, zapalenia trzustki, etiopatogeneza
cukrzycy.
14. ZALICZENIE II- obowiązuje materiał z ćwiczeń 8 - 13 4
15. KOLOKWIUM KOMISYJNE 4
Obejmuje cały materiał ćwiczeniowy, (szczegółowy regulamin odrabiania
ćwiczeń z patofizjologii określa warunki przystąpienia do tego kolokwium)
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Nie są prowadzone zajęcia fakultatywne
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. Patofizjologia pod red. S. Maśliński, J. Ryżewski, wyd. I 1992
uzupełniające:
2. Patofizjologia w zarysie pod red. J.W. Guzka wyd.I. 2002,
3. Wykłady z patofizjologii pod red. H. Tchórzewskiego, wyd. I 1990,
4. Choroby wewnętrzne pod red. F. Kokota,
5. Podstawy genetyki medycznej pod red. M. Connor, M. Fergusson-Smith, 1998,
6. Zarys endokrynologii klinicznej pod red. M. Pawlikowskiego, 1992
7. Zapalenie. Patofizjologia i klinika pod red. H. Tchórzewskiego, 1998
Uwagi:
Na ćwiczeniach, zaliczeniach oraz egzaminie obowiązuje również materiał prezentowany na
wykładach z patofizjologii, oraz zagadnienia przedstawiane w artykułach, publikacjach i
rozdziałach z wybranych podręczników zaproponowane w czasie zajęć.
Materiał zamieszczony w tabelach został opracowany przez dr nauk med. Jolantę Janus
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Biologii Molekularnej
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Biologia Molekularna
Jednostka realizująca program: Zakład Biologii Molekularnej
Kierownik jednostki: prof. dr hab. n.med. Paweł Liberski
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr Ewa Golańska
Kontakt z jednostką, adres: ul. Pomorska 251, 92-216 A
ódz

telefon: e-mail: 042 679 14 77
Całkowita liczba godzin: 30 30 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
0 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS:
Liczba godzin fakultetu godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: Zaliczenie pisemne
Szczegółowy program zajęć w trakcie przygotowywania!!!
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1.
2.
3.
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1.
uzupełniające:
2.
3.
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Medycyny rozrodu z seksuologią
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Medycyna rozrodu z seksuologią
Jednostka realizująca program: Zakład Andrologii i Endokrynologii Płodności
Kierownik jednostki: prof. dr hab. n .med. Krzysztof Kula
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Renata Walczak-Jędrzejowska
Kontakt z jednostką, adres: 91-425 A
ódz
, ul. Sterlinga 5
telefon: e-mail: 042 633 07 05 [e-mail]
[e-mail]
Całkowita liczba godzin: 21 15 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
6 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 1,5
Liczba godzin fakultetu 12 godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: zaliczenie testowe
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Zaburzenia różnicowania płciowego: 2
-zaburzenia płci gonadalnej,
-zaburzenia płci genitalnej,
-dymorfizm płciowy budowy mózgu,
-identyfikacja, rola i psychoorientacja płciowa,
-transseksualizm i homoseksualizm,
-postępowanie lekarskie
2. Patogeneza i diagnostyka zaburzeń płodności: 2
-hipogonadyzm hipo- i hipergonadotropowy,
-gonadalne i pozagonadalne przyczyny niepłodności,
-przegląd metod leczenia stosowanych przy niepłodności,
-strategia postępowania wobec niepłodnej pary.
3. Zaburzenia seksualne: 2
-zaburzenia popędu płciowego,
-przyczyny i metody leczenia zaburzeń erekcji.
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Różnicowanie płciowe: 3
-fizjologia różnicowania płciowego,
-klinika zaburzeń różnicowania płciowego,
-diagnostyka i postępowanie lekarskie,
-demonstracja przypadków.
2. Zaburzenia płci psychicznej: 3
-demonstarcja przypadków z zaburzeniami różnicowania płciowego
(interseksualizm)
-demonstracja przypadków zaburzeń identyfikacji płciowej
(transseksualizm)
3. Zaburzenia czynności męskiego i żeńskiego układu rozrodczego: 3
-przyczyny i leczenie hipogonadyzmu hipo- i hipergonadotropowego,
-przyczyny niepłodności,
-metody leczenia niepłodności,
-rozród wspomagany,
-demonstracja przypadków.
4. Zaburzenia seksualne: 3
-rozwój relacji seksualnych,
-fizjologia reakcji seksualnych u kobiet i mężczyzn,
-podział i charakterystyka zaburzeń seksualnych,
-metody leczenia zaburzeń seksualnych.
5. Diagnostyka zaburzeń płodności: 3
-przegląd metod stosowanych przy diagnostyce płodności,
-badanie nasienia wg standardów WHO.
Sprawdzian końcowy.
10. Zaliczenie 0,5
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Zmiany seksualności mężczyzn w zależności od wieku: 2
-wyniki badań epidemiologicznych nad zmianą satysfakcji z życia
płciowego,
-wyniki badań epidemiologicznych nad zmianami w stężeniach hormonów
płciowych.
2. "Żeńskie" hormony u mężczyzn: 2
-odkrycie receptorów estrogenowych u płci męskiej i ich rola w
spermatogenezie,
-estradiol a gęstosć kości, gospodarka lipidowa, układ sercowo-naczyniowy
i procesy rozrostowe u mężczyzn.
3. Hormony a układ krążenia: 2
-wpływ androgenów i estrogenów na układ krążenia,
-hormony płciowe a ryzyko choroby wieńcowej.
4. Diagnostyka histopatologiczna gonad: 2
-wskazania do wykonania biopsji jądra,
-obrazy histologiczne jądra przy azoospermii,
-zmiany nowotworowe w jądrze,
-obrazy histologiczne przy zaburzeniach rozwoju gonad.
5. Czynniki środowiskowe a czynność męskiego układu płciowego: 2
-rodzaje szkodliwych czynników środowiskowych,
-mechanizmy i skutki ich działania.
6. Patogeneza i rozpoznawanie nowotworów jąder: 2
-klasyfikacja nowotworów jąder,
-patogeneza raka jądra,
-grupy ryzyka dla nowotworów wywodzących się z komórek płciowych,
-metody diagnostyczne,
-postępowanie lekarskie.
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. Medycyna rozrodu i seksuologia  materiały do ćwiczeń dla studentów III-go roku Wydziału
Lekarskiego  K. Kula, J. Słowikowska-Hilczer, E. Oszukowska, R. Walczak-Jędrzejowska
uzupełniające:
2. Zaburzenia hormonalne. Praca zbiorowa pod red. M. Pawlikowskiego, PZWL, Warszawa, 2004
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Farmakologii
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Farmakologia
Jednostka realizująca program: Zakład Farmakologii
Kierownik jednostki: prof. dr hab. n. med. Jerzy Z. Nowak
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Małgorzata Dzielska-Olczak
Kontakt z jednostką, adres: ul. Żeligowskiego 7/9, 90-752 A
ódz

telefon: e-mail: (042) 639 32 90 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 70 52 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
18 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 4,5
Liczba godzin fakultetu godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: zaliczenie
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Wprowadzenie do farmakologii (podstawowe pojęcia; definicja leku, 2
farmakokinetyka i biodostępność, koncepcja receptora i teoria
interakcji: lek-receptor; pojęcie: agonisty, antagonisty, częściowego
agonisty i odwrotnego agonisty)
2. Komórkowe i molekularne mechanizmy działania leków (1): 2
Receptory i wtórne przekaz
niki informacji, kanały jonowe i enzymy
jako tarcze dla działania leków (mechanizmy działania
przykładowych leków najnowszych generacji)
3. Komórkowe i molekularne mechanizmy działania leków (2): 2
Sygnalizacja wewnątrzkomórkowa i potencjalne miejsca działania
leków (główne szlaki sygnalizacyjne: cyklaza adenylanowa-cAMP-
PKA, cyklaza guanylanowa-cGMP-PKG, synteza tlenku azotu-NO,
fosfolipaza C-IP3/DAG-PKC, Ca2+ i efektory);
4. Farmakologia układu współczulnego  leki stymulujące i blokujące 2
receptory adrenergiczne;
Farmakologia układu przywspółczulnego  leki symulujące i
blokujące receptory cholinergiczne;
5. Leki działające na układ sercowo-naczyniowy (1): niewydolność 2
krążenia pochodzenia sercowego i leki kardiotoniczne;
Leki działające na układ sercowo-naczyniowy (2): arytmia i leki
przeciwarytmiczne;
6. Leki działające na układ sercowo-naczyniowy(3): nadciśnienie i leki 2
hipotensyjne;
Leki moczopędne  mechanizmy działania i zastosowania
terapeutyczne
7. Leki a lipidy krwi (farmakologia miażdżycy) oraz leki wpływające na 2
mechanizmy krzepnięcia krwi i homeostazy oraz hematopoezę
Biochemia i farmakologia eikozanoidów  potencjał terapeutyczny
8. Niesterydowe leki przeciwzapalne i ich potencjał terapeutyczny oraz 2
leki stosowane w leczeniu dny i chorobach reumatycznych 
mechanizmy działania;
Leki przeczyszczające i zapierające, wymiotne, przeciwwymiotne i
prokinetyczne oraz leki wpływające na czynność
zewnątrzwydzielniczą wątroby i trzustk
9. Farmakologia hormonów przysadki i nadnerczy oraz pochodnych 2
syntetycznych  mechanizmy działania i potencjał terapeutyczny
Leki działające na receptory histaminowe H1 i H2 - mechanizmy
działania i zastosowania terapeutyczne (oraz potencjalne leki
działające na receptory histaminowe H3 i H4);
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Receptura ogólna i leki stałe (części recepty, zasady przepisywania leków, 4,3
rodzaje leków, farmakopea, specjalne wykazy, omówienie i zapisywanie
proszków, tabletek, czopków).
2. Leki miękkie 4,3
(omówienie i zapisywanie maści, past, mazideł ).
3. Leki płynne (omówienie i zapisywanie roztworów,mieszanek, zawiesin). 4,3
4. Leki poch. roślinnego (omówienie i zapisywanie ziółek, leków galenowych 4,3
oficynalnych i magistralnych).
5. Omówienie podstaw farmakokinetyki, interakcje leków, omówienie leków 4,3
cucących.
6. Omówienie leków znieczulenia miejscowego z zapisywaniem recept. 4,3
Zaliczenie.
7. Leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe (nienarkotyczne) oraz 4,3
niesteroidowe leki przeciwzapalne .
8. Narkotyczne leki przeciwbólowe. 4,3
Sulfonamidy o działaniu przeciwbakteryjnym.
9. Antybiotyki z recepturą szczegółową. 4,3
10. Antybiotyki z recepturą szczegółową. 4,3
11. Antybiotyki z recepturą szczegółową. 4,3
Najważniejsze środki odkażające (dezynfekcyjne).
12. Leki nasenne i leki uspokajające. 4,3
Zaliczenie.
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1.
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1.
uzupełniające:
2.
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Onkologii ogólnej
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Onkologia ogólna
Jednostka realizująca program: Katedra Onkologii
Kierownik jednostki: prof Radzisław Kordek
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr Maciej Berkan
Kontakt z jednostką, adres: Paderewskiego 4, 93-509
telefon: e-mail: 0-42-689-57-81 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 18 18 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
- godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 1
Liczba godzin fakultetu godzin fakultetu ( ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: Obecność na wszystkich seminariach
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Podstawy patologii nowotworów: definicje, zmiany przednowotworowe, 3
czynniki ryzyka, podstawowa epidemiologia
2. Kancerogeneza z genetyką molekularną nowotworów 3
3. Profilaktyka pierwotna, badania przesiewowe, 3
4. Podstawowe objawy najczęstszych nowotworów i podstawowe algorytmy 3
diagnostyczne. Rak płuca. "Czujność onkologiczna" - zasady wczesnej
wykrywalności nowotworów
5. Symptomatologia wybranych nowotworów (piersi, skóry). Zarys 3
diagnostyki i zarys leczenia. Wyniki leczenia. Założenia chirurgii
onkologicznej.
6. Symptomatologia nowotworów przewodu pokarmowego. Zarys diagnostyki 3
i leczenia. Wyniki leczenia
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Program fakultetu ustalany indywidualnie z adiunktem w klinice, w ramach 10
dyżuru lekarskiego
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1.  Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Redakcja: Radzisław Kordek, Jacek Jassem,
Maciej Krzakowski, Arkadiusz Jeziorski. Medical Press, wydanie II, Gdańsk 2004.
uzupełniające:
2.  Onkologia kliniczna Redakcja Maciej Krzakowski. Borgis, Warszawa, 2001..
3.  Oxford Handbook of Oncology , Redakcja: Jim Cassidy, Donald Bisset, Roy Spence Obe.
Oxford University Press, 2002
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Etyka i deontologia lekarska
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Etyka i deontologia lekarska
Jednostka realizująca program: Zakład Etyki i Filozofii Medycyny
Międzyuczelnianej Katedry Nauk Humanistycznych
Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. hum. Kazimierz Szewczyk
Koordynator zajęć dydaktycznych: Prof. dr hab. n. hum. Kazimierz Szewczyk
Kontakt z jednostką, adres: ul. Lindleya 6, 90-131 A
ódz

telefon: e-mail: 042 677 93 12 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 50 34 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
16 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 5
Liczba godzin fakultetu godzin fakultetu ( ECTS)
egzamin ustny, sprawdzenie wiedzy podczas seminariów
Forma zaliczenia końcowego:
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Moralność i etyka. Problemy definicyjne. Etyka i filozofia. Ważniejsze 2
podziały etyki normatywnej. Etyka zawodowa i jej stosunek do
normatywnej etyki ogólnoludzkiej
2. Myśl etyczna starożytnej Grecji i jej związki z ówczesną filozofia. Okres 2
przedsokratyczny i Sokrates. Okres posokratyczny  Platon, Arystoteles, 2
Epikur
Katolicka myśl etyczna. Tomizm egzystencjalny. Polski personalizm
katolicki. Koncepcje prawa naturalnego. Ważniejsze wypowiedzi Kościoła
dotyczące etyki lekarskiej
3. Kanta autonomiczna etyka obowiązku 2
Utylitaryzm hedonistyczny Johna Stuarta Milla
4. Główne wyróżniki etyki lekarskiej. Opieka nad pacjentem jako naczelna 2
wartość etyki lekarskiej. Typy normatywnych reguł w etyce lekarskiej
5. Etyka zgody w medycynie. Paternalizm kontra partnerstwo w relacji 2
pacjent  lekarz
6. Modele medycyny. Próba etycznej analizy 2
7. Człowiek wobec śmierci. Historyczna zmienność postaw wobec śmierci. 2
Moralny aspekt badań nad śmiercią i umieraniem. Stan współczesny i
tendencje rozwojowe
8. Podsumowanie wykładów. Problem przygodności bądz
konieczności zła 2
we wszechświecie
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
 1. Wprowadzenie do etyki lekarskiej. Charakterystyka  człowieka 3
mądrego . Pojęcie nakazu lekarskiego i nakazu moralnego. Stosunek etyki
lekarskiej do etyki ogólnej.
Podstawowe stanowiska etyczne. Absolutyzm i konsekwencjonalizm.
Elementy absolutyzmu i konsekwencjonalizmu w etyce lekarskiej
2. Pojęcie godności. Godność własna (indywidualna) i godność społeczna 3
(zawodowa). Godność jako człowieczeństwo. Godność lekarza i godność
pacjenta. Relacje między rożnymi typami godności
Pacjent jako osoba. Etyka zgody. Moralny aspekt wolnego wyboru lekarza
przez pacjenta. Moralne problemy informowania chorego (umiejętna,
właściwa i rzetelna informacja)
3. Zasada całości. Somatyczna, rozszerzona i społeczna zasada całości. Dobro 3
indywidualne (własne) i społeczne (wspólne)
Moralne problemy w psychiatrii. Etyka zgody w psychiatrii. Przymus
leczenia. Dobro indywidualne i dobro wspólne w psychiatrii
4. Narodziny. Moralne problemy związane z przerywaniem ciąży i z opieką 3
nad dziećmi nieuleczalnie chorymi. Zasada potencjalności i problem
 kryterium człowieczeństwa . Zasada podwójnego skutku.
5. Moralne problemy śmierci i umierania. Problem informowania pacjenta 3
o niepomyślnym rokowaniu. Informowanie dzieci. Nakaz lekarski a
paliatywna opieka nad umierającym. Problem eutanazji. Zasada
podwójnego skutku w stanach terminalnych. Stosunek lekarzy do własnej
śmierci.
6. Moralne problemy związane z transplantacją narządów. Zagadnienie 3
definicji i kryteriów śmierci. Przeszczepienie narządów parzystych ze
zwłok czy od żyjącego dawcy? Zorganizowane dawanie a zorganizowane
pobieranie narządów do transplantacji.
Eksperyment medyczny. Prawda i dobro w medycynie. Typy
eksperymentów w medycynie. Eksperymenty na dzieciach. Eksperymenty i
etyka zgody
7. Moralne problemy sytuacji wyboru. Pacjent i ograniczone możliwości 3
lecznicze. Problem zakresu odpowiedzialności moralnej lekarza. Kryteria
selekcji pacjentów  problem  loterii ludzkiej
8. Zagadnienia moralne związane z organizacją służby zdrowia. Problem 3
priorytetów w medycynie. Zadania współczesnej medycyny  ich
maksymalistyczne i minimalistyczne ujęcie. Problem chorób jatrogennych.
Medycyna kartezjańska i antykartezjańska.  Pacjent danych pomiarowych .
Moralne problemy związane z diagnostyką: komu służy diagnoza lekarzowi
czy choremu? Zasada  minimaksu
9. Etyczna analiza wybranych przykładów z praktyki lekarskiej. 4
10. Ćwiczenie przeznaczone na dyskusję zagadnień etycznych budzących 3
szczególne zainteresowanie studentów.
11. Podsumowanie ćwiczeń. Modele etyki lekarskiej 3
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1.
Zalecane podręczniki:
podstawowy:
1. K. Szewczyk, Etyka i deontologia lekarska, PAU, Kraków 1994
2. K. Szewczyk, Dobro, zło i medycyna. Podstawy bioetyki kulturowej, PWN, Warszawa 2003.
uzupełniające:
3. M. Gałuszka, K. Szewczyk, red. Umierać bez lęku. Wstęp do bioetyki kulturowej, PWN,
Warszawa 1996
4. P. Ramsey, Pacjent jest osobą, PAX, Warszawa 1977
5. R. Gillon, Etyka lekarska. Problemy filozoficzne, PZWL, Warszawa 1997
6.
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Medycyny ratunkowej i katastrof
dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Medycyna ratunkowa i katastrof
Jednostka realizująca program: Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof Katedry
Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Kierownik jednostki: prof. dr hab. n. med. Wojciech Gaszyński
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Dariusz Piotrowski
Kontakt z jednostką, adres: Ul. Żeligowskiego 7/9, A
ódz

telefon: e-mail: 042 639 32 75 [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 12 8 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
4 godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 0,5
Liczba godzin fakultetu 10 godzin fakultetu (1,5 ECTS)
Forma zaliczenia końcowego: zaliczenie
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące medycyny ratunkowej i katastrof. 2
2. Wybrane problemy prawa międzynarodowego  Konwencje Genewskie. 2
Międzynarodowa pomoc w katastrofach.
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Zagrożenia pochodzenia środowiskowego: radioaktywność, promieniowanie, 2
zagrożenia biologiczne i chemiczne.
Skażenia zewnętrzne i wewnętrzne substancjami promieniotwórczymi.
2. Ostra choroba popromienna. Postępowanie leczniczo-ewakuacyjne. Ogólne 2
zasady dekontaminacji. Bioterroryzm.
3. Postępowanie w najczęstszych zatruciach. Organizacja ośrodków 2
toksykologicznych w Polsce.
4. Ostre zatrucia przemysłowe. Postępowanie w strefie skażenia chemicznego. 2
Symulacja postępowania w miejscu segregacji.
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1. Program fakultetu ustalany indywidualnie z adiunktem w klinice, w ramach 10
dyżuru lekarskiego
Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Higiena i Epidemiologia
dla studentów VI roku Wydziału Lekarskiego U.M. w A
odzi
Nazwa przedmiotu: Higiena i Epidemiologia
Jednostka realizująca program: Katedra Higieny i Epidemiologii
Kierownik jednostki: prof. zw. dr hab. med. Andrzej Grzybowski
Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n.przyr. Ewa Nowacka
Kontakt z jednostką, adres: 90-251 A
ódz
, ul. Jaracza 63
telefon: e-mail: [phone]; [e-mail]
Całkowita liczba godzin: 45 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej
godzin wykładów
Całkowita liczba ECTS: 3
Liczba godzin fakultetu godzin fakultetu ( ECTS)
Zaliczenie pisemne w ostatnim dniu ćwiczeń
Forma zaliczenia końcowego:
Szczegółowy program zajęć w trakcie przygotowywania!!!
Tytuł wykładu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1.
2.
3.
4.
5.
Program seminarium i ćwiczeń Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych W. S. Ćw.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Program fakultetu Liczba godzin
z krótką charakterystyką treści programowych
W. S. Ćw.
1.
Zalecane podręczniki:
podstawowe:
1.
2.
3.
4.
5.
uzupełniające:
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.