FARMAKOTERAPIA
NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
I NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Aleksandra Bołdys
Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej
Katedry Farmakologii SUM
DEFINICJE
Nadciśnienie tętnicze: podwyższone ciśnienie tętnicze
powyżej normy fizjologicznej (140/90)
Wtórne:
- zatrucie ciążowe
- choroby nerek
- guz chromochłonny
- zaburzenia hormonalne
Pierwotne:
- idiopatyczne
DEFINICJE
Niewydolność krążenia : z e s p ó ł o b j aw ó w
spowodowanych uszkodzeniem mięśnia sercowego
Przyczyny: choroba niedokrwienna i zawał mięśnia
sercowego, wady serca, nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatie,
zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca
Objawy: osłabienie i pogorszenie tolerancji wysiłku, duszność,
obrzęki kończyn dolnych i pleców, nykturia, suchy kaszel nocny,
chłodne kończyny, kołatanie serca, dolegliwości stenokardialne,
zawroty głowy, utrata przytomności
NADCIŚNIENIE T
TNICZE
NYHA
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Diuretyki
Inhibitory konwertazy angiotensyny
Betaadrenolityki
Glikozydy nasercowe
Leki dopaminergiczne i beta1-adrenergiczne
Inhibitory fosfodiesterazy
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Diuretyki
Beta-blokery
Leki blokujące układ renina angiotensyna
angiotensynogen (RAA)
- inhibitory konwertazy angiotensyny II
- antagoniści receptora angiotensynowego typu I
Blokery kanałów wapniowych
Ośrodkowe
Alfa-adrenolityki
Bezpośrednio rozszerzające naczynia krwionośne
Agoniści receptorów imidazolowych
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Diuretyki
* nasilenie wydalania sodu i płynów
* zmniejszenie obciążenia wstępnego i następczego
* zmniejszenie zastoju płynów
* poprawienie tolerancji wysiłku (furosemid)
* zmniejszenie śmiertelności (spironol)
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Diuretyki
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Diuretyki
TIAZYDY (Hydrochlorotiazyd, Klopamid)
TIAZYDOPODOBNE(Chlortalidon/Hygroton/, Indapamid /Tertensif)
P
TLOWE (Furosemid, Torasemid)
OSZCZ
DZAJ
CE POTAS (Spironolakton, Eplerenon)
INHIBITORY ANHYDRAZY W
GLANOWEJ
(Acetalozamid)
OSMOTYCZNE (Glukoza, Mannitol, Izosorbit)
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Diuretyki - działania niepożądane
* zaburzenia elektrolitowe: hipokaliemia (pętlowe, tiazydy)
* objawy uczuleniowe (pokrzywka, świąd)
* zaburzenia łaknienia, nudności
* bóle głowy
* ortostatyczne spadki ciśnienia
* upośledzenie słuchu
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Inhibitory konwertazy angiotensyny
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Inhibitory konwertazy angiotensyny
* zmniejszenie obciążenia wstępnego i następczego serca
* zmniejszenie stężenia angiotensyny II
* zmniejszenie stężenia aldosteronu, noradrenaliny
* zmniejszenie przerostu lewej komory
* poprawa struktury i czynności naczyń wieńcowych
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Inhibitory konwertazy angiotensyny
* Kaptopril, Enarenal, Lizynopryl
* Perindopryl, Indapamid, Trandolapryl, Cilazapryl, Chinapryl,
Benzalapryl, Ramipryl
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Inhibitory konwertazy angiotensyny - działania
niepożądane
* uporczywy kaszel
* bóle i zawroty głowy
* wysypka skórna, zaburzenia smaku
* obrzęk naczynioruchowy obrzęk Quincke go
* hipotensja
* hiperkaliemia
* zaburzenia czynności nerek
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Inhibitory konwertazy angiotensyny -
przeciwwskazania
* nadwrażliwość na lek
* obustronne zwężenie tętnic nerkowych
* zwężenie zastawki mitralnej i aortalnej
* kardiomiopatia przerostowa
* choroby wątroby i nerek
* ciąża i karmienie piersią (działanie teratogenne)
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Betablokery - leki betaadrenolityczne
* w niewydolności krążenia stosowane są betablokery
kardioselektywne (metoprolol, karwedilol, bisoprolol), które
 ekonomizują pracę serca.
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KR
ŻENIA
Betablokery - leki betaadrenolityczne
* blokowanie receptorów beta-adrenergicznych
* działanie hipotensyjne
* działanie antyarytmiczne
* działanie przeciwdusznicowe
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Betablokery - leki betaadrenolityczne
* działanie hipotensyjne (zmniejszenie minutowej objętości
wyrzutowej serca, rozszerzenie naczyń, zmniejszenie wydzielania
reniny)
* działanie antyarytmiczne (zmniejszenie częstości skurczów
sercai pobudliwości węzła zatokowego i przedsionkowo-
komorowego)
* działanie przeciwdusznicowe (zmniejszenie zapotrzebowania na
tlen)
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Betablokery - działania niepożądane
* bradykardia
* zmniejszenie kurczliwości mięśnia sercowego
* skurcz oskrzeli
* bloki AV
* działanie przeciwdepresyne
* zaburzenia czynności przewodu pokarmowego
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Betablokery - przeciwwskazania
* niewyrównana niewydolność krążenia (NYHA IV)
* wstrząs kardiogenny
* stanu skurczowe oskrzeli
* bradykardia
* I i III trymestr ciąży
* mocznica
* kwasica metaboliczna
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE
" typowe leki inotropowo dodatnie
" najczęściej stosowana to digoksyna
" zbudowane z pierścienia steroidowego i laktonowego (część
niecukrowa) oraz z geniny (część cukrowa)
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - działanie
zwiększenie siły skurczu serca (INOTROPOWO
DODATNIO)
zwiększenie napięcia włókien mięśnia sercowego
(TONOTROPOWO DODATNIO)
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - efekty działania
" zwiększenie siły objętości wyrzutowej serca
" zmniejszenie wielkości serca
" zmniejszenie objętości póz
norozkurczowej
" zmniejszenie ciśnienia żylnego
" poprawa przepływu krwi przez nerki
" ustępowanie obrzęków
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - ZATRUCIE
" zaburzenia ze strony układu pokarmowego:
" zmniejszenie łaknienia
" nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - ZATRUCIE
" zaburzenia neurologiczne
" bóle głowy
" zmęczenie, senność, ogólne rozbicie
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - ZATRUCIE
" ginekomastia
" przymglenie widzenia, zaburzenia w percepcji kolorów
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - ZATRUCIE
" zaburzenia rytmu serca:
" rzadkoskurcz, blok AV
" przedwczesne skurcze przedsionkowe
" przedwczesne skurcze komorowe (salwy)
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - ZATRUCIE
UWAGA, GDY:
" hipokaliemia
" hiperkalcemia
" hipomagnezemia
" niedoczynność tarczycy
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - przeciwwskazania
" blok AV II lub III stopnia
" zespół MAS
" komorowe zaburzenia rytmu
" przerostowa kardiomiopatia zaciskająca
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
GLIKOZYDY NASERCOWE - przeciwwskazania
" ciężka niewydolność oddechowa
" zespół chorego węzła SA
" niewydolność nerek
" nadciśnienie tętnicze
" planowana kardiowersja elektryczna
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
DOPAMINA
" działanie w zależności od dawki (receptory dopaminowe,
beta-, alfa-1)
" ciągły wlew żylny
" wskazania: oliguria, wstząs kardiogenny i septyczny, w
niewyrównanej przewlekłej niewydolności krążenia
" działanie niepożądane: niepokój, drżenie, nudności, zaburzenia
rytmu serca
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
DOBUTAMINA
" syntetyczna pochodna dopaminy
" działanie na receptoru Beta-1 --> zwiększenie siły skurczu
serca
" wskazania: ostra niewydolność serca, niewyrównana
niewydolność krążenia
FARMAKOTERAPIA NIEWYDOLNOŚCI KRAŻENIA
INHIBITORY FOFODIESTERAZY
" zwiększenie stężenia cAMP i wapnia w komórkach mięśnia
sercowego
" zwiększenie objętości wyrzutowej serca, zmniejszenie oporów
w krążeniu płucnym i obwodowym, zwolnienie czynności
serca, zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień sercowy
" MILRYNON - w zastoinowej ostrej niewydolności krążenia
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Antagoniści receptora AT1
* losartan (dodatkowe działanie urykozuryczne), walsartan,
kandesartan, telmisartan, irbesartan
* konkurencyjni antagoniści angiotensyny II w stosunku do
receptora AT1--> blokowanie działania angiotensyny II
* działania niepożadane: obrzęk twarzy, laszel, bóle i zawroty
głowy, bóle brzucha, objawy gastryczne, bóle i kurcze mięśni
* przeciwwskazania: ciąża, hipowolemia
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Inhibitory reniny
* blokowanie przekształcenia angiotensynogenu w angiotensynę II
* rozkurcz naczyń krwionośnych --> spadek ciśnienia krwi
* aliskiren
* działania niepożądane: biegunka, duszność, bóle głowy, pleców,
hiperkaliemia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Blokery kanałów wapniowych
* blokowanie kanałów wapniowych (hamowanie napływu wapnia
do komórek)
* działanie antyarytmiczne, przeciwdusznicowe, hipotensyjne
* rozkurczanie małych tętniczych (oporowych) - naczynia
trzewne, mięśnie szkieletowe, naczynia mózgowe
* amlodypina, felodypina, lacidypina, nitrendypina
* werapamil, diltiazem
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Blokery kanałów wapniowych
* Działania niepożądane:
- tachykardia odruchowa
- obrzęki wokół kostek
- hipotensja
- bóle głowy, osłabienie, zaczerwienienie twarzy
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Leki działające ośrodkowo
* KLONIDYNA
- agonista receptorów alfa-2-adrenergicznych --> zahamowanie
wydzielania katecholamin --> zahamowanie układu
współczulnego
- działania niepożądane: senność, bóle głowy, upośledzenie libido,
hipotermia, drgawki
- przeciwwskazania: ciąża, depresja, niewydolność nerek, wątroby
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Leki działające ośrodkowo
* METYLDOPA
- antymetabolit DOPA
- blokowanie syntezy katecholamin i serotoniny w neuronach
- blokowanie układu współczulnego
- działania niepożądane: zaburzenia psychiczne, zaparcia, biegunki,
obrzęki, uczucie  zatykania nosa
- przeciwwskazania: niewydolność nerek, wątroby, porfiria,
pheochormocytoma, depresja, karmienie piersią.
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Leki działające ośrodkowo
* REZERPINA
- hamowanie magazynowania noradrenaliny w zakończeniach
pozazwojowych nerwów współczulnych
- działanie uspokajające i kojące (depresyjnie na OUN)
- działanie toksyczne w trakcie długotrwałej terapii
- przeciwwskazania: choroba wrzodowa, stany depresyjne, ciąża,
zaburzenia rytmu
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Alfa-adrenolityki (alfa-blokery)
- blokowanie ośrodkowych receptorów adrenergicznych -->
hamowanie aktywności ukłądu współczulnego
- rozszerzenie nacyzń krwionośnych, zmniejszenie oporu
obwodowego, obniżenie RR
- leki II rzutu, korzystne działanie u chorych z przerostem prostaty
- działania niepożądane: senność, hipotensja ortostatyczna
- przeciwwskazania: ciąża, OZW, NYHA, zaciskające zapalenie
osierdzia
PRAZOSYNA, DOKSAZOSYNA
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Leki bezpośrednio rozszerzające naczynia
krwionośne
MINOKSYDYL - w ciężkim nadciśnieniu tętniczym, łysieniu
NI TROPRUSYDEK SODU - w p r z e ł o m i e
nadciśnieniowym, ostrej niewydolności lewokomorowej w
przebiegu zawału serca, w obrzęku płuc; działanie silne i
krótkotrwałe.
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA T
TNICZEGO
Agoniści receptorów imidazolowych
MOKSONIDYNA i RILMENIDYNA
- pobudzenie receptrów imidazolowych w rdzeniu przedłużonych
i zmniejszenie aktywności układu współczulnego