MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Teresa Walaszek
Organizowanie opieki nad dzieckiem w placówkach
opiekuńczo  wychowawczych
513 [01].Z2.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
dr Elżbieta Jaszczyszyn
mgr Elżbieta Hałaburda
Opracowanie redakcyjne:
mgr Teresa Walaszek
Konsultacja:
mgr Zenon W. Pietkiewicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej
513[01].Z2.01Organizowanie opieki nad dzieckiem w placówkach opiekuńczo 
wychowawczych, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu opiekunka
dziecięca.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . .
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Instytucje opiekuńczo - wychowawcze dla małych dzieci 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Planowanie i organizacja pracy opiekuńczo - wychowawczej 15
5.2.2. Ćwiczenia 15
5.3. Tryb życia niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym 24
5.3.3. Ćwiczenia 24
5.4. Promocja zdrowia i profilaktyka w instytucjach opiekuńczo -
wychowawczych 27
5.4.1. Ćwiczenia 27
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 30
7. Literatura 46
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie opiekunka dziecięca 513[01].
W poradniku zamieszczono:
- wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed przystąpieniem do pracy
z poradnikiem,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć i w ramach samokształcenia,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowania u uczniów umiejętności
praktycznych,
- ewaluację osiągnięć ucznia,
- wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
- metody przypadków,
- przewodniego tekstu,
- odgrywania ról,
- metody problemowej,
- projektów,
- seminarium,
- wykładu,
- pogadanki z wykorzystaniem filmów i innych środków dydaktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy w grupach 6  8 osobowych.
Wskazane jest prowadzenie ćwiczeń w placówkach specjalistycznych.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, można
posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych, zawierającymi
różnego rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- propozycje norm wymagań,
- plany testów w formie tabelarycznej z kluczem odpowiedzi,
- instrukcje dla nauczyciela,
- instrukcje dla ucznia,
- zestawy zadań testowych,
- karty odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
513[01].Z2
Pielęgnacja dziecka
513[01].Z2.01
Organizowanie opieki nad
dzieckiem w placówkach
opiekuńczo  wychowawczych
513[01].Z2.02
Pielęgnowanie dziecka
zdrowego
513[01].Z2.03
Pielęgnowanie dziecka chorego
513[01].Z4
Praktyka zawodowa
513[01].Z4.01 513[01].Z4.02
Sprawowanie opieki Sprawowanie opieki
w placówkach w placówkach
dziennego pobytu całodobowej opieki nad
małego dziecka małym dzieckiem
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- charakteryzować i opisać różne placówki pobytu dzieci,
- podzielić wiek dziecka na okresy rozwojowe używając różnych klasyfikacji,
- określać potrzeby małego dziecka,
- charakteryzować postawy rodzicielskie,
- korzystać z przepisów prawa z zakresu opieki społecznej,
- stosować rożne metody pracy z dzieckiem,
- nawiązać kontakt werbalny i niewerbalny z dzieckiem i rodzicami,
- rozpoznawać i wyrażać emocje i uczucia,
- oceniać stan zdrowia dziecka,
- udzielać pomocy przedmedycznej,
- planować zadania i rozwiązywać problemy,
- przygotowywać plan pracy opiekuńczo  wychowawczej,
- napisać scenariusz zajęć z dziećmi,
- logicznie myśleć,
- rozwiązywać określone zadania i problemy teoretycznie i praktycznie,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- współpracować w grupie,
- uczestniczyć w dyskusji, prezentacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- określić cele, zadania i wymagania zdrowotno  higieniczne dla instytucji opiekuńczo 
wychowawczych,
- zastosować podstawowe zasady planowania i organizacji pracy z dziećmi
w poszczególnych grupach rozwojowych,
- zorganizować pracę z dziećmi w poszczególnych grupach rozwojowych,
- zaplanować indywidualne działania adaptacyjno  wychowawcze,
- pomóc dziecku w przystosowaniu się do warunków wychowania zbiorowego,
- przygotować plan promocji zdrowia i oddziaływań profilaktycznych w instytucjach
opiekuńczo  wychowawczych,
- przeprowadzić zajęcia edukacyjne dla rodziców,
- zorganizować opiekę nad dzieckiem zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz wymogami ergonomii.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca: & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Modułowy program nauczania: Opiekunka dziecięca 513[01]
Moduł: Pielęgnacja dziecka 513[01].Z2
Jednostka modułowa: Organizowanie opieki nad dzieckiem w placówkach
opiekuńczo  wychowaczych 513[01].Z2.01
Temat: Regulamin organizacyjny żłobka.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności pisania regulaminu.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- określić cele, zadania żłobka,
- umiejscowić placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu żłobek w strukturach
organizacyjnych w świetle przepisów prawa,
- pracować z tekstem ustaw,
- poszukiwać informacji w ogólnodostępnych z
ródłach,
- integrować wiedzę z różnych dziedzin,
- uczestniczyć w dyskusji.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- przewodniego tekstu,
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w małych zespołach.
Czas: 135 minut.
Åšrodki dydaktyczne:
- Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia z 1957 roku Nr 23, Instrukcja Nr 67/57,
- kartki, długopisy,
- zeszyty przedmiotowe,
- komputer z dostępem do Internetu.
Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest opanowanie umiejętności pisania regulaminu porządkowego
żłobka.
FAZA WST
PNA
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie zasady pracy metodą przewodniego tekstu i rozdanie załączników (A, B, C, D)
4. Zorganizowanie stanowisk pracy do wykonania ćwiczenia.
5. Przygotowanie środków dydaktycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
FAZA WA
AÅšCIWA
INFORMACJE
1. Co to jest regulamin organizacyjny?
2. Jakie są wymogi dotyczące pisania regulaminów?
3. Co powinien zawierać regulamin,
4. Jak korzystać z tekstów ustaw.
PLANOWANIE
1. Ustalanie, które działy Dziennika Urzędowego będą potrzebne.
2. Ustalanie, czy będzie potrzebny do pracy tekst załącznika Nr 1.
3. Planowanie wykonania szkicu regulaminu żłobka (główne rozdziały).
a) zaplanuj :
- system pracy,
- potrzebne stanowiska.
USTALANIE
1. Czy poprawnie zrozumiano zasady pisania Regulaminu?
2. Czy zapoznano się z treścią załącznika Nr 1 do Instrukcji Nr 67/57?
3. Czy ustalono treść Regulaminu?
WYKONANIE
1. PrzystÄ…pienie do pisania regulaminu.
2. Zachowanie kolejności w pisaniu rozdziałów.
3. Udzielanie się w dyskusji na temat przeniesienia tekstu załącznika na obecne realia .
4. Prowadzenie dyskusji na temat wagi umiejętności pisania regulaminu zgodnie
z zasadami.
5. Przygotowanie i zaprezentowanie przez zespoły wykonanych prac.
SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie napisano Regulamin?
2. Czy poszczególne elementy prawidłowo są umiejscowione?
3. Czy praca jest czytelna i zrozumiała?
ANALIZA
1. Uczniowie z nauczycielem szukają elementów ćwiczenia, które sprawiły największą
trudność. Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie wskazując ,że uczniowie opanowali
umiejętność pisania regulaminu organizacyjnego.
FAZA KOC
CZ
CA
1. Dyskusja podsumowująca z powtórzeniem schematu pisania i nazewnictwem
rozdziałów regulaminu. Zapisanie wniosków.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, zdobytych
umiejętności, trudności materiału oraz treści, które szczególnie zainteresowały ucznia.
Uzupełniające z
ródła informacji dla ucznia:
- załączniki A, B, C, D, ułatwiające pracę.
Uzupełniające z
ródła informacji dla nauczyciela:
- aktualny Regulamin Organizacyjny Żłobka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Załącznik A
Otrzymaliście do realizacji zadanie problemowe: napisanie Regulaminu Organizacyjnego
Żłobka (załącznik B).
Będziecie pracować metodą przewodniego tekstu składającą się z sześciu faz.
W pierwszej fazie: Informacje wstępne i drugiej fazie: Planowanie, pomogą Wam pytania
prowadzące: załącznik C i D. Kierując się odpowiedziami na postawione pytania przystąpicie
do fazy: Ustalanie, w której wspólnie z nauczycielem ustalicie czy jesteście gotowi do
przystąpienia do wykonywania zadania. Rozpoczniecie wtedy pisanie regulaminu, będzie to
faza czwarta: Wykonanie. W fazie: Sprawdzanie, ocenicie, czy praca Wasza zgodna jest
z wymogami i po akceptacji nauczyciela przystąpicie do fazy szóstej: Analiza, w której
zastanowicie się i wskażecie te elementy pracy, które sprawiły Wam największą trudność
i jakie były tego przyczyny.
Załącznik B
Napiszcie regulamin organizacyjny żłobka, korzystając z pomocy tekstu ustawowego:
Załącznik Nr 1 do Instrukcji Nr 67/57 ( Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia Nr 23/57).
Macie do dyspozycji:
- tekst Dziennika Urzędowego Ministra Zdrowia Nr 23/57,
- notatki z wykładów,
- kartki, długopisy,
- komputer z dostępem do Internetu,
- pomoc nauczyciela.
Załącznik C
1. Czy wiecie co to jest regulamin organizacyjny?
2. Jakie są wymogi dotyczące pisania regulaminów?
3. Co powinien zawierać regulamin?
4. Czy wiecie jak korzystać z tekstów ustaw?
Załącznik D
1. Czy ustaliliście, które działy Dziennika Urzędowego będą Wam potrzebne.
2. Czy zapoznaliście się z tekstem załącznika Nr 1.
3. Czy zaplanowaliście :
- system pracy,
- potrzebne stanowiska?
4. Czy wykonaliście szkic regulaminu żłobka (główne rozdziały)?
5. Uzupełnijcie tekstem przygotowany ramowy szkic regulaminu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca: & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Modułowy program nauczania: Opiekunka dziecięca 513[01]
Moduł: Pielęgnacja dziecka 513[01].Z2
Jednostka modułowa: Organizowanie opieki nad dzieckiem w placówkach opiekuńczo 
wychowawczych 513[01].Z2.01
Temat: Schemat karmienia dziecka od 7 do 12 miesiąca życia.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności opracowywania schematu karmienia dziecka.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- określić potrzeby dotyczące żywienia małego dziecka,
- zaplanować sposób karmienia,
- przygotować schemat żywienia dziecka od 7 do 12 miesiąca życia.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- asymilacji wiedzy (wykład konwersatoryjny),
- dyskusja,
- praktyczna (ćwiczenia).
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna,
Czas: 90 minut
Åšrodki dydaktyczne:
- zeszyt,
- kartki i długopis.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowisk pracy do wykonania ćwiczeń.
4. Przygotowanie środków dydaktycznych.
5. Realizacja tematu:
- każdy uczeń zapoznaje się ze schematem karmienia dziecka,
- przypomina sobie ilość posiłków potrzebną w żywieniu w poszczególnych
miesiÄ…cach,
- wypisuje grupy produktów używane w żywieniu dziecka w poszczególnych
miesiÄ…cach,
- do każdego posiłku wpisuje propozycje dań, zwracając uwagę na konsystencje
produktów,
- uzgadnia z nauczycielem poprawność wykonanej pracy,
- każdy uczeń zapisuje swoją pracę w zeszycie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Zakończenie zajęć:
Dyskusja podsumowująca na temat wykonywanych ćwiczeń z omówieniem partii
materiału sprawiających największą trudność.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć zdobytych
umiejętności, trudności materiału, zdobytych umiejętności oraz treści, które szczególnie
zainteresowały ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Instytucje opiekuńczo  wychowawcze dla małych dzieci
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W Ustawie o zakładach opieki zdrowotnej znajdz
przepisy dotyczące żłobka. Zastanów
siÄ™ nad odpowiedziÄ… na pytanie:
Dlaczego żłobek jest zakładem opieki zdrowotnej?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z tekstem ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
3) przeczytać Art.1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
4) zastanowić się czy działalność żłobka może mieścić się w zakresie przedstawionych
świadczeń.
5) zapoznać się z Art.2.1 stawy o zakładach opieki zdrowotnej,
6) zapisać na kartce jakie jednostki zaliczane są do zakładów opieki zdrowotnej,
7) przeczytać Art.32b ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
8) zapisać na kartce jakich świadczeń udziela żłobek,
9) zastanowić się nad udzieleniem odpowiedzi na pytanie: dlaczego żłobek jest zakładem
opieki zdrowotnej?
10) odpowiedzieć na pytanie w formie pisemnej,
11) skonsultować z nauczycielem poprawność udzielonej odpowiedzi.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- metoda przewodniego tekstu.
Åšrodki dydaktyczne:
- ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej,
- zeszyt,
- kartki i długopisy.
Ćwiczenie 2
Zastanów się do jakiej placówki opiekuńczo  wychowawczej skierowałbyś dziecko
znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować się w siedem grup ćwiczeniowych,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) zapoznać się z wybraną losowo, kartką z imionami dzieci i określeniem ich sytuacji
życiowej (dzieci: matek pracujących, sierot, z rodzin patologicznych, ze środowisk
zagrożonych przestępczością, mające konflikt z prawem, niewydolnych wychowawczo)
4) zapoznać się z tekstem Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej w sprawie placówek
opiekuńczo  wychowawczych ż 4.1, ż 5.1, ż 6, ż 7.1, ż 8.1 [7],
5) zapoznać się z Art. 2.1 i Art.3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej [5] ,
6) wypisać potrzeby dzieci,
7) zastanowić się jaki typ placówki opiekuńczo  wychowawczej zaspokoiłby potrzeby
wybranego dziecka (masz do wyboru: żłobek, placówkę rodzinną, placówkę wsparcia
dziennego, interwencyjnÄ…, socjalizacyjnÄ…, resocjalizacyjnÄ…),
8) skierować dziecko do określonej placówki,
9) skonsultować poprawność decyzji z nauczycielem,
10) dokonać prezentacji,
11) podsumować w dyskusji czy podejmowanie tego typu decyzji jest umiejętnością trudną
do opanowania czy nie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- problemowa,
- odgrywania roli,
- dyskusji.
Åšrodki dydaktyczne:
- ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, ustawa z dnia 12 marca
2004 r. o pomocy społecznej
- arkusze papieru napisami określającymi rodzaj placówki (żłobek, dom dziecka, placówki
wsparcia dziennego, placówki interwencyjne, placówki rodzinne, placówki
socjalizacyjne, placówki resocjalizacyjne),
- kartki z imionami dzieci,
- kartki i długopisy.
Ćwiczenie 3
Przygotuj projekt otwarcia placówki rodzinnej i miniżłobka. Określ w projekcie:
- rodzaj dokumentacji niezbędnej do pracy placówki,
- powierzchnię użytkową,
- wymagania dotyczące pomieszczeń,
- wymagania dotyczÄ…ce zatrudnienia.
Postaraj się udzielić odpowiedzi na pytanie czy ważna jest umiejętność posługiwania się
przepisami publikowanymi w Dziennikach Ustaw, w sytuacji gdy planuje siÄ™ otwarcie
placówki opiekuńczo  wychowawczej.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować się w dwa zespoły i wybrać projekt,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zapoznać się z Dziennikami Ustaw:
- otwarcie żłobka: Dziennik Urzędowy Ministerstwa Zdrowia z 1952 r. (Nr M. Dz. IV.1.
1/52, Instrukcja Nr 42/52), s. 75, Dziennik Urzędowy Ministerstwa Zdrowia z 1957
r. Nr 23, Instrukcja Nr 67/57, s. 161  166, Dziennik Ustaw z 1997 r. Nr 104,
poz.661, s. 3251, Dziennik Ustaw z 2005 r. Nr 116, poz. 985,
- otwarcie placówki rodzinnej: Dziennik Ustaw z 2005 r. Nr 37, poz. 331,
4) sporządzić projekt zgodnie z wytycznymi,
5) zapisać projekt,
6) skonsultować z nauczycielem poprawność projektu,
7) przedstawić wykonany projekt,
8) zastanowić się, który etap pracy przedstawiał największą trudność.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- projektów,
- praktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- Dzienniki Ustaw: Dziennik Urzędowy Ministerstwa Zdrowia z 1952 r. (Nr M. Dz. IV.1.
1/52, Instrukcja Nr 42/52), Dziennik Urzędowy Ministerstwa Zdrowia z 1957 r. Nr 23,
Instrukcja Nr 67/57, Dziennik Ustaw z 1997 r. Nr 104, poz.661, Dziennik Ustaw z 2005
r. Nr 116, poz. 985,
- komputer z dostępem do Internetu,
- kartki i długopisy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.2 Planowanie i organizacja pracy opiekuńczo  wychowawczej
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zbuduj własną piramidę potrzeb. Porównaj ją z piramidą Maslowa. Zastanów się czy
każdy człowiek ma takie same potrzeby i co jest podstawą w budowaniu hierarchii potrzeb.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania, zapoznać z kartą ćwiczeń nr 2.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym potrzeb,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zorganizować się w cztery zespoły,
4) zapoznać się z kartkami z niedokończonymi zdaniami i uzupełnić je,:
Propozycje zdań:
Lubię jeść& . Jestem chory& ..
" "
Lubię myć okna & .. Lubię być z mamą& &
" "
Jestem wolnym
Chcę się uczyć& .
" "
człowiekiem&
BojÄ™ siÄ™ ludzi& & . ZrobiÄ™ karierÄ™& & ..
" "
Jestem samotny& & Będę badaczem oceanu& & ..
" "
Czuję się bezpieczny& . Lubię majsterkować& & & .
" "
Chcę być z tobą& & Wierzę w Boga& &
" "
Nie umiem nic załatwić& & Lubię rzez
bić& & &
" "
5) przyporządkować zdanie do grupy potrzeb,
6) przypomnieć sobie piramidę potrzeb Maslowa,
7) porównać stworzoną piramidę z piramidą Maslowa,
8) dokonać prezentacji wykonanej pracy,
9) przedyskutować na forum klasy ewentualne różnice,
10) w dyskusji spróbować odpowiedzieć na pytanie: Czy każdy człowiek ma takie same
potrzeby i co jest podstawÄ… w budowaniu hierarchii potrzeb?
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- gry dydaktyczne,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartki z niedokończonymi zdaniami,
- długopisy, mazaki,
- szary papier,
- taśma klejąca,
- foliogram z piramidÄ… Maslowa,
- grafoskop.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Ćwiczenie 2
Opracuj indywidualny plan adaptacji dziecka w żłobku. Zastanów się i przedstaw swoje
przemyślenia na temat: czy takie plany są potrzebne?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania, zapoznać z kartą tabelą nr 1.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać się na wycieczkę do żłobka (4 razy w odstępach tygodniowych),
2) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące rozwoju małego dziecka, potrzeb i rodzajów
zajęć możliwych do przeprowadzenia z dzieckiem,
3) przypomnieć sobie zakres wiadomości dotyczących obserwacji dziecka,
4) wybrać jedno dziecko dla którego będzie opracowywany indywidualny plan adaptacji,
5) wykonać obserwację zgodnie z przyjętymi kryteriami,
6) opracować propozycje postępowania korzystając z dostępnej literatury,
7) sprawdzić z nauczycielem poprawność wykonanej pracy,
8) ocenić efekt pracy po ostatnich zajęciach i odpowiedzieć na pytanie: czy takie plany są
potrzebne?
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
Åšrodki dydaktyczne:
- zeszyty przedmiotowe,
- kartki, długopisy,
- dokumentacja dziecka,
- wzór indywidualnego planu adaptacyjnego (tabela nr 1),
- dostępna literatura,
Ćwiczenie 3
Ułóż dzienny, miesięczny, kwartalny i roczny plan pracy wychowawczej.
Zastanów się:
- Czy plany pracy ułatwiają pracę opiekunce dziecięcej,?
- Czy służą harmonijnemu rozwojowi dziecka?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania, zapoznać z tabelami nr: 2, 3, 4, 5 do ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące rozwoju małego dziecka, i rodzajów zajęć
możliwych do przeprowadzenia z dzieckiem,
2) zapoznać się z dostępną literaturą działu,
3) zorganizować stanowisko pracy,
4) opracowywać plany pracy zgodnie z wzorem tabel nr: 2, 3, 4, 5 do ćwiczeń,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5) opracować propozycje zajęć,
6) sprawdzić z nauczycielem poprawność wykonanej pracy,
7) w dyskusji odpowiedzieć na pytania:
- czy plany pracy ułatwiają pracę opiekunce dziecięcej,?
- czy służą harmonijnemu rozwojowi dziecka?
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- praktyczna,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartki, długopisy,
- tabele nr: 2, 3, 4, 5 do ćwiczenia literatura.
Tabela nr 1 Indywidualny plan adaptacyjny (opracowanie własne).
Autor:
ImiÄ™ dziecka i wiek:
Zakres I II III IV
obserwacja obserwacja obserwacja obserwacja
TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
1. Czy dziecko
wchodzi chętnie?
TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
2. Czy trzyma siÄ™
kurczowo
matki/ojca?
TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
3. Czy płacze po
wejściu?
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. Jak długo trwa
uspokajanie
dziecka?
TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
5. Czy bawi siÄ™
z dziećmi?
6. Czy można z nim TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
nawiązać kontakt
werbalny?
7. Czy daje siÄ™ TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
przytulić/dotknąć?
8. Czy przyjmuje TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
podawane
pożywienie?
9. Czy samodzielnie TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
wykonuje
niektóre
czynności?
10. Czy rozpoznaje TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE
nowego
opiekuna?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
 Postępowanie: Postępowanie: Postępowanie: Postępowanie:
Propozycje: Propozycje: Propozycje: Propozycje:
1. przytulenie, 1. przytulenie, 1. przytulenie, 1. przytulenie,
2. odwrócenie 2. odwrócenie 2. odwrócenie 2. odwrócenie
uwagi, uwagi, uwagi, uwagi,
3. zajęcie zabawą: 3. zajęcie zabawą: 3. zajęcie zabawą: 3. zajęcie zabawą:
a) literatura [16, a) literatura [16, a) literatura [16, a) literatura [16,
18, 19, 21, 22, 23], 18, 19, 21, 22, 23], 18, 19, 21, 22, 23], 18, 19, 21, 22, 23],
4. zapoznanie 4. zapoznanie 4. zapoznanie 4. zapoznanie
z dziećmi, z dziećmi, z dziećmi, z dziećmi,
5. zapoznanie 5. zapoznanie 5. zapoznanie 5. zapoznanie
z pomieszczeniami, z pomieszczeniami, z pomieszczeniami, z pomieszczeniami,
6. słuchanie 6. słuchanie 6. słuchanie 6. słuchanie
muzyki, muzyki, muzyki, muzyki,
7. zajęcia ruchowe, 7. zajęcia ruchowe, 7. zajęcia ruchowe, 7. zajęcia ruchowe,
8. rozładownie 8. rozładownie 8. rozładownie 8. rozładownie
emocji w zajęciach emocji w zajęciach emocji w zajęciach emocji w zajęciach
dynamicznych, dynamicznych, dynamicznych, dynamicznych,
9. opowiadanie 9. opowiadanie 9. opowiadanie 9. opowiadanie
bajek, bajek, bajek, bajek,
10& & & & & .. 10& & & & & .. 10& & & & & .. 10& & & & & ..
11& & & & & .. 11& & & & & .. 11& & & & & .. 11& & & & & ..
WNIOSKI
Tabela do ćwiczenia 2
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Tabela nr2 Dzienny plan opiekuńczo - wychowawczy ( Grupa& & & ..)
(opracowanie własne)
Autor:
godziny Rozkład dnia Propozycje zajęć
1. zabawy dowolne,
600 - 800 schodzenie siÄ™ dzieci 2. opowiadanie bajek,
3. oglÄ…danie bajek;
4& & & & & & & .
5& & & & & & & & &
1. czynności higieniczne (mycie rąk),
Śniadanie 2. posiłek (motywacja do samodzielności,
800 - 900 pomoc)
3. czynności higieniczne ( mycie rąk, twarzy,
zębów),
4& & & & & & & & & & ..
1. zajęcia ruchowe (gimnastyka),
2. zajęcia pedagogiczne:
 muzyczne,
Zajęcia  plastyczne,
 ruchowe,
3. zajęcia na świeżym powietrzu (spacer,
900 - 1100 zabawa na placu zabaw),
4. zajęcia tematyczne w grupach,
5. zajęcia indywidualne,
6. zabawy zwiÄ…zane z percepcjÄ…,
7. zabawy wspierające rozwój emocjonalny,
8. zabawy z rekwizytami,
9& & & & & & & & & & & & &
10& & & & & & & & & & & & ..
1. czynności higieniczne (mycie rąk),
Obiad 2. posiłek (motywacja do samodzielności,
1100 - 1200 pomoc)
3. czynności higieniczne ( mycie rąk, twarzy,
zębów),
4& & & & & & & & & & & & .
1. przygotowanie do leżakowania:
1200 - 1430 Leżakowanie  rozbieranie się.
 wkładanie piżamek.
 układanie się na leżaczkach.
2. słuchanie bajeczki usypiającej,
3. usypianie przy muzyce relaksujÄ…cej,
4. wstawanie.
5& & & & & & & & ..
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
 1. czynności higieniczne (mycie rąk),
2. posiłek (motywacja do samodzielności,
Podwieczorek pomoc)
3. czynności higieniczne ( mycie rąk, twarzy,
1430 - 1500 zębów),
4& & & & & & & ..
1.zajęcia wprowadzające w świat literatury:
 opowiadanie bajek,
1500 - 1800 Zajęcia i rozchodzenie się  miniinscenizacje bajek,
do domu 2. zajęcia tematyczne w grupach,
3. zajęcia wspomagające rozwój:
 indywidualne,
 grupowe (Ruch rozwijajÄ…cy V. Sherborne),
4. zabawy dowolne,
5.& & & & & & & & & & .
Tabela do ćwiczenia 3
Tabela nr 3 Miesięczny plan opiekuńczo  wychowawczy (Grupa& & & .)
(opracowanie własne)
Autor:
Cele: Sfery rozwoju: Sposoby osiągania celów:
1. ćwiczenie motoryki dużej,
Sprawność fizyczna 2. ćwiczenie motoryki małej,
3. ćwiczenie ruchów naprzemiennych,
4. ćwiczenia równoważne,
5. doskonalenie chodu,
6. doskonalenie chwytu,
7. doskonalenie zmian pozycji,
8.doskonalenie koordynacji wzrokowo 
słuchowo  ruchowej,
9& & & & & & & & & & & & &
10& & & & & & & & & & & & ..
1. zajęcia wspomagające rozwój percepcji:
Zmysły  wzrok,
 słuch,
 smak,
 węch,
 dotyk.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
- fizycznym (sale, sprzęty, wytwory przyrody),
- społecznym(grupa rówieśnicza, opiekunowie)
Poznawanie siebie poprzez działanie w środowisku:
 1. zajęcia z zakresu profilaktyki :
Mowa  nauka żucia, gryzienia, połykania,
 nauka prawidłowego oddychania,
2. ćwiczenia wspomagające rozwój słownictwa
czynnego:
 nauka wyrazów dz
więkonaśladowczych,
 wzbogacanie słownictwa,
 budowanie wypowiedzi,
3. uwrażliwianie słuchowe poprzez słuchanie
muzyki,
4. ćwiczenia narządów artykulacyjnych (język,
wargi, podniebienie miękkie, mięśnie
gardła i twarzy),
5& & & & & & & & & & .
1. uczenie wyrażania mową i gestem uczuć,
Emocje i uczucia 2. uczenie rozładowywania emocji (darcie
papieru, taniec, twórczość plastyczna),
3. ćwiczenia relaksacyjne,
4. słuchanie muzyki relaksacyjnej,
5& & & & & & & & & & & ..
1. poznawanie i utrwalanie czynności
Umiejętności życia higienicznych,
codziennego 2. udział w czynnościach porządkowych,
3. poznawanie garderoby,
4. kultywowanie tradycji,
5& & & & & & & & & & ..
1. uczenie klasyfikacji,
Kojarzenie i pamięć 2. zabawy konstrukcyjne,
3. szeregowanie,
4. odwzorowywanie,
5. szukanie podobieństw i różnic,
6. nauka wykorzystywania symboli,
7. ćwiczenie orientacji przestrzennej (nad, pod,
przed, za, obok),
8. kojarzenie zaspokojenia potrzeb z gestami,
9& & & & & & & & & & & .
Tabela do ćwiczenia 3
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Tabela nr 4 Kwartalny plan opiekuńczo  wychowawczy (Grupa& & ..)
(opracowanie własne)
Autor:
Temat: Cele: Sposoby osiągania celów:
1. wycieczka do:
1. wiosna,  lasu,
Pora roku  parku,
2. lato,  ogrodu,
2. prace plastyczne,
3. jesień, 3. inscenizacje,
4. opowiadania,
4. zima. 5. kalendarz przyrody.
1. opowiadania o tradycjach,
1. święta, 2. spotkania z ciekawymi
Tradycje ludz
mi,
2. tradycje 3. prace plastyczne,
regionalne, 4. tańce ludowe: regionalne
i narodowe,
3. święta 5. piosenki ludowe,
narodowe. 6. prace manualne.
1. miniprzyjęcia,
1. urodziny 2. prace plastyczne: kartki,
Uroczystości i imieniny laurki, wytwory różne,
okazjonalne 3. spotkania okazjonalne,
2. Dzień 4. nauka piosenek i
Dziecka, wierszyków okazjonalnych,
5. festyny rodzinne.
3. Dzień Matki
i Ojca,
4. Dzień Babci i
Dziadka
Tabela do ćwiczenia 3
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
i narodowych
rodzinnych,
regionalnych
i koleżeńskich
Wzmacnianie
więzi
rodzinnych Poznawanie tradycji Poznawanie środowiska przyrody
Tabela 5 Roczny plan opiekuńczo  wychowawczy (Grupa& & )
(opracowanie własne)
Autor:
Temat: Cele: Sposoby osiągania celów:
Panowanie nad 1. zajęcia ruchowe
Rozwój własnym ciałem indywidualne i grupowe,
fizyczny 2. doskonalenie motoryki
dużej i małej,
3. doskonalenie koordynacji
wzrokowo  słuchowo -
ruchowej,
4. doskonalenie percepcji.
Rozwój 1. zajęcia rozwijające zmysły,
Rozwój osobowości 2. dostarczanie wiadomości
poznawczy o otaczającym świecie,
3. kształtowanie chęci
poznawania nowych
doświadczeń,
4. zajęcia dostosowane do
możliwości i predyspozycji
dziecka.
Samoświadomość 1. zabawy uczące zasad
i reguł,
Rozwój 2. zabawy uczące współżycia,
emocjonalny
Socjalizacja 1. zabawy uczące współżycia,
dziecka 2. zabawy naśladowcze,
Rozwój
społeczny
Tabela do ćwiczenia 3
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Harmonijny rozwój dziecka
5.3 Tryb życia niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaplanuj żywienie sztuczne w 7 i 12 miesiącu życia niemowlęcia. Zastanów się czy
w czasie karmienia ważne jest tylko podanie dziecku pokarmu, czy są jeszcze inne elementy
wpływające na komfort dziecka w czasie tej czynności.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania na temat żywienia i schematem karmienia dziecka,
2) przypomnieć sobie podział żywności na różne grupy produktów,
3) zorganizować stanowisko pracy,
4) z produktów skomponować poszczególne posiłki,
5) zapisać przygotowane propozycje,
6) sprawdzić poprawność ze schematem żywienia,
7) przedyskutować z nauczycielem ewentualne trudności,
8) dokonać prezentacji,
9) zastanowić się nad odpowiedzią na pytanie: czy w czasie karmienia ważne jest tylko
podanie dziecku pokarmu, czy są jeszcze inne elementy wpływające na komfort dziecka
w czasie tej czynności?
10) w czasie dyskusji wymienić się poglądami z kolegami i zapisać wspólne ustalenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- zeszyt,
- kartki, długopisy,
- foliogramy ze schematem żywienia dziecka,
- rzutnik.
Ćwiczenie 2
Dobierz rodzaj zabawy do poziomu rozwoju dziecka w dwunastym miesiącu życia,
korzystając z przygotowanych pomocy. Zastanów się czy przedstawiona przez Ciebie
propozycja zabawy jest w stanie zaspokoić potrzebę aktywności małego dziecka.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wykładem na temat zabawy,
2) zapoznać się z literaturą Friedl J.: Zabawy, które uczą. Jak wspierać rozwój małego
dziecka. Jedność, Kielce 2004,
3) zorganizować stanowisko pracy,
4) wypisać możliwe rodzaje zabaw, które można przeprowadzić wykorzystując posiadane
pomoce,
5) sprawdzić bezpieczeństwo używanych pomocy,
6) zapisać przygotowane propozycje,
7) dokonać prezentacji,
8) udzielić odpowiedzi na pytanie czy przedstawiona przez Ciebie propozycja zabawy jest
w stanie zaspokoić potrzebę aktywności małego dziecka?
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura działu Friedl J.: Zabawy, które uczą. Jak wspierać rozwój małego dziecka.
Jedność, Kielce 2004,
- zeszyt,
- klocki,
- piłki,
- lalki i misie,
- farby i pędzle,
- szary papier,
- lalki, misie, zwierzÄ…tka pluszowe,
- książeczki,
- plastelina,
- bibułka,
- kartki długopis.
Ćwiczenie 3
Zaplanuj dzień, dziecka siedmiomiesięcznego przebywającego w żłobku i w domu
w godzinach od 600  2100 .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie materiał nauczania na temat trybu życia niemowląt.
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) wypisać potrzeby dziecka związane z rytmem życia,
4) zapoznać się z rozkładem dnia w żłobku,
5) zaplanować cały dzień dla dziecka przebywającego w żłobku i w domu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
6) zapisać swoje propozycje,
7) dokonać prezentacji,
8) ocenić czy wszystkie elementy trybu życia uwzględniłeś w swojej propozycji.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczeń praktycznych.
Åšrodki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- flamastry.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.4 Promocja zdrowia i profilaktyka w instytucjach opiekuńczo -
wychowawczych
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaprojektuj i wykonaj  Poradnik opiekunki dziecięcej  Pierwsza pomoc w nagłych
zachorowaniach małego dziecka . Zastanów się czy taka pomoc praktyczna, może być
przydatna w pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przypomnieć sobie materiał nauczania dotyczący pierwszej pomocy w nagłych
zachorowaniach,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) wykonać plan projektu,
4) wymienić i zapisać wszystkie znane nagłe zachorowania,
5) wymienić i zapisać objawy towarzyszące nagłym zachorowaniom,
6) opisać choroby wieku dziecięcego ze zwróceniem uwagi na objawy i pierwszą pomoc,
7) zapisać projekt,
8) skonsultować się z nauczycielem w celu wyjaśnienia niezrozumiałych zagadnień,
9) w ramach pracy domowej wykonać projekt,
10) na kolejnej jednostce lekcyjnej dokonać prezentacji,
11) ocenić czy przygotowana pomoc może być przydatna w pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- projektów,
- ćwiczenia praktyczne,
Åšrodki dydaktyczne:
- kartki i długopisy,
- literatura: Dziak A., Zachorowania nagłe i wypadki u dzieci. Pierwsza pomoc. Instytut
Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1990
Gloskin W.: Opieka nad dzieckiem zdrowym i chorym. PZWL, Warszawa 1979, Warno
O.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach zagrażających życiu. PCK, Warszawa 1994,
- komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Udziel porady z zakresu poradnictwa społecznego dla matki niepełnosprawnej
z małym dzieckiem pozostającej bez pracy. Oceń jak czujesz się w roli osoby, która
zobowiązana jest udzielić porady.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z tematem wykładu dotyczącym poradnictwa społecznego,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) wyszukać odpowiednie fragmenty dotyczące przedstawionej sytuacji
4) zapisać na kartce propozycje pomocy,
5) sprawdzić w różnych z
ródłach możliwość innych form pomocy (Internet),
6) skonsultować z nauczycielem poprawność wykonywania ćwiczenia,
7) dokonać prezentacji,
8) przedstawić jak czułeś się w roli odpowiedzialnego za poprawne udzielenie porady.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- wchodzenia w role,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- notatki z wykładu,
- kartki i długopisy,
- komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 3
Opracuj konspekt zajęć dla rodziców na temat: Dzieci niespokojne. Oceń czy samo
napisanie konspektu wystarczy do poprowadzenia spotkania z rodzicami i czy w ten sposób
można zrealizować cele pedagogizacji?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić metody i formy pracy,
2) opracować konspekt,
3) zorganizować stanowisko pracy,
4) zapoznać się z lekturą : Prekop J., Schweitzer Ch., Niespokojne dzieci, Media Rodzina,
Poznań 1997, ,
5) dobrać do tematu metodę i formę pracy,
6) napisać konspekt zgodnie z zaproponowanym wzorem konspektu,
7) skonsultować z nauczycielem poprawność napisanego konspektu,
8) dokonać prezentacji,
9) ocenić czy napisanie konspektu wystarczy do poprowadzenia spotkania z rodzicami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- wchodzenia w role,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- wzór konspektu
- kartki, długopisy,
- komputer z dostępem do Internetu.
KONSPEKT ZAJ
Ć
Autor:
Temat: Niespokojne dzieci
Czas trwania: 45 minut
Cel ogólny: ukształtowanie umiejętności postępowania z dzieckiem nadruchliwym.
Cele szczegółowe:
- poznanie podłoża hiperaktywności,
- poznanie sposobu myślenia i działania małego dziecka,
- poznanie mechanizmu  zmysłu ciała w życiu dziecka,
- określenie reguły stosunków rodzinnych,
- poznanie wpływu żywienia na niepokój dzieci,
- poznanie obaw zwiÄ…zanych z wychowaniem.
Materiały:
- książka: Prekop J., Schweitzer Ch.: Niespokojne dzieci,
- kartki, długopisy,
- komputer + projektor.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie rodziców w temat niespokojnych dzieci.
2. Projekcja multimedialna wykonana przy użyciu komputera, na temat: Niespokojne dzieci.
3. Dyskusja na temat pokazu.
4. Zaprezentowanie przez rodziców w formie anonimowej, pisemnej własnych problemów
i refleksji.
5. Ogólna dyskusja związana z przedstawionymi problemami.
6. Podsumowanie i zaproponowanie rozwiązań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej Organizowanie opieki nad
dzieckiem w placówkach opiekuńczo - wychowawczych
Test składa się z 20 pytań, z których:
- zadania 1  12 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 13  20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Pytania w teście są pytaniami zamkniętymi  wielokrotnego wyboru (pytania od 1 do 14) oraz
pytaniami otwartymi  krótkiej odpowiedzi ( pytania od 15 do 20 ).
Punktacja pytań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczajÄ…cy  za odpowiedz
na co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za odpowiedz
na co najmniej 10 pytań z poziomu podstawowego,
- dobry  za odpowiedz
na 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za odpowiedz
na 16 pytań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego,
Plan testu
Klucz odpowiedzi
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna odpowiedz

zad (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań
1. Wymienić pierwszą instytucje
sprawujÄ…cÄ… opiekÄ™ nad A P c
dzieckiem.
2. Rozróżnić placówki
B P b
opiekuńczo-wychowawcze.
3. Wymienić zadania opiekunki
dziecięcej w placówkach
B P a
opiekuńczo - wychowawczych
innych niż żłobek.
4. Wymienić komórki
A P d
organizacyjne żłobka.
5. Określić, co to jest potrzeba.
A P c
6. Uszeregować elementy
A P b
piramidy Maslowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
7. Określić, co to jest strefa
B P d
najbliższego rozwoju.
8. Określić czynności występujące
w rozkładzie dnia małego B P b
dziecka.
9. Określić, czym jest zabawa
A P a
10. Określić, jaki charakter ma
A P b
zabawa dla dziecka
11. Wymienić przyczyny gorączki u
B P d
dzieci.
12. Wskazać, na czym polega
A P c
pedagogizacja rodziców.
13. Wymienić fazy snu
C PP a
14. Określić, jaki czynnik decyduje
C PP b
o karmieniu małego dziecka.
15. Wymienić objawy występujące 1) ból,
w nagłym zachorowaniach D PP 2) gorączka.
dzieci
16. Scharakteryzować dokumenty Rozporządzenie Ministra
prawne regulujÄ…ce C PP Zdrowia,
funkcjonowanie żłobka Statut.
17. Odróżniać konsystencje Od 6 - 7 miesiąca życia
pokarmów w zależności od C PP pokarmy do żucia i gryzienia.
wieku dziecka.
18. Wymienić środowiska działania 1) miejsce zamieszkania,
w promocji zdrowia. 2) rodzina,
3) praca,
C PP 4) starzenie siÄ™,
5) przemoc,
6) rynek,
7) porozumiewanie siÄ™.
19. Analizować sytuacje i odróżniać Przegrzanie występuje w
przegrzanie od udaru cieplnego. środowisku gorąca i wilgoci.
Objawy:
- skóra blada i chłodna,
- bóle i zawroty głowy.
D PP
Udar cieplny:
- wyższa forma przegrzania,
- uczucie gorÄ…ca,
- niepokój i utrata
przytomności
20. Postępować z dzieckiem - Okłady z lodu lub zimnej
gorÄ…czkujÄ…cym. wody
D PP na skronie , kark, Å‚ydki.
- kąpiel ochładzająca,
- płyny do picia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z kryteriami punktowania
i oceniania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zdań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
6. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia pracy ucznia z zestawem zadań.
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań.
9. Sprawdz
prace. NanieÅ› punkty na kartÄ™ odpowiedzi.
10. Wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz analizę logiczną
i statystyczną zestawu zadań.
11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących problemów związanych organizacją
i organizowaniem opieki nad dzieckiem w placówkach opiekuńczo  wychowawczych.
Zadania od 1 do 14 sÄ… pytaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedz
jest
prawidłowa; Zadania od 15 do 20 to zadania otwarte i należy udzielić krótkiej
odpowiedzi.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
- w zadaniach wielokrotnego wyboru tylko jedna odpowiedz
jest prawidłowa i zaznacz
ją znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową),
- w zadaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedz
w wyznaczone pole.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania od 13 do 20, gdyż one są na poziomie trudniejszym niż
pozostałe.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 min.
Powodzenia !
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw pytań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
ZESTAW PYTAC
TESTOWYCH
1. W Polsce opieka nad dzieckiem została zapoczątkowana przez:
a) szlachtÄ™,
b) mieszczaństwo,
c) Kościół,
d) osoby prywatne.
2. Placówka opiekuńczo-wychowawczą jest:
a) szkoła,
b) żłobek,
c) świetlica,
d) klub osiedlowy.
3. Do zadań opiekunki dziecięcej w placówce opiekuńczo-wychowawczej innej niż żłobek
należy:
a) opieka nad dziećmi do lat 3 i niepełnosprawnymi,
b) prowadzenie zajęć dydaktycznych,
c) karmienie dzieci,
d) zabawa z dziećmi.
4. Komorami organizacyjnymi żłobka, są:
a) kierownik, obsługa,
b) grupy, obsługa,
c) księgowość, obsługa, kierownik,
d) kierownik, grupy, księgowość, obsługa,
5. PotrzebÄ…, nazywamy:
a) zaspokojenie głodu,
b) odpowiednie warunki materialne,
c) stan braku czegoÅ›,
d) chęć posiadania.
6. PodstawÄ… piramidy Maslowa sÄ…:
a) potrzeby samorealizacji,
b) potrzeby fizjologiczne,
c) potrzeba bezpieczeństwa,
d) potrzeba szacunku.
7. Strefa najbliższego rozwoju, nazywamy:
a) środowisko rodzinne,
b) grupa rówieśnicza,
c) miejsce przebywania dziecka,
d) obszar możliwości psychicznych dziecka.
8. W rozkładzie dnia małego dziecka występują następujące elementy:
a) karmienie, sen, zabawa,
b) pory posiłków, okresy snu, czas zabaw, spacer, pielęgnacja i kąpiel,
c) nauka, zabawa, sen,
d) karmienie i sen.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
9. Zabawa, to:
a) aktywność, przyjemność, satysfakcja, poznanie,
b) przymusowe zajęcia,
c) przebywanie z innymi,
d) narzucona czynność.
10. ZabawÄ™ dziecka charakteryzuje:
a) zorganizowanie,
b) spontaniczność, inspirowanie, kierowanie,
c) swoboda,
d) inspirowanie.
11. GorÄ…czka, to:
a) wydalanie nadmiaru płynów,
b) sposób na zmęczenie,
c) wydalanie ciepłoty,
d) reakcja obronna organizmu na zakażenie.
12. Pedagogizacją rodziców nazywamy:
a) pogadanki,
b) uczenie kultury pedagogicznej,
c) wzbogacanie wiedzy rodziców o elementy wiedzy naukowej,
d) okresowe spotkania towarzyskie.
13. Sen składa się z następujących faz:
a) NON-REM  sen aktywny  REM,
b) sen aktywny  sen głęboki,
c) wstępna  aktywna  głęboka,
d) wstępna  głęboka.
14. W czasie karmienia dzieci należy kierować się:
a) Å‚aknieniem,
b) kondycjÄ… dziecka,
c) zachowaniem dziecka,
d) ustalonymi godzinami.
15. Wymień objawy, jakie towarzyszą przy nagłym zachorowaniu dziecka.
16. Scharakteryzuj dokumenty prawne, w oparciu o które funkcjonuje żłobek.
17. Omów konsystencję pokarmów dziecka w zależności od jego okresu życia.
18. Wymień środowiska działania w promocji zdrowia.
19. Zanalizuj różnice między przegrzaniem a udarem cieplnym.
20. Omów zasady postępowania z dzieckiem gorączkującym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Organizowanie opieki nad dzieckiem w placówkach opiekuńczo - wychowawczych
Zakreśl lub wpisz poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punktacja
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
16.
17.
18.
19.
20.
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Organizowanie opieki nad
dzieckiem w placówkach opiekuńczo - wychowawczych
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania 1  12 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 13  20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Zadania w teście są zadaniami zamkniętymi  wielokrotnego wyboru (zadania od 1 do 5)
oraz zadaniami otwartymi  krótkiej odpowiedzi ( zadania od 6 do 20 ).
Punktacja pytań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczajÄ…cy  za odpowiedz
na co najmniej 7 pytań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za odpowiedz
na co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za odpowiedz
na 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za odpowiedz
na 16 zdań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego,
Plan testu
Klucz odpowiedzi
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom
Poprawna odpowiedz

zadania (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań
1. Wymienić podstawy prawne A P b
funkcjonowania placówki
opiekuńczo-wychowawczej
innej niż żłobek.
2. Wskazać okres życia dziecka, B P d
w którym może wystąpić
kolka jelitowa.
3. Wskazać miejsce uzyskania A P a
pomocy socjalnej.
4. Rozpoznać znak B P d
bezpieczeństwa na zabawkach
dla dzieci.
5. Wskazać prawidłową B P c
temperaturÄ™ mierzonÄ… w
odbytnicy dziecka.
6. Wymienić zadania placówek B P - zapewnienie opieki i
opiekuńczo-wychowawczych. wychowania
dzieciom zdrowym
i o szczególnych
potrzebach,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
potrzebach,
- przygotowanie do
samodzielnego
życia,
- współpraca z rodziną,
szkołą
i pomocą społeczną.
- rewalidacja i
resocjalizacja,
- zapewnienie opieki
profilaktyczno-
zdrowotnej,
- stworzenie warunków do
prawidłowego rozwoju,
- stosowanie odpowiedniego
żywienia dietetycznego.
7. Wyszczególnić formy B P Odczyty, prelekcje, pokazy
pedagogizacji rodziców. filmów, spotkania
specjalistyczne, warsztaty.
8. Scharakteryzować stan B P Krótkotrwała utrata
omdlenia przytomności.
9. Określić , ile czasu potrzebuje B P 50  60 minut
niemowlę na przejście przez
wszystkie fazy snu.
10. Wymienić elementy rozkładu B P - pory posiłków,
dnia małego dziecka. - okres snu,
- czas zabawy,
- spacer,
- pielęgnacja i kąpiel.
11. Wymienić kolejne czynności B P 1) przygotowanie wody o
podczas kÄ…pieli maÅ‚ego temperaturze ok. 37ºC ,
dziecka. 2) namydlenie, włożenie do
wody
( zwracamy uwagÄ™ na
uszy, nos,
jamÄ™ ustnÄ…, paznokcie).
12. Określić warunki, jakie musi B P Przygotowanie zawodowe
spełniać osoba zajmująca się uprawniające do pracy w
pracÄ… wychowawczÄ… w podstawowej opiece
placówkach opiekuńczo- zdrowotnej.
wychowawczych.
13. Scharakteryzować elementy C PP 1)Potrzeby wynikające z
piramidy Maslowa. niedoboru:
- potrzeby fizjologiczne,
- potrzeby bezpieczeństwa,
- potrzeby przynależności i
miłości,
- potrzeba szacunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
2) Potrzeby wzrostu:
- potrzeba wiedzy i
rozumienia,
- potrzeby estetyczne,
- potrzeba samorealizacji.
14. Scharakteryzować rodzaje C PP 1) manipulacyjne (
zabaw małego dziecka. poznanie),
2) konstrukcyjne ( wytwór),
3) ruchowe ( reguły,
zasady),
4) tematyczne
(kształtowanie
umiejętności),
5) dydaktyczne
(poszerzanie wiedzy)
15. Wymienić najczęstsze C PP Angina, gorączka
schorzenia wieku dziecięcego. trzydniowa, odra, grypa,
kolka jelitowa, krztusiec,
ospa wietrzna, płonica,
alergie, różyczka, świnka,
biegunka, zapalenie ucha,
zapalenie spojówek.
16. Uzasadnić konieczność C PP 1) Sprawność organizmu,
spacerów z dzieckiem i 2) odporność,
higieny pomieszczeń. 3) umiejętność
przystosowania i
walki z zagrożeniem.
17. Wskazać zasady C PP Pilnować, by w czasie
postępowania, by uniknąć upałów dziecko dużo piło.
udaru cieplnego. Unikać przebywania w
ścisku i tłoku.
Ubierać w przewiewne
bawełniane ubranka.
W słoneczny dzień wkładać
czapeczkÄ™.
Gdy dziecko zaśnie na
słońcu, przenieść je w cień.
18. Wymienić objawy zatruć C PP Pojawiają się w okresie 3 
pokarmowych 24 h po posiłku. Objawy:
- silne bóle brzucha,
- wymioty,
- podwyższona temperatura,
dreszcze,
- biegunka.
19. Scharakteryzować sposób D PP Półroczne dziecko trzyma
posługiwania się zabawkami zabawki w obu rączkach i
przez dzieci w 6, 8, 10 potrząsa nimi. Mogą to być
miesiącu życia. grzechotki,.
W ósmym miesiącu życia
dziecko rzuca zabawkami,
toczy je po podłodze, śledzi
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
ich ruch.
39
toczy je po podłodze, śledzi
ich ruch.
W 10 miesiącu życia
dziecko potrafi na obrazku
rozpoznać auto, kota.
Przewraca kartki książeczki.
Wkłada klocki do
pojemników.
20. Scharakteryzować C PP - Cele działania,
poszczególne rozdziały statutu - zadania,
żłobka. - siedziba,
- obszar działania,
- zakres udzielanych
świadczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z kryteriami punktowania
i oceniania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
5. jakie będą w teście.
6. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
7. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia pracy ucznia z zestawem zadań.
8. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań.
10. Sprawdz
prace. NanieÅ› punkty na kartÄ™ odpowiedzi.
11. Wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz analizę logiczną
i statystyczną zestawu zadań.
12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących problemów omawianych podczas realizacji całego
modułu.
5. zadania: 1, 2, 3, 4, 5 sÄ… zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedz
jest
6. prawidłowa;
Zadania od 6 do 20 są zadaniami otwartymi i należy udzielić krótkiej odpowiedzi.
7. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
- w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedz
znakiem X
- (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową),
- w zadaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedz
w wyznaczone pole.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą
przysporzyć Ci pytania: 13 - 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
10. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 minut.
Powodzenia !
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw pytań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
ZESTAW PYTAC
TESTOWYCH
1. Podstawą funkcjonowania innych niż żłobek placówek opiekuńczo-wychowawczych jest :
a) statut,
b) regulamin,
c) zarzÄ…dzenie,
d) uchwała.
2. Kolka jelitowa występuje u dzieci w następującym okresie życia:
a) u noworodków,
b) po 3  4 miesiącach życia,
c) w 2  3 miesiącu życia,
d) po ukończeniu 21 dnia życia.
3. Potrzebujący może uzyskać pomoc społeczną:
a) w ośrodkach pomocy społecznej w miejscu zamieszkania,
b) w wojewódzkich ośrodkach pomocy społecznej,
c) w urzędach,
d) w organizacjach.
4. Zabawki dziecięce powinny być oznakowane następującym znakiem bezpieczeństwa:
a) B,
b) E,
c) P,
d) C.
5. Stan prawidłowej temperatury mierzonej dziecku w odbytnicy wynosi:
a) 38,1ºC  39ºC,
b) 36,5ºC  37,5ºC,
c) 37,4ºC  38,3ºC,
d) 37,1ºC  38ºC.
6. Wymień główne cele placówek opiekuńczo-wychowawczych.
7. Wyszczególnij formy pedagogizacji rodziców.
8. Opisz objawy występujący przy omdleniu.
9. Określ czas potrzebny niemowlęciu na przejście wszystkie fazy snu.
10. Wymień elementy rozkładu dnia małego dziecka.
11. Wymień kolejne czynności występujące podczas kąpieli małego dziecka.
12. Określ warunki, jakie muszą spełniać osoby zatrudnione w placówkach opiekuńczo -
wychowawczych i zajmujÄ…ce siÄ™ pracÄ… wychowawczÄ… z dzieckiem.
13. Scharakteryzuj poszczególne elementy piramidy Maslowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
14. Scharakteryzuj rodzaje zabaw małego dziecka.
15. Wymień najczęstsze schorzenia wieku dziecięcego.
16. Uzasadnij konieczność spaceru z dzieckiem oraz wietrzenia pomieszczeń.
17. Wskaż zasady postępowania, by uniknąć udaru cieplnego.
18. Wymień najczęstsze objawy zatruć pokarmowych dzieci.
19. Scharakteryzuj sposób posługiwania się zabawkami.
20. Scharakteryzuj poszczególne rozdziały statutu żłobka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Organizowanie opieki nad dzieckiem w placówkach opiekuńczo - wychowawczych
Zakreśl znakiem X lub wpisz poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punktacja
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
7. LITERATURA
1. Dembo M. H.: Stosowana psychologia wychowawcza. WSiP, Warszawa 1997
2. Dziak A., Zachorowania nagłe i wypadki u dzieci. Pierwsza pomoc. Instytut Wydawniczy
Związków Zawodowych, Warszawa 1990
3. Eisenberg A., Murkoff H. E., Hathaway S. E.: Pierwszy rok życia dziecka. Dom
Wydawniczy REBIS, Poznań 2002
4. Encyklopedia PWN, Warszawa 1987
5. Friedl J.: Zabawy, które uczą. Jak wspierać rozwój małego dziecka, Jedność, Kielce 2004
6. Gloskin W.: Opieka nad dzieckiem zdrowym i chorym. PZWL, Warszawa 1979
7. Golde Z.: Żłobek Organizacja i Prowadzenie. PZWL, Warszawa 1956
8. Karski J. B.: Praktyka i Teoria Promocji Zdrowia. Wybrane zagadnienia. Ce De Wu ,
Warszawa 2003
9. Kawula S., Dąbrowski M., Gałaś M.: Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo-
wychowawczych i kulturalnych środowiska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika,
Toruń 1980
10. Kawula S.: Pedagogizacja rodziców. [w:] Pomykało W. (red.): Encyklopedia
pedagogiczna. Fundacja Innowacja, Warszawa 1980
11. Kolankiewicz M.red.: Pielęgnacja niemowląt i małych dzieci w placówkach
opiekuńczych, Wydawnictwo  Żak , Warszawa 1998
12. Löscher W.: Åšwiat wokół mnie, Jedność, Kielce 2002
13. Ogrodzińska T. (red.): Małe dziecko znaczenie wczesnej edukacji. Polska Fundacja
Dzieci i Młodzieży, Warszawa 2000
14. Piszczek M.: Dziecko, którego rozwój emocjonalno  poznawczy nie przekracza
pierwszego roku życia. Diagnoza, zasady terapii i ocena efektów zajęć, CMPPP,
Warszawa 2006
15. Prekop J., Schweitzer Ch., Niespokojne dzieci, Media Rodzina, Poznań 1997
16. Sherborne W.: Ruch rozwijajÄ…cy dla dzieci, PWN, Warszawa, 2005
17. Spock B.: Dziecko  pielęgnowanie i wychowanie. PZWL, Warszawa 1995
18. Stadnicka J.: Terapia dzieci muzykÄ…, ruchem i mowÄ…, WSiP, Warszawa 1998
19. Szumanówna W.: zabawy z najmłodszymi dziećmi, CMPPP, Warszawa 2000
20. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej z póz
. zm
21. Ustawa z dnia z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej z póz
. zm.,
22. Warno O.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach zagrażających życiu. PCK,
Warszawa 1994
23. WiÄ…cek R.: Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo w wieku przedszkolnym, Oficyna
Wydawnicza  Impuls , Kraków 2004
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46