MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Agnieszka Szyszko-Perłowska
Anna Baranowska
Rozpoznawanie osiągnięć rozwojowych w poszczególnych
etapach życia dziecka
513 [01].Z1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
dr Elżbieta Jaszczyszyn
mgr Alicja Pasemko
Opracowanie redakcyjne:
mgr Agnieszka Szyszko - Perłowska
Konsultacja:
mgr Zenon W. Pietkiewicz
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 513[01].Z1.01
Rozpoznawanie osiągnięć rozwojowych w poszczególnych etapach życia dziecka, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu opiekunka dziecięca
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Proces rozwoju dziecka 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Podstawy psychofizycznego rozwoju dziecka w okresie prenatalnym 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Rozwój psychomotoryczny dziecka od 0 do 4 roku życia w zakresie wszystkich
sfer rozwojowych 15
5.3.1. Ćwiczenia 15
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 17
7. Literatura 34
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie opiekunka dziecięca 513[01].
W poradniku zamieszczono:
wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed przystąpieniem do pracy z
poradnikiem,
wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć i w ramach samokształcenia,
przykładowe scenariusze zajęć,
propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowane u uczniów umiejętności praktycznych,
ewaluację osiągnięć ucznia,
wykaz literatury,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględniem:
seminarium,
metoda przypadków,
pogadanka z wykorzystaniem filmów i albumów dotyczących rozwoju dziecka w okresie
prenatalnym i po urodzeniu.
Podstawową metodą realizacji zajęć są ćwiczenia, które powinny być prowadzone
w grupach 6  8 osobowych najlepiej w żłobku, ponieważ zrozumienie i przyswojenie treści
programu wymaga osobistego kontaktu z dzieckiem.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, można posłużyć się
zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych, zawierającymi różnego rodzaju
zadania.
W tym rozdziale podano również:
propozycje norm wymagań,
plany testów w formie tabelarycznej z kluczem odpowiedzi,
instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
instrukcjÄ™ dla ucznia,
zestawy zadań testowych,
karty odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
513[01].Z1
Rozwój psychomotoryczny
małego dziecka
513[01].Z1.02
513[01].Z1.01
Stymulowanie rozwoju
Rozpoznawanie osiągnięć
psychomotorycznego i osobowości
rozwojowych w poszczególnych
dziecka
etapach życia dziecka
513[01].Z1. 03
Opiekowanie się dziećmi
z trudnościami wychowawczymi
i zaburzeniami w rozwoju
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń (słuchacz) powinien umieć:
definiować pojęcie rozwoju,
wyjaśniać procesy zachodzące w ludzkim organizmie na poziomie komórkowym
(anabolizm, katabolizm),
definiować pojęcia z zakresu embriologii,
wyjaśniać budowę i funkcje poszczególnych elementów układu nerwowego człowieka,
określać ścisły związek między rozwojem motorycznym, fizycznym i psychicznym,
rozróżniać poszczególne formy aktywności ruchowej; pełzanie, raczkowanie itp.,
uświadamiać sobie znaczenie prawidłowej opieki nad dzieckiem dla jego dalszego rozwoju,
obserwować podopiecznych,
stosować zasady bezpieczeństwa pracy z dziećmi,
korzystać z różnych z
ródeł informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
scharakteryzować proces rozwojowy dziecka,
wskazać związek rozwoju prenatalnego dziecka z rozwojem w okresie pourodzeniowym,
określić właściwości rozwoju psychomotorycznego dziecka w okresie noworodkowym,
niemowlęcym i poniemowlęcym,
zastosować bezpośrednie i pośrednie metody oceny rozwoju psychomotorycznego dziecka,
ocenić poziom rozwoju psychomotorycznego dziecka na podstawie wyników badań,
ocenić psychomotoryczne osiągnięcia dziecka na podstawie norm rozwojowych,
rozpoznać niedobory i odchylenia rozwojowe,
posłużyć się inwentarzem i kartą rozwoju psychomotorycznego,
sporządzić dokumentację rozwoju psychomotorycznego dziecka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Opiekunka dziecięca 513[01]
Moduł: Rozwój psychomotoryczny małego dziecka 513[01].Z2
Jednostka modułowa: Rozpoznawanie osiągnięć rozwojowych w poszczególnych
etapach życia dziecka 513[01].Z1.01
Temat: Rozwój dziecka w łonie matki.
Cel ogólny: Zapoznanie z przebiegiem rozwoju dziecka w okresie prenatalnym.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
dokonać podziału okresu prenatalnego,
omówić procesy zachodzące w poszczególnych etapach,
wskazać na zagrożenia życia płodowego i uzasadnić celowość planowania rodziny,
podać przykłady zachowań człowieka wskazujące na istnienie pamięci płodowej.
Metody nauczania  uczenia siÄ™:
wykład, pogadanka,
dyskusja.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
zbiorowa
Czas: 90 min.
Åšrodki dydaktyczne:
tablica,
kreda,
zdjęcia obrazujące rozwój człowieka w łonie matki w różnych etapach rozwoju,
plansze, film dydaktyczny,
Przebieg zajęć:
FAZA WST
PNA
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
FAZA WA
AÅšCIWA
1. Realizacja tematu:
Planowanie rodziny,  co zrobić, aby zapewnić dziecku optymalne warunki rozwoju?
Zapłodnienie i faza jaja płodowego  przebieg,
Podział życia prenatalnego na okresy z uwzględnieniem czasu trwania (wykorzystanie filmu
dydaktycznego i plansz),
Przemiany w okresie embrionalnym,
Przebieg okresu płodowego,
Zagrożenia życia płodowego- dyskusja z cała grupą
Zapisanie wniosków z dyskusji i odpowiedzi na pytania
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
FAZA KOC
CZ
CA
1. Polecenie odszukania i zapoznania siÄ™ z informacjami koniecznymi do przeprowadzenia
kolejnych zajęć.
Praca domowa:
Odszukaj w literaturze informacje na temat elementów łączących życie przed i po
narodzinach oraz wpływu przebiegu okresu prenatalnego na dalszy rozwój dziecka.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach
Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności,
propozycji rozszerzenia tematu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Opiekunka dziecięca 513[01]
Moduł: Rozwój psychomotoryczny małego dziecka 513[01].Z2
Jednostka modułowa: Rozpoznawanie osiągnięć rozwojowych w poszczególnych
etapach życia dziecka 513[01].Z1.01
Temat: Ocena rozwoju psychomotorycznego dziecka w 18 miesiącu życia.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności obserwacji i oceny rozwoju zdrowych dzieci 18-sto
miesięcznych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
ukierunkować obserwację dziecka,
korzystać z Inwentarza rozwoju dzieci do 3 roku życia wg Chrzanowskiej,
prowadzić kartę rozwoju psychomotorycznego dziecka,
przeprowadzić testy konieczne do ustalenia oceny,
zinterpretować wyniki badania.
Metody nauczania  uczenia siÄ™:
metoda przewodniego tekstu,
pokaz,
ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
grupowa
Strategia: uczenie się przez doświadczenie
Åšrodki dydaktyczne:
Inwentarz rozwoju dzieci do 3 roku życia wg Chrzanowskiej,
karta rozwoju psychomotorycznego dziecka,
długopis,
zabawki do ciÄ…gania na sznurku,
książeczki ze sztywnymi kartkami,
łyżka, talerzyk,
krzesełko,
pluszowe przytulanki,
kartka, grube kredki, mazaki.
Czas: 180 min.
Przebieg zajęć:
FAZA WST
PNA
1. Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów
z pracÄ… metodÄ… przewodniego tekstu.
2. Podział uczniów na 4 grupy,
3. Dostarczenie uczniom różnych materiałów opisujących umiejętności dziecka półtorarocznego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
4. Polecenie, aby każda grupa przeczytała materiały skupiając się tylko na jednej grupie
osiągnięć dzieci ( lokomocja i kontrola postawy, koordynacja wzrokowo-ruchowa, mowa
i kontakty społeczne)  5 minut,
5. Polecenie uczniom, aby pracujÄ…c w grupie:
zaproponowali metody oceny,
omówili testy sprawdzające umiejętności dziecka w danej kategorii, w czasie zabawy,
dobrali odpowiedni sprzęt do przeprowadzenia oceny,
6. Omówienie efektów pracy w poszczególnych grupach,
7. Korygowanie ewentualnych błędów,
8. Uwagi dotyczące przeprowadzania poszczególnych testów w praktyce.
FAZA WA
AÅšCIWA
1. Polecenie uczniom, aby dokonali oceny umiejętności w każdej kategorii na wybranym
dziecku w trakcie zajęć w grupie,
2. Przejście do sali gdzie przebywają dzieci 18 miesięczne,
3. Zapoznanie się z dziećmi, czas na oswojenie się dzieci z obecnością innych osob,
4. Wybór dziecka, które będzie oceniane,
5. Wybór czasu badania  dziecko najedzone, wyspane, chętne do zabawy,
6. Obserwacja dziecka w czasie zabawy zwracając uwagę na umiejętności, które dziecko
powinno posiąść w tym wieku,
jedna osoba z kolejnej grupy bawi się z dzieckiem stwarzając warunki do wykonania testów 
dostarcza odpowiednie zabawki, stara się zainteresować nimi dziecko,
pozostałe robią notatki.
7. Po zajęciach uczniowie oceniają osiągnięcia dziecka,
8. Oceniają jego rozwój w poszczególnych kategoriach wg Inwentarza,
9. NanoszÄ… dane na karcie rozwoju psychomotorycznego.
FAZA KOC
CZ
CA
1. Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje umiejętności, które zostały
ukształtowane, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: osiągnięcia rozwojowe dziecka w 24 miesiącu
życia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach
1. Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i zdobytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Proces rozwoju dziecka
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie krótkiej charakterystyki okresu poniemowlęcego zawartego w materiale
nauczania wymień szczegółowe umiejętności, jakie powinno posiadać prawidłowo rozwijające się
dwuletnie dziecko.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia należy omówić jego zakres i sposób wykonania,
podzielić uczniów na 5 - osobowe grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym rozwoju dzieci w okresie poniemowlęcym,
2) przeanalizować podane wiadomości,
3) określić umiejętności jakie powinno mieć zdrowe dziecko w wieku 2 lat
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
­ dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartka papieru, arkusze foli,
- plansze, foliogramy z charakterystyką okresu poniemowlęcego lub płyta CD, dyskietka
z zamieszczoną charakterystyką okresu poniemowlęcego,
- grafoskop, ekran, rzutnik multimedialny,
- długopis.
Ćwiczenie 2
Wytłumacz matce trzymiesięcznego dziecka (opis sytuacji) błędy w jej postępowaniu, podaj
konsekwencje nieprawidłowej opieki.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien podzielić uczniów na
5-osobowe grupy, omówić jego zakres i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym rozwoju dzieci w okresie niemowlęcym,
2) przeanalizować podany opis sytuacji,
3) przypomnieć czynniki niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4) określić błędne zachowania,
5) omówić konsekwencje braku czułości na dalszy rozwój,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności i wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
metoda przypadków.
Åšrodki dydaktyczne:
kartka papieru, arkusze foli,
długopis, flamaster,
wydrukowany na kartce papieru opis sytuacji lub foliogram,
grafoskop, ekran,
opis przypadku.
Twoja znajoma stosuje surowe zasady wychowania i uważa, że dzieci nie należy
rozpieszczać. Trzy miesiące temu urodziła synka. Dziecko jest karmione sztucznie, ściany pokoju
dziecinnego są białe, dziecko nie ma kolorowych zabawek, najczęściej przebywa w swoim
łóżeczku. Matka rzadko go przytula, nawet podczas karmienia często zostawia dziecko
w łóżeczku z butelką podpartą pieluszką. Chłopczyk nadal jest ciasno zwijany w pieluszki
i kocyk.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Podstawy psychofizycznego rozwoju dziecka w okresie
prenatalnym
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie tekstów dotyczących zagrożeń rozwoju prenatalnego wyjaśnij konieczność
planowania poczęcia dziecka i określ, czynniki rozwój wewnątrzmacicznego dziecka mamy
wpływ, a na jakie nie mamy wpływu?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia należy podzielić uczniów na 5 - osobowe grupy,
omówić jego zakres i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
2) zapoznać się z materiałem dotyczącym rozwoju prenatalnego,
3) zapoznać się z czynnikami wpływającymi negatywnie na rozwój dziecka w łonie matki,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) wykonać zadanie krok po kroku,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
­ dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
kartka papieru, arkusze foli,
materiały z
ródłowe dotyczące zagrożeń rozwoju prenatalnego,
plansze, foliogramy z przedstawionymi zagrożeniami rozwoju w tym okresie,
grafoskop, ekran,
długopis, flamaster,
Ćwiczenie 2
Określ, sposoby w zachowania ludzi (szczególnie dzieci) świadczące o ciągłości życia
prenatalnego także po narodzinach? Wyjaśnij przyczynę takich zachowań.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia należy podzielić uczniów na 5 - osobowe grupy,
omówić jego zakres i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym rozwoju prenatalnego,
2) przeanalizować sytuacje, w których zmęczone dziecko łatwiej się uspakaja,
3) zastanowić się nad zachowaniami ludzi dorosłych w chwili smutku i zmęczenia,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5) wykonać zadanie krok po kroku,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
- ćwiczenia.
­ dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
kartka papieru, arkusze foli,
długopis, flamaster,
grafoskop,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.3. Rozwój psychomotoryczny dziecka od 0 do 4 roku życia
w zakresie wszystkich sfer rozwojowych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie opisu przypadku określ stopień rozwoju danego dziecka i określ jego deficyty.
Podaj przyczyny takiego stanu rzeczy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia należy podzielić uczniów na 5-osobowe grupy,
omówić jego zakres i sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem dotyczącym osiągnięć psychomotorycznych dziecka w drugim
roku życia,
2) zapoznać się z czynnikami wpływającymi negatywnie na rozwój dziecka,
3) przeczytać uważnie opis przypadku,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) zastosować się do poleceń zawartych w tekście na temat oceny rozwoju
6) wykonać zadanie krok po kroku,
7) zinterpretować wyniki badań,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
metoda przypadków.
Åšrodki dydaktyczne:
karta rozwoju psychomotorycznego dziecka,
inwentarz rozwoju dziecka do lat 3,
wydrukowany opis przypadku,
kartka papieru,
długopis, flamaster,
opis przypadku.
Do placówki przybyło nowe dziecko: dziewczynka 18 miesięcy, urodzona jako wcześniak,
wychowywana samotnie przez 17 letnią matkę, nadal pampersowana, wymawia pojedyncze słowa
dwusylabowe, sama nie pije z kubeczka, chodzi, ale na schodach przechodzi do raczkowania.
Ćwiczenie 2
Na podstawie opisu przypadku określ niepokojące objawy występujące u danego dziecka.
Omów przykładowe testy służące do badania dysfunkcyjnych zmysłów.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
 Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem dotyczącym osiągnięć psychomotorycznych dziecka w drugim
miesiącu życia,
2) zapoznać się z czynnikami wpływającymi negatywnie na rozwój dziecka,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w tekście na temat sposobów badania i oceny rozwoju,
5) wykonać zadanie krok po kroku,
6) zinterpretować wyniki badań,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
metoda przypadków.
Åšrodki dydaktyczne:
karta rozwoju psychomotorycznego dziecka,
inwentarz rozwoju dziecka do lat 3,
wydrukowany opis sytuacji,
duży czerwony klocek,
głośna grzechotka,
kartka papieru, arkusze folii,
grafoskop,
długopis, flamaster,
opis przypadku.
Opis przypadku: Dwumiesięczna Kasia przebywa w placówce od 5 dni, została pozostawiona
przez matkÄ™ w szpitalu. Dziecko nie skupia wzroku na przedmiotach, nie reaguje na widok
opiekunki przygotowujÄ…cej karmienie, nie reaguje na dz
więki, rzadko płacze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej: Rozpoznawanie osiągnięć
rozwojowych w poszczególnych etapach życia dziecka.
Test służy do sprawdzenia wiadomości i umiejętności przyswojonych przez uczniów
w trakcie zajęć edukacyjnych i obejmuje cały zakres materiału nauczania jednostki modułowej.
Test składa się z 20 zadań, z których:
zadania 1 - 14 sÄ… z poziomu podstawowego,
zadania 15 - 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
do zadań uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej
brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny
szkolne:
dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Klucz odpowiedzi
Nr Cel operacyjny Kategori Poziom
Poprawna odpowiedz

Zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) a celu wymagań
Określić, czego dotyczy prawo
1. A P a
proksymodystalne.
­ wyposażenie genetyczne,
wrodzone cechy mózgu
i układu nerwowego
skojarzone z działaniem
hormonów,
Wymienić czynniki wpływające
­ Å›rodowisko fizyczne
2. na rozwój psychiczny B P
i społeczne w jakim dziecko
człowieka.
siÄ™ rozwija,
­ proces nauczania i wychowania,
­ wÅ‚asna aktywna dziaÅ‚alność
dziecka i doświadczenia jakie
przeżywa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Określić w jakim wieku pojawia
3. A P c
się chwyt nożycowy
Omówić cechy
charakterystyczne dla
4. A P c
aktywności ruchowej
noworodka.
Wskazać, w którym etapie życia
człowiek jest najbardziej
5. A P b
narażony na działanie
szkodliwych czynników.
Umiejscowić w czasie proces
6. A P a
embriogenezy.
Określić czas trwania ciąży
& 280dni&
7. u człowieka. A P
& 266 dni&
Określić płeć dziecka
8. w zależności od chromosomu A P b
zawartego w plemniku.
Wymienić miejsce, w którym
9. A P a
dochodzi do zapłodnienia.
Wskazać przyczynę zanikania
10. odruchów pierwotnych A P a
noworodka.
Funkcje złożone i precyzyjne
bazują na mniej doskonałych,
Rozwój poszczególnych
Wyjaśnić przyczynę
umiejętności jest związany
11. stopniowych osiągnięć B P
z dojrzałością układu nerwowego,
rozwojowych dziecka
nie można, więc nauczyć dziecka
chodzić, jeżeli jego mózg do tego
nie dojrzał.
Wskazać czas odczuwania
12. pierwszych ruchów dziecka A P Przełom 4 i 5 miesiąca
w czasie ciąży.
I. Okres wewnÄ…trzmaciczny
(prenatalny).
- jaja płodowego (0-2 tyg.),
- okres zarodkowy (3-7),
- okres płodowy (od 9
tygodnia do porodu  38-42
tyg.),
Dokonać podziału na kolejne
II. Okres życia pozałonowego
13. etapy rozwojowe wraz B P
dzieli siÄ™ na:
z kryterium czasowym.
- okres niemowlęcy trwa do
końca 1-go roku,
- okres poniemowlęcy, trwa od
1 do 3 roku,
- okres przedszkolny  4-7 lat,
- okres wczesnoszkolny o
płynnej granicy (7.-10./12.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
rż.) do pojawienia się
objawów dojrzewania
płciowego,
- dojrzewania płciowego
(pokwitania) około 10-15 lat
u dziewczÄ…t, 12-17 lat u
chłopców,
- młodzieńczy - do około 20-
25 r. ż.,
- dorosłości - do około 50 r.
ż,
- starzenia się i starości od
około 50. r. ż.
Zaniechanie opieki nad dzieckiem
Wymienić czynniki środowiska Bardzo złe warunki materialne
14. zaburzające rozwój B P Dziecko wychowywane przez
psychoruchowy jednego z rodziców.
Rodzice nieletni.
Dziecko jest trzymane przez
matkę na kolanach tak, że może
położyć rączki na stole. Rzucamy
rodzynek przed dzieckiem w
zasięgu jego rączek. (Rodzynek
Opisać sposób sprawdzenia czy musi być umieszczony na
15. dziecko nabyło umiejętność D PP kontrastującym podłożu, takim
chwytu pęsetkowego. jak biały papier, ażeby był dobrze
widoczny. Obserwujemy, w jaki
sposób dziecko chwyta rodzynek.
Test dodatni, jeżeli dziecko
chwyta rodzynek używając
kciuka i palca wskazujÄ…cego.
PodstawowÄ… zasadÄ… jest
planowanie ciąży w optymalnym
dla nas okresie i sytuacji. Należy
wyeliminować czynniki, które
mogłyby zaszkodzić dziecku:
Omówić zachowania zbadać stan zdrowia, uzupełnić
zapewniające prawidłowe niedobory witamin i
16. C PP
warunki do rozwoju dziecka mikroelementów, zrezygnować
przed zajściem w ciążę. z alkoholu i nikotyny, odstawić
i hormonalne środki
antykoncepcyjne, wyleczyć lub
zaleczyć istniejące choroby,
unikać szkodliwych czynników
itp.
Określić wiek dziecka na
17. podstawie podanych C PP 9 miesięcy
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Stanie na jednej nodze, lepienie
Wskazać testy w formie zabawy kuli z plasteliny, nazywanie
18. służące ocenie osiągnięć C PP obrazków, samodzielne ubieranie
trzylatka się, rysowanie koła, sznurowanie
butów
Dobrać narzędzie badawcze
19. C PP b
w zależności od celu
­ SpoglÄ…da na twarz. Instrukcja.
KÅ‚adziemy dziecko na plecach,
zbliżamy swoją twarz do
twarzy dziecka na odległość
około 15 cm, Test uznajemy za
rozwiązany, jeżeli dziecko
spojrzy na badajÄ…cego, albo
w sposób widoczny zmieni się
zachowanie dziecka.
­ Åšledzi wyraz
ny przedmiot na
linii Å‚uku 90°. KÅ‚adziemy
Omówić testy mające na celu dziecko na Badający trzyma
20. skontrolowanie widzenia D PP np. kłębuszek czerwonej wełny
u niemowlęcia. około 15 cm przed twarzą
dziecka. Potrząsa kłębuszkiem,
aby zwrócić uwagę dziecka
i przesuwa nim powoli
z jednej strony głowy dziecka
na drugÄ… stronÄ™. Obserwujemy
u dziecka ruchy gałek ocznych
i głowy. Test dodatni, jeżeli
dziecko wodzi tylko
wzrokiem, albo przy tym
odwraca głowę do połowy
Å‚uku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z kryteriami punktowania
i oceniania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
6. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia pracy ucznia z zestawem zadań.
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań.
9. Sprawdz
prace. NanieÅ› punkty na kartÄ™ odpowiedzi.
10. Wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz analizę logiczną
i statystyczną zestawu zadań.
11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących problemów omawianych podczas realizacji całego
modułu.
zadania: 1, 3-6, 9, 10, 17, 19 sÄ… zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna
odpowiedz
jest prawidłowa;
zadania: 2, 11- 16, 18, 20 są zadaniami otwartymi i należy udzielić krótkiej odpowiedzi.
zadania: 7 i 8 sÄ… zadaniami z lukÄ….
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedz
znakiem X (w
przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedz
prawidłową),
w zadaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedzi,
w zadaniach z luką uzupełnij brakująca treść.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 15 - 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 minut.
Powodzenia !
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Prawo proksymodystalne dotyczy:
a) rozwoju motoryki małej,
b) rozwoju motoryki dużej,
c) rozwoju mózgu,
d) rozwoju mowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
2. Wymień czynniki determinujące rozwój psychiczny człowieka.
3. Chwyt nożycowy powinien pojawić się w:
a) 4 miesiącu życia,
b) 6 miesiącu życia,
c) 8 miesiącu życia,
d) 12 miesiącu życia.
4. Aktywność ruchową noworodka cechuje:
a) celowość i koordynacja,
b) zginanie kończyn we wszystkich stawach,
c) automatyzm i brak koordynacji,
d) wiotkość mięśni.
5. Etapem rozwoju człowieka, w którym jesteśmy najbardziej narażeni na działanie czynników
szkodliwych jest okres:
a) jaja płodowego,
b) embrionalny,
c) płodowy,
d) noworodkowy.
6. Organogeneza przebiega w czasie:
a) okresu embrionalnego,
b) okresu płodowego,
c) okresu noworodkowego,
d) okresu niemowlęcego.
7. Ciąża jest okresem trwającym ..............................dni licząc od pierwszego dnia ostatniej
miesiączki, lub ......................................dni licząc od momentu zapłodnienia.
8. Jakiej płci będzie dziecko, jeżeli plemnik, który wniknął do komórki jajowej był nosicielem
chromosomu X:
a) męskiej,
b) żeńskiej,
c) trudno określić,
d) płeć dziecka nie zależy od chromosomu.
9. Do zapłodnienia dochodzi w:
a) bańce jajowodu,
b) trÄ…bce jajowodu,
c) jajniku,
d) macicy.
10. Zanikanie odruchów pierwotnych jest objawem:
a) prawidłowego rozwoju CUN,
b) uszkodzenia CUN,
c) zaburzenia rozwoju kości,
d) uszkodzenia mięśni.
11. Czy dziecko, które nie potrafi siedzieć może nauczyć się chodzić? Dlaczego?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
12. Kiedy matka zaczyna odczuwać ruchy płodu?
13. Dokonaj podziału rozwoju psychicznego człowieka na poszczególne etapy i podaj kryterium
czasowe.
14. Wymień czynniki środowiskowe, które mogą zaburzać rozwój psychiczny dziecka po
urodzeniu.
15. Opisz sposób sprawdzenia, czy dziecko ma wyrobiony chwyt pęsetowy.
16. Jakie warunki powinna spełnić kobieta, która świadomie planuje ciążę?
17. W jakim wieku może być dziecko, które posiada takie umiejętności?
a) staje samo opierając się o pręty łóżeczka,
b) wyrzuca przedmioty z wózka i obserwuje jak spadają,
c) bez zrozumienia zaczyna wymawiać pierwsze słowa dwusylabowe np. ma-ma,
d) bawi siÄ™ w a a-kuku,
e) szuka odebranego przedmiotu.
18. Wymień zadania testowe, które wykonasz, aby ocenić rozwój trzylatka.
19. Aby ocenić 4 główne sfery rozwojowe umiejętności dziecka posłużysz się:
a) kartÄ… rozwoju psychoruchowego dziecka,
b) Inwentarzem rozwoju,
c) testem psychologicznym,
d) siatkÄ… centylowÄ….
20. Opisz sposób, w jaki można ocenić czy niemowlę widzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Rozpoznawanie osiągnięć rozwojowych w poszczególnych etapach życia
dziecka
Zakreśl poprawną odpowiedz
, wpisz brakujące części zdania lub pełne odpowiedzi.
Numer
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2.
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7.
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11.
12.
13.
14.
15.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
16.
17. a b c d
18.
19. a b c d
20.
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej Rozpoznawanie osiągnięć
rozwojowych w poszczególnych etapach życia dziecka.
Test służy do sprawdzenia wiadomości i umiejętności przyswojonych przez uczniów
w trakcie zajęć edukacyjnych i obejmuje cały zakres materiału nauczania jednostki modułowej.
Test składa się z 20 zadań, z których:
zadania 1 - 14 sÄ… z poziomu podstawowego,
zadania 15 - 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
do zadań uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej
brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny
szkolne:
dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Klucz odpowiedzi
Nrumer Cel operacyjny (mierzone Kategoria Poziom Poprawna
zadania osiągnięcia ucznia) celu wymagań Odpowiedz

Rozwój psychiczny człowieka
jest procesem złożonym,
dynamicznym i długotrwałym,
który polega na przemianach
ilościowych i jakościowych
poszczególnych funkcji oraz
czynności w celu dalszego ich
doskonalenia. Proces ten trwa
Zdefiniować rozwój
1. B P przez całe życie, jednakże
psychiczny człowieka.
najintensywniejszy jest do 18
roku życia. Rozwój jest
procesem cyklicznym,
wieloetapowym,
przebiegającym w określonej
kolejności związanej z wiekiem
dziecka, jednakże istnieją
różnice indywidualne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Wskazać czego dotyczy prawo
2. A P a
cefalokaudalne.
Podać, czym jest
3. A P a
bruzdkowanie.
Określić, kiedy w trakcie
rozwoju pojawia siÄ™ chwyt
4. B P c
pęsetowy.
Wskazać etap życia
charakteryzujÄ…cy siÄ™
5. B P b
największą intensywnością
rozwoju..
Określić płeć dziecka w
zależności od chromosomu
6. B P Męska
zawartego
w plemniku.
Wywiad, przeprowadzane
Wymienić bezpośrednie
testów, obserwacja,
metody badania rozwoju
7. A
P eksperyment kliniczny
dziecka.
Wyjaśnić przyczynę istnienia
odruchów pierwotnych u
8. B P c
dzieci.
Wskazać początek rozwoju
9. A P a
psychicznego człowieka.
Określić wiek, w jakim
10. dziecko zaczyna mówić ze B P b
zrozumieniem.
Wskazać charakterystykę
etapu progresywnego w życiu
11. B P a
człowieka.
Określić czas trwania fazy
12. A P c
płodowej.
Określić wiek, w którym
13. dziecko sygnalizuje swoje B P 18-21 miesięcy
potrzeby fizjologiczne.
Określić częstotliwość pracy
14. serca B P W granicach 120-160
w okresie płodowym.
Wskazać właściwe narzędzie
15. badawcze w zależności od D PP a
potrzeb.
Określić wiek dziecka na
16 C PP 6 miesięcy
podstawie jego umiejętności.
W czasie gdy dziecko siedzi na
Opisać test na ocenę czy kolanach matki albo na stole
17 C PP
dziecko słyszy. patrząc na nią, zbliżamy się do
niego z tyłu na odległość ok. 20
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
cm od jednego do drugiego
ucha. Szeptem wymawiamy
imiÄ™ dziecka parokrotnie
uważając, by dziecko nie
odczuwało oddechu badającego
(dziecko może odwrócić się
czujÄ…c oddech, a nie na
dz
więk). Próbę powtarzamy
trzykrotnie.
Test dodatni, jeżeli dziecko
zwraca się w kierunku głosu.
- pozycja embrionalna,
- przytulone, owinięte w
miękki kocyk,
Opisać warunki - ssanie czegoś ,
przypominajÄ…ce Å‚ono matki, w
- rytmiczne kołysanie,
18 C PP
jakich można najłatwiej
- dz
więki rytmiczne,
uspokoić dziecko.
spokojne, zbliżone do rytmu
pracy serca np.: zegar,
- przyciemnione światło,
półmrok.
Chodzenie po schodach,
Wskazać testy w formie ustawianie wieży z klocków,
19 zabawy służące ocenie D PP kopanie piłki, rysowanie
osiągnięć dwulatka kredkami, karmienie
i mycie misia.
przebieg ciąży i porodu, rozwój
Podać elementy wywiadu w w wieku noworodkowym,
20 C PP
badaniu określonego dziecka warunki socjoekonomiczne i
bytowe, urazy, choroby.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
2. wyprzedzeniem.
3. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
4. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z kryteriami punktowania
i oceniania.
5. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
6. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
7. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia pracy ucznia z zestawem zadań.
8. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań.
10. Sprawdz
prace. NanieÅ› punkty na kartÄ™ odpowiedzi.
11. Wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz analizę logiczną
i statystyczną zestawu zadań.
12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących problemów omawianych podczas realizacji całego
modułu.
zadania: 2-6, 8-12, 15, 16 sÄ… zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedz

jest prawidłowa;
zadania 1, 7,13, 14, 17-20 są zadaniami otwartymi i należy udzielić krótkiej odpowiedzi.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedz
znakiem X
(w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową),
w zadaniu z luką uzupełnij brakującą treść,
w zadaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedzi.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 14 - 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 minut.
Powodzenia !
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
ZADANIA TESTOWE
1. Podaj definicjÄ™ rozwoju psychicznego.
2. Prawo cefalokaudalne dotyczy:
a) rozwoju motoryki małej,
b) rozwoju motoryki dużej,
c) rozwoju mózgu,
d) rozwoju mowy.
3. Bruzdkowanie to:
a) podziały zapłodnionej komórki jajowej,
b) rozwój zarodka,
c) sposób zagnieżdżenia zarodka się w jamie macicy,
d) rozplem komórek nerwowych.
4. Chwyt pęsetowy powinien pojawić się w:
a) 3 miesiącu życia,
b) 6 miesiącu życia,
c) 9 miesiącu życia,
d) 12 miesiącu życia.
5. Etapem rozwoju pozałonowego człowieka cechującym się największą intensywnością jest
okres:
a) niemowlęcy,
b) poniemowlęcy,
c) przedszkolny,
d) wczesnoszkolny.
6. Plemnik X wniknął do komórki jajowej, dziecko będzie płci & & ...
a) męskiej
b) żeńskiej
c) trudno określić
d) płeć dziecka nie zależy od chromosomu
7. Wymień bezpośrednie metody badania rozwoju psychicznego dziecka.
8. Występowanie odruchów pierwotnych u noworodka jest objawem:
a) niedojrzałości układu nerwowego,
b) niedojrzałości układu krążenia,
c) dojrzałości układu nerwowego,
d) zaburzonego układu nerwowego.
9. Rozwój psychiki człowieka rozpoczyna się:
a) w życiu łonowym,
b) dopiero po urodzeniu,
c) od około 1 miesiąca życia,
d) w wieku 6 miesięcy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
10. Pierwsze dwusylabowe słowa ze zrozumieniem dziecko wypowiada około:
a) 12 miesiąca życia,
b) 15 miesiąca życia,
c) 18 miesiąca życia,
d) pod koniec 2 roku życia.
11. Etap progresywny w życiu człowieka można scharakteryzować jako:
a) przewaga zmian anabolicznych nad katabolicznymi, procesów budowy nad rozpadem;
b) obejmuje on okres wewnątrzłonowy, dzieciństwo i młodość,
c) równowaga przemian biochemicznych u człowieka dorosłego,
d) przewaga zmian katabolicznych nad anabolicznymi, starzenie siÄ™ organizmu.
12. 12. Faza płodowa w okresie prenatalnym trwa:
a) od zapłodnienia do 2 tyg. ciąży,
b) od 2 do 8 tyg. ciąży,
c) od 9 do 38 tyg. ciąży,
d) od 6 do 9 miesiąca ciąży.
13. Wymień wiek dziecka, które zaczyna sygnalizować, że chce siusiu.
14. Wskaż częstotliwość z jaką bije serce dziecka w łonie matki.
15. Chcąc graficznie oznaczyć stopień rozwoju psychoruchowego dziecka do lat 3 posłużysz się:
a) kartÄ… rozwoju psychoruchowego dziecka,
b) inwentarzem rozwoju,
c) testem psychologicznym,
d) siatkÄ… centylowÄ….
16. Określ wiek zdrowego dziecka na podstawie zaobserwowanych umiejętności:
a) przewraca się z pleców na brzuszek,
b) sięga i pewnie chwyta przedmioty,
c) śpiewnie gaworzy,
d) leżąc na plecach chwyta stopy i bawi się nimi.
17. Opisz sposób, w jaki można ocenić słuch niemowlęcia.
18. Znając warunki panujące w łonie matki zaproponuj sytuacje, które pomogą uspokoić
zmęczone, chore niemowlę.
19. Wymień testy prowadzone w formie zabawy do oceny rozwoju dwulatka.
20. Do placówki przyjęto dziecko w wieku 12 miesięcy z rozwojem psychomotorycznym
ocenionym na 9 miesiąc. Urodzone o czasie, drogą cięcia cesarskiego. Jego starsze
rodzeństwo rozwija się prawidłowo. Opracuj plan wywiadu, jaki należy przeprowadzić.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Rozpoznawanie osiągnięć rozwojowych w poszczególnych etapach życia
dziecka.
Zakreśl poprawną odpowiedz
, wpisz brakujące części zdania lub pełne odpowiedzi
Numer
Odpowiedz
Punkty
zadania
1.
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6.
7.
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13.
14.
15. a b c d
16. a b c d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
17.
18.
19.
20.
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
7. LITERATURA
1. Bożkowa K. (red): Pediatria praktyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 1994
2. Dyga-Konarska M., Bielawska A.: Sygnały ostrzegawcze w rozwoju psychoruchowym
dziecka do lat 3. Informator dla pediatrów i rodziców. Warszawa 2000.
3. Hellbrugge T., Hermann von Wimpffen J.: Pierwsze 365 dni życia dziecka. Fundacja na
Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych, Warszawa 1992.
4. Hellbrugge T.: Pierwszych 365 dni życia dziecka. Wydawnictwo Promyk słońca. Warszawa
1991
5. Hornowski B.: Psychologia różnic indywidualnych. WSiP. Warszawa 1995
6. Hurlock E.: Rozwój dziecka. PWN, Warszawa 1985
7. Ilg F., Ames L.B., Baker S. M.: Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2000
8. Illingwrth R.,C.: Niemowlęta i małe dzieci. PZWL. Warszawa 1996
9. Kopczyńska - Sikorska J.: Nasze dziecko. PZWL. Warszawa 1984
10. Kornas - Biela D.: Jak powstałem. Gdańsk 1998
11. Kornas - Biela D.: Wokół początku życia ludzkiego. Nasza Księgarnia. Warszawa 1993
12. Kubicka K., Kawalec W. (red.): Pediatria. Wydawnictwo lekarskie PZWL. Warszawa 2003
13. Leach P.: Twoje dziecko. Wydawnictwo C i G. Warszawa 1992
14. Nowak S.: propedeutyka pediatrii. PZWL. Warszawa 1987
15. Papierkowski A.: Choroby wieku rozwojowego. PZWL. Warszawa 1997
16. Przetacznik - Gierowska M., Makiełło - Jarża G.: Psychologia rozwojowa i wychowawcza
wieku dziecięcego. WSiP, Warszawa 1985
17. Rybakowa M, Torus O.: Kryteria oceny rozwoju psychoruchowego dziecka w wieku od 0-3
lat i fizycznego do lat 18. [w:] Wybrane problemy pediatryczne w praktyce lekarza
rodzinnego. (red.): Norska - Borówka I., Lukas W. ŚAM. Katowice1999.
18. Żebrowska M. (red.): Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. PWN, Warszawa 1980
Adresy internetowe aktualne na dzień 30 maja 2006:
www.forumpediatryczne.pl/txt/a,2399,0
www.mediweb.pl/chldren/vad02.php
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34