Ćwiczenia 4
8 grudnia 2010
14:47
Funkcje kultury fizycznej
(wg Z. Krawczyka)
Zaspokajanie potrzeb biologicznych
" Umacnianie więzi człowieka ze środowiskiem naturalnym
" Adaptacja ustroju ludzkiego do zmieniajÄ…cego siÄ™ otocznia i przystosowanie go do nowych sytuacji
" Zaspokojenie naturalnej potrzeby ruchu
" Aktywny wypoczynek i pełna odnowa sił fizycznych organizmu (wsrażanie do rekreacji fizycznej)
Zaspokajanie potrzeb psychospołecznych
" Zaspokojenie potrzeb hedonistycznych i dostarczenie doznao wzbogacających sferę wewnętrznych
przeżyd jednostki,
" Zaspokojenie potrzeby znaczenia jednostki w grupie, potrzeby walki i współzawodnictwa,
porównania i sprawdzenia efektów działania,
" Sprzyja rozładowaniu psychicznych napięd oraz stwarza warunki psychicznego relaksu
" Kultura fizyczna może realizowad cele bezpośrednio utylitarne
" Daje liczne płaszczyzny integracji w skali jednostek, małych grup, śrowodisk lokalnych i całych
narodów
Co jest gwarancją przekazu wartości kulturowych z pokolenia na pokolenie?
Wychowanie przez osoby, które są same świadome pewnych zagadnieo, w sposób
świadomy i przygotowany
Gdzie dokonuje siÄ™ ten przekaz?
Może odbywad się wszędzie tam, gdzie mamy jakiś świadomy, zgodny z kanonami
przekaz, chociaż główną rolę przypisuje się wykwalifikowanym jednostką, np. szkoła,
rodzina
Co umożliwia nowemu pokoleniu świadome czerpanie korzyści ze zdobyczy kultury
przodków?
To, że wiemy jak jez
dzid samochodem - korzystanie z dóbr kulturowych wcześniejszych
pokoleo. (zagadnienie wychowania szeroko pojętego, odnoszącego się również do
umiejętności o charakterze technologicznym)
Wychowanie
żð Przekazywanie mÅ‚odemu pokoleniu
systemu wartości - ujęcie wąskie
żð Przygotowanie mÅ‚odego pokolenia do przyszÅ‚ego,
samodzielnego życia - do przyszłego życia
w kulturze - ujęcie szerokie
Wychowanie (W. Okoo, 1987) jest to proces świadomie, planowo i systematycznie organizowanej
działaności ludzkiej, której celem jest wychowanie zamirzeonych zmian w osobowości człowieka
Wychowanie - proces intencjonalnych oddziaływao, zmierzających do rozwoju różnorodnych
dyspozycji osobniczych, warunkujących skuteczne i zgodne normami społecznymi postępowanie (H.
Grabowski, 1997)
Zmiany te obejmują zarówno stronę instrumentalną, jak i aksjologiczną. Instrumentalna związana
jest z poziomem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią. Aksjologiczna związana jest z
kształtowaniem stosunku człowiek ado świata i ludzi, jego przekonao i postaw, akceptowanych
wartości i celu życia. (Z. Żukowski)
Edukacja
(Wychowanie rozumiane szeroko - przygotowanie do kultury)
- Wychowanie (rozumiane wąsko) oddziaływanie na sferę osobowościową (system wartości)
Ë% Kompetencje aksjologiczne - dyspozycje kierunkowe (postawy, motywacje
żð Zachowania spoÅ‚eczne, pożądanie
ŻYCIE W KULTURZE
Teoria WF Strona 1
Ą% ŻYCIE W KULTURZE
- Kształcenie - oddziaływanie na sferę intelektualno-sprawnościową
Ë% Kompetencje technologiczne - dyspozycje instrumentalne (wiedza, umiejÄ™tnoÅ›ci)
żð Zachowanie skuteczne
Ą% ŻYCIE W KULTURZE
Wychowanie fizyczne
- Przekazywanie młodemu pokoleniu systemu wartości dotyczącego dbałości o własne ciało i zdrowie
(ujęcie wąskie)
- Przygotowanie młodych pokoleo do przyszłego, samodzielnego życia w kulturze fizycznej - ujęcie
szerokie
Wychowanie fizyczne jako dwukiernkowo przebiegajÄ…cy stosunek (tzw. Interakcja wychowawcza)
między wychowawcą fizycznym a wychowankiem.
Edukacja fizyczna
- Wychowanie rozumiane wąsko - oddziaływanie na sferę osobowością (system wartości
związanych z dbałością o ciało i zdrowie)
żð Kompetencje aksjologiczne - dyspozycje kierunkowe
Ważne!
Postawy, motywacje związane z ciałem i zdrowiem
- Społecznie pożądane zachowania wobec ciała i zdrowia
®ð Å»YCIE W KULTURZE
- Wychowanie rozumiane szeroko - nie zdążyłem zanotowad
Kultura - ogół uznawanych wartości i utrwalonych zachowao oraz ich rezultatów dotyczących
działalności człowieka
Edukacja - intencjonalny przekaz wzorów wartości, wiedzy i zachowao (umiejętności)
Kultura fizyczna - ogół uznawanych wartości i utrwalonych zachowao oraz ich rezultatów
dotyczących ciała człowieka
Edukacja fizyczna - intencjonalny przekaz wzorów wartości, wiedzy i zachowao (umiejętności)
dotyczących ciała człowieka
Uprzywilejowanie wychowania fizycznego na tle innych form uczestnictwa w kulturze fizycznej
wynika z następujących powodów
- Jako element programu powszechnej edukacji dotyczy wszystkich
- Jako forma przekazu dziedzictwa kultury fizycznej z pokolenia na pokolenie obejmuje jej
wszystkie aspekty
- Jako proces wychowania do kultury fizycznej przygotowuje do uczestnictwa we wszystkich jej
formach
Sama nazwa "wychowanie fizyczne' budziła od lat wiele kontrowersji
Największe zastrzeżenia dotyczyły przymiotnika "fizyczne":
- Jeśli chodzi o cel tego procesu - istnieje sprzecznośd z nazwą "wychowanie", które może
dotyczyd wyłącznie osobowości
- Jeśli chodzi o środki oddziaływania na całą osobowośd - nie można fizycznymi środkami
rozwiązad problemów wychowawczych
- Inne możliwe nazwy, np. wychowanie i kształcenie fizyczne/edukacja fizyczna
Etapy ewolucji poglądów na istotę wychowania fizycznego
1. Wychowanie ciała
Poprzez środki fizyczne (ruch, woda, powietrze, słooce, pożywienie) zamierzano
kształtowad ("wychowywad") ciało człowieka
Koncpepcja była nastawiona wyłącznie na zaspokojenie potrzeb doraz
nych
wychowanka i traktowała go jako bierny przedmiot oddziaływao wychowawczych
2. Wychowanie przez ciało
Określenie "fizyczne' zaczęto adresowad nie tyle do celów, ale przede wszystkim
do środków i zabiegów, jakimi rozporządzał wychowawca fizyczny - ciało ma byd
punktem zaczepienia, lecz celem cały człowiek
Naiwnie wierzono, że za pomocą środków fizycznych (zwłaszcza ruchu) można
oddziaływad na wszystkie sfery osobowości człowieka (moralną, umysłową,
estetycznÄ…)
3. Kształtowanie ciała "i" wychowanie
Odczuwał koniecznośd włączenia wychowania fizycznego w ramy wychowania
właściwego, jako pełnoprawnego działu wychowania.
Teoria WF Strona 2
właściwego, jako pełnoprawnego działu wychowania.
Koncepcja swoistych i nieswoistych celów wychowania fizycznego z jednej strony
ograniczała to co swoiste dla wychowania fizycznego wyłącznie do ciała, z drugiej
strony nadmiernie rozciągała cele ogólnowychowawcze (cele nieswoiste).
4. Wychowanie w trosce o ciało
Stopniowo zaczęto przenosid swoiste cele wychowania fizycznego ze sfery
wyłącznie instrumentlanej (nauczanie i usprawnianie) do sfery wychowania
właściwego, czyli zamierzonego kształtowania zespołu postaw, przekonao i
wartości
Wszelkie zabiegi ukierunkowane wyłącznie na ciało nie wykraczają poza anatomię
i fizjologiÄ™.
Teoria WF Strona 3