dr n. med. Beata Jędrzejczyk-Góral
Dysleksja a zaburzenia neurologiczne
Dysleksję wyklucza każde schorzenie o podłożu neurologicznym. Warto więc u dziecka
z trudnościami szkolnymi przeprowadzić diagnostykę, która pozwoli wykluczyć podło-
że neurologiczne tych problemów.
Dysleksja jest zaburzeniem rozwojowym o zło- 2. Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zabu-
żonej i wciąż niedostatecznie znanej etiologii. Ist- rzeń psychicznych DSM IV (a już niebawem DSM
nieje wiele definicji dysleksji rozwojowej. Naj- V)  opublikowane przez Amerykańskie Towarzy-
częściej używana w kręgach neurologów to: stwo Psychiatryczne
nieoczekiwane zaburzenie umiejętności prawidło- " Zaburzenia uczenia się:
wego i płynnego czytania oraz pisania od same-
315.0 zaburzenia czytania
go początku nauki szkolnej u dzieci i u dorosłych,
zaburzenia umiejętności arytme-
z prawidłowym rozwojem intelektualnym, moty-
315.1
tycznych
wacją oraz odpowiednim statusem, który pozwa-
zaburzenia komunikacji za pomo-
la wykluczyć zaniedbanie środowiskowe ze strony
315.2
cą pisma
rodziny lub poziomu edukacji. Definicja ta wyklu-
cza zatem trudności w czytaniu i pisaniu będące niespecyficzne zaburzenia ucze-
315.9
nia się
wynikiem złego funkcjonowania narządów zmy-
słów  wzroku i słuchu  oraz zaburzeń neurolo-
" Zaburzenia sprawności motorycznej:
gicznych, takich jak epilepsja, mózgowe porażenie
dziecięce czy upośledzenie umysłowe.
315.4 zaburzenia rozwoju koordynacji
Środowisko medyczne zobowiązane jest do po- Aby zbadać dziecko z trudnościami w czytaniu
sługiwania się rozpoznaniami według aktualnych i pisaniu, stosuje się metody służące do określe-
międzynarodowych klasyfikacji medycznych: nia jego sprawności intelektualnej (warunek roz-
1. Międzynarodowej klasyfikacji chorób i proble- poznania specyficznych trudności w uczeniu się)
mów zdrowotnych ICD-10 oraz poziomu rozwoju psychoruchowego wzglę-
dem funkcji uczestniczących w czynności czyta-
specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności
F81.
nia i pisania. W programie diagnostycznym niejed-
szkolnych
nokrotnie wymagane jest badanie neurologiczne
F81.0 specyficzne zaburzenia czytania
dziecka, zwłaszcza w sytuacji, jeśli podejrzewa
specyficzne zaburzenia opanowania popraw-
się podłoże  organiczne trudności w nauce czy-
F81.1
nej pisowni
tania i pisania. W wykładzie przedstawiono kil-
specyficzne zaburzenia umiejętności arytme- ka przykładów klinicznych  pacjentów diagnozo-
F81.2
tycznych
wanych w ramach Poradni Neurologii Dziecięcej,
gdzie pierwotnym rozpoznaniem umieszczonym na
F81.3 mieszane zaburzenia umiejętności szkolnych
skierowaniu były: trudności szkolne, specyficzne
inne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkol-
F81.8
trudności w nauce czytania i/lub pisania oraz dys-
nych
leksja. U dzieci tych w trakcie pogłębionej diagno-
zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych,
F81.9
styki neurologicznej rozpoznano: padaczkę z na-
nieokreślone
specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji moto-
F82.
r14
ycznych
F83. mieszane specyficzne zaburzenia rozwojowe
padami nieświadomości, łagodną postać zmian " charakterystycznym zapisem EEG o typie iglicy
rolandycznych w zapisie EEG, zespół Landaua z następczą falą wolną w okolicy centralno-skro-
Kleffnera oraz niedoczynność tarczycy. niowej (łagodny potencjał rolandyczny),
Dziecięca padaczka z napadami nieświadomo- " samoograniczającym się charakterem napadów
ści charakteryzuje się: padaczkowych, które do 16. roku życia sponta-
" wiekiem występowania między 4. a 10. rokiem nicznie ustępują.
życia (najczęściej w 6. 7. roku życia)  jest to Zespół nabytej afazji Landaua Kleffnera to zabu-
padaczka okresu wczesnoszkolnego, rzenie o niewyjaśnionej etiologii, które cechuje:
" prawidłowym stanem zdrowia i rozwojem umy- " ujawnienie się u zdrowego dotychczas dziec-
słowym dzieci, u których padaczka ta ujawnia się, ka między 2. a 7. rokiem życia nabytej afazji
" występowanie tylko jednego rodzaju napadów czuciowej lub agnozji słuchowej, współistnie-
 utraty świadomości trwającej od 4. do 20. se- jącej u większości (ale nie zawsze) z padaczką
kund, bez innych objawów lub z towarzyszeniem (napady częściowe złożone, nietypowe napa-
dyskretnie wyrażonych klonii powiek, ze zmia- dy nieświadomości, napady częściowe wtórnie
nami napięcia postawnego czy automatyzma- uogólniające się) oraz zaburzeniami zachowania,
mi ruchowymi. Napady te są bardzo częste, do " występowanie w czuwaniu zlokalizowanych lub
100 i więcej razy na dobę, uogólnionych zmian pod postacią iglic, zespołów
" zapisem EEG o prawidłowej na ogół czynności iglica fala, wysokonapięciowych fal wolnych,
podstawowej, na tle której występują charak- które narastają w senności i w fazie NREM przyj-
terystyczne wyładowania zespołów iglica fala mują obraz bioelektrycznego stanu padaczkowe-
o częstotliwości 3 Hz. Wyładowania te aktywu- go (ciągłej uogólnionej czynności napadowej),
ją się hiperwentylacją przez usta, " spontaniczne ustępowanie po 15. roku życia,
" dobrą odpowiedzią na leczenie farmakologiczne jednak zwykle z pozostaniem deficytów w za-
i pomyślnym rokowaniem. kresie mowy,
A
agodna dziecięca padaczka z iglicami w okolicy " ograniczonym efektem terapeutycznym po za-
centralno-skroniowej (rolandycznej) cechuje się: stosowaniu steroidów i walproinianów.
" znaczną częstością występowania, wynoszącą
około 25 proc. wśród padaczek u dzieci w wie- W diagnostyce trudności szkolnych u dzieci
ku szkolnym, dotychczas zdrowych należy mieć na uwadze
" występowaniem w wieku między 2. a 13. rokiem znacznie rzadziej występujące schorzenia o cha-
życia, ze szczytem między 5. a 10. rokiem życia, rakterze postępującym, a zaczynającym się we
" napadami padaczkowymi ruchowo-czuciowo- wczesnym wieku szkolnym, na przykład cero-
-autonomicznymi, dotyczącymi twarzy, ust i gar- idolipofuscynoza młodzieńcza, choroba Wilso-
dła, które mogą się rozszerzać na połowę ciała na, postępujące padaczki miokloniczne (choroba
lub uogólniać, występującymi zwykle w czasie Unverrichta Lundborga i choroba Lafory) oraz
snu nocnego, leukodystrofie.
dr nauk med. Beata Jędrzejczyk-Góral  pediatra, neurolog dziecięcy, elek-
trofizjolog (elektroencefalografista) z wieloletnim doświadczeniem klinicznym
w Klinicznym Oddziale Dziecięcym oraz Oddziale Neurologii Dziecięcej. Kie-
rownik Pracowni Wideo-EEG oraz Pracowni Stymulacji Mózgu we wrocław-
skim Centrum Diagnostyczno-Rehabilitacyjnym  Promyk Słońca . Członek
Polskiego Towarzystwa Neurologów Dziecięcych, Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicz-
nej oraz Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
Nr 1/Wiosna 2013
15