P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
Dział "Projekty Czytelników" zawiera opisy projektów nadesłanych do redakcji EP przez Czytelników. Redakcja nie bierze
odpowiedzialności za prawidłowe działanie opisywanych układów, gdyż nie testujemy ich laboratoryjnie, chociaż sprawdzamy
poprawność konstrukcji.
Prosimy o nadsyłanie własnych projektów z modelami (do zwrotu). Do artykułu należy dołączyć podpisane oświadczenie, że
artykuł jest własnym opracowaniem autora i nie był dotychczas nigdzie publikowany. Honorarium za publikację
w tym dziale wynosi 200,- zł (brutto) za 1 stronę w EP. Przysyłanych tekstów nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
do dokonywania skrótów.
Klawiatura elektronicznego
instrumentu muzycznego
Projekt
Kilka miesiÍcy temu
na Å‚amach ìlistÛwî
048
odbyÅ‚a siÍ dyskusja na
temat elektronicznych
instrumentÛw muzycznych
i kÅ‚opotÛw zwiÄ…zanych
z samodzielnym
wykonaniem klawiatury.
Jak siÍ okazaÅ‚o
problem ten jest trudny,
ale jednak mołliwy do
rozwiÄ…zania w warunkach
Klawiatura
domowych. W artykule
wykonana zosta-
przedstawiamy
Å‚a w warunkach
najciekawsze z trzech
amatorskich, przy
nadesłanych do redakcji
pomocy uniwersal-
rozwiÄ…zaÒ.
nych, Å‚atwo dostÍp-
nych narzÍdzi. Do jej
budowy moÅ‚na wykorzystaĘ turze przeÅ‚Ä…cznikÛw ìIsos- SzczegÛÅ‚y konstrukcyjne
zestaw poliestrowych, pe- tatî. Zaakceptowanie takie- zaznaczono na rys. 1. Frag-
Å‚nowymiarowych klawiszy gorozwiÄ…zania powoduje,Å‚e ment klawiatury przedsta-
produkcji rzemieÅ›lniczej. klawiatura nie bÍdzie w sta- wia w zÅ‚oÅ‚eniu rys. 2. Ry-
MoÅ‚na je takÅ‚e samodziel- nie osiÄ…gnąĘ parametrÛw sunek ten wyjaÅ›nia rÛwnieÅ‚
nie wykonaĘ z drewna. koncertowych, ale nada siÍ sposÛb dziaÅ‚ania klawiatu-
W modelu klawisze zo- do wielu ciekawych ekspe- ry. Nacisk na klawisz po-
staÅ‚y wyciÍte z drewnia- rymentÛwelektroniczno-mu- woduje przeniesienie ruchu
nych listew o identycz- zycznych. na trzpieÒ przeÅ‚Ä…cznika
nych, jak w pierwowzorze, KlawiaturÍ moÅ‚na wyko- i zwarcie jego zestykÛw. Po
wymiarach gÅ‚Ûwnych naĘ w wersji 4- lub 5-okta- zwolnieniu klawisza, na-
(przekroje: 30x10mm - kla- wowej. Wymiary zastosowa- piÍta sprÍÅ‚yna przeÅ‚Ä…cznika
wisze biaÅ‚e i 20x10mm - nych klawiszy: unosi trzpieÒ i klawisz do
klawisze czarne). Po wy- 158x22x10mm - klawisz połołenia pierwotnego.
ciÍciu, klawisze oklejone biaÅ‚y, 105x11x20mm - kla- Styki zostajÄ… rozwarte.
zostaÅ‚y kartonem, zaim- wisz czarny oraz przyjÍty Klawisze biaÅ‚e (1) oraz
pregnowane i pomalowa- odstÍp miÍdzyklawiszowy czarne (2) przykrÍcone zo-
ne. Przy odpowiedniej do- 1mm okreÅ›lajÄ… wymiary ma- staÅ‚y dwoma krÛtkimi wkrÍ-
zie dokładności, technolo- nuału (rys. 1). Dla czterech tami (15) do grzebienia re-
gia taka daje zadawalajÄ…ce oktaw jego rozpiÍtośĘ wy- sorujÄ…cego (3) wykonanego
efekty. nosi 666mm, a dla 5 oktaw z tekstolitu zbrojonego
CechÄ… charakterystycznÄ… - 827mm. OktawÍ najwyÅ‚szÄ… wÅ‚ÛkninÄ…. GrzebieÒ ten gru-
proponowanej konstrukcji uzupeÅ‚nia klawisz ìCî okta- puje klawisze jednej okta-
jest zastosowanie w kontak- wy nastÍpnej. wy. Posiada on 12, a dla
Rys. 1.
Elektronika Praktyczna 7/98
87
P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
oktawy najwyłszej 13 jed-
nakowych zÍbÛw. WrÍby
miÍdzyzÍbne sÄ… niejednako-
we, zalełne od szerokości
trzonu resorowanego klawi-
sza białego.
Grzebienie resorujÄ…ce
wszystkich oktaw przykrÍ-
cone sÄ… wkrÍtami do jednej
listwy klawiszowej (4), nie-
co dÅ‚uÅ‚szej od rozpiÍtoÅ›ci
manuału.
CzoÅ‚a tej listwy przykrÍ-
cone sÄ… (dwoma wkrÍtami
kaÅ‚de) do wspornikÛw kla-
wiatury (5), prawego i le-
wego, wiÄ…Å‚Ä…cych elementy
konstrukcji w całośĘ. Otwo-
ry w dolnych narołach tych
wspornikÛw mogÄ… sÅ‚uÅ‚yĘ
do mocowania klawiatury
w obudowie. Do wsporni-
kÛw mocowana jest takÅ‚e,
dwoma dÅ‚ugimi wkrÍtami
(16) z kałdej strony, pod-
stawa kontaktury (6). Do
Rys. 2.
podstawy tej przykrÍcone sÄ…
pionowe płytki drukowane
kontaktury (7) z wlutowa- wej pÅ‚ytek kontaktury oraz Podstawa kontaktury czyĘ rozpiÍtoÅ›ci manuaÅ‚u.
nymi przeÅ‚Ä…cznikami typu wysokośĘ wspornikÛw kla- sÅ‚uÅ‚y rÛwnieÅ‚, wraz z przy- Dwoma dÅ‚ugimi wkrÍta-
ìIsostatî[8]. KaÅ‚da z pÅ‚ytek wiatury. Przy zastosowaniu krÍconÄ… w tylnej dolnej mi z kaÅ‚dej strony, poprzez
grupuje 12 przeÅ‚Ä…cznikÛw np. przeÅ‚Ä…cznikÛw podwÛj- czÍÅ›ci wspornikÛw klawia- podkÅ‚adki (17), przykrÍco-
jednej oktawy - w oktawie nych (12 koÅ‚kowych), wy- tury podpÛrkÄ… (9) do moco- na jest do wspornikÛw zde-
najwyÅ‚szej 13 przeÅ‚Ä…czni- miary te zwiÍkszÄ… siÍ wania pÅ‚ytki (pÅ‚ytek) dru- rzakowa listwa klawiatury
kÛw. W razie potrzeby za- o 12mm. Ze wzglÍdu na kowanej instrumentu (13). (10), oklejona z gÛry i doÅ‚u
stosowania przeÅ‚Ä…cznikÛw nieznajomośĘ rozwiÄ…zaÒ PrzykrÍcone dÅ‚ugimi wkrÍ- wykÅ‚adzinÄ… tÅ‚umiÄ…cÄ…. PoÅ‚o-
o wiÍkszej liczbie zestykÛw elektronicznych, pÅ‚ytki dru- tami, poprzez tulejki dys- Å‚enie tej listwy jest regulo-
(wyÅ‚szych) zwiÍkszone mu- kowane kontaktury zostaÅ‚y tansowe (14), pÅ‚ytki majÄ… wane. SÅ‚uÅ‚y ona do kaso-
szÄ… byĘ odpowiednio wy- w modelu jedynie zamarko- szerokośĘ 72mm. Ich Å‚Ä…czna wania luzÛw pionowych
miary czÍÅ›ci nadwsporniko- wane. dÅ‚ugośĘ nie moÅ‚e przekro- klawiszy i ustalenia wstÍp-
nego naciÄ…gu sprÍÅ‚yn prze-
Å‚Ä…cznikÛw. O dolnÄ… wykÅ‚a-
Tab. 1. Wykaz części i materiałów niezbędnych do wykonania klawiatury
dzinÍ tÅ‚umiÄ…cÄ… listwy zde-
Lp. Nazwa części Ilość MateriaÅ‚ Wymiar Uwagi rzakowej opiera siÍ wkrÍco-
ny w przedniÄ… czÍśĘ klawi-
1. Klawisz biały komplet drewno 158x22x10 oklejony - 7 szt./okt., w okt.
sza ogranicznik odbicia
najwyższej 8 szt.
(12). Ustalone listwÄ… zde-
2. Klawisz czarny 5/okt. drewno 105x11x20 oklejony
rzakową połołenie tego
3. Grzebień resorujący 1/okt. tekstolit w oktawie najwyż-
ogranicznika przenoszone
szej - dł. 171mm
jest poprzez klawisz na
4. Listwa klawiszowa 1 drewno dla 4 oktaw
przełącznik, napinając
- dł. 674mm
wstÍpnie jego sprÍÅ‚ynÍ.
5. Wspornik boczny klawiatury 2 sklejka 130x50x5 prawy i lewy
Wykaz czÍÅ›ci klawiatu-
ry oraz materiaÅ‚Ûw potrzeb-
6. Podstawa kontaktury 1 drewno 835x30x10 dla 4 oktaw - dł. 674mm
nych do jej budowy zawie-
7. Płytka drukowana kontaktury 1/okt. laminat 157x29 w oktawie najwyższej - dł.
ra tab. 1.
171mm
W zakresie zastosowa-
8. Przełącznik  Isosat 12/okt. x x w handlu w oktawie
nych materiaÅ‚Ûw, zarÛwno
najwyższej - 13 szt.
model jak i prezentowana
9. Podpórka płytki instrumentu 1 drewno 835x10x10 dla 4 oktaw - dł. 674mm
dokumentacja, odbiegajÄ… od
10. Listwa zderzakowa 1 drewno 835x20x10 dla 4 oktaw - dł. 674mm
pierwowzoru.
Dotyczy to zastosowania
11. Wykładzina tłumiąca 2 mikro- 830x8x4 górna i dolna, dla 4 oktaw -
guma dł. 670mm w miejsce profili aluminio-
wych Å‚atwiej dostÍpnych
12. Ogranicznik odbicia klawisza 12/okt. stal Ć2, 5x30x10 w handlu, w oktawie
listew drewnianych. Upra-
najwyższej - 13 szt.
szcza to rÛwnieÅ‚ konstruk-
13. Płytka drukowana instrumentu x laminat x szerokość - 72mm
cjÍ eliminujÄ…c kilka elemen-
14. Tulejka dystansowa x x Ć8/4x8 tworzywo sztuczne
tÛw. Listwy o wszystkich
15. Wkręt krótki 37/okt. stal Ć2,5x10 w handlu, w najwyższej
potrzebnych do budowy
oktawie - 39 szt.
klawiatury przekrojach za-
16. Wkręt długi >14 stal Ć2, 5x15 w handlu, także do kupione zostały bez kłopo-
mocowania płytki
tu w sklepie z listwami bo-
instrumentu
azeryjnymi.
Marek A. Kulczycki
17. Podkładka 4 x Ć10 metal, tworzywo
Elektronika Praktyczna 2/98
Elektronika Praktyczna 7/98
88