Wykład 2: Proces jako obiekt budowy organizacji
2.1. Pojęcie i elementy procesu
Proces Ogólna definicja procesu wg PN-EN 9000-2000:
Proces to zestaw wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziaływujących działań, które przekształcają wejścia
w wyjścia
Definicja procesu wg A. Sharpa i P. McDermontta: Zbiór powiązanych ze sobą działań zainicjowanych w
odpowiedzi na zdarzenie który osiąga specyficzny rezultat dla klienta procesu
Przy czym działanie (zadanie) to : identyfikowalna część pracy, wykonywana przez jednego lub zespół
wykonawców
Proces a zadanie (działanie)
przyjmowanie zamówień odbieranie telefonu, otwieranie poczty, itd.
produkcja pigułek formowanie tabletek, suszenie, powlekanie zatwierdzanie
pożyczki analiza wniosku, przyjęcie wniosku
Pojęcie procesu wyklucza w sposób jednoznaczny zadania wykonywane przez indywidualnych pracowników
To, co robi 1 osoba Úð to NIE jest proces.
Aby można było mówić o procesie, potrzeba co najmniej dwóch osób.
Identyfikowanie procesów wg normy IDEFO
Identyfikowanie procesów-pojęcia podstawowe
Cele-wynikające z oczekiwań i potrzeb klientów i celów całej organizacji
Wejście -materialny, osobowy, informacyjny obiekt podlegający transformacji
Wyjście -materialny, osobowy lub informacji wynik procesu transformacji
Klient-podmiot zainteresowany wynikiem lub przebiegiem procesu
Dostawca -podmiot zasilający wejścia procesu, obiektami podlegającymi transformacji
Zasoby osobowe -grupy zawodowe biorące udział w procesie
Zasoby rzeczowe -obiekty rzeczowe uczestniczące w procesie (tradycyjnie określane
ZARZ__DZANIE PROCESAMI wyk__. 2.doc 1/7
jako środki trwałe)
Mechanizmy kontroli zewnętrznej -ogólnie obowiązujące przepisy wpływające i
regulujÄ…ce przebieg procesu
Mechanizmy kontroli wewnętrznej -wewnętrzne uregulowania określające przebieg procesu
Właściciel- osoba odpowiedzialna za dany i tylko dany proces od początku do końca
2.2. Rodzaje procesów
Kryteria klasyfikacyjne podziału procesów ze względu na:
að charakter wyników:
- procesy produkcyjne (o charakterze materialnym)
að [podziaÅ‚ I]
" wydobywcze
" obróbcze
" przetwórcze
að [podziaÅ‚ II]
" ciągłe (nieuchwytne zmiany)
" dyskretne (zmiany uchwytne)
- procesy usługowe (o charakterze niematerialnym)
að waga decyzji
- taktyczne
- operacyjne
að ranga stanowisk decyzyjnych
- zarzÄ…dcze
- wykonawcze
(różnią się one elementem transformacji  w zarządczych tym elementem są przede wszystkim informacje,
zaś w przypadku wykonawczych są to materiał, wykonawca)
að wpÅ‚yw w tworzeniu nowej wartoÅ›ci
- podstawowe (tworzą nową wartość; np. nauka)
- pomocnicze (NIE tworzą nowej wartości, ułatwiają, umożliwiają; np. biblioteka)
að miejsce w strumieniu wartoÅ›ci
- przedprodukcyjne (np. badanie rynku, projektowanie procesów)
- produkcyjne (operacyjne)
- poprodukcyjne (obsługa, reklamacja)
að przestrzenno-organizacyjna alokacja
- wewnÄ…trzfunkcyjne
- międzyfunkcyjne
að udziaÅ‚ pracy czÅ‚owieka
- ręczne
- ręczno-maszynowe
- maszynowe
- automatyczne
W każdym procesie występują 3 kategorie podprocesów działań:
1) procesy tworzące nową wartość dla klienta  działania, za które klient byłby gotowy zapłacić, pod
warunkiem że będzie wiedział, jak przebiegały te procesy
2) nie tworzące nowej wartości, ale z różnych względów będące koniecznymi przy aktualnej technologii
zarzÄ…dzania
3) nietworzące nowych wartości (niekonieczne), które można, a nawet należałoby natychmiast
wyeliminować.
ZARZ__DZANIE PROCESAMI wyk__. 2.doc 2/7
np. transport wewnętrzny  dla klienta NIE tworzy nowej wartości, ale NIE możemy go wyeliminować.
2.3. Struktura procesów
Procesy możemy podzielić:
vð w ukÅ‚adzie poziomym w każdym procesie wyróżnia siÄ™:
a) działania technologiczne, tj. właściwe transformacje tworzące dla klientów wartość
b) nietechnologiczne (zalicza się do nich: kontrolę, transport, magazynowanie), które nowej wartości nie
tworzÄ…
vð w ukÅ‚adzie pionowym proces produkcji dzieli siÄ™ na:
http://notatek.pl/zarzadzanie-procesami-1?notatka
a) fazy
b) operacje
c) zabiegi
d) czynności
e) ruchy robocze
f) ruchy elementarne
Faza - część procesu wyodrębniona w oparciu o kryterium technologiczne, organizacyjne lub przestrzenne
Operacja - cześć procesu realizowana w sposób ciągły na jednym lub kilku przedmiotach równocześnie, przez
jednego lub zespół wykonawców, na jednym stanowisku pracy, bez zmiany sposobu działania
Zabieg - część operacji, wykonywana przy jednej pozycji (zamocowaniu) przedmiotu na jednym lub kilku
elementach powierzchni przedmiotu jednocześnie, przy pomocy jednego lub kompletu narzędzi pracujących w
tym samym czasie w stałych niezmienionych warunkach obróbkowych
Zabieg -najmniejszy przyrost pracy, który mógłby być przydzielony innej osobie
Czynność -część zabiegu, który stanowi odrębne działanie, mające na celu osiągnięcie określonego efektu
charakteryzujące się niezmiennością biorących w nim udział elementów
Ruch roboczy -podstawowy element czynności polegający na jednokrotnym uchwyceniu, przemieszczeniu lub
uwolnieniu
Ruch elementarny -najmniejszy dający się wyodrębnić element pracy lub bezczynności człowieka
Stopień szczegółowości podziału procesu zależy od występującego typu produkcji. W produkcji
jednostkowej jest najmniejszy, zaś w produkcji masowej jest największy  dochodzi nawet do ruchu roboczego.
ZARZ__DZANIE PROCESAMI wyk__. 2.doc 3/7