Najważniejszym kryterium podziału na różne rodzaje rynków jest reakcja Konkurencja doskonała dotyczy rynku, na którym:
na na
uczestników na zdarzenia rynkowe, a zwłaszcza wpływ na nie lub jego brak. Chodzi
zwłaszcza
-znajduje się wielka liczba producentów i konsumentów, toteż żadna firma nie
przede wszystkim o możliwość oddziaływania na wysokość ceny.
przede wszystkim o możliwość oddziaływania na wysokość ceny.
oddziaływania
oddziaływania
posiada dostatecznej siły ekonomicznej, by wpływać na poziom ceny swojego
posiada dostatecznej siły ekonomicznej, by wpływać na poziom ceny swojego
Rynek doskonale konkurencyjny charakteryzuje to, że postęp techniczny nie produktu, jest więc biorcą ceny; nie konkuruje ceną, lecz kosztami
charakteryzuje konkuruje
różnicuje przedsiębiorstw (mają one jednakową funkcję produkcji).
jednakow
-istnieje pełna swoboda wejścia na rynek, szczególnie w długim okresie czasu;
rynek,
wejście i opuszczenie rynku nie jest chronione żadnymi barierami; warunek ten
chronione
wymaga pełnej mobilności zasobów w gospodarce i braku ingerencji rządu w
gospodarce
Wszyscy uczestnicy rynku dysponują pełną informacją (rynek jest przejrzysty).
pełną
kształtowanie się ceny
Na takim rynku przedsiębiorstwo nie wpływa także na ceny czynników wytwórczych.
wpływa
-sprzedawany towar jest homogeniczny (jednorodny) i posiada liczne substytuty,
(jednorodny)
Samodzielnie wybiera natomiast wielkość swojej produkcji, a także technikę
wielkość
toteż brak istotnych różnic w cechach wyrobów różnych producentów eliminuje
toteż brak istotnych różnic w cechach wyrobów różnych producentów eliminuje
wyrobów
wyrobów
wytwarzania oraz ilości zatrudnionych czynników (zakładamy, że czynniki produkcji
wytwarzania oraz ilości zatrudnionych czynników (zakładamy, że czynniki produkcji
czynników
czynników
także potrzebę konkurencji niecenowej, np. za pomocą reklamy
.
są doskonale podzielne).
-konsekwencją powyższych zjawisk oraz założenia o pełnej informacji rynkowej jest
zało
doskonale elastyczny popyt na dobra i usługi wytwarzane przez poszczególnych
usługi
producentów.
www.umcs.lublin.pl www.umcs.lublin.pl
Firma traktuje cenę produktu jako daną, niezależną od wielkości jej produkcji, która Rynki doskonale konkurencyjne nie występują w rzeczywistości. Podobne są do
niezale wystę
jest bardzo mała w porównaniu z ilością produktu w całej branży. nich rynki wolnokonkurencyjne, które charakteryzują się dużą liczbą uczestników,
produktu charakteryzuj
pełną swobodą wejścia oraz względnie dobrym dostępem do informacji.
pełną swobodą wejścia oraz względnie dobrym dostępem do informacji.
dobrym
dobrym
Przykładem rynku wolnokonkurencyjnego jest rynek produktów rolnych,
wolnokonkurencyjnego
O cenie decydują bowiem wszyscy (bardzo liczni) dostawcy. Jeśli pojedynczy
(bardzo
wytwarzanych przez niewielkie gospodarstwa.
gospodarstwa
producent sprzedaje swój wyrób po cenie równowagi rynkowej, to popyt nań jest
cenie
nieskończenie elastyczny (� -" ). Gdyby zażądał ceny wyższej, nic by nie sprzedał.
zażą
Nie ma też powodu, aby obniżać cenę poniżej poziomu równowagi, ponieważ
Mimo zastrzeżeń model doskonałej konkurencji jest uważany za ważny fragment
konkurencji
sprzedając towar po cenie równowagi, znajduje nabywców dla całej swojej
teorii mikroekonomii, pozwala bowiem względnie łatwo wyjaśnić, co się dzieje w
wzglę
produkcji.
branżach podobnych do wolnokonkurencyjnych. Ponadto służy on jako wzorzec, do
wolnokonkurencyjnych
którego przyrównuje się inne rodzaje rynków.
którego przyrównuje się inne rodzaje rynków.
rynków
rynków
www.umcs.lublin.pl www.umcs.lublin.pl
Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy zało
Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy założeniu że p>SATC
SMC, SATC, SAVC,
MR
SMC
W gałęzi doskonale konkurencyjnej każde przedsi
przedsiębiorstwo ma do czynienia z poziomą
krzywą popytu na swoje produkty, ponieważ wszystkie wyprodukowane jednostki jest w
ponieważ
SATC
stanie sprzedać po tej samej cenie.
stanie sprzedać po tej samej cenie.
E
P - cena
MR = p = d
C
SATC  koszt przeciętny
cena
x
TR = p Q
całkowity
SATC
E
p
d = MR
d = MR
0 TP
TPR  wielkość produkcji
produkcja
TR (Utarg całkowity) = P x TP = Pole prostokąta (P, E, O, TPR)
0
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
ta (SATC, C, O, TPR)
ta (SATC, C, O, TPR)
www.umcs.lublin.pl
TI (Zysk) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC)
TI (Zysk) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC)
Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy zało Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy zało
Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy założeniu że p=SATC Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy założeniu że SATC > p > SAVC
SMC, SATC, SAVC,
MR
SMC, SATC, SAVC,
MR
SATC
SMC
SMC
SATC
C
SATC  koszt przeciętny
SATCE
całkowity
E
P - cena
MR = p = d
E
SAVC  koszt
SAVC  koszt
C
przeciętny zmienny
przeciętny zmienny
P - cena
V
V
SATCE MR = p = d
SATC  koszt przeciętny
całkowity
0
TPR  wielkość produkcjiTP
0 TP
TPR  wielkość
TR (Utarg całkowity) = P x TP = Pole prostokąta (P, E, O, TPR)
produkcji
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
ta (SATC, C, O, TPR)
ta (SATC, C, O, TPR)
TI (STRATA) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC)
TI (STRATA) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC)
TR (Utarg całkowity) = P x TP = Pole prostokąta (P, E, O, TPR)
VC (Koszty zmienne) = SAVC x TP= Pole prostokąta (SAVC, V, TPR, 0)
VC (Koszty zmienne) = SAVC x TP= Pole prostokąta (SAVC, V, TPR, 0)
ta (SAVC, V, TPR, 0)
ta (SAVC, V, TPR, 0)
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
ta (SATC, C, O, TPR)
ta (SATC, C, O, TPR)
FC (Koszt stały) = TC  VC = Pole prostokąta (SATC, C, V, SAVC)
FC (Koszt stały) = TC  VC = Pole prostokąta (SATC, C, V, SAVC)
Czyli: StrataCzyli: StrataTI (Zysk/Strata) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC) = 0
TI (Zysk/Strata) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC) = 0
Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy zało
Model konkurencji doskonałej w krótkim okresie czasu przy założeniu że SAVC > p
SMC, SATC, SAVC,
MR
SATC
SMC
W krótkim okresie firma przestaje produkować, jeśli cena jej wyrobu jest niższa od
produkowa
przeciętnego kosztu zmiennego.
Innymi słowy, jeżeli do każdej wytworzonej jednostki produktu trzeba dopłacać, to
Innymi słowy, jeżeli do każdej wytworzonej jednostki produktu trzeba dopłacać, to
wytworzonej
wytworzonej
C
SATC  koszt przeciętny
SATCE lepiej zaprzestać działalności.
całkowity
SAVC  koszt przeciętny
SAVC  koszt przeciętny
Oczywiście, gdy cena produktu jest równa przeciętnemu kosztowi zmiennemu,
równa
zmienny
zmienny
V
V
wówczas producentowi jest obojętne, czy wytwarza, czy też rezygnuje z produkcji.
P - cena
MR = p = d
Wtedy bowiem bez względu na jego decyzję strata jest równa poniesionemu
decyzj
E
kosztowi stałemu.
Gdy SATC > P > SAVC, wówczas wytwarzanie pozwala firmie opłacić koszty
Gdy SATC > P > SAVC, wówczas wytwarzanie pozwala firmie opłacić koszty
wytwarzanie
wytwarzanie
0
zmienne oraz część kosztów stałych. Strata jest więc mniejsza niż w przypadku
Strata
TP
TPR  wielkość produkcji
rezygnacji z produkcji. Właśnie wtedy jest opłacalna produkcja ze stratą.
opłacalna
TR (Utarg całkowity) = P x TP = Pole prostokąta (P, E, O, TPR)
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
TC (Koszt całkowity) = SATC x TP = Pole prostokąta (SATC, C, O, TPR)
TI (STRATA) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC)
TI (STRATA) = TR  TC = Pole prostokąta (P, E, C, SATC)
VC (Koszty zmienne) = SAVC x TP= Pole prostokąta (SAVC, V, TPR, 0)
VC (Koszty zmienne) = SAVC x TP= Pole prostokąta (SAVC, V, TPR, 0)
FC (Koszt stały) = TC  VC = Pole prostokąta (SATC, C, V, SAVC)
FC (Koszt stały) = TC  VC = Pole prostokąta (SATC, C, V, SAVC)
Czyli: Strata>Kosztów stałych (zaprzestanie produkcji w kr. okresie)
Czyli: Strata>Kosztów stałych (zaprzestanie produkcji w kr. okresie) www.umcs.lublin.pl
SMC, SATC, SAVC,
MR
SATC
LRAC,
Krzywa poda
Krzywa podaży w krótkim okresie czasu
LRMC
SMC
Krzywa podaży w długim okresie czasu
ży w długim okresie czasu
LRMC
LRAC
LRAC
V
V
0
TP
TP
Model konkurencji doskonałej w długim okresie czasu przy zało
Model konkurencji doskonałej w długim okresie czasu przy założeniu że w branży są
zyski
zyski
LRAC, p
LRMC
D1
Krzywą podaży branży w długim okresie otrzymujemy, dodając do siebie linie
okresie
S1
LRMC
podaży wszystkich przedsiębiorstw z danej gałęzi. W długim okresie
z
LRAC
LRAC
przedsiębiorstwa mogą opuszczać rynek lub nań wchodzić. Zmienna jest zatem nie
przedsiębiorstwa mogą opuszczać rynek lub nań wchodzić. Zmienna jest zatem nie
lub
lub
tylko wielkość produkcji każdej firmy, lecz także liczba firm.
takż
S2
p1 MR p1
MR
Ponieważ w modelu konkurencji doskonałej zakłada się brak kosztów wejścia i
doskonałej
ZYSK
wyjścia, motywem wchodzenia do gałęzi jest osiąganie przez istniejące
gałę
p2
p2 MR
MR
(zasiedziałe) firmy dodatniego zysku ekonomicznego.
ekonomicznego
TP Q
W modelu konkurenci doskonałej w długim okresie równowaga występuje w sytuacji gdy p=LRAC, oznacza to
ępuje w sytuacji gdy p=LRAC, oznacza to że zysk nadzwyczajny wynosi 0
www.umcs.lublin.pl
Model konkurencji doskonałej w długim okresie czasu przy zało
Model konkurencji doskonałej w długim okresie czasu przy założeniu że w branży są
straty
straty
LRAC, p
LRMC
D1
Zyski w branży, zachęcają firmy, które dotychczas pozostawały poza branżą, do
dotychczas
LRMC
wchodzenia do niej w długim okresie. Skłania także firmy zasiedziałe do
okresie
LRAC
LRAC
inwestowania, czyli zwiększania ilości kapitału, co w konsekwencji obniża przeciętny
inwestowania, czyli zwiększania ilości kapitału, co w konsekwencji obniża przeciętny
kapitału,
kapitału,
koszt produkcji. Chętni do wchodzenia do branży i rozszerzania produkcji będą się
S2
znajdować tak długo, jak długo firmy będą osiągać dodatnie zyski ekonomiczne.
osią
Zwiększanie produkcji firm zasiedziałych i pojawienie się dodatkowych producentów
pojawienie
powodują zwiększenie podaży całej branży.
ży
S1
p2
p2 MR
MR
STRATA
Na ilustracji linia podaży branży przesuwa się w prawo z położenia S1 do S2.
się
p1 MR p1
MR
W konsekwencji cena spada do poziomu, który zapewnia poszczególnym firmom
W konsekwencji cena spada do poziomu, który zapewnia poszczególnym firmom
poziomu,
poziomu,
zerowy zysk.
TP Q
W modelu konkurenci doskonałej w długim okresie równowaga występuje w sytuacji gdy p=LRAC, oznacza to
ępuje w sytuacji gdy p=LRAC, oznacza to że zysk nadzwyczajny wynosi 0
www.umcs.lublin.pl