psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
motywacja to
motywacja to
motywacja
motywacja
wewnętrzny popęd
mechanizm odpowiedzialny za:
mechanizm odpowiedzialny za:
mechanizm odpowiedzialny za:
mechanizm odpowiedzialny za:
kombinacja różnych elementów:
kombinacja różnych elementów:
świadomych i nieuświadomionych
uruchomienie
fizjologicznych
podtrzymanie
intelektualnych
motywacja
motywacja
motywacja
motywacja
emocjonalnych
emocjonalnych
zakończenie
zakończenie
społecznych
zachowania
zachowania
które są ze sobą powiązane
i wzajemnie na siebie wpływają
podtrzymanie zachowania
podtrzymanie zachowania
uruchomienie zachowania zakończenie zachowania
uruchomienie zachowania zakończenie zachowania
faza przeddecyzyjna
faza przeddecyzyjna
dokonywanie wyboru pomiędzy
pragnieniami
pragnieniami
komponent wartości
komponent wartości
przyczyny zakończenia
przyczyny zakończenia
przyczyny zakończenia
przyczyny zakończenia
faza kończy się decyzją co będę robił
dlaczego chce to robić, dlaczego to robię
informacja ze strony innych 
faza przeddziałaniowa
faza przeddziałaniowa
komponent możliwości
wystarczy, jest dobrze
planowanie zachowania  kiedy, gdzie, jak,
w jakim stopniu jestem w stanie to zrobić
nasycenie się jednorodną
jak długo
komponent afektu stymulacją
komponent afektu stymulacją
faza wykonaniowa
faza wykonaniowa
faza wykonaniowa
faza wykonaniowa
jakie emocje wzbudza we mnie
rozpoczyna się wraz z początkiem
subiektywne poczucie  wszystko
założony wynik i zakładane realizacji planu
jest na swoim miejscu
działanie
faza podziałaniowa
faza podziałaniowa
ewaluacja wyniku
1
psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
powstawanie działania
powstawanie działania
pod wpływem celu mechanizmy motywacji afekt  podstawa motywacji
pod wpływem celu mechanizmy motywacji afekt  podstawa motywacji
cel
cel
cel
cel
pobudzenie emocjonalne
pobudzenie emocjonalne
pobudzenie emocjonalne 
pobudzenie emocjonalne 
procesy afektywne
chwilowy stan organizmu,
charakteryzujący się:
procesy poznawcze
osiągnięcie
osiągnięcie
działanie
działanie
energetyzacją somatyczną
celu
celu
celu kierunek, wysiłek
celu kierunek, wysiłek
wytrwałość, strategia
zmianami świadomości
zwężenie pola
pobudzenie - wykonanie
pobudzenie - wykonanie
afekt  podstawa motywacji stany motywacyjne
afekt  podstawa motywacji stany motywacyjne
zadania trudne
zadania trudne
zadania łatwe
zadania łatwe
zadania łatwe
zadania łatwe
dobre
dobre
dobre
dobre
różnicują poszukiwanie pobudzenia
różnicują poszukiwanie pobudzenia
różnicują poszukiwanie pobudzenia
różnicują poszukiwanie pobudzenia
pobudzenie wprowadza w stan
pobudzenie wprowadza w stan
ułatwiający zachowania
teliczny
teliczny
adaptacyjne
parateliczny
parateliczny
wzrost efektywności
działania wraz ze wzrostem
działania wraz ze wzrostem
pobudzenia
złe
złe
do pewnego momentu?!
niskie wysokie
niskie wysokie
pobudzenie
pobudzenie
2
wykonanie
wykonanie
wykonanie
wykonanie
psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
procesy poznawcze
procesy poznawcze
stan teliczny
stan teliczny
stan parateliczny
stan parateliczny
 podstawa motywacji
 podstawa motywacji
pojawia się w sytuacji, gdy człowiek
pojawia się w sytuacji, gdy człowiek
wiąże się z nastawieniem na samą
wiąże się z nastawieniem na samą
wiąże się z nastawieniem na samą
wiąże się z nastawieniem na samą
ukierunkowany jest na realizację
ukierunkowany jest na realizację
ukierunkowany jest na realizację
ukierunkowany jest na realizację
ciekawość poznawcza
aktywność
aktywność
określonego celu
określonego celu
satysfakcjonujące jest działanie samo w
satysfakcjonujące jest działanie samo w oczekiwania
satysfakcja ze zbliżania się do, lub
satysfakcja ze zbliżania się do, lub
sobie
sobie
osiągnięcia celu
osiągnięcia celu
aspiracje
tym lepsze funkcjonowanie im poziom
tym lepsze funkcjonowanie im poziom
lepsze funkcjonowanie gdy poziom pobudzenia
lepsze funkcjonowanie gdy poziom pobudzenia
pobudzenia jest wyższy
pobudzenia jest wyższy
pobudzenia jest wyższy
pobudzenia jest wyższy
fantazje i marzenia
fantazje i marzenia
nie jest wysoki
nie jest wysoki
nie jest wysoki
nie jest wysoki
pobudzenie odbierane jest jako stan
pobudzenie odbierane jest jako stan
nadmierne pobudzenie utrudnia koncentrację
nadmierne pobudzenie utrudnia koncentrację
niezgodność poznawcza
przyjemny
przyjemny
na celu  odbierane jako lęk
na celu  odbierane jako lęk
poszukiwanie pobudzenia
poszukiwanie pobudzenia
unikanie pobudzenia
unikanie pobudzenia
oczekiwania
oczekiwania
aspiracje a fantazje
aspiracje a fantazje
ciekawość poznawcza
ciekawość poznawcza
sąd na temat wyniku działania
sąd na temat wyniku działania
sąd na temat wyniku upragnionego
sąd na temat wyniku upragnionego
przewidywania
przewidywania
przewidywania  co może się zdarzyć
przewidywania  co może się zdarzyć
gotowość reagowania (niski próg)
gotowość reagowania (niski próg)
marzenie lub fantazja
sytuacje losowe
na wszelkie zmiany i innowacje
nie musi zakładać zachowań własnych
oczekiwania
oczekiwania  spodziewam się, że
sytuacyjna
sytuacyjna
aspiracje
konsekwencją mojego działania
reakcja na zmianę  nowość
oparty na działaniach
oparty na działaniach
będzie to lub to
będzie to lub to
dyspozycyjna
dyspozycyjna
dyspozycyjna
dyspozycyjna
własnych
sytuacje sprawnościowe
właściwość osoby
im wyższe oczekiwania tym wyższa
im wyższe oczekiwania tym wyższa
motywacja
motywacja
3
psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
niezgodność poznawcza typy niezgodności poznawczej
niezgodność poznawcza typy niezgodności poznawczej
aspiracje a motywacja
aspiracje a motywacja
każda sytuacja, w której występuje niezgodność między dwiema informacjami
niezgodność pomiędzy danymi napływającymi
niezgodność pomiędzy danymi napływającymi
aspiracje uruchamiają motywację gdy:
aspiracje uruchamiają motywację gdy:
poznawczymi, jest z
ródłem przykrości
niezgodność między informacjami
dotyczą sytuacji sprawnościowych, w
tendencja do usunięcia niezgodności jest struktury poznawczej (np. przekonaniami)
których wynik zależy od wykonania
tym większa im: a informacjami napływającymi z otoczenia
określonych działań
większa jest niezgodność
niezgodność między dwiema
wyobrażenia zostaną
wyobrażenia zostaną
ważniejsze są dane poznawcze pozostające
ważniejsze są dane poznawcze pozostające
różnymi informacjami
różnymi informacjami
przekształcone na cele
w niezgodzie
struktury poznawczej
trudniejsza do usunięcia, czyli
dłużej trwająca jest niezgodność
znaczenie motywacji
znaczenie motywacji
typy motywacji - I motywacja osiągnięć
typy motywacji - I motywacja osiągnięć
sukces zaczyna się od przygotowania
tendencja do osiągania i przekraczania
tendencja do osiągania i przekraczania
motywacja osiągnięć
motywacja osiągnięć
motywacja osiągnięć
motywacja osiągnięć
przygotowanie zależy od motywacji
przygotowanie zależy od motywacji
standardów doskonałości
motywacja unikania porażki
motywacja unikania porażki
motywacja: zdolność do ciężkiej pracy
związana z odczuwaniem
w obliczu zmęczenia, bólu, znudzenia
pozytywnych emocji w sytuacjach
i pragnienia by robić coś innego
zadaniowych
zadaniowych
podstawa każdego wysiłku
sytuacje zadaniowe spostrzegane jako
motywacja winna być pierwszym
wyzwanie
etapem przygotowania
4
psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
zasada
zasada
motywacja unikania porażki typy motywacji - II
motywacja unikania porażki typy motywacji - II
przywracania
przywracania
monitorowanie stanu
wewnętrznego
równowagi
równowagi
tendencja do podejmowania
tendencja do podejmowania
przywracanie równowagi
przywracanie równowagi
czy stan jest optymalny? tak zatrzymanie działania
zadań nie po to aby osiągnąć
sukces, lecz aby nie ponieść zaburzanie równowagi
nie
klęski
wzbudzenie motywacji
do przywrócenia równowagi
działanie
motywacja negatywna
motywacja negatywna
tradycyjny schemat motywowania:
tradycyjny schemat motywowania:
zasada zaburzania równowagi
zasada zaburzania równowagi
opiera się na obawie, która pobudza do pracy przez
stwarzanie poczucia zagrożenia:
kontrola zewnętrzna
 groz
ba utraty części nagrody w razie gorszego wykonania zadań
motywacja hedonistyczna
motywacja hedonistyczna
 zagrożenie naganą
zagrożenie naganą
(dyscyplina)
(dyscyplina)
 obniżenie uznania
 przesunięcie do pracy mniej nagradzanej, czy o mniejszym prestiżu
poszukiwanie nowości
wpływ ujemnych bodz
ców na postawę ucznia jest wyraz
ny,
gdyż:
automatycznie rozwinięta
motywacja kompetencji
 poczucie zagrożenia pozwala stosunkowo łatwo uruchomić silniejsze
dążenia i wyzwolić więcej energii
dążenia i wyzwolić więcej energii
wewnętrzna kontrola
wewnętrzna kontrola
 jest mniej kosztowny, gdyż łatwiej jest uczniowi coś zabrać lub
potrzeba kontroli
potrzeba kontroli
zagrozić utratą już posiadanych korzyści, niż stworzyć nadzieję
otrzymania czegoś
uczeń jest nastawiony na to, aby jak najmniej stracić lub
postawa wyczekująca minimalizować przykrości
5
psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
warunki skuteczność kary
warunki skuteczność kary
warunki skuteczności nagrody
warunki skuteczności nagrody
kara musi być spostrzegana przez
kontrolowany musi potrzebować albo pragnąć
kontrolowanego jako rzeczywiście
czegoś tak bardzo, by chciał poddać się kontroli
czegoś tak bardzo, by chciał poddać się kontroli
ograniczająca, szkodliwa, niechciana
ograniczająca, szkodliwa, niechciana
oferowana nagroda musi zaspokajać jakąś
musi budzić odrazę na tyle mocno, by to
kto nagradza wszystkich
kto nagradza wszystkich
prowadziło do eliminacji niepożądanego potrzebę
zachowania
kontrolowany musi być uzależniony od
krzywdzi najlepszych
krzywdzi najlepszych
motywowany musi być w sytuacji, która
kontrolującego
uniemożliwia mu uniknięcie kary
uniemożliwia mu uniknięcie kary
motywujący może obiecać nagrodę
motywujący może obiecać nagrodę
motywujący może obiecać nagrodę
motywujący może obiecać nagrodę
musi znajdować się w układzie,
pod warunkiem, że kontrolowany
w którym kontrolujący może pod warunkiem, że kontrolowany
pozbawić go czegoś, czego on nie
zrobi to, czego od niego oczekuje
zrobi to, czego od niego oczekuje
uzyska inną drogą
efekty motywacji tradycyjnej
efekty motywacji tradycyjnej
nowoczesny schemat motywowania:
nowoczesny schemat motywowania:
kary czy nagrody?
kary czy nagrody?
mogą zagwarantować
znaczna osobista wolność
 obecność ucznia w szkole  nawet mimo ewidentnej
niezasłużone nagrody
niezasłużone nagrody
choroby
choroby
własny wybór, własne decyzje
własny wybór, własne decyzje
i niesprawiedliwe, mocne kary mogą
 spełnianie wymogów formalnych  punktualność,
zdyscyplinowanie
wyrządzić wiele zła
 zgodne z oczekiwaniami nauczyciela realizowanie
powierzonych zadań
zarówno nagroda jak i kara
 współudział w decydowaniu
nie zapewnią jednak
stanowią subtelne środki
 że uczeń zechce uruchomić cały swój potencjał
 że uczeń zechce uruchomić cały swój potencjał
oddziaływania, trzeba więc pamiętać
oddziaływania, trzeba więc pamiętać
intelektualny
o tym, że z
le zastosowane mogą
 wykorzysta wszystkie  nawet te nie uświadamiane
możliwości, kontakty, przedsiębiorczość
wyrządzić niepowetowane szkody
samodyscyplina
 jeżeli okaże się to potrzebne, zrezygnuje z wolnego czasu,
dla realizacji celów, jakie stoją przed nim
6
psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
fazy procesu motywowania
fazy procesu motywowania
cel oddziaływania motywacyjnego
cel oddziaływania motywacyjnego
wyzwolenie twórczego potencjału zapewnienie tzw. czynników higieny
wyzwolenie twórczego potencjału zapewnienie tzw. czynników higieny 
eliminują niezadowolenie
eliminują niezadowolenie
celu tego nie uda się osiągnąć, oddziałując
celu tego nie uda się osiągnąć, oddziałując
niezadowolenie
niezadowolenie
niezadowolenie
niezadowolenie
 bezpieczna nauka
na ludzi za pomocą tradycyjnych metod:
 właściwe stosunki międzyludzkie
typu dyrektywnego:
vs
vs
 możliwy do zaakceptowania styl kierowania
polecenia, rozkazy, limity
umożliwienie satysfakcji z nauki 
umożliwienie satysfakcji z nauki 
zadowolenie
zadowolenie
zadowolenie
zadowolenie
oddziaływanie poprzez stwarzanie
oddziaływanie poprzez stwarzanie
autentyczne zaangażowanie ucznia
autentyczne zaangażowanie ucznia
zagrożenia  kary, groz
ba zwolnienia
 wzbogacenie treści nauki
typu perswazyjnego
 wyrażanie uznania
partycypacja w decyzjach, udział
 stwarzanie perspektywy rozwoju
w negocjacjach
motywacja czy manipulacja? motywowanie bez manipulacji
motywacja czy manipulacja? motywowanie bez manipulacji
cechy konstruktywnych wskazówek
cechy konstruktywnych wskazówek
inspirowanie uczniów,
inspirowanie uczniów,
manipulacja 
manipulacja nakłanianie ludzi, żeby
opisowe, a nie oceniające
robili to, co jest najlepsze dla
robili to, co jest najlepsze dla
by próbowali osiągnąć osobiste cele,
by próbowali osiągnąć osobiste cele,
by próbowali osiągnąć osobiste cele,
by próbowali osiągnąć osobiste cele,
konkretne, a nie ogólne
manipulującego
realizowali cele szkoły
realizowali cele szkoły
ukierunkowane na zachowanie
inspirowanie -
inspirowanie - wytyczanie
motywowanie uczniów to nie
nie:
wyrażone w odpowiednim czasie
celów korzystnych dla obu stron,
 szczegółowy przydział zadań
zrozumiałe
łączenie wysiłków w skutecznym,
 ścisły nadzór
 ścisły nadzór
wysoce moralnym partnerstwie, by te
wysoce moralnym partnerstwie, by te
wyrażone osobiście
wyrażone osobiście
 egzekwowanie
wspólne cele osiągnąć
oparte na zaobserwowanym wcześniej
motywowanie dokonuje się poprzez:
zachowaniu
inspirowanie stanowi istotę współczesnej
inspirowanie stanowi istotę współczesnej  harmonizację celów
wyważone
funkcji motywacyjnej nauczyciela
funkcji motywacyjnej nauczyciela  partycypację
7
psychologia ogólna i społeczne; dr Małgorzata Lipowska 2008-12-23
dlaczego niektóre pochwały
dlaczego niektóre pochwały
zasady konstruktywnej krytyki
zasady konstruktywnej krytyki
doświadczenie a pochwały
doświadczenie a pochwały
są lepsze od innych?
są lepsze od innych?
sprawdz
sytuację  czy jest powód
początkującego ucznia chwalimy nieprawidłowej pracy
początkującego ucznia chwalimy nieprawidłowej pracy
początkującego ucznia
początkującego ucznia
konkretność
konkretność
konkretność
konkretność
za zadania wykonane dość dobrze
dość dobrze
nie gań tych, co się uczą
konkretne terminy opisowe
powiedz, co uczeń zrobił dobrze
gań zawsze w cztery oczy
powiedz, jak zachowanie ucznia wpłynęło na jego
doświadczonego ucznia
doświadczonego ucznia
krytykuj zachowanie, a nie osobę
funkcjonowanie w szkole
chwalimy za zadania wykonane idealnie
idealnie
udzielaj nagany natychmiast, jeśli jest to
udzielaj nagany natychmiast, jeśli jest to
czas
czas
czas
czas
możliwe
nie  chomikuj informacji
gdy doświadczony uczeń otrzymuje nowe
doświadczony uczeń
nie kolekcjonuj nagan
szczerość
szczerość
zadanie  staje się początkującym uczniem
początkującym uczniem
nie wracaj do przestarzałych spraw
odczekaj chwilę, by uczeń odczuł twoją szczerość
zasady motywowania zasady motywowania zasady motywowania
zasady motywowania zasady motywowania zasady motywowania
nie należy obniżać wymagań:
nie należy obniżać wymagań:
nie należy obniżać wymagań:
nie należy obniżać wymagań:
nigdy nie należy akceptować prac
nigdy nie należy akceptować prac
nie akceptować prac
nie akceptować prac
nigdy nie należy mówić:
nigdy nie należy mówić:
wykonanych poniżej możliwości
poniżej możliwości
zbyt niskie oczekiwania mają
"  Dam ci coś łatwego
najbardziej demoralizujący
demoralizujący
po prostu oddawać je mówiąc
należy mówić:
charakter
charakter
prawdę
"  Ty umiesz to zrobić, tylko jeszcze
"  Ty umiesz to zrobić, tylko jeszcze
"  Ty umiesz to zrobić, tylko jeszcze
"  Ty umiesz to zrobić, tylko jeszcze
lepiej zbyt wiele
lepiej zbyt wiele
lepiej oczekiwać zbyt wiele niż
lepiej oczekiwać zbyt wiele niż
  Wiem, że możesz zrobić to lepiej .
  Wiem, że możesz zrobić to lepiej .
o tym nie wiesz
o tym nie wiesz
zbyt mało
" zacząć razem szukać jak to zrobić
8