psychologia ogólna i społeczna; dr Małgorzata Lipowska 2008-11-23
ograniczenia
podstawowe kierunki psychologii USA, rok 1963
podstawowe kierunki psychologii USA, rok 1963
psychoanalizy behawioryzmu
irracjonalizm redukcjonizm
" psychoanaliza Gordon Allport
" psychoanaliza Gordon Allport
Charlotte B�hler
trzecia siła
trzecia siła
" behawioryzm
George Kelly
psychologia humanistyczna
psychologia humanistyczna
Carl Rogers
" humanistyczna twórczość autonomia
" humanistyczna twórczość autonomia
miłość
Amerykańskie Towarzystwo
Amerykańskie Towarzystwo tożsamość
" poznawcza
Ja odpowiedzialność
Psychologii Humanistycznej
Psychologii Humanistycznej
obiektywność zdrowie psychiczne
założenia
założenia
główna idea
główna idea
sześć podstawowych postulatów:
sześć podstawowych postulatów:
psychologii humanistycznej
psychologii humanistycznej
możliwość wyjścia poza ograniczenia
upodmiotowienie sytuacji badawczej ( my )
człowiek to nie suma elementów
człowiek to nie suma elementów
behawiorystycznego i psychoanalitycznego dialog zamiast manipulacja, ponieważ w każdej
behawiorystycznego i psychoanalitycznego dialog zamiast manipulacja, ponieważ w każdej
składowych
sytuacji badawczej ludzie mogą przejawiać odmienne
wyjaśniania aspiracji człowieka
unikalna natura człowieka wyraża się właściwości
konieczność wniknięcia w światopogląd,
konieczność wniknięcia w światopogląd,
komunikacja
poprzez jego bycie w związku z innymi
by móc "ujrzeć świat człowieka jego oczami"
by móc "ujrzeć świat człowieka jego oczami"
łączenie nauki z praktyką (psychoterapia)
łączenie nauki z praktyką (psychoterapia)
człowiek jest samoświadomy
człowiek jest samoświadomy
na potrzeby dalszego rozwijania odpowiedzialności,
na potrzeby dalszego rozwijania odpowiedzialności, uwzględniane perspektywy badanego
człowiek ma możliwość wyboru
odwołanie się do empatii jako najbardziej
wyboru samo tworzenia się, autonomii, i tożsamości
wyboru samo tworzenia się, autonomii, i tożsamości
człowiek jest bytem intencjonalnym
efektywnego kanału komunikacyjnego
1
psychologia ogólna i społeczna; dr Małgorzata Lipowska 2008-11-23
człowiek  podmiot autonomiczny
człowiek  podmiot autonomiczny
rozumienie:
rozumienie:
główni przedstawiciele:
główni przedstawiciele:
przejawia postawę badawczą wobec rzeczywistości
dotyczy przedmiotów związanych z
życiem duchowym człowieka
życiem duchowym człowieka
obserwuje
Carl Rogers
polega na uświadamianiu sobie stosunku
przewiduje
(stosunków), który wyznacza sens tego,
Abraham Maslow
planuje
co się rozumie
wnioskuje
wnioskuje
jest stanem nacechowanym możnością
jest stanem nacechowanym możnością
zgodnie z posiadaną wiedzą
odtwarzania lub stosowania w innych
przystosowuje się do świata i kształtuje go
warunkach przedmiotu podlegającego
rozumieniu
organizm
organizm
Carl Rogers
Carl Rogers
umiejscowienie wszelkiego
konstrukty teoretyczne o podstawowym
konstrukty teoretyczne o podstawowym
doświadczenia
doświadczenia
znaczeniu, stanowiące podwalinę całej
znaczeniu, stanowiące podwalinę całej
znaczeniu, stanowiące podwalinę całej
znaczeniu, stanowiące podwalinę całej
doświadczenie obejmuje wszystko to, co
Carl Rogers
Carl Rogers
teorii:
teorii: dzieje się w obrębie organizmu w
każdym momencie i jest potencjalnie
(1902 - 1987)
(1902 - 1987)
dostępne świadomości
 organizm
całość doświadczenia tworzy pole
całość doświadczenia tworzy pole
fenomenologiczne, które stanowi
 ja
indywidualny układ odniesienia, znany
jedynie samej jednostce
2
psychologia ogólna i społeczna; dr Małgorzata Lipowska 2008-11-23
autopercepcja
autopercepcja
pojęcie  ja
pojęcie  ja
rozwój pojęcia  ja
rozwój pojęcia  ja
część pola fenomenologicznego
oddzielne  ja od innych ludzi
oddzielne  ja od innych ludzi
autopercepcja
stopniowo wyodrębniająca się z całości
stopniowo wyodrębniająca się z całości
i obiektów fizycznych
i obiektów fizycznych
i obiektów fizycznych
i obiektów fizycznych
 ja czy obraz  ja to zorganizowana
samoświadomość
sensoryczne wyodrębnienie cielesnego  ja
spójną postać pojęciową,
w opozycji do niecielesnego  ja  3 mc
 ja składa się ze:
uczenie się występowania zgodności
 spostrzeganych własności  ja , czyli
 spostrzeganych własności  ja , czyli
pomiędzy ruchem ciała a zmianami w
pomiędzy ruchem ciała a zmianami w
samego siebie
otoczeniu, jakie on wywołuje
 spostrzeganych relacji między  ja a
poczucie stałości obiektów i ludzi bez
innymi
względu na zmianę sytuacji  10-16 mc
samoświadomość
samoświadomość
terapia skoncentrowana na kliencie
terapia skoncentrowana na kliencie
organizm a  ja
organizm a  ja
(nie: pacjencie)
(nie: pacjencie)
zdolność traktowania  ja jako podmiotu
traktowania  ja jako podmiotu
jeśli doświadczenia jakiejś osoby,
powstaje w wieku około 15 miesięcy
około 15 miesięcy
wyraża się poprzez: tworzące jej  ja odzwierciedlają
wyraża się poprzez: tworzące jej  ja odzwierciedlają
dylemat: mógłbym  powinienem
rozpoznawanie siebie w lustrze
rozpoznawanie siebie w lustrze
wiernie doświadczenia organizmu, to
podstawowa potrzeba: uznania
(12-24 m.ż.)
(12-24 m.ż.)
osobę tą możemy określić jako
zaimki
zaimki podkreślające odrębność,
dążenie do aktualizacji, jako potrzeba
przystosowaną, dojrzałą i
dziecięcy negatywizm,
negatywizm
rozwoju i wzrostu, stania się dojrzałą i
funkcjonującą w sposób pełny
funkcjonującą w sposób pełny
odczuwanie dumy,
odczuwanie dumy,
odczuwanie dumy,
odczuwanie dumy,
zdrową istotą ludzką
zdrową istotą ludzką
niezgodność między ja a organizmem
wstydu, zakłopotania
wstydu, zakłopotania
 ja   ja idealne
nazywanie siebie
nazywanie siebie prowadzi do poczucia zagrożenia i
po imieniu (21-24 m.ż.)
po imieniu (21-24 m.ż.)
niepokoju
3
psychologia ogólna i społeczna; dr Małgorzata Lipowska 2008-11-23
terapia Klienta informacje w obrębie
terapia Klienta informacje w obrębie
samoocena
samoocena
POJ
CIA JA
POJ
CIA JA
 ułatwiający (nie terapeuta)
uogólniona postawa ewaluatywna
uogólniona postawa ewaluatywna
uogólniona postawa ewaluatywna
uogólniona postawa ewaluatywna
stwarza ciepło, pełną akceptację i atmosferę
stwarza ciepło, pełną akceptację i atmosferę
wyobrażenia sądy
wyobrażenia sądy
w stosunku do samego siebie,
w stosunku do samego siebie,
uzyskuje siłę i motywację do radzenia
wpływa na nastrój,
standardy
standardy
sobie. jego problemów i osiągnięcie
samooceny samoopisy
samooceny samoopisy
modyfikuje zachowania
osobiste
osobiste
wglądu, co ułatwia rozpoznanie
własnych słabych i mocnych stron wywiera silny wpływ na pewien zakres
własnych słabych i mocnych stron wywiera silny wpływ na pewien zakres
w kulturze europejskiej najważniejszym
zachowań osobistych i społecznych
składnikiem obrazu własnej osoby są sądy
sądy
wzrost samooceny
w obrębie sądów dominują samoopisy
samoopisy
samowiedza
samowiedza
kształtowanie się samooceny
kształtowanie się samooceny
zakres pojęcia świadomości
zakres pojęcia świadomości
zespół przekonań i wartości odnoszących
czynniki:
czynniki:
się do własnego funkcjonowania
się do własnego funkcjonowania
opinie i oceny, jakie jednostka
osobistego jednostki
o sobie słyszy
wiedza świadomość
odnoszone sukcesy i doznawane samoocena
psychologiczne pojęcie własnego "ja"
o sobie siebie
niepowodzenia
niepowodzenia
z cechami charakterystycznymi,
porównywanie siebie z innymi
które wpływają na myślenie,
uczucia i działanie
4
psychologia ogólna i społeczna; dr Małgorzata Lipowska 2008-11-23
integracyjna funkcja
integracyjna funkcja
rodzaje samooceny
rodzaje samooceny
podział samooceny
podział samooceny
samoświadomości
samoświadomości
samoocena
środowisko
środowisko
samoocena
samoocena
samoocena
samoocena
realna idealna
realna idealna
wysoka niska
stabilna niestabilna
samoświadomość
samoświadomość
stabilna niestabilna
pozytywna negatywna
adekwatna nieadekwatna nieukształtowana zmienna
adekwatna nieadekwatna nieukształtowana zmienna
pewna zagrożona
adekwatna nieadekwatna
zawyżona zaniżona
osobowość zachowanie
kształtowanie się  samooceny warunków
kształtowanie się  samooceny warunków
postawy w stosunku do  ja
postawy w stosunku do  ja
osobistych i jej wpływ na poziom aspiracji
osobistych i jej wpływ na poziom aspiracji
postawa samoakceptacji
oceny innych ludzi
zaufanie i wiara we własne siły
sukcesy i standardy
dotyczące wyników
dotyczące wyników
niepowodzenia grupowe
niepowodzenia grupowe
umiejętność wykorzystywania swoich
umiejętność wykorzystywania swoich
działania
potencjalnych możliwości
Abraham Maslow
Abraham Maslow
werbalizacja
umiejętność korygowania swojego zachowania pod
oceny
wpływem krytyki innych
samoocena (1908-1970)
(1908-1970)
poziom
optymalna zbieżność między
warunków
aspiracji
osobistych
osobistych
 ja realnym i  ja idealnym
 ja realnym i  ja idealnym
percepcja
percepcja
objawów
werbalizacja
warunków
oceny postawa samoodtrącenia
osobistych
nieufność do samego siebie
oceny innych ludzi
warunki procesy
dotyczące warunków poczucie niższości
osobiste motywacji
osobistych
braku plastyczności w postępowaniu
5
psychologia ogólna i społeczna; dr Małgorzata Lipowska 2008-11-23
potrzeby fizjologiczne
potrzeby fizjologiczne
potrzeba psychiczna  motyw
potrzeba psychiczna  motyw
hierarchia
hierarchia
gdy nie są zaspokojone, dominują nad
gdy nie są zaspokojone, dominują nad
potrzeb wg
potrzeb wg
stan
stan osoby doznającej poczucie
wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je
wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je
wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je
wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je
niespełnienia (napięcie motywacyjne), Maslowa
niespełnienia (napięcie motywacyjne), Maslowa
Maslowa
Maslowa
samourzeczywistnienia
samourzeczywistnienia
na dalszy plan i decydują
na dalszy plan i decydują
czyli frustrację potrzeb,
o przebiegu zachowania człowieka
o przebiegu zachowania człowieka
szacunku
szacunku
działa jako czynnik motywujący
działa jako czynnik motywujący
jedzenia
skłania jednostkę do aktywności, które
przynależności
przynależności
odpoczynku
odpoczynku
mogą tę potrzebę zaspokoić
mogą tę potrzebę zaspokoić
bezpieczeństwa
bezpieczeństwa
przyjemnych doznań zmysłowych
z potrzebami wiąże się pozytywna lub
negatywna charakterystyka afektywna fizjologiczne
charakterystyka afektywna fizjologiczne
seksualne
potrzeby bezpieczeństwa
potrzeby bezpieczeństwa
potrzeby przynależności i miłości
potrzeby przynależności i miłości
potrzeby szacunku i uznania
potrzeby szacunku i uznania
pobudzają do działania, zapewniając ich zaspokojenie rzutuje na sposób
pobudzają do działania, zapewniając ich zaspokojenie rzutuje na sposób
nienaruszalność, ujawniają się gdy
nienaruszalność, ujawniają się gdy
nienaruszalność, ujawniają się gdy
nienaruszalność, ujawniają się gdy
widzenia świata,
widzenia świata,
widzenia świata,
widzenia świata,
potęgi
potęgi
dotychczasowe nawyki okazują się mało
dotychczasowe nawyki okazują się mało
akceptacja
przydatne
przydatne
wyczynu
afirmacji
wyrażają się unikaniem, tego, co może
wolności
przynieść śmierć lub cierpienie;
miłości
respektu i uznania innych
potrzeba zależności,
potrzeba zależności,
bycia kochanym
bycia kochanym
dobrego statusu społecznego
dobrego statusu społecznego
potrzeba opieki i oparcia,
występują w dążeniach do
występują w dążeniach do
potrzeba braku lęku,
sławy
przezwyciężenia osamotnienia, alienacji
przezwyciężenia osamotnienia, alienacji
potrzeba ładu,
dominacji
6
psychologia ogólna i społeczna; dr Małgorzata Lipowska 2008-11-23
potrzeba samourzeczywistnienia potrzeby estetyczne
potrzeba samourzeczywistnienia potrzeby estetyczne
stałe dążenie osoby do realizacji
harmonii,
swojego potencjału i rozwijania hierarchia
hierarchia
wrodzonych talentów i
potrzeb
potrzeb
piękna
możliwości;
najbardziej podstawowa z
ludzkich potrzeb
hierarchia potrzeb
hierarchia potrzeb
potrzeby poznawcze potrzeba transcendencji
potrzeby poznawcze potrzeba transcendencji
im wyższa potrzeba, tym mniejsze ma znaczenie dla
biologicznego przetrwania, tym bardziej może być
opóz
niona jej gratyfikacja i tym łatwiej potrzeba ta na
opóz
niona jej gratyfikacja i tym łatwiej potrzeba ta na
trwałe zanika
trwałe zanika
najwyższy poziom,
wiedzy, życie na poziomie wyższych potrzeb oznacza większą
sprawność biologiczną, długowieczność, mniej chorób,
potwierdzanie istnienia istot
lepszy sen, apetyt
rozumienia,
wyższych wyższe potrzeby są subiektywnie odczuwane jako mniej
naglące
potrzeby duchowe
potrzeby duchowe
zaspokojenie wyższych potrzeb prowadzi do bardziej
zaspokojenie wyższych potrzeb prowadzi do bardziej
nowości
nowości
pożądanych subiektywnie rezultatów, tj. głębszego szczęścia,
większej pogody ducha i bogatszego życia wewnętrznego
osoby, które mają zaspokojone zarówno potrzeby niższe, jak
i wyższe, przypisują większą wartość potrzebom wyższym
dążenie do zaspokojenia i gratyfikacja wyższych potrzeb ma
pożądane konsekwencje społeczne
7