FARMAKOLOGIA  WYKA
AD 2
Leki układu przywspółczulnego
Autonomiczny układ nerwowy (AUN)
współczulny przywspółczulny
(adrenergiczny, sympatyczny, S) (cholinergiczny, parasympatyczny, PS)
układ nerwowy  walki i ucieczki układ nerwowy  odpoczynku i trawienia
somatyczny
(zależny od naszej woli)
! Anatomia komórki nerwowej:
1. perykarion = ciałko komórki nerwowej
- różnorodne kształty
- wypełnione neuroplazmą, czyli cytoplazmą komórki nerwowej
- występują mikrotubule i neurofilamenty odpowiedzialne za nadawanie odpowiedniego kształtu i pełniące
funkcje podporowo  ochronnÄ…
- na elementach cytoszkieletu zaczepione są również mitochondria i elementy odpowiedzialne za syntezę
związków odżywczych
- ciałka Niessla = tigroidy  skupienia siateczki sródplazmatycznej i rybosomów odpowiedzialne za syntezę
białek niezbędnych komórce, intensywny metabolizm
2. dendryty = wypustki dendrytyczne
- liczba zależna od komórki
- ilość jest podstawą do podziału komórek nerwowych
- odpowiedzialna za przenoszenie impulsów nerwowych z obwodu do ciała komórki
- zaopatrzone w synapsy (aksonalno-dendrytyczne)
3. aksony
- zazwyczaj pojedyncze wypustki osiągające długość do 1m
- bardzo często zaopatrzone w osłonkę mielinową, choć mogą jej nie posiadać (włókna bezrdzenne, nagie)
- odpowiedzialne za transport orto- i antydromowy
- na zakończeniach występują synapsy
- rozpoczynają się od wzgórku aksonu i przechodzą w odcinek początkowy aksonu
- niekiedy zawierają kolaterale (odgałęzienia boczne)
! Efekty aktywacji AUN:
narząd układ parasympatyczny układ sympatyczny
z
renica skurczone rozszerzone
ślinianki wzrost produkcji śliny spadek produkcji śliny
błona jamy ustnej i
wzrost produkcji śluzu spadek produkcji śluzu
nosowej
serce spadek częstości i siły skurczu wzrost częstości i siły skurczu
oskrzela skurcz mięśniówki, wzrost wydzielania rozkurcz mięśniówki, spadek wydzielania
wzrost wydzielania soku żołądkowego, wzrost spadek wydzielania soku żołądkowego, spadek
żołądek
motoryki, Å‚atwiejsze trawienie motoryki
jelito cienkie wzmożenie procesów trawienia zahamowanie trawienia
jelito grube wzrost wydzielania i perystaltyki spadek wydzielania i perystaltyki
wÄ…troba wzrost syntezy glikogenu wzrost przemiany glikogenu
nerki wzrost wydzielania moczu mniejsze wydzielanie moczu
rdzeń nadnerczy wzrost wydzielania adrenaliny i noradrenaliny
pęcherz moczowy rozkurcz zwieracza, skurcz wypieracza skurcz zwieracza, rozkurcz wypieracza
! Typy neuroprzekaz
ników:
! Synapsy:
żð acetylocholina (Ach)
- połączenia komórek nerwowych z druga komórką nerwową, z
żð aminy biogenne komórkÄ… mięśniowÄ… lub gruczoÅ‚owÄ…
- odpowiadają za komunikację komórek
üð adrenalina (epinefryna)
üð noradrenalina (norepinefryna)
Kolby końcowe (=synaptyczne)
üð dopamina
- występują na błonie komórkowej ciała neuronu i dendrytu
üð serotonina (5-HT)
- dzięki nim odbywa się przekazywanie impulsów z neuronów
üð histamina
- zlokalizowane są na zakończeniach błon
żð aminokwasy
- kolby końcowe pokryte są błoną presynaptyczną
üð glicyna (pobudza)
- wewnątrz znajdują się mitochondria i pęcherzyki synaptyczne
üð glutamina (pobudza)
(zawierajÄ… transmitery i modulatory chemiczne uwalniane do
üð GABA  kwas Å‚-aminomasÅ‚owy szczeliny i wiążące siÄ™ z receptorem)
- modulatory chemiczne odczepiają się od receptorów
(hamuje)
niezmienione
üð kwas asparginowy (pobudza)
- metabolizowane są na związki nieaktywne lub włączane do
żð rozpuszczalne gazy
wnętrza komórki
üð tlenek azotu (NO)
- ilość pęcherzyków synaptycznych jest wprost proporcjonalna
żð peptydy
do częstości przechodzenia impulsów nerwowych
üð breadykinina
üð cholecystokinina
Komórka nerwowa wydziela związki biologiczne czynne tj: (mogą
üð gastryna
być wydzielane również przez komórki wydzielana wewnętrznego)
üð angiotensyna II
a. transmitery synaptyczne
üð substancja P b. modulatory synaptyczne
üð ²-endorfiny
W zależności od budowy i sposobu działania wyróżnia się:
üð enkefaliny
a. synapsy chemiczne
üð kalcytonina
b. synapsy elektryczne
üð insulina
üð glukagon
Rodzaje synaps w zależności od lokalizacji błony postsynaptycznej:
üð somatostatyna
a. akso-dendryczne (dendryty)
üð prolaktyna
b. akso-somatyczne (ciała neuronu)
c. akso-aksnalne (akson)
! Acetylocholina:
żð neutransmiter uwalniany z zakoÅ„czeÅ„ neuronów przedzwojowych części przywspółczulnej i współczulnej
oraz z zakończeń neuronów zwojowych części przywspółczulnej
cytoplazma zakończeń nerwowych
acetylo-CoA + cholina acetylocholina + CoA
acetylotransferaza cholinowa
żð acetylo-CoA oraz acetylotransferaza cholinowa powstajÄ… w mitochondriach zakoÅ„czeÅ„ nerwowych; cholina
syntetyzowana jest w wątrobie, a następnie przechodzi do cytoplazmy neuronu cholinergicznego
! Losy acetylocholiny po uwolnieniu z części presynaptycznej synapsy:
üð poÅ‚Ä…czenie z receptorem w bÅ‚onie postsynaptycznej
üð inaktywacja enzymatyczna (rozkÅ‚ad do choliny i kwasu octowego)
üð poÅ‚Ä…czenie z receptorem w bÅ‚onie presynaptycznej
üð wchÅ‚anianie zwrotne ze szczeliny synaptycznej
! Receptory cholinergiczne:
Receptory cholinergiczne
nikotynowe (N) muskarynowe (M)
majÄ… charakter jonowy majÄ… charakter metabotropowy
N  nerwowe: zwoje autonomiczne, rdzeń kręgowy M  neurony OUN, neurony synaptyczne, pozazwojowe,
n 1
N  mięśniowe: płytka nerwowo-mięśniowa komórki okładzinowe żołądka
m
M  autoreceptory  miokardium, mięśnie gładkie,
2
niektóre neurony presynaptyczne, serce
M  komórki wydzielnicze, gruczołowe, mięśnie
3
gładkie narządów wewnętrznych wraz z naczyniami
krwionośnymi, oskrzela
receptory z kanałami jonowymi kontrolowanymi przez działanie receptora związane jest z białkiem G  reakcja
ligandy na bodziec jest dłuższa
blokowane przez związki zwiotczające mięśnie istnieje 5 rodzajów receptorów muskarynowych
szkieletowe podczas operacji związane z białkami regulacyjnymi, po pobudzeniu
działanie: kanały dla jonów sodowych receptora wyzwala się szereg reakcji metabolicznych
kontrolowanych przez białko G
! Efekty pobudzenia receptora muskarynowego:
Ach M
1
G PLC PIP IP Ä™!Ca2+
2 3
Ach M DAG Ä™!Ca2+ - fosforylacja
3
(-) białek
Ach M G CA aktywacja kanałów K+
2 i
“!cAMP
IP  trifosforan inozytolu, PIP  difosforan inozytolu, CA  kanały wapniowe, G, G  białka G, PLC  fosfolipaza C,
3 2 i
DAG - diacyloglicerol
żð acetylocholina dziaÅ‚ajÄ…c poprzez receptory muskarynowe M i M aktywuje biaÅ‚ko G zwiÄ…zane z fosfolipazÄ… C 
1 3
jest ona odpowiedzialna za powstawanie PIP (difosforanu inozytolu), z którego powstają dwa przekaz
niki II
2
rzędu  DAG oraz IP
3
üð IP oraz DAG powodujÄ… uwolnienie jonów wapniowych z zasobów siateczki endoplazmatycznej
3
żð acetylocholina dziaÅ‚ajÄ…c na receptory M zlokanlizowane głównie w sercu powoduje aktywacjÄ™ biaÅ‚ek
2
hamujących G  bezpośrednim skutkiem ich działania jest spadek poziomu cAMP, co z kolei powoduje
i
zahamowanie kanałów wapniowych i aktywację kanałów potasowych
Åšrodki parasympatykotoniczne (cholinomimetyki, cholinergiczne)
żð okreÅ›lenie  wywoÅ‚ujÄ… objawy podobne do pobudzenia ukÅ‚adu parasympatycznego
żð mechanizm dziaÅ‚ania:
üð pobudzenie oÅ›rodków parasympatycznych w mózgu
üð wzmożenie syntezy acetylocholiny
üð wzmożenie wydzielania acetylocholiny w zakoÅ„czeniach nerwowych (niektóre alkaloidy np.
pilokarpina)
üð najczęściej stosowane w praktyce:
żð bezpoÅ›rednio pobudzajÄ… receptory cholinergiczne (muskarynowe)
żð hamowanie rozkÅ‚adu acetylocholiny przez acetylocholinesterazÄ™ (dziaÅ‚anie poÅ›rednie,
hamowanie enzymatycznego rozkładu acetylocholiny, inhibitory acetylocholin esterazy)
! Objawy działania:
żð muskarynowe  wywoÅ‚ane przez pobudzenie receptorów cholinergicznych w ukÅ‚adzie parasympatycznym:
üð serce  zwolnienie akcji
üð mięśnie  wzmożenie kurczliwoÅ›ci
üð naczynia  rozszerzenie naczyÅ„ jamy brzusznej (przez NO)
üð gruczoÅ‚y  wzmożone wydzielanie
üð oko  skurcz zwieracza
üð ukÅ‚ad oddechowy  skurcz mięśni gÅ‚adkich oskrzeli, nasilenie wydzielania Å›luzu przez gruczoÅ‚y
oskrzelowe
żð nikotynowe  wywoÅ‚ane przez poczÄ…tkowe pobudzenie, a nastÄ™pnie porażenie receptora w zwojach i
zakończeniach mięśni poprzecznie prążkowanych
üð zwoje  pobudzenie, a nastÄ™pnie zahamowanie
üð mięśnie  skurcz
(receptory nikotynowe  w zwojach układu cholinergicznego i układu adrenergicznego  pobudzenie układu
przywspółczulnego i współczulnego)
! Wskazania:
dlaczego?
wskazanie
powodują lekki rozkurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych
stany skurczowe naczyń krwionośnych
stabilizują pracę serca, powodują spadek częstości i siły skurczu serca
częstoskurcz napadowy
gdy występują kłopoty z oddawaniem moczu, a także z trawieniem ze
atonia pooperacyjna p/pokarmowego i
względu na pobudzenie motoryki p/pokarmowego oraz skurcz wypieracza
pęcherza moczowego
pęcherza moczowego
powodują zwiększenie wydzielania śliny w jamie ustnej
nadmierna suchość w jamie ustnej
obniżają ciśnienie śródgałkowe
jaskra
dostarczenie większych ilości mediatorów dla układu przywspółcznego,
miastenia gravis (słabość mięśni, wzrost
zwiększenie siły mięśni
Ach-estrazy rozkładającej Ach)
zatrucia środkami parasympatykolitycznymi, lekami p/depresyjnymi (oprócz działania głównego wykazują
również działanie hamujące na układ przywspółczulny), lekami p/histaminowymi
! Stymulacja cholinergiczna:
żð dziaÅ‚anie bezpoÅ›rednie  agoniÅ›ci receptora  pobudzajÄ… ukÅ‚ad przywspółczulny poprzez interakcje z
receptorami:
üð muskarynowego
żð naturalne  alkaloidy: muskaryna, pilokarpina
żð syntetyczne  estry choliny: karbachol, betanechol, metacholina
üð nikotynowego
żð leki zwojowe
żð leki dziaÅ‚ajÄ…ce na zakoÅ„czenia nerwowo-mięśniowe
żð nikotyna (nie powoduje raka pÅ‚uc, przyczynÄ… nowotworu sÄ… inne substancje wystÄ™pujÄ…ce
w papierosach podczas spalania)
żð dziaÅ‚anie poÅ›rednie  inhibitory cholinoesterazy  hamujÄ… rozkÅ‚ad acetylocholiny (roÅ›nie jej ilość, w zwiÄ…zku z
czym większa ilość receptorów może zostać pobudzona)
üð nieodwracalne (gazy bojowe)
żð zwiÄ…zki fosforoorganiczne (owadobójcze, pestycydy, trucizny)
üð odwracalne (stosowane w lecznictwie)
żð fizostygmina (physostigminum salicylicum)
żð neostygmina (polstigminum)
żð pirydostygmina
żð edrofonium
żð ambenonium (Mytelase)
żð distigmina (Ubretid)
żð galantamina (Nivalin, Reminyl)
żð Å›rodki parasympatykotoniczne  pobudzajÄ… bezpoÅ›rednio receptory cholinergiczne
üð acetylocholina  agonista receptorów muskarynowych i nikotynowych; nie jest stosowana
samodzielnie, działa bardzo silnie, szybko i krótko
üð estry choliny  charakteryzuje siÄ™ odporniejszym dziaÅ‚aniem na acetylocholinesterazÄ™, sÄ…
hydrofilowe, słabo wchłaniają się z p/pokarmowego, z trudnością przenikają do ośrodkowego
układu nerwowego
żð metacholina (doÅ‚Ä…czenie grupy metylowej)  pobudza receptory muskarynowe
(podobnie, jak betanechol); działa dłużej i silniej od acetylocholiny na układ krążenia i
przewód pokarmowy
żð karbachol  (Carbachol, Isoptol® Carbachol, Miostat) pobudza zarówno receptory
muskarynowe, jak i nikotynowe; z Betanecholem działają głównie na p/pokarmowy
! Alkaloidy cholinomimetyczne pobudzajÄ…ce receptory muskarynowe:
żð muskaryna
üð wystÄ™puje w muchomorze sromotnikowym i plamistym, nie ma zastosowania w lecznictwie
üð posiada znaczenie toksyczne
żð pilokarpina (Fotil, Fotil forte, Pilocarpinum 2% krople, Pilogel, Isopto®Carpina)
üð alkaloid otrzymywany z liÅ›ci krzewu Pilocarpus jaborandi oraz syntetycznie
üð powoduje zwężenie z
renicy i zwiększenie odpływu płynu śródgałkowego, co prowadzi do
obniżenia ciśnienia śródgałkowego (leczenie jaskry)
! Zatrucie muskarynÄ…:
żð objawy zatrucia:
üð nadmierne wydzielanie Å›liny
üð nudnoÅ›ci i wymioty
üð bóle gÅ‚owy
üð zaburzenia widzenia
üð kolka jelitowa
üð skurcz oskrzeli
üð biegunki
üð bradykardia i spadek ciÅ›nienia tÄ™tniczego
üð drgawki
üð objawy wstrzÄ…su (w wyniku obniżonej pracy serca oraz odwodnienia organizmu)
üð halucynacje
żð leczenie:
üð domięśniowo siarczan atropiny (1-2mg), aż do pojawienia siÄ™ objawów atropinizacji blok
receptora muskarynowego przewaga układu parasympatycznego
üð atropina jest antagonistÄ… receptorów muskarynowych
üð objawy atropinizacji:
żð szerokie z
renice i zaburzenia akomodacji
żð suchość jamy ustnej i skóry
żð tachykardia i wzrost ciÅ›nienia tÄ™tniczego krwi
żð zaburzenia koordynacji i objawy pobudzenia ruchowego
! Środki parasymaptykotoniczne  działanie pośrednie:
AChE
acetylocholina cholina + kwas octowy odtranspotowywany przez krew
przenoszona do aksonu przez
transport aktywny
żð inhibitory cholinoesterazy (AChE)
üð odwracalne  tworzÄ…ce nietrwaÅ‚e poÅ‚Ä…czenia z enzymem
żð fizostygmina (physostigminum salicylicum)
żð neostygmina (polstigminum)
żð pirydostygmina (Brostagin, Mestino)
żð edrofonium  dziaÅ‚a b. krótko
żð ambenonium (Mytelase)
żð distigmina (Ubretid)
żð galantamina (Nivalin, Reminyl)  stosowany w chorobie Alzheimera
üð nieodwracalne  tworzÄ…ce trwaÅ‚e poÅ‚Ä…czenia z AChE
żð zwiÄ…zki fosforoorganiczne: zwiÄ…zki ochrony roÅ›lin, herbicydy, rodentycydy, fungicydy
żð gazy bojowe (tabun, sarin, soman)
! Objawy zatrucia zwiÄ…zkami fosforoorganicznym oraz ich leczenie:
żð objawy zatrucia (pobudzenie receptorów muskarynowych i nikotynowych)  receptory muskarynowe sÄ… o
wiele bardziej wrażliwe niż receptory nikotynowe
üð silne zwężenie z
renic
üð Å‚zawienie
üð wzmożone wydzielanie Å›luzu z nosa i Å›liny z jamy ustnej
üð bradykardia
üð bóle brzucha na skutek skurczu mięśni gÅ‚adkich jelit
üð drżenie mięśni szkieletowych
üð wzmożone napiÄ™cie mięśni szkieletowych
üð wzrost stężenia acetylocholiny w OUN
żð niepokój
żð bezsenność
żð bezwÅ‚ad ruchowy
żð drgawki kiniczno-toniczne
żð porażenie oddechowe
żð zapaść krążeniowa
żð leczenie:
üð podawanie atropiny oraz reaktywatorów acetylocholinesterazy:
żð obidoksym w przypadku podania zbyt wysokiej dawki dochodzi do inhibicji
żð pralidoksym enzymatycznej  pojawiajÄ… siÄ™ trzepotanie komór oraz ich migotanie
żð DAM
żð MINA
! Działanie niepożądane środków parasympatykomimetycznych:
żð nudnoÅ›ci żð Å›linotok żð biegunki
żð wymioty żð duszność żð rzadkoskurcz
! Przeciwwskazania do stosowania środków parasympatykomimetycznych:
dlaczego?
p/wskazanie
powodujÄ… skurcz oskrzeli, co zaostrza objawy choroby
dychawica oskrzelowa
powodujÄ… zaburzenie rytmu serca
rzadkoskurcz komorowy
bok przedsionkowo-komorowy
spadek ciśnienia tętniczego krwi wywoływany przez środki cholinergiczne
niewydolność wieńcowa
doprowadza do zaostrzenia objawów choroby
przeciwwskazane ze względu na wzrost wydzielania soków żołądkowych
choroba wrzodowa
skurcz mięśni gładkich oraz wzrost motoryki p/pokarmowego może
stany spastyczne p/pokarmowego i układu
powodować jeszcze silniejsze stany skurczowe
moczowego
zaostrzenie objawów choroby (w parkinsonizmie występuje niedobór
choroba Parkinsona
dopaminy, natomiast wysokie stężenie acetylocholiny)
przedsionkowe zaburzeni arytmu
nadczynność tarczycy
Åšrodki parasymaptykolityczne (cholinolityki)
żð okreÅ›lenie  porażajÄ…ce zakoÅ„czenia ukÅ‚adu parasympatycznego, co powoduje jego wyÅ‚Ä…czenie
żð mechanizm dziaÅ‚ania  antagonizm konkurencyjny z acetylocholinÄ… o dostÄ™p do receptorów cholinergicznych
(łączenie się z receptorami) = antagoniści receptora muskarynowego
! Objawy działania środków parasympatykolitycznych:
żð zwolnione opróżnianie żoÅ‚Ä…dka, spadek kurczliwoÅ›ci mięśni jelita cienkiego i okrężnicy zaparcia
żð serce  wzrost ciÅ›nienia tÄ™tniczego krwi
żð naczynia krwionoÅ›ne  skurcz
żð mięśnie  spadek napiÄ™cia mięśni poprzecznie prążkowanych
żð gruczoÅ‚y  spadek wydzielania Å›luzu oraz Å›liny
żð oko  rozszerzenie z
renicy, wzrost ciśnienia śródgałkowego (światłowstręt), zaburzenia akomodacji
żð znieczulajÄ…co miejscowo
żð kuraropodobne
żð oÅ›rodkowe
üð pobudzajÄ… (atropina)
üð depresyjnie (skopolamina)
! Wskazania do stosowania środków cholinolitycznych:
żð w anestezjologii w celu zahamowania odruchowego zatrzymana czynnoÅ›ciowego serca i spadku wydzielania
śluzu w drogach oddechowych
żð w zwalczaniu rzadkoskurczu po dÅ‚ugim podawaniu glikozydów nasercowych i leków blokujÄ…cych receptory ²-
adrenergiczne
żð w chorobie wrzodowej żoÅ‚Ä…dka i dwunastnicy w celu zmniejszenie wydzielania soku żoÅ‚Ä…dkowego (atropina +
sole bromu; działa na receptory M )
1
żð w stanach skurczowych jelit, dróg żółciowych i moczowodów jako leki spazmolityczne (atropina +
papaweryna + metamizol  święta trójca )
żð w leczeniu dychawicy oskrzelowej
żð w okulistyce w celach diagnostycznych (rozszerzenie z
renic, w badaniach dna oka, w zapaleniu tęczówki)
żð w leczeniu choroby Parkinsona (zmniejszenie objawów o charakterze pobudzenia)
żð w psychiatrii
żð w zwalczaniu objawów niepożądanych ze strony ukÅ‚adu przywspółczulnego po podaniu morfiny
! Podział leków cholinolitycznych:
żð preparaty pochodzenia naturalnego (dziaÅ‚anie oÅ›rodkowe i obwodowe)
üð atropina (Atropinum sulfuricum, Bellapan)
üð skopolamina (Hyosagna, Scopolaminum hydrobromidum)
żð leki syntetyczne  dziaÅ‚ajÄ… obwodowo
üð pochodne IV-rzÄ™dowe (posiadajÄ… Å‚adunek dodatni, co sprawia, że sÄ… sÅ‚abo wchÅ‚aniane w OUN,
wykazują działanie wyłącznie obwodowe)
żð butyloskopolamina (Buscoliryn, Buscopan, Scopolan) w stanach skurczowych
żð Metyloskopolamina p/pokarmowego
żð homatropina  w okulistyce w okulistyce, w diagnostyce
żð tropicamid (Tropicamidum)  krople do oczu
żð ipratropium (*Atrovent)  w dychawicy oskrzelowej
üð pochodne III-rzÄ™dowe (nie zawierajÄ… Å‚adunku, sÄ… bardziej litofilne, wykazujÄ… dziaÅ‚anie zarówno
ośrodkowe, jak i obwodowe)
żð benzotropina (Cogentil) stosowane w terapii choroby Parkinsona ze wzglÄ™du na
żð biperydyna (*Akimetan) hamowanie acetylocholiny
żð triheksyfenidyl (*Parkopan)
żð dicyklomina (Bentyl)
żð oksyfencyklimina (Daricon) w stanach skurczowych p/pokarmowego, dróg
żð oksybutynina (*Ditropan) moczowych i żółciowych
żð oksyfenonium (*Spasmophen)
üð leki p/muskarynowe dziaÅ‚ajÄ… wybiórczo
żð pirenzepina (Gatrozepin) stosowane w chorobach wrzodowych żoÅ‚Ä…dka
żð telenzepina i dwunastnicy
! Działanie niepożądane leków cholinolitycznych:
żð skurcz zwieracza przewodu moczowego (trudnoÅ›ci w oddawaniu moczu)
żð czÄ™stoskurcz
żð suchość w usta
żð zaleganie treÅ›ci pokarmowej w żoÅ‚Ä…dku, jelitach (zaparcia, wzdÄ™cia)
żð wzrost temperatury ciaÅ‚a
żð dÅ‚ugotrwaÅ‚e porażenie akomodacji, Å›wiatÅ‚owstrÄ™t
żð reakcje uczuleniowe
żð obawy oÅ›rodkowe:
üð niepokój
üð pobudzenie psychoruchowe
üð halucynacje
! Przeciwwskazania do stosowania leków parasympatykolitycznych:
żð jaskra (zwiÄ™kszenie ciÅ›nienia Å›ródgaÅ‚kowego)
żð przerost gruczoÅ‚u kropkowego (zatrzymywanie mcozu)
żð czÄ™stoskurcz serca
żð zaparcia
! Zatrucie atropinÄ…:
żð objawy zatrucia:
üð czÄ™stoskurcz
üð suchość w ustach
üð porażenie akomodacji
üð Å›wiatÅ‚owstrÄ™t
üð zahamowanie wydzielania potu i porażenia oÅ›rodka termoregulacji, wzrost temperatury ciaÅ‚a
üð zaczerwienienie skóry
üð podniecenie ruchowe, a nastÄ™pnie uczucie zmÄ™czenia i omamy (powyżej 5mg)
üð Å›piÄ…czka i Å›mierć na skutek porażenia oÅ›rodka oddechowego (powyżej 30mg)
żð leczenie:
üð pÅ‚ukanie żoÅ‚Ä…dka zawiesinÄ… z wÄ™glem aktywowanym
üð użycie Å›rodka przeczyszczajÄ…cego o dziaÅ‚aniu osmotycznym
üð dożylne podanie fizostygminy (odtrutka na atropinÄ™  pobudzenie ukÅ‚adu przywspółczulnego)
üð podanie diazepamu w celu opanowania drgawek
üð cewnikowanie pÄ™cherza moczowego (możliwość pÄ™kniÄ™cie pÄ™cherze w wyniku zatrzymywania
moczu)
żð obraz dziecka zatrutego atropinÄ…:
üð Å›lepe jak nietoperz
üð gorÄ…ce jak piec
üð czerwone jak burak
üð suche jak pieprz  zablokowanie gruczołów potowych
üð niespokojne jak tygrys w klatce ( atropina w dużych dawkach dziaÅ‚a pobudzajÄ…co)