Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 58
Program nauczania
J´zyk niemiecki
Program nauczania
dla klas IV VI szko"y podstawowej
Kurs dla poczÄ…tkujÄ…cych
autor: Anna Potapowicz
Numer dopuszczenia:
DKOS-5002-57/05
Warszawa 2005
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 59
Program nauczania
Spis treĘci
1. Informacje ogólne ....................................................................................................................... 60
2. Wst´p ......................................................................................................................................... 60
3. Ogólna koncepcja programu ........................................................................................................ 60
4. Warunki umoÅ»liwiajÄ…ce realizacj´ koncepcji programowej ............................................................ 61
4.1. Kwalifikacje nauczycieli ....................................................................................................... 61
4.2. LiczebnoĘç grup j´zykowych ............................................................................................... 62
4.3. Czas realizacji programu ..................................................................................................... 62
4.4. Materia"y dydaktyczne i wyposaŻenie sal lekcyjnych .......................................................... 62
5. Cele nauczania ............................................................................................................................ 62
5.1. Cele ogólne ......................................................................................................................... 62
5.2. Szczegó"owe cele nauczania ............................................................................................... 63
5.3. Cele wychowawcze w nauce j´zyka obcego ........................................................................ 64
6. Zakres tematyki i treĘci nauczania .............................................................................................. 64
6.1. Ogólny zarys tematyki ........................................................................................................ 64
6.2. Szczegó"owy zakres tematyki ............................................................................................. 65
6.3. Funkcje j´zykowe i intencje komunikacyjne ........................................................................ 65
6.4. Zagadnienia gramatyczne .................................................................................................... 67
7. Metodyczna strona realizacji programu ....................................................................................... 69
7.1. Uwagi ogólne ...................................................................................................................... 69
7.2. Techniki rozwijania podstawowych sprawnoĘci j´zykowych ................................................. 71
7.2.1. S"uchanie ................................................................................................................. 71
7.2.2. Mówienie ................................................................................................................. 73
7.2.3. Czytanie .................................................................................................................. 74
7.2.4. Pisanie ..................................................................................................................... 75
7.3. Techniki nauczania gramatyki .............................................................................................. 76
7.4. Techniki przyswajania materia"u leksykalnego ...................................................................... 77
7.5. Techniki przyswajania i çwiczenia poprawnej wymowy ........................................................ 78
7.6. Przyk"adowe scenariusze lekcji ........................................................................................... 79
7.7. Strategie samodzielnego uczenia si´ i zapami´tywania ........................................................ 80
7.8. Ustalenie ca"orocznego planu pracy pedagogicznej ............................................................. 80
8. Ocenianie osiÄ…gni´ç uczniów ....................................................................................................... 80
8.1. Zak"adane osiÄ…gni´cia uczniów w zakresie poszczególnych sprawnoĘci j´zykowych ................. 80
8.2. Ocenianie poszczególnych sprawnoĘci ................................................................................ 81
8.2.1. SprawnoĘç s"uchania ............................................................................................... 81
8.2.2. SprawnoĘç mówienia ............................................................................................... 82
8.2.3. SprawnoĘç czytania ................................................................................................. 82
8.2.4. SprawnoĘç pisania ................................................................................................... 83
8.3. Ocenianie dzieci z problemami dyslektycznymi .................................................................... 83
8.4. Samoocena ucznia .............................................................................................................. 83
8.5. WewnÄ…trzszkolny system oceniania .................................................................................... 85
8.6. Karta obserwacji ucznia ...................................................................................................... 86
8.7. Ocena opisowa ................................................................................................................... 86
9. Bibliografia .................................................................................................................................. 87
www.wsip.com.pl 59
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 60
Program nauczania
1. Informacje ogólne
Przedmiot: j´zyk niemiecki Wspó"autorka szeĘciocz´Ä˜ciowego cyklu podr´czników
Typ szko"y: szko"a podstawowa aha! do nauki j´zyka niemieckiego dla poczÄ…tkujÄ…cych
Etap nauki: II etap nauki dla uczniów zaczynajÄ…cych w gimnazjach, który ukaza" si´ nak"adem Wydawnictw
nauk´ j´zyka niemieckiego w klasach IV VI Szkolnych i Pedagogicznych. Prowadzi liczne zaj´cia
Autorka: Anna Potapowicz metodyczne dla nauczycieli j´zyka niemieckiego oparte
na autorskich scenariuszach.
Anna Potapowicz germanistka, lektorka i nauczycielka
j´zyka niemieckiego z wieloletnim doĘwiadczeniem
w pracy z dzieçmi, m"odzieŻą i doros"ymi.
2. Wst´p
O potrzebie czy wr´cz koniecznoĘci uczenia si´ j´zyków Ponadto koncepcja niniejszego programu odwo"uje si´ do
obcych nie trzeba dziĘ nikogo przekonywaç. Wydaje si´ opracowanego przez Rad´ Europy Europejskiego Systemu
takÅ»e, Å»e opanowanie j´zyka jest tym "atwiejsze Opisu Kszta"cenia J´zykowego: uczenie si´, nauczanie,
i przebiega tym sprawniej, im wczeĘniej rozpoczniemy ocenianie (wyd. polskie ukaza"o si´ w 2003 roku nak"adem
jego nauk´. Dlatego dÄ…Å»y si´ dzisiaj, by pierwsze CODN) oraz uwzgl´dnia za"oÅ»enia projektu Europejskiego
kontakty z j´zykami obcymi zapewniç dzieciom juÅ» na Portfolio J´zykowego i jest pomyĘlana tak, by wspieraç
poziomie edukacji przedszkolnej. Przedmiotem skuteczne wdraÅ»anie tych mi´dzynarodowych standardów
obowiÄ…zkowym nowoÅ»ytny j´zyk obcy staje si´ w polskim na gruncie polskich realiów edukacyjnych.
systemie szkolnym na II etapie kszta"cenia, czyli Program niniejszy powsta" na podstawie mojego
w klasach IV VI szko"y podstawowej. Niniejszy program wieloletniego doĘwiadczenia w pracy z dzieçmi
jest przeznaczony do realizacji na tym w"aĘnie etapie i m"odzieŻą oraz licznych kontaktów z nauczycielami
edukacji. Uwzgl´dnia on wszystkie elementy j´zyka niemieckiego i zosta" pomyĘlany tak, by jak
zamieszczone w Podstawie programowej kszta"cenia najpe"niej zaspokoiç ich oczekiwania i u"atwiç im
ogólnego dla szkó" podstawowych i gimnazjów1, codziennÄ… prac´. Wierz´, Å»e pozwoli przy tym na
opracowanej przez MENiS, i pomaga zrealizowaç cele optymalnÄ… organizacj´ i skuteczne nauczanie j´zyka
edukacyjne zawarte w tym dokumencie. niemieckiego w szko"ach podstawowych.
3. Ogólna koncepcja programu
Prezentowany program nauczania powsta" na podstawie Podstawa programowa kszta"cenia ogólnego dla szkó"
analizy sytuacji w zakresie nauczania j´zyka podstawowych i gimnazjów w zakresie j´zyka obcego
niemieckiego na II etapie edukacyjnym i krytycznej zak"ada, Że podstawowym celem edukacyjnym na
oceny dost´pnych w Polsce programów nauczania II etapie nauczania jest opanowanie znajomoĘci j´zyka
j´zyków obcych, prezentowanych przez najnowszÄ… na poziomie zapewniajÄ…cym minimum komunikacji
literatur´ przedmiotu.2 PrzeglÄ…d funkcjonujÄ…cych j´zykowej. NaleÅ»y to, zgodnie z nowoczesnymi
w szkolnictwie polskim programów nauczania tego typu standardami dydaktyki j´zyków obcych, rozumieç w ten
rodzi potrzeb´ opracowania nowego programu, który sposób, Å»e juÅ» od samego poczÄ…tku nauczanie j´zyka
by"by bardziej dostosowany do pracy z dzieçmi w wieku powinno odbywaç si´ w sposób komunikacyjny, tj. taki,
10 12 lat. Chodzi tu przede wszystkim o to, by zakres który przygotowuje do wszechstronnego i aktywnego
celów nauczania oraz metod i sposobów ich realizacji uczestnictwa w procesie porozumiewania si´ za
uwzgl´dnia" rozwój psychomotoryczny dzieci z klas pomocÄ… j´zyka. Oznacza to, Å»e prezentacja nowego
IV VI, ich zdolnoĘç percepcji i adaptacji nowych treĘci materia"u leksykalnego czy gramatycznego powinna byç
poznawczych, zakres autentycznych zainteresował zawsze w odpowiedni sposób kontekstualizowana, tak
i upodobaÅ‚ oraz wychodzi" naprzeciw ich naturalnej by unikaç prze"adowania procesu nauczania zadaniami
potrzebie akcentowania w"asnej autonomii o charakterze prekomunikacyjnym, nastawionymi
i indywidualnoĘci. jedynie na wprowadzanie, utrwalanie
1
Podstawa programowa kszta"cenia ogólnego dla szkó" podstawowych i gimnazjów zosta"a opublikowana jako za"ącznik nr 1
do rozporzÄ…dzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 6 listopada 2003 roku, zmieniajÄ…cego rozporzÄ…dzenie w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kszta"cenia ogólnego w poszczególnych typach szkó".
2
Podstawowe pozycje wykorzystane w pracy nad programem podaj´ w bibliografii. Wymieniç naleÅ»y tu przede wszystkim takie tytu"y,
jak: H. Komorowska, O programach prawie wszystko, Warszawa 1999, J. Iluk, Jak uczyç ma"e dzieci j´zyków obcych?, Katowice 2002,
tego samego autora: Entwicklung der Sprachfertigkeiten aus der Sicht der neuesten Fremdsprachencurricula, Katowice, 1998,
Allen C. Ornstein, F. P. Hunkins, Program szkolny. Za"oŻenia, zasady, problematyka, Warszawa 1998.
60
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 61
Program nauczania
i systematyzowanie s"ownictwa z poszczególnych grup oswajania si´ z jego melodiÄ… i brzmieniem oraz mogli
tematycznych w izolacji od autentycznych kontekstów, çwiczyç rozumienie komunikatów w nim
w jakich wyst´puje ono w codziennej komunikacji przekazywanych. DuŻą rol´ w tym wzgl´dzie powinna
j´zykowej. TakÅ»e nauczaniu struktur gramatycznych odgrywaç komunikacja lekcyjna w j´zyku niemieckim,
i syntaktycznych powinna towarzyszyç ich stosowna kszta"tujÄ…ca sprawnoĘç interakcji j´zykowej na linii
funkcjonalizacja, tak by Żmudne opanowywanie tych uczeł nauczyciel.
konstrukcji nie stanowi"o celu samego w sobie. Zasada DoĘwiadczenie uczy, Że we wspó"czesnym Ęwiecie
ta powinna dotyczyç takÅ»e procesu sprawdzania wiedzy cz"owiek moÅ»e si´ obyç praktycznie bez koniecznoĘci
i oceniania post´pów ucznia. Wszystkie wymienione aktywnego mówienia w danym j´zyku. Nie wymagajÄ…
wyŻej praktyki negatywne są w praktyce polskiego tego np. zakupy w sklepie samoobs"ugowym. Trudno
systemu edukacji spotykane niestety jeszcze jednak obyç si´ bez umiej´tnoĘci czytania, chociaÅ»by
stosunkowo cz´sto i znajdujÄ… odbicie takÅ»e etykiet na opakowaniach produktów, szyldów i innych
w istniejących programach nauczania. tego typu tekstów uŻytkowych. Rozwój internetu jako
Niniejszy program nauczania zosta" pomyĘlany tak, podstawowego medium nowoczesnej komunikacji
by juÅ» najprostsze elementy j´zyka przedstawiaç sprawia dodatkowo, Å»e akcenty w nauczaniu j´zyków
w kontekstach komunikacyjnych, aby uczeÅ‚ od samego obcych powinny byç rozk"adane nieco inaczej, niÅ» mia"o
poczÄ…tku by" konfrontowany z Å»ywym j´zykiem, to do niedawna miejsce. Efektywne korzystanie
a przedstawiane treĘci i sytuacje stanowi"y imitacj´ z zasobów internetowych polega bowiem przede
rzeczywistych elementów codziennoĘci. Jako minimum wszystkim na sprawnoĘci czytania, a w dalszej
komunikacji trzeba bowiem rozumieç umiej´tnoĘç perspektywie pisania. Aktywne wypowiadanie si´
pos"ugiwania si´ poprawnymi strukturami j´zykowymi, schodzi tu na plan dalszy. Nie oznacza to bynajmniej,
charakterystycznymi dla najbardziej powszechnych Å»e sprawnoĘç mówienia powinna byç w procesie
i podstawowych sytuacji z Å»ycia codziennego. nauczania j´zyka zaniedbywana. By"oby to ze wszech
To w"aĘciwie determinuje dobór treĘci tematycznych miar szkodliwe i nies"uszne. NaleŻy jednak, moim
i materia"u leksykalnego, jaki zosta" dokonany na zdaniem, zweryfikowaç nieco nastawienie zaniedbujÄ…ce
potrzeby poniÅ»szego programu nauczania. inne sprawnoĘci na korzyĘç mówienia. Stanowi to jedno
Pami´taç naleÅ»y przy tym, Å»e proces komunikacji z za"oÅ»eÅ‚ prezentowanego przeze mnie programu
j´zykowej nie polega jak si´ to cz´sto b"´dnie uwaÅ»a nauczania.
jedynie lub przede wszystkim na sprawnoĘci Dodatkowym celem nauczania j´zyka obcego na etapie
mówienia. Dlatego w procesie nauczania nie naleÅ»y tej szko"y podstawowej powinno byç obudzenie u dzieci
sprawnoĘci nadmiernie forsowaç. Trzeba pami´taç zainteresowania i ch´ci do przyswajania sobie treĘci
o istotnym wp"ywie tzw. fazy inkubacji j´zykowej i struktur obcoj´zycznych oraz przekonanie ich
uczniów w tym wieku (H. Komorowska mówi o prawie o przydatnoĘci i atrakcyjnoĘci nauki j´zyków obcych, tak
dzieci do ciszy), która u dzieci 10-letnich powinna byç by stworzone zosta"y trwa"e podstawy, umoÅ»liwiajÄ…ce
relatywnie d"uga. NaleÅ»y zapewniç im przy tym sprawnÄ… edukacj´ na wyÅ»szych poziomach. WzglÄ…d ten
maksymalnie duŻo moŻliwoĘci s"uchania wypowiedzi stanowi waŻny wyznacznik przedstawionej poniŻej
w j´zyku obcym, tak by mieli moÅ»liwoĘç stopniowego koncepcji programowej.
4. Warunki umoÅ»liwiajÄ…ce realizacj´
koncepcji programowej
Realizacja przedstawionej poniÅ»ej koncepcji programowej " pod wzgl´dem j´zykowym kompetencje nauczyciela
moÅ»liwa b´dzie wtedy, kiedy zostanÄ… zapewnione powinien potwierdzaç dyplom ukoÅ‚czenia studiów
optymalne warunki do skutecznego nauczania. Od strony wyŻszych licencjackich lub magisterskich w zakresie
formalnej są one regulowane przepisami prawa filologii germałskiej lub dyplom ukołczenia
oĘwiatowego, okreĘlajÄ…cymi wymagany poziom nauczycielskiego kolegium j´zyków obcych
kwalifikacji nauczycieli, wymiar godzin, liczebnoĘç klas o specjalnoĘci j´zyk niemiecki . Potwierdzeniem
oraz ustalajÄ…cymi ogólnÄ… strategi´ dzia"aÅ‚ dydaktycznych kompetencji j´zykowej moÅ»e byç teÅ» inne Ęwiadectwo
i wychowawczych zgodnych z podstawÄ… programowÄ… znajomoĘci j´zyka niemieckiego na poziomie
i z aktualnymi tendencjami w dydaktyce j´zyków obcych. zaawansowanym;
" pod wzgl´dem metodycznym nauczyciel j´zyka
obcego powinien dysponowaç kompetencjÄ… w zakresie
4.1. Kwalifikacje nauczycieli planowania i umiej´tnego sterowania procesem
nauczania, powinien dysponowaç takÅ»e warsztatem
Od strony formalno-prawnej wymagania co do kwalifikacji analitycznym niezb´dnym do oceny stopnia realizacji
nauczyciela j´zyka obcego zosta"y ustalone tego procesu; wymagane jest teÅ», by nauczyciel dobrze
w rozporzÄ…dzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu orientowa" si´ we wspó"czesnym stanie wiedzy
z dnia 10 wrzeĘnia 2002. Zgodnie z nim nauczyciel j´zyka metodycznej, opartej przede wszystkim na dÄ…Å»eniu do
niemieckiego pracujÄ…cy w szkole podstawowej powinien przekazywania i przyswajania struktur
posiadaç odpowiednie kompetencje w sferze j´zykowej, komunikacyjnych;
metodycznej i wychowawczej:
www.wsip.com.pl 61
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 62
Program nauczania
" pod wzgl´dem kompetencji wychowawczych
4.3. Czas realizacji programu
nauczyciel powinien odznaczaç si´ przede wszystkim
umiej´tnoĘciÄ… pracy z grupÄ…, ze szczególnym
Optymalny czas na realizacj´ poniÅ»szego programu
uwzgl´dnieniem specyfiki rozwoju emocjonalnego
nauczania to trzy lata nauki j´zyka obcego w wymiarze
dzieci w wieku 10 13 lat; nauczyciel powinien takŻe
1 2 godzin tygodniowo.
wykazywaç si´ kompetencjÄ… w zakresie kszta"towania
prospo"ecznych postaw wobec innych ludzi, co
w dydaktyce j´zyka obcego, z uwagi na zawarty w niej
4.4. Materia"y dydaktyczne
element koniecznego otwarcia si´ na inny krÄ…g
kulturowy, odgrywa szczególnie istotnÄ… rol´. i wyposaÅ»enie sal lekcyjnych
Aby by"o moŻliwe pe"ne zrealizowanie wszystkich za"oŻeł
4.2. LiczebnoĘç grup j´zykowych poniÅ»szego programu, jest konieczne korzystanie
z odpowiednich materia"ów dydaktycznych. Powinny
Z uwagi na fakt, Å»e podstawowym celem nauczania stanowiç one wyposaÅ»enie kaÅ»dej pracowni j´zykowej.
j´zyka obcego jest wed"ug poniÅ»szego programu Podstawowym i niezb´dnym narz´dziem pracy jest
wdroÅ»enie uczniów do aktywnego uczestnictwa odtwarzacz p"yt kompaktowych, bez którego nie b´dzie
w komunikacji j´zykowej, grupy, w których prowadzone moÅ»liwa praca z nagraniami przeznaczonymi do
b´dÄ… zaj´cia, nie mogÄ… byç zbyt liczne. OptymalnÄ… liczbÄ… s"uchania. Ponadto warto dysponowaç magnetofonem,
uczniów w grupie b´dzie 10 15 osób. Dlatego teÅ» klasy sprz´tem wideo i DVD, komputerem z dost´pem do
liczniejsze powinny byç dzielone na grupy. Zagwarantuje internetu i rzutnikiem multimedialnym. Pracownia
to z jednej strony moÅ»liwoĘç indywidualnego podejĘcia j´zykowa powinna byç wyposaÅ»ona takÅ»e w tablic´,
nauczyciela do kaÅ»dego z uczÄ…cych si´, z drugiej zaĘ s"owniki (poŻądane, Å»eby uczniowie szko"y podstawowej
stworzy dogodnÄ… p"aszczyzn´ do nawiÄ…zywania mieli dost´p do ciekawych s"owników obrazkowych),
komunikacji pomi´dzy samymi uczniami i u"atwi mapy, barwne plansze z ciekawymi ilustracjami,
wykonywanie zadaÅ‚ wymagajÄ…cych indywidualnego tablic´ korkowÄ….
wypowiadania si´ bÄ…dÄ™ prowadzenia rozmowy.
5. Cele nauczania
5.1. Cele ogólne
G"ównym celem nauczania, o czym juÅ» by"a mowa, jest UczeÅ‚ powinien na tym etapie umieç przedstawiç siebie
na tym etapie nauki j´zyka obcego opanowanie przez lub innÄ… osob´ oraz zadaç jej pytania dotyczÄ…ce np.
uczniów umiej´tnoĘci komunikowania si´ w najbardziej miejsca zamieszkania, znajomych, posiadanych przez niÄ…
podstawowych sytuacjach Å»ycia codziennego, czyli rzeczy itd. Powinien teÅ» potrafiç odpowiedzieç na pytania
zapewnienie im minimum bieg"oĘci w zakresie sprawnoĘci tego samego typu. Powinien porozumiewaç si´ z innymi
receptywnych i elementarny rozwój sprawnoĘci w prosty sposób, jeĘli jego rozmówcy mówią wolno
produktywnych. Ma to stworzyç ugruntowane podstawy i wyraÄ™nie oraz wykazujÄ… ch´ç wspó"pracy.
do intensywnej pracy nad poszerzaniem kompetencji
j´zykowych w zakresie danego j´zyka obcego w dalszych Dla poziomu A2 sÄ… przewidziane nast´pujÄ…ce
etapach edukacji szkolnej. kompetencje:
Podstawa programowa kszta"cenia ogólnego dla szkó" " rozumienie pojedynczych zdaÅ‚ oraz wyraÅ»eÅ‚ cz´sto
podstawowych i gimnazjów stawia przed szko"ą takŻe uŻywanych i związanych bezpoĘrednio z Życiem
i inne cele, które naleÅ»y realizowaç w procesie nauczania codziennym (np.: dane o sytuacji osobistej i rodzinnej,
j´zyka obcego. NaleŻą do nich: zakupy, najbliÅ»sze otoczenie, szko"a);
" rozwijanie w uczniach poczucia w"asnej wartoĘci oraz " porozumiewanie si´ w trakcie wykonywania zadaÅ‚
wiary we w"asne moÅ»liwoĘci j´zykowe, m.in. przez prostych, codziennych, wymagajÄ…cych jedynie
pozytywnÄ… informacj´ zwrotnÄ… dotyczÄ…cÄ… ich bezpoĘredniej i prostej wymiany informacji na znany
indywidualnych umiej´tnoĘci j´zykowych; temat;
" stopniowe przygotowywanie ucznia do samodzielnego " umiej´tnoĘç przedstawienia za pomocÄ… prostych
uczenia si´ j´zyka obcego; Ęrodków swoich codziennych zaj´ç, opisanie swojego
" rozwijanie w uczniach postawy ciekawoĘci, otwartoĘci otoczenia i wypowiedzenia si´ na tematy zwiÄ…zane
i tolerancji wobec innych kultur. z niezb´dnymi potrzebami.
Europejski System Opisu Kszta"cenia J´zykowego przewiduje Z perspektywy programu nauczania najistotniejsze jest
dla poziomu A1 nast´pujÄ…ce kompetencje j´zykowe: zaprezentowanie, w jaki sposób realizacja tych ogólnych
" umiej´tnoĘç rozumienia i stosowania wyraÅ»eÅ‚ z j´zyka celów mia"aby wyglÄ…daç w wymiarze szczegó"owych
codziennego oraz wyraŻeł potocznych; celów operacyjnych.
" formu"owanie bardzo prostych wypowiedzi majÄ…cych
na celu zaspokojenie konkretnych potrzeb.
62
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 63
Program nauczania
" artyku"owanie poznanych s"ów i wypowiedzi zgodnie
5.2. Szczegó"owe cele nauczania
z zasadami niemieckiej fonetyki, co wymaga
rozpoznawania i praktycznego opanowania opozycji
Realizacja przedstawionych powyŻej naczelnych celów
fonetycznych charakterystycznych dla j´zyka niemieckiego,
nauczania wymaga umiej´tnoĘci wyznaczania
takich jak samog"oski otwarte i zamkni´te, udÄ™wi´cznienie
i realizowania wynikających z nich celów szczegó"owych.
i ubezdÄ™wi´cznienie spó"g"osek, róŻne rodzaje artykulacji
Powinny one obejmowaç opanowanie wszystkich
dÄ™wi´ków w zaleÅ»noĘci od ich fonetycznego otoczenia,
sprawnoĘci j´zykowych na poziomie umoÅ»liwiajÄ…cym
samog"oski z przeg"osem, dyftongi itd. Ponadto
minimum bieg"oĘci komunikacyjnej.
niezb´dne jest przyswojenie sobie charakterystycznej
melodii j´zyka, odpowiadajÄ…cej artyku"owanej treĘci, oraz
W ramach sprawnoĘci rozumienia ze s"uchu uczniowie
praktyczne opanowanie zasad akcentu zdaniowego.
powinni na tym poziomie:
Uwag´ naleÅ»y zwróciç takÅ»e na afektywne aspekty
" potrafiç zrozumieç ogólny sens prostych sytuacji
wymowy i intonacji w wyraŻaniu stanów emocjonalnych.
komunikacyjnych i wypowiedzi o niewielkim stopniu
trudnoĘci, tj. dysponowaç kompetencjÄ… leksykalnÄ…
Rozwijaniu sprawnoĘci czytania powinny s"uÅ»yç
i syntaktycznÄ… niezb´dnÄ… do w"aĘciwej interpretacji
nast´pujÄ…ce cele:
przekazywanych w ich ramach komunikatów
" przyswojenie sobie techniki czytania w j´zyku
j´zykowych; niezb´dna jest tu umiej´tnoĘç globalnego
niemieckim; cel ten moÅ»na osiÄ…gnÄ…ç przez zintegrowanie
rozumienia tekstów, która musi byç konsekwentnie
çwiczeÅ‚ rozwijajÄ…cych sprawnoĘç czytania z çwiczeniami
çwiczona;
wymagajÄ…cymi s"uchania tekstów; uczeÅ‚ musi zapoznaç
" trafnie odczytaç intencj´ rozmówcy, przy czym
si´ takÅ»e z podstawowymi za"oÅ»eniami ortografii
obok elementów leksykalnych decydujÄ…cÄ… rol´
niemieckiej, tak by móc bez trudu kojarzyç g"oski
powinna odgrywaç umiej´tnoĘç interpretowania
z graficznÄ… formÄ… ich zapisu;
warstwy fonetyczno-fonologicznej komunikatu
" rozumienie ogólnego sensu prostego tekstu pisanego,
j´zykowego, intonacji zdaniowej, akcentu i frazowania,
ze szczególnym uwzgl´dnieniem tekstów uÅ»ytkowych,
a takÅ»e komunikatów pozaj´zykowych, takich jak
takich jak: menu, rozk"ad jazdy, szyldy informacyjne,
mimika i gesty;
etykiety, og"oszenia, reklamy, listy i instrukcje;
" poprawnie rozumieç formu"owane pod ich adresem
" opanowanie umiej´tnoĘci wyszukiwania konkretnych
polecenia, wskazówki, instrukcje i oceny nauczyciela3;
informacji w prostych tekstach poprzez çwiczenie
" byç w stanie wyodr´bniç z ogólnego kontekstu
zdolnoĘci selektywnego i szczegó"owego rozumienia
informacje szczegó"owe i je np. wynotowaç; wymaga to
tekstu;
kszta"cenia umiej´tnoĘci selektywnego rozumienia
" rozumienie ogólnego sensu prostych tekstów
tekstu.
adaptowanych przez kszta"cenie sprawnoĘci
rozumienia globalnego.
SprawnoĘç mówienia powinna zostaç opanowana
w zakresie pozwalajÄ…cym na:
SprawnoĘç pisania powinna zostaç rozwini´ta w zakresie
" formu"owanie prostych pytał oraz udzielanie na nie
umoŻliwiającym:
poprawnych odpowiedzi; umiej´tnoĘç ta wymaga
" odróŻnianie fonetycznej i graficznej formy s"owa, co
przyswojenia sobie odpowiednich struktur
wiÄ…Å»e si´ z przyswojeniem przez uczÄ…cych si´ zasad
syntaktycznych (szyk prosty i przestawny w zdaniu
ortografii niemieckiej i umiej´tnoĘciÄ… ich praktycznego
oznajmującym i pytającym); chodzi teŻ o to, by uczeł
zastosowania;
móg" w miar´ swobodnie komunikowaç nauczycielowi
" zapisywanie s"ów znanych ze s"uchu i prostych tekstów
swoje wątpliwoĘci, niezrozumienie, k"opoty
(takich jak np. listy, krótkie wiadomoĘci tekstowe SMS,
z wykonaniem danego zadania, nieznajomoĘç
e-maile) w zgodzie z obowiÄ…zujÄ…cymi zasadami
niezb´dnego w danej sytuacji s"ownictwa itp.;
niemieckiej ortografii.
" sprawne pos"ugiwanie si´ poprawnymi konstrukcjami
" przekazanie na piĘmie prostych informacji w postaci
j´zykowymi w typowych sytuacjach dnia codziennego,
spójnych i precyzyjnie sformu"owanych wypowiedzi.
takich jak przedstawianie si´, powitanie i poÅ»egnanie,
drobne zakupy, pytanie o drog´ i udzielanie informacji
o po"oŻeniu obiektów i przedmiotów, proĘby, pytanie Poza tym celem pracy edukacyjnej na tym poziomie
o pozwolenie itp.; nauczania powinno byç wdroÅ»enie uczniów do
" wypowiadanie si´ w prosty sposób o sobie, rodzinie samodzielnego pos"ugiwania si´ s"ownikiem
i najbliÅ»szym otoczeniu; dwuj´zycznym polsko-niemieckim i niemiecko-polskim,
" nawiązywanie i podtrzymywanie ma"o skomplikowanej w szczególnoĘci oswojenie ich z techniką korzystania
rozmowy charakterystycznej dla typowych ze s"ownika. W tym celu okaÅ»e si´ niezb´dne dok"adne
codziennych sytuacji; waÅ»na w tym wzgl´dzie jest przyswojenie przez uczniów niemieckiego alfabetu
umiej´tnoĘç zwrócenia na siebie uwagi rozmówcy, ze wszystkimi jego odr´bnoĘciami oraz znakami
formy j´zykowe pozwalajÄ…ce np. na zagadni´cie niewyst´pujÄ…cymi w polskiej ortografii, przekazanie im
nieznajomego na ulicy lub w sklepie, zdolnoĘç umiej´tnoĘci w"aĘciwej identyfikacji s"ów wielo-
precyzyjnego formu"owania pytał, opanowanie i bliskoznacznych oraz rozpoznawania podstawowej
elementów stylu grzecznoĘciowego. konotacji stylistycznej danego s"owa.
3
PomocÄ… moÅ»e okazaç si´ w tym wzgl´dzie Polsko-niemiecki s"ownik wyraÅ»eÅ‚ i zwrotów lekcyjnych autorstwa Jana Iluka
(Warszawa 1993).
www.wsip.com.pl 63
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 64
Program nauczania
Ęwiatopoglądu m"odego cz"owieka, poszerzając go
5.3. Cele wychowawcze w nauce
o elementy pochodzÄ…ce z transferu interkulturowego.
j´zyka obcego
We wspó"czesnym Ęwiecie globalnej komunikacji, jak
równieŻ w kontekĘcie geopolitycznym, tego typu postawa
Istotnym elementem wszechstronnego procesu
otwartoĘci jest nie do przecenienia.
nowoczesnej edukacji powinna byç równowaga pomi´dzy
Warto teÅ» po"oÅ»yç dodatkowy nacisk na wyrabianie
realizacją celów poznawczych a pracą wychowawczą.
w trakcie procesu dydaktycznego postaw
Nauczanie j´zyka obcego stwarza w tym wzgl´dzie
prospo"ecznych, pami´tajÄ…c o tym, Å»e edukacja szkolna
niema"e moŻliwoĘci. Specyfika tego przedmiotu polega
stanowi jeden z podstawowych elementów socjalizacji
bowiem z za"oÅ»enia na otwieraniu przed uczÄ…cymi si´
m"odego cz"owieka. Nie wolno przy tym jednak w Żaden
nowych perspektyw porozumiewania si´ w Ęwiecie, który
sposób ograniczaç indywidualnoĘci i samoĘwiadomoĘci
na pierwszy rzut oka moÅ»e sprawiaç wraÅ»enie obcego,
ucznia, bo im cz"owiek jest bardziej Ęwiadom w"asnej
nieznanego i niezrozumia"ego. ZnajomoĘç j´zyka obcego
wartoĘci, im kreatywniej myĘli i lepiej potrafi broniç
pozwala ten inny Ęwiat zrozumieç. Pomaga to kszta"towaç
w"asnego suwerennego punktu widzenia, tym jest
u m"odych ludzi postaw´ otwartoĘci na Ęwiat i ludzi, na ich
wartoĘciowszym cz"onkiem wspólnoty.
problemy, sposób bycia i zwyczaje, cz´sto inne od tych
W perspektywie pracy wychowawczej nie bez znaczenia
znanych z w"asnego kr´gu kulturowego. Wzbogaca to
wydaje si´ teÅ» çwiczona na lekcjach j´zyka obcego
horyzont dziecka, uczÄ…c go postawy tolerancji i akceptacji
umiej´tnoĘç pracy w grupie, wspó"dzia"ania w ramach
wobec innoĘci oraz pozbawionego l´ków i stereotypowych
wi´kszego zespo"u osób dla osiÄ…gni´cia wspólnego celu,
uprzedzeł, afirmatywnego stosunku do kultury
co pomaga kszta"towaç postaw´ solidarnoĘci
i obyczajowoĘci ludzi Żyjących obok nas. Wp"ywa to takŻe
i wspó"odpowiedzialnoĘci oraz uczy trudnej sztuki
w sposób bardzo istotny na kszta"towanie si´
kompromisu.4
6. Zakres tematyki i treĘci nauczania
6.1. Ogólny zarys tematyki w szkole podstawowej umia" poradziç sobie j´zykowo
w najprostszych sytuacjach komunikacyjnych.
Celem nauczania j´zyka obcego w klasach IV VI szko"y Dodatkowym istotnym wzgl´dem jest wprowadzenie
podstawowej jest opanowanie przez ucznia j´zyka takich elementów tematycznych i zagadnieÅ‚, które
w stopniu zapewniajÄ…cym minimum komunikacji umoÅ»liwia"yby integracj´ mi´dzyprzedmiotowÄ…,
j´zykowej. Po trzyletnim okresie uczenia si´ j´zyka wykorzystywanie wiedzy zdobytej na innych lekcjach,
obcego w szkole podstawowej uczeÅ‚ powinien potrafiç transfer umiej´tnoĘci, sprawnoĘci i informacji. Pozwoli to
porozumieç si´ w najprostszych sytuacjach w Å»yciu na wyrobienie u uczniów przekonania, Å»e nauka j´zyka
codziennym, w tym przede wszystkim poprawnie nie jest Żmudną czynnoĘcią oderwaną od wszelkich
rozumieç adresowane do niego komunikaty ustne realiów, lecz Å»e jego opanowanie otwiera nowe
i pisemne i w"aĘciwie na nie reagowaç. moÅ»liwoĘci komunikowania si´ i zdobywania wiadomoĘci
Drugim niezwykle waÅ»nym celem nauczania j´zyka na wszelkie tematy.
obcego w szkole podstawowej jest rozbudzenie Program obejmuje nast´pujÄ…ce zakresy tematyczne:
w uczniach ch´ci dalszego rozwijania sprawnoĘci
j´zykowych, rozbudzenie zainteresowania tym j´zykiem Klasa IV:
oraz okazanie uczniowi niezwyk"ych korzyĘci, które p"yną " Wokó" mnie
ze znajomoĘci j´zyka obcego. Sprzyjaç temu powinna " Rodzina i przyjaciele
m.in. integracja treĘci interkulturalnych do procesu " Szko"a, przybory i przedmioty szkolne, plan lekcji
nauczania oraz szerokie otwarcie si´ na Ęwiat " Czas wolny i zainteresowania
problemów, zainteresowaÅ‚, pragnieÅ‚ i emocji m"odego " Âwi´ta i tradycje niemieckie
cz"owieka oraz charakterystyczny dla niego sposób
postrzegania Ęwiata. Klasa V i VI:
Szko"a podstawowa to dopiero pierwszy etap nauczania " CodziennoĘç i weekend
j´zyka obcego, a pami´tajmy, Å»e uczeÅ‚ jeszcze przez " MiesiÄ…ce, pory roku, pogoda
wiele lat swojej edukacji szkolnej b´dzie nauk´ tego " Jedzenie i picie, jad"ospis, restauracja, gotowanie
j´zyka kontynuowa". Od szko"y podstawowej w"aĘnie " Moje cztery kÄ…ty
w ogromnym stopniu zaleÅ»y, czy b´dzie t´ nauk´ " Zakupy, sklepy, towary
kontynuowa" z ch´ciÄ… i zainteresowaniem, czy raczej " Zdrowie, samopoczucie, wizyta u lekarza, higiena
b´dzie jÄ… traktowa" jako przykry obowiÄ…zek. Zakresy i piel´gnacja cia"a
tematyczne w programie nauczania zosta"y dobrane tak, " Ubiór i wyglÄ…d, cz´Ä˜ci garderoby, moda dzieci´ca
by rozbudziç w uczniu ch´ç dalszego rozwoju " Âwiat baĘni i bajek
j´zykowego oraz by uczeÅ‚ po skoÅ‚czeniu nauczania
4
Wi´cej ciekawych informacji na temat wychowawczych aspektów nauczania j´zyków obcych zainteresowany nauczyciel znajdzie
w artykule Jana Iluka Erzieherische Ziele aus der Sicht neuerer internationaler Fremdsprachencurricula, w: Deutsch als Fremdsprache
1/2000, s. 41-47.
64
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 65
Program nauczania
6.2. Szczegó"owy zakres tematyki
Klasa IV
Wokó" mnie formy powitał i poŻegnał, dane osobowe
Rodzina i przyjaciele podstawowe zainteresowania, wyglÄ…d zewn´trzny i charakter, cz"onkowie rodziny,
Szko"a przybory szkolne, przedmioty szkolne, plan lekcji, czynnoĘci wykonywane na lekcjach
Czas wolny i zainteresowania dni tygodnia, zaj´cia pozaszkolne, zainteresowania, komputer i Internet, zwierz´ta domowe
Âwi´ta i tradycje niemieckie adwent, BoÅ»e Narodzenie, Wielkanoc, walentynki
Klasa V i VI
CodziennoĘç i weekend czas zegarowy, pory dnia, zaj´cia w ciÄ…gu dnia, sp´dzanie czasu w weekend
MiesiÄ…ce, pory roku, pogoda pory roku, miesiÄ…ce, pogoda, urodziny, zaj´cia zimÄ… i w lecie, wakacje
Jedzenie i picie nazwy potraw i napojów, posi"ki, zwyczaje i upodobania kulinarne, lokale gastronomiczne
Moje cztery kÄ…ty miejsce zamieszkania, opis domu, mieszkania i w"asnego pokoju
Zakupy rodzaje sklepów, kupowanie i sprzedawanie, jednostki miary i wagi, ceny, opakowania,
Ęrodki p"atnicze
Zdrowie cz´Ä˜ci cia"a, higiena, samopoczucie i dolegliwoĘci, choroby, wizyta u lekarza
Ubiór i wyglÄ…d nazwy cz´Ä˜ci garderoby, s"ownictwo dotyczÄ…ce stroju, wyglÄ…du zewn´trznego i mody
Âwiat baĘni i bajek znane i lubiane bajki braci Grimm
6.3. Funkcje j´zykowe i intencje komunikacyjne
Klasa IV
Funkcje j´zykowe / Intencje komunikacyjne Przyk"ady
Wokó" mnie umiem powitaç si´ i poÅ»egnaç Hallo! Auf Wiedersehen!
potrafi´ zapytaç o samopoczucie Wie geht s?
umiem informowaç o swoim samopoczuciu Sehr gut! Prima!
umiem zapytaç o dane osobowe Wie heißt du? Wo wohnst du?
potrafi´ udzieliç informacji o sobie Ich heiße Miko. Ich wohne in Bonn.
Moja rodzina umiem zapytaç o zainteresowania i upodobania Was machst du gern? Was magst du?
i przyjaciele
umiem poinformowaç o zainteresowaniach Er skatet gern. Sie mag Eis und Pizza.
i upodobaniach
potrafi´ scharakteryzowaç róŻne osoby, Meine Mama ist jung und schön.
umiem opisaç ich wyglÄ…d i charakter Sie ist sympathisch und lustig.
Szko"a znam nazwy przyborów szkolnych i umiem Das ist ein Stift. Der Stift ist grün.
krótko je opisaç
umiem dowiedzieç si´ o ulubione przedmioty Was sind deine Lieblingsfächer?
szkolne innych osób
potrafi´ opowiedzieç o swoich ulubionych Meine Lieblingsfächer sind Sport und Sachkunde.
przedmiotach szkolnych
umiem opisaç czynnoĘci wykonywane na lekcjach In Sport turnen und spielen wir Fußball.
potrafi´ wyraziç swojÄ… aprobat´ i dezaprobat´ Das ist toll! Das mag ich nicht!
Czas wolny umiem opowiedzieç o swoich zaj´ciach Montags und dienstags habe ich Chorprobe.
i zainteresowania pozalekcyjnych
potrafi´ dowiedzieç si´ o zaj´cia pozalekcyjne Was machst du nach der Schule?
innych osób
www.wsip.com.pl 65
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 66
Program nauczania
umiem opowiedzieç o przydatnoĘci komputera Ich surfe oft im Internet, chatte und schreibe
i internetu E-Mails.
potrafi´ zaprojektowaç swojÄ… w"asnÄ… stron´
internetowÄ…
umiem napisaç list, post internetowy i e-mail
potrafi´ opowiedzieç o zwierz´tach domowych Ich habe einen Hund. Hast du ein Tier?
i zapytaç o nie inne osoby
Âwi´ta i tradycje umiem napisaç kartk´ z Å»yczeniami
niemieckie
potrafi´ sformu"owaç Å»yczenia ĘwiÄ…teczne Frohe Ostern!
umiem opisywaç w kilku zdaniach w Ęwi´ta Der Osterhase bringt Geschenke.
i tradycje niemieckie Man sucht Eier im Garten oder in der Wohnung.
Klasa V i VI
Funkcje j´zykowe / Intencje komunikacyjne Przyk"ady
CodziennoĘç potrafi´ zapytaç o godzin´ i podaç czas Wie spät ist es? Es ist zehn Uhr.
i weekend
umiem opowiedzieç o zaj´ciach wykonywanych Ich stehe um 7.00 Uhr auf.
w ciÄ…gu dnia Ich frühstücke und gehe in die Schule.
umiem umówiç si´ na wspólne sp´dzanie czasu Gehen wir heute schwimmen?
potrafi´ porozmawiaç o moÅ»liwoĘciach Am Wochenende gehen wir ins Schwimmbad
sp´dzania czasu w weekend oder in den Park.
Przez ca"y rok umiem opisaç warunki atmosferyczne Es ist heute kalt.
umiem opisaç pory roku Im Winter schneit es oft.
potrafi´ opowiedzieç o swoich ulubionych Ich mag am liebsten den Herbst.
porach roku
umiem opowiedzieç o urodzinach i ich Annika hat Geburtstag im Juli.
organizowaniu Sie macht ihre Geburtstagsparty im Garten.
potrafi´ napisaç zaproszenie urodzinowe
umiem porozmawiaç o zimie, lecie i wakacjach, Im Sommer schwimmen, spielen Fußball
oraz o tym, co moÅ»na wtedy robiç und wandern wir.
umiem wyraziç pozytywnÄ… i negatywnÄ… opini´ Die Sommerferien sind echt Klasse!
Es ist schrecklich hier!
Jedzenie i picie umiem opowiedzieç o swoich zwyczajach Zu Mittag esse ich immer Fleisch.
Żywieniowych Ich trinke keine Milch.
potrafi´ dowiedzieç si´ o ulubione potrawy Was isst du am liebsten?
i napoje innych osób i opowiedzieç o swoich Ich mag Cola am liebsten.
potrafi´ zamówiç coĘ do jedzenia i picia Ich möchte einen Salat und einen Orangensaft.
umiem zapytaç o cen´ Was kostet eine Currywurst?
potrafi´ wyraziç uczucie g"odu i pragnienia Ich möchte etwas essen. Ich habe Durst.
umiem zapytaç inne osoby, czy chcÄ… coĘ zjeĘç Möchtest du etwas trinken? Hast du Hunger?
lub si´ czegoĘ napiç
Moje cztery kÄ…ty potrafi´ opisaç swojÄ… okolic´ Ich wohne auf dem Lande / in der Stadt.
umiem opisaç w"asne mieszkanie / dom Unsere Wohnung hat vier Räume.
potrafi´ zapytaç o warunki mieszkaniowe osób Wie viele Zimmer haben Sie?
trzecich
umiem opisaç swój pokój Neben meinem Bett liegen immer Bücher.
66
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 67
Program nauczania
Zakupy potrafi´ zapytaç o towary i ceny Haben Sie junge Kartoffeln? Was kostet dieses Buch?
umiem wyraziç Å»yczenia dotyczÄ…ce zakupu Ich hätte gern eine Packung Paprikachips.
konkretnych artyku"ów
potrafi´ przygotowaç list´ zakupów Wir brauchen ein Stück Käse, Tomaten und Olivenöl.
Zdrowie umiem poinformowaç o swoich dolegliwoĘciach Ich habe Halsschmerzen. Ich fühle mich nicht gut.
potrafi´ udzieliç porad Du darfst nicht so viele Süßigkeiten essen.
Du musst zum Arzt gehen.
umiem zapytaç o samopoczucie Wie fühlst du dich?
potrafi´ zrozumieç wskazówki lekarza Du nimmst Aspirin ein und bleibst im Bett.
Ubiór i wyglÄ…d potrafi´ opisaç swój i czyjĘ wyglÄ…d Meine Freundin ist groß und schlank.
Sie hat braune Augen.
potrafi´ opisaç czyjĘ i swój ubiór Er hat heute ein T-Shirt und eine Jeanshose an.
umiem prowadziç rozmowy w sklepie Ich suche ein Kleid, Größe 36.
odzieŻowym dotyczące zakupu
potrafi´ wyraziç swoje zdanie na temat wyglÄ…du Du siehst heute sehr schön aus.
Bajki i opowieĘci umiem zrelacjonowaç wydarzenia z przesz"oĘci Plötzlich hat sie ein Geräusch gehört und ist
aufgewacht.
potrafi´ zrozumieç treĘç bajki
umiem opowiadaç bajki Es war einmal ...
potrafi´ samodzielnie napisaç bajk´
6.4. Zagadnienia gramatyczne
Klasa IV
W klasie IV gramatyka jest traktowana w sposób odmienny niŻ w klasach V i VI. Na tym poziomie nie naleŻy
wprowadzaç kategorii gramatycznych jako takich, a jedynie struktury, stanowiÄ…ce element komunikacji. Kategorie
gramatyczne przedstawione w poniÅ»szej tabeli majÄ… wi´c jedynie s"uÅ»yç lepszej orientacji nauczyciela realizujÄ…cego
przedstawiony tu program nauczania.
Kategorie gramatyczne Intencje komunikacyjne Przyk"ady
Czasownik
regularna odmiana umiem przedstawiç siebie i inne osoby ich gehe; du gehst; er/sie/es geht
czasownika potrafi´ informowaç, opisaç czynnoĘci i zdarzenia
ich bin; wir sind; er hat; ihr habt
umiem opisaç / charakteryzowaç postaç,
odmiana czasowników
przedmiot lub miejsce
sein i haben
czasownik modalny mögen umiem wyraziç swoje upodobanie i zami"owanie Ich mag am liebsten Pizza.
Rzeczownik
rodzajnik nieokreĘlony umiem wyraziç okreĘlonoĘç, nieokreĘlonoĘç, Das ist ein Deutschbuch.
ogólnoĘç i namacalnoĘç
rodzajnik okreĘlony Gelb ist die Sonne, grün ist das Gras.
rodzajnik nieokreĘlony Ich habe einen Bruder.
w bierniku
liczba mnoga rzeczownika wiem, jak wyraziç policzalnoĘç i niepoliczalnoĘç der Hund die Hunde
rzeczowniki z"oŻone das Deutschbuch; der Englischkurs
Przeczenie
przeczenie nein, nicht, kein potrafi´ zaprzeczaç Nein, das ist nicht meine Schwester.
Das ist doch kein Stift!
www.wsip.com.pl 67
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 68
Program nauczania
Przyimek
przyimek von w ramach wiem, jak wyraziç przynaleÅ»noĘç / w"asnoĘç Ich bin Fan von Britney Spears.
związku przynaleŻnoĘci
Przys"ówek
stopniowanie przys"ówka umiem wyraziç swoje zami"owania i preferencje gern, lieber, am liebsten
gern
Liczebnik
liczebniki g"ówne 1 100 umiem liczyç do stu neunundneunzig
Zaimek
zaimek osobowy ich, du, er, sie, es, wir, ihr, sie, Sie
w mianowniku
zaimek dzierÅ»awczy mein, umiem wyraziç przynaleÅ»noĘç / w"asnoĘç mein / meine, dein / deine,
dein, sein, ihr w mianowniku sein / seine, ihr / ihre
zaimki pytajÄ…ce wer, was, potrafi´ zadawaç pytania Woher kommst du? Wie geht s dir?
wann, wo, woher, wie
Sk"adnia
zdanie pojedyncze potrafi´ poinformowaç, zrelacjonowaç zdarzenie, Meine Freundin wohnt in Wien.
oznajmujÄ…ce opisaç czynnoĘç
zdanie pojedyncze pytajÄ…ce potrafi´ zadawaç pytania Was machst du am Nachmittag?
Spielst du gern Fußball?
zdanie wspó"rz´dnie z"oÅ»one potrafi´ wyraziç jednoczesnoĘç, przeciwstawnoĘç, Ich fahre gern Ski, aber noch
ze spójnikami: und, aber, wybór, uzasadnienie, skutek lieber spiele ich Hockey.
oder, denn, deshalb Das mag ich nicht, denn es
ist langweilig.
zdanie podrz´dnie z"oÅ»one potrafi´ wyraziç swoje zdanie Ich glaube, das stimmt nicht.
bezspójnikowe
Klasa V i VI
Kategorie gramatyczne Przyk"ady
Czasownik
nieregularna odmiana czasownika ich schlafe; du schläfst; er/sie/es schläft
czasowniki rozdzielnie z"oÅ»one Er steht immer früh auf.
forma möchte Ich möchte etwas trinken.
czasowniki modalne wollen, müssen, können, dürfen, Was wollen wir heute machen?
sollen Kannst du mir helfen?
czasowniki zwrotne Er wundert sich ständig über alles.
tryb rozkazujÄ…cy Komm doch mal, bitte!
rekcja wybranych czasowników warten auf; sich freuen auf / über
czas przesz"y Perfekt Wir haben sehr lange gesprochen.
Ich bin um 15.00 Uhr losgefahren.
Präteritum czasowników haben, sein Wo warst du gestern? Hattest du viel zu tun?
Rzeczownik
rodzajnik okreĘlony w bierniku Ich mag am liebsten den Winter.
rodzajnik nieokreĘlony i okreĘlony w celowniku Der Lehrer erzählt den Schülern eine Geschichte.
Przeczenie
przeczenie kein w bierniku Ich habe keinen Hund.
68
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 69
Program nauczania
Przyimek
przyimki in, auf, vor, hinter, neben, über, unter, an, zwischen Lena hat ihre CDs in die Schublade getan.
z celownikiem i biernikiem Meine Schulbücher liegen immer auf dem Schreibtisch.
przyimki von, zu, bei, mit, nach z celownikiem Nach der Schule muss ich noch Einkaufen gehen.
przyimki für, ohne, um z biernikiem Ich habe ein Geschenk für dich.
Przymiotnik
stopniowanie przymiotników regularne i nieregularne hell, heller, am hellsten; gut, besser, am besten
Przys"ówek
stopniowanie przys"ówka viel viel, mehr, am meisten
Zaimek
zaimek osobowy w celowniku mir, dir, ihm, ihr, uns, euch, ihnen, Ihnen
zaimek osobowy w bierniku mich, dich, ihn, sie, uns, euch, sie, Sie
zaimek dzierŻawczy unser, euer, ihr, Ihr w mianowniku unser / unsere, euer / eure, ihr / ihre, Ihr / Ihre
zaimek dzierŻawczy mein, dein, sein, ihr, unser, euer, ihr, Ihr Wann wollen wir unseren Opa besuchen?
w bierniku
zaimek dzierŻawczy mein, dein, sein, ihr, unser, euer, ihr, Ihr Was schenkst du deiner Freundin?
w celowniku
zaimek nieosobowy es Es ist heute sehr warm. Es regnet.
zaimek nieokreĘlony man Im Winter fährt man oft Ski.
zaimek zwrotny sich Ich habe mich wirklich gefreut.
Sk"adnia
zdania podrz´dnie z"oÅ»one ze spójnikami dass, weil Ich kann nicht kommen, weil ich krank bin.
7. Metodyczna strona realizacji programu
7.1. Uwagi ogólne
Nowoczesna dydaktyka j´zyków obcych dysponuje ewaluacji zaj´ç, dokonywanej przez samych uczÄ…cych
wieloma metodami pracy z uczniami, które zgodnie si´. S"uŻą do tego celu specjalne ankiety ewaluacyjne.
z ogólnymi celami nauczania naleÅ»y dostosowywaç PoniÅ»ej przedstawiam jej przyk"adowy formularz.
i selektywnie wykorzystywaç w zaleÅ»noĘci od wieku
i poziomu zaawansowania uczÄ…cych si´. Dla celów Przyk"adowa ankieta ewaluacyjna dla ucznia
nauczania na poziomie szko"y podstawowej, którego
g"ównym celem jest osiÄ…gni´cie przez uczÄ…cych si´ Droga Uczennico! Drogi Uczniu!
poziomu poszczególnych sprawnoĘci j´zykowych, Prosz´ Ci´ o poĘwi´cenie czasu na wype"nienie tej ankiety.
zapewniajÄ…cego moÅ»liwoĘç swobodnego porozumiewania Twoje odpowiedzi pozwolÄ… mi przemyĘleç naszÄ… wspólnÄ…
si´ w podstawowych sytuacjach Å»ycia codziennego, prac´ na lekcjach j´zyka niemieckiego.
najbardziej efektywne wydaje si´ byç powszechnie Bardzo mi zaleÅ»y na Twoich szczerych odpowiedziach.
obecnie stosowane podejĘcie komunikacyjne, Dzi´kuj´.
wprowadzające ucznia bezpoĘrednio w autentyczne
konteksty sytuacyjne, jakie zazwyczaj towarzyszÄ… 1. Jak oceniasz atmosfer´ na dzisiejszej lekcji?
komunikacji j´zykowej w Å»yciu codziennym. PodejĘcie to ..... bardzo dobrze
pozwala na optymalnÄ… aktywizacj´ ucznia i jego kreatywny ..... dobrze
wspó"udzia" w procesie nauczania na partnerskich ..... Ęrednio
warunkach. Sprzyja zaznaczeniu jego autonomii ..... ęle
w procesie nauczania. Daje mu teÅ» moÅ»liwoĘç wyraÅ»ania
w"asnych opinii, sądów, emocji, preferencji i oczekiwał. 2. Jaka by"a dzisiejsza lekcja?
Proces nauczania powinien byç wi´c tak pomyĘlany, by ..... bardzo ciekawa
od samego poczÄ…tku k"aĘç nacisk na przyswajanie przez ..... ma"o ciekawa
uczniów afektywnych form wyraÅ»ania si´, które pozwolÄ… ..... nudna
im staç si´ w pe"ni autonomicznymi partnerami na lekcji. ..... stresujÄ…ca
Postaw´ t´ pomaga kszta"towaç takÅ»e system krytycznej ..... za trudna
www.wsip.com.pl 69
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 70
Program nauczania
3. Jak ocenisz swojÄ… aktywnoĘç na lekcji? struktury j´zykowe. Tak wi´c warto klasyczny model
..... bardzo duÅ»a komunikacyjny uzupe"niç pewnymi elementami metody
..... duŻa audiolingualnej, której podstawowym celem jest
..... Ęrednia zautomatyzowanie nawyków j´zykowych. OczywiĘcie
..... ma"a nastawienie to nie moÅ»e dominowaç i ma spe"niaç
przede wszystkim funkcje pomocnicze.
4. Czy nauczy"aĘ / nauczy"eĘ si´ czegoĘ nowego Wskazane jest ponadto, by dÄ…Å»yç do moÅ»liwie pe"nej
na dzisiejszej lekcji? integracji wszystkich sprawnoĘci j´zykowych, tak by
..... tak, duÅ»o uniknÄ…ç izolowania ich wobec siebie, poniewaÅ» skutecznÄ…
..... troch´ komunikacj´ w j´zyku obcym zapewnia dopiero
..... niewiele integracyjne rozwijanie róŻnych sprawnoĘci, przede
..... nic wszystkim s"uchania ze zrozumieniem i mówienia.
Pami´taç naleÅ»y wszakÅ»e teÅ» i o pozosta"ych
5. Czy lubisz lekcje niemieckiego? sprawnoĘciach, które we wspó"czesnej komunikacji
..... tak, bardzo o czym by"a juÅ» mowa zyskujÄ… stale na znaczeniu.
..... Ęrednio WaŻne jest przy tym, by w procesie ich nauczania
..... nie lubi´ wykorzystywaç róŻne rodzaje tekstów, gdyÅ»
powszechne w chwili obecnej skupienie si´ przede
6. Co chcia"abyĘ / chcia"byĘ zmieniç na lekcjach j´zyka wszystkim na dialogu zaniedbuje realizowanie
niemieckiego? nieodzownych w procesie nauczania celów
....................................................................................... poznawczych, które dla m"odego cz"owieka mogÄ… mieç
....................................................................................... dodatkowÄ… wartoĘç motywacyjnÄ…. Na uwag´ zas"uguje tu
....................................................................................... metoda nauczania, znana pod angielskÄ… nazwÄ… story
....................................................................................... approach, polegajÄ…ca na wykorzystaniu w nauce j´zyka
....................................................................................... obcego i to na szerokÄ… skal´ tekstów narracyjnych,
....................................................................................... takich jak baĘnie, bajki, historyjki, anegdoty itd.6
DuŻą rol´ w procesie nauczania dzieci odgrywajÄ… teÅ»
7. JeĘli chcesz jeszcze coĘ dodaç od siebie róŻnego rodzaju piosenki, wierszyki i krótkie rymowanki.
prosz´ bardzo. Praca z tego typu tekstami (prosodic approach) oprócz
....................................................................................... niezwykle istotnego aspektu zabawowego, którego
....................................................................................... dydaktyczne walory sÄ… w tej grupie wiekowej nie do
....................................................................................... przecenienia ma ca"y szereg zalet merytorycznych:
....................................................................................... stanowi doskona"y trening pami´ci, pomaga opanowaç
....................................................................................... wymow´ i rytmicznÄ… melodi´ j´zyka oraz zwi´kszyç
....................................................................................... tempo mówienia bez stosowania Å»mudnych çwiczeÅ‚
fonetycznych; Ępiew i towarzyszący mu ruch (taniec,
Wydaje si´, Å»e jakkolwiek sensowne, przydatne, elementy choreografii) stanowiÄ… doĘwiadczanie j´zyka
rozwijajÄ…ce i efektywne mog"oby okazaç si´ stosowanie za pomocÄ… wielu zmys"ów jednoczeĘnie (o zasadzie
metody komunikacyjnej nie moÅ»na jej w pracy multisensorycznoĘci b´dzie jeszcze mowa za chwil´),
z dzieçmi 10 12-letnimi stosowaç bez Å»adnych teksty tego rodzaju stanowiÄ… wreszcie nieocenione
ograniczeÅ‚ i krytycznego nastawienia. NaleÅ»y bowiem wsparcie w procesie nauczania i zapami´tywania nowego
pami´taç, Å»e takie podejĘcie dydaktyczne jest skuteczne s"ownictwa. Trzeba teÅ» pami´taç, Å»e umiej´tnoĘç
na tym etapie nauczania tylko wtedy, gdy przestrzega si´ zaĘpiewania piosenki lub wyrecytowania wiersza w j´zyku
zasady równowagi elementów receptywnych obcym ma dodatkowÄ… wartoĘç motywacyjnÄ…, polegajÄ…cÄ…
i produktywnych.5 Zasada ta pozwala dzieciom oswoiç na moÅ»liwoĘci zaprezentowania innym konkretnych
si´ z ca"kowicie dla nich obcym j´zykiem, wyników w"asnej pracy i zostania docenionym.7
zoptymalizowaç d"ugoĘç trwania niezb´dnej fazy Istotnym elementem tej metody powinna byç
inkubacji j´zykowej i eliminuje niepotrzebny element zintensyfikowana praca w parach i ma"ych grupach,
stresu związany z koniecznoĘcią wyraŻania bo tylko w takich warunkach jest moŻliwa rzeczywista
natychmiastowych i zupe"nie spontanicznych reakcji symulacja autentycznych sytuacji komunikacyjnych.
j´zykowych. Uczniowi trzeba daç czas, by zaczÄ…" mówiç Poza tym jest to waÅ»ny czynnik przyczyniajÄ…cy si´ do
w j´zyku obcym i by móg" to robiç z prawdziwÄ… uatrakcyjnienia zaj´ç i oÅ»ywienia atmosfery na lekcji.
przyjemnoĘciÄ…. UczeÅ‚ nie moÅ»e zostaç pozostawiony StymulujÄ…cy klimat lekcji spe"nia niebagatelnÄ… rol´
samemu sobie. Efekt komunikacyjny zostanie osiÄ…gni´ty w procesie efektywnego nauczania j´zyka obcego.
dopiero i tylko wtedy, gdy zdo"a on sobie przyswoiç ProwadzÄ…cy zaj´cia powinien wi´c do"oÅ»yç wszelkich
odpowiedni schemat j´zykowy i b´dzie potrafi" staraÅ‚, by stworzyç uczÄ…cym si´ warunki, które pozwolÄ…
swobodnie go powielaç. Dlatego tak istotne jest, by dbaç im wykazaç si´ swobodÄ… wypowiedzi, aktywnoĘciÄ…,
o duŻą róŻnorodnoĘç zadaÅ‚ wykonywanych na lekcji oraz samodzielnoĘciÄ… w formu"owaniu sÄ…dów i opinii oraz
çwiczeÅ‚ automatyzujÄ…cych i utrwalajÄ…cych poznane wyraÅ»aç pozytywne i negatywne emocje. Interakcja na
5
J. Iluk (Jak uczyç ma"e dzieci j´zyków obcych?, Katowice 2002, s. 55-59) mówi wr´cz o priorytecie sprawnoĘci receptywnych.
6
Na temat wykorzystania tekstów narracyjnych we wczesnoszkolnym nauczaniu j´zyków obcych i walorach dydaktyczno-
-wychowawczych tej metody zob.: J. Iluk, Jak uczyç ma"e dzieci ..., s. 103-123.
7
Por. J. Iluk, Jak uczyç ma"e dzieci j´zyków obcych?, Katowice 2002, s. 98-102.
70
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 71
Program nauczania
lekcji nie powinna odbywaç si´ wy"Ä…cznie na p"aszczyÄ™nie niemieckiego dodatkowym aspektem musi byç
nauczyciel uczeł, gdyŻ sytuacja taka tworzy historyczna i decydująca o wspó"czesnym kszta"cie
hierarchiczny model komunikacyjny, w którym uczeÅ‚ niemczyzny jej wielocentrycznoĘç: róŻnice j´zykowe
przyjmuje automatycznie rol´ sprawdzanego pomi´dzy poszczególnymi regionami oraz istnienie wielu
i odpytywanego, co wp"ywa na niego stresujÄ…co krajów, w których mieszkaÅ‚cy cz´sto w odmienny nieco
i demotywujÄ…co.8 WaÅ»ne jest, by ucznia stosownie do sposób pos"ugujÄ… si´ j´zykiem niemieckim. Dlatego teÅ»
jego wieku traktowaç jako partnera. Pami´taç naleÅ»y od samego poczÄ…tku uczeÅ‚ nie powinien byç
przy tym, by nie stawiaç mu wymagaÅ‚, którym nie b´dzie zapoznawany z jakimĘ zunifikowanym kodem j´zykowym
on w stanie z racji swojego wieku sprostaç. Kierowaç i uniwersalnymi treĘciami kulturowymi, które by za nim
si´ naleÅ»y przy tym sprawdzonÄ… montessoriaÅ‚skÄ… zasadÄ… sta"y, bo taki obraz nie odpowiada rzeczywistoĘci
podÄ…Å»ania za potrzebami dziecka i komunikowania si´ geograficznej, historycznej i kulturowej. NaleÅ»y
z nim na poziomie jego potrzeb, pami´tajÄ…c, Å»e dziecko konsekwentnie przedstawiaç obraz krajów niemieckiego
ma prawo do b"´dów, niepowodzeÅ‚ i niewiedzy. obszaru j´zykowego (DACH) jako przestrzeni otwartej na
PowinniĘmy w procesie nauczania raczej wyposaÅ»yç go róŻnorodnoĘç mowy, postaw, zachowaÅ‚ i tradycji.
w instrumenty pozwalajÄ…ce mu radziç sobie w takich
sytuacjach, niÅ» Żądaç od niego j´zykowej perfekcji.
Autonomi´ i pozytywnÄ… samoocen´ dziecka wspiera
7.2. Techniki rozwijania
i rozwija takŻe systematyczne kompletowanie materia"ów
podstawowych sprawnoĘci
w osobistym Portfolio J´zykowym ucznia. NaleÅ»y wyjĘç
z za"oÅ»enia, Å»e jest to czynnik niezmiernie zach´cajÄ…cy
j´zykowych
do samodzielnego wykonywania zadaÅ‚ j´zykowych,
rozwijajÄ…cy systematycznoĘç i pomagajÄ…cy zdobyç si´
m"odemu cz"owiekowi na krytycznÄ… samorefleksj´
7.2.1. S"uchanie
w stosunku do w"asnych post´pów w nauce j´zyka.
Dodatkowym efektem Portfolio jest moÅ»liwoĘç pokazania SprawnoĘç s"uchania ze zrozumieniem jest w komunikacji
innym swoich osiÄ…gni´ç, pochwalenia si´ swoimi j´zykowej niezb´dna, a w pracy z dzieçmi
najlepszymi pracami i projektami, co zw"aszcza w tym rozpoczynajÄ…cymi nauk´ j´zyka obcego wysuwa si´
wieku pe"ni niebagatelnÄ… rol´ motywujÄ…cÄ…. na plan pierwszy. To od jej çwiczenia powinniĘmy
Nie wolno zapominaç takÅ»e, jak waÅ»nÄ… rol´ szczególnie rozpoczÄ…ç proces nauczania, zapewniajÄ…c dzieciom
w pracy z dzieçmi odgrywa prawid"owa wizualizacja maksymalnie duÅ»o okazji do s"uchania wypowiedzi
treĘci j´zykowych: praca z obrazem, fotografiÄ…, czy formu"owanych w obcej dla nich mowie. NaleÅ»y pami´taç
ilustracją. Pozwala ona na aktywizowanie wiedzy uczniów takŻe o tym, Że prezentowanie na lekcjach autentycznych
poprzez asocjacje, stymuluje ich wyobraÄ™ni´, materia"ów dÄ™wi´kowych stanowi nieodzowny element
samodzielnoĘç i korzystnie wp"ywa na utrwalanie si´ pracy nad przyswojeniem przez uczniów poprawnej
nowego s"ownictwa oraz kontekstów jego potencjalnego wymowy w j´zyku obcym. Zwracaç trzeba przy tym uwag´,
zastosowania. Percepcja treĘci j´zykowych powinna Å»e rozumienie s"uchanego tekstu odbywa si´ na kilku
odbywaç si´ na zasadzie multisensorycznoĘci, tj. poprzez poziomach. Pierwszym z nich jest rozumienie globalne,
aktywizacj´ wszystkich zmys"ów uczÄ…cego si´, co jest czyli zdolnoĘç rozumienia ogólnej tematyki tekstu. Innym
niezwykle waŻne zw"aszcza u dzieci. rodzajem rozumienia jest rozumienie detaliczne, czyli
We wspó"czesnej epoce powszechnej komunikacji trudno selektywne, w którym chodzi o wydobycie ze s"uchanego
wyobraziç sobie proces nauczania j´zyka obcego bez tekstu konkretnych informacji.
wykorzystania nowoczesnych mediów elektronicznych. Podstawa programowa okreĘla nast´pujÄ…ce cele,
Ogromne moÅ»liwoĘci oferuje w tym wzgl´dzie przede do jakich ma prowadziç praca nad opanowaniem tej
wszystkim internet, dajÄ…c moÅ»liwoĘç autentycznej sprawnoĘci na etapie szko"y podstawowej:
komunikacji i nieograniczony kontakt z Å»ywym j´zykiem. 1. rozumienie ogólnego sensu prostych sytuacji
Pami´tajÄ…c o powstajÄ…cych w ten sposób bezspornych komunikacyjnych, w tym intencji rozmówcy,
korzyĘciach, naleÅ»y uczuliç jednoczeĘnie uczniów na 2. rozumienie instrukcji nauczyciela,
niebezpieczełstwa związane z uŻytkowaniem tego 3. rozumienie ogólnego sensu oraz wyszukiwanie
medium, co stanowiç b´dzie dodatkowy, istotny aspekt informacji szczegó"owych w nieskomplikowanych
wychowawczy nauczania. wypowiedziach i dialogach.
Z nauczaniem j´zyków obcych wiÄ…Å»e si´ teÅ»
nierozerwalnie aspekt interkulturalny, którego nie wolno Cele te zosta"y rozwini´te w rozdziale 5.2. niniejszego
zaniedbywaç. Prezentowany tu program nauczania programu nauczania. Na pierwszy plan wysuwa si´
k"adzie od samego poczÄ…tku stosowny nacisk na w nich umiej´tnoĘç rozumienia globalnego, ale
przekazywanie treĘci z tego zakresu. Chodzi przy tym nie wymagane jest teŻ stosowne rozwijanie sprawnoĘci
tylko o kompetencje czysto werbalne czy wiedz´ s"uchania selektywnego. Aby cele te mog"y zostaç
z zakresu obyczajowoĘci i tradycji zwiÄ…zanych np. osiÄ…gni´te, a zadania polegajÄ…ce na s"uchaniu ze
z obchodzeniem ĘwiÄ…t i uroczystoĘci, lecz takÅ»e zrozumieniem przynosi"y efekty, niezb´dne jest
o semantyzacj´ s"ownictwa, wymow´, nastawienia odpowiednie przygotowanie uczniów do ich wykonania.
(cz´sto stereotypowe), normy spo"eczne, wartoĘci, W tym kontekĘcie dysponujemy nast´pujÄ…cymi
konwencje spo"eczne itd. W dydaktyce j´zyka technikami pracy przed wys"uchaniem tekstu:
8
Por. H. Stasiak, Wp"yw czynników emocjonalnych na dzieci´cÄ… akwizycj´ j´zyka obcego, w: Problemy komunikacji mi´dzykulturowej.
Lingwistyka, translatoryka, glottodydaktyka, Warszawa 2000, s. 402-427.
www.wsip.com.pl 71
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 72
Program nauczania
" praca z materia"em graficznym, wizualizujÄ…cym za Dialog 2:
pomocÄ… obrazów, ilustracji i fotografii temat i treĘç Marcel: Marcel Bräuer.
tekstu do s"uchania, Dennis: Hallo, Marcel, hier ist Dennis.
" rozmowa na temat związany z tekstem (takŻe po Was machst du heute?
polsku, o ile rozmowa w j´zyku niemieckim mia"aby byç Marcel: Wann?
nieefektywna), Dennis: Am Vormittag.
" skojarzenia, asocjogramy, elementy porzÄ…dkujÄ…ce Marcel: Ich gehe reiten.
dost´pnÄ… juÅ» wiedz´ na dany temat, Dennis: Ach, schade, um wie viel Uhr?
" podanie s"ów kluczy, Marcel: Um zehn. Warum fragst du?
" antycypacja moÅ»liwych treĘci tekstu. Dennis: Ich dachte, wir gehen zusammen Fußball spielen.
Marcel: Nein, nein, ich gehe dann reiten.
Niektóre zadania są wykonywane bezpoĘrednio w trakcie
s"uchania tekstu. Tego typu prac´ umoÅ»liwiajÄ… Dialog 3:
nast´pujÄ…ce techniki: Jasmin: Mama!
" ustalanie redundancji tekstu (np. miejsca, w którym Mama: Ja, Jasmin, was ist?
odbywa"a si´ rozmowa), Jasmin: Wann kommt die Oma?
" porządkowanie kolejnoĘci ilustracji do tekstu, Mama: Am Abend.
" ustalanie prawid"owej kolejnoĘci fragmentów tekstu, Jasmin: Aber um wie viel Uhr?
" zaznaczanie wypowiedzi zgodnych z treĘcią Mama: Um sieben. Warum fragst du?
wys"uchanego tekstu, Jasmin: Ich habe meinen Tanzkurs um halb sieben.
" uzupe"nianie tekstów z lukami, Er dauert eine Stunde.
" wype"nianie tabeli, Mama: Das macht nichts. Sie bleibt länger bei uns.
" wykonywanie czynnoĘci ruchowych sugerowanych
treĘcią s"uchanego tekstu, 1. Nadine kommt um 19.00 Uhr schwimmen.
" kolorowanie obrazków, 2. Marcel hat um 18.30 Uhr reiten.
" uzupe"nianie brakujących elementów ilustracji, 3. Jasmin geht um 10.00 Uhr ihren Tanzkurs.
" wybór prawid"owej opcji (prawda fa"sz), 4. Nadine geht um 15.00 Uhr ihre Chorprobe.
" robienie prostych notatek. 5. Jasmins Oma hat um 18.00 Uhr zu Besuch.
Po wys"uchaniu ca"ego tekstu, w celu utrwalenia nowego B. Pos"uchaj jeszcze raz i wpisz brakujÄ…ce informacje.
materia"u i jednoczesnego wykorzystania go do
çwiczenia sprawnoĘci pisania i mówienia, stosujemy Nadine hat am ......................... keine Zeit. Da hat sie ihre
nast´pujÄ…ce techniki: .................. . Die .................. dauert ....... Stunden.
" stawianie pytał dotyczących treĘci tekstu i udzielanie Um ............... Uhr geht sie dann ............... .
odpowiedzi,
" streszczenie i opowiadanie wys"uchanego tekstu, Marcel hat am ..................... keine Zeit. Er geht dann
" odgrywanie scenek na podstawie us"yszanego dialogu, ....................... . Er geht nicht ..................... spielen.
" przeprowadzanie ankiet,
" wyraŻanie w"asnego zdania na temat poruszony w tekĘcie Jasmin hat ihren ................ um ....... . Der ............. dauert
i emocji, które si´ rodzÄ… w zwiÄ…zku z jego treĘciÄ…, eine Stunde. Ihre Oma kommt um ...... Uhr am ............ zu
" prosta wypowiedÄ™ pisemna odnoszÄ…ca si´ do treĘci Besuch.
tekstu.
Przyk"ad 2:
Przyk"adowe zadania s"uŻące wyrabianiu
sprawnoĘci s"uchania A. Pos"uchaj wywiadu z Filipem i zaznacz prawid"ową
odpowiedÄ™.
Przyk"ad 1:
Tekst do s"uchania:
A. Kto? Co? O której godzinie? Pos"uchaj dialogów Reporter: Ich mache eine Umfrage zum Thema Ein ganz
i po"Ä…cz liniÄ… informacje. normaler Tag und will euch ein paar Fragen
stellen, okay? Philip, erzähl uns ein bisschen über
Dialog 1: deinen Alltag. Wie sieht so ein ganz normaler
Lena: Nadine, gehen wir heute schwimmen? Tag bei dir aus? Um wie viel Uhr stehst du auf?
Nadine: Schwimmen? Wann? Philipp: Okay. An Schultagen ist eigentlich alles gleich.
Lena: Am Nachmittag. Also ich stehe um 6.30 Uhr auf. Meine Mutter
Nadine: Am Nachmittag? Da habe ich keine Zeit. macht das Frühstück. Dann frühstücken wir
Da habe ich meine Chorprobe. zusammen um 7.00 Uhr. Um 7.30 Uhr gehen
Lena: Um wie viel Uhr? wir beide los: ich in die Schule und meine
Nadine: Um 15. Mutter zur Arbeit.
Lena: Und wie lange dauert deine Chorprobe? Reporter: Aha, und wann isst du zu Mittag?
Nadine: Zwei Stunden. Philipp: Um 13.00 Uhr esse ich zu Mittag und um 15.00
Lena: Also schwimmen gehen wir um 18. Ist das in Uhr komme ich nach Hause zurück. Meine Mutter
Ordnung? arbeitet bis halb fünf. Dann macht sie noch oft
Nadine: Ja, okay, abgemacht. Einkäufe. Ich spiele Basketball mit meinen
72
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 73
Program nauczania
Kumpels. Um 18.00 Uhr ist meine Mutter Podstawowym zadaniem w tym wzgl´dzie jest pomoc
wieder zu Hause. Sie räumt etwas auf und ich uczÄ…cym si´ w prze"amaniu bariery j´zykowej, która
helfe immer. poczÄ…tkowo bardzo utrudnia formu"owanie nawet
Reporter: Was machst du also? prostych myĘli w obcym j´zyku. Pami´tajmy, Å»e uczeÅ‚ ma
Philipp: Na ja, ich räume auch auf, mit meiner Mutter pe"ne prawo do tego, by nie wypowiadaç si´ od poczÄ…tku
zusammen. Wenn das Wetter schön ist, gehen w pe"ni spontanicznie i p"ynnie w j´zyku obcym. Nie
wir beide noch kurz spazieren. Das ist toll! naleÅ»y go do tego przymuszaç, lecz pozostawiç mu
Dann machen wir das Abendbrot und essen stosowny czas na naturalnÄ… inkubacj´ tej sprawnoĘci.
zusammen zu Abend. Danach, so um 21.00 Cele, jakie naleÅ»y stawiaç sobie odnoĘnie do tej
Uhr gehe ich schlafen und meine Mama sieht sprawnoĘci, okreĘla Podstawa programowa. (Szczegó"owe
noch fern oder liest etwas und geht erst um ich omówienie prezentuj´ w rozdziale 5.2.) SÄ… to:
23.00 schlafen. 1. umiej´tnoĘç zadawania prostych pytaÅ‚ oraz udzielania
Reporter: Vielen Dank. Und du, Maria? Wie ist es ...? odpowiedzi,
2. zdobywanie i udzielanie informacji w typowych
Philipp erzählt über: sytuacjach dnia codziennego,
..... seine Freunde. 3. formu"owanie krótkiej wypowiedzi o sobie, rodzinie,
..... seine Schule. najbliŻszym otoczeniu,
..... seinen Tag. 4. inicjowanie i podtrzymywanie prostej rozmowy
..... seinen Vater. dotyczÄ…cej typowych sytuacji dnia codziennego,
5. opanowanie poprawnej wymowy w zakresie
B. Przeczytaj teraz streszczenie wypowiedzi Filipa poznanego materia"u j´zykowego.
i wpisz brakujÄ…ce godziny.
åwiczeniu i rozwijaniu sprawnoĘci mówienia s"uÅ»yç mogÄ…
23.00 6.30 13.00 21.00 15.00 7.30 18.00 7.00 nast´pujÄ…ce techniki pracy dydaktycznej:
" praca z materia"em graficznym (kolaÅ»e zdj´ç i rysunków,
Philipp steht um ........... auf. Seine Mutter macht das historyjki obrazkowe, komiksy, mini-stymulusy); opisywanie,
Frühstück. Sie frühstücken zusammen um ........... Uhr antycypacja treĘci, snucie przypuszczeÅ‚ i skojarzeÅ‚,
und um ........... gehen sie beide los: Philipp geht in die " wskazywanie róŻnic pomi´dzy dwiema podobnymi
Schule und seine Mutter zur Arbeit. Um ........... isst er zu ilustracjami, kszta"cenie umiej´tnoĘci spostrzegania,
Mittag und ........... kommt nach Hause. Dann spielt er " odpowiadanie na konkretne pytania, w tym pytania
draußen Basketball mit Kumpels. Seine Mutter kauft noch naleŻące do tzw. j´zyka lekcyjnego,
ein und um ........... kommt sie nach Hause. Sie räumt auf " çwiczenia pozwalajÄ…ce na formu"owanie wÄ…tpliwoĘci,
und Philipp hilft immer. Manchmal gehen sie noch kurz proĘby o pomoc, sygnalizowanie niewiedzy,
spazieren. Dann essen sie zusammen zu Abend. Um " powtarzanie dialogów na podstawie przedstawionego
........... geht Phillip schlafen. Seine Mutter sieht noch fern schematu,
oder liest etwas und geht erst um ........... schlafen. " formu"owanie wypowiedzi ustnej na podstawie
przygotowanego planu ramowego,
C. Pos"uchaj jeszcze raz nagrania i sprawdę, czy prawid"owo " inscenizowanie konkretnych sytuacji z Życia,
usupe"ni"eĘ tekst. NanieĘ ewentualnie porawki. " "ałcuszki pytał i odpowiedzi,
" przeprowadzanie ankiet i wywiadów,
D. Przeprowadę ze swoją koleŻanką / swoim kolegą " praca w parach i ma"ych grupach oraz referowanie jej
z "awki wywiad o tym, co i o której godzinie robi wyników na forum klasy,
w ciągu dnia. Przygotuj wczeĘniej pytania. " rozmowy na tematy inspirujące dzieci do formu"owania
poglądów i zajmowania okreĘlonego stanowiska;
Um wie viel Uhr stehst du auf? çwiczenie konstrukcji j´zykowych, pozwalajÄ…cych
Ich stehe um ........... Uhr auf. werbalizowaç emocje, poglÄ…dy i przemyĘlenia,
" powtarzanie us"yszanych s"ów i rymowanek,
Was machst du um 17.00 Uhr? " uczenie si´ na pami´ç rymowanych wierszyków i ich
Um 17.00 Uhr ........... ich ........... . recytowanie,
" Ępiewanie piosenek i melorecytacja.
7.2.2. Mówienie Przyk"adowe zadania s"uŻące wyrabianiu
sprawnoĘci mówienia
SprawnoĘç mówienia jest tyleÅ» istotnym, co trudnym
elementem w nauczaniu j´zyka obcego. Z jednej strony Przyk"ad 1:
to w"aĘnie bieg"e pos"ugiwanie si´ j´zykiem mówionym
zapewnia optymalne warunki porozumiewania si´ Wybierz jednÄ… osob´ z rodziny Karoliny i opisz jÄ…
w j´zyku obcym, z drugiej zaĘ zbytnie forsowanie tej koleÅ»ance / koledze z "awki, a ona / on niech zgadnie,
sprawnoĘci u uczniów zaczynajÄ…cych dopiero nauk´ o kogo chodzi. Potem zamieÅ‚cie si´ rolami.
j´zyka moÅ»e doprowadziç do trudno odwracalnego
zahamowania rozwoju tej sprawnoĘci. Dlatego teŻ do Er / Sie ist ...
pracy nad jej rozwojem naleÅ»y podejĘç ze szczególnÄ… Er / Sie mag ...
czujnoĘciÄ…, uwagÄ… i skrupulatnoĘciÄ… oraz poĘwi´ciç jej Er / Sie spielt ... / tanzt / kocht / ... Wer ist das?
szczególnie duŻo wysi"ku i przemyĘlanej pracy. Das ist ...
www.wsip.com.pl 73
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 74
Program nauczania
sugeruje takÅ»e wykorzystywanie na szerszÄ… skal´ tekstów
Przyk"ad 2:
narracyjnych: baĘni, bajek, opowiadał, opisów podróŻy
i innych tekstów o niewątpliwych walorach poznawczych.
Pos"uchajcie dialogów i twórzcie podobne.
PodejĘcie takie odpowiada celom wyznaczonym
w Podstawie programowej odnoĘnie do stopnia
Dialog 1
opanowania tej sprawnoĘci:
A. Wie heißt deine Schwester?
1. rozumieniu powszechnie spotykanych dokumentów,
B. Meine Schwester heißt Marianne.
takich jak: menu, rozk"ad jazdy, og"oszenia, reklamy,
listy i instrukcje,
A. B.
2. wyszukiwaniu konkretnych informacji w prostych
Papa Robert
tekstach,
Oma Luise
3. umiej´tnoĘci rozumienia ogólnego sensu prostych,
Bruder Jakob
adaptowanych tekstów.
Dialog 2
PracujÄ…c nad sprawnoĘciÄ… czytania, musimy post´powaç
A. Was macht dein Bruder gern?
analogicznie do pracy nad rozwojem umiej´tnoĘci
B. Mein Bruder skatet gern.
s"uchania ze zrozumieniem w trzech etapach: przed
przeczytaniem tekstu, w trakcie i po jego przeczytaniu.
A. B.
Przed przystÄ…pieniem do lektury, w celu zainteresowania
Schwester spielt gern Klavier
uczniów tematykÄ… tekstu, moÅ»na wykorzystaç
Opa schwimmt gern
nast´pujÄ…ce techniki:
Mama tanzt gern
" wizualizacja tematyki tekstu za pomocÄ… materia"u
graficznego,
Dialog 3
" praca skojarzeniowa i sporządzanie asocjogramów,
A. Ist das dein Vater?
" rozmowa (ewentualnie po polsku) wprowadzajÄ…ca
B. Nein, das ist nicht mein Vater. Das ist mein Opa.
w tematyk´ tekstu,
" s"uchanie nagranych wypowiedzi na dany temat,
A. B.
" antycypowanie treĘci tekstu na podstawie jego tytu"u.
Bruder Schwester
Mutter Oma
W trakcie czytania, aby zintensyfikowaç uwag´
Schwester Bruder
i starannoĘç lektury i umoÅ»liwiç w ten sposób stosowne
zrozumienie tekstu, mamy do dyspozycji nast´pujÄ…ce
Przyk"ad 3:
techniki:
" identyfikacja w tekĘcie s"ów kluczy,
Zabawa. Podzielcie si´ na grupy. W kaÅ»dej grupie osoba
" çwiczenia polegajÄ…ce na wyborze odpowiedniej opcji
rozpoczynajÄ…ca gr´ mówi: Ich spiele gern Schach.
(prawda fa"sz),
Kolejna osoba powtarza zdanie i dodaje ciÄ…g dalszy:
" çwiczenia polegajÄ…ce na moÅ»liwoĘci wielokrotnego
Ich spiele gern Schach und sehe gern fern. Jak d"ugie
wyboru,
zdanie uda si´ u"oÅ»yç bez pomy"ki?
" ustalanie autora danej wypowiedzi lub osoby
pojawiajÄ…cej si´ w tekĘcie, do której jakieĘ
7.2.3. Czytanie sformu"owanie si´ odnosi,
" dopasowywanie do tekstu odpowiedniego tytu"u lub
Czytanie, podobnie jak s"uchanie ze zrozumieniem, jest Ęródtytu"ów do poszczególnych cz´Ä˜ci tekstu,
receptywnÄ… sprawnoĘciÄ… j´zykowÄ… i jako taka nadaje si´ " "Ä…czenie tekstu lub jego cz´Ä˜ci z odpowiednimi
doskonale do zadał integrujących róŻne sprawnoĘci, ilustracjami,
tj. "Ä…czÄ…cych jej przyswajanie i çwiczenie z jednoczesnym " sensowne "Ä…czenie ze sobÄ… róŻnych elementów tekstu:
wykorzystaniem sprawnoĘci produktywnych, takich jak rozsypanych fragmentów, listu i odpowiedzi na list itp.,
pisanie czy mówienie. WaŻne jest przy tym, by uczniowie " uzupe"nianie brakujących informacji na podstawie
przyswoili sobie nie tylko nie"atwÄ… zdolnoĘç czytania przeczytanego tekstu,
w j´zyku obcym, lecz Å»eby przede wszystkim rozwijaç " wskazywanie w tekĘcie miejsca, z którego pochodzi
u nich umiej´tnoĘç selektywnego, globalnego dana informacja.
i szczegó"owego zrozumienia czytanego tekstu.
Odniesienie do niej powinno wp"ywaç ponadto na charakter Po zakoÅ‚czeniu lektury moÅ»emy dalej pracowaç
tekstów, które majÄ… stanowiç materia" do pracy z uczniami. z przeczytanym tekstem, stosujÄ…c nast´pujÄ…ce techniki:
Powinny byç to przede wszystkim proste, dostosowane do " uk"adanie ramowego planu do przeczytanego tekstu,
wieku i poziomu znajomoĘci j´zyka u ich odbiorców teksty " odpowiadanie na konkretne pytanie dotyczÄ…ce treĘci
uŻytkowe, takie jak spis dał w restauracji, plan lekcji, tekstu,
rozk"ad jazdy, plan dnia, lista zakupów i oryginalne teksty " uzupe"nianie informacji w formie tabelarycznej,
komunikacyjne, takie jak SMS-y, e-maile, posty internetowe " pisemne lub ustne streszczenie lub dok"adne
i listy, kartki Ęwiąteczne, Życzenia i pozdrowienia zrelacjonowanie treĘci przeczytanego tekstu,
okolicznoĘciowe, ponadto teksty wierszyków i piosenek, " rozmowa o problematyce, którą tekst porusza",
wywiady, komiksy, artyku"y z prasy dzieci´cej, stron wyraÅ»anie opinii i formu"owanie stanowisk,
internetowych i gazetek szkolnych. Technika story " wyraŻanie przypuszczeł na temat innego zakołczenia
approach, o której zaletach by"a juŻ wczeĘniej mowa, lub dalszego ciągu tekstu.
74
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 75
Program nauczania
B. Opowiedz na podstawie tabelki, które przedmioty szkolne
Przyk"adowe zadania s"uŻące wyrabianiu
lubią te osoby, których nie lubią oraz jakie mają hobby.
sprawnoĘci czytania
:&
Przyk"ad 1:
Marcel mag ...
Er findet ... super / toll / interessant / prima.
Z czego si´ ĘmiejÄ… twoi niemieckoj´zyczni rówieĘnicy?
Er spielt gern ... und mag ...
Przeczytaj i znajdÄ™ puent´ do kaÅ»dego dowcipu.
A. Morgen haben wir keine Schule, unser Lehrer verreist!
Er mag ... nicht.
Wohin denn?
Er hasst ...
B. Ein Junge kommt von der Schule nach Hause.
Er findet ...... blöd / langweilig.
Wir lernen jetzt Algebra , sagt er stolz zu seiner
kleinen Schwester.
C. Ein neuer Schüler steht vor dem Pult.
7.2.4. Pisanie
Wie heißt du? , fragt der Lehrer.
Florian Müller.
Na etapie szko"y podstawowej sprawnoĘç pisania
Und dein Alter?
z uwagi na stopieÅ‚ trudnoĘci moÅ»e zostaç
D. Eine Stimme im Telefon sagt:
opanowana jedynie w stosunkowo niewielkim zakresie.
Mein Sohn kann heute nicht zur Schule! Er hat Grippe .
Zgodnie z PodstawÄ… programowÄ… uczniowie powinni
Wer spricht denn da? , fragt der Lehrer darauf.
w tym wzgl´dzie opanowaç nast´pujÄ…ce umiej´tnoĘci:
1. dostrzeganie róŻnic mi´dzy fonetycznÄ… a graficznÄ…
1. Mein Vater, Herr Lehrer!!!
formÄ… wyrazu oraz umiej´tnoĘç poprawnego zapisu
2. Toll , sagt diese. Und was heißt Guten Tag auf Algebra?
wi´kszoĘci s"ów znanych ze s"uchu,
3. Keine Ahnung! Er hat nur gesagt: Schluß für heute,
2. napisanie krótkiego listu o sobie i swoich
morgen fahre ich fort.
zainteresowaniach, przekazanie w formie pisemnej
4. Karl Müller
prostej informacji.
A. ..... B. ..... C. ..... D. .....
Na tym etapie pisanie cz´sto traktujemy jako sprawnoĘç
wspierającą nauczanie innych elementów komunikacji
Przyk"ad 2:
j´zykowej: s"uchania, mówienia i czytania.
W tym zakresie wykorzystywane sÄ… nast´pujÄ…ce techniki:
A. Przeczytaj listy m"odych internautów. PodkreĘl ich
" uzupe"nianie luk w tekĘcie,
ulubione przedmioty nauczania, a nast´pnie wpisz je
" wype"nianie formularzy, ankiet i tabel,
do tabelki.
" uzupe"nianie asocjogramów,
" wpisywanie tekstów do komiksów,
Thema: Schule
" podpisywanie zdj´ç i ilustracji,
Hallo Sven, danke für deinen Brief. Ich wohne in Berlin.
" tworzenie tekstu na podstawie historyjki obrazkowej,
Ich gehe in die dritte Klasse. Was sind denn so deine
" robienie prostych notatek w czasie s"uchania tekstu,
Lieblingsfächer? Ich finde Mathe, Deutsch und
" zapisywanie na tablicy skojarzeł na okreĘlony temat,
Sachkunde super. Kunst mag ich nicht. Ich spiele gern
" rozwiązywanie krzyŻówek,
Fußball und mag Computerspiele. Bis bald. Dein Marcel.
" çwiczenia ortograficzne: wpisywanie brakujÄ…cych liter,
minidyktanda,
Hi, Lea. Ich wohne in Graz. Ich gehe in die dritte Klasse,
" zapisywanie s"ownie prostych liczebników.
meine Lieblingsfächer sind Sport, Englisch, Informatik
und Kunst. Deutsch finde ich schwer. Ich reite gern.
Pisanie jako samodzielnÄ… sprawnoĘç çwiczymy za
Ich mag Pferde. Mein Lieblingspferd heißt Plint. Bis bald.
pomocÄ… nast´pujÄ…cych technik:
Michael
" opisywanie wyglądu i charakteru osób,
" pisemne relacjonowanie prostych zdarzeł wed"ug
Ich heiße Angela und bin 10 Jahre alt. Ich mag in der
przygotowanego wczeĘniej planu,
Schule Mathe, Geschichte und Deutsch. Musik ist auch
" pisanie prostych tekstów, takich jak: e-maile, listy, posty
prima! Ich hasse Sport. Und du? Was magst du nicht?
internetowe, zaproszenia, kartki z Życzeniami
Ich spiele Klavier und Tischtennis. Ich mag Spaghetti
i pozdrowieniami, proste og"oszenie.
sehr gerne. Angela
Przyk"adowe zadania s"uŻące wyrabianiu
Wir heißen Vanessa und Stephanie. Wir sind 11 und 10.
sprawnoĘci pisania
Wir wohnen in Mülheim. Unsere Hobbys sind: Inline-Skaten,
E-Mails-Schreiben. Wir mögen: Sachkunde, Englisch und
Przyk"ad 1:
Sport. Wir finden Mathe etwas langweilig. Eure Steffi
und Vany!!!
Opisz swojÄ… rodzin´.
Marcel Michael Angela Vanessa und Stephanie
Meine Mutter heißt ....................... . Sie ist .......................
:&
Jahre alt. Sie ....................... gern. Sie mag ....................... .
Sie ist ................................. .
Hobbys
www.wsip.com.pl 75
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 76
Program nauczania
Mein Vater ........................................................................... metody dedukcyjnej i indukcyjnej. NaleÅ»y umiej´tnie
Meine Schwester ................................................................ kierowaç poszukiwaniami uczniów. Powinni oni
Mein Bruder ........................................................................ dochodziç do stosownej wiedzy na temat struktur
Meine Oma ......................................................................... gramatycznych na zasadzie tzw. sterowanego odkrycia.
Mein Opa ............................................................................ Trzeba teÅ» zach´caç dzieci do poszukiwania
podobieÅ‚stw i róŻnic pomi´dzy systemami gramatyki
Przyk"ad 2: polskiej i niemieckiej, tak by tam, gdzie to moŻliwe
uczy"y si´ nowych struktur na zasadzie analogii
Co Sarah robi w ciÄ…gu dnia? Napisz. i kontrastu. Cz´sto teÅ» na tym poziomie edukacji
korzystniejsza wydaje si´ rezygnacja z prezentacji
7.00 aufstehen, duschen, Zähne putzen danego zagadnienia jako nowej i nadmiernie
7.15 frühstücken skomplikowanej regu"y gramatycznej na rzecz pracy
7.45 in die Schule gehen utrwalajÄ…cej dane konstrukcje w formie przydatnego do
8.00 Deutsch, Geschichte und Mathe lernen komunikacji materia"u leksykalnego.
13.00 zu Mittag essen PrezentujÄ…c zagadnienia z zakresu wiedzy gramatycznej,
15.00 nach Hause kommen moÅ»emy wykorzystaç nast´pujÄ…ce techniki:
15.15 mit Freunden spielen " samodzielne uzupe"nianie regu" gramatycznych na
17.00 Englischkurs haben podstawie analizy przedstawionego uprzednio
18.00 Hausaufgaben machen materia"u leksykalnego,
19.00 mit Eltern zu Abend essen " wizualizacja paradygmatów odmiany i sk"adni,
20.00 Computer spielen oder fernsehen " uzupe"nianie tabel z róŻnymi formami fleksyjnymi,
21.30 schlafen gehen " tworzenie zdał z rozsypanek s"ownych,
" uzupe"nianie zdał wyrazami w odpowiedniej formie
............................................................................................. gramatycznej,
............................................................................................. " dopisywanie brakujących kołcówek,
............................................................................................. " przekszta"canie zdał (np. z oznajmujących na pytające),
............................................................................................. " "ączenie ze sobą fragmentów zdał,
............................................................................................. " samodzielne koÅ‚czenia zacz´tych zdaÅ‚,
............................................................................................. " çwiczenia polegajÄ…ce na moÅ»liwoĘci wielokrotnego
wyboru.
7.3. Techniki nauczania gramatyki Przyk"adowe techniki nauczania gramatyki
StosujÄ…c komunikacyjne podejĘcie do nauczania j´zyka Przyk"ad 1:
obcego, musimy takÅ»e prezentacj´ i utrwalanie materia"u
gramatycznego dopasowaç do jego za"oÅ»eÅ‚ i praktyki. Uzupe"nij na podstawie podpisów pod obrazkami.
Oznacza to, Że zagadnieł gramatycznych nie powinno
przedstawiaç si´ w sposób odizolowany od ca"oĘci Am Meer baut ........... Sandburge. Nad morzem buduje si´
procesu komunikacji j´zykowej. NaleÅ»y teÅ» zapoznaç zamki z piasku.
uczniów z konkretnymi funkcjami komunikacyjnymi Am See spielt ........... Wasserball. Nad jeziorem gra si´
prezentowanych struktur gramatycznych w pi"k´ plaÅ»owÄ….
i syntaktycznych. IstniejÄ… dwie podstawowe metody Im Gebirge wandert ........... viel. W górach duÅ»o si´ w´druje.
nauczania regu" gramatycznych:
" metoda dedukcyjna, czyli prezentowanie gotowych regu", Wyraz man stosuje si´ wtedy, kiedy osoba wykonujÄ…ca
" metoda indukcyjna, czyli samodzielne rozpoznanie czynnoĘç nie jest waÅ»na lub kiedy jej nie znamy.
nowych struktur gramatycznych i formu"owanie Man wyst´puje zawsze z czasownikiem w ........... osobie
rzÄ…dzÄ…cych nimi regu" poprzez analiz´ stosownego liczby pojedynczej.
materia"u leksykalnego.
åwiczenia:
Indukcyjna prezentacja materia"u gramatycznego zdaje A. U"óŻ zdania, zaczynając zawsze od wyrazu
si´ byç bardziej efektywna, poniewaÅ» samodzielne wyróŻnionego.
docieranie do jakiejĘ wiedzy pozytywnie wp"ywa na jej
utrwalenie. Pracując w szkole podstawowej, naleŻy 1. am Meer man Sandburgen bauen
jednak pami´taç, Å»e uczniowie nie dysponujÄ… jeszcze .........................................................................................
na tym poziomie edukacji pe"nÄ… i ugruntowanÄ… wiedzÄ… 2. suchen im Herbst man Kastanien und Pilze
z zakresu terminologii gramatycznej i struktur j´zykowych .........................................................................................
opisywanych za jej pomocÄ…. Trzeba wi´c uwaÅ»aç, by nie 3. man sein im Winter zu Hause fernsehen und oft
przeforsowaç ich nadmiarem teoretycznych informacji .........................................................................................
i nie zniech´ciç w ten sposób do nauki j´zyka obcego. 4. wie das schreiben man ?
Z tego teÅ» wzgl´du nauczanie gramatyki powinno byç .........................................................................................
na tym etapie ograniczone do rzeczy naprawd´ 5. schreiben mit ß oder ss man das ?
niezb´dnych. Forma ich prezentacji powinna .........................................................................................
w zaleŻnoĘci od specyfiki i stopnia trudnoĘci 6. im Supermarkt das kaufen man nicht
poszczególnych zagadnieÅ‚ stanowiç rodzaj syntezy .........................................................................................
76
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 77
Program nauczania
B. Wpisz es lub man. Podstawa programowa zwraca uwag´ na to, Å»e jednym
z celów, jakie powinny zostaç zrealizowane w trakcie
Im Sommer ist ........... oft sehr warm und sonnig. ........... nauczania j´zyka obcego w szkole podstawowej,
ist dann immer toll. ........... fährt ins Grüne, ........... powinno byç opanowanie przez uczniów techniki
picknickt oder ........... liegt in der Sonne. Sehr oft spielt korzystania ze s"ownika dwuj´zycznego, opracowanego
........... draußen Fußball. ........... ist dann Zeit für Ferien na uÅ»ytek szkolny. Niemniej kaÅ»dy uczeÅ‚ musi teÅ» uczyç
und Freunde. Manchmal regnet ........... und ........... geht si´ s"ówek. Proces ten z natury Å»mudny, nuŻący
dann ins Kino und ins Schwimmbad oder ........... besucht i czasoch"onny naleÅ»y staraç si´ maksymalnie u"atwiç,
Freunde und spielt Computer. zracjonalizowaç i uatrakcyjniç. MoÅ»emy to osiÄ…gnÄ…ç,
stosujÄ…c nast´pujÄ…ce techniki pracy nad utrwaleniem
Przyk"ad 2: nowego materia"u leksykalnego:
" gry, zabawy (np. Memory) i kalambury,
Uzupe"nij na podstawie tekstu piosenki. " krzyŻówki i rebusy,
" "ączenie s"ów i ilustracji,
aufstehen " sporządzanie tematycznych s"owniczków obrazkowych,
Wir .................. heute um 7.00 Uhr ......... . " przedstawianie znaczeł za pomocą prostych rysunków,
" sugerowanie znaczeÅ‚ s"ów za pomocÄ… j´zyka cia"a,
anziehen: mimiki i gestów,
Ich .................. schnell die Jacke ......... . " szukanie rymów i uk"adanie prostych rymowanek,
" wyjaĘnianie znaczenia nowych s"ów przez wskazanie
zumachen: na przedmioty stanowiÄ…ce ich rzeczywiste
Wir .................. die Tür ......... . odpowiedniki,
" odczytywanie znaczeł s"ów na podstawie kontekstu,
rausgehen " przyporządkowywanie polskich znaczeł s"owom
Sonja .................. schnell ......... . niemieckim i tworzenie w ten sposób mini-s"owniczka
tematycznego,
Czasowniki rozdzielnie z"oÅ»one sk"adajÄ… si´ z przedrostka " objaĘnianie znaczenia nowych s"ów z wykorzystaniem
(np. auf-, an-, zu-) i czasownika w"aĘciwego. W zdaniach znaczeł juŻ znanych,
prostych przedrostek stoi na ................................ zdania. " kontekstualizacja, poprzez tworzenie zdał i wypowiedzi
z uŻyciem nowych s"ów, oraz odgrywanie mini-scenek,
åwiczenia: " grupowanie wyrazów wed"ug: rodzaju gramatycznego,
A. Wpisz czasowniki w odpowiedniej formie. pokrewiełstwa znaczeniowego i przynaleŻnoĘci do
jednego kr´gu tematycznego,
1. Lucia, .............. du bitte die Tür .............. ? (zumachen) " szukanie i "Ä…czenie ze sobÄ… s"ów o znaczeniu
2. Meine Eltern .............. immer um 5.30 Uhr .............. . zbliŻonym lub antonimów,
(aufstehen) " grupowanie s"ów wokó" jakiegoĘ poj´cia przewodniego
3. Mama, ich .............. jetzt .............. ! (rausgehen) i sporządzanie asocjogramów,
4. Jakob, .............. du bitte die Schuhe .............. ? " eliminowanie s"ów, które nie pasują znaczeniowo do
Wir gehen schon! (anziehen) pozosta"ych, wymienionych w jednej grupie.
B. Uzupe"nij zdania czasownikami w odpowiedniej formie. Przyk"adowe techniki przyswajania materia"u
leksykalnego
zumachen putzen machen gehen anziehen
kommen gehen aufstehen rausgehen Przyk"ad 1:
1. Wann ................. deine Eltern, Marlies? Po"acz ze sobÄ… dwie cz´Ä˜ci rzeczowników i dopisz
2. Um wie viel Uhr ................. du immer ................. ? rodzajnik. JeĘli go nie znasz, to skorzystaj ze s"ownika.
3. Jetzt ................. die Kinder die Bücher ................. .
4. Montags um 14.00 Uhr ................. Bettina schwimmen. 1. Früh cke
5. Ich ................. die Zähne immer morgens und abends. 2. Bä chen
6. Claudia ................. ihre Jacke ................. und 3. Würst essen
................. schnell ................. . 4. Mü tze
7. Was ................. du morgen um 18.00 Uhr? 5. Ja stück
8. Papa, wann ................. du nach Hause? 6. Fahr cker
7. Mittag se
8. Pau rad
7.4. Techniki przyswajania
Przyk"ad 2:
materia"u leksykalnego
Jakie to wyrazy? Zapisz je.
Komunikacja j´zykowa nie moÅ»e byç p"ynna bez
znajomoĘci odpowiedniej iloĘci s"ownictwa 1. HOTLE ...................... 4. KONI ......................
pozwalajÄ…cego trafnie nazywaç przedmioty 2. PAKR ...................... 5. SUB ......................
z otaczajÄ…cego nas Ęwiata i relacje mi´dzy nimi. 3. AUOT ...................... 6. BALNOL ......................
www.wsip.com.pl 77
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 78
Program nauczania
Przyk"ad 3: Przyk"adowe techniki przyswajania i çwiczenia
poprawnej wymowy
Co nie pasuje? PrzekreĘl.
Przyk"ad 1:
1. gut super schlecht toll
A. Pos"uchaj i zwróç uwag´ na wymow´ wyróŻnionych
2. schrecklich nicht gut schlecht nicht schlecht
samog"osek.
3. Guten Tag! Tschüs! Auf Wiedersehen! Ciao!
4. Hallo! schrecklich Hi! Grüß dich!
Kino Hotel Polizei Telefon Hallo Guten Morgen
5. so lala es geht nicht gut nicht schlecht
Grüß Gott ich komme du kommst ich wohne
du wohnst Personen schon Polen Bonn
Przyk"ad 4:
Frau Dolle Frau Dohle Herr Kollen Herr Kohlen
Frau Sonne Herr Sohne
Znajdę 5 wyrazów ukrytych poĘród liter. Zaznacz je na
kolorowo. Nast´pnie u"óŻ z tymi wyrazami pytania, na
B. Gdy us"yszysz g"osk´ o wymawianÄ… d"ugo klaĘnij
które moÅ»na odpowiedzieç tak lub nie.
w r´ce; gdy krótko podnieĘ prawÄ… r´k´ do góry.
S D S C H O K O L A
C. Zamaluj d"ugie o na czerwono, a krótkie o na zielono.
D E S T R A L A M E
N E T M U S I K R E
D. Pos"uchaj jeszcze raz i powtórz.
S C H W E S T E R H
Przyk"ad 2:
T I M U T T E R W N
V X C O M P U T E R
A. Pos"uchaj. Zwróç uwag´ na wymow´ wyróŻnionych
N K L A S S E Y Z U
samog"osek.
D E F A M I L I E P
Museum Telefon Heft Lineal Pinsel Schere
A S R W O P A B L E
Federtasche Schwester lecker schnell interessant
schlecht sechs zehn elf gelb violett Leon
1. .........................................................................................
Lea Lena Manfred Stefan Steffen Felix
2. .........................................................................................
3. .........................................................................................
B. Pos"uchaj jeszcze raz. Gdy us"yszysz e wymawiane
4. .........................................................................................
d"ugo i p"asko klaĘnij w r´ce; gdy krótko podnieĘ
5. .........................................................................................
prawÄ… r´k´ do góry.
C. Pod e wymawianym d"ugo i p"asko postaw kresk´,
7.5. Techniki przyswajania
pod e wymawianym krótko postaw kropk´.
i çwiczenia poprawnej wymowy
D. Pos"uchaj jeszcze raz i powtórz kaŻdy wyraz
Od samego poczÄ…tku nauki j´zyka obcego naleÅ»y
zwracaç uwag´ na poprawnÄ… wymow´. Dzieci w wieku
Przyk"ad 3:
10 12 "atwo przyswajajÄ… sobie melodi´ j´zyka i wymow´
poszczególnych g"osek, dlatego zwrócenie szczególnej A. Pos"uchaj i zwróç uwag´ na wymow´ wyróŻnionych
uwagi na ten w"aĘnie segment nauczania wydaje si´ na cz´Ä˜ci wyrazów.
tym etapie edukacji ze wszech miar sensowne
i poÅ»yteczne. Pami´taç naleÅ»y przy tym, Å»e nie wolno Eins, zwei Polizei
dopuĘciç do utrwalenia si´ b"´dnych nawyków Drei, vier Offizier
fonetycznych, bo te mogÄ… si´ okazaç niezwykle trudno Fünf, sechs alte Hex
odwracalne na dalszych etapach kszta"cenia j´zykowego. Sieben, acht gute Nacht!
PracujÄ…c nad wyçwiczeniem poprawnoĘci fonetycznej, Neun, zehn auf Wiedersehen!
mamy do dyspozycji nast´pujÄ…ce techniki:
" s"uchanie nagrał oryginalnych, B. PodkreĘl kolorem czerwonym miejsce, w którym
" s"uchanie pojedynczych wyrazów pogrupowanych s"yszysz aj, a zielonym miejsce, w którym s"yszysz i.
wed"ug pewnej czytelnej zasady fonetycznej
(powtarzajÄ…ca si´ g"oska, opozycja fonetyczna) i ich Tipp:
wielokrotne powtarzanie, Pisz´ ei, a czytam ............. . Pisz´ ie, a czytam ............. .
" s"uchanie i powtarzanie d"uŻszych fraz i zdał,
" powtarzanie "amaÅ‚ców j´zykowych, C. Pos"uchaj jeszcze raz i powtórz. Naucz si´ rymowanki
" g"oĘne czytanie, na pami´ç. Dzi´ki temu bez trudu zapami´tasz
" zaznaczanie w tekĘcie us"yszanego s"owa, liczebniki.
" uczenie si´ na pami´ç prostych wierszyków i rymowanek,
" przyswajanie sobie tekstów piosenek i wspólne Ępiewanie, åwiczenie:
" identyfikacja w poszczególnych wyrazach d"ugich Odrobina ortografii. Uzupe"nij brakujące litery.
i krótkich samog"osek na podstawie nagrania,
" proste çwiczenia o charakterze logopedycznym. .......ns v.......r zw....... s.......ben dr....... Poliz.......
78
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 79
Program nauczania
Scenariusz 2 Kapitel 2
7.6. Przyk"adowe scenariusze lekcji
Temat lekcji: Mama, Papa und andere
Scenariusz 1 Kapitel 1
Cele komunikacyjne:
Temat lekcji: Ich bin Jonas Uczniowie potrafiÄ… opowiedzieç o swojej rodzinie.
Cele leksykalno-gramatyczne:
Cele komunikacyjne: Uczniowie potrafiÄ… nazwaç cz"onków najbliÅ»szej
Uczniowie potrafiÄ… przedstawiç si´ i powiedzieç kilka rodziny.
s"ów o sobie. Uczniowie poznają przymiotniki okreĘlające wygląd
Cele leksykalno-gramatyczne: i cechy charakteru.
Uczniowie poznają zwroty potrzebne do wyraŻania Uczniowie poznają zaimek dzierŻawczy mein/meine.
podstawowych informacji o sobie: ich heiße ..., ich bin ... Pomoce dydaktyczne:
Jahre alt, ich komme aus ..., ich wohne in ... . podr´cznik z çwiczeniami, CD
Pomoce dydaktyczne: Formy socjalne:
podr´cznik z çwiczeniami, CD praca indywidualna, praca w parach, praca z ca"Ä… klasÄ…
Formy socjalne:
praca indywidualna, praca z ca"Ä… klasÄ…
Przebieg lekcji
Przebieg lekcji
Wprowadzenie
Uczniowie oglÄ…dajÄ… rysunek przedstawiajÄ…cy rodzin´
Wprowadzenie
Karoliny i opowiadajÄ… w j´zyku polskim o swoich
Na poczÄ…tku zaj´ç uczniowie poznajÄ… list´
spostrzeŻeniach dotyczacych tego rysunku i przedstawionej
najpopularniejszych imion swoich rówieĘników
na nim rodziny. Nast´pnie uczniowie s"uchajÄ… nagrania.
w Niemczech. CzytajÄ… je oraz powtarzajÄ… za lektorem ich
Ich zadaniem jest wskazanie na rysunku osób, o których
brzmienie. Nauczyciel zwraca uwag´ na wymow´
mowa w nagraniu.
uczniów i udziela wskazówek, w jaki sposób prawid"owo
wymówiç dany wyraz. Nast´pnie uczniowie zaznaczajÄ…
Prezentacja nowego materia"u i praca nad nim
Å»eÅ‚skie i m´skie imiona oraz podkreĘlajÄ… imiona, które
Uczniowie s"uchają ponownie nagrania i Ęledzą tekst
brzmiÄ… niemal tak samo, jak w j´zyku polskim. Na koniec
w podr´czniku. PowtarzajÄ… za nagraniem poszczególne
uczniowie przeprowadzajÄ… w klasie ankiet´ na temat
zdania, po czym czytajÄ… tekst na g"os. Nast´pnie
ulubionych imion z listy.
podpisujÄ… postacie na rysunku.
Informacja kulturoznawcza (DACH): uczniowie dowiadujÄ…
Prezentacja nowego materia"u i praca nad nim
si´, w jaki sposób ich niemieccy rówieĘnicy zwracajÄ… si´
Uczniowie s"uchają nagrania, w którym troje dzieci
do swoich rodziców.
przedstawia si´ i mówi kilka s"ów o sobie. Zadaniem
Nast´pnie uczniowie poznajÄ… zaimek dzierÅ»awczy
uczniów jest uzupe"nienie ze s"uchu wieku dzieci.
mein / meine.
Po uzupe"nieniu tych liczebników mamy pe"ny tekst
nad którym uczniowie mogÄ… pracowaç (g"oĘne czytanie
åwiczenia utrwalajÄ…ce nowy materia"
ze zwracaniem szczególnej uwagi na wymow´;
Uczniowie samodzielnie t"umaczÄ… na j´zyk polski
zmienianie danych i czytanie w"asnych wersji tekstu).
przymiotniki okreĘlające wygląd i charakter. Z pomocą
Nast´pnie uczniowie wykonujÄ… çwiczenia 19. i 20.
nauczycielki / nauczyciela korygujÄ… b"´dy. Nast´pnie
Informacja kulturoznawcza (DACH): uczniowie poznajÄ…
s"uchają nagrania i podkreĘlają przymiotniki, które
nazwy stolic Niemiec, Austrii i Szwajcarii.
us"yszeli w nagraniu.
Praca w parach: uczniowie wybierajÄ… jakąĘ postaç
åwiczenia utrwalajÄ…ce nowy materia"
z rodziny Karoliny i opisujÄ… jÄ… sÄ…siadce / sÄ…siadowi
Uczniowie wykonujÄ… çwiczenie numer 24, a nast´pnie
z "awki. SÄ…siadka / sÄ…siad z "awki ma zgadnÄ…ç, o którÄ…
25 i 26, w których najpierw uczÄ… si´ pisaç, a nast´pnie
osob´ chodzi. Potem uczniowie zamieniajÄ… si´ rolami.
mówiç o sobie na forum klasy.
Uczniowie wykonujÄ… çwiczenia numer 16 i 17 w cz´Ä˜ci
åwiczenie na wymow´: uczniowie uczÄ… si´ wymawiaç
çwiczeniowej. Nast´pnie uczniowie opisujÄ… swojÄ… rodzin´
Ich-Laut na wyrazach: ich, mich, dich, nicht, schlecht, itd. zad. 16. Ch´tni uczniowie opowiadajÄ… o swojej rodzinie
W celu u"atwienia wymowy tej g"oski nauczyciel
na forum klasy.
wskazuje na podobiełstwo jej brzmienia do brzmienia
polskich wyrazów hiena lub hiacynt .
Podsumowanie lekcji i objaĘnienie pracy domowej
Uczniowie wykonujÄ… nast´pnie çw. 22. w cz´Ä˜ci
Na koniec lekcji uczniowie s"uchajÄ… piosenki Meine
çwiczeniowej.
Familie , ĘledzÄ… tekst piosenki, a nast´pnie próbujÄ…
Ępiewaç z nagraniem. MoÅ»emy zaproponowaç uczniom
Podsumowanie lekcji i objaĘnienie pracy domowej
wymyĘlenie choreografii do piosenki, dzi´ki czemu "atwiej
Jako podsumowanie lekcji uczniowie wykonujÄ… çwiczenie
zapami´tajÄ… s"ownictwo. (Nast´pnÄ… lekcj´ rozpoczynamy
28. wcielajÄ…c si´ w postacie na zdj´ciach, opowiadajÄ…
od pos"uchania i zaĘpiewania tej piosenki.)
o nich w pierwszej osobie.
Jako zadanie domowe uczniowie wykonujÄ… çwiczenia
Jako zadanie domowe uczniowie wykonujÄ… çwiczenie 23.
numer 18, 19 i 20 w cz´Ä˜ci çwiczeniowej.
www.wsip.com.pl 79
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 80
Program nauczania
" sporzÄ…dzanie tabel porzÄ…dkujÄ…cych podstawowe
7.7. Strategie samodzielnego
paradygmaty fleksyjne,
uczenia si´ i zapami´tywania
" tworzenie s"owniczka,
" zapisywanie w j´zyku obcym informacji na temat
Strategia uczenia si´ i zapami´tywania jest zazwyczaj
przebiegu dnia: prowadzenie mini-pami´tnika,
sprawą bardzo indywidualną i niezwykle trudno o jakąĘ
" samodzielne tworzenie rebusów i kalamburów
uniwersalnÄ… recept´ w tym wzgl´dzie. WaÅ»ne jednak, by
j´zykowych.
proces ten u"atwiaç i uatrakcyjniaç oraz wymieniaç si´
spostrzeŻeniami i doĘwiadczeniami w tym zakresie.
Zadaniem nauczyciela jest tu przede wszystkim
7.8. Ustalenie ca"orocznego planu
aktywizacja uczniów, mająca na celu samodzielne
opracowywanie przez nich strategii uczenia si´. Powinien pracy pedagogicznej
on takÅ»e dzieliç si´ ze swoimi podopiecznymi w"asnymi
i sprawdzonymi juÅ» doĘwiadczeniami i rozwiÄ…zaniami, Úeby w pe"ni kontrolowaç stopieÅ‚ zaawansowania
chociaÅ»by w kwestii çwiczeÅ‚ fonetycznych (çwiczenia realizacji programu i stworzyç optymalne warunki do
przed lustrem, çwiczenia z rekwizytami itd.). systematycznej pracy w ciÄ…gu ca"ego roku szkolnego,
Podstawowe techniki samodzielnego uczenia si´, z którymi nauczyciel powinien dok"adnie rozplanowaç ca"y proces
warto zapoznaç ucznia i aktywnie z nich korzystaç, to: nauczania w tym okresie. Opracowany rozk"ad materia"u
" zapami´tywanie s"ownictwa poprzez skojarzenia, powinien uwzgl´dniaç:
" tworzenie asocjogramów, " plan wynikowy,
" graficzne przedstawianie znaczeÅ‚, " jasno wyodr´bnione fazy lekcji (konspekt lekcyjny)
" "ączenie s"ów w pary wed"ug jakiegoĘ sensownego oraz skonkretyzowane cele nauczania: komunikacyjne,
i czytelnego kryterium, leksykalne i gramatyczne, poznawcze oraz
" szukanie rymów i uk"adanie oraz zapami´tywanie wychowawcze,
prostych rymowanek, " liczb´ jednostek lekcyjnych przeznaczonych
" wizualizacja istotnych treĘci poprzez podkreĘlanie, na realizacj´ danego zagadnienia,
kolorowanie i stosowanie innych wyróŻników graficznych, " materia"y dydaktyczne wspomagające proces
" zapisywanie nowych s"ów i fraz na karteczkach nauczania,
i umieszczanie ich w widocznym miejscu, np. nad " techniki pracy na lekcji,
biurkiem lub "óŻkiem, " formy i treĘci zadał domowych.
8. Ocenianie osiÄ…gni´ç uczniów
Procedura oceniania uczniów jest niezb´dna w procesie
8.1. Zak"adane osiÄ…gni´cia uczniów
nauczania kaŻdego przedmiotu szkolnego. Daje ona
w zakresie poszczególnych
nauczycielom, rodzicom i uczniom moÅ»liwoĘç realnej
kontroli osiÄ…gni´ç edukacyjnych i stopnia realizacji
sprawnoĘci j´zykowych
za"oŻeł programowych w ramach danego przedmiotu
nauczania oraz prawid"owo stosowana spe"nia
Na poziomie szko"y podstawowej, zgodnie z cytowanÄ…
dodatkowo istotnÄ… rol´ w procesie wychowawczym,
juÅ» PodstawÄ… programowÄ…, przewiduje si´ nast´pujÄ…ce
stymulując do konstruktywnego wspó"zawodnictwa
osiÄ…gni´cia uczniów:
i intensyfikacji w"asnej pracy dla osiÄ…gania coraz lepszych
wyników.
W zakresie sprawnoĘci s"uchania:
Kryteria oceniania powinny byç ogólnie znane
" rozumienie ogólnego sensu prostych sytuacji
i sformu"owane w sposób jasny i niebudzący
komunikacyjnych, w tym intencji rozmówcy,
wątpliwoĘci, tak by uczniowie znali i bez trudu rozumieli
" rozumienie prostych instrukcji nauczyciela
wymagania, których spe"nienie jest niezb´dne do
formu"owanych w j´zyku obcym,
uzyskania danej oceny. WaŻne jest, Żeby ocenianie
" rozumienie ogólnego sensu oraz wyszukiwanie
odbywa"o si´ w sposób systematyczny, obejmowa"o
informacji szczegó"owych w nieskomplikowanych
bieŻącÄ… i okresowÄ… kontrol´ osiÄ…gni´ç oraz by mia"o ono
wypowiedziach i dialogach.
miejsce w ramach spójnego, obiektywnego
i porównywalnego z innymi przedmiotami systemu, W zakresie sprawnoĘci mówienia:
co zapewnia zintegrowany wewnÄ…trzszkolny system " umiej´tnoĘç stawiania prostych pytaÅ‚ oraz udzielania
oceniania. odpowiedzi,
Elementem nie do przecenienia jest wreszcie stymulacja " zdobywanie i udzielanie informacji w typowych
uczniów do aktywnej samooceny i stwarzanie im realnych sytuacjach dnia codziennego,
moŻliwoĘci jej dokonywania. " opanowanie sprawnoĘci komunikacji w zakresie tzw.
Dodatkowym problemem wiąŻącym si´ z procedurÄ… j´zyka lekcyjnego,
oceniania jest kwestia oceny realnych umiej´tnoĘci dzieci " umiej´tnoĘç zapytania o nieznane s"owa i poproszenia
ze stwierdzonymi problemami dyslektycznymi, które o niezb´dnÄ… pomoc w wykonaniu jakiegoĘ zadania,
wed"ug najnowszych badał dotyczą oko"o 10 15% " formu"owanie krótkiej wypowiedzi o sobie, rodzinie,
populacji. najbliŻszym otoczeniu,
80
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 81
Program nauczania
" inicjowanie i podtrzymywanie prostej rozmowy Tony: Hallo! Ich bin Tony Krüger. Ich komme aus
dotyczÄ…cej typowych sytuacji dnia codziennego, Deutschland und wohne in Leipzig. Hier bin ich
" opanowanie poprawnej wymowy w zakresie poznanego geboren. Übrigens, ich bin 11 Jahre alt.
materia"u j´zykowego.
Tina Tony
W zakresie sprawnoĘci czytania: 1. ..... ..... Ich komme aus Österreich.
" rozumienie powszechnie spotykanych dokumentów, 2. ..... ..... Ich komme aus Deutschland.
takich jak: menu, rozk"ad jazdy, og"oszenia, reklamy, 3. ..... ..... Ich komme aus der Schweiz.
listy i instrukcje, 4. ..... ..... Ich bin 9 Jahre alt.
" wyszukiwanie konkretnych informacji w prostych tekstach, 5. ..... ..... Ich bin 10 Jahre alt.
" rozumienie ogólnego sensu prostych, adaptowanych 6. ..... ..... Ich bin 11 Jahre alt.
tekstów. 7. ..... ..... Ich wohne in Leipzig.
8. ..... ..... Ich wohne in Berlin.
W zakresie sprawnoĘci pisania:
" dostrzeganie róŻnic mi´dzy fonetycznÄ… a graficznÄ… Przyk"ad 2:
formÄ… wyrazu oraz umiej´tnoĘç poprawnego zapisu
Pos"uchaj nagrania i zaznacz, co jest prawdÄ…, a co nie.
wi´kszoĘci s"ów znanych ze s"uchu,
" znajomoĘç zasad niemieckiej ortografii i umiej´tnoĘç
Tekst do s"uchania:
ich praktycznego zastosowania,
Reporter: Hallo Kids! Ich mache eine Umfrage zum Thema
" umiej´tnoĘç napisania krótkiego listu o sobie i swoich
Computer. Seid ihr Computerfans? Maja?
zainteresowaniach, przekazanie prostej informacji.
Maja: Ich habe zwei Computer zu Hause und surfe
zum Beispiel gern im Internet, aber für mich
sind auch andere Sachen wichtig: ins Kino
8.2. Ocenianie poszczególnych
gehen, Bücher lesen, oder mit Freunden
sprawnoĘci
telefonieren.
Reporter: Und du, Sven?
W celu sprawdzenia i obiektywnego ocenienia
Sven: Ich bin ein totaler Computerfan! Ich chatte
umiej´tnoĘci uczniów najlepiej jest przeprowadziç
stundenlang per ICQ, schreibe E-Mails und
kompleksowe testy obejmujÄ…ce zadania sprawdzajÄ…ce
spiele total gern.
we wszystkich dziedzinach. Ocena sprawnoĘci mówienia
Reporter: Sonja?
wymaga oczywiĘcie odr´bnych procedur
Sonja: Mein Computer ist wie ein Freund für mich.
sprawdzajÄ…cych. Pami´taç naleÅ»y ponadto, Å»e uzyskanie
Computer heißt spielen, lernen, mit Leuten
oceny celujÄ…cej wymaga nie-przeci´tnych osiÄ…gni´ç
kommunizieren, Informationen suchen.
indywidualnych ucznia, wykra-czajÄ…cych poza opisane
Eigentlich alles.
w punkcie poprzednim minimum programowe. PoniŻej
Reporter: Und wie ist es bei dir, Heiko?
przedstawione zosta"y podstawowe techniki sprawdzania
Heiko: Ich spiele gern Computerspiele und surfe oft im
poszczególnych umiej´tnoĘci.
Internet, ich suche auch Freunde im Netz.
Computer ist einfach O.K.!
8.2.1. SprawnoĘç s"uchania
richtig falsch
1. Maja hat keinen Computer zu Hause. ..... .....
" ustalanie prawid"owej kolejnoĘci fragmentów tekstu,
2. Sie telefoniert gern mit Freunden. ..... .....
" zaznaczanie wypowiedzi zgodnych z treĘcią
3. Sven ist ein Computerfan. ..... .....
wys"uchanego tekstu,
4. Er chattet gern per ICQ. ..... .....
" uzupe"nianie tekstów z lukami,
5. Computerspiele mag er nicht. ..... .....
" poprawianie kolejnoĘci zdarzeł,
6. Sonja sucht einen Freund. ..... .....
" wybór prawid"owej opcji (prawda fa"sz),
7. Ihr Computer heißt Heiko. ..... .....
" samodzielne kołczenie zdał na podstawie
8. Heiko surft oft im Internet. ..... .....
us"yszanego tekstu.
Przyk"ad 3:
Przyk"adowe zadania sprawdzajÄ…ce
opanowanie sprawnoĘci s"uchania Pos"uchaj nagrania. Przy kaŻdym imieniu zaznacz,
który przedmiot szkolny dana osoba lubi (+),
Przyk"ad 1: a którego nie lubi ( ).
Tekst do s"uchania:
Pos"uchaj tego, co mówiÄ… o sobie Tina i Tony, a nast´pnie
Reporter: Leonie, was sind deine Lieblingsfächer in der
zaznacz, kogo z nich dotyczÄ… nast´pujÄ…ce informacje.
Schule?
Uwaga: dwie informacje nie pasujÄ… do nikogo.
Leonie: Na ja, ich mag eigentlich alles in meiner
Tekst do s"uchania: Schule. Aber Geschichte finde ich einfach
Tina: Hi! Ich heiße Tina und bin 10 Jahre alt. Ich komme Spitze! Geschichte ist echt interessant! Ach, ja,
aus Österreich. Aber jetzt wohne ich in Berlin, denn ich mag aber Sport nicht so gern. Der
meine Eltern arbeiten hier. Berlin ist super! Und das Sportlehrer ist zu streng und einfach nicht nett.
ist mein Cousin Tony. Reporter: Und du, Max?
www.wsip.com.pl 81
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 82
Program nauczania
Max: Mein Lieblingsfach ist Sachkunde. Wir machen
8.2.3. SprawnoĘç czytania
da viele Ausflüge. Es ist nie langweilig.
Langweilig ist dagegen Deutsch. Deutsch mag
" identyfikacja w tekĘcie s"ów kluczy i poprawny ich
ich gar nicht. Und die Lehrerin ist so komisch ...
wybór spoĘród kilku opcji,
Reporter: Lea, und du?
" zadania testowe polegajÄ…ce na wyborze odpowiedniej
Lea: Ich mag Werken sehr gern. Unser Lehrer ist
opcji (prawda fa"sz),
wirklich Klasse! Aber Mathe finde ich blöd.
" testy wielokrotnego wyboru,
Ich bin nicht gut in Mathe ...
" zadania testowe polegajÄ…ce na ustalaniu autora danej
Reporter: Und wie ist es bei dir, Niklas?
wypowiedzi lub osoby pojawiajÄ…cej si´ w tekĘcie,
Niklas: Also mein Lieblingsfach ist auf jeden Fall
do której jakieĘ sformu"owanie si´ odnosi,
Englisch. Englisch finde ich einfach super! Musik
" dopasowywanie do tekstu odpowiedniego tytu"u lub
mag ich nicht so gerne. Ich kann nicht singen
Ęródtytu"ów do poszczególnych cz´Ä˜ci tekstu,
und schäme mich immer und vielleicht deshalb ...
" "Ä…czenie tekstu lub jego cz´Ä˜ci z odpowiednimi
ilustracjami,
Leonie Lea Niklas Max
" sensowne "ączenie ze sobą róŻnych elementów
Deutsch ..... ..... ..... .....
tekstu: rozsypanych fragmentów, listu i odpowiedzi
Sachkunde ..... ..... ..... .....
na list itp.,
Werken ..... ..... ..... .....
" uzupe"nianie brakujÄ…cych informacji na podstawie
Musik ..... ..... ..... .....
przeczytanego tekstu,
Sport ..... ..... ..... .....
" wskazywanie miejsca w tekĘcie, z którego pochodzi
Geschichte ..... ..... ..... .....
dana informacja.
Englisch ..... ..... ..... .....
Mathe ..... ..... ..... .....
Przyk"adowe zadania sprawdzajÄ…ce
opanowanie sprawnoĘci czytania
8.2.2. SprawnoĘç mówienia
Przyk"ad 1:
" sprawdzanie umiej´tnoĘci formu"owania prostych wypo- Przeczytaj listy Sabiny, Eryka i Konrada, a nast´pnie
wiedzi na podstawie stymulujÄ…cego materia"u graficznego, zaznacz, do kogo z nich odnoszÄ… si´ nast´pujÄ…ce
" odpowiadanie na konkretne pytania, informacje.
" formu"owanie wypowiedzi ustnej na podstawie
przygotowanego planu ramowego. Hallo Boys and Girls! Ich heiße Sabine und bin 11 Jahre
alt. Mein Hobby sind Tiere. Ich habe zwei Hunde, eine
Przyk"adowe zadania sprawdzajÄ…ce Katze, zwei Ratten und ein Kaninchen. Meine Tiere sind
opanowanie sprawnoĘci mówienia lieb und leben nicht wie Hund und Katze :&)))) Mein Vater
hat noch ein Pferd. Er reitet total gern und ich auch. Tiere
Przyk"ad 1: sind sooooooo süß!!!!!! Habt ihr auch Tiere zu Hause?
Schreibt mir bald!
A. Dowiedz si´, jakie sÄ… ulubione przedmioty szkolne
twojego rozmówcy oraz których przedmiotów nie lubi
Hi ihr! Wer von euch mag Tanzen und Sport? Ich heiße
i dlaczego. Nast´pnie zamieÅ‚cie si´ rolami.
Erik und bin 11 Jahre alt. Ich mache Judo, Tennis und
Inline-Skaten. Das macht total Spaß! Ich schreibe 100%
B. Wybierz pi´ç przyborów szkolnych i krótko je opisz.
zurück!
Przyk"ad 2:
Hi Leute! Ich heiße Konrad und bin 12 Jahre alt. Meine
Hobbys sind Musik und Computer. Ich höre sehr gern
A. Opowiedzcie sobie nawzajem z koleŻanką / kolegą z "awki
Hip-Hop und mag auch J. Lo. Ich spiele Klavier und
o sobie, swoich zainteresowaniach, charakterze i rodzinie.
mache viel Computermusik. Das ist echt super!!!
Ich suche Leute, die auch so was machen. Vielleicht
B. Odpowiadajcie na zmian´ na pytania o to:
machen wir etwas zusammen?
ile lat ma jej / jego mama,
czy lubi lody / czekolad´ / spaghetti,
1. ...................... tanzt gern.
czy lubi graç w pi"k´,
2. ...................... mag Musik.
gdzie mieszka jej / jego babcia,
3. ...................... viele Tiere zu Hause.
czy jej / jego dziadek lubi zwierz´ta.
4. ...................... ist sportlich.
5. ...................... macht Musik auf seinem Computer.
Przyk"ad 3:
6. ...................... reitet gern.
Zainscenizujcie po niemiecku w parach nast´pujÄ…ce scenki:
Przyk"ad 2:
spotykacie si´ rano przed lekcjami i witacie si´,
na mi´dzynarodowym obozie spotykacie koleÅ»anki
Przeczytaj zapiski z dziennika Patryka o jego planach na
i kolegów z Niemiec i Austrii, Å»eby si´ poznaç, pytacie
nast´pny tydzieÅ‚. Nast´pnie przyporzÄ…dkuj odpowiednie
o imi´, nazwisko, wiek, miejsce zamieszkania,
czynnoĘci do poszczególnych dni tygodnia, wpisując pod
pytacie si´ nawzajem o samopoczucie.
kaŻdym z nich odpowiednie numery.
82
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 83
Program nauczania
Diese Woche ist bei mir so viel los! Am Montag: wie
Przyk"ad 2:
immer die Schule ... Aber am Dienstag macht unsere
Klasse einen Fahrradausflug ins Grüne. Natürlich nicht
Napisz post internetowy. Podaj:
allein: Der Sportlehrer und die Biolehrerin sind auch
jak si´ nazywasz i ile masz lat,
dabei. Sie sind beide sehr nett. Wir fahren in den Wald jakie masz hobby,
und dann an einen See. Dort picknicken wir. Einfach
co lubisz robiç w czasie wolnym,
super! Und am Mittwoch habe ich meinen Tanzkurs. Ich czy lubisz komputery i w jaki sposób z nich korzystasz,
tanze so gerne! Um sieben Uhr am Abend gehe ich dann czy lubisz muzyk´ i czy grasz na jakimĘ instrumencie,
noch reiten. Reiten macht total viel Spaß! Am Donnerstag czy lubisz zwierz´ta i czy jakieĘ masz.
stehe ich um halb neun auf und gehe erst um zehn in die
Schule. Dann spielen wir Fußball. Freitag ist ein ganz
Przyk"ad 3:
normaler Tag, aber am Nachmittag kommen meine
Großeltern aus Hamburg! Ich mag sie so gern! Sie
Jaki jest twój ulubiony przedmiot w szkole? Dlaczego?
besuchen uns aber selten. Jetzt bleiben sie das ganze
Napisz pi´ç zdaÅ‚.
Wochenende. Das ist echt toll! Meine Mutter räumt schon
heute auf. Ich helfe auch ein bisschen ... Vielleicht gehen
Meine Lieblingsfach ............................................................
wir zusammen ins Kino oder ins Museum? Oder machen
Wir .......................................................................................
ganz andere Sachen? Egal, mit Oma und Opa macht
Es ist ...................................................................................
alles Spaß!
Mein Lehrer / Meine Lehrerin .............................................
......................... ist wirklich .................................................
1. Patrik hat seinen Tanzkurs.
2. Patrick und seine Klassenfreunde
fahren an einen See.
8.3. Ocenianie dzieci z problemami
3. Patrick steht nicht sehr früh auf.
dyslektycznymi
4. Patrick geht wie immer in die Schule.
5. Die Schule hat er erst nach zehn.
Ocena ucznia dyslektycznego wymaga specjalnego
6. Oma und Opa kommen zu Besuch.
podejĘcia i zastosowania odmiennych kryteriów.
7. Seine Klasse macht eine Fahrradtour.
Ogólne zasady sÄ… w tym wzgl´dzie nast´pujÄ…ce:
8. Am Abend reitet Patrick.
" indywidualne traktowanie ucznia dyslektycznego
9. Patrick macht tolle Sachen mit seinen
i stawianie mu wymagał stosownie do jego
Großeltern und hat viel Spaß dabei.
moŻliwoĘci,
" ocenianie ucznia na podstawie jego wypowiedzi
Montag ..........................................................
ustnych,
Dienstag ..........................................................
" ocenianie prac pisemnych z pomini´ciem b"´dów
Mittwoch ..........................................................
ortograficznych,
Donnerstag ..........................................................
" umoŻliwienie uczniowi kilkakrotnego wys"uchania
Freitag ..........................................................
nagrania lub przeczytanie tekstu,
Samstag / Sonntag ..........................................................
" egzekwowanie od ucznia zadał przygotowanych bądę
samodzielnie rozwiÄ…zanych w domu.
8.2.4. SprawnoĘç pisania
8.4. Samoocena ucznia
" uzupe"nianie luk w tekĘcie,
" tworzenie tekstu na podstawie historyjki obrazkowej,
W nowoczesnym postrzeganiu procesu edukacyjnego
" zadania polegajÄ…ce na opisywaniu wyglÄ…du
kszta"towanie u uczniów umiej´tnoĘci konstruktywnej
i charakteru osób,
samooceny jest integralnym elementem nauczania.
" pisemne relacjonowanie prostych zdarzeł wed"ug
Kszta"tuje si´ w ten sposób zdolnoĘç ucznia do
przygotowanego wczeĘniej planu,
samorefleksji, poczucie w"asnej wartoĘci, konstruktywny
" pisanie prostych tekstów, takich jak: e-maile, listy, posty
krytycyzm wobec w"asnych niedociÄ…gni´ç i motywuje go
internetowe, zaproszenia, kartki z Życzeniami
do bardziej wyt´Å»onej pracy, eliminujÄ…c przy tym czynnik
i pozdrowieniami, proste og"oszenie.
destruktywnego stresu spowodowanego mniej lub
bardziej autorytarnym ocenianiem zewn´trznym.
Przyk"adowe zadania sprawdzajÄ…ce
Celowe wydaje si´ udost´pnianie uczniom zadaÅ‚
opanowanie sprawnoĘci pisania
testowych przeznaczonych specjalnie do samooceny, tzn.
opatrzonych kluczem i opisem systemu ewaluacji. Nie
Przyk"ad 1:
zastÄ…piÄ… one oczywiĘcie oceny indywidualnych osiÄ…gni´ç
Napisz, co wiesz o tych osobach. uczniów przez nauczyciela, ale pozwolą uczącym lepiej
przygotowaç si´ do testów sprawdzajÄ…cych poprzez
Herr Weber Karin odpowiednio wczesne rozpoznanie swoich braków
Alter 43 11 i zaleg"oĘci, które stworzy moÅ»liwoĘç ich nadrobienia
Land Österreich Deutschland i uzupe"nienia. DoĘwiadczenia nowoczesnej dydaktyki
Hobbys Tiere, Kochen, Fußball Sticker, Musik, Katzen w tym wzgl´dzie sÄ… niezwykle zach´cajÄ…ce, dlatego
Charakter ruhig, nett fit, lustig strategia ta wydaje si´ ze wszech miar godna polecenia.
www.wsip.com.pl 83
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 84
Program nauczania
Zupe"nie nowe perspektywy w tym wzgl´dzie wyznacza jako realizacji swojego indywidualnego projektu. Proces
projekt Europejskiego Portfolio J´zykowego, o którego nauczania i uczenia si´ j´zyka zyskuje w ten sposób na
niezaprzeczalnych walorach edukacyjnych by"a mowa juÅ» przejrzystoĘci i staje si´ bardziej zrozumia"y dla jego
wczeĘniej. uczestników. Portfolio wyznacza takŻe ramy pozwalające
W tym miejscu warto jeszcze dodaç, Å»e Europejskie w bardziej klarowny sposób okreĘliç poszczególne etapy
Portfolio J´zykowe stanowi nowy element w dydaktyce nauki i precyzyjniej wyznaczaç ich cele poznawcze,
j´zyków obcych. Jest istotnym ogniwem w kompleksowej wychowawcze i komunikacyjne.
relacji mi´dzy wszystkimi uczestnikami procesu
dydaktycznego. O stworzenie takiej w"aĘnie relacji od Dodatkowe moÅ»liwoĘci sprawdzania i oceniania si´ uczniów
dawna zabiegali zwolennicy podejĘcia komunikacyjnego. stwarzają tzw. arkusze samooceny ucznia, w których
Dzi´ki Europejskiemu Portfolio J´zykowemu uczeÅ‚ ma uczniowie bardzo wnikliwie przyglÄ…dajÄ… si´ zdobytym umie-
faktycznÄ… moÅ»liwoĘç potraktowania nauki j´zyków obcych j´tnoĘciom i muszÄ… te umiej´tnoĘci doĘç precyzyjnie oceniç.
Przyk"adowe arkusze samooceny ucznia
Dobrze / Ârednio /
Umiem Data
S"abo / Wcale
Wie geht s?
liczyç do dwunastu
przywitaç si´ z kimĘ i poÅ»egnaç
zapytaç koleÅ»ank´ / koleg´ o samopoczucie
okreĘliç swoje samopoczucie
przedstawiç si´
powiedzieç, ile mam lat
powiedzieç, gdzie mieszkam i skÄ…d pochodz´
zapytaç koleÅ»ank´ / koleg´, jak si´ nazywa
zapytaç koleÅ»ank´ / koleg´, ile ma lat
zapytaç koleÅ»ank´ / koleg´, gdzie mieszka i skÄ…d pochodzi
Familie und Freunde
wymieniç kolejne litery niemieckiego alfabetu
powiedzieç, co lubi´
zapytaç koleÅ»ank´ / koleg´, co lubi
liczyç do stu
nazwaç cz"onków swojej rodziny
opowiedzieç o swojej rodzinie
opowiadaç o swoich przyjacio"ach: jak si´ nazywajÄ…, ile majÄ… lat,
gdzie mieszkajÄ…, jakie majÄ… zainteresowania oraz jaki majÄ… charakter
Schule
nazwaç przybory szkolne
krótko opisaç przybory szkolne
nazwaç kolory
nazwaç przedmioty szkolne
powiedzieç, które przedmioty szkolne lubi´, a które nie i dlaczego
wyraziç swoje uznanie
wyraziç swojÄ… dezaprobat´
opisaç czynnoĘci wykonywane na lekcjach
Ich habe immer viel zu tun
nazwaç dni tygodnia
84
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 85
Program nauczania
nazwaç zaj´cia pozaszkolne
opowiedzieç o swoich zaj´ciach pozaszkolnych
opowiedzieç o zaj´ciach pozaszkolnych innych osób
opowiedzieç o swoich zainteresowaniach
opowiedzieç o zainteresowaniach innych osób
zapytaç koleÅ»ank´ / koleg´, co robi po szkole
nazwaç czynnoĘci zwiÄ…zane z komputerem i Internetem
powiedzieç, do czego wykorzystuj´ komputer
nazwaç zwierz´ta domowe
powiedzieç, Å»e mam w domu psa, kota lub inne zwierz´
opowiedzieç o swoim w"asnym zwierzÄ…tku lub o zwierzÄ…tku przyjació"
Jeszcze innÄ… formÄ… refleksji nad zdobytymi 4. Uzupe"nij brakujÄ…ce s"owa. 5 Punkte
umiej´tnoĘciami sÄ…:
Meine Großmutter ................ wirklich Klasse! ................
rubryki w podr´czniku poprzedzajÄ…ce jednostki
ist 70 Jahre ................ , aber sie ist noch fit. Wir
tematyczne, uĘwiadamiające uczniowi cel danej
................ viel zusammen. Ich ................ meine Oma sehr.
jednostki, np.:
5. Zapisz podane liczby s"ownie 5 Punkte
W tym rozdziale:
" poznasz niemiecki alfabet,
1. 31 ................................................................................
" nauczysz si´ mówiç, co lubisz i pytaç o to innych,
2. 16 ................................................................................
" nauczysz si´ liczyç do stu,
3. 7 ..................................................................................
" dowiesz si´, jak si´ po niemiecku nazywajÄ…
4. 73 ................................................................................
cz"onkowie rodziny,
5. 61 ................................................................................
" nauczysz si´ opowiadaç o swoich bliskich
i przyjacio"ach.
Sprawdę, jak rozwiąza"eĘ test. Rozwiązania znajdziesz
na kołcu ksiąŻki.
sekcja Teste dich selbst!, w których uczeł sam
ocenia zdobyte umiej´tnoĘci, rozwiÄ…zujÄ…c test
Ich habe .............. Punkte.
podsumowujÄ…cy danÄ… jednostk´ tematycznÄ…
Mog"aĘ / Mog"eĘ zdobyç maksymalnie 25 punktów.
i porównując wyniki z kluczem. Na podstawie
JeĘli uda"o ci si´ zebraç ponad 20 punktów, to znaczy,
podanej skali moÅ»e oceniç stopieÅ‚ opanowania
Że ca"y materia" masz w jednym palcu. Brawo! JeĘli
materia"u, np.:
twój wynik mieĘci si´ w granicach 15 20 punktów,
to jest nieÄ™le, ale warto jeszcze troch´ popracowaç
Teste dich selbst!
nad s"ownictwem i strukturami gramatycznymi.
1. Jakie s"owa kryjÄ… si´ w rozsypankach? 5 Punkte
JeĘli zdoby"aĘ / zdoby"eĘ mniej niŻ 15 punktów,
to musisz poĘwi´ciç troch´ wi´cej czasu na nauk´
1. SIKMU .................................
niemieckiego.
2. LADESCHOKO .................................
3. TZENKA .................................
4. PUTERCOM .................................
8.5. WewnÄ…trzszkolny system
5. DEPFER .................................
oceniania
2. Zadaj odpowiednie pytanie. 5 Punkte
Istotnym kontekstem umoÅ»liwiajÄ…cym obiektywizacj´
1. .................................. Ja, ich wohne in Leipzig. i globalizacj´ stosowanego przez nauczyciela systemu
2. .................................. Ja, ich heiße Felix. oceniania indywidualnych osiÄ…gni´ç ucznia powinien byç
3. .................................. Nein, ich bin 10 Jahre alt. ustalany przez ca"Ä… rad´ pedagogicznÄ… danej szko"y,
4. .................................. Ja, ich mag Katzen. w porozumieniu z rodzicami i uczniami oraz przy
5. .................................. Nein, ich komme aus Österreich. zachowaniu zasady pe"nej jawnoĘci przyj´tych kryteriów,
wewnÄ…trzszkolny system oceniania. Wspomaga on
integracj´ ogólnych celów edukacyjnych
3. Wstaw mein / meine. 5 Punkte i wychowawczych procesu nauczania, kompleksowe
podejĘcie do kaŻdego ucznia jako autonomicznej
Das ist ............... Familie. ............... Vater heißt Torsten jednostki, jako osoby, stwarzajÄ…c jednoczeĘnie
und ist 36 Jahre alt. ............... Mama heißt Anne und ist p"aszczyzn´ niezb´dnej obiektywizacji ocen. System taki
37. ............... Oma und ............... Opa wohnen in powinien obejmowaç nie tylko jasno sformu"owane
Frankfurt. Ich mag sie sehr gern. kryteria oceniania, ale zawieraç i sankcjonowaç
www.wsip.com.pl 85
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 86
Program nauczania
wymagania merytorycznego i przekonujÄ…cego 75% ocen´ bardzo dobrÄ…. Uzyskanie oceny celujÄ…cej
komentarza do indywidualnych ocen, a takÅ»e moÅ»liwoĘci wymagaç powinno spe"nienia kryteriów wykraczajÄ…cych
odwo"ywania si´ od nich. Warto pami´taç przy tym poza zakres materia"u przewidziany ogólnym programem
o koniecznoĘci indywidualnego róŻnicowania ocen nauczania.
w zaleŻnoĘci od uzdolnieł i ogólnej postawy ucznia,
obejmujÄ…cej takÅ»e jego postaw´ pozamerytorycznÄ…
w zakresie sumiennoĘci, punktualnoĘci, pracowitoĘci, 8.6. Karta obserwacji ucznia
umiej´tnoĘci pracy w grupie itp.
WewnÄ…trzszkolny system oceniania powinien rozróŻniaç NiezastÄ…pionÄ… pomocÄ… w procesie oceniania ucznia
umiej´tnoĘci podstawowe i wykraczajÄ…ce poza zakres moÅ»e si´ okazaç karta obserwacji ucznia, która
wiedzy podstawowej. Wype"nienie 50% wymagał pomoŻe nauczycielom w systematyzowaniu
podstawowych dawa"oby ocen´ dopuszczajÄ…cÄ…, 75 % i obiektywizowaniu swoich spostrzeÅ»eÅ‚ dotyczÄ…cych
ocen´ dostatecznÄ…. Na poziomie wykraczajÄ…cym poza rozwoju uczniów i umoÅ»liwi im dokonanie stosownej
podstawowe minimum 50% dawa"oby ocen´ dobrÄ…, oceny okresowej.
Przyk"adowa karta obserwacji ucznia
Wyznaczniki obserwacji Obserwacja na lekcji Obserwacja po okreĘlonym czasie
Uczennica / uczeÅ‚: tak nie nigdy rzadko czasami cz´sto zawsze
jest skoncentrowana/y na lekcji
jest przygotowana/y do lekcji
jest systematyczna/y
jest staranna/y
jest twórcza/y
jest aktywna/y
umie pracowaç w grupie
umie pracowaç samodzielnie
pracuje w dobrym tempie
przynosi dodatkowe materia"y
pomaga innym
szuka pomocy, gdy natknie si´ na problemy
stawia pytania
umie wnioskowaç
dostrzega b"´dy
poprawia b"´dy
jest otwarta/y na uwagi i sugestie
umie korzystaç z róŻnych Ä™róde" (internet, s"owniki)
8.7. Ocena opisowa
Ocena opisowa to zwi´z"y komentarz dotyczÄ…cy wyników " nie powinna pe"niç funkcji kary czy nagrody,
kszta"cenia ucznia przedstawiony w formie pisemnej. " nie powinna zawieraç krytyki danego ucznia,
Ma na celu dostarczenie uczniowi oraz jego opiekunom " powinna uwzgl´dniaç moÅ»liwoĘci dziecka, wk"ad pracy,
dok"adniejszych informacji o tym, jakie umiej´tnoĘci w wykonanie zadania oraz post´p, jaki si´ w dziecku
uczeł opanowa", z czym ma problemy, na czym polegają dokona",
jego braki oraz jak je usunÄ…ç. Ocena opisowa powinna " powinna zach´caç do dalszej nauki.
spe"niaç kilka warunków:
" powinna poinformowaç dziecko, co juÅ» umie, nad czym
powinno popracowaç oraz ile mu brakuje do
osiÄ…gni´cia celu,
86
Punkt_KN8 01/03/06 18:57 Page 87
Program nauczania
Proponowana forma przygotowania oceny opisowej po klasie czwartej
(pierwszym roku nauki j´zyka niemieckiego)
J´zyk niemiecki, klasa IV
Imi´ i nazwisko: Micha" Kowalski
Data: 19. 06. 2006
Ocena opisowa
S"uchanie UczeÅ‚ dobrze radzi sobie z rozumieniem poleceÅ‚ formu"owanych na lekcji. PewnÄ… trudnoĘç sprawia mu
natomiast zrozumienie d"uÅ»szych tekstów s"uchanych, zw"aszcza dialogów. Dlatego powinien cz´Ä˜ciej
s"uchaç w domu nagraÅ‚ zamieszczonych na p"ycie CD do"Ä…czonej do podr´cznika, by oswoiç si´ z ich
brzmieniem. Najlepiej by"oby, gdyby robi" to systematycznie po kaÅ»dych zaj´ciach.
Czytanie Uczeł nie ma problemu z globalnym rozumieniem tekstu. Nie zawsze radzi sobie jednak
z rozwiÄ…zywaniem konkretnych zadaÅ‚ majÄ…cych sprawdziç rozumienie przeczytanego tekstu. MoÅ»e to
Ęwiadczyç o problemach z koncentracjÄ… przy wyszukiwaniu w tekĘcie informacji szczegó"owych. PewnÄ…
trudnoĘç stanowiÄ… w tym wzgl´dzie takÅ»e braki w opanowaniu s"ownictwa. Dlatego proponuj´
zintensyfikowanie pracy nad zapami´tywaniem nowych s"ów przy wykorzystaniu proponowanych na
zaj´ciach technik i strategii. Sugeruj´ teÅ» cz´stsze korzystanie ze s"ownika.
Mówienie UczeÅ‚ potrafi bez trudu wyraziç proste myĘli w j´zyku niemieckim. Opowiadanie o sobie i swoich bliskich
nie sprawia mu wi´kszej trudnoĘci. Âwiadczy to o dobrym opanowaniu podstawowych struktur j´zyka
mówionego. PewnÄ… trudnoĘç sprawia mu nawiÄ…zywanie rozmowy z innymi uczestnikami zaj´ç, co na tym
etapie nauki nie powinno jednak zbytnio niepokoiç. Najprawdopodobniej trudnoĘci te ustÄ…piÄ… wraz
z dalszym rozwojem kompetencji komunikacyjnych ucznia.
Pisanie UczeÅ‚ potrafi bezb"´dnie zapisaç wi´kszoĘç znanych mu s"ów. NiewielkÄ… trudnoĘç sprawia mu ca"y czas
pisownia rzeczowników niemieckich wielką literą. Formu"owanie prostych wypowiedzi pisemnych,
stosownie do poziomu jego zaawansowania j´zykowego, nie stanowi dla niego wi´kszej trudnoĘci.
Powinien popracowaç nad starannoĘciÄ… i estetykÄ… swojego pisma.
9. Bibliografia
Bauer, R. Lernen an Stationen in der Grundschule. Ein Weg zum kindergerechten Lernen, Berlin 1997.
Iluk, J. Entwicklung der Sprachfertigkeiten aus der Sicht der neuesten Fremdsprachencurricula, Katowice 1998.
Iluk, J. Erzieherische Ziele aus der Sicht neuerer internationaler Fremdsprachencurricula, w: Deutsch als Fremdsprache
1/2000, s. 41 47.
Iluk, J. Jak uczyç ma"e dzieci j´zyków obcych?, Katowice 2002.
Iluk, J. Polsko-niemiecki s"ownik wyraŻeł i zwrotów lekcyjnych, Warszawa 1993.
Komorowska, H. Metodyka nauczania j´zyków obcych, Warszawa 1999.
Komorowska, H. Nauczanie j´zyka obcego dzieci w Ęwietle rekomendacji Rady Europy, w: J´zyki Obce w Szkole, z. 3,
1996, s. 213 220.
Komorowska, H. O programach prawie wszystko, Warszawa, 1999.
Myczko, K. Curriculare Konzeptionen für den Deutschunterricht an den polnischen Schulen, w: Deutsch
und Auslandsgermanistik in Mitteleuropa. Geschichte Stand Ausblicke, Warszawa 1998, s. [421] 431.
Myczko, K. Zu Problemen des frühen Fremdsprachenunterrichts, w: Studia Germanica Posnaniensia 26/2000, s. 199 210.
Ornstein, A. C.,Hunkins, F. P. Program szkolny. Za"oŻenia, zasady, problematyka, Warszawa 1998.
Pfeiffer, W. Nauka j´zyków obcych. Od praktyki do praktyki, PoznaÅ‚ 2001.
Stasiak, H., Wp"yw czynników emocjonalnych na dzieci´cÄ… akwizycj´ j´zyka obcego, w: Problemy komunikacji
mi´dzykulturowej. Lingwistyka, translatoryka, glottodydaktyka, Warszawa 2000, s. 402 427.
Dokumenty i rozporzÄ…dzenia:
Podstawa programowa kszta"cenia ogólnego dla szkó" podstawowych i gimnazjów: za"ącznik nr 1
do rozporzÄ…dzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 6 listopada 2003 roku.
Europejski system opisu kszta"cenia j´zykowego: uczenie si´, nauczanie, ocenianie (wyd. polskie), Warszawa 2003.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 wrzeĘnia 2002.
www.wsip.com.pl 87
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Program NauczaniaProgram nauczania klasy 4 6 SP (DKW 4014 59?)Program nauczania matematyki gimnazjumprogram nauczania informatyki podstawówka i gimnazjumProgram nauczaniaLudzkie ścieżki kompleksowy program nauczania etykiprogram nauczania biologia zpProgram nauczania30554Program nauczania KO IV VI SP 2010M Miszczynski Program nauczaniaprogram nauczaniaprogram nauczaniaProgram nauczania klasy 1 3 SP (DKW 4014 8 )SZCZEGOLOWY PROGRAM NAUCZANIA BIOCHEMII NA KIERUNKU TI RInformatyka Europejczyka Program nauczania informatyki w gimnazjum?ycja Mac OS 5 prongmprogram nauczania Sp[2]więcej podobnych podstron