mgr
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Grażyna Jezierska
Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce
w realizacji zadań zawodowych
313[05].O1.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Wanda Brześcińska
mgr Remigiusz Kutyła
Opracowanie redakcyjne:
Konsultacja:
dr inż. Krzysztof Symela
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 313[05]. O1.02
 Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu fotograf.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Przykładowe scenariusze zajęć 8
5. Ćwiczenia 12
5.1. Sztuka i rozwój fotografii 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Elementy wiedzy o sztuce 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Podstawy rysunku technicznego i liternictwa 17
5.3.1. Ćwiczenia 17
5.4. Rysunek odręczny 19
5.4.1. Ćwiczenia 19
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 22
7. Literatura 38
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu kolejny  Poradnik dla nauczyciela , który będzie pomocny
w organizowaniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie fotograf. Dotyczy on
realizacji jednostki modułowej 313[05].O1.02 -  Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce
w realizacji zadań zawodowych , która jest składnikiem modułu  podstawy procesów
technologicznych  313[05].O1
Należy zapoznać się z treścią rozdziału Wprowadzenie, ponieważ umożliwi to Państwu
skuteczne korzystanie z poradnika i osiągnięcie sukcesu w realizacji jednostki modułowej
 Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych dla zawodu
Fotograf 313[05] (pozycja 2 w załączonej tabeli).
Zawód: Fotograf 313[05]
Lp. Kod Nazwa jednostki modułowej w programie nauczania dla zawodu
1. 313[05].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska
2. 313[05].O1.02 Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych
3. 313[05].O1.03 Posługiwanie się terminologią zawodową
4. 313[05].O1.04 Rozróżnianie materiałów fotograficznych
5. 313[05].O1.05 Magazynowanie i przechowywanie materiałów fotograficznych
6. 313[05].O1.06 Wykonywanie podstawowych czynności fotograficznych
7. 313[05].Z1.01 Organizowanie stanowiska pracy
8. 313[05].Z1.02 Dobieranie sprzętu i materiałów do wykonania prac fotograficznych
9. 313[05].Z1.03 Przygotowywanie roztworów do chemicznej obróbki materiałów fotograficznych
10. 313[05].Z1.04 Wykonywanie prac fotograficznych metodami tradycyjnymi i technikami cyfrowymi
11. 313[05].Z1.05 Wykonywanie zdjęć portretowych
12. 313[05].Z1.06 Wykonywanie zdjęć plenerowych
13. 313[05].Z1.07 Wykonywanie zdjęć architektonicznych
14. 313[05].Z1.08 Wykonywanie zdjęć reportażowych
15. 313[05].Z1.09 Wykonywanie zdjęć reklamowych
16. 313[05].Z1.10 Wykonywanie zdjęć technicznych
Poradnik składa się z sześciu części: Wymagania wstępne, Cele kształcenia,
Scenariusze zajęć, Ćwiczenia, Sprawdzian osiągnięć, Literatura.
W części Wymagania wstępne, określono katalog podstawowych umiejętności, które
uczeń powinien posiadać przez przystąpieniem do realizacji niniejszej jednostki modułowej.
Jeśli po analizie uznacie Państwo, że któreś z umiejętności nie są dostatecznie przez ucznia
opanowane, wówczas uczeń powinien ponownie przestudiować materiał nauczania zawarty
w poradnikach z poprzednich jednostek modułowych.
W części Cele kształcenia znajduje się wykaz umiejętności, które uczeń będzie posiadał
po zakończeniu realizacji materiału nauczania zawartego w poradniku. W ocenie, czy
rzeczywiście takie umiejętności uczeń opanował, pomoże Państwu załączony w poradniku
sprawdzian osiągnięć.
Przykładowe Scenariusze zajęć są szczegółową propozycję przeprowadzenia lekcji
w ramach realizacji materiału nauczania dla jednostki modułowej.
W części Ćwiczenia znajdą Państwo propozycje ćwiczeń będących praktycznym
zastosowaniem wiadomości z zakresu materiału nauczania przewidzianego dla tej jednostki
modułowej.
Każde z ćwiczeń zawartych w poradniku opisane jest w formie polecenia, co należy
wykonać. Natomiast uszczegółowieniem tego polecenia jest lista działań (czynności)
określająca Sposób wykonania ćwiczenia. Ćwiczenia mogą być realizowane indywidualnie
lub w 2-5 osobowych zespołach, w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób.
Ponadto każde z ćwiczeń zawiera Wskazówki do realizacji poszczególnych ćwiczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Składnikiem opisu każdego z ćwiczeń jest Lista środków dydaktycznych niezbędnych
do prawidłowego wykonania ćwiczenia oraz zalecone metody nauczania  uczenia się.
Kolejna część poradnika to Sprawdzian osiągnięć, który umożliwi sprawdzenie poziomu
wiadomości i umiejętności ucznia po zakończeniu realizacji programu danej jednostki
modułowej. Składa się on z testu teoretycznego oraz z testu typu próba pracy.. Pozytywnie
rozwiązane przez ucznia sprawdziany osiągnięć oraz załączony do oceny w formie  portfolio
efekt realizacji ćwiczeń, stanowił będzie dowód, że uczeń potrafi zrealizować zadanie
zawodowe, polegające na zastosowaniu elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań
zawodowych. W przypadku sprawdzianu osiągnięć uczeń powinien wiedzieć, że ma on formę
testu podobnego do tych, jakie występują w egzaminie zewnętrznym dla potwierdzenia
kwalifikacji w zawodzie. Dlatego też, istotne jest to, aby nabrał wprawy w rozwiązywaniu
tego typu testów. Co z pewnością będzie procentować w przypadku egzaminu zewnętrznego.
W celu poszerzenia i pogłębienia posiadanej wiedzy z zakresu tej jednostki modułowej,
nauczyciel, może skorzystać z listy materiałów z
ródłowych zamieszczonych w części
poradnika nazwanej Literatura. Zestaw ten powinien być dostępny w zbiorach biblioteki
szkolnej lub innych bibliotekach publicznych. Wiele cennych i ciekawych informacji możecie
również pozyskać Państwo z zasobów internetowych.
Bezpieczeństwo i higiena pracy.
W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie
regulaminów, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych
wynikających z prowadzonych prac. Przepisy te uczeń poznał już wcześniej, a niektóre pozna
w trakcie nauki. W czasie pracy zwróćcie Państwo uwagę na dbałość o ochronę środowiska
naturalnego.
Należy pamiętać, że uzupełnieniem tego poradnika jest  Poradnik dla ucznia , w którym
między innymi zamieszczono materiał nauczania, stanowiący podbudowę do realizacji
ćwiczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
313[05].O1
Podstawy procesów
technologicznych
313[05].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
313[05].O1.02
Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce
w realizacji zadań zawodowych
313[05].O1.03
Posługiwanie się terminologią
zawodową
313[05].O1.04 313[05].O1.05
Rozróżnianie materiałów Magazynowanie i przechowywanie
fotograficznych materiałów fotograficznych
313[05].O1.06
Wykonywanie podstawowych
czynności fotograficznych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- rozróżniać, jakie elementy zachowania człowieka należą do sfery jego natury, a jakie
zalicza się do zachowań kulturowych,
- znać klasyfikację barw,
- stosować określone kompozycje w celu wywołania odpowiedniego wrażenia,
- zrealizować kompozycję na płaszczyz
nie zgodnie z poleceniem,
- objaśniać cechy charakterystyczne plamy,
- rozróżniać obraz zbudowany linearnie i za pomocą plamy barwnej,
- określać, co to jest perspektywa w obrazie,
- precyzować problem iluzji przestrzeni w obrazie,
- współpracować bezkonfliktowo nad wspólnym dziełem,
- opisać własną pracę,
- zastosować właściwą, uproszczoną formę rysunku, oddającą charakter elementu sztuki,
jaki chce wyrazić, mając określone umiejętności plastyczne,
- wymieniać elementy budujące nastrój w dziele sztuki: światło, ruch, ukazanie przestrzeni,
- uzasadniać, jak sposób ekspozycji wpływa na odbiór dzieła
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- posłużyć się podstawową wiedzą z zakresu historii sztuki z uwzględnieniem przemian
i rozwoju fotografii,
- sformułować i zastosować środki wyrazu plastycznego w różnych kompozycjach obrazu
i kompozycjach przestrzennych,
- zastosować podstawowe układy kompozycyjne w projektowaniu i wykonywaniu
ćwiczeń,
- zastosować zasady światłocienia i zmiany obrazu przy zmieniającym się oświetleniu,
- wprowadzić zasady kompozycji układów literniczych,
- stosować rodzaje krojów pisma,
- rozróżniać i stosować różne perspektywy utworzone w rysunku, obrazach malarskich czy
fotograficznych,
- wykazywać cechy barw: jasność, jakość i nasycenie,
- wprowadzać mieszanie barw,
- rozróżniać barwy i oddziaływanie barw na człowieka,
- zastosować mocne punkty, złoty podział, linie wiążące i punkty węzłowe kompozycji,
- formułować wartości artystyczne i oceny estetyczne oraz kryteria ocen,
- tworzyć formalną analizę obrazu,
- odczytać rysunki techniczne, odręczne i szkice,
- sporządzać rysunki techniczne,
- wykonywać graficzne czynności manualne niezbędne przy sporządzaniu różnych typów
rysunków /działania na płaszczyz
nie-ćwiczenia praktyczne: rysować, malować,
manipulować, konstruować/,
- skupiać uwagę na indywidualnej pracy,
- wykonywać samodzielnie ćwiczenia praktyczne z rysunku i malarstwa.
- praktycznie wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu zagadnień kompozycyjnych
i estetycznych przy organizacji i realizacji wystaw plastycznych i fotograficznych prac
w sali lekcyjnej, na korytarzy czy galerii szkolnej,
- organizować i zabezpieczać swój warsztat pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć nr 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Fotograf 313[05]
Moduł: Podstawy procesów technologicznych 313[05].O1
Jednostka modułowa: Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań
zawodowych 313[05].O1.02
Temat: Wykonaj na płaszczyz
nie kompozycję rytmiczną i arytmiczną.
Cel ogólny: poznanie zagadnień kompozycji rytmicznej i arytmicznej oraz ich wykonanie
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- sformułować i zastosować środki wyrazu plastycznego /plama, kreska, barwa, kształt/,
- dokonać analizy elementów wchodzących w skład kompozycji plastycznej,
- określić rodzaje kompozycji zastosowane przy realizacji kompozycji plastycznych,
- skupiać uwagę na indywidualnej pracy,
- wykonywać samodzielnie ćwiczenia praktyczne z rysunku,
- organizować i zabezpieczać swój warsztat pracy,
Metody nauczania-uczenia się:
- film dydaktyczny,
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz konfrontacyjny.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- nie więcej niż 15 osób w grupie,
- ćwiczenia praktyczne.
Czas: 180 min
Środki dydaktyczne:
- odtwarzacz video , film dydaktyczny  Zrozumieć piękno  52 min,
- próbki różnych papierów pakowych (okazjonalne i dekoracyjne),
- próbki tkanin,
- przykłady polskiej sztuki ludowej (reprodukcje),
- wybrane fotografie (dotyczące rytmu w przyrodzie i rzeczywistości wytworzonej przez
człowieka),
- dwie kartki formatu A-4,
- kredki świecowe (pastele),
- plansze podkładowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie  nauczyciel przedstawia cel zajęć.
2. Nauczyciel przedstawia w ogólne zagadnienia kompozycji obrazu.
3. Prezentacja filmu  Zrozumieć piękno .
4. Nauczyciel dokonuje prezentacji kompozycji rytmicznej i innych rodzajów kompozycji
na przykładach.
5. Nauczyciel animuje dyskusję na temat występowania rytmu w otaczającej rzeczywistości
a także o z
ródłach jego zaburzenia.
6. Uczniowie wykonują na papierze szkice rysunkowe oparte na kompozycji rytmicznej.
7. Uczniowie wykonują na papierze szkice rysunkowe oparte na kompozycji arytmicznej
nawiązującej tematycznie do kompozycji rytmicznej.
8. Uczniowie porządkują warsztat pracy.
9. Prezentacja wykonanych prac na forum grupy ćwiczeniowej.
10. Nauczyciel podsumowuje zajęcia omawia wykonane prace dokonując oceny estetyki
ich wykonania.
Zakończenie zajęć
Praca domowa:
1. Wyszukaj w domowych zbiorach czasopism - codzienne gazety, tygodniki i inne,
fotografię lub jej fragment ukazujący w dowolny sposób problem rytmu w kompozycji
jednoelementowej lub wieloelementowej i wklej ją do zeszytu.
2. Zanalizuj i napisz, jakie rodzaje kompozycji występują w wybranej fotografii?
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- Krótka ankieta ewaluacyjna.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz zajęć nr 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Fotograf 313[05]
Moduł: Podstawy procesów technologicznych 313[05].O1
Jednostka modułowa: Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań
zawodowych 313[05].O1.02
Temat: Wykonanie ramy do obrazów fotograficznych
Cel ogólny: Poznanie i wykorzystywanie różnych funkcji ram do prezentacji prac
plastycznych i fotograficznych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- wykorzystać teoretyczną wiedzę z zakresu zagadnień kompozycyjnych,
- oprawiać i prezentować prace plastyczne oraz fotograficzne,
- wykonywać czynności manipulacyjne przy sporządzaniu i wykonywaniu kompozycji
półprzestrzennych i przestrzennych,
- skupiać uwagę na indywidualnej pracy,
- organizować i zabezpieczać swój warsztat pracy.
Metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz konfrontacyjny
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna, nie więcej niż 15 osób w grupie,
- ćwiczenia praktyczne
Czas: 90 min.
Środki dydaktyczne:
- wybrane fotografie i prace plastyczne oprawione w różne ramy,
- kolorowe czasopisma i gazety,
- różnego rodzaju ścinki papierowe, tektury i płyty pilśniowe,
- klej do papieru,
- przylepne taśmy klejące, dwustronnie klejące taśmy,
- nożyczki.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie  nauczyciel przedstawia cel zajęć.
2. Nauczyciel wyjaśnienia uczniom pojęcia: kadr, format, forma, kompozycja, rama.
3. Nauczyciel dokonuje prezentacji wybranych fotografii i prac plastycznych oprawionych
w różne ramy.
4. Nauczyciel animuje dyskusję na temat relacji ram z prezentowanymi obrazami
fotograficznymi i plastycznymi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. Nauczyciel poleca przejrzenie czasopism, gazet, wybranie oraz wycięcie pięciu zdjęć
dowolnego rodzaju.
6. Uczeń konstruuje ramy do wybranych obrazów fotograficznych, które będą pozostawały
ze sobą w różnych relacjach.
7. Nauczyciel obserwuje pracę i na bieżąco koryguje pracę poszczególnych uczniów.
8. Uczniowie prezentują wykonane prace uzasadniając dobór oprawy.
9. Nauczyciel omawia wykonane prace, przeprowadza analizę ich estetyki.
10. Nauczyciel zarządza uporządkowanie stanowiska pracy i zakończenie zajęć.
Zakończenie zajęć
Praca domowa:
1. W ciągu tygodnia uczeń ma zadanie udać się dowolną wystawę prac plastycznych lub
fotograficznych (wystawa może być zasugerowana przez nauczyciela, w zależności od
programu wystaw w galeriach lub muzeach).
2. Ma za zadanie zanalizować problemy wystawiennicze na wystawie i opisać sposób
ekspozycji prezentowanych obiektów. Opis ma zawierać ocenę ucznia, dotyczącą ram
i ich funkcji.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 Krótka ankieta ewaluacyjna np. typu  Stokrotka .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Sztuka i rozwój fotografii
Ćwiczenie 1
Połącz w grupy tematyczne fotografie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu
materiału nauczania. W trakcie realizacji ćwiczenia nauczyciel monitoruje sposób jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu
nauczyciel powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy
zwracając uwagę na  mocne i  słabe strony.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) obserwować dokładnie przedstawione fotografie pod kątem tematu jaki podejmują,
4) wybrać temat przewodni dla określonej grupy zdjęć,
5) ustalić przynależność do danej grupy,
6) wyszukać cechy wspólne wybranych grup zdjęć,
7) dokonać sortowania pakietu fotografii,
8) określić grupę tematyczną prezentowanych fotografii.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne
Środki dydaktyczne:
- zeszyt, długopis,
- zestaw fotografii krajobrazowej, portretowej, martwych natur, przedmiotów, architektury,
mody, dokumentalnej, reportażowej, artystycznej itd.
Ćwiczenie 2
Zaklasyfikuj do rodzaju fotografii prezentowane zdjęcia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu
materiału nauczania. W trakcie realizacji ćwiczenia nauczyciel monitoruje sposób jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
nauczyciel powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy
zwracając uwagę na  mocne i  słabe strony.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) obserwować dokładnie prezentowane fotografie zwracając uwagę na sposób
przedstawienia obrazu fotograficznego,
4) rozpoznać obrazy fotograficzne,
5) zakwalifikować oglądane i omawiane obrazy fotograficzne,
6) określić cechy charakterystyczne dla danego rodzaju fotografii.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- fotografie portretowe prezentujące różny sposób przedstawiania sylwetki ludzkiej, użycia
środków wyrazu i relacji obiektu portretowanego z tłem,
- zeszyt, długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Elementy wiedzy o sztuce
Ćwiczenie 1
Narysuj krajobraz w kompozycji statycznej
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu
materiału nauczania. W trakcie realizacji ćwiczenia nauczyciel monitoruje sposób jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu
nauczyciel powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy
zwracając uwagę na  mocne i  słabe strony.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) skorzystać z materiału poglądowego, posługiwać się pamięcią poobserwacyjną,
4) zastosować wszystkie znane Ci środki wyrazu plastycznego: plamy, kreski, barwy,
światłocień, perspektywa, kształt itd.,
5) dobrać ułożenie płaszczyzny do wykonania własnej kompozycji,
6) narysować krajobraz w układzie statycznym, otwartym, poziomym, barwnym,
7) wykonać graficzne czynności manualne niezbędne przy sporządzaniu rysunków
(działania na płaszczyz
nie),
8) skupić uwagę na indywidualnej pracy,
9) wykonać samodzielnie ćwiczenia praktyczne z rysunku,
10) wyeksponować prace w wyznaczonej przestrzeni,
11) uporządkować i zabezpieczać swój warsztat pracy,
12) rozpoznać, jakie środki wyrazu wpływają na uzyskanie obrazu statycznego,
13) skonfrontować swoją pracę z innymi,
14) opisać, jakie środki wyrazu wpływają na uzyskanie obrazu statycznego,
15) przedstawić nauczycielowi do oceny i zdeponować swoją pracę w teczce prac.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- fotografie: krajobraz morski w zmiennych perspektywach widzenia, w czasie czterech pór
roku,
- kartka papieru o formacie A-3,
- kredki świecowe/pastele,
- plansza podkładowa,
- kartka z zeszytu, długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Ćwiczenie 2
Narysuj w kompozycji abstrakcyjnej swój portret psychologiczny
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu
materiału nauczania. W trakcie realizacji ćwiczenia nauczyciel monitoruje sposób jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu
nauczyciel powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy
zwracając uwagę na  mocne i  słabe strony.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) zastosować abstrakcyjne plamy barwne przy tworzeniu rysunku,
4) wybrać ułożenie płaszczyzny papieru, takie jak w danej chwili Ci pasuje,
5) wypełnić kolorami i dowolnymi kształtami płaszczyznę wszystkim tym, co jest w Tobie
na Nie /negatywne emocje, zły nastrój, negatywne energie/ pierwsza kartka,
6) wypełnić kolorami i dowolnymi kształtami płaszczyznę wszystkim tym, co jest w Tobie
na Tak /pozytywne emocje, dobry nastrój, pozytywne energie/ druga kartka,
7) położyć przed sobą w odstępie te dwie płaszczyzny/dwa rożne bieguny/,
8) porównać użyte kolory i kształty,
9) położyć między te płaszczyzny trzecią kartkę,
10) połączyć ze sobą w sposób plastyczny zarysowane już płaszczyzny,
11) skupić uwagę na indywidualnej pracy,
12) skleić ze sobą te trzy płaszczyzny w kolejności: pierwsza, trzecia i druga praca,
13) wykonać samodzielnie ćwiczenia praktyczne z rysunku,
14) wyeksponować prace w wyznaczonej przestrzeni,
15) uporządkować swój warsztat pracy,
16) zaobserwować czy we wszystkich tryptykach czytelne są te dwa skrajne bieguny emocji
pozytywnych i negatywnych,
17) określić różnice w użytych środkach wyrazu,
18) rozróżnić różne rozwiązania plastyczne połączenia tych biegunów,
19) opisać różnice w kompozycjach związanych z emocjami negatywnymi i pozytywnymi
oraz sposoby łączenia tych dwóch biegunów,
20) przedstawić nauczycielowi do oceny i zdeponować swoją pracę w teczce prac
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Środki dydaktyczne:
- reprodukcje obrazów abstrakcyjnych i futurystycznych,
- trzy kartki o formacie A-3,
- kredki świecowe/pastele,
- plansza podkładowa,
- taśma klejąca,
- kartka z zeszytu, długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.3. Podstawy rysunku technicznego i liternictwa
Ćwiczenie 1
Wykonaj rysunek techniczny wybranego przedmiotu: bryły kanciastej i zwymiaruj go.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu
materiału nauczania. W trakcie realizacji ćwiczenia nauczyciel monitoruje sposób jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu
nauczyciel powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy
zwracając uwagę na  mocne i  słabe strony.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) wykreślić przedmiot w rzucie prostokątnym i aksonometrycznym,
4) użyć narzędzi do kreślenia oraz ołówków,
5) uzupełnić rysunek wymiarami danego przedmiotu,
6) zastosować zasady rysowania w rzutach i wymiarowania,
7) narysować staranie i precyzyjnie,
8) zaprezentować swoją prace nauczycielowi do oceny,
9) uporządkować swój warsztat pracy,
10) dołączyć swoje prace do teczki prac.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- plansze z rysunkami technicznymi,
- zestawy klocków do rysunku technicznego,
- szablony liternicze, litery gotowe, wykrojone, przykłady liternictwa stosowanego
w komputerze,
- ołówki twarde,
- przyrządy do kreślenia,
- blok techniczny.
Ćwiczenie 2
Wykonaj barwny projekt graficzny plakatu informującego o koncercie Twojego
ulubionego zespołu muzycznego lub solisty (solistki).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu
materiału nauczania. W trakcie realizacji ćwiczenia nauczyciel monitoruje sposób jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu
nauczyciel powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy
zwracając uwagę na  mocne i  słabe strony.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) zdecydować co będzie obiektem - zespół czy solista (solistka),
4) zanalizować cechy charakterystyczne muzyki, zespołu, solisty (solistki) - może mają
swoje logo,
5) sformułować zawiadomienie informacyjne: kto, gdzie, kiedy,
6) rozróżnić ważność i kolejność informacji,
7) ustalić drogę widzenia w powstałym plakacie,
8) zdecydować się na technikę wykonania plakatu,
9) zabezpieczyć swój warsztat pracy,
10) dobrać kroje liter i rodzaj liternictwa do informacji,
11) zaprojektować propozycje kolorystyczne i zbadać i czytelność dla odbiorcy,
12) posłużyć się wiedzą o barwie,
13) skupić uwagę na indywidualnej pracy,
14) wykonać samodzielnie ćwiczenia praktyczne,
15) wyeksponować prace w wyznaczonej przestrzeni,
16) skonfrontować swój plakat z innymi,
17) napisać, który plakat zachęciłby Cię najbardziej na pójście na koncert i dlaczego,
18) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- plakaty,
- płyty, kasety,
- kartka papieru o formacie A-3,
- ołówki,
- kredki świecowe/pastele,
- farby plakatowe,
- pędzle,
- klej,
- nożyczki,
- fotografie,
- tusze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.4. Rysunek odręczny
Ćwiczenie 1
Wykonaj szkice sylwetek ludzkich w ruchu.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu
materiału nauczania. W trakcie realizacji ćwiczenia nauczyciel monitoruje sposób jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu
nauczyciel powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy
zwracając uwagę na  mocne i  słabe strony.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) złożyć kartkę papieru na pół równolegle do krótszego boku,
4) narysować obustronnie na każdym polu - cztery ujęcia sylwetek ludzkich,
5) obserwować cechy charakterystyczne sylwetki ludzkiej w ustawionej pozie, w określonej
sytuacji oświetleniowej,
6) dopasować format do wykonywanego ćwiczenia,
7) widzieć i odwzorować zgodnie z rzeczywistością na płaszczyz
nie papieru,
8) wykorzystać wiedzę na temat proporcji ciała ludzkiego,
9) zastosować znane Ci środki wyrazu plastycznego: kreska, światłocień, kształt,
10) narysować ogólny zarys sylwetki ludzkiej, pomijając szczegóły, skupić się na
proporcjach i cechach modela - szkic syntetyczny,
11) wykonać graficzne czynności manualne niezbędne przy sporządzaniu rysunków,
12) wyszukać najbardziej prawdopodobne cechy sylwetki modela,
13) zastosować o różnej miękkości ołówki,
14) skupiać uwagę na indywidualnej pracy,
15) wykonać samodzielnie ćwiczenia praktyczne z rysunku,
16) wyeksponować prace w wyznaczonej przestrzeni,
17) uporządkować i zabezpieczać swój warsztat pracy,
18) porównać z innymi wizerunkami i z modelem,
19) dokonać samooceny: co zrobiłeś dobrze i z
le, a co mogłeś wykonać lepiej,
20) dołączyć swoją prace do teczki prac,
21) zaprezentować w formie pisemnej rezultaty realizacji ćwiczenia i przedstawić
nauczycielowi do oceny.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- obserwacja kierowana,
- ćwiczenie praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Środki dydaktyczne:
- reprodukcje rysunków sylwetek ludzkich, rozwój biologiczny człowieka i zmienność
proporcji w ciele ludzkim,
- dwie kartki papieru o formacie A- 3,
- kartka z zeszytu,
- długopis,
- ołówki o różnej miękkości,
- plansza podkładowa.
Ćwiczenie 2
Wykonaj studium barwne martwej natury przy określonym kierunku z
ródła światła
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku
ćwiczeniowym zorganizowanym w pracowni oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie
z listą wyposażenia dla tego stanowiska,
3) wybrać obiekty znajdujące się do dyspozycji w pracowni,
4) rysować plan ustawienia wieloplanowego i określać kierunek z
ródła światła,
5) ustawić układ przestrzenny według szkicu sytuacyjnego,
6) wybrać dowolny fragment z ustawionej kompozycji przestrzennej,
7) obserwować wybrany fragment, relacje między elementami i relacje elementów z tłem,
8) zaplanować i naszkicować wybrany fragment na płaszczyz
nie papieru w dowolnym
układzie,
9) dopasować format i formę do kompozycji,
10) zanalizować grę barw i światłocienia w określonej sytuacji,
11) zamalować miejsca, które wydają się mu najciemniejsze, poszukując barw najbardziej
podobnych, wykorzystując wiedzę na temat cech barw, złudzeń kolorystycznych,
ekspresji barw i ich wzajemnego oddziaływania,
12) znalez
ć relacje między poszczególnymi elementami w wybranym fragmencie kompozycji
i zamalować pozostałe wolne płaszczyzny,
13) skontrolować powstałą sytuację na zagospodarowanej płaszczyz
nie, zdecydować
o wzmocnieniu lub rozjaśnieniu elementów,
14) powstałą pracę odłożyć na wyznaczone miejsce do wspólnej ekspozycji,
15) uporządkować swój warsztat pracy,
16) skonfrontować swoją pracę plastyczną z innymi, określić swój punkt widzenia
i przedstawienia oraz zanalizować powstałe kompozycje w odniesieniu do założeń
ćwiczenia,
17) dołączyć swoją prace do teczki prac,
18) dołączyć w formie pisemnej refleksje na temat specyfiki ćwiczenia,
19) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- obserwacja kierowana,
- ćwiczenie praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Środki dydaktyczne:
- reprodukcje: martwe natury na przestrzeni dziejów,
- farby plakatowe/tempery,
- pędzle,
- naczynie na wodę,
- kartka formatu A-3,
- plansza podkładowa,
- palety.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy dla jednostki modułowej  Zastosowanie elementów
wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych
Test składa się z 17 zadań w tym 15 zadań wielokrotnego wyboru, jednego pytania
otwartego i jednego rysunku technicznego do uzupełnienia. Z zadań tych:
- zadania 1  12 są z poziomu podstawowego,
- zadania 13  17 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Zidentyfikować umowną datę
A P a
powstania fotografii
Wybrać najważniejszy zmysł
2. B P b
w sztukach wizualnych
Rozróżnić środki wyrazu
3. B P b
plastycznego
Wybrać, na co wpływa
4. B P a
format obrazu
Rozróżnić rodzaj
5. zastosowanej w obrazie B P d
perspektywy
Znać zasadę oglądania
6. obrazu w układzie pionowym A P d
płaszczyzny
Zdefiniować pojęcie
7. A P b
abstrakcjonizmu
Wyjaśnić pojęcie  dzieło
8. B P c
sztuki
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rozróżnić definicję kroju
9. B P c
pisma
Rozpoznać zasady
c
10. wykonania rysunku A P
technicznego
Zidentyfikować symbol
11. podstawowego arkusza A P c
papieru
Wymienić autora i tytuł Autor: Andy Warcholl,
12. A P
dzieła tytuł:  Flowers
Scharakteryzować
13. C PP b
kompozycję dzieła
Scharakteryzować
14. C PP c
perspektywę
Określić z
ródło i kierunek
15. C PP b
padania światła
Narysować rzuty bryły, aby
16. C PP
uzupełnić rysunek
Zanalizować rzuty, aby
17. D PP b
uzupełnić rysunek
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu zgodnie z wewnątrzszkolnym
systemem oceniania.
2. Określ wymagania dla uczniów.
3. Przygotuj instrukcję dla ucznia, test i kartę odpowiedzi dla każdego ucznia.
4. Zapewnij odpowiednie warunki przeprowadzenia testu (czas, możliwość samodzielnej
pracy).
5. Przed rozpoczęciem pracy zapoznaj ucznia z instrukcją.
6. Przeprowadz
test w określonym czasie.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak  X lub w wolne miejsce wpisz poprawną odpowiedz
. W przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedz
prawidłową.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część  poziom podstawowy
składa się z pytania na które jest tylko jedna poprawna odpowiedz
, II część  poziom
ponadpodstawowy gdzie znajduje się 4 z pytania na które jest tylko jedna poprawna
odpowiedz
oraz polecenie uzupełnienia rysunku technicznego.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawi ci trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego gdy zostanie ci czas wolny.
9. Na rozwiązani testu masz 45 min.
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Która z dat jest umowna, jako dzień narodzin fotografii?
a) 18 sierpnia 1839 r.
b) 13 grudnia 1981 r.
c) ok.1050 r.
d) 1420 r.
2. Który zmysł jest najważniejszy w sztukach wizualnych?
a) smaku.
b) wzroku.
c) dotyku.
d) zapachu.
3. Co oznacza wyrażenie  środki wyrazu plastycznego ?
a) to rysowanie, malowanie i konstruowanie.
b) to kreska, plama, barwa, światłocień, faktura, perspektywa, kształt i format.
c) to kredki, ołówek, farby i papier kolorowy.
d) to dz
więk, ruch, gest, mimika.
4. Na co wpływa format dzieła sztuki?
a) sposób wykonania obrazu malarskiego lub fotograficznego i sposób odczuwania
przedmiotów lub obiektów.
b) problemy z właściwym ukazaniem elementów obrazu na zbyt dużych lub małych
formatach.
c) kolejność odbioru elementów z otoczenia.
d) umiejętności korzystania z tego co mamy do dyspozycji przy tworzeniu dzieła.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
5. Nazwij, jaki rodzaj perspektywy zastosowano w zamieszczonym poniżej obrazie.
a) perspektywa z lotu ptaka.
b) perspektywa żabia.
c) perspektywa horyzontalna.
d) perspektywa zbieżna z jednym punktem zbiegu.
6. W jakiej kolejności zaczynamy oglądać obraz w układzie pionowym płaszczyzny?
a) od lewej do prawej.
b) od dołu do góry.
c) od prawej do lewej.
d) od góry do dołu.
7. Co określa pojęcie  abstrakcjonizm ?
a) to coś czego nie rozumiemy.
b) to rodzaj sztuki nie naśladującej form obserwowanych w naturze.
c) to niekonwencjonalne przedstawianie nieczytelnych obrazów.
d) to wierny przekaz otaczającej nas rzeczywistości.
8. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej wyjaśnia pojęcie  dzieło sztuki ?
a) dzieło sztuki to pewna idea.
b) dzieło sztuki to ładna rzecz na półce z pamiątkami.
c) dzieło sztuki to zharmonizowany układ jakości zmysłowych.
d) dzieło sztuki to samoistny obiekt, który zwraca naszą uwagę.
9. Co określamy mianem  Krój pisma ?
a) krój pisma to blok tekstu.
b) krój pisma to niezależne wielkości znaków drukarskich.
c) krój pisma to element określający charakterystyczny wygląd i unikalność każdej
rodziny czcionek.
d) krój pisma to charakter pisma, którym posługujemy się na co dzień.
10. Zgodnie z jakimi zasadami powinien być wykonany rysunek techniczny?
a) zgodnie z tym, co każdy może narysować, chce czy też, tym co ma pod ręką.
b) zgodnie z tym jak czujemy w danej chwili.
c) zgodnie z przepisami i obowiązującymi zasadami na skalę międzynarodową.
d) zgodnie z zasadami ustalonymi przez zleceniodawcę.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
11. Jakim symbolem oznaczamy podstawowy arkusz rysunkowy?
a) A 1.
b) B 4.
c) A 4.
d) A 0.
Przyjrzyj się uważnie poniższej reprodukcji i odpowiedz na poniższe pytania 13, 14, 15,
i 16 dotyczące tego dzieła.
12. Podaj tytuł dzieła i nazwisko autora dzieła przedstawionego powyżej.
Część II  Poziom ponadpodstawowy
13. Określ kompozycję dzieła przedstawionego powyżej.
a) rytmiczna, statyczna pionowa, asymetryczna.
b) otwarta, dynamiczna, ukośna, symetryczna.
c) zamknięta, dynamiczna, centryczna, asymetryczna.
d) rytmiczna dynamiczna, symetryczna, symetryczna.
14. Określ perspektywę z jakiej widoczne są elementy stanowiące temat dzieła
przedstawionego powyżej.
a) linearna.
b) żabia.
c) z lotu ptaka.
d) ukośna.
15. Określ z
ródło światła oświetlającego widoczne obiekty oraz kierunek padania światła
użytego podczas tworzenia dzieła przedstawionego powyżej.
a) światło sztuczne, skupione, z kierunku przedniego.
b) światło naturalne, rozproszone, kierunek padania nieokreślony.
c) światło ze z
ródła nieokreślonego, rozproszone, kierunek padania nieokreślony.
d) światło naturalne, skupione, z kierunku bocznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
16. Który z poniższych rzutów jest właściwy, aby uzupełnić ten rysunek:
a) b) c) d)
17. Na karcie odpowiedzi dorysuj brakujące rysunki trzech rzutów przedstawionej bryły.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych
Poprawną odpowiedz
zakreśl znakiem  X , lub wpisz poprawną odpowiedz
:
zadnie Odpowiedz
pkt.
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13.
autor & & & & & & & & & & & & &
tytuł& & & & & & & & & & & & & .
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17.
Razem pkt.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Test II
Test dwustopniowy dla jednostki modułowej  Zastosowanie elementów
wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych
Test składa się z 15 zadań wielokrotnego wyboru oraz jednego zadania polegającego na
wykonaniu rysunku technicznego. Z zadań tych:
- zadania 1  10 są z poziomu podstawowego,
- zadania 11  15 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 5 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Nazwać fotografii wynalazcę
A P b
fotografii
2. Rozróżnić definicję B P b
kompozycji w sztukach
wizualnych
3. Rozróżnić, gdzie położona B P c
jest linia horyzontu w żabiej
perspektywie
4. Wyjaśnić pojęcie  walor B P c
5. Zakwalifikować B P a
prezentowane zdjęcie do
określonego kierunku
fotografii artystycznej
6. Wyjaśnić dlaczego fotografia B P b
jest sztuką
7. Rozpoznać cechy reportażu B P d
8. Zdefiniować wymiarowanie A P b
9. Zidentyfikować podstawową A P c
jednostkę długości stosowaną
przy wymiarowaniu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
10. Rozróżnić rodzaj linii B P c
stosowany przy rysowaniu
widocznych krawędzi i
zarysów przedmiotu w
rysunku technicznym
11. Wykreślić rysunek C PP
techniczny
12. Zakwalifikować szkice do C PP c
określonych typów planów
13. Zanalizować rodzaje D PP b
kompozycji
14. Przewidzieć jaki kolor dadzą D a
barwy nałożone na siebie w
syntezie addytywnej
15. Wykryć środki wyrazu D PP d
artystycznego
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu zgodnie z wewnątrzszkolnym
systemem oceniania.
2. Określ wymagania dla uczniów.
3. Przygotuj instrukcję dla ucznia, test i kartę odpowiedzi dla każdego ucznia.
4. Zapewnij odpowiednie warunki przeprowadzenia testu (czas, możliwość samodzielnej
pracy).
5. Przed rozpoczęciem pracy zapoznaj ucznia z instrukcją.
6. Przeprowadz
test w określonym czasie.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 15 pytania o różnym stopniu trudności.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak  X lub we właściwym miejscu wykonaj rysunek. W przypadku pomyłki
należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz

prawidłową.
6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część  poziom podstawowy
składa się z 10 pytań na które jest tylko jedna poprawna odpowiedz
, II część  poziom
ponadpodstawowy składa się z 5 zadań z których jedno polega na wykonaniu rysunku
technicznego rzutów bryły i 4 pytań na które jest tylko jedna poprawna odpowiedz
.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawi ci trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego gdy zostanie ci czas wolny.
9. Na rozwiązani testu masz 45 min.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1) Kto uważany jest za wynalazcę fotografii:
a) Charles Batteux.
b) Louis Jacąues Mande Daguerre.
c) Gaspard Felix Tournachon.
d) Laz-slo Moholy-Nagy.
2. Jakie znaczenie w sztuce ma pojęcie  kompozycja ?
a) to bałagan, chaos w polu obrazu.
b) to logiczny układ celowo dobranych elementów na płaszczyz
nie lub w przestrzeni.
c) to ukazanie dysharmonii w obrazie.
d) to dowolny, przypadkowy układ elementów.
3. Gdzie jest położona linia horyzontu w perspektywie żabiej?
a) wysoko.
b) na równoległej linii do naszych oczu.
c) nisko.
d) w dwóch punktach zbiegu na linii horyzontu.
4. Co w sztuce oznacz pojęcie  Walor ?
a) ciężar barwy.
b) tło barwy.
c) domyślny jej kolor dopełniający.
d) świecąca najmocniej barwa.
5. Do jakiego kierunku artystycznej fotografii zakwalifikujesz poniższy obraz
fotograficzny?
a) do fotografii realistycznej.
b) do fotografii abstrakcyjnej.
c) do fotografii socjologicznej.
d) do fotografii surrealistycznej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
6. Które z poniższych zdań najlepiej określa fotografię jako dziedzinę sztuki?
a) pojawia się we wszystkich dziedzinach życia.
b) jest plastyczna, bo buduje obraz jak inne sztuki wizualne.
c) kradnie prywatność.
d) jest ogólnodostępna, robiona masowo przez maszyny.
7. Jakie warunki powinien spełniać reportaż?
a) upozowany i wyreżyserowany.
b) wykonany w różnych konwencjach artystycznych.
c) nowatorski, z eksperymentami nowych technik fotograficznych.
d) jak najbardziej rzeczywisty, realistyczny dotyczący tej samej czasoprzestrzeni.
8. Co to jest wymiarowanie?
a) odręczny rysunek przedmiotów na podłożu.
b) podawanie wymiarów przedmiotów na rysunkach technicznych za pomocą linii, liczb
i znaków wymiarowych.
c) podawanie wymiarów formatu, na którym rysujemy.
d) rysowanie widocznych krawędzi i zarysy przedmiotów.
9. Co jest podstawową jednostką długości stosowaną przy wymiarowaniu rysunków?
a) metr.
b) cal.
c) milimetr.
d) jednostka zależy od wielkości rysunku.
10. Jaką linią zaznaczamy widoczne krawędzie i zarysy przedmiotów na rysunku
technicznym?
a) linią cienką kreskową.
b) linią grubą punktową.
c) linią grubą ciągłą.
d) linią cienką ciągłą.
11. Na karcie odpowiedzi wykonaj rysunki trzech rzutów prostokątnych przedstawionej bryły.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
12. Na poniższych szkicach rozpoznaj plan przedni, środkowy i tło. W jakiej kolejności
ustawione są szkice prezentujące poszczególne plany?
a) plany ustawiono w kolejności: tło, plan środkowy, plan przedni.
b) plany ustawiono w kolejności: plan środkowy, tło, plan przedni.
c) plany ustawiono w kolejności: tło, plan przedni, plan środkowy.
d) plany ustawiono w kolejności: plan przedni, plan środkowy, tło.
13. Która, z poniższych prac ma kompozycje statyczną, a która dynamiczną?
(oznaczenie  s to kompozycja statyczna a  d dynamiczna). Wybierz prawidłowy
z przedstawionych wariantów odpowiedzi.
a) b) c) d)
s d d s d s d d s d s d d s d s d d s d
s d s d d d d s d s s d s s d s d s s d
d s d s s d d d d d d d d s d d d d s d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
14. Jaką barwę dają barwy nałożone na siebie w syntezie addytywnej?
a) czarną.
b) żółtą.
c) białą.
d) czerwoną.
15. Określ, które środki wyrazu artystycznego można rozpoznać w prezentowanym poniżej
obrazie. Posłuż się zamieszczonym kluczem.
Andy Warcholl,  Flowers , 1964 r.
.
Klucz:
Kompozycja barwna polichromatyczna
a) barwa
g) barwy zimne
h) barwy ciepłe
b) kształt
i) szeroka gama barw
j) wąska gama barw
c) plamy barwne:
k) walorowa (tonalna) gama koloru
miękkie
twarde
Kompozycja barwna monochromatyczna
nieokreślone
l) szeroka gama kolorów
d) format zdjęcia:
ł) wąska gama kolorów
e) światłocień:
Kompozycja jest kontrastowa* ze względu na:
m) barwy
f) faktura
n) światła i cienie
o) kształty
p) motywy
r) niekontrastowa
* skala 1-5; gdzie 1-mały kontrast, a 5-duży
kontrast
Wybierz zestaw środków wyrazu a), b), c) lub d) z wariantów umieszczonych poniżej:
a) d, f, j, k, ł, n, o.
b) e, f, k, l, n, p, r.
c) a, b, e, g, h, l, m.
d) b, c, d, e, k, ł, m, o.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych
Poprawną odpowiedz
zakreśl znakiem  X , lub wpisz poprawną odpowiedz
:
pytanie
Odpowiedz
pkt.
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11.
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
Razem pkt.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
7. LITERATURA
1. Białecki W.: Rysunek techniczny. Zbiór testów. WS PWN, Warszawa 1986
2. Brogowski L.: Sztuka w obliczu przemian. WSiP, Warszawa 1990
3. Czartoryska U.: Przygoda plastyczna w fotografii. WAiF, Warszawa 1965
4. Dobrzyński T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 1995
5. Durozoi G.(pod kierunkiem): Słownik sztuki XX wieku, Arkady, Warszawa 1998
6. Gołaszewska M.: Zarys estetyki. PWN, Warszawa 1984
7. Kościelecki S.: Współczesna koncepcja wychowania plastycznego. PWN, Warszawa
1979
8. Ligocki A.: Fotografia i sztuka. WAiF, Warszawa 1962
9. Osęka A.: Spojrzenie na sztukę. Wiedza Powszechna, Warszawa 1987
10. Sheybal S.: Kompozycja plastyczna  podstawowe zasady. PZWS, Warszawa 1964
11. Sterling Ch.: Martwa natura. WAiF, WN PWN, Warszawa 1998
12. Tatarkiewicz,: Historia estetyki. Arkady, Warszawa, 1991
13. Tomaszczuk Z.: Świadomość kadru  szkice z estetyki fotografii. Kropka, Września
2003
14. Wójcik P.: Kompozycja obrazu fotograficznego. Almapress SOW ZSP, Warszawa 1990
15. Zuffi S.(red): Martwa natura, historia, arcydzieła, interpretacje. Arkady, Warszawa 2000
16. Zuffi S.(red): Historia portretu, przez sztukę do wieczności. Arkady. Warszawa 2000
16. www.culture.pl
17. www.wsp.kraków.pl
18. www.webesteemmagazine.art&design.pl
19. www.republik.pl/kwiatand/formatowanie.htm
20. www.szkola.wi.ps.pl/2003/rysunek_techniczny/indem.htm
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38