6. Cezura 1932
Dwudziestolecie międzywojenne dzielimy na dwie dekady, zasadniczo różniace się między sobą:
Lata 20' |
Lata 30' |
pozytywizm |
pesymizm |
witalizm, radość życia |
smutek |
rezygnacja z literatury służebnej |
|
poezja |
proza |
grupy literackie |
indywidualności |
tonacja jasna |
tonacja ciemna |
Pozostaje ważne pytanie: kiedy nastąpiła zmiana?
Mamy następujące propozycje:
1927 ponieważ:
a) skończyła się ukazywać „Zwrotnica” (pismo grupy Awangarda Krakowska) - koniec „Zwrotnicy”, koniec grupy
b) pogrzeb Juliusza Słowackiego - wydarzenie pomyślane jako integracja narodu polskiego, reż. J. Piłsudski - sprowadzono ciało z Paryża do Gdyni, następnie z Gdańska do Warszawy promem Adam Mickiewicz, a potem do Krakowa pociągiem; po drodze liczne postoje, msze święte, powitanie wieszcza przez Polaków itd.
→ 1935 rok - pogrzeb Piłsudskiego, tak samo pochód przez Kraków i tak samo silne przeżycia ludzi w tym uczestniczących
1928 - Zawodziński, nadworny krytyk Skamandrytów uzasadnia to końcem ukazywania się „Skamandra”
1932 ponieważ;
a) Stefan Kołaczkowski, wstęp do „Rocznika literackiego”, rok 1932 był przełomowy, ponieważ ukazało się wiele różnorodnych, bardzo dobrych powieści:
* 1 i 2 tom „Nocy i dni” M. Dąbrowskiej - wydarzenie literackie, dużo dużych recenzji, dyskusje
* Umiłowski „Wspólny pokój”
* Morcinek „Wyrąbany chodnik”
* T. Dołęga-Mostowicz „Kariera Nikodema Dyzmy”
b) Ludwik Fryde - ponieważ pokolenie literackie 1910 (około 1932 debiuty, to pokolenie literackie inaczej postrzegało świat, wspólne przeżycie to narastający kryzys, nie mogło to przynieść pozytywnego myślenia)
c) Stefan Żółkiewski - socjolog literatury (lata 70'), około 1932 roku zmienia się sytuacja socjologiczna w życiu kulturowym i literackim:
* szereg przedsięwzięć mających na celu zunifikowanie państwa (ten pogrzeb także się w to wpisuje) - jednolity zbiór przepisów organizujących szkolnictwo średnie i wyższe
* 1931 - Polskie Radio, radiostacja w Raszynie - obejmująca swym zasięgiem cały kraj, unifikacja na poziomie społecznym, społeczeństwo poinformowane - rola kulturotwórcza radia
* upowszechnia się i zaczyna być ważna literatura popularna (w tym tłumaczenia z angielskiego)
* upowszechnienie filmu dźwiękowego - filmy o tematyce współczesnej, bieżącej (wcześniej historyczne) - coś na kształt reportaży filmowych
* mniej tłumaczeń z języka francuskiego, więcej z angielskiego
* powstanie Polskiej Akademii Literatury (PAL) + Związku Zawodowego Pisarzy Polskich - profesjonalizacja zajęcia pisarza