Bohater conradowski na przykładzie Lorda Jima

Akcje powieści Josepha Conrada umieszczone są najczęściej na morzu a ich bohaterowie to ludzie z nim związani. Wynika to oczywiście z osobistych doświadczeń pisarza, który wiele lat spędził pływając po morzach i oceanach. Specyfika takiego życia sprawia, że ludzie, którzy w ten sposób żyją muszą być obdarzeni szezególnymi cechami charakteru: odwagą, uczciwością, umiejętnością podejmowania decyzji i współżycia z innymi, lojalnością. Conrad stworzył typ bohatera, który w trudnych warunkach musi dokonywać wyborów, pozostać wiernym przyjętemu kodeksowi moralnemu.

Bohater conradowski jest samotny, wewnętrznie rozdarty, wrażliwy, zagubiony. Toczy samotną walkę z żywiołem - przyrodą, losem, złem. Jego uczciwość, wierność ideałom, zasadom, często powodują, że ponosi klęskę. Pisarz nie uznawał żadnych okoliczności łagodzących, uważał, iż należy być wiernym sobie bez względu na konsekwencje i okoliczności. Tzw. "sytuacje conradowskie" powróciły w czasie II wojny światowej i po 1945 roku. Wielu ludzi za wierność ideom, w które wierzyli, złożonym przysięgom, płaciło życiem. Konieczność dokonywania dramatycznego wyboru między wiernością a zdradą prowadziła do tragicz nych decyzji i sytuacji.

Jim od dziecka marzył o podróżach i przygodach. Był przekonany, że został stworzony do wielkich, bohaterskich czynów. Jedno wydarzenie - ucieczka z Patny - zaważyło na całym jego życiu, spowodowało, że jako człowiek przegrał. Okazał się nieodpowiedzialny, niewart zaufania, jakim obdarzyli go pasażerowie. Żałował swojego czynu, poddał się wyrokowi sądu, nie uciekł, tak jak zrobili to pozostali oficerowie. Jednak prawdziwą karą dla Jima stała się utrata wiary w siebie, hańba, życie z piętnem winy. Od tego momentu wyrzuty sumienia i poczucie winy nie pozwoliły mu nigdzie zatrzymać się na dłużej. Każdą opowieść o Patnie odbierał jako aluzję do swojej osoby, dlatego ciągle uciekał. Otrzymanie propozycji wyjazdu do Patusanu zdawało się być dla niego życiową szansą. Wreszcie był szczęśliwy, ceniony, kochany, lecz również to nie trwało długo. Nie umyślnie, ponieważ zaufał Brownowi i jego bandzie, stał się przyczyną śmierci ludzi, których kochał. Uwierzył w dobroć i ludzką uczciwość i poniósł klęskę. W tej sytuacji stwierdził, że nie może dalej żyć, wybrał śmierć, ocalając w ten sposób swój honor. Jim był człowiekiem uczciwym, szlachetnym, poniósł jednak karę za to, że nie umiał sprostać wymaganiom narzuconym przez los i sytuacjom, w których miał sprawdzić swoją odwagę i odpowiedzialność za innych.

Postać Jima nosi znamiona bohatera romantycznego. Jest samotny, tajemniczy i nie przystosowany do świata. Wrażliwy na krzywdę ludzką, jednocześnie nie potrafi nikomu pomóc, sam nawet przyczynia się do cierpienia innych. Kocha i jest kochany, lecz porzuca żonę, sądząc, że w ten sposób odkupi swoje winy. Ciągłe wyrzuty sumienia, pamięć o czynie, którego się dopuścił nie pozwalają mu normalnie żyć. Jednak nie zmienia swojego postępowania, ani zasad jakimi się kieruje, dlatego musi umrzeć. Jim jest bohaterem tragicznym, rozdartym wewnętrznie. Postawiony w trudnej sytuacji musi dokonać wyboru, który zawsze okazuje się dla niego tragiczny w skutkach. Egzotyczny wątek jego pobytu w Patusanie również jest jednym z elementów romantycznej biografii.