Wykład 6, 01 06

Wykład 6

18.01.2006

Autyzm wczesnodziecięcy

kiedyś uważano że przyczyną jest nieadekwatność stymulacji i opieki matczynej. Asperger mówił o specyficznych uszkodzeniach mózgu, zaburzeniach strukturalnych lub humoralnych. Istniała również hipoteza zaburzeń genetycznych.
Teza eugeniki - jej konsekwencją były nakazy prawne nakazujące sterylizację u osób z rozpoznanymi zaburzeniami psychicznymi (np.schizofrenia). Inne prawo zezwalało na eutanazję osób chorych psychicznie, a będących postrzeganymi jako obciążenie dla otoczenia.

Akcja T4 ( Tiergarten 4) zginęło w niej wiele osób chorych psychicznie w świetle powyższych rozwiązań prawnych.

do pojęcia autyzmu wczesnodziecięcego dużo materiałów wniosły obserwacje i metody znane pod ogólna nazwą etologii - obserwacje dotyczyły zachowań społecznych zwierząt w warunkach naturlanych (Lorenz). Tienbergen (?) zastosował podobne metody, dzięki którym stwierdził, że autyzm jest wynikiem interakcji wielu róznorodnych czynników - m.in. relacji matki z dzieckiem, zmian biochemicznych itd.

Wpływ więzi matki z dzieckeim w wieku od 0 do 5 lat a występowanie później zaburzeń psychicznych.

okres 0-5 lat jest to okres znaczącego rozwoju, kiedy powstają wzory w układzie nerwowym. Do nich odwołujemy się zawsze, są bowiem trwałe.
Powstają wtedy mechanizmy obronne, których sprawność przydaje się nam w całym życiu, a dopiero do nich dokładamy inne.
Anna Freud - sposoby funkcjonowania jaźni (ego) rozwiązują konflikt między popędami a oceną rzeczywistości i normami społecznymi. Powstający dyskomfort prowadzi do frustracji, a ta z kolei do agresji.

Frustracja fizjologiczna w 1-2r.ż

Jeśli powyżej 2rż brak kontroli nad frustracją, brak umiejętności zamiany frustracji w sublimacje to sposób rozwiązywania dyskomfortu jest nadal na zasadzie acting out.

Mechanizmy obronne służą rozwiązywaniu każdej trudnej sytuacji.

Jeśli zahamowaniu ulega rozwój dziecka na polu rozwiązywania problemów to jest to patologia.

Niedostatki lub nadmiar relacji dziecka z opiekunem.

zespół lęku separacyjnego
psychozy symbiotyczne (nie należy do zaburzeń lękowych)

Ad B)

Dziecko zupełnie nie może funkcjonować bez matki
Zahamowaniu ulega rozwój intelektualny, emocjonalny, czynności fizjologiczne, samodzielne funkcjonowanie (np.ubieranie się i inne)
Odłączenie od matki powoduję dezorganizację lękową
Dygresja (jedna z kurna wielu!!;)) - Zespół marazmu apatycznego - gdy nagła utrata matki lub jej zrzeczenie się dziecka. Nie rozwinie się psychoza bo brak stymulacji rozwojowej.

Sytuacje stresujące w okresie formatywnym

Trening czystościowy - nauka załatwiania swoich potrzeb fizjologicznych
Nowe rodzeństwo
Konieczność hospitalizacji (matki lub dziecka)
Wyjazd opiekuna
Konflikty rodziców, śmierć dziadków
Inne

Przy diagnozowaniu czegokolwiek u dziecka należy zwracać uwagę na kontekst tego w jakich warunkach dziecko się rozwija!!

Ad. A)

Poczucie odrębności rozwija się u dziecka między 5-12/24 miesiącem życia (różne dane u różnych autorów)
„świat jest we mnie” - rozwój dziecka do 1 rż. Dziecko jest jakoby autystyczne.
Ok. 12m-ca życia następuje proces separacji. Związane jest to z poczuciem leku, utratą omnipotencji (rządania, np. głośny krzyk)
Od 7,8,9 m-ca życia dziecko dostrzega nieobecność, ale nie rozróżnia jeszcze powtarzalności zjawisk. Nigdy nie łączy tego ze sobą, np. zachód słońca za każdym razem będzie traktowało jak nowy cud. Więc zniknięcie matki jest za każdym razem traktowane bezpowrotnie. Dlatego należy rozwinąć mech.obronne.
W zespole lęku separacyjnego:

dziecko domaga się obecności matki cały czas, chociażby w zasięgu wzroku
płacze, gdy matka wychodzi
płacze, gdy matka zamyka za sobą drzwi toalety
nie może zasnąć bez matki
atak paniki, gdy matka znika np. w przebieralni
matka nie może wrócić do pracy
dziecko samo nie pójdzie do szkoły
dziecko nie akceptuje obiektów zastępczych (babcia, dziadek)
taka relacja może rozwinąć się w stosunku do innych osób, ale znacznie rzadziej

Są to sytuacje w których sytuacja partnerska jest dysfunkcjonalna a dziecko jest włączane jako trzeci element. Matka przerzuca nieświadomie oczekiwania na dziecko.

Ogólna teoria systemu

uniwersum jako system złożony z podsystemów (jednostek)

tak rozumiemy też człowieka i jego układy, a także człowieka jako podsystem w rodzinie, społeczeństwie, pracy itp.

interakcje między systemem a podsystemami nie są typu newtonowskiego (akcja - przeciwakcja). Oddziaływanie to jest cyrkularne. Należy zaniechać myślenia przyczynowo-skutkowego, ponieważ obowiązuje złożoność, czyli kilka przyczyn.

Choroba dziecka służy integracji rodziny.

Konflikt między rodzicami utrzymuje obecność objawów.

Występowanie objawów w kontekście stosunków rodzinnych ważna jest wiedza o tym, żeby wdrożyć odpowiednia terapię. Bardziej celowa jest zmiana relacji rodzinnych, aby nie podtrzymywać objawów.

Rodzina dysfunkcjonalna to ta, która nie realizuje podstawowych zadań rodziny czyli:

funkcji prokreacyjnej
adekwatnego zaspokajania podstawowych potrzeb rozwoju każdego z członków

Terminu rodzina patologiczna można użyć gdy występują patologiczne potrzeby, np. chęć bicia żony. Ale zaniedbywanie potrzeb może wynikać np. z braku pieniędzy i jest to rodzina dysfunkcjonalna.

Zaburzenia relacji interpersonalnych w dzieciństwie ( w stos.do innych ludzi)

Lęk społeczny ma kilka form.
Fobie społeczne (fobia to lęk pojawiający się w specyficznych sytuacjach)
Potrzeby dziecka ogranicza się przez zawstydzenie lub ośmieszenie.
Rozróżnienie - dziecko nieśmiałe a patologiczne czyli z fobią społeczna (ruchome granice)
Lęk na myśl o zaistnieniu sytuacji lęk antycypacyjny. U dzici trudno zweryfikować czy to zjawisko występuje.
Trema to też przykład fobii społecznej.

Mutyzm wybiórczy

Dziecko nie umie posługiwać się mową w określonych sytuacjach ( nie rozmawia z obcymi, ale z rodziną tak, lub na odwrót)
Może pojawić się później w życiu, najczęściej w trudnej sytuacji, czasem trudnej do zweryfikowania
Pojawia się brak bezpieczeństwa, oparcia, lęk utraty czegoś

Fobia szkolna

Związana z fantazjami na temat tego, co może stać się w domu po wyjściu do szkoły

Objawy somatyczne przed pójściem: wymioty, biegunki, dreszcze itp.

Myśli, ze coś stanie się z domownikami, ktoś zajmie dziecka pokój etc.. Jest to lęk utraty czegoś, zaburzenie konstruowania własnej tożsamości, odrębności.

Zaburzenia separacji w 2-3rż zaburzają proces idywiduacji dziecka.

Proces ko-indywiduacji

gdy rodzice uniezależniają się od dziecka
również odbija się na zachowaniu dziecka

Zależność ambiwalenta - nieustające starcie relacji, które potwierdza sens istnienia (??)

Okres dorastania stwarza okoliczności sprzyjające kryzysowi adolescencyjnemu. A przedłużanie się tego kryzysu zależy od systemu w którym człowiek żyje.

W terapii zaburzeń okresu dojrzewania konieczna jest diagnoza rodziny jako takiej. (następstwa postresowe u starszych członków, zaburzające proces ko-indywiduacji)

Zaburzenia odżywiania się / jedzenia