co to jest endoproteza?

Endoproteza stawu biodrowego jest implantem (wszczepem), który ma zastąpić zniszczone powierzchnie stawowe oraz ma pozwolić pacjentowi na bezbolesny ruch.


Jakie są rodzaje endoprotez?

Endoprotezy stawu biodrowego możemy podzielić na dwa typy:
- endoprotezy cementowe (przeznaczone dla pacjentów powyżej 65 r.ż., dla chorych na reumatoidalne zapalenie stawów oraz dla osób ze znacznie zmniejszoną masą kostną np. osteoporoza),
- endoprotezy bezcementowe (przeznaczone dla chorych z wtórnymi zmianami zwyrodnieniowymi oraz dla osób młodszych wiekiem).


Jak jest zbudowany staw biodrowy?

Prawidłowo zbudowany staw biodrowy składa się z:
- panewki stawu biodrowego,
- głowy stawu biodrowego.

Panewka oraz głowa stawu biodrowego pokryte są chrząstką stawową. Staw biodrowy otoczony jest torebką stawową. Zewnętrzna warstwa torebki stawowej jest włóknista i stanowi ochronę dla stawu. Wewnętrzna warstwa torebki stawowej wytwarza maź stawową, która jest lepka i minimalizuje wzajemne tarcie powierzchni stawowych.

Jakie są wskazania do założenia endoprotezy stawu biodrowego?

Wskazaniem do założenia endoprotezy stawu biodrowego są:
- zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego,
- choroby układowe tkanki łącznej takie jak: reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, toczeń rumieniowaty układowy,
- osoby z osteoporozą.

Najczęstszym jednak wskazaniem do założenia endoprotezy stawu biodrowego są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe tego stawu.


Jakie są objawy występujące przy zwyrodnieniu stawu biodrowego?

Najczęstsze objawy, to:
- objawy bólowe zlokalizowane w pachwinie, pośladku oraz w okolicy stawu biodrowego, promieniujące do kolana. Nasilenie bólu pojawia się podczas długotrwałego wysiłku fizycznego (np. forsowny marsz lub dźwiganie); czasami pojawia się samoistnie, budząc pacjenta z głębokiego snu; niekiedy niewielki wysiłek fizyczny powoduje jego wystąpienie; nasila się przy staniu i chodzeniu, pojawia się podczas zmiany pozycji z siedzącej na stojącą,
- ograniczenie ruchomości,
- trzeszczenie, które można usłyszeć i wyczuć podczas ruchów, jest ono wynikiem ocierania się o siebie zniekształconych chorobą powierzchni stawowych,
- zmęczenie i dyskomfort oraz osłabienie siły mięśni kończyn dolnych,
- sztywność w stawach, szczególnie po okresie dłuższego bezruchu.

Na czym polega usprawnianie stawu?

Prawidłowo skonstruowana, dobrana i założona endoproteza nie jest w stanie zastąpić naturalnego stawu biodrowego. Dlatego bardzo ważne jest postępowanie usprawniające pacjenta, zarówno po zabiegu operacyjnym jak i przed zabiegiem.
Celem usprawniania jest ochrona endoprotezy przed zwichnięciem, obluzowaniem oraz zapewnienie długotrwałej żywotności mechanicznej. Czas oraz sposób usprawniania po wszczepieniu endoprotezy może się różnić, będzie zależeć od typu wszczepionej protezy stawu biodrowego, wieku pacjenta. Usprawniając pacjenta dążymy do tego, aby uzyskać pełny zakres ruchów operowanego stawu. Ważne jest prawidłowe ułożenie: operowana kończyna ułożona w zgięciu biodra i kolana około 20 stopni. Przy pomocy rehabilitanta pacjent wykonuje ćwiczenia usprawniające. Dalsza rehabilitacja obejmuje siadanie na brzegu łóżka, pionizację w balkoniku, naukę siadania i wstawania, następnie chodzenia z pomocą balkonika. Później rozpoczęcie chodzenia za pomocą dwóch kul łokciowych- po endoprotezie cementowej do 1,5 m-ca, bezcementowej do 3 m-cy. Następnie chodzenie z jedną kulą - po endoprotezie cementowej od 1,5 do 3 m-cy, a po endoprotezie bezcementowej od 3 do 6 m-cy.

Czego powini unikać pacjenci z endoprotezą stawu biodrowego?

Niewskazane jest:
- siedzenie na brzegu krzesła,
- przechylanie się na boki,
- siadanie z nogą założoną na nogę,
- siadanie na miękkim czy zbyt głębokim fotelu,
- noszenie ciężarów (w sytuacjach koniecznych ograniczamy ciężar do minimum trzymając go przed sobą lub po stronie operowanej kończyny - wskazany jest wózek na kółka),
- korzystanie z wanny od razu po powrocie do domu. Należy poczekać do momentu powrotu sprawności i siły mięśni,
- uprawianie sportów takich jak: tenis, narciarstwo biegowe lub zjazdowe,
- wychodzenie z domu podczas gołoledzi oraz silnego i porywistego wiatru.

Co jest zalecane dla pacjentów z endoprotezą stawu biodrowego?

Wskazane jest:
- wysokie, twarde siedzenie z podparciem pod nogi,
- łóżko równe, twarde i tak wysokie, aby można było usiąść na jego brzegu dotykając stopami podłogi. Wstajemy podpierając się dłońmi. Zmieniając pozycję w łóżku układamy nogę zdrową pod operowaną, którą przesuwamy po podłożu do pozycji siedzącej,
- spanie na wznak w pierwszych trzech miesiącach po zabiegu. Po tym okresie możemy spać na boku nieoperowanym, wkładając poduszkę między kolana, co zapobiega nieświadomemu krzyżowaniu nóg podczas obracania się,
- przyjmowanie do spania dowolnej pozycji po roku od operacji,
- zamontowanie w łazience po bokach uchwytów oraz zaopatrzenie się w nakładkę podwyższającą sedes,
- korzystanie z prysznica,
- podczas podnoszenia przedmiotu z podłogi stanie na nodze nieoperowanej, a następnie wykonanie skłonu z jednoczesnym odchyleniem kończyny operowanej ku tyłowi,
- zakładanie skarpetek w ten sposób, iż pacjent stoi na zdrowej kończynie, operowaną opiera kolanem o krzesło, a od tyłu zakłada skarpetkę, czy but,
- noszenie wygodnych butów ze stabilnym niewysokim obcasem i z ewentualnym wyrównaniem długości. Podczas zakładania pomocna jest z długim trzonem łyżka do butów,
- podczas porządkowania domowego używania wszelkich udogodnień np. szufelki z przedłużonymi trzonami, szczypce do podnoszenia, siedzenie podczas prasowania, pamiętając o dostosowaniu wysokości stołka do danego zajęcia, mycie podłogi wykonujemy klęcząc i zachowując kąt prosty między tułowiem, a udami, unikamy chodzenia po mokrych i śliskich podłogach,
- wykonywanie prac domowych w właściwej pozycji - siedzimy przy stole, kończyny dolne odwiedzione, oparte całymi stopami o podłoże wyprostowany kręgosłup, oparty o siedzisko, blat stołu na wysokości przedramion,
- pływanie (podczas pływania żabką nie wykonujmy gwałtownych ruchów wyprostnych), golf oraz jazda na rowerze od 2-3 miesiąca po zabiegu (najpierw jazda na rowerze stojącym, siodełko z rowera ustawione tak by można było po zatrzymaniu się podeprzeć się swobodnie obiema stopami),
- spacerowanie po równych i niezbyt twardych terenach, unikając leżących gałęzi, śliskiej powierzchni czy wyboistego podłoża,
- po odstawieniu kul spacerowanie w łatwym górskim terenie nie niosąc plecaka, ale trzymając w rękach kijki turystyczne,
- by osoby o mniejszej sprawności poruszały się za pomocą laski lub kuli.

O czym powinien pamiętać pacjent, korzystając ze schodów?

Wskazówki dotyczące chodzenia po schodach są następujące:
- wchodzenie za pomocą dwóch kul- na stopniu wyżej najpierw stawiamy kończynę nieoperowaną, do niej dostawiamy prostując w kolanie kończynę operowaną, schodzenie - odwrotnie,
- wchodzenie z jedną kulą- po stronie operowanej znajduje się kula, a pacjent trzyma się poręczy po stronie nieoperowanej. Nogę nieoperowaną stawiamy na stopniu wyżej i prostując ją w kolanie dostawiamy kończynę operowaną wraz z kulą, schodzenie odwrotnie. Odmiennie postępujemy podczas chodzenia z jedną kulą, trzymamy ją po stronie przeciwnej do operowanej kończyny.

O czym powinien pamiętać pacjent, podczas prowadzenia samochodu?

Osoby prowadzące samochód, mogą bezpiecznie jeździć po 3 miesiącach od operacji. Trzeba tutaj opanować technikę wsiadania oraz wysiadania z samochodu.
- wsiadanie- odsunąć fotel maksymalnie do tyłu, siadamy na fotelu zostawiając nogi na zewnątrz, łapiemy jedną ręką kierownicę, a drugą siedzenie i obracamy równocześnie nogi i tułów, teraz przesuwamy fotel na właściwe miejsce,
- wysiadanie- dokonujemy odwrotnej czynności niż przy wsiadaniu.
- podczas dokonywania wsiadania i wysiadania z samochodu należy pamiętać o zachowaniu pomiędzy tułowiem i udami kata nie większego niż prosty.

Warto pamiętać o:

1. Prawidłowym, bezpiecznym wykonywaniu ruchów operowaną kończyną podczas wykonywania ćwiczeń usprawniających i czynności dnia codziennego, gdyż to:
- zapobiega zwichnięciom endoprotezy,
- wydłuża używalność endoprotezy.
2. Regularnym korzystaniu z wizyt kontrolnych.
3. Bezwzględnym leczeniu jakiekolwiek ogniska zapalnego.
4. Zwracaniu uwagi na niepokojące objawy takie jak:
- nieznaczne okresowe utykanie i szybsze uczucie zmęczenia w kończynie operowanej, poprzednio nierejestrowane,
- uczucie narastającego skracania się kończyny,
- pobolewania w pachwinie, udzie lub kolanie przy obciążaniu lub ruchach rotacyjnych, początkowo pojawiają się po większym wysiłku,
- wrażenie zmniejszania się siły mięśniowej, objawiające się mniejszą pewnością podczas obciążania operowanej strony ciała.

Po zauważeniu któregokolwiek z objawów, należy się zgłosić do lekarza prowadzącego. Objawy te mogą wystąpić w różnych okresach, nawet po kilkunastu latach od operacji.

Całkowita proteza stawu biodrowego

Tą stronę zaprojektowano by zapewnić Ci informacje o wymianie stawu biodrowego. Dowiesz się także, czego możesz się spodziewać przed, w trakcie, jak i po zabiegu chirurgicznym. Uważamy (mamy nadzieję;-)) że informacje tutaj zawarte pomogą Ci przygotować się do zabiegu i późniejszej rehabilitacji.
Najlepiej przeczytaj tą stronę przed zabiegiem, zapisz sobie pytania, jakie Ci się nasuną i zapytaj lekarza.
Naszym celem w tym typie leczenia jest przywrócenie sprawnego, bezbolesnego biodra, nieprzeszkadzającego w codziennej aktywności.

Na czym to polega?

Staw biodrowy złożony jest z panewki stawu, będącej częścią miednicy,oraz poruszającej się w niej głowy, będącej częścią kości udowej.

Wymiana Stawu Biodrowego (dalej WSB) jest operacją polegającą na usunięciu zniszczonego stawu biodrowego i zastąpieniu go "sztucznym stawem" składającym się z dwóch części - sztucznej panewki o kształcie swego rodzaju miseczki, oraz głowy, która się w tej panewce porusza.

W trakcie operacji usuwane są naturalne elementy stawu biodrowego i zastępowane idealnie gładkimi elementami protezy.

Sztuczna panewka najczęściej wykonana jest z bardzo wytrzymałego plastiku, lub ceramiki, natomiast głowa ze specjalnego stopu metali lub ceramiki.

Elementy te są wszczepiane we wcześniej opracowane części miednicy i kości udowej. W zależności od stanu zdrowia pacjenta i charakteru zwyrodnienia stawu stosujemy elementy cementowane lub osadzane bez cementu kostnego.

Po przygotowaniu loży panewki i kanału kości udowej, elementy protezy osadzane są bez cementu kostnego - proteza łączy się z kością dzięki hydroksyapatytom zdeponowanym na powierzchni wszczepów. Czasami jeden z dwóch elementów protezy może być osadzony w kości za pomocą cementu (panewka lub trzpień). Taką protezę nazywamy "Hybrydą"

Kiedy rozważamy wymianę stawu biodrowego?

Całkowita proteza stawu biodrowego jest najczęściej zakładana w chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego. Inne

sytuacje, w których rozważamy wymianę stawu biodrowego na

"sztuczny" to np. złamanie szyjki kości udowej czy jałowa martwica głowy kości udowej (stan kiedy dochodzi do "obumarcia" głowy k. udowej). Oczywiście wszystko zależy od okoliczności, ale zazwyczaj rozważamy protezoplastykę, jeśli:

• Ból jest tak silny, ze ogranicza nie tylko możliwość wykonywania pracy zawodowej, ale także czynności dnia codziennego.

• Występuje znaczne ograniczenie ruchomości biodra

• Chodzenie o kulach, leki przeciwbólowe, czy ograniczenie codziennej aktywności nie przynosi ulgi

• Zdjęcie rtg uwidacznia zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe lub inne schorzenia

Czego można oczekiwać po wymianie stawu biodrowego?

Zazwyczaj 90 do 95% pacjentów uzyskuje pełne lub niemal pełne uwolnienie od bólu i konieczności zażywania leków przeciwbólowych. Większość pacjentów mających "sztywne biodro" odzyskuje ruchomość stawu biodrowego (uzyskany postęp zależy od pierwotnego zaawansowania zwyrodnienia biodra). Sztuczny staw biodrowy pozwala na podjecie codziennych czynności, a często także rekreacyjnego uprawiania sportu - Oczywiście w ograniczonym zakresie i według zaleceń lekarza.

Jakie jest ryzyko związane z zabiegiem wymiany stawu biodrowego?

Nie należy zapominać, że wymiana stawu biodrowego to bardzo poważna operacja. Efektem większości komplikacji będzie przedłużenie pobytu w szpitalu.

Najczęściej występujące powikłania nie dotyczą operowanego stawu biodrowego i zazwyczaj nie wpływają na wynik operacji. Do tych powikłań należą:

• Zakrzepy w żyłach kończyny dolnej

• Zakrzepy w obrębie naczyń płucnych

Powikłania dotyczące sztucznego stawu biodrowego są rzadkie, ale w tym przypadku operacja może nie być zakończona pełnym sukcesem:

• Ograniczenie ruchomości

• Zwichniecie protezy stawu biodrowego

• Infekcja stawu biodrowego

Niektóre z tych powikłań, jak zwichniecie czy zakażenie sztucznego stawu wymagają ponownej operacji. Niekiedy zakażoną protezę usuwa się czasowo, co sprawia, ze kończyna staje się słabsza i krótsza (zazwyczaj o 3-7 cm), lecz pacjent może w miarę komfortowo funkcjonować pomagając sobie kulami lub chodzikiem.

Jak zachowuje się sztuczny staw biodrowy z biegiem czasu?

Największym długoterminowym problemem jest zużycie lub obluzowanie protezy.

Zużycie polega głównie na ścieraniu plastikowej panewki - jest to widoczne juz po kilku latach. Drobinki plastiku (debris) gromadzące się z czasem wokół sztucznego stawu biodrowego powodują proces zapalny i ścieńczenie kości.

Około 5-7% wszystkich protez stawu biodrowego daje objawy bólowe wskutek obluzowania i wymaga rewizji. Obluzowanie polega na powolnym ubytku, czyli resorbcji kości na granicy kość-cement

Zużycie i obluzowanie zależne jest od Twojej wagi i aktywności. Jest to główny powód dla którego nie operujemy otyłych, czy bardzo młodych, aktywnych pacjentów. Obluzowane, zużyte protezy mogą być wymienione (zazwyczaj), ale operacja jest trudniejsza a wyniki mogą być gorsze.

Przygotowanie do operacji

Przygotowania rozpoczynają się kilka miesięcy wcześniej. Po kwalifikacji do operacji, zostajesz zapisany na listę oczekujących na wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego. Kilka tygodni przed spodziewanym terminem operacji informujemy Cię o tym telefonicznie - w tym momencie oczekujemy ze wykonasz zalecane przez nas konsultacje (kartę z wymaganymi badaniami i konsultacjami otrzymujesz podczas wpisywania na listę oczekujących). Twój lekarz może tez zalecić odstawienie wszystkich niesterydowych leków przeciwbólowych (np. Diklofenak, Ibuprofen, Ketoprofen, Aspiryna) na tydzień przed operacja.

Kiedy przygotowujesz się do operacji warto zadbać o zapewnienie sobie pomocy w okresie pooperacyjnym, kiedy juz wyjdziesz do domu, a jeszcze w pełni nie odzyskasz sil. Zazwyczaj pacjenci opuszczają nasz oddział w 10-14 dniu po zabiegu.

Przyjęcie do szpitala

• Dzień przed planowanym zabiegiem zgłoś się na Izbę Przyjęć. Zabierz ze sobą:

• Wyniki badań

• Konsultacje lekarskie

• Zdjęcia rtg

• Karty informacyjne z pobytów szpitalnych

• Leki które obecnie zażywasz/listę z dawkami/

Pobyt na oddziale

Po przyjęciu na oddział przeprowadzimy dodatkowe badania wymagane do zabiegu i zarezerwujemy krew dla Ciebie, na wypadek gdyby w okresie okołooperacyjnym zaistniała potrzeba przetoczenia krwi.

Wieczorem otrzymasz podskórny zastrzyk mający zmniejszyć ryzyko wystąpienia zakrzepów w naczyniach krwionośnych.

Warto również wykąpać się pod prysznicem używając mydła antybakteryjnego (np. Protex - do kupienia w aptece), szczególną uwagę poświęcając okolicy operowanego biodra. Jeśli to możliwe umyj także włosy. Nie gól nóg w ciągu 3-4 dni poprzedzających zabieg, a także zmyj lakier z paznokci, jeśli je malujesz.

Od wieczora nie pij żadnych płynów ani nie jedz.

Dzień zabiegu

Zażyj leki które przyjmujesz doustnie popijając niewielką ilością wody.

Po raz drugi skorzystaj z prysznica i umyj się mydłem antybakteryjnym.

Przed przewiezieniem na blok otrzymasz dożylnie antybiotyk, który będziesz profilaktycznie otrzymywać przez kolejne kilka dni.

Po przewiezieniu na blok operacyjny zostaniesz przygotowany do zabiegu i znieczulony przez lekarza anestezjologa. Po ułożeniu Cię we właściwej pozycji do zabiegu rozpocznie się właściwa część procedury.

Zabieg trwa zazwyczaj od półtorej do czterech godzin, jednak wstępne przygotowania jak i czynności po zabiegu mogą wydłużyć twój pobyt na bloku operacyjnym.

Po zabiegu zostaniesz przewieziony na oddział ortopedii gdzie pierwsze godziny po zabiegu spędzisz na sali pooperacyjnej. W tym czasie będą monitorowane twoje ciśnienie i tętno oraz ilość krwi gromadzącej się w drenach z rany. W zależności od okoliczności możesz mieć do czynienia ze wszystkimi stanami, lub tylko niektórymi z poniżej wymienionych:

1. W okolicy operowanej będzie założony duży opatrunek z gazy pokryty przylepcem, z pod opatrunku wyprowadzone zostaną dreny. Co pewien czas pielęgniarki będą zapisywać ilość krwi gromadzącej się w pojemnikach.

2. Czasem zamiast drenów lekarz operujący decyduje o założeniu aparatu do odzyskiwania krwi z rany - w takim przypadku istnieje możliwość przetoczenia pozyskanej w ten sposób krwi z powrotem do twojego krążenia.

3. Poprzez cewnik dożylny w okresie pooperacyjnym będziesz miał podane płyny, i leki.

4. U niektórych pacjentów jako efekt uboczny znieczulenia pojawiają się trudności z oddaniem moczu - w takim przypadku założymy cewnik do pęcherza moczowego. Cewnik usuniemy w 1 dobie od zabiegu.

5. Wystąpić mogą także nudności i wymioty - w taki przypadku otrzymasz odpowiednie leki które zwalczą dolegliwości.

6. Jeśli byłeś znieczulany "w kręgosłup" (czyli miałeś tak zwane znieczulenie podpajęcze i zewnątrzoponowe) to poprzez specjalną cienką rurkę będziesz otrzymywać leki przeciwbólowe bezpośrednio do kanału kręgowego - zabezpieczy cię to przed bólem przez pierwsze godziny po zabiegu operacyjnym. Jeśli byłeś "usypiany" (czyli znieczulany ogólnie) to leki przeciwbólowe będziesz otrzymywać dożylnie.

7. Możesz korzystać za specjalnych urządzeń, które poprzez ruchy nóg wymuszą dobry odpływ krwi z naczyń żylnych - zmniejszy to dodatkowo ryzyko powstania zakrzepów.

Na swoją salę wrócisz rankiem pierwszego dnia po zabiegu.

Opatrunek który miałeś założony po zabiegu operacyjnym zostanie zmieniony w 2 dobie po zabiegu, w tym czasie zostaną usunięte dreny.

Aktywność po zabiegu

Pierwszą dobę po zabiegu spędzisz w łóżku. Oparcie łóżka nie może być zginane powyżej 60-70°, w przeciwnym wypadku mogłoby dojść do zwichnięcia sztucznego stawu (głowa wypadłaby z panewki protezy)

Niektórzy pacjenci skarżą się na ból pleców po zabiegu operacyjnym. Wynika to po części z długiego unieruchomienia w pozycji leżącej, a po części ze zwiększonej bolesności okolicy operowanego biodra. By zmniejszyć ból pleców możesz zmieniać pozycję w łóżku.

Po operacji zwróć szczególną uwagę na poniższe sytuacje:

1. Przy ułożeniu na boku włóż poduszkę lub zwinięty koc pomiędzy nogi - tak by kolana były jak najbardziej oddalone od siebie.

2. Nie krzyżuj nóg

3. Nie zginaj w stawie biodrowym ponad 90°

4. Nie staraj się zbliżać dużych palców stóp ku sobie.

W czasie pobytu w szpitalu będzie Pan(i) konsultowana/y przez fizykoterapeutę rehabilitanta, który poinstruuje Panią/a jakie ćwiczenia należy wykonywać, jak wstawać i kłaść się do łóżka oraz jak posługiwać się sprzętem przeznaczonym do pomocy podczas chodzenia. Po operacji fizykoterapeuta rehabilitant będzie nadzorował sposób i poprawność wykonywania przez Panią/a ćwiczeń, pomagając na początku w kładzeniu się i wstawaniu z łóżka oraz w chodzeniu. W kolejnych dniach będzie Pan(i) pokonywać coraz dłuższe dystanse chodząc, a także uczyć się prawidłowej techniki chodzenia po schodach. Przy wypisie ze szpitala otrzyma Pan(i) listę czynności, które może Pan(i) i których nie wolno Pani/u wykonywać w domu, stanowiącą przypomnienie tego, co zostało Pani/u już wcześniej przedstawione. W czasie pierwszych 6-12 tygodni po operacji: Nie wolno brać kąpieli w wannie Nie wolno prowadzić samochodu Nie wolno pracować w ogrodzie Nie wolno wykonywać ruchów skręcających Nie wolno krzyżować nóg! Należy spać na plecach Siadać na odpowiedniej wysokości Wstawać powoli Siadanie Pani/a fotel: Pani/a fotel powinien być wyposażony w poręcze, jego siedzisko musi mieć wysokość co najmniej 47.5-50cm, mierzoną od poziomu uciśniętej poduszki do podłogi. Jeśli jest Pan(i) bardzo wysoka/i fotel będzie musiał być wyższy, jeśli ma Pan(i) niski wzrost fotel może być nieznacznie niższy. Jeśli nie posiada Pan(i) fotela o odpowiedniej wysokości, to czy istnieje możliwość jego wypożyczenia? W przypadku, gdyby Pani/a fotel wymagał podwyższenia, moglibyśmy zorganizować wypożyczenie odpowiednich klocków z lokalnego ośrodka pomocy społecznej, ale nie wszystkie fotele można w ten sposób podwyższyć W jaki sposób należy siadać: Należy podejść do fotela, powoli obrócić się. Kiedy poczuje Pa(i), że tylna powierzchnia łydek dotyka do siedziska fotela, należy wysunąć do przodu operowaną kończynę dolną i oprzeć dłonie na poręczach fotela. Następnie przenieść ciężar ciała na ręce i nieoperowaną kończynę dolną i delikatnie usiąść na fotelu W jaki sposób należy wstawać: Przy wyprostowanej operowanej kończynie dolnej cały ciężar należy oprzeć na rękach i nieoperowanej kończynie dolnej, a następnie unieść się na rękach wspartych na poręczach fotela. Po osiągnięciu równowagi należy odszukać kule/laskę. Przed operacją Proszę upewnić się, że Pani/a fotel ma odpowiednią wysokość NIE KRZYŻOWAĆ NÓG ANI STÓP Przez pierwsze 6-12 tygodni Spanie Pani/a łóżko : Pani/a łóżko powinno mieć wysokość co najmniej 47.5cm 50cm, mierzoną od podłogi przy uciśniętym materacu. Musi Pan(i) tak ustawić łóżko, by mieć do niego dostęp od strony umożliwiającej taki sposób kładzenia się, by nieoperowaną kończynę dolną można było podnosić pierwszą, a operowaną dopiero po niej. W jaki sposób należy kłaść się i wstawać z łóżka: Kładąc się do łóżka należy najpierw unieść nieoperowaną kończynę dolną. Siedząc na łóżku należy wsunąć się wystarczająco głęboko na materac, by operowana kończyna dolna miała dostatecznie stabilne podparcie, i dopiero później ułożyć się wzdłuż łóżka. Wstając z łóżka należy wykonać te same czynności w odwrotnej kolejności. Przez pierwsze 6 tygodni po operacji powinna Pani/ powinien Pan spać w pozycji na plecach unikając spania na boku. W jaki sposób podciągnąć przykrycie: Łatwiej przykrywać się normalną kołdrą niż kocem. Jeśli nie ma nikogo, kto mógłby Pani/u pomóc, wówczas może Pan(i) pomagać sobie laską zarówno w celu podciągnięcia kołdry, jak i odwinięcia jej na jedną stronę łóżka zanim Pan(i) rozpocznie wstawanie. W ciągu pierwszych tygodni po operacji będzie Pan(i) wymagał(a) pomocy drugiej osoby przy zmianie pościeli. Seks: Współżycie płciowe można podjąć na nowo tak szybko, jak tylko stwierdzi Pan(i) , że jest to możliwe bez odczuwania dyskomfortu. Jednak na początku będzie Pan(i) musiał(a) przyjmować pozycję leżącą na plecach i unikać wszelkiego rodzaju ruchów skrętnych. W razie wątpliwości proszę skontaktować się ze swoim lekarzem rodzinnym lub konsultantem. Przed operacją Proszę upewnić się, że Pani/a łóżko ma właściwą wysokość i jest prawidłowo ustawione SPAĆ NALEŻY NA PLECACH POŚCIEL POWINNA ZMIENIAĆ INNA OSOBA W ciągu pierwszych 6-12 tygodni Mycie i korzystanie z toalety Kąpiele : Przed podjęciem próby kąpieli proszę odczekać co najmniej 6 tygodni od czasu operacji, lub do chwili, gdy prowadzący Panią/a lekarz konsultant wyrazi zgodę na kąpiel. Mycie : W ciągu pierwszych 6 tygodni po powrocie do domu będzie Pan(i) musiała korzystać z pomocy przy myciu i wycieraniu nóg. Ponadto pomoc będzie Pani/u potrzebna przy obcinaniu paznokci u stóp. Jeśli nie wie Pan(i) jak to zorganizować, proszę w trakcie swojego pobytu w szpitalu zwrócić się do pielęgniarki z pytaniem, w jaki sposób można taką pomoc zorganizować. Z pierwszą kąpielą należy odczekać co najmniej 6 tygodni od operacji NIE WOLNO BRAĆ KĄPIELI PROSZĘ KORZYSTAĆ Z POMOCY PRZY MYCIU I WYCIERANIU STÓP Przez pierwsze 6-12 tygodni Korzystanie z toalety Pani/a toaleta: Najprawdopodobniej konieczne będzie podwyższenie Pani/a sedesu na kilka pierwszych tygodni po Pani/a powrocie ze szpitala. Szpital zleci wykonanie odpowiednich przeróbek po przyjęciu Pani/a na operację. Siadanie i wstawanie: Jeśli Pani/a podwyższony sedes został wyposażony w poręcze, Może Pan(i) siadać i wstawać zgodnie z instrukcjami dotyczącymi sposobu siadania i wstawania z fotela. Jeśli sedes nie jest wyposażony w poręcze, w okresie rekonwalescencji konieczne będzie wspomaganie się laską bądź kulami. Ustawić jedną laskę po stronie nieoperowanej kończyny dolnej, a drugą trzymać w drugiej dłoni - po stronie operowanej. Wspierając się na tej lasce, trzymając wyprostowaną operowaną kończynę dolną, wolną rękę, tę po stronie nieoperowanej, umieścić na brzegu deski sedesowej. Powoli usiąść na desce. Aby wstać, te same czynności należy wykonać w odwrotnej kolejności. Papier toaletowy: Proszę upewnić się, że dosięgnięcie papieru toaletowego nie wymaga wykonania skrętów ciała. Do utrzymania czystości należy używać wolnej ręki od strony nieoperowanej. Należy unikać wykonywania nadmiernych skrętów tułowia. Przed operacją Proszę się nie martwić może Pan(i) ustalić ze szpitalem wykonanie podwyższenia sedesu. Proszę umieścić papier toaletowy w miejscu łatwo dostępnym UNIKAĆ WYKONYWANIA GWAŁTOWNYCH, NAGŁYCH RUCHÓW NALEŻY OBRACAĆ SIĘ POWOLI, MAŁYMI KROCZKAMI UNIKAĆ NADMIERNYCH SKRĘTÓW CIAŁA W ciągu pierwszych 6-12 tygodni Ubieranie się Pani/a ubrania : Pani/a ubrania muszą być tak umieszczone, by dostęp do nich był możliwy bez konieczności schylania się. Toteż przed operacją proszę poprzekładać swoje rzeczy w mieszkaniu w taki sposób, by rzeczy najczęściej używane znalazły się w szufladach lub na półkach umieszczonych na poziomie Pani/a pasa lub powyżej. Należy zaopatrzyć się w wygodne buty bez pięty, tak by były przygotowane na Pani/a powrót do domu. Jeśli dysponuje Pan(i) jedynie butami sznurowanymi, możemy Pani/u udostępnić elastyczne sznurowadła, dzięki czemu zakładanie i zdejmowanie obuwia będzie łatwiejsze. W jaki sposób należy się ubierać: Przed przystąpieniem do ubierania się proszę wybrać ubrania, które zamierza Pan(i) założyć i położyć je na łóżku obok siebie. W szpitalu zostanie Pan(i) poinstruowana/y, w jaki sposób należy zakładać ubrania na dolną połowę ciała, ale tu zamieściliśmy kilka uwag, o których należy pamiętać: ubierać się należy siedząc na łóżku (lub na krześle) nałożyć majtki lub majtki pomagając sobie zaopatrzonym w haczyk końcem długiej łyżki do butów lub laski do chodzenia ubrać należy najpierw kończynę operowaną w razie konieczności może Pan(i) kupić urządzenie ułatwiające zakładanie skarpet/pończoch/rajstop siedząc, założyć but na nieoperowaną kończynę dolną stojąc blisko, twarzą do toaletki, komody lub solidnego krzesła założyć drugi but na kończynę operowaną odstawić kule i ręką po stronie operowanej uchwycić się fragmentu mebla trzymając w drugiej ręce łyżkę do butów/laską delikatnie wsunąć nogę do buta, kierując ją przy użyciu łyżki do butów trzymanej między nogami. Łyżkę należy trzymać prosto. Rozbieranie się: Wykonać czynności zakładania butów w odwrotnej kolejności. W pierwszej kolejności należy zdejmować rzeczy z kończyny operowanej, z drugiej dopiero później. Gotowanie i prace ogrodowe Zapasy: Proszę zgromadzić odpowiednie zapasy środków spożywczych przed operacją, dzięki którym możliwe będzie ograniczenie czasu niezbędnego na przygotowywanie posiłków. Jeśli dysponuje Pan(i) zamrażarką proszę zgromadzić w niej kilka gotowych posiłków. Przestawienie produktów: Proszę zmienić ustawienie przedmiotów w Pani/a lodówce i szafkach kuchennych w taki sposób, by miał(a) Pan(i) łatwy dostęp do najważniejszych produktów i przedmiotów bez konieczności schylania lub nadmiernego „wyciągania się”. Stolik/barek na kółkach: Stolik lub barek na kółkach jest bardzo użytecznym sprzętem, jeśli konieczne jest przenoszenie posiłków na pewną odległość. Siadanie: Po operacji wszystkie czynności, o ile to możliwe należy wykonywać na siedząco. Podczas pracy w kuchni przydatny może być zwłaszcza wysoki (47.5cm-50cm) taboret , dzięki czemu na siedząco można np. przygotować warzywa. Żadnych ciężkich prac: Wszelkie ciężkie prace, takie jak dźwiganie, czy sprzątanie należy pozostawić innej osobie! Proszę prosić o pomoc w robieniu zakupów, prania oraz podczas przygotowywania posiłków. Nie wolno Pani/u odkurzać, słać łóżek, myć podłóg ani dźwigać ciężkiego prania. Prace w ogrodzie: Podczas prac w ogrodzie, które będzie Pan(i) mogła/mógł rozpocząć ponownie nie wcześniej jak po upływie 8-12 tygodni od operacji, proszę w pierwszych tygodniach starać się unikać nadmiernego schylania, skręcania i dźwigania oraz unikać kopania. Najlepiej w trakcie pracy klęczeć, nie kucać. Przed operacją Zgromadzić zapasy i umieścić je w taki sposób by były dostępne bez konieczności schylania się po nie UNIKAĆ DŁUGIEGO POZOSTAWANIA W POZYCJI STOJĄCEJ NIE SCHYLAĆ SIĘ I NIE DŹWIGAĆ NIE WYKONYWAĆ ŹADNYCH PRAC OGRODOWYCH Przez pierwszych 6-12 tygodni Jazda samochodem Ustawianie (parkowanie) samochodu : Należy upewnić się, by samochód był zaparkowany dostatecznie daleko od krawężnika, tak by podczas wsiadania mogła Pani/mógł Pan stać na tej samej wysokości, co stojący samochód, do którego zamierza Pan(i) wsiąść. Odsunąć siedzenia tak daleko jak to możliwe i lekko położyć oparcie. Wsiadanie i wysiadanie z samochodu: Stosować tę samą metodę, co przy kładzeniu się i wstawaniu z łóżka. Stojąc tyłem do drzwi pojazdu usiąść powoli na brzegu siedzenia. Następnie wsunąć się głębiej w kierunku siedzenia kierowcy, kończynę operowaną trzymając cały czas wyprostowaną. Obrócić się powoli i ostrożnie we właściwą stronę, wsuwając kończyne operowaną na podłogę samochodu. Wykonanie tych wszystkich czynności można niekiedy ułatwić sobie układając na siedzeniu plastykową torebkę. Podczas wysiadania z samochodu wszystkie powyższe czynności należy wykonać w odwrotnej kolejności. Przez 6 tygodni po operacji nie wolno prowadzić samochodu Należy odczekać Co najmniej 6 tygodni zanim będzie można prowadzić samodzielnie samochód Powoli W początkowym okresie po operacji należy unikać wszelkich podróży samochodowych, o ile nie są one konieczne W ciągu pierwszych 6-12 tygodni Do zapamiętania Wydolność ruchowa: Planowany u Pani/a zabieg całkowitej wymiany stawu biodrowego ma na celu zniesienie bólu, przywrócenie prawidłowej ruchomości oraz w wielu przypadkach również przywrócenie prawidłowej długości kończyny dolnej (nogi), dzięki czemu przyczynia się do poprawy Pani/a wydolności ruchowej. Ćwiczenia: Spacerowanie, krótkie i częste spacery stanowią dobry rodzaj ćwiczeń, pod warunkiem unikania nierównego i pagórkowatego terenu. Nie schylać się: Jeśli cokolwiek upuści Pan(i) proszę przy podnoszeniu skorzystać z czyjejś pomocy, użyć zakończenia laski lub trochę blutaku znajdującego się na końcu laski. Proszę pamiętać: Sztuczny staw biodrowy nie jest równie dobry jak prawidłowy staw i należy obchodzić się z nim ostrożnie. W ciągu pierwszych kilku miesięcy po operacji tkanki otaczające protezę stawu muszą się wygoić. Z tego względu przez pierwsze 6-12 tygodni po operacji konieczne jest zachowanie szczególnych środków ostrożności, aby uniknąć zwichnięcia lub przemieszczenia protezy. Kilka rzeczy, o których należy pamiętać W ciągu pierwszych 6-12 tygodni NIE KRZYŻOWAĆ NÓG ANI STÓP NIE ZGINAĆ KOŃCZYNY W STAWIE BIODROWYM POD KĄTEM PRZEKRACZAJĄCYM KĄT PROSTY UNIKAĆ DŁUGOTRWAŁEGO POZOSTAWANIA W POZYCJI STOJĄCEJ UNIKAĆ SKRĘCANIA KOŃCZYNY OPEROWANEJ DO ŚRODKA, NOGI NALEŻY TRZYMAĆ STOPAMI I KOLANAMI DO PRZODU UNIKAĆ WSZELKICH NAGŁYCH, GWAŁTOWNYCH RUCHÓW, OBRACAĆ SIĘ NALEŻY POWOLI, MAŁYMI KROKAMI Rekonwalescencja Mamy nadzieję, że powróci Pan(i) w pełni do zdrowia, a okres rekonwalescencji przebiegał łatwiej dzięki zamieszczonym na tych stronach wskazówkom. Po upłynięciu 6-12 tygodni od operacji ponownie jest Pan(i) w stanie sprawnie się poruszać i wykonywać większość czynności samodzielnie. Jeśli ma Pan(i) jakiekolwiek wątpliwości lub obawy, których nie rozwiały zamieszczone na tych stronach informacje proszę bez skrępowania zwrócić się w celu ich wyjaśnienia do swojego miejscowego szpitala. Rady na przyszłość Nie wykonywać ciałem ruchów skrętnych Unikać przybierania na wadze Nie uprawiać dyscyplin sportowych wymagających biegania, skakania, ciągnięcia lub skręcania ciała Nie wykonywać ciężkich prac fizycznych Nie podnosić dużych ciężarów Proszę pamiętać, że w przypadku wystąpienia jakiegokolwiek zakażenia należy bezzwłocznie zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego. Ponieważ ma Pan(i) w organizmie metalową protezę wymaga Pan(i) podaży antybiotyków w przypadku wykonywania jakichkolwiek zabiegów stomatologicznych. Proszę stosować się do otrzymanych od swojego operatora wskazówek dotyczących pozycji siedzącej Zapobieganie możliwym powikłaniom leczenia operacyjnego Powikłania po zabiegach wszczepienia endoprotez stawów występują bardzo rzadko. Poważne powikłania, takie jak zakażenie stawu występują u mniej niż 2% pacjentów. Tym nie mniej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych dużych zabiegów operacyjnych, pacjenci poddani operacji całkowitej wymiany stawu zagrożeni są możliwością wystąpienia pewnych powikłań, którym w przeważającej większości można zapobiegać i/lub leczyć je w przypadku, gdy się pojawią. Do potencjalnych powikłań należą:

---