PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE Wykłady dr Ciechaniewicz

W pielęgniarstwie chirurgicznym pacjent przechodzi przez różne oddziały i etapy leczenia:

• diagnostyczny

• kwalifikujący do zabiegu

• poradnia chirurgiczna

• oddział chirurgiczny do planowanego zabiegu

• zabieg operacyjny

• sala wybudzeń

• sala pooperacyjna

• oddział chirurgiczny

Wymaga to dużego i częstego komunikowania się z personelem. Nakłada to obowiązki na zespół chirurgiczny przekazywania informacji w procesie leczenia. Ten system przede wszystkim nakłada na pielęgniarkę obowiązek dobrego komunikowania się z rodziną pacjenta. Na oddziale chirurgicznym pacjenta jest bardzo krótko. Jest ogromna rotacja pacjentów. Rodzina jest w stresie (nawet gdy zabieg jest planowany).

Istotnie ważna jest postawa pielęgniarki wobec pacjenta!!!

Powinna ona rzetelnie informować pacjenta i jego rodzinę.

REASUMUJĄC:

W pielęgniarstwie chirurgicznym (tak jak i w innym pielęgniarstwie) istotne są 2 kwestie:

• dobre komunikowanie się w zespole

• dobre komunikowanie się między pielęgniarką a pacjentem i jego rodziną

Na oddziale chirurgicznym jest ogromna dynamika zmian w stanie pacjentów. Z tego wynika, że pielęgniarki muszą mieć „oczy dookoła głowy”. Szybka jest analiza danych i podejmowanie w związku z tym decyzji. Często pielęgniarki pozostają same w oddziale, gdy lekarze są na bloku operacyjnym.

W pielęgniarstwie wszelkie działania muszą być oparte o wiedzę. Jest to obszar działalności praktycznej i naukowej. W pielęgniarstwie chirurgicznym może być czerpana z wiedzy o:

• chirurgii

• dietetyce

• psychologii

• teorii pielęgniarstwa

Opieka:

• pielęgnowanie

• leczenie

• usprawnianie

• diagnozowanie

Pielęgnowanie profesjonalne jest to:

• Rozpoznanie problemów pacjenta i dążenie do powrotu do zdrowia i walki z chorobą.

• Towarzyszenie pacjentowi (asystowanie) i pomaganie mu w sytuacjach związanych z jego powrotem do zdrowia.

Pielęgniarka w opiece zdrowotnej

Odpowiada za: Współudział w:

* PIELĘGNOWANIE - promocji zdrowia

(tylko w przypadku - profilaktyce

pielęgnowania zintegrowanego) - diagnozowaniu

- procesie leczenia

- procesie rehabilitacji

Pielęgnowanie zintegrowane:

• działania celowe i planowe

• jest ciągłe i dynamiczne

ETAPY PROCESU PIELĘGNOWANIA

______________________________________________

↓ │

Pielęgniarstwo zintegrowane

CECHY:

• jest dostosowane do oczekiwań i wymogów podmiotu opieki

• dostosowane do warunków w jakich to pielęgnowanie jest realizowane

• całościowe postrzeganie podmiotu opieki - rozpoznanie obejmuje sfery: biologiczną, psychiczną, kulturową, duchową

• działania celowe i planowe

• działania ciągłe i dynamiczne

Rozpoznanie w procesie pielęgnowania

- istotna kwestia, która występuje po to by ocenić czy pacjent wymaga pomagania i jego zakres.

Rozpoznanie stanu pacjenta

Fazy:

• gromadzenie danych o pacjencie

• analizowanie, syntetyzowanie danych

• formułowanie diagnozy pielęgniarskiej

Diagnoza pielęgniarska

może być formułowana w kategoriach:

• stanu pacjenta

• problemów pacjenta

• potrzeba pacjenta

Diagnoza pielęgniarska

w kategoriach stanu pacjenta:

- wnioski z danych o pacjencie, określający stan: biologiczny, społeczny, psychiczny (wymagający lub niewymagający pielęgnowania) z uwzględnieniem genezy i prognozy tego stanu.

Diagnoza w ujęciu stanu pacjenta:

• gromadzenie danych niezbędnych do ustalenia stanu pacjenta

• rozpoznanie stanu

1. Ustalamy, czy:

• ten stan może być zmienny

• należy utrzymać ten stan

• rozpoznany stan może ulec zmianie

2. Ustalamy czy rozpoznany stan wymaga pielęgnowania przez pielęgnację.

Określenie stanu pacjenta:

• Postępowanie zgodne z ogólnymi i szczegółowymi zasadami postępowania.

• Wykonywanie zadań zgodnie z obowiązującymi w szpitalu i oddziale procedurami postępowania.

Diagnoza w ujęciu problemów pacjenta:

• Problem to trudność określona przez pacjenta w jego funkcjonowaniu, odczuwane zagrożenie, dolegliwość.

• Trudności jakie napotyka pacjent wynikają ze stanu w jakim aktualnie się znajduje.

• Rozpoznajemy problem, w pielęgnowaniu pomagamy pacjentowi rozwiązać problem.

Rozpoznajemy problem pacjenta:

• Podejmujemy decyzję jaką metodą postępowania wybrać, spośród znanych i sprawdzonych w pielęgnowaniu, aby pomóc pacjentowi w przezwyciężeniu problemu.

• Wdrażając wybraną metodę Przestrzegamy obowiązujące zasady postępowania i wykonujemy zadania w oparciu o ustalone procedury

Diagnoza w ujęciu potrzeb pacjenta:

• Potrzeba to wyraźny, możliwy do zdefiniowania brak, który utrudnia lub uniemożliwia człowiekowi życie, funkcjonowanie w sposób dla niego optymalnie niemożliwy.

• Rozpoznajemy potrzeby pacjenta, pielęgnując pomagamy pacjentowi zaspokoić potrzeby.

Sposób pielęgnowania pacjenta powinno być pacjentowi przez pielęgniarkę argumentowane.

Pielęgniarka powinna mieć wiedzę. Wykorzystywać np.

• teorię Henderson

• teorię Roy

Stany pacjenta w których wskazana jest profesjonalna opieka pielęgniarska:

1. Znaczne zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej (stany wygłodzenia, wyniszczenie, wymioty)

2. Ostry brak tlenu

3. Szok, zapaść, krwotok

4. Zaburzenia świadomości

5. Wystawienie na działanie zimna i ciepła doprowadzające do zmiany temperatury ciała

6. Wysoka gorączka z różnych przyczyn

7. Zranienia i/ albo infekcja

8. Stany zakaźności

9. Stany przedoperacyjne

10. Stany pooperacyjne

11. Unieruchomienie z powodu choroby lub leczenia

12. Stały, trudny do opanowania ból

Henderson - podstawowe potrzeby człowieka

1. Normalne oddychanie

2. Właściwe zapewnienie wody i jedzenia

3. Wydalanie wszystkimi drogami

4. Poruszanie się

5. Sen i wypoczynek

6. Odpowiednie dobieranie odzieży i bielizny

7. Utrzymanie odpowiednie temperatury ciała

8. Utrzymanie czystości ciała

9. Unikanie zagrożeń ze strony środowiska. Unikanie zagrożeń innym ludziom.

10. Komunikowanie się z ludźmi

11. Odbywanie praktyk religijnych

12. Praca, która zapewnia osiągnięcia

13. Zabawa, uczestnictwo w rozrywkach

14. Uczenie się, odkrywanie,, zaspokajanie ciekawości.

Teoria Orem

Każdy człowiek ma określone potrzeby - deficyt.

Pacjentowi w oddziale chirurgicznym zawsze towarzyszy:

• lęk i niepokój

• ból

• obawa o zależność w czynnościach życia codziennego w następnym czasie

Zasady postępowania:

• Zapobieganie zakażeniom

• Aseptyki

• Antyseptyki

• Postępowanie z raną

• Zakładania i zmiany opatrunków

• Komunikowanie się w zespole opiekuńczym

• Przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego

• Zapobiegania powikłaniom pooperacyjnym

Procedury postępowania:

• Przyjęcie pacjenta na oddział

• Przygotowanie pacjenta do zabiegów diagnostycznych

• Przygotowanie pola operacyjnego

• Przygotowanie pacjenta w trybie nagłym

• Przygotowanie pacjenta w trybie planowanym

• Przygotowanie pacjenta do wypisu

ZAKRES GROMADZONYCH DANYCH O PACJENCIE

LECZONYM METODAMI ZABIEGOWYMI

Ocena stanu pacjenta

Cel

• na potrzeby planowania pielęgnowania

• określenie zagrożenia powikłaniami pooperacyjnymi

Oceniamy u pacjenta:

• stan biologiczny

• stan psychiczny

• stan społeczny

• zadania pielęgniarki w specjalistycznych badaniach diagnostycznych

Ocena stanu biologicznego:

• Układ nerwowy

• stan świadomości

• możliwości komunikowania się

• Układ sercowo-naczyniowy

• wartość RR i tętna na obwodzie

• występowanie objawów: zawroty głowy, obrzęki, sinica, chłodne kończyny

• subiektywne odczucia pacjenta

• lokalizacja, czas założenia i funkcjonowania dostępu naczyniowego obwodowego/ centralnego

• (możliwe objawy infekcji)

• Układ oddechowy

• liczba i charakter oddechów

• zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym

• czynniki utrudniające prawidłowe oddychanie (kaszel, ból rany pooperacyjnej)

• Układ pokarmowy

• stan odżywienia / stopień niedożywienia

• czynniki utrudniające połykanie

• stan jamy ustnej

• występowanie nudności / wymiotów

• złe samopoczucie po jedzeniu / uczucie pragnienia

• obecność perystaltyki jelit, wydalanie stolca i gazów po zabiegu operacyjnym

• obserwacja wyłonionej przetoki kałowej lub sztucznego odbytu (umiejscowienie, wygląd, ilość i konsystencja wydalanej treści przez przetokę)

• łaknienie, tolerancja diety przed i po zabiegu operacyjnym

• sposób żywienia chorego (drogą doustną, pozajelitową, dojelitową)

• stan nawodnienia organizmu

• Układ moczowy

• cechy makroskopowe moczu

• zaburzenia w ilości i jakości wydalanego moczu

• czas oddawania moczu po zabiegu operacyjnym

• dolegliwości bólowe przy wydalaniu moczu

• założone cewniki do pęcherza moczowego (rodzaj, czas, objawy zakażenia)

• Stan skóry i błon śluzowych

• zabarwienie, wilgotność, napięcie

• zmiany na skórze / występowanie zagrożeń (odleżyny, odparzenia)

• zmiany wskazujące na występowanie gorączki, zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej

• gojenie się rany pooperacyjnej / zmiany zapalne w miejscu rany operacyjnej

• stan higieny osobistej (kąpiel, paznokcie, mycie operacyjne, włosy)

• Układ ruchu

• ograniczenie wydolności i samodzielności z powodu zabiegu operacyjnego (zakres, charakter, wskazany czas)

• ograniczenie wynikające z konsekwencji zabiegu (np. amputacja kończyn)

• Stan narządów zmysłów

• odbiór bodźców przy pomocy wzroku, słuchu, dotyku, równowagi, węchu

• trudności pacjentów wynikające z odbioru i przekazu informacji

• stosowanie środków kompensacyjnych (aparat słuchowy, szkła kontaktowe)

OCENA STANU PACJENTA

- określenie jaki znaczenie pacjent przypisuje zmianom w funkcjonowaniu organizmu.

Proces pielęgnowania - proces zindywidualizowany

• Możliwości intelektualne pacjenta

• Wiedza o chorobie

• Umiejętności samoopiekuńcze

• Możliwości komunikowania się

• Orientacja pacjenta co do:

• Własnej osoby

• Stanu własnego zdrowia

• Własnych możliwości

• Ograniczeń wynikających ze stanu

• Miejsca świadczenia opieki

• Planowanych koniecznych działań

BADANIA DIAGNOSTYCZNE

PACJENTÓW LECZONYCH ZABIEGOWO

Rodzaje badań:

• fizykalne

• biochemiczne

• radiologiczne

• ultrasonograficzne

• endoskopowe

Badania radiologiczne:

• Konwencjonalna diagnostyka RTG

• Ultrasonografia

• Badania za pomocą aparatu TK

• Badania angiograficzne

• Mammografia

Badania endoskopowe

• Panendoskopia

• Duodenoskopia

• ECPW

• Kolonoskopia

• Bronchoskopia

• Cystoskopia

• Artroskopia

• Laparoskopia

• Gastroskopia

• EGD

• Cholangioskopia

• ECPW

• Kolonoskopia

• SigmoidoskopiaProktoskopia

• Proktosigmoidoskopia

• Anoskopia

• Endoskopowa biopsja

Po co oceniamy stan pacjenta?

• Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej

• Planowanie pielęgnowania

PIELĘGNACJA PACJENTÓW

LECZONYCH METODAMI CHIRURGICZNYMI

Problemy pacjentów leczonych metodami chirurgicznymi

• lęk i niepokój(znieczulenie, rozpoznanie, konsekwencje zabiegu)

• odczuwanie dolegliwości bólowych

• zależność od innych osób w zakresie wykonywania czynności życia codziennego

Edukacja pacjenta leczonego metodami zabiegowymi

• Przygotowanie do badań diagnostycznych

• Przygotowanie do zabiegu, zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym

• Przygotowanie do wypisu

• dieta

• aktywność fizyczna

• postępowanie z rana pooperacyjną

• zasady kontroli pooperacyjnej w poradni

Przygotowanie pacjenta do zabiegu chirurgicznego

Cel pielęgnowania

• Optymalizacja stanu pacjenta

• Ograniczenie możliwości wystąpienia powikłań pooperacyjnych

1. Przygotowanie psychiczne - wyrównać stan pacjenta tak by pacjent zaakceptował zabieg jako metodę najbardziej skuteczną

2. Przygotowanie fizyczne

FIZYCZNE PRZYGOTOWANIE PACJENTA

DO ZABIEGU OPERACYJNEGO

1. Pacjent operowany w trybie planowym

2. Pacjent operowany w trybie nagłym (w sytuacji zagrożenia życia)

Pacjent operowany w trybie planowym

• Przygotowanie dalsze - powyżej 1 doby

• Przygotowanie bliższe - doba przed

Przygotowanie psychiczne do zabiegu (dalsze)

• omówienie zabiegu, zaakceptowanie metody leczenia przez pacjenta (lekarz)

Przygotowanie fizyczne do zabiegu (dalsze)

• Szczepienia - przeciw WZW B

• Wykonanie badań - ocena stanu pacjenta

• Wykonanie badań laboratoryjnych

(krew: morfologia, elektrolity, cukier, układ krzepnięcia, grupa krwi, mocz - badanie ogólne)

• Wykonanie EKG

• Wykonanie RTG klatki piersiowej

• Wykonanie badań specjalistycznych

• Pomiar masy ciała - ocena stanu odżywiania

• Dieta - ograniczenie lub dostarczenie składników odżywczych

• Oczyszczenie światła przewodu pokarmowego

Przygotowanie do zabiegu (bliższe)

• Uzyskanie od pacjenta pisemnej zgody na zbieg

• Wizyta anestezjologa - ustalenie premedykacji

• Sprawdzenie dokumentacji pacjenta

• Przygotowanie przewodu pokarmowego (od północy pacjent zostaje na czczo)

• Kąpiel całego ciała

• Zmian bielizny pościelowej i osobistej

• Zabezpieczenie wartościowych przedmiotów

• Przygotowanie pola operacyjnego

• Pobieranie materiału (krew, mocz) do badania

• Pobieranie krwi na próbę krzyżową

Tuż przed zabiegiem:

• Opróżnienie pęcherza moczowego, oddanie moczu

• Usunięcie szkieł korekcyjnych, makijażu

• Podanie premedykacji

• Ewentualne założenie cewnika, zgłębnika, dojścia do żyły (VIGO)

Oczyszczanie światła przewodu pokarmowego

(Uwarunkowane rodzajem i miejscem zabiegu)

• Dieta (np. płynna)

• Płyn przeczyszczający (Fortrans)

• Lewatywa

• Wlew przeczyszczający

Działania profilaktyczne

• Zapobieganie zakażeniom rany

• Zapobieganie zakrzepowemu zapaleniu żył

• Zapobieganie zapaleniu płuc

Przygotowanie pola operacyjnego

Zapobieganie zakażeniom rany pooperacyjnej

• Mycie całego ciała

• Zmian bielizny osobistej

• Czystość bielizny pościelowej

• Usuwanie owłosienia z pola operacyjnego

• Odkażanie pola operacyjnego

Zapobieganie zakrzepowemu zapaleniu żył

• Ćwiczenia kończyn

• Podawanie leków

• Zabezpieczenie kończyn (pończochy, bandażowanie)

Zapobieganie zapaleniu płuc

• Zabiegi usprawniające pracę układu oddechowego

• Ćwiczenia oddechowe

METODY ZNICZULENIA DO ZABIEGU OPERACYJNEGO

RODZAJE ZNIECZULENIA

1. Ogólne - anestezja

2. Przewodowe

Ogólne

• Polega na wyłączeniu świadomości pacjenta, to stan bezbolesności, snu i zniesienia odruchów

• Środki podawane są drogą: dożylną, wziewną

Przewodowe

• Odwracalne, kontrolowane upośledzenie czynności nerwów obwodowych wywołane za pomocą środków znieczulenia miejscowego

• Środek może działać na dowolny odcinek nerwu obwodowego przerywając przewodnictwo nerwowe

Rodzaje znieczulenia przewodowego:

• powierzchniowe

• nasiękowe

• pni nerwowych (blokady)

• zewnątrzoponowe

• podpajęczynówkowe

Znieczulenie powierzchniowe:

• Wyłączenie zakończeń nerwowych czuciowych przez rozpylenie środka znieczulającego na powierzchnię błony śluzowej lub nałożenie maści, żelu

• Stosowane w okulistyce, laryngologii, „małej chirurgii”

Znieczulenie nasiękowe:

• Blokowanie zakończeń nerwowych włókien czuciowych nerwów

• Środek przeciwbólowy wstrzykiwany jest do skóry i tkanki podskórnej w miejscu, w którym wykonywany jest zabieg

• Do usuwania guzków, „małego” szycia

• Po zabiegu należy podawać doustnie leki przeciwbólowe

Znieczulenie pni nerwowych (blokady):

• Wstrzykiwanie leku w okolice pni nerwowych (łokciowego, promieniowego, udowego, strzałkowego, doopłucnowo)

• Znieczulenie działa tylko przy wykonywaniu zabiegu

• Czas znieczulenia zależy od ilości i stężenia podawanego środka

Znieczulenie zewnątrzoponowe

• Wstrzyknięcie środka miejscowo znieczulającego do przestrzeni zewnątrzoponowej (do przestrzeni między dwiema blaszkami opony twardej)

• Nakłucie wykonuje się tak jak punkcję lędźwiową

• Środek może być podawany jednorazowo lub podawanie przez założony cewnik podczas trwania całego zabiegu

Możliwe powikłania:

• Spadek ciśnienia tętniczego

• Ból kręgosłupa w miejscu wkłucia

• Podanie leku do przestrzeni podpajeczynówkowej

Po zabiegu pacjent powinien leżeć w pozycji płaskiej przez 12 godzin.

Znieczulenie podpajęczynówkowe

• Wstrzyknięcie środka miejscowo znieczulającego do przestrzeni podpajęczynówkowej, w której znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy (przestrzeń na wysokości L₃-L₄)

• Zmiana pozycji pacjenta wpływa na wysokość znieczulenia

Możliwe powikłania:

• Spadek ciśnienia tętniczego

• Nudności

• Wymioty

• Bóle głowy

• Porażenie oddechu

Po zabiegu pacjent powinien leżeć w pozycji płaskiej przez 12 godzin.

PREMEDYKACJA

• Podanie leków zmniejszających lęk i wprowadzających pacjenta do znieczulenia

• Podawanie leków o działaniu nasennym, uspokajającym, przeciwlękowym, zwiotczającym

Podawanie leków pacjentom w okresie około operacyjnym)

Leki, których podawanie powinno być wstrzymane:

• Przeciwkrzepliwe

• Przeciwcukrzycowe

• Aspiryna i inne przeciwzapalne

• Moczopędne

• Doustne antykoncepcyjne

• Hormonalna terapia zastępcza

PIELĘGNOWANIE PACJENTÓW

LECZONYCH METODAMI ZABIEGOWYMI

Pielęgnowanie po zabiegu operacyjnym

Cel pielęgnowania:

• Przywrócenie funkcji życiowych pacjenta

• Optymalizacja stanu pacjenta

• Ograniczenie możliwości wystąpienia powikłań

Przywrócenie funkcji życiowych pacjenta dotyczy zakresu wszystkich układów i narządów. Jeżeli mówimy o optymalizacji stanu pacjenta to musimy stworzyć warunki w sferze biologicznej, psychicznej i społecznej.

Ograniczenie możliwości wystąpienia powikłań

Powikłania mogą być:

• bliższe

• dalsze

• ogólne

• miejscowe

• specyficzne

• niespecyficzne

Powikłania po zabiegu bliższe

Występują w czasie zabiegu lub w zabiegu operacyjnego:

• niewydolność oddechowa

• zapadnięcie się języka

• krwotok

• wstrząs

• zatrzymanie moczu

• ból

• wymioty

Powikłania po zabiegu dalsze (pośrednie)

Występują w dalszych dniach po zabiegu operacyjnego:

• brak perystaltyki jelit

• rozejście się brzegów rany

• zakażenie rany pooperacyjnej

• zakrzepowe zapalenie żył

• zapalenie płuc

Powikłania po zabiegu miejscowe

Przykłady:

• zaczerwienie rany

• krwawienie z rany

• zakażenie rany

• obrzęk rany

• ropienie rany

• rozejście się zespolenia

Powikłania po zabiegu ogólne

Przykłady:

• obniżenie się ciśnienia tętniczego krwi

• zapaść naczyniowa

• zaburzenia oddychania

• niewydolność nerek

• gorączka

• zakażenia, np. układu moczowego

• sepsa

Powikłania pooperacyjne specyficzne

- bezpośrednio związane z wykonywanym zabiegiem operacyjnym,

Przykłady:

• rozejście się zespolenia

• obecność krwi w moczu do kilku dni po usunięciu gruczołu krokowego

Powikłania pooperacyjne niespecyficzne

- powikłania, które nie mają związku z chorobą podstawową z powodu, której pacjent był operowany.

Przykłady:

• zawał mięśnia sercowego po amputacji kończyn

• zapalenie płuc po usunięciu gruczołu krokowego

Zasady monitorowania chorych po zabiegu operacyjnym

Zakres oceny:

• Ciśnienie tętnicze krwi

• Tętno

• Temperatura

• Ilość oddechów

• OCŻ krwi

• Wielkość diurezy

• Wymagana podaż płynów

• Stan rany pooperacyjnej

• Ocena zawartości drenów

Profilaktyka po zabiegu operacyjnym - zakres działania

• Zapobieganie powikłaniom septycznym

• zakażeniu rany pooperacyjnej

• zakażeniu układu moczowego

• zapalenie płuc

• Zapobieganie powikłaniom zakrzepowo zatorowym

• Zapobieganie powstaniu odleżyn

Przyjęcie pacjenta z sali operacyjnej na odział

- uzyskanie informacji od pielęgniarki anestezjologicznej o:

• przebiegu operacji

• rodzaj znieczulenia

• wartościach pomiaru tętna i ciśnienia tętniczego

• stanie wybudzenia

• zleceniach lekarza anestezjologa

Pielęgnowanie w dobie zabiegu operacyjnego

Zakres działań:

• zbilansowanie płynów

• minimalizowanie bólu

• utrzymanie higieny osobistej

• wczesne uruchamianie (jeśli brak przeciwwskazań)

Pielęgnowanie pacjenta po zabiegu operacyjnego

Zakres działań:

• zaopatrywanie rany pooperacyjnej

• uruchamianie pacjenta

• pomaganie przy wykonywaniu zabiegów higienicznych

• przygotowanie do samoopieki

Zasady postępowania w oddziale - zapewnienie stałej obserwacji

• wykonywanie pomiarów

• dokumentowanie wyników w karcie intensywnego nadzoru

• ciśnienie tętnicze

• tętno

• oddechy (liczba i charakter)

• stan świadomości

• diureza - wydalanie moczu

• opatrunek, stan rany

Kontrola świadomości pacjenta po znieczuleniu

• w pełni wybudzony

(zachowany logiczny kontakt słowny)

• ciągle lub okresowo śpi

(reaguje na bodźce słowne i/lub dotykowe)

• nie reaguje na bodźce słowne i dotykowe

Problemy pacjenta w dobie zabiegu operacyjnego

Przykłady:

• Ból rany pooperacyjnej z powodu urazu nerwów somatycznych, ucisku opatrunku, założonych szwów skórnych

• Uczucie duszności z powodu zmniejszonej powierzchni oddechowej, ból rany pooperacyjnej, zalegania wydzieliny w drzewie oskrzelowym

• Występowanie nudności i wymiotów z powodu złej tolerancji leków anestezjologicznych, porażenia nerwu przepony

Wymioty po zabiegu operacyjnym

Przyczyny:

• Nieanestetyczne

• wiek pacjenta

• płeć pacjenta

• otyłość

• podstawowe schorzenia (pęcherzyk żółciowy)

• rodzaj zabiegu operacyjnego

• lęk pooperacyjny

• anestetyczne

• premedykacja - zastosowane leki

• technika znieczulenia - wentylacja przez maskę tlenową

• odsysanie treści zalegającej w jamie ustnej

• pooperacyjne

• ból: trzewny, pochodzący z miednicy

• nagła zmiana pozycji ciała

• zawroty głowy

• czas przyjęcia pierwszych płynów i posiłków

• analgetyki opioidowe / wysokie dawki

• pobudzenie nerwu językowo-gardłowego

CHIRURGIA JEDNEGO DNIA

- system organizacyjny pracy nad pacjentem, w którym cały proces przygotowania odbywa się w warunkach ambulatoryjnych. Pacjent wypisany jest w dniu zabiegu lub pozostaje 2-3 doby w oddziale do ustabilizowania jego stanu.

Zakres zabiegów:

• Chirurgia ogólna (przepukliny, wycięcie wyrostka, pęcherzyk żółciowy)

• Chirurgia naczyniowa (żylaki)

• Schorzenia odbytu i odbytnicy (przetoki, szczeliny odbytu)

• Operacje w schorzeniach tarczycy

• Usuwanie kaszaków, tłuszczaków, torbieli

• Chirurgia onkologiczna (choroby sutka i skóry)

• Chirurgia ortopedyczna

• Chirurgia plastyczna i estetyczna

Najczęściej wykonywane są w:

• znieczuleniu przewodowym

• w zabiegach laparaskopowych - znieczulenie ogólne i przewodowe

Zasady postępowania z pacjentem:

• Sprawdzenie i uzupełnienie informacji

• Przygotowanie przewodu pokarmowego

• Wykluczenie objawów przeciwwskazań

• Nauczenie gimnastyki oddechowej

• Przypomnienie o dokładnym opróżnieniu pęcherza moczowego

• Podanie premedykacji doustnej

• Przygotowanie pola operacyjnego

• Dezynfekcja pępka

• Przebranie w koszulę operacyjną, założenie czepka na głowę

• Usunięcie protez zębowych, szkieł kontaktowych

• Wdrożenie standardów zapobiegających zakażeniom

POSTĘPOWANIE Z RANĄ PACJENTA

Rana

- przerwanie ciągłości tkanek (pod wpływem urazu) na skutek działania pewnego rodzaju energii na powierzchnię ciała w wyniku innych procesów chorobowych (owrzodzenie żylakowate, troficzne - odleżyna) w wyniku niedokrwienia lub zakażenia tkanek

Sposoby gojenia rany:

• przez rychłozrost - doraźnie

• przez ziarninowanie

Gojenie rany przez rychłozrost

doraźne, pierwotne

Nazywane też pierwotnym gojeniem rany

To prawidłowe gojenie się rany polega na naskórkowaniu - migracji komórek naskórka od brzegów rany, mieszków włosowych i gruczołów skórnych

Ziarnina powstaje w bardzo nieznacznej ilości

Tak goja się czyste rany chirurgiczne i świeże rany urazowe

Wymaga także gojenie bezpośrednie zamknięcie przez zastosowanie szwów chirurgicznych

Gojenie rany pierwotne - powikłania:

Występuje, gdy ze względu na podejrzenie możliwości infekcji rany, nie jest zamykana szwem

Szczelina rany jest tamponowana

Jeżeli się pojawiają objawy infekcji rana zamykana jest szwem miedzy 4-7 dniem

Jeżeli stwierdzono objawy infekcji rana pozostaje otwarta i goi się przez ziarninowanie

Gojenie rany przez ziarninowanie

wtórne

Ubytek tkanki wypełnia ziarnina, na którą napełza naskórek i tworzy się blizna

Tak goi się ze znacznym ubytkiem tkanek lub nierównością jej brzegów - zbliżenie brzegów jest niemożliwe lub przeciwwskazane

Gojenie jest dłuższe niż w tych gojących się przez rychłozrost

Fazy gojenia rany

- Okres wysiękowy

(przekrwienie tkanek, wysięk, eliminacja martwych tkanek)

- Okres proliferacyjny

(ubytek wypełniają fibroblasty)

- Okres regeneracji

(pojawiają się włókna kolagenowe i tkanka łączna, tworzy się blizna)

OKRES WYSIĘKOWY

Okres oczyszczania, zapalny - trwa ok. 3 dni (1-4)

Rozpoczyna się w momencie zranienia

Okres krwawienia i krzepnięcia prawidłowo kończy się po 10 minutach

Zapalenie to kompleksowa reakcja obronna, której celem jest wyeliminowanie szkodliwych czynników, oczyszczanie tkanki i przygotowanie do kolejnej fazy gojenia

Przy każdej ranie występuje ten okres (czas zależny od tego czy rana jest czysta, czy brudna).

OKRES POLIFERENCYJNE

Zaczyna się ok. 4 dnia od chwili zranienia

Celem tej fazy, zwanej fazą ziarninowania jest utworzenie nowych naczyń krwionośnych i wypełnienie ubytków tkanki ziarninową

W tej fazie ważne są fibroblasty produkujące kolagen, czasami zmieniają się one w miofibroblasty, powodujące obkurczanie się rany

Prawidłowa ziarnina ma powierzchnię wilgotną, , lśniącą o kolorze łososiowo-czerwonym

OKRES REGENERACJI

Nazywana też dojrzewania, bliznowacenia, epitalizacji

Rozpoczyna się między 6-10 dniem od zranienia

Rozpoczyna się od dojrzewania włókien kolagenu

Rana stopniowo obkurcza się

Tkanka ziarninowa przeobraża się w tkankę bliznowatą

Tworzą się i narastają nowe komórki naskórka - epitelizacja, następuje wygojenie rany

Kategorie czystości w zależności od stopnia czystości pola operacyjnego (w zależności od kategorii robimy opatrunek)

Rana czysta

• W wyniku cięcia w miejscu bez infekcji

• W wyniku ciecia bez otwierania światła:

• dróg oddechowych

• dróg pokarmowych

• dróg rozrodczych

• układu moczowego

• Pierwotnie zamknięta

Jeżeli istnieje konieczność założenia drenu to drenaż jest zamknięty

Rana czysta skażona

• W wyniku ciecia otwierającego światło:

• dróg oddechowych

• dróg pokarmowych

• dróg rozrodczych

• układu moczowego

• W warunkach kontrolowalnych

• Bez istniejącej infekcji

Rana skażona

• Zranienia otwarte

• Duże złamania

• Otwarcie przewodu pokarmowego z rozlaniem zawartości

• Cięcie w miejscu z ostrym nie ropnym procesem zapalnym (operacje brzuszne)

Rana brudna lub zakażona

• Pourazowe stare, ze zmianami martwiczymi

• W obszarze rozwiniętego zakażenia:

• perferacja jelita

• nacięcie ropnia

Objawy zakażenia rany pooperacyjnej:

• podwyższona temperatura w miejscu rany

• obrzęk

• ból

• zmiana barwy wysięku

• zmiana ilości wysięku

• zaczerwienienie brzegów rany (rumień)

• nasilający się przykry zapach

• zmiana barwy ziarniny

• rozejście się brzegów

• obecność wydzieliny ropnej

• wzrost temperatury ogólnej

Cel założenia opatrunku na ranie pooperacyjnej

- Ochrona rany przed urazami mechanicznymi (ucisk, uderzenie, otarcie), wniknięciem drobnoustrojów chorobotwórczych, zabrudzeniem, utratą ciepła, wysuszeniem i utratą płynów fizjologicznych, unieruchomienie rany, absorpcja wydzieliny z rany, względy psychologiczne (reakcja na widok rany)

ZMIANA OPATRUNKU - IM PÓŹNIEJ TYM LEPIEJ!!!

Pierwsza zmian opatrunku na ranie pooperacyjnej zalecana jest w 3-4 dniu po zabiegu.

Wcześniejsza kontrola jest wskazana w sytuacji:

nasiąknięcia opatrunku wydzieliną

dotkliwego bólu rany

wzrostu temperatury ciała

krwawienia rany

Cel zmiany opatrunku za ranie pooperacyjnej

• Wykonanie toalety rany

• Zbadanie rany: zabarwienie, obrzęk, nacięcie, bolesność uciskowa

• Skrócenie, usuniecie drenów

• Usuniecie szwów, klamerek

• Pielęgnacja skóry wokół rany

• Dbanie o dobre samopoczucie pacjenta

• Leczenie rany w przypadku zakażenia

Chirurgiczne opracowanie rany

• oczyszczenie

• usuniecie ciał obcych i martwych tkanek

• opanowanie krwawienia

• wycięcie brzegów rany

• zszycie rany

Zakładanie szwów

Szew pierwotny

- zakładamy po chirurgicznym opracowaniu rany

Szew pierwotny odroczony

szwy skórne nie są zawiązane

brzegi rany zbliża się po kilku dniach

zakłady na ranie skażonej lub, gdy przewidywany jest rozwój zakażenia (zapalenie otrzewnej po perforacji zmienionego zapalnie wyrostka robaczkowego)

Szew wtórny

- zakładamy, gdy ranę zeszywa się po opracowaniu zakażenia lub wypełnieniu ubytku przez ziarninę

BLIZNY

Zwykłe- Prawidłowa blizna powstaje tylko w miejscu zranienia, nie rozrasta się poza nie, jest cienka, mało widoczna, różni się wyglądem od zdrowej skóry, jest mniej elastyczna od skóry, nie ma gruczołów potowych, łojowych, nie rosną na niej włosy

przerosłe

koloidy (bliznowce)

przykurcze bliznowate

Blizna świeża

- początkowo ma kolor różowy, stopniowo blednie, ostatecznie ma kolor jaśniejszy od reszty skóry (ma mniej naczyń krwionośnych)

Początkowa postać- pogrubiała, twarda, o zabarwieniu sinoczerwonym, swędząca, piekąca

Ostateczna postać (osiąga po około 6 miesiącach)- mięknie, barwa staje się jaśniejsza, kurczy się, ustępuje świąd i pieczenie, staje się mniej widoczna

W miejscu blizny nie wolno!

robić żadnych wstrzyknięć - złe wchłanianie

opalać powierzchni skóry (jeżeli blizna jest w miejscu widocznym, należy wklepywać krem z filtrem chroniącym przed promieniami słonecznymi)

drapać, wyciskać

dopuszczać do przemrożenia

PIELĘGNACJA PACJENA Z RANA OPARZENIOWĄ

Oparzenie to uraz, w którym podstawowym problemem jest utrata czynności biologicznych skóry.

Rana oparzeniowa

Utrata czynności biologicznej skury

Ucieczka płynów ustrojowych przez zniszczoną skórę

Utrata energii

Rozwój zakażenia

Ocena stanu pacjenta

Ocena głębokości oparzenia

Ważne do oceny:

przewidywanego czasu i sposobu leczenia

następstw jakie spowoduje oparzenie

Ocena rozległości oparzenia

- ważne do oceny czy jest to rana oparzeniowa, czy choroba oparzeniowa

Klasyfikacja głębokości oparzenia (4 stopnie)

Oparzenie I stopnia

Obejmuje tylko naskórek, objawami są zaczerwienienie skóry i ból, objawy ustępują po kilku dniach bez pozostawienia blizn.

Oparzenie II stopnia powierzchowne (IIA)

Obejmuje naskórek i część skóry właściwej, pojawiają się pęcherze z surowiczym płynem, goi się w ciągu 10-21 dni, nie pozostawia blizn.

Oparzenie II stopnia głębokie (IIB)

Obejmuje naskórek i pełną grubość skóry właściwej z przydatkami. Skóra jest biała z czerwonymi punktami w okolicy cebulek włosowych. Bolesność mniejsza niż w przypadku oparzenia w stopniu IIA ze względu na uszkodzenie zakończeń nerwowych. Goi się przez kilka tygodni, pozostawia blizny.

Oparzenie III stopnia

Martwica obejmuje skórę właściwą wraz z naczyniami i nerwami skórnymi wraz z podskórną tkanką tłuszczową. Skóra przyjmuje barwę od perłowo białej, przez białoszarą do brunatnej, jest twarda i sucha. Goi się długo i zazwyczaj wymaga przeszczepu. Pozostawia widoczne blizny.

Oparzenie IV stopnia

Martwica sięga tkanek głębiej położonych. Obejmuje mięśnie, ścięgna, kości. W najcięższych przypadkach tego typu oparzeń cechą charakterystyczną jest zwęglenie oparzonej części ciała. Czasami nie wyróżnia się odrębnego IV stopnia i wszystkie oparzenia tego typu zalicza się do oparzeń III stopnia. Czasami także rozróżnia się oparzenia IV stopnia, gdzie martwica obejmuje mięśnie, V stopnia, gdzie martwica sięga do kości i VI stopnia, gdzie martwica obejmuje całą kość.

Powierzchnia oparzenia liczona jest w procentach. Powierzchnia dłoni to 1%.

> 9% u dzieci i > 15% u dorosłych - to choroba oparzeniowa.

Oparzenie małej powierzchni skóry powoduje tylko miejscowe zaburzenie mikrokrążenia. Choroba oparzeniowa związana jest z uszkodzeniem rozległej powierzchni.

Oparzenie rozległej powierzchni prowadzi do złożonych zaburzeń i niewydolności wielu narządów i mechanizmów.

Leczenie oparzeń (w zależności od rozległości)

za pomocą opatrunku:

opatrunek Kocha - gaza nasączona silikonem tworzy warstwę ochronną

przy dużych oparzeniach - opatrunki nasączone azotanem srebra (podaje się wówczas duże ilości NaCl)

metodą otwartą - bielizna pościelowa - warunki aseptyczne, wilgotność i temperatura około 32^oC

metoda biologiczna - metoda, w której stosuje się przeszczepy:

skóra własna

skóra filizowana (świńska)

Problemy pacjenta oparzonego

Dolegliwości bólowe z powodu ran oparzeniowych

Zaburzenia termoregulacji z powodu znacznej utraty płynów

Gorączka z powodu dolegliwości bólowych i procesów katabolicznych

CHOROBA OPARZENIOWA

okres choroby

Wstrząsu

Szczególnie zwracamy uwagę na:

oddech pacjenta - uszkodzenie układu oddechowego

bezmocz - zaburzenie pracy nerek

skóra pokryta zimnym potem

początkowo pobudzenie, później zahamowanie czynności psychicznych

Reakcji katabolicznej

Występują 2 znamienne objawy

nadmierny rozpad tkanek

ubytek białek

Objawy:

duże osłabienie

apatia

brak apetytu

zaburzenie pokarmowe

pokarmy nieprawidłowo się wchłaniają

objawy niedokrwistości

Zdrowienia lub postępującego wyniszczenia, zgonu

Objawy:

powrót łaknienia

stabilizuje się temperatura ogólna

opanowanie zakażenia

poprawa stanu psychicznego

bardzo powoli zwiększa się masa ciała

Problemy pacjenta z chorobą oparzeniową

Zaburzenia rytmu serca z powodu uwolnienia jonów potasu w wyniku rozpadu komórek

Dyskomfort z powodu izolacji od bliskich

Zaburzenia w oddychaniu z powodu oparzeń okolicy szyi i tułowia

Zaburzenia snu z powodu konieczności przyjmowania przymusowej pozycji wynikającej z lokalizacji oparzenia

Ograniczenia w zakresie samoopieki z powodu ograniczeń w poruszaniu się i lokalizacji rany

Obniżenie nastroju z powodu oszpecenia

Podawanie płynów:

ILOŚĆ ODSETEK

PODAWANYCH = 4 ml x m.c. x POWIERZCHNI

PŁYNÓW OPARZONE

W ciągu pierwszych 8 godzin podajemy połowę dawki.

Pielęgniarstwo chirurgiczne wykład 18.12.09 dr Ciechaniewicz

Odmrożenia

• zmiany miejscowe na skórze w okolicach narażonych na działanie niskiej temperatury - (przez długi czas, przy nieprzychylnych warunkach atmosferycznych)

• ulega mu skóra i tkanka podskórna stóp, dłoni, uszu, nosa (miejscowe)

• są następstwem zamrożenia tkanek z tworzeniem w nich kryształków lodu prowadzące do uszkodzenia tkanek

Stopnie odmrożenia

I - przekrwienie i obrzęk skóry bez jej martwicy

II - tworzenie się pęcherzy z martwicą części skóry

III - martwica pełnej grubości skóry z przechodzeniem zmian na tkankę podskórną

IV - martwica skóry, tkanki podskórnej, mięśni, kości

Obraz odmrożenia

Skóra blada, chłodna, sprawiająca wrażenie, że jest pozbawiona krwi

Postępowanie

Szybkie ogrzanie okolicy, która uległa odmrożeniu - ogrzewanie poprzez zanurzanie w wodzie stopniowo dogrzewanej (najwyżej do 40 stopni celcjusza), założenie opatrunku jak przy oparzeniach

DRENY

DREN - „środek” do odprowadzania wydzieliny

• łączy wnętrze organizmu ze środowiskiem zewnętrznym

• stanowi źródło zakażenia

• należy zachować wszelkie zasady aseptyki i antyseptyki

Miejsca do drenażu

• jama opłucnowa

• osierdzie

• śródpiersie

• jama otrzewnowa

• tkanka podskórna - dren ssący REDONA

• drogi żółciowe -dren T - KEHRA

Cel założenia drenu

• zapewnienie swobodnego odpływu płynu ustrojowego (krew, mocz, treść przyranna)

• ewakuacja treści ropnej

• płukanie jam ciała

• odbarczanie gazów np. powietrze z jamy opłucnowej

• podawanie leków

• karmienie

Wskazania

• do momentu ustania nadprodukcji płynu lub płynu patologicznego

• kontrola powikłań pooperacyjnych (krwawienie, rozejście zespolenia, zakażenia w obrębie jamy ciała)

Zasady postępowania

• odkażanie miejsca wyjścia cewnika

• obserwacja pod kątem objawów zakażenia

• skórę wokół drenu zabezpieczamy chłonną włókniną

• prawidłowo umocowujemy dren aby nie dochodziło do przesunięcia

• cewnik na skórze układamy w pętlę i umocowujemy do skóry plastrem

DREN KEHRA

• zakładamy przy nacięciu przewodu żółciowego wspólnego (choledochotomia)

• przyszyty do powierzchni skóry

• odprowadzony do worka lub naczynia zbiorczego (nie powinno być tutaj wycieku krwistego tylko treść żółciowa)

Zasady

• zapobiega upośledzonemu odpływowi żółci

• woreczek na wydzielinę zawiesza się poniżej poziomu materaca

• ilość wydzieliny w ciągu 24 h może wynosić nawet 1000ml

• wymiana worka w warunkach aseptyki i antyseptyki

• od 4-5 doby dbanie aby ilość wydzieliny nie przekraczała 300ml - podwyższamy systematycznie wysokość zawieszenia worka zbiorczego ale maksymalnie do powyżej wątroby

• dokumentujemy ilość płynów na dobę

• usunięcie drenu w warunkach normalnych następuje ok. 9 doby z tym, że zaciskamy kilkakrotnie dren i kontrolujemy stan ogólny pacjenta. Jeśli dobrze znosi zamknięcie drenu usuwamy go. W dniu usunięcia drenu pacjent powinien chodzić tak aby żółć nie przedostawała się do innych narządów

DREN REDONA

Najczęściej zakładany po cholecystectomii laparoskopowej

CEWNIK

• NELATONNA, TIEMANA - cewniki jednorazowe

• FOLEYA - cewnik na stałe

DRENAŻ JAMY OPŁUCNEJ

• dren typu TORAX (tworzywo sztuczne)

• nakłucie w II przestrzeni międzyżebrowej w linii środkowo obojczykowej

• przyszywany do powierzchni skóry

• podłączony do układu ssącego czynnego lub biernego

Zasady

• w odmie opłucnowej stosuje się od 3-5 dni od chwili całkowitego rozprężenia się płuca i ustania przecieku powietrza przez dren

• w krwiaku opłucnej i po torakotomii do momentu gdy objętość płynu nie ropnego wyniesie mniej niż 100ml, a na zdjęciu RTG płuco jest rozprężone

• w ropniaku opłucnej do 3 dnia od całkowitego ustąpienia wypływu treści ropnej, na zdjęciu RTG płuco jest całkowicie rozprężone

Zasady postępowania z chorym

• obserwacja parametrów życiowych

• zachęcenie chorego do ćwiczeń oddechowych, kaszlu, co zapobiega niedodmie i rozpręża płuca

• prowadzenie ćwiczeń ruchowych i oddechowych

• bezpośrednio po wprowadzeniu drenu ćwiczenia powinny trwać ok. 15 minut

Usuwanie drenu typu Torax

• dren usuwają zawsze dwie osoby

• usuwanie odbywa się przy maksymalnym wydechu

• zaciskamy dren wysuwamy i natychmiast zamykamy dojście do jamy opłucnowej poprzez założenie szwu materacowego

ODMA OPŁUCNOWA

Polega na całkowitym albo częściowym zapadnięciu się płuca spowodowanym ujemnym ciśnieniem w jamie opłucnej

Rodzaje odmy

• otwarta - stała łączność jamy opłucnowej z atmosferą przy każdym oddechu powietrze wpływa i wypływa

• zamknięta - powstaje w wyniku urazu, a rana szybko zasklepia się. Pewna ilość powietrza w jamie opłucnej bez możliwości przechodzenia do atmosfery i z powrotem

• zastawkowa - jednokierunkowy wlot powietrza do opłucnej

• rana powłok lub pękniecie tkanki płucnej tworzy zastawkę uniemożliwiającą wydostanie się powietrza na zewnątrz w czasie wydechu

• miąższ płucny przykrywa uszkodzone oskrzele i działa w charakterze zastawki jednokierunkowej wpuszczającej powietrze podczas wdechu

• upośledzone jest krążenie w płucu zdrowym

• płuco po stronie odmy jest zapadnięte

• w jamie opłucnej jest dużo powietrza pod znacznym ciśnieniem

Problemy pacjenta

• odczuwanie dolegliwości bólowych przy kaszlu, ruchach klatki piersiowej

• konieczność ograniczenia aktywności fizycznej

• człowiek jest zależny w czynnościach życiowych

• możliwość wprowadzenia zakażenia poprzez dreny

• niepokój pacjenta o rokowanie i stan zdrowia

Edukacja pacjenta (po terapii)

• aktywny odpoczynek i ruch na świeżym powietrzu

• zaprzestanie palenia tytoniu

• nauka prawidłowego oddychania

ŻYWIENIE PACJENTA W OKRESIE OKOŁOOPERACYJNYM

DOUSTNE

1. stosowanie diety

2. ograniczenie posiłków na 12 h przed znieczuleniem

3. po zabiegu pokarmy podawane po przywróceniu perystaltyki jelit, najpierw płynne, następnie dieta lekkostrawna stała

4. stopniowe rozszerzanie diety o kolejne składniki i ilość

ENTERALNE (DOJELITOWE)

1. podawanie środków odżywczych do przewodu pokarmowego z wykorzystaniem drogi podania innej niż doustna

2. podawanie źródeł białka, energii, elektrolitów, pierwiastków śladowych wody

3. podawanie przez sondę nosowo- żołądkową, sondę ustno-żołądkową, gastostomia, duodenostomia odżywcza, jejunostomia odżywcza

4. poprzez zachowanie karmienia dojelitowego zachowujemy również odporność układu immunologicznego jak również zachowujemy szczelność ścian jelit ponieważ przy braku pokarmów zwiększa się ich przepuszczalność

5. zachowujemy pasaż jelit ponieważ przy jego braku dochodzi do obniżenia masy jelit, zaniku błony śluzowej, spłaszczenia i zmniejszenia kosmków jelitowych, zaburzeń w układzie odpornościowym pacjenta

6. należy żywienie rozpocząć jak najszybciej nie dłużej niż 72 h po zabiegu (muszą odejść gazy)

7. nie wskazane jest u chorych u których doszło do ropnego zapalenia otrzewnej (niedrożność porażenna)

8. kolejność powrotu układu pokarmowego do normalnych funkcji

• jelito cienkie do 24 h

• żołądek od 1-3 dni

• jelito grube od 3-5 dni

Problemy

• nudności i wymioty

• biegunki

• zaparcia

PARENTALNE (POZAJELITOWE)

1. podawanie droga dożylną źródeł białka, energii, elektrolitów, pierwiastków śladowych

2. preparaty zbiorcze lub oddzielne np. Multimel

3. preparaty podawane do żyły podobojczykowej lub żył obwodowych ze zwróceniem szczególnej uwagi na ich osmolarność

4. kaniula do podawania żywienia powinna być każdorazowo wymieniana, wkłucie podobojczykowe przeznaczone tylko do żywienia

5. przerwa nocna

6. kontrolowanie stanu żył

LECZENIE ŻYWIENIOWE

1. integralna część terapii prowadzona w celu poprawy stanu pacjenta lub jego utrzymanie, prawidłowego rozwoju, poprawne rokowanie i przyśpieszenie leczenie

Kolejność postępowania w leczeniu żywieniowym

• ocena stanu odżywienia pacjenta

• ocena zapotrzebowania na substancje odżywcze

• zlecenie i podanie określonych dawek żywienia

• podawanie substancji w postaci zwykłych produktów odżywczych, doustnych lub sztucznego odżywiania

• monitorowanie stanu klinicznego pacjenta

• zapewnienie optymalnego wykorzystania wybranej drogi karmienia

• odżywianie i leczenie żywieniowe zawsze wymaga karty bilansu a powyżej tygodnia kuracji monitorowanie stanu odżywienia

SCHORZENIA UKŁADU POKARMOWEGO

Podział układu pokarmowego

Odcinek górny - jama ustna do zagięcia dwunastnicy

Odcinek dolny - zagięcie dwunastnicy do odbytu

Tryb nagły

• zapalenie wyrostka robaczkowego

• krwawienie z górnego odcinka pokarmowego

• niedrożność jelit

• zapalenie otrzewne

Tryb planowany

• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

• nowotwory żołądka

• nowotwory jelita grubego

• kamica żółciowa

Zapalenie trzustki leczenie zachowawcze lub w trybie nagłym

OSTRY BRZUCH

Stan wymagający leczenia zabiegowego jest bardzo groźny dla pacjenta

• ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

• przedziurawienie wrzodu

• niedrożność jelit

• uwięźnięcie przepukliny

• krwotok do układu pokarmowego

• ostre zapalenie trzustki

• zapalenie otrzewnej

Objawy

• żywa bolesność uciskowa dowolnego miejsca brzucha

• reakcja obronna mięśni

• znaczne wzdęcie brzucha

• szybkie tętno

• silny nagły ból brzucha, przy ruchach i kaszlu

• brak perystaltyki

• wymioty

• wstrząs

ZAPALENIE OTRZEWNEJ - problemy pacjenta

• niepokój chorego o stan zdrowia, rokowanie, wyniki leczenia

• odczuwanie dolegliwości bólowych

• osłabienie i ograniczenie możliwości samopielęgnacyjnych

• konieczność stosowania się do zaleceń lekarskich

• ryzyko wystąpienia zakażeń

Udział pielęgniarki

• przygotowanie pacjenta do badań

• pobieranie materiału do badań

• obserwacja i dokumentowanie objawów

• dostęp do żyły

• cewnik moczowy

• zgłębnik żołądkowy

• płukanie jamy ustnej

• okłady żelowe zimne na brzuch

NIEDROŻNOŚĆ JELIT

• upośledzenie lub zatrzymanie przechodzenia treści jelita w kierunku obwodowym wywołany przeszkodą mechaniczną w przewodzie pokarmowym

• upośledzenie czynności perystaltycznej jelit (niedrożność porażenna)

• niedrożność wysoka - odźwiernik jelito cienkie

• niedrożność niska - jelito grube

Asystowanie polega na tym, że pielęgniarka ma taką wiedzę, że potrafi określić, który spośród pacjentów wymaga pomagania, zakres i charakter tego pomagania.

Podstawą jest ustalenie diagnozy pielęgniarskiej.

ECPW - endoskopowa cholangio-pankreatografia wstaczna

EGD - ezefagogastruduodenoskopia

20

20

III

REALIZOWANIE

IV

OCENIANIE

I

ROZPOZNANIE

II

PLANOWANIE

---