Główne wymiary struktury organizacyjnej i czynniki je kształtujące na podstawie zakładu produkcyjnego.
Występują 2 rodzaje struktury organizacyjnej. Struktura może być liniowa lub nieformalna. Przy strukturze liniowej występują zależności. Jedna strona może nakazać wykonanie czegoś i później egzekwować czy dana rzecz została wykonana. Zupełnie inaczej jest ze strukturą nieformalną. Struktura nieformalna ma charakter doradczy. Obie strony są równe i nie występują zależności między stronami. Zwykle jedna strona pomaga drugiej w jakimś problemie. Struktura organizacyjna dzieli się na takie elementy:
-specjalizacja działalności. Każdy ma swoje zadanie i wypełnia je w sposób zgodny z jego kwalifikacjami i doświadczeniem. Wiadomo, że księgowy nie będzie obsługiwał maszyn do produkcji danego produktu. Pracownik obsługujący taką maszynę raczej nie sprawdzi się w księgowości. Z tego powodu specjalizacja jest bardzo ważna. Każdy powinien robić to do czego jest przygotowany i z czym sobie świetnie daje radę. Ważnym czynnikiem kształtującym specjalizacje działów są zasoby ludzkie. Dosyć trudno jest dobrać odpowiednie osoby do wykonywania poszczególnych funkcji. Trzeba zwracać wtedy uwagę na personalne predyspozycje danego pracownika. Trzeba zwracać dużą uwagę na to czy na takim stanowisku dany pracownik będzie wykorzystywany w sposób optymalny. Trzeba zapewnić odpowiednie szkolenia by kwalifikacje były ciągle podnoszone. Czynnikiem kształtującym specjalizacje jest chęć zwiększenia wydajności pracy, obniżenia kosztów oraz skrócenia czasu potrzebnego do wytworzenia jednego produktu.
-standaryzacja działalności. Korzystanie ze standaryzacji pozwala na przewidywanie i określenie zachowań danego pracownika w konkretnej sytuacji. Każdy wie co do niego należy i co ma zrobić w danej sytuacji. Jest to bardzo ważne przy pojedynczych stanowiskach pracy. Pozwala to na ograniczenie kosztów. Zmniejszenie pomyłek i większa automatyka pracy. Standaryzacja działalności ogranicza koszty również. Wiadomo, że pracownik wykonujący podobne czynności rzadziej się myli. Zmniejszenie ilości pomyłem pozwala na skrócenie wytwarzania danego produktu. Standaryzacja pozwala również na ograniczenie kosztów i czasu potrzebnego do wytworzenia jednego produktu. Ma to również duże znaczenie przy zastępstwach pracowników. W normalnej sytuacji mało kto się orientuje co dany pracownik dokładnie robił. Przy standaryzacji te informacje są gdzieś zapisane. W przypadku problemów z pracownikiem można go w miarę łatwo wymienić na innego. Zdarzają się również przypadki, że dany pracownik ulega wypadkowi. Przy braku standaryzacji okazuję się, że nowy pracownik nie wie co ma robić. W takiej sytuacji standaryzacja jest nieodzowna.
-koordynacja. Jest to bardzo ważny element. Pozwala na skoordynowanie pracy wielu pracowników z maszynami i innymi urządzeniami. Każdy wie co do niego należy i stara się najlepiej wykonywać swoje obowiązki. Koordynacja wpływa korzystnie na czas potrzebny do wykonania każdego produktu.
- centralizacja-decentralizacja. Jest to kolejny ważny element umożliwiający podejmowanie decyzji osobom uprawnionym i kompetentnym. Ma to duże znaczenie by każda osoba wiedziała jakie są jego obowiązki, co może a czego nie zrobić. Pozwala to na dokładne zaplanowanie kto i w jakim zakresie może podejmować decyzję. Ostatnio coraz więcej organizacji stara się dokonywać decentralizacji. Wiadomo, że osoba powinna wiedzieć co należy zrobić w danej sytuacji. Odgórne regulacje w wielu przypadkach są bardzo trudne lub nie możliwe do wykonania.
- Wielkość jednostek. Pozwala na usprawnienie wykonywania zadań. Jest to często kłopotliwe by odpowiednio dobrać jednostki oraz ich ilość do odpowiedniego wykonywania obowiązków. Często dzieje się tak, że część stanowisk pracy jest przeciążona a inna zupełnie odwrotnie.
Stosowanie się do powyższych zasad powinno przynosić spore oszczędności o ograniczenia kosztów. Sprawia to, że firma jest bardziej konkurencyjna. Wiele lat temu jeszcze za czasów komunistycznych te zasady były tylko teorią. Prawie nie istniała prywatna przedsiębiorczość i efektywność pracy była bardzo niska. Bardzo szybko się to zmieniło. Wystarczyło zmienić system funkcjonowania oraz właściciela wielu firm. Kiedyś dominowała własność państwowa. W tej chwili większość pracowników pracuje w sektorze prywatnym. Przyglądając się naszej najświeższej historii trzeba stwierdzić, że coraz więcej osób pracuje w sektorze prywatnym. Państwo stara się wycofywać z prowadzenia wielkich firm. W tej chwili większość molochów została albo sprzedana albo zbankrutowała. Firm, które przetrwały ostatnie lata jest bardzo mało. Jest też szereg mechanizmów spajających dane człony organizacji. Tworzy się specjalne
- stanowiska łącznikowe. Takie stanowiska bardzo się przydają kiedy istnieje potrzeba współpracy wielu członów w organizacji. Takie stanowiska bardzo ułatwiają proces komunikacji pomiędzy działami, które muszą ze sobą współpracować. Pozwala to na obejście oficjalnej kłopotliwej drogi kontaktów pomiędzy współpracującymi działami
zespoły i komitety. Zespoły powołuje się w celu dokonywania uzgodnień pomiędzy stornami, które muszę ze sobą ściśle współpracować. Tworzy się wtedy zespoły zadaniowe. Powołane tylko do współpracy po konkretnym zadaniu. Powołuję się również komitety. Komitety służą współpracy kilku działów firmy przy danym zadaniu. Ułatwiają kontakty zainteresowanym stronom. Często dochodzi do spotkań i negocjacji w kłopotliwych sytuacjach.
Manager łącznikowy. Specjalne stanowisko które pomaga w danej sytuacji. Jeżeli potrzeba podejmować specjalne decyzje w danej dziedzinie powołuję się managera łącznikowego. Jest to stanowisko na którym się ma pewne możliwości podejmowania decyzji ale nie ma się często podwładnych pracujących w działach które dany manager łączy.
Mam nadzieję, że na podstawie tego opisu udało mi się przedstawić zasady działające w strukturach organizacyjnych.