4. Glukagonopodobny peptyd typ 1 - charakterystyka. Definicja inkretyn - przykłady.

INKRETYNY

• są to insulinotropowe hormony jelitowe

• produkowane w komórkach K lub L przewodu pokarmowego w odpowiedzi na bodźce pokarmowe

Rola:

- zwiększają insulinowrażliwośc

• nasilają wydzielanie insuliny przez komórki beta trzustki, hamując jednocześnie sekrecję
  glukagonu

• spowalniają proces opróżniania żołądka i hamują apetyt

Do inkretyn należą m.in.: GLP-1 (peptyd glukagonopodobny typ 1) oraz GIP (peptyd hamujący czynnośc żołądka)

a) PEPTYD GLUKAGONOPODOBNY-1

• powstaje z prekursora - proglukagonu - w obrębie komórek L jelita krętego, okrężnicy, komórek A trzustki oraz takich obszarach ośrodkowego układu nerwowego, jak podwgórze, wzgórze, przysadka i rdzeń przedłużony.
  

• Receptory dla GLP-1: w ośrodkowym układzie nerwowym i układzie pokarmowym (jelicie i części endokrynnej trzustki)
  

• wydzielany pod wpływem spożycia pokarmu obfitującego szczególnie w węglowodany
  

Rola:
- stymulacja wydzielania insuliny, by zapobiec okołoposiłkowym wzrostom glukozy = zapewnia

normoglikemię

- zmniejsza wydzielanie soku żołądkowego i jelitowego, opóźnia opróżnianie żołądka =

hamulec jelitowy

b) PEPTYD HAMUJĄCY CZYNNOŚC ŻOŁĄDKA (GIP)

- uwalniany z błony śluzowej dwunastnicy i jelita czczego pod wpływem tłuszczów, glukozy i aminokwasów stosowanych doustnie

- hamuje wydzielanie kwasu i pepsyny żołądkowej
- hamuje motorykę żołądka

- pobudza wydzielanie jelitowe
- wzmaga wydzielanie insuliny przy podwyższonym stężeniu glukozy we krwi

5. Neuroendokrynna (+ inne) kontrola sekrecji HCl.

- należy do komponentu okładzinowego soku żołądkowego.

- na wydzielanie H+ wpływają:
- histamina (receptor histaminowy H₂ komórek okładzinowych--> wzrost stężenia
cAMP w komórce okładzinowej, jako drugie przenośnika),
- acetylocholina (receptor muskarynowy--> wzrost stężenia IP₃--> wzrost stężenia Ca²⁺ )

- gastryna (receptor gastrynowy--> wzrost stężenia IP₃--> wzrost stężenia Ca²⁺)

- anhydraza węglanowa
- H+-K+-ATP-aza - napływ jonów potasu do wnętrza komórki, uwalnianie jonów
wodoru na zewnątrz

- Cl^-- ATP-aza - uwalnianie jonów chloru na zewnątrz komórki

cAMP i Ca²⁺ ----> aktywują kinazy białkowe w komórce okładzinowej i wydzielanie H+

- sekrecję H+ wzmaga także: bakteria Helicobacter Pylorii (zmniejsza uwalnianie somatostatyny i
wzmaga wydzielanie gastryny ----> wzrost stężenia H+)

- wydzielanie H+ odbywa się w dwóch etapach: wytwarzanie H+ i akywny transport tych jonów

przez błonę pokrywającą kanaliki śródkomórkowe komórek okładzinowych. Etapy te wymagają:
ATP. Stężenie H+ rośnie równolegle z objętością wydzielanej treści.Równocześnie maleje stężenia

Na+, a Cl- utrzymuje się na względnie stałym poziomie.

- H+ wytwarzane jest dzięki hydrolizie wody do H+ i OH- i syntezie kwasu węglowego
katalizowanej przez anhydrazę węglanową (CA).

---