PRAWO ADMINISTRACYJNE

w jesiennej sesji poprawkowej - 18 IX

22 maja - zerówka godzina 16.00-16.30 ustny

poprawka - 18 wrzesień, aula, 10.00

4 VI 2009 - nie ma wykładu!!!!

Egzamin pisemny - 8 VI 2009 - 15.00

I część 30 pytań testowych, jednokrotny wybór, max 30 punktów

II część 5 pytań do opisania, max 30 punktów

Zerówka ok. połowa maja (uzyskanie zaliczenia ćwiczeń na minimum 4+), egzamin ustny

1. Prof. Jan Zimmerman, Prawo administracyjne - Wolters Kluwers - 69zł

2. pod redakcją prof. Jan Boć(?) ok. 20 autorów (uniwersytet wrocławski) - 59zł

3. Prawo Administracyjne pod red. prof. Marek Wierzbowski - Lexis nexis

wydany zostanie zimą - Leksykon prawa administracyjnego w 100 hasłach

Wykład będzie dotyczył Administracyjnego prawa materialnego.

3 grupy norm prawnych:

1. normy prawne dotyczące administracji publicznej w Polsce (prawo ustrojowe administracji publicznej)

2. Administracyjne prawo materialne (te normy prawne które kształtują sytuację człowieka i osób prawnych [Polacy + obcokrajowcy] na terytorium RP oczywiście w zakresie prawa administracyjnego)

3. - Normy kształtujące postępowanie administracyjne - normy które określają tok czynności, prawa i obowiązki związane z tym tokiem czynności - Kodeks postępowania administracyjnego;

- do spraw podatkowych służy odrębna ustawa;

- ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (przymusowe wykonywanie obowiązków w zakresie prawa administracyjnego)

Geneza i rozwój prawa administracyjnego oraz administracji publicznej

• „najstarsze” gałęzie prawa to prawo karne oraz prawo cywilne

• zmiana statusu człowieka w państwie z „poddanego” w „obywatela”, wpływ na to miał:

- rozwój przemysłu

- doktryny Kościoła katolickiego o prawach przyrodzonych człowiekowi

Dzisiejsze prawo (w tym prawo administracyjne materialne) jest zbiorem norm prawnych DWUSTRONNIE WIĄŻĄCYCH

Prawo jest produktem władzy państwowej, państwo może w różny sposób tworzyć prawo. W modelu kontynentalnym następuje w procesie uchwalania spisanych reguł.

• ustanowienie prawa w formie spisanej (projekt + ustawa)

• system prawa precedensowego (orzeczenia sądów tworzą prawo, sądy moją rolę pierwotną, ustawodawca ma rolę wtórną

Te dwa systemy mogą się uzupełniać (np. w Polsce dominuje system prawa w formie spisanej, ale orzeczenia niektórych sądów mają wpływ na system prawa)

Przy normach dwustronnie wiążących jedną stroną (adresatem) jest państwo (jego przedstawiciele), a drugą stroną (również adresatem) jest obywatel lub organizacje obywateli.

Państwo (jego organy) obywatel (organizacje obywateli)

Historia

• w Anglii w XVII i XVIII w. Parlament uzyskał przewagę nad królem

- podporządkowanie władzy wykonawczej prawu stanowionemu przez Parlament

- podporządkowanie władzy wykonawczej temu samemu prawu co i obywateli

- władza wykonawcza znalazła się pod rządami prawa powszechnego

- w rezultacie powyższego nie wyodrębniło się, jako osobna gałąź prawa prawo

administracyjne (wyodrębniło się dopiero w XX w.)

• W Francji doktryna Montesquieu (1689 - 1755) o podziale władz w Państwie (w pracy o „Duchu praw” - 1748; De l'esprit des lois)

- doktryna ta była jednym z ideologicznych czynników stanowiących podwalinę

Wielkiej Rewolucji Francuskiej - 14.07.1789 (zburzenie Bastylii)

- podział władz na:

• władzę ustawodawczą,

• władzę wykonawczą (administrację - od łacińskiego ministrare - usługiwać, służyć i dodaniu przedrostka - ad, co miało podkreślić trwałość tej funkcji).

• Władza sądownicza - będzie stała na straży przestrzegania prawa

• w ramach władzy sądowniczej doszło we Francji do wydzielenia sądownictwa administracyjnego przez powierzenie Conseil d' Etat (Rada Państwa, Rada Stanu) funkcji rozpatrywania skarg na administrację, co w dalszej przyszłości dało początek pierwszemu sądowi administracyjnemu

- orzecznictwo Conseil d' Etat wywierało duży wpływ na funkcjonowanie ówczesnej

administracji publicznej

- orzecznictwo to wreszcie znajdowało wyraz w stanowionym przez Parlament prawie

- wykształcenie się prawa administracyjnego jako prawa pochodnego od orzecznictwa

sądów administracyjnych

- prawo administracyjne jako odrębna gałąź prawa w systemie prawa

- W. Dawidowicz „Ojczyzną prawa administracyjnego jest Francja, matką

Wielka Rewolucja Francuska, a aktem poczęcia Deklaracja Praw Człowieka i

Obywatela”

5.11.2008

• kierunki, które wpłynęły na rozwój nauki prawa administracyjnego

- kameralistyka - Niemcy

- policystyka - Francja 1750 - 1850

- legistyka - Włochy

Idee francuskie zostały rozprzestrzenione na inne państwa dzięki wojnom napoleońskim. Idee te przetrwały pomimo kontrreformacji.

• nauka prawa administracyjnego a nauka administracji

• sytuacja Polski

- rozbiory

- odzyskanie niepodległości

- uczeni administratywiści tamtego okresu: Jaworski, Panejko, Peretiatkowicz, Bigo,

Kumaniecki, Wasiutyński, Dembiński, Klonowiecki, Kasznica, Langrod

• legislacja administracyjna okresu II RP

- liczne ustawy prawa materialnego

- kodyfikacje postępowania administracyjnego /zwłaszcza rok 1928/

- powstanie w Polsce sądownictwa administracyjnego - Najwyższy Trybunał

Administracyjny (ustawa z 3.08.1922 r. zastąpiona rozporządzeniem Prezydenta z

27.10.1932 r.)

Plusy - najlepsi sędziowie, bardzo dobre orzecznictwo

Minusy - ograniczony dostęp do tej instytucji (dużo skarg, mało składów sędziowskich)

- rok 1939 - wybuch II wojny światowej

• położenia administracji publicznej w systemie podziału władz

- administracja publiczna a władza ustawodawcza - teoria internów

- administracja publiczna a sądownictwo administracyjne - teoria uznania

administracyjnego

• prawo administracyjne a nauka prawa administracyjnego po 1945 r.

- niereaktywowanie NTA - sądowa kontrola administracji została zniesiona (niereaktywowana), pozbawienie się miana pańśtwa demokratycznego

- rozszerzenie obszaru prawa administracyjnego na stosunki wewnętrzne w

administracji (dawne interna) oraz na stosunki w gospodarce państwowej - Nacjonalizacja gospodarki - mniej nadań ziemi, wpływ na prawo administracyjne, zmiana z gospodarki prywatnej na państwową. Nowy właściciel - PAŃSTWO - przejmuje gospodarowanie majątkiem

PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE - nimi kierowały organy administracyjne, które na mocy nowego prawa (inkorporowanego do prawa administracyjnego) miały te kompetencje

1980 - zmiany jakościowe w prawie administracyjnym

- reaktywowanie sądownictwa administracyjnego w zmienionej postaci -> Naczelny Sąd Administracyjny. Utworzono 1 sąd z oddziałami zamiejscowymi (delegatury), zwiększyło to jego dostępność do obywateli. Delegatury miały podobne kompetencje w sprawie skarg jak NSA główny

Od 1 stycznia 2004r. w Polsce obowiązuje dwuinstancyjny podział administracji sądowej:

I instancja - wojewódzki sąd administracyjny (w każdym województwie)

II instancja - NSA w siedzibą w Warszawie

Ten sąd (z 1980r.) rozpatruje skargi na administrację publiczną

Pojęcie prawa administracyjnego

Czym jest prawo administracyjne?

2 metody definiowania:

a) przez budowę definicji:

• przyczyny stałej aktualności pytania o pojęcie prawa administracyjnego

- brak kodyfikacji prawa administracyjnego

- złożony przedmiot regulacji

- istnienie sądownictwa administracyjnego

• podejście do budowy od pojęcia administracji - M. Jaroszyński; według tego Autora

administracja państwowa to „działalność organów państwowych polegająca na

bezpośredniej organizacji praktycznej realizacji zadań państwa”, a „prawo

administracyjne to gałąź prawa, która obejmuje ogół norm regulujących stosunki

społeczne, wynikające w procesie administracyjnej działalności organów

państwowych”

• podejście do budowy pojęcia prawa administracyjnego od prawnych form działania administracji - J. Starościak, (Prawo administracyjne, Warszawa 1975, s. 13 - 21); według

tego Autora „prawo administracyjne to gałąź prawa, która reguluje działalność

organów państwowych podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań

organizatorskich, wypełnianych w swoistych formach prawnych”, a formy te to:

1) stanowienie ogólnie obowiązujących przepisów

2) wydawanie aktów administracyjnych

3) zawieranie porozumień administracyjnych

4) zawieranie umów

5) prowadzenie działalności społeczno - organizatorskiej

6) wykonywanie czynności materialno - technicznych

• podejście do budowy pojęcia prawa administracyjnego od stosunku administracyjno - prawnego J. Starościak; (jak wyżej) „prawo administracyjne to przepisy, które mogą stanowić podstawę nawiązania stosunku administracyjno - prawnego”. W literaturze zwolennikiem takiego pojęcia prawa administracyjnego jest również J. Filipek (Prawo administracyjne. Instytucje ogólne. Część I, Kraków 1995, s. 14 i n., zob. też Prawo administracyjne. Instytucje ogólne, Część II, Zakamycze 2001)

• podejście do budowy pojęcia prawa administracyjnego od metody regulacji stosunków społecznych - J. Stelmachowski (Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1969, s.17 i n.), który rozróżnia:

- metodę cywilistyczną

- metodę karnistyczną

- metodę administracyjną

- metoda cywilistyczna charakteryzuje m. in. równorzędnością stron stosunku prawnego oraz brakiem władztwa w stosunkach między nimi

- metody karnistyczne i administracyjna odznaczają się tym, że w ramach stosunku

prawnego, po jednej stronie, zawsze wystąpi organ Państwa (bądź podmiot upoważniony przez Państwo), któremu wobec drugiej strony stosunku prawnego przysługuje prawem określone władztwo

- celem metody karnistycznej, a w ślad za tym i prawa karnego jest stosowanie sankcji za czyny określone w ustawie

- celem metody administracyjnej, a w ślad za tym i prawa administracyjnego, jest władcze kształtowanie praw i obowiązków adresatów normy prawa administracyjnego.

• podejście do budowy pojęcia prawa administracyjnego od strony cech norm prawnych -

W. Dawidowicz (Prawo administracyjne, Warszawa 1987, s. 11 - 15)

- normy prawa administracyjnego są zawsze normami ogólnymi i abstrakcyjnymi o

charakterze materialnym i o powszechnej mocy obowiązującej

- każda norma prawa administracyjnego jest związana funkcjonalnie (w sensie kontroli jej

przestrzegania lub w sensie jej stosowania) z tą samą kategorią organów Państwa,

mianowicie z organami administracji publicznej

- każda norma prawa administracyjnego odnosi się do tego samego rodzaju adresatów,

mianowicie wyznacza (bezpośrednio i /lub pośrednio) sytuację prawną podmiotów nie

podporządkowanych prawnie organom administracji publicznej w danej sprawie.

• wg W. Dawidowicza prawo administracyjne to materialne prawo powszechne. Takie ujęcie prawa administracyjnego zmusza tego Autora do wyodrębnienia w osobny dział prawa ustrojowego administracji publicznej (zob. w tej kwestii m. in. tego Autora: Wstęp do nauk prawno - administracyjnych, Warszawa 1974).

• wyodrębnienie prawa ustrojowego administracji publicznej

- historycznie: interna administracji

- prawo ustrojowe, jako prawo

określające funkcjonowanie administracji publicznej jako organizacji

wyodrębnienie prawa postępowania administracyjnego

- prawo procesowe określające tryb stosowania i egzekwowania administracyjnego prawa materialnego

- kodeks postępowania administracyjnego (ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - tekst jedn.: Dz. U. 00.98.1071 z późn. zm. ), Ordynacja podatkowa (ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - tekst jedn.: Dz. U. 05.8.60 z późn. zm.)

- ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. - tekst jedn.: Dz. U. 02.110.968 z późn. zm.)

• uwagi końcowe odnośnie pojęcia prawa administracyjnego w polskiej literaturze

- żadne z wyżej wymienionych „podejść” do budowy pojęcia prawa administracyjnego nie jest - z istoty rzeczy - złe lub niewłaściwe

- każde z wyżej wymienionych ujęć zwraca natomiast uwagę na inne aspekty zjawiska jakim jest prawo administracyjne

- biorąc powyższe pod uwagę można wskazać następujące cechy prawa administracyjnego

b) Przez wskazanie zespołu cech:

27.11.2008

• cechy prawa administracyjnego jako całości (łącznie prawa materialnego i ustrojowego)

1. ochrona interesu publicznego (dobra wspólnego) -

Ulpian - pierwsze rozróżnienie na interes prywatny i publiczny

Normy prawa administracyjnego są tworzone w imię obrony interesu publicznego (wartości publicznych) np. ustawa o wychowaniu w trzeźwości, ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym (jak ułatwić można życie, racjonalna organizacja)

2. prawo ius cogens - mają formę norm ius cogens - dyrektywa, narzucanie z góry

3. niesporność w trakcie jego stosowania oraz kontroli przestrzegania - Nie pozwala nic dodać ani nic odjąć od postanowień wyrażonych w normie.

Odpowiedzialność za kształtowanie praw i obowiązków „petenta” ponosi organ administracyjny w imieniu władzy - odwołanie od decyzji tylko do sądu administracyjnego. Inwestor nie wchodzi w spór z administracją

4. prawo nieskodyfikowane - nie ma „naczelnej ustawy” w której zawarte są wszystkie przepisy z obrębu tej gałęzi prawa (brak kodeksu), ale postępowanie administracyjne jest skodyfikowane w KPA!

Przyczyny nieskodyfikowania:

• stosunkowo młody wiek tej gałęzi prawa (ok. 200 lat) przez co wciąż nie ugruntowały się kanony wiedzy, ciągła dyskusja o podstawowych zagadnieniach itp., brak obiektywnych warunków do przeprowadzenia kodyfikacji

• duża złożoność przedmiotu regulacji (od ochrony zdrowia psychicznego po prawo budowlane) - brak możliwości połączenia tych ustaw

• duża zmienność w czasie (brak/mała stabilność czasowa). Podstawowe zasady prawa powinny być względnie trwałe, powinny być społecznie akceptowane - w prawie administracyjnym czegoś takiego nie ma, jest to wymuszone przez obsługiwanie bieżącego życia społecznego (zmiany warunków społecznych, politycznych, ekonomicznych)

Czy prezydent może podpisać ustawę stwierdzając że jest ona niekonstytucyjna i żądać poprawek/nowelizacji? ↓

Błędy ludzi w procesie legislacyjnym -

-znów wpływ na zmienność w czasie (jest tworzone przez kilka ośrodków rządowych, przez co

„dobry prawniczo” projekt ulega psuciu przez grę interesów (lobbing),

przez co projekt staje się niespójny, wadliwy - uchwalenie prawa

nie do końca kompatybilnego co wymusza ciągłe nowelizacje)

W niektórych państwach, aby tego uniknąć wprowadzane są środki

zaradcze np. rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta

z kontrolą parlamentu bez wchodzenia w treść ustawy (zawężenie jego zakresu regulacji)

MAMY PRAWO DO DOBREGO PRAWA! - usuwanie czynników psujących prawo

To, że nie ma kodeksu to nie znaczy, że nic w tym kierunku się nie robi; od ok. 20 lat trwają prace nad ogólnymi zasadami prawa administracyjnego; obecnie jest 3 podejście - a urzędnicy nie chcą mieć sztywnych ram administracji (Obecnie zajmuje się tym Kochanowski RPO), nadzieja na inicjatywę prezydenta

5. prawo zawierające element władztwa państwowego i dysponuje własną odpowiedzialnością - na podstawie tego prawa odpowiedni organ administracji publicznej może wyegzekwować odpowiednie obowiązki z drugiej strony, uprawnione podmioty mogą skutecznie korzystać z uprawnień.

To, co zapisane w prawie, jest obligatoryjne, przez co trzeba się tym normom bądź decyzjom administracyjnym podporządkować, ale nie oznacza to, że nie możemy się odwołać do sądu od tej decyzji.

Organ administracyjny wyraża jednostronnie na podstawie władztwa zawartego w prawie np. udzielenie koncesji - decyzje na mocy prawa i zgodne z prawem

Jeśli decyzja jest niesprawiedliwa i niezgodna z prawem, można się odwołać od tej decyzji, a jeśli to nie pomoże to można odwołać się do NSA.

Elementem władztwa jest wyegzekwowanie decyzji administracyjnej przy pomocy ŚRODKÓW PRZYMUSU PAŃSTWOWEGO wydawanych w imieniu państwa (policja, sądy, więzienia), a administracja ma właśnie środki przymusu (oparte o decyzje organów) np. podatek to egzekucja, kara i podatek należny ⇒ można wszcząć czynności do egzekucji tej należności w imieniu państwa np. egzekucja za wynagrodzenia za pracę albo zajęcie jakiegoś dobra.

Celem jest doprowadzenie do wykonania obowiązku.

WŁADZTWO

↓ ↓

same ustalają same egzekwują

Bywają takie obowiązki, których sankcjonować się nie da (są nieegzekwowalne), bo nie możemy zmienić tego co zostało już złamane (np. przekroczenie prędkości). Wtedy stosujemy karę, aby przysporzyć dolegliwość.

Dolegliwość:

• zaspokaja poczucie sprawiedliwości społecznej

• ma odstraszać od popełnienia przestępstwa przez utrwalenie dolegliwości

Wymierzanie kar jest zastrzeżone dla sądów. Działają one w imieniu państwa i są niezawisłe. Podlegają tylko prawu i nie są zależne od czynników zewnętrznych. Aby odciążyć sądy od decyzji w „małych” sprawach, pomocniczo mogą karać pewne szczególne wskazane organy administracji np. policja - bezpieczeństwo ruchu publicznego w kwestii wykroczeń.

11.12.2008

• specyficzne cechy (dodatkowe w stosunku cech całości) prawa administracyjnego materialnego

6. prawo powszechne - charakter w przeciwieństwie do regulaminów urzędów administracyjnych, które są wewnętrznie obowiązujące, dotyczą tylko tych, którzy są tą regulacją związani (urzędnicy), a prawo powszechne dotyczy wszystkich, którzy spełniają cechy adresata tych norm np. adresatów ustawy o ruchu drogowym. Normy prawa administracyjnego są skierowane do KAŻDEGO, kto spełnia warunki określone w hipotezie normy prawnej, np. matka, inwestor, kierujący pojazdem, każdy

Ale prawa ustroju administracji publicznej mogą odnosić się też do wewnętrznie obowiązujących norm (np. regulaminy organów administracyjnych)

7. prawo o zamkniętym systemie źródeł prawa - są to tylko te akty prawne które zostały wymienione w Konstytucji (ustawa, rozporządzenie, akt prawa miejscowego itd.)

Nic, co nie jest wymienione w Konstytucji, nie jest źródłem prawa administracyjnego

8. prawo poddane kontroli sądu administracyjnego - każdy, kogo sytuację prawną prawo uregulowało w niekorzystny sposób, może poddać to prawo kontroli (co do zasady do sądu administracyjnego)

Administracja tworzy prawo, ale działa też w innych formach np. wydaje decyzje w formie indywidualno-konkretnej (te decyzje też można poddać kontroli)

9. jest prawem „obywatelskim” - dotyczy obywateli

10. prawo posiadające własny system sankcji w postaci egzekucji administracyjnej oraz innych środków przymusowych przewidzianych w przepisach szczególnych (np. cofnięcie uprawnienia z powodu naruszenia prawa)

• specyficzne cechy prawa ustrojowego administracji publicznej

- prawo o otwartym systemie źródeł prawa

- prawo tworzące trwałe zależności pomiędzy podmiotami administracji publicznej

- co do zasady wyłączone spod kontroli sądu administracyjnego, chyba że przepisy

szczególne stanowią inaczej

• pojęcie prawa administracyjnego w nauce francuskiej oraz niemieckiej

- nauka francuska dla wyodrębnienia prawa administracyjnego posługuje się kryterium służby publicznej ( service public) lub kryterium użyteczności publicznej (ultilite' publique)

- nauka niemiecka pojęcie prawa administracyjnego wiąże przede wszystkim z prawem regulującym działalność administracji publicznej, łącznie z formami jej działania

Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa

• prawo administracyjne a prawo konstytucyjne

- trudności z oddzieleniem do siebie tych gałęzi prawa z uwagi na często ten sam przedmiot regulacji

- prawo administracyjne jako kontynuacja regulacji konstytucyjnej

- bezpośrednie stosowanie Konstytucji

• prawo administracyjne a prawo pracy

- zagadnienie regulacji sytuacji prawnej pracowników administracji publicznej.

- zagadnienie pragmatyk zawodowych

- odpowiedzialność dyscyplinarna oraz zawodowa

• prawo administracyjne a prawo cywilne

- ograniczająca rola prawa administracyjnego, jako prawa ochrony interesu publicznego, wobec regulacji cywilno - prawnej

- cywilno - prawna regulacja odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody wyrządzone niezgodnym z prawem działaniem organów administracji publicznej (art. 417 i 417¹ k.c.)

• prawo administracyjne a prawo karne

- prawo karne użycza sankcji prawu administracyjnemu

- naruszenia obowiązków z zakresu prawa administracyjnego jako wykroczenia lub

przestępstwa

Rozwój sądownictwa administracyjnego

1922r. - pierwszy sąd - Najwyższy Trybunał Administracyjny (NTA), pierwszy w całości polski sąd administracyjny, przejęto model austriacki w Galicji, po zniesieniu pozaborczych struktur utworzono NTA, który rozpatrywał skargi na decyzje indywidualno-konkretne.

W czasie wojny NTA został rozwiązany, a w 1945r. nie został reaktywowany. Stan bez sądów administracyjnych trwał do 1980r. Wtedy reaktywowano tę ideę i utworzono Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). Funkcją ogólną była kontrola administracji. Tak funkcjonował do 11.2004. Jeden sąd dla całej Polski, ale zdeglomerowany - rozprzestrzeniony organizacyjnie.

18.12.2008

Przystosowanie sądownictwa administracyjnego do zasady dwuinstancyjności

W każdym województwie jest jeden Sąd Administracyjny I instancji (WSA) - skargi w ramach województwa.

II instancja - NSA - ma siedzibę w Warszawie; około 100 sędziów

Środkiem zaskarżenia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego jest skarga kasacyjna. W zakresie tej skargi kasacyjnej wymagany jest przymus adwokacji (konieczność wniesienia skargi ma prawo tylko adwokat, radca prawny)

Przyczyny przymusu adwokackiego:

Podstawy zaskarżenia są sformalizowane. Skargę kasacyjną mogą napisać nie tylko adwokaci ale także sędziowie (aktualnie albo w stanie spoczynku), doktorzy habilitowani lub profesorowie prawa, prokuratorzy, radcy prawni.

Jeżeli podmiot gospodarczy ma swojego radcę prawnego to ten radca prawny może wystąpić w jego imieniu ze skargą kasacyjną.

Sąd nie działa z urzędu, musi uzyskać pismo (w sądzie karnym - akt oskarżenia, w sądzie cywilnym - pozew)

Źródła prawa administracyjnego - prawo krajowych organów prawotwórczych + prawo tworzone przez organy UE (unijne źródła prawa)

8.01.2009

Problemy stanowienia prawa administracyjnego

• Krajowy porządek prawny składa się z:

- prawa stanowionego przez polskie organy prawodawcze

- prawa obowiązującego na terytorium RP a pochodzącego „z zewnątrz”

• źródła prawa administracyjnego („krajowego”) w Konstytucji RP

- źródła prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 Konstytucji)

- źródła prawa wewnętrznie obowiązującego (art. 93 Konstytucji)

• heteronomiczny charakter kompetencji organów administracji publicznej do stanowienia prawa

• konstytucyjne uwarunkowania stanowienia prawa przez organy administracji publicznej

- Konstytucja określa organy administracji publicznej właściwe do stanowienia

prawa (art. 142 ust. 1 i 234 ust. 1 [Prezydent RP], art. 146 ust. 4 pkt 2 [Rada Ministrów], art. 148 pkt 3 [Prezes Rady Ministrów] , art. 149 ust. 2 [ministrowie], art. 213 ust. 2

(KRRiT) i art . 94 [ terenowe organy administracji publicznej] Konstytucji

- Konstytucja określa warunki stanowienia prawa przez organy administracji publicznej „na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu” (art. 92 Konstytucji)

- Konstytucja określa formy stanowienia prawa przez organy administracji publicznej

• problemy stanowienia prawa przez terenowe organy administracji publicznej (art. 94 Konstytucji)

- źródła prawa stanowione na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawowego:

- źródła prawa stanowione na podstawie upoważnień zawartych w ustawach

samorządowych ( m.in. statuty)

- źródła prawa stanowione na podstawie upoważnień zawartych w ustawach materialnych

- przepisy porządkowe stanowione na podstawie upoważnień generalnych

• ogłaszanie źródeł prawa

- ogłoszenie jako warunek wejścia prawa w życie (art.88 ust.1 Konstytucji)

- zasada lex retro non agit a art. 5 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych…

- dzienniki publikacyjne

- Dziennik Ustaw

- Monitor Polski

- Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

- Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe

- ogłaszanie w sposób zwyczajowo przyjęty

• zasady techniki prawodawczej

• wyspecjalizowane organy uczestniczące w tworzeniu prawa „centralnego”

- Rada Legislacyjna

- Rządowe Centrum Legislacji

• Aplikacja legislacyjna

• Kontrola tworzenia prawa

- kontrola administracyjna

- kontrola sądowa

• Prawo obowiązujące na terytorium RP „zewnętrzne” w stosunku do prawa stanowionego przez organy krajowe można podzielić na:

- prawo, którego źródłem są umowy międzynarodowe (obowiązuje po ratyfikacji przez

Prezydenta RP, za uprzednią zgodą Sejmu wyrażoną w drodze ustawy; art. 89 Konstytucji)

- prawo Unii Europejskiej

• Źródła prawa Unii Europejskiej (będące równocześnie źródłami prawa obowiązującymi na terytorium RP po dniu 1 maja 2004 r. )

- źródła prawa pierwotnego

- źródła prawa pochodnego (wtórnego)

• Źródła prawa pierwotnego UE

- traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej

- Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali - zawarty w Paryżu w

1951 r.

- Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej - zawarty w Rzymie w 1957 r.

- Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej - zawarty w Rzymie w 1957 r.

- Traktat o Unii Europejskiej - zawarty w Maastricht w 1992 r.

- Traktaty nowelizujące wyżej wymienione traktaty

- Protokóły i deklaracje stanowiące załączniki do wyżej wymienionych traktatów

- Traktaty akcesyjne

• Źródła prawa pochodnego (wtórnego) UE

- rozporządzenia stanowione przez organy Unii Europejskiej; mają charakter abstrakcyjny i ogólny

- dyrektywy (wytyczne), są wiążące państw członkowskich co do celu i do skutku ,metody realizacji pozostawiając organom państwa do którego są kierowane; wymagają implementacji

- zalecenia i opinie (niewiążące)

• Prawo pierwotne oraz rozporządzenia mają bezpośrednią moc wiążącą (tzn. nie wymagają inkorporowania do narodowego porządku prawnego) i mają pierwszeństwo przed prawem narodowym oraz muszą być bezpośrednio stosowane (co oznacza, że stanowią podstawę prawną dla działań organów państw członkowskich) a także wywołują bezpośredni skutek, tj. przyznają obywatelom UE prawa podmiotowe.

• Organy władzy publicznej państw członkowskich uwzględniając powyższe zasady mają obowiązek odmówić zastosowania prawa krajowego sprzecznego z prawem pierwotnym. Nie ma co do tej zasady wątpliwości w odniesieniu do sądów. W polskiej literaturze niektórzy poddają wątpliwość odniesienie tej zasady do organów administracji publicznej. Europejski Trybunał Sprawiedliwości zasadę tę rozciąga również na organy administracji publicznej.

Na krajowych organach władzy publicznej ciąży obowiązek „prowspólnotowej wykładni prawa”. Wiąże się to m. in. z wywiedzioną przez polski TK konstytucyjną zasadą „przychylności procesowi integracji europejskiej i współpracy między państwami (wyrok TK z 27.05.2003 r. - Dz. U. Nr 98, poz. 904).

22.01.2009

Konstytucja dzieli prawo na:

- Powszechnie obowiązujące

- Wewnętrznie obowiązujące

3 przesłanki:

• rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania

• Konstytucja określa zamknięty krąg organów, które mogą być upoważnione przez ustawy do tworzenia prawa

• Konstytucja określa formy w jakich organy administracji publicznej mają tworzyć prawo

19.02.2009

Kolokwium - źródła prawa, 2 pytania otwarte z wykładu

Egzamin 8 VI 2009 poniedziałek, 15.00

Źródła prawa administracyjnego - stanowią część prawa w ogóle:

a) Źródła krajowe - wytworzone przez organy prawodawcze np. parlament - jest to podstawowy segment prawa obowiązującego na terenie RP

Autonomiczne kompetencje w zakresie tworzenia prawa - parlament nie musi się nikogo pytać o zgodę na tworzenie prawa.

Do tworzenia prawa włącza się w Polsce władzę wykonawczą.

Jednym z najważniejszych elementów ustroju państwa jest ustalenie kto ma mieć jaki zasięg władzy. Konstytucja określa ten element. Konstytucja mówi, że:

1. Upoważnienie danego organu musi być tworzone w drodze ustawy, a upoważnienie musi mieć charakter szczegółowy

2. Konstytucja wymienia organy którym parlament może powierzyć tworzenie prawa.

3. Konstytucja określa formy tworzenia prawa

Konstytucja do tworzenia prawa mogą być upoważnione terenowe organy - wówczas mamy prawo miejscowe

b) Normy prawa międzynarodowego obowiązujące w Polsce - umowy międzynarodowe, organizacje międzynarodowe np. prawo morskie np. ONZ

c) Prawo wspólnotowe (europejskie)

W każdym z tych obszarów znajdują się normy prawa administracyjnego.

Prawo to obowiązuje członków Wspólnot europejskich tak jak prawo krajowe, a może nawet i jeszcze bardziej - istnieje pierwszeństwo prawa wspólnotowego przed prawem krajowej w sytuacji sprzeczności prawa polskiego z europejskim. Po drugie normy prawa wspólnotowego działają na terenie RP tak jak normy prawa krajowego (można powoływać się na te normy przed organami publicznymi)

Skarga do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości jest składana, gdy przy powołaniu się na prawo europejskie, nie zostanie to uznane i nastąpi cały proces bez uwzględnienia prawa wspólnotowego.

Źródło prawa pierwotnego UE:

- traktaty założycielskie,

- traktaty nowelizujące,

- protokoły i deklaracje stanowiące załączniki do wyżej wymienionych aktów,

- traktaty akcesyjne,

Źródło prawa pochodnego (wtórnego) UE:

- rozporządzenia stanowione przez organy UE: charakter abstrakcyjny i ogólny

- dyrektywy (wytyczne), są wiążące państw członkowskich co do celu i co do skutku, metody realizacji pozostawiając organom państwa do którego są kierowany; wymagają implementacji

- zalecenia i opinie (niewiążące)

- wyroki ETS (Europejskiego Sądu Sprawiedliwości) i sądu I instancji

Prawo pierwotne oraz rozporządzenia mają bezpośrednio moc wiążącą (tzn. nie wymagają inkorporowania do narodowego porządku prawnego) i mają pierwszeństwo przed prawem narodowym oraz muszą być bezpośrednio stosowane (co oznacza, że stanowią podstawę prawną dla działań organów państw członkowskich) a także wywołują bezpośredni skutek tj. przyznają obywatelom UE prawa podmiotowe.

Organy władzy publicznej państw członkowskich uwzględniając powyższe zasady mają obowiązek odmówić zastosowania prawa krajowego sprzecznego z prawem pierwotnym. Nie ma co do tej zasady wątpliwości w odniesieniu do sądów. W polskiej literaturze niektórzy poddają wątpliwość odniesienie tej zasady do organów administracji publicznej. ETS zasadę tę rozciąga również na organy administracji publicznej.

Aby odwołać się do ETS to należy najpierw przejść przez całą krajową drogę odwołań. Skarga do ETS jest ostatnim krokiem w danej sprawie.

Prawo administracyjne:

1. przepisy ustrojowe - organizacja ustroju publicznego

2. prawo administracyjne kształtujące sytuację obywatela w państwie - administracyjne prawo materialne

Prawo to może kształtować sytuację jednostki w dwojaki sposób:

• jesteśmy podmiotem praw i obowiązków wynikających wprost z ustawy (są one zapisane tylko w ustawie i tylko stąd tzn. z ustawy się o tym dowiadujemy)

SĄ TO NORMY BEZPOŚREDNIO REGULUJĄCE SYTUACJĘ PRAWNĄ!

3. prawo procesowe

26.02.2009

Stosowanie prawa administracyjnego

1. Stosowanie prawa administracyjnego wiąże się z potrzebą wydania decyzji administracyjnej w celu: nałożenia obowiązku, ustalenia uprawnienia, odmowy ustalenia uprawnienia lub cofnięcia uprawnienie.

2. Gdy chodzi o ustalenie w drodze decyzji administracyjnej uprawnienia, interes prawny podmiotu do uzyskania takiego uprawnienia jest z reguły wyrażony w normach prawa administracyjnego w tzw. normach względnie zakazujących lub względnie uprawniających.

3. Podjęcie stosowania prawa z inicjatywy organu administracji publicznej jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy norma prawa administracyjnego tworzy dla tego organu szczególną kompetencję do nałożenia na zainteresowanego w drodze decyzji administracyjnej obowiązku lub cofnięcia udzielonego inną decyzją uprawnienia.

4. W teorii prawa przez stosowanie prawa rozumie się „proces ustalania przez organ państwa konsekwencji prawnych faktów w sposób wiążący na podstawie norm prawa obowiązującego”.

5. W ramach procesu stosowania prawa wyróżnia się następujące 4 (modelowe) etapy:

1. pierwszy - „ustalenie jaka norma obowiązuje w znaczeniu dostatecznie określonym dla potrzeb rozstrzygnięcia”

2. drugi - „uznanie za udowodniony faktu, na podstawie materiałów sprawy i w oparciu o przyjętą teorię dowodów” - zbadanie czy dana osoba pisze prawdę

3. trzeci - „subsumpcja” faktu uznaniowego za udowodniony „pod” stosowaną normę prawną” - operacja czysto intelektualna, w „mózgu”

4. czwarty - „wiążące ustalenie konsekwencji prawnych faktu uznanego za udowodniony na podstawie stosownej normy prawnej.

Norma Prawa Administracyjnego _{pośrednio kształtująca sytuację prawną} Decyzja administracyjna, kształtuje ona sytuację poprzez nałożenie uprawnienia, lub obowiązku, lub jednego i drugiego.

Najwięcej decyzji bądź obowiązków nakładanych na adresata znajduje się na najniższym szczeblu, czyli w gminie - najbliższym adresatom

Aby dojść do wydania decyzji to jest to rezultat bardzo wielu czynności poprzedzających uzyskanie rezultatu. Czynności te nazywa się mianem stosowania prawa (prawo jest już utworzone przez np. ustawy)

5.03.2009

6. Proces stosowania normy prawa administracyjnego przebiega wg tzw. decyzyjnego modelu stosowania prawa. Decyzyjny model stosowania normy prawa administracyjnego odznacza się następującymi cechami:

1. organ administracji publicznej stosujący prawo nie pozostaje w stosunku organizacyjnym z adresatem decyzji administracyjnej (np. obywatelem)

2. organ administracji publicznej stosujący prawo jest „zainteresowany” efektami decyzji administracyjnej w tym sensie, że osiąganie określonych efektów społecznych jest wpisane w jego zakres działania, a decyzja administracyjna jest jednym z instrumentów osiągania tych efektów

3. organ administracyjny stosujący prawo jest związany prawem, ale i wytycznymi płynącymi od wyższych organów, do granic sprzeczności z prawem

4. organ administracji publicznej stosujący prawo działa na podstawie kompetencji szczegółowej.

5. Decyzja stosowania prawa (decyzja administracyjna) jest podejmowana w sytuacji „niespornej”, tj. pomiędzy organem stosującym prawo a adresatem decyzji nie ma miejsca na „spór o prawo”

6. Decyzja stosowania prawa (decyzja administracyjna) jest podejmowana w celu nałożenia obowiązku prawnego, nadania uprawnienie, odmowy nadania uprawnienia lub cofnięcia uprawnienia.

7. Do uruchomienia stosowania prawa może dojść na żądanie zainteresowanego podmiotu („na wniosek strony”) lub z inicjatywy organu administracji publicznej („z urzędu”)

8. Sposób podejmowania decyzji stosowania prawa (decyzji administracyjnej) jest określany przepisami proceduralnymi, zwanymi postępowaniem administracyjnym

9. W państwach, gdzie istnieje sądowa kontrola decyzji stosowania prawa (decyzji administracyjnej), decyzje takie moą być zaskarżone do sądu z powodu ich niezgodności z prawem: w zależności od rozwiązań przyjmowanych w danym państwie może to być zaskarżenie do sądu administracyjnego lub sądu powszechnego. Warunkiem skorzystania z sądu administracyjnego jest wyczerpanie toku instancyjnego w administracji.

Nie ważna jest decyzja, która jest wydana przez organ niewłaściwy. „Karana” jest ona sankcją nie ważności. Zasadę kompetencyjności stosuje się bezpośrednio.

Decyzje w określonych sprawach są przypisane do określonych organów.

12.03.2009

Wydawane decyzji należy do podstaw zakresu działania administracji. Decyzje są podejmowane na podstawie obowiązującego prawa.

Ustawy określają jaki organ załatwia jakie sprawy (przyznawanie kompetencji do wydawania decyzji w określonych sprawach).

Wydawanie decyzji przez nieodpowiedni organ jest z mocy prawa nieważne.

W sprawach wydawania decyzji administracyjnych zastosowanie mają:

• ustawa

• KPA formalizacja procesu stosowania prawa

• Ordynacja podatkowa

Sądowa kontrola (sądów administracyjnych) jest kontrolą co do prawa. Sąd administracyjny nie ma kompetencji „merytorycznych”

Sąd może wyeliminować niezgodne decyzje.

W toku załatwiania spraw obowiązuje zasada dwuinstancyjności.

19 III 2009

Uznanie administracyjne

Historia uznania administracyjnego:

Administracja powinna mieć pewien zakres swobody aby móc odgrywać pewną twórczą rolę.

Po rewolucji francuskiej administracja publiczna jest oddana dwóm władzom - ustawom tworzonym przez ustawodawcę oraz oddana jest kontroli sądowej. Administracja usiłuje w tym układzie znaleźć taki obszar w których w 100% nie byłaby związana z ustawą ani oddana kontroli sądowej. W XIX wieku pojawia się teoria tzw. internów administracji, która uzasadniała konieczność istnienia w działalności administracji sfery wolnej od interwencji ustawodawczej. Zakładała ona, żeby po to aby administracja mogła sprawnie działać to o pewnych sprawach związanych z nią powinna decydować sama, a ustawodawca nie powinna w to ingerować np. sprawy typu, że urzędy same ustalają ilość zatrudnionych pracowników.

Teorie mówiące o konieczność rozluźnienie stosunków pomiędzy administracją a kontrolą sądową:

- Teoria, wg której, tam wszędzie gdzie ustawodawca odwołuje się do interesu publicznego to w tym kierunku podjęte działania nie podlegają sądowej kontroli.

- Teoria, wg której działania administracji publicznej powinny być wyjęte spod kontroli sądowej nie tylko wówczas kiedy administracja działając na podstawie przepisów w ramach interesu publicznego ale również gdy ustawodawca odwołuje się do pojęć niejednoznacznych np. nadzwyczajnego zagrożenia środowiska, zagrożenia życia lub zdrowia człowieka. Była to teoria prof Jellinka.

Obie teorie stanowiły naukowe uzasadnienie dla określonej swobody administracji po to aby działania w tych obszarach wyłączyć spod kontroli sądowej. Argumentowano to tym, iż jeśli powstanie sytuacja w której administracja musi działać na podstawie pojęć niedookreślonych to dany organ/urzędnik musi zdefiniować ten zwrot niedookreślony. A to właśnie powinien uczynić ustawodawca. Nie robiąc tego upoważnił do tego organ administracji publicznej, który nie powinien podlegać kontroli sądowej, bo przecież ustawodawca także nie podlega kontroli sądowej. Ta koncepcja się przyjęła i funkcjonowała.

Śladem działalności tej teoria znajdujemy w Polsce w Ustawie z 1922 roku o Sądzie Najwyższym trybunału administracyjnego mówiła, iż trybunał nie zajmuje się decyzjami administracyjnymi wydanych na gruncie dotyczącym interesu publicznego.

Po II wojnie światowej uznano że człowiek w państwie nie jest jakby poddanym tego państwa - człowiek musi mieć pewien zakres swobody i obywatel w sytuacji gdy sądzi że organ państwa uczynił jaką nieprawidłowość wobec danego obywatela to powinien on móc poddać takie działanie sądowej kontroli.

Od połowy XX wieku nauka zaczęła odchodzić od tej niemożliwej do zaakceptowania wizji uznania administracji publicznej jako sfery wyjętej spod kontroli sądowej. Zaczęto uznawać pełne prawo do sądu, jak i możliwość sądowej działalności kontrolnej badania decyzji wydawanych wobec obywatela.

Obecnie należy wyodrębnić decyzje związane - to taka sytuacja gdy organ administracyjny jeśli spełnią się warunki określone w normie prawnej to ma tylko jedno dobre wyjście - ma obowiązek wydania decyzji o ściśle określonej treści.

Wyróżnia się drugi typ decyzji - jako aktów indywidualno-konkretnych - decyzje uznaniowe - co najmniej dwa lub więcej rozwiązania wyjścia z sytuacji. Decyzję trzeba uzasadnić.

W Polsce obecnie nie ma możliwości niemożności zaskarżania decyzji administracyjnej do sądu.

26 III 2009

Rekomendacja nr R (80) 2 Komitetu Ministrów Rady Europy dotyczącej wykonywania dyskrecjonalnych kompetencji administracji przyjęta 11 marca 1980r. na 316 posiedzeniu wiceministrów. - zobaczyć co to jest

Zasady podstawowe:

- Stosuje się ją stosownie do naszego uznania administracyjnego

- Wybór obiektywny i bezstronny, unikać dyskryminacji (równość prawa)

- Podejmuje swoją decyzję w terminie rozsądnym z punktu widzenia odnośnej sprawy

- Utrzymuje słuszną relację między ciosami, jakie wymierza w prawa, wolności lub interesy osób, a celem, który urzeczywistnia.

- Stosuje ogólne dyrektywy sposób konsekwentny i stały zawsze biorąc pod uwagę szczególne okoliczności każdego przypadku.

Strona do której decyzja jest kierowana powinna mieć możliwość poddania tej decyzji do kontroli sądowej (co jest przejawem wzmożonej ochrony człowieka po II wojnie światowej)

Także organy krajowe powinny kierować się tą rekomendacją. Naruszenie jej, może prowadzić do przegranej Polski przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości.

Normy bezpośrednio kształtujące sytuację prawną adresatów - tu nie zachodzi potrzeba wydania decyzji administracyjnej np. aby korzystać z dróg publicznych nie trzeba starać się o żadne pozwolenia. Jeśli ktoś chciałby uzyskać takie pozwolenie i taki pozwolenie by otrzymał to owe pozwolenie byłoby nieważne z mocy prawa.

Mogą one ustanawiać obowiązki np. kto kupi samochód musi zachować ostrożność na drodze publicznej; kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny - nikt o tym z urzędu nas nie poinformuje oddzielnym dokumentem.

Normy prawne kształtujące bezpośrednio stosunki społeczne same ustanawiają po stronie ich adresatów obowiązki i/lub uprawnienia (bez potrzeby wydania indywidualno-konkretnego orzeczenia). Zachowania adresatów zgodne z ustanowionymi w ten sposób obowiązkami i/lub uprawnieniami określa się mianem przestrzegana prawa.

Normy muszą być zrozumiałe dla odbiorców. Np. obowiązek złożenia zeznania podatkowego za ubiegły rok jest napisany w ustawie dostępnej dla wszystkich i wszyscy muszą to zrozumieć.

Dla tych norma ustawodawca nie przewiduje oporu społeczeństwa przeciwko danym rozwiązaniom.

2.04.2009

Bezpośrednio - bez pośrednictwa decyzji administracyjnej

Uprawnienie - przyzwolenie powstałe na gruncie prawa. Dla uprawnionego (adresata) uprawnienie tworzy korzystny stan rzeczy, przysparza coś nowego, korzystnego, czego dotychczas nie mieliśmy. Celem uprawnienia jest przysporzenie.

Uprawnienie wynika z obowiązującego prawa. Uprawniony może z uprawnienia skorzystać, ale może też nie skorzystać. Oba te zachowania są prawnie dopuszczalne.

Wybór jednego z tych zachowań jest prawnie indyferentny - prawo w to nie ingeruje (jest prawnie obojętne).

Prawo „troszczy się” by uprawniony nie wykraczał poza granice uprawnienia. Owe wyjście poza granice uprawnienia jest wykroczeniem albo przestępstwem.

Korzystanie z uprawnienia podlega ochronie państwa. Państwo chroni je podczas realizacji uprawnienia. Uprawnienie daje wolność wyboru.

Obowiązek (modalność - prawny stan rzeczy) - powinność prawna określonego zachowania się opisanego w treści tego obowiązku.

Źródłem powinności jest norma prawna lub decyzja administracyjna. Charakterystyczne dla obowiązku prawnego jest to, że zobowiązany ma tylko jedno prawnie akceptowalne wyjście.

Obowiązek prawny ogranicza wolność wyboru. Redukuje wolność do jednego zachowania.

Ten, kto nie wykonuje obowiązku musi się liczyć z tym, że organ państwa może nałożyć na niego sankcję.

Obowiązek może przyjmować 3 formy:

• obowiązek działania (facere)

• zaniechanie działania (non facere)

• znoszenie (pati) np. cudzej obecności na swoim gruncie

Kompetencja - jako zjawisko prawne - jest to coś między uprawnieniem a obowiązkiem.

Odnosi się do opisania sytuacji prawnej organów państwa (wójt, wojewoda, sędzia, itp.)

Sytuacja człowieka w państwie - co nie jest zakazane jest dozwolone.

Sytuacja organu państwa - dozwolone jest wyłącznie to, na co pozwala prawo (to co należy do kompetencji danego organu)

Nierealizowanie obowiązków:

• organy państwa muszą reagować

• organy reagują tylko, gdy dojdzie to do ich wiadomości

• gdzie naruszenie obowiązku tam sankcja za naruszenie

Prawo dysponuje własnym systemem sankcji (środków przymusowych).

Dla prawa administracyjnego materialnego są to ŚRODKI EGZEKUCYJNE.

Ustawa z 17.06.1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Ustawa ta składa się z zagadnień:

• Sankcje prawne za niewykonanie obowiązków celem wyegzekwowania obowiązku pieniężnego

• Wyegzekwowanie obowiązku niepieniężnego

• Przepisy procesowe

Naruszenie norm prawa może być nieodwracalne! Np. jeżeli, ktoś zabił, nie da się tego odwrócić, jeżeli ktoś coś ukradł, to nie można cofnąć faktu kradzieży - stosowanie egzekucji nie ma tu racji bytu dlatego w takich przypadkach stosuje się odpowiedzialność o charakterze karnym.

Odpowiedzialność karna polega na zastosowaniu dolegliwości w stosunku do sprawcy. Dolegliwość ta jest formą odpłaty społeczeństwa za wyrządzone zło. Oprócz odpłaty jest również funkcja wychowawcza (resocjalizacyjna).

16 IV 2009

Prawo jest regulatorem zachowań społecznych. Dlatego państwo ma obowiązek doprowadzać do tego, aby obowiązki nałożone na adresatów zostały wykonane (zrealizowane).

Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - na jej podstawie państwo doprowadza do realizacji obowiązków nałożonych na adresatów.

Ustawa określa formy przymusu (w celu przymusowego doprowadzenia do zrealizowania obowiązku). Formy te są w ustawie określone PROGRESYWNIE (czyli od najmniej dotkliwych do najbardziej).

Są takie obowiązki wynikające bezpośrednio z przepisów prawa, których wymusić w drodze egzekucji się nie da! (np. jazda pojazdem z odpowiednią prędkością). Prawo dopuszcza w takiej sytuacji zastosowanie odpowiedzialności karnej (bo może to być wykroczenie lub przestępstwo)

Granicę między wykroczeniem a przestępstwem poznaje się po zagrożeniu karą (rodzaj kary).

Areszt do 30 dni - wykroczenie

Areszt powyżej 30 dni - przestępstwo

Ograniczenie wolności do miesiąca - wykroczenia

Grzywna od 20 do 5000zł - wykroczenie (ale jest wyjątek np. do 10000zł to nadal jest wykroczenie jeśli ustawa tak stanowi)

Grzywna powyżej 5000zł - przestępstwo

Większość niedopełnień obowiązków są kwalifikowane przez różne ustawy jako wykroczenia. Istnieją też takie obowiązki, które wymagają kary surowszej (czyli odpowiada się jak za przestępstwo)

Areszt - wykroczenie

Pozbawienie wolności - przestępstwo

Istnieje też karna odpowiedzialność administracyjna.

Generalnie są karny wydaje orzeczenia we wszystkich sprawach. Ale są to także obowiązki, za naruszenie których grozi karna odpowiedzialność administracyjna - karę tę wymierza organ administracyjny w drodze decyzji administracyjnej.

W postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych, egzekucję:

• z pieniędzy

• z wynagrodzenia za pracę

• z rachunków bankowych

• z innych wierzytelności pieniężnych

• z weksla

• z ruchomości

• z nieruchomości

• z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

• z pozostałych praw majątkowych

W postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązków o charakterze niepieniężnym

• grzywnę w celu przymuszenia

• wykonanie zastępcze

• odebranie rzeczy ruchomej

• przymus bezpośredni

• odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń

Sankcjonowanie w prawie administracyjnym:

(do wykresów z pierwszej strony notatek z ćwiczeń)

• W wypadku Norm prawa administracyjnego pośrednio kształtującą sytuację obywatela

• W wypadku norm prawa administracyjnego bezpośrednio kształtującą sytuację obywatela

UZUPEŁNIĆ TO WSZYSTKO CO JEST NA NIEBIESKO Z KSIĄŻKI

Postępowanie mandatowe - karę wymierza nie sąd, a funkcjonariusz administracji publicznej (np. policjant, inspektor sanitarny, inspektor pracy - w sumie razem 28 organów administracji publicznej); dochodzi do orzekania za wykroczenie; dzięki temu sądy się odciąża od spraw dla sądów małych, a dla społeczeństwa istotnych; w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500zł.

Orzekanie w tym trybie jest możliwe gdy schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia oraz gdy stwierdzi się popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy czynu.

Orzekanie w tym trybie jest subsydiarne (pomocnicze) i uzależnione jest od zgody sprawcy, bo sprawca nie musi poddać się karze w trybie mandatowym, może odmówić przyjęcie mandatu karnego.

Przyjęcie mandatu w postępowaniu mandatowym prowadzi do powagi rzeczy osądzonej - nikt za ten sam czyn nie będzie drugi raz ukarany.

Mandaty płaci się do ręki (np. mandat za przekroczenie prędkości od obcokrajowca) bądź poprzez mandaty kredytowane (czyli mandat uiszcza się nie u funkcjonariusza a poprzez wpłatę zasądzonej kwoty na odpowiednie konto)

Postępowania mandatowego nie stosuje się np. wobec osób będących pod wpływem alkoholu bądź środków psychotropowych.

Mandat karny podlega uchyleniu jeśli mandat został wydany za czynność nie będącą wykroczeniem. Ukarany musi złożyć wniosek do sądu w ciągu 7 dni (termin zawity, nie podlega przedłużeniu)

Jeśli osoba która otrzymała mandat a go nie zapłaciła wówczas uruchamia się procedurę postępowania egzekucyjnego.

Stwierdzenie nie wykonania obowiązku.

Jak się stwierdza że zobowiązana osoba obowiązku nie wypełniła? Związana jest z tym kontrola realizacji obowiązków. Urzędnicy powinni śledzić czy podatnicy zobowiązani do zapłaty danej sumy pieniędzy wypełniają swoje powinności wobec urzędu. W urzędach istnieją referaty egzekucji administracyjnej - gdy sytuacja tego wymaga urzędnicy wszczynają postępowanie egzekucyjne. Natomiast np. w określonych budynkach np. na uniwersytetach muszą się znajdować określone sprzęty gaśnicze. Jeśli w razie kontroli okazuje się, że sprzętów takich brakuje to wówczas straż pożarna może wydać decyzje o natychmiastowym uzupełnieniu braków. Następnie straż pożarna kontroluje czy uchybienia zostały uzupełnione.

23 IV 2009

Świadczenia (ciężary) publiczne

Świadczenie obywateli, osób prawnych, itp. na rzecz państwa w sytuacjach szczególnych -podstawa art. 84 Konstytucji - „Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie”

Instytucja świadczeń publicznych należy do tradycyjnych „narzędzi” prawa administracyjnego i służy włączaniu obywateli i ich organizacji do współuczestniczenia w zapobieganiu zagrożeniom i usuwaniu ich skutków. W tym sensie świadczenia publiczne mogą mieć istotny wpływ na zapewnienie właściwego stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w państwie, jak i dla obrony narodowej.

Znaczenie świadczeń publicznych dla funkcjonowania państwa sprawia, iż zagadnienie to zyskała regulację konstytucyjną.

Świadczenia publiczne zabezpieczają zdarzenia które mogą nastąpić „z zewnątrz”, jak i np. klęsk żywiołowych, epidemii itd.

Państwo poprzez stosowne organy państwowe, podmioty gospodarcze, wojsko reaguje na te zagrożenia. Kiedy jednak to zagrożenie przyjmie znaczne rozmiary to może się okazać że siły środków jakimi dysponuje państwo jest za małe aby zapobiegać a później usuwać zagrożenie. Każde państwo jest przygotowane do zwalczania tych zagrożeń w średnim wymiarze. W nadzwyczajnych i intensywnych zagrożeniach do zwalczania takich zagrożeń państwo może wzywać obywateli, w ramach można powiedzieć samopomocy. Uczestnictwo w zapobieganiu i zwalczaniu skutków tego zagrożenia w przepisach prawa jest określane mianem świadczeń publicznych.

Stany nadzwyczajne, mowa o nich w artykułach od 228 Konstytucji, mają tam swoją podstawę, dopisz terminy na ile je się powołuje

• stan wyjątkowy - zakres ograniczeń podobny do stanu wojennego np. zakazy zgromadzeń; możliwość internowania określona w ustawie jako odosobnienie - prewencyjne pozbawienie wolności - gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie; można wprowadzić tutaj także świadczenia publiczne - można nałożyć obowiązek wykonywania określonych czynności itd.

• stan klęski żywiołowej - mogą być ustanowione świadczenia publiczne, zarówno osobiste jak i rzeczowe

• stan wojenny - wprowadza prezydent na wniosek; ograniczenia RM może zawieic funkcjonowanie władzy publicznej w strefie bezpośrednio tyczących zadań publicznych, może ustanowić administrację wojskową; można zwiesić prawo do strajków pracowniczych, strajków rolników, akcji protestacyjnych studentów; można dokonać przeszukania osób i zajęcia przedmiotów osób które są podejrzewane że mogą zagrażać obronności RP, można wprowadzić prewencyjną cenzurę, kontrolę korespondencji

W czasie stanu wojennego można na osoby fizyczne i prawne prowadzące gospodarstwa rolne nakładać obowiązek dostarczania produktów rolno-spożywczych (rodzaj świadczenia publicznego)

Powszechny obowiązek obrony Rzeczypospolitej Polskiej - świadczenia na rzecz obrony np. świadczenia rzeczowe i osobiste w czasie pokoju, świadczenia w czasie ogłoszenia mobilizacji, świadczenia w czasie wojny

Cechy świadczeń publicznych

• mają one zastosowania w przypadkach kiedy rozmiary i natężenie niebezpieczeństwa sprawiają, iż podmioty administracji publicznej ustawowo zobowiązane do realizacji zadań w tym zakresie, nie są w stanie opanować powstałej sytuacji (np. klęska żywiołowa) lub istnieje potrzeba systematycznego doskonalenia określonych przedsięwzięć (np., świadczenia na cele brony państwa w czasie pokoju

• świadczenia publiczne swoje źródło mają zawsze w ustawie powołanie do świadczeń w konkretnej sytuacji może, w zależności od przyjmowanych rozwiązań, następować w drodze aktów stanowienia prawa miejscowego przez upoważnione do tego organy administracji publicznej w formie decyzji administracyjnych takich organów

• podmiotami zobowiązanymi do świadczeń publicznych są z reguły obywatele i ich organizacje mogą też być jednak np. państwowe jednostki organizacyjne spoza kręgu tych na których ciąży zadanie zapobiegania niebezpieczeństwa

• świadczenia publiczne wyrażają się w postaci obowiązków o charakterze niepieniężnym i stosownie do potrzeb są to obowiązki świadczeń osobistych lub/i rzeczowych

świadczenie osobiste - gdy trzeba stawić się osobiście

świadczenie rzeczowe - gdy trzeba udostępnić narzędzi, rzeczy, sprzęty niezbędne do wykorzystania w związku z danym typem zagrożenia bądź niebezpieczeństwa; charakter świadczenia rzeczowego ma także udostępnienie pomieszczeń np. dla powodzian

świadczenia osobisto-rzeczowe - np. gdy ktoś jest zobowiązany do udostępnienia samochodu i jednocześnie ma być jego kierowcą

• świadczenia publiczne są ograniczone w czasie, co oznacza, że czas ich trwania jest z reguły skorelowany z celem świadczenia

• świadczenie publiczne są co do zasady, nieodpłatne; co najwyżej może w charakterze „rekompensaty” być wypłacony ryczałt (np. w przypadku świadczeń na rzecz obrony państwa)

• Osobie, która w wyniku wykonywania świadczenia publicznego poniosła szkodę przysługuje odszkodowanie; w przypadku śmierci świadczącego odszkodowanie przysługuje jego bliskim

Nie ma jednej ustawy, której przepisy stanowiły by wyłączną podstawę powoływania do świadczeń publicznych. Problematyka ta uregulowana jest wielu ustawach.

Obowiązek świadczenia publicznego może wynika wprost z ustawy bądź z mocy decyzji administracyjnej, albo może być wprowadzany w drodze aktu normatywnego - konstytucyjnego rozporządzenia, względnie źródła prawa miejscowego.

- przy okazji powiedział:

O wojewodzie i administracji rządowej w województwie z dnia 23 stycznia 2009 (w zmianach w tej ustawie wzmacnia się możliwość kontrolowania przez wojewodę), doczytaj tu

Obszar specjalny o szczególnym reżimie prawa administracyjnego - np. parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary natura 2000 - wszystkie są tworzone w specjalnym trybie

Park narodowy - to określony obszar (minimum 1000 hektarów) na terenie RP mający swoje ściśle określone granice, odrębne od podstawowego podziału administracyjnego; drugim aspektem parku narodowego poza obszarem jest obowiązywanie na nim specjalnego prawa - nakazów i zakazów obowiązujących wyłącznie na terminie parku narodowego;

Park narodowy tworzony w drodze rozporządzenia Rady ministrów; park narodowy ma charakter stałego obszaru specjalnego

Obszar występowania epidemii także jest specjalnym obszarem o szczególnym reżimie prawa administracyjnego - ma charakter tymczasowego obszaru specjalnego

Każdy obszar specjalny o szczególnym reżimie prawa administracyjnego ma dwa główne aspekty:

• Określony obszar

• specjalne prawo obowiązujące tylko i wyłącznie na terenie obszaru

Poszczególne obszary specjalne mogą się na siebie nakładać.

Jeśli dochodzi do kolizji zwykłego prawa (obowiązującego nas wszystkich) z prawem obowiązującym na terenie obszaru specjalnego to wówczas pierwszeństwo ma prawo obowiązujące na terenie obszaru specjalnego.

Drogi publiczne, drogi kolejowe, drogi wodne - jest to także obszar publiczny, obowiązują tu zasady które obowiązują tylko i wyłącznie na ich terenie.

30 V 2009 - wykład się nie odbył

7 V 2009

Ewidencje lub rejestry ewidencyjne

Przykładowe:

- Rejestry: kart Polaka, cudzoziemców, Krajowy Rejestr Karny, lekarzy i dentystów producentów i handlowców, zabytków

- Ewidencje: systemów teleinformatycznych, wojskowa, nieruchomości, działalności gospodarczej

Rejestry/ewidencje (informacje w nich zamieszczane) - stają się one „własnością” państwa, odpowiednich organów państwowych. Dzięki ich prowadzeniu państwo zbiera od strony przedmiotowej różnego rodzaju informacje o strukturze ludności, migracji itp. Te informacje są potrzebne państwu (właściwym organom administracji publicznej) zwłaszcza w sferze planowania rozwoju społecznego, gospodarczego itp. zarówno na szceblu centralnym jak i regionalnym.

Przykład zagospodarowania przestrzennego - planowanie otaczającej nas przestrzeni, aby ta przestrzeń była racjonalnie wykorzystywana, w sposób szanujący prawa ludności, właścicieli gruntów. W planach prognozuje się budowę/wykorzystanie przestrzeni na cele publiczne. Obserwując kierunek migracji ludności na podstawie ewidencji ludności państwo wchodzi w posiadania infromacji które będą potrzebne do planów zagospodarowania przestrzennego. Dzięki nim wiadomo jakie miasta są atrakcyjne dla np. inwestorów.

Informacja jest obecnie jednym z najcenniejszych dóbr dla władzy. Władza nie posiadająca informacji jest władzą słabą w dzisiejszych czasach.

Rejestry/ewidencje są pochodzenia prawo-administracyjnego - tworzą je i funkcjonowanie ich regulują normy prawa administracyjnego. Informacje te są niezbędne administracji publicznej, która realizuje cele wyznaczane przez władzę publiczną.

Aby ułatwić wyszukiwanie informacji państwo wymyśliło chwyt - udzielanie informacji jest obowiązkiem właściwych podmiotów np. mamy ewidencje ludności i jest ona konstruowana w ten sposób że na osobach mieniających miejsce zamieszkania ciąży obowiązek zameldowania/wymeldowania się w nowym/starym miejscu zamieszkania bądź pobytu.

Planowane są zmiany - utrzymany zostanie obowiązek zameldowania i wymeldowania się z miejsca stałego pobytu, zniesiona zostanie konieczność zameldowania tymczasowego. Będzie można mieć po ewentualnych zmianach kilka miejsc stałego zamieszkania.

Należy zgłaszać odpowiednie informacje do odpowiednich ewidencji. Zgłaszanie tych informacji jest obowiązkiem prawnym danych osób/instytucji - jest to „darmowe pozyskiwanie informacji” - jak to nazywa prof. Bojanowski.

Wpisanie do ewidencji jest związane z legalizacją określonego rodzaju działalności. Np. grupa osób która założy partię polityczną jeśli zgłosi swoją partię do ewidencji i partia zostanie przyjęta do ewidencji to od tego momentu dana partia działa legalnie od momentu wpisu. Partia polityczna gdyby ogłosiła się partią polityczną bez wpisu byłaby nielegalna i zagrażałaby porządkowi publicznemu. Poprzez wpis jest kontrolowana zgodność z prawem.

Podobna konstrukcja jest przy ewidencji działalności gospodarczej. Są rodzaje działalności Gospodarczej na których prowadzenie jest konieczna:

• Koncesja (np. prowadzenie stacji telewizyjnej) - wymagana jest zgoda ministra

• Działalność gospodarcza regulowana (np. na wytwarzanie energetyki)

• Działalność prowadzana na podstawie zezwoleń (np. na handel alkoholem) - decyzję podejmuje wójt/burmistrz/prezydent

• Działalność gospodarcza ewidencjonowana - najpowszechniejszy typ działalności gospodarczej - ten kto ma zamiar prowadzić działalność gospodarczą a jednocześnie nie wymaga ona powyższym 3 punktów to musi zgłosić swoją działalność do gminy do ewidencji działalności gospodarczej

Zgłoszenie i legalizacja działalności w ewidencji/rejestrze dokonuje się przez utrwalenie tej informacji wprowadzonej do rejestru w formie:

• pisemnej

• elektronicznej

Istnieje konieczność podwójnego dokumentowania ze względu na to że wersje elektroniczne mogą podlegać utracie w wyniku np. awarii komputerowej.

Utrwalenie o(wpisanie do ewidencji/rejestru) ma znaczenie prawne - jest dowodem że dana osoba dopełniła swojego obowiązku i jest dowodem że działalność została zalegalizowana

Organy dokonujące czynności materialno-techniczne - takich czynności faktycznych przez wpisanie do ewidencji które mają znaczenie prawne. Tego rodzaju czynnością są np. wpisy do ewidencji czy rejestrów.

Jeżeli organ przyjmuje informacje i ją utrwala np. o założeniu partii politycznej to trzeba się liczyć z tym, że może powstać konieczność odmowy przyjęcia takiej informacji. Aby mogła zostać wpisana to musi odpowiadać określonym przez prawo cechom. Jeśli prowadzący rejestr uzna że nie może przyjąć informacji i jej zapisać (np. partia chce przekonywać do swojego programu siłą fizyczną) to informacja nie będzie utrwalona, a partia nie powstanie.

Na tle odmowy wpisu informacji powstaje problem aby ta odmowa mogła zostać kontroli kogoś „z zewnątrz” by się ochronić przed sytuacją odmowy wpisu z powodu „nie bo nie”. Organ który odmawia wpisu do ewidencji musi to uczynić w drodze decyzji administracyjnej. Ten komu odmówiono może teraz od tej decyzji odwołać się do wyższego odpowiedniego organu administracji. Gdyby znowu zapadła odmowa to można się odwołać do sądu administracyjnego.

Wpis - to czynność materialno-techniczna

Odmowa - to decyzja administracyjna i dzięki czemu można się odwoływać do organu wyższego stopnia

Ewidencje/rejestry można klasyfikować w pewne grupy:

• ewidencje osób - np. ewidencja ludności, akta stanu cywilnego, ewidencja lekarzy

• ewidencje organizacji - np. ewidencja partii politycznych, stowarzyszeń, szkół wyższych (publicznych i niepublicznych)

• ewidencje działalności - np. ewidencja działalności gospodarczej

• ewidencje rzeczy - np. ewidencja pojazdów samochodowych, zabytków

O gospodarce nieruchomościami - mówi o wywłaszczaniu nieruchomości

Pozyskiwanie przez państwo koniecznych nieruchomości dla realizacji celów publicznych. Państwo nie prowadzi obecnie działalności gospodarczej (jeśli prowadzi to śladowe ilości). Państwo nie jest równym konkurentem z podmiotami prywatnymi. Państwo zawsze jest silniejsze, dlatego na wolnym rynku byłoby to nieuczciwe. Działalność prowadzona przez państwo jest zawsze droższa i mniej efektywna niż prowadzona przez podmioty prywatne. Wolny rynek jednak nie może zaspokoić wszystkich potrzeb publicznych (może nie być tym zainteresowany, może nie widzieć w tym swojego interesu). Dlatego w Polsce pewne cele publiczne są realizowane z udziałem państwa (co nie znaczy że jest prowadzona działalność gospodarcza), może dochodzić do przymusowego pozyskiwania nieruchomości (np. w celu uzyskania gruntu pod budowę sądu). Cele publiczne muszą być realizowane - bo może zależeć od tego egzystencja ludzka - w tym celu działa pozyskiwanie nieruchomości na cele publiczne nawet w drodze przymusowej jeśli jest to niezbędne dla realizacji celu publicznego.

W zakresie pozyskiwania tych nieruchomości, a drodze przymusowego wywłaszcza może dochodzi do konfliktu miedzy podmiotem publicznym a prywatnym w obszarze prawa własności. Znaczna część nieruchomości jest w rękach prywatnych, a cel publiczny trzeba zrealizować. Przymusowe przejęcie rzeczy określa m.in. ustawa o gospodarce nieruchomościami. W konstytucji jest przepis art. 21 ustęp 2 „Wywłaszczenie jest dopuszczalne, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem”.

Ustawa określa cele publiczne (tak, aby każdy ich sobie nie ustalał w razie swoich potrzeb) w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Mogą do celów wskazanych w ustawie dochodzić inne cele pod warunkiem że cele te będą określone ustawowo.

Celami publicznymi są np.

Wydzielanie gruntów pod budowę dróg, torów kolejowych, cmentarzy, wydzielanie nieruchomości pod urzędy, szkoły publiczne itp.

Warunki które należy spełnić aby doprowadzić do wywłaszczenia:

Wywłaszczenie ma charakter - ma charakter niezbędnej ostateczności, zanim przystąpi się do „siłowego” pozyskania nieruchomości trzeba przeprowadzić kroki umożliwiające pozyskanie nieruchomości w normalnej drodze cywilnoprawnej kupna-sprzedaży. Aby sprawdzić czy taka możliwość istnieje należy przeprowadzić rokowania o nabycia nieruchomości w drodze umownej. Gdy nie powiedzie się pozyskanie w tym trybie można podjąć rozpoczęcie procedury wywłaszczeniowej.

Do wniosku o wywłaszczenie należy dołączyć wypis i wyrys miejscowego planu zagospodarowania publicznego a w przypadku jego braku - decyzję o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ma to przeciwdziałać doraźnym/nieprzemyślanym pomysłom.

Wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu państwa lub jednostki terytorialnej samorządu terytorialnego (wówczas staje się mieniem komunalnym tych jednostek)

Organem właściwym do prowadzenia postępowania wywłaszczeniowego jest starosta, w miastach stanowiących powiat - prezydent miasta. Starosta wywłaszcza w imieniu państwa.

W toku postępowania wywłaszczeniowego musi być zawsze przeprowadzona rozprawa administracyjna - zebranie wszystkich zainteresowanych stron, które ma wyjaśnić wszelkie wątpliwości.

Kończy to postępowanie decyzja administracyjna, albo odmawiająca wywłaszczenia, albo może to być decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości.

Wywłaszczenie odbywa się zawsze za odszkodowaniem, za słusznym odszkodowaniem (jak to określa konstytucja). Odszkodowanie jest słuszne gdy spełnia wymogi określone w ustawie o zagospodarowaniu nieruchomościami. Odszkodowanie może przybrać postać pieniężną jak i nieruchomości zamiennej, za obopólną zgodą.

14.05.2009

Możliwe jest przejęcie na własność państwa zabytków.

Wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu państwa lub jednostki terytorialnej samorządu terytorialnego (wówczas staje się mieniem komunalnym tych jednostek)

Wywłaszczenie odbywa się na podstawie decyzji. Organem właściwym jest starosta (realizuje zadania z zakresu administracji rządowej).

Otwarcie formalnej procedury wywłaszczeniowej musi być poprzedzone rokowaniami - etap który musi poprzedzać procedurę wywłaszczenia (obligatoryjnie). W tej fazie właściwe podmioty próbują pozyskać nieruchomość w procedurze cywilno-prawnej. Przejęcie w etapie rokowań nieruchomości nie jest wywłaszczeniem! Jeśli te przedsięwzięcia nie przynoszą pożądanego rozstrzygnięcia to wszczyna się postępowanie wywłaszczeniowe na podstawie przepisów KPA i ustawy w której znajdują się informacje o wywłaszczeniu nieruchomości

Rozprawa administracyjna służy ustaleniu wszystkich warunków dotyczących przejęcia nieruchomości np. ceny, daty przejęcia nieruchomości. Jest to koncentracja w jednym miejscu całego materiału dowodowego, zwłaszcza uczestników.

Nie zawsze jest potrzebna rozprawa administracyjna (ale w przypadku wywłaszczenia nieruchomości jest ona konieczna).

Przedsięwzięcia na które jest ten cel publiczny muszą być ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Gdy nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego to ustala się decyzję o ustaleniu inwestycji celu publicznego. Gdy kiedyś potem powstanie plan zagospodarowania przestrzennego to postanowienia z decyzji o ustaleniu celu publicznego zostaną wrysowane w plan.

80% gmin nie ma swoich miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego!!! (z uwagi na wysokie koszta ich sporządzenia)

Nie można wywłaszczyć nieruchomości jest nie jest ona wrysowana w planie zagospodarowania przestrzennego bądź w decyzje o ustaleniu inwestycji celu publicznego.

Gdy wszczyna się postępowanie wywłaszczeniowe to wówczas starosta składa w sądzie o ujawnienie w księdze wieczystej postępowania wywłaszczeniowego, bo wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego nie oznacza, że właściciel nieruchomości nie może sprzedać swojej nieruchomości innej osobie.

Przed zakupem nieruchomości trzeba sprawdzić:

• plan zagospodarowania przestrzennego (czy przypadkiem za 5 lat nie będę obok naszej nieruchomości budować wysypiska śmieci)

• księgi wieczyste (czy przypadkiem nie jest prowadzone postępowanie wywłaszczeniowe)

W decyzji o wywłaszczeniu znajdują się:

• dane identyfikujące właściciela i nieruchomość

• ustalenie wysokości odszkodowania

art. 133

Odszkodowanie wpłaca się do depozytu sądowego gdy:

• osoba uprawniona odmawia jego przyjęcia

• nieruchomość posiadała nieuregulowany stan prawny

Karta praw podstawowych UE - odszkodowanie za odpowiednim odszkodowaniem

Zwrot wywłaszczonych nieruchomości

Styk prawa publicznego z prywatnym

Prefium <precium> affectionis - wartość emocjonalna, przy wywłaszczeniu tej wartości emocjonalnej się nie liczy!!! Ale chociażby ze względu na ten prefium affectionis należy zapytać byłego właściciela czy nie chciałby odzyskać z powrotem wywłaszczonej nieruchomości

Rozdział II Konstytucji

Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela

• Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne

• Wolności i prawa polityczne (czyli prawa obywateli do współudziału w decydowaniu o losach swojego państwa w znaczeniu referendalnym, a także wyrażając pogląd w sprawach publicznych np. protesty, parady)

21 V 2009

Zgromadzenia:

Ustawa u zgromadzeniach ma charakter wolnościowy; wolność w znaczeniu prawnym to jest to co jest człowiekowi wolno, co jest przez prawo dozwolone i państwo człowiekowi wolności nie funduje/daje, wolność jest przydana (nie przyrodzona)

1. Na państwie ciąży obowiązek zapewnienia warunków sprzyjających realizacji wolności np. zakaz represjonowania za korzystanie z wolności. - non facere (nie przeszkadzać, broń Boże nie represjonować)

Wolność religijna, do wychowywania dzieci, do zmiany miejsca zamieszkania, do zrzeszania się,

2. Facere - stwarzanie warunków umożliwiających korzystania z wolności, poprzez system rozwiązań prawnych np. przez system kontroli, decyzji zakazujących zgromadzeń, istnienie odpowiednich organów państwa temu sprzyjających pod warunkiem że to nie godzi wolności innych osób - granicą wolności jest wolność drugiego człowieka.

Infrastruktura wolności musi być prawnie uregulowana i ma ono w ustawie prawo o zgromadzeniach.

Zgromadzenia muszą być pokojowe. (nie pokojowe zagrażają bezpieczeństwu uczestników zgromadzenia oraz osobom trzecim; bezpieczne w sensie fizycznym w relacji człowiek-człowiek oraz nie niszczenia niczego)

Zgromadzenia są zwołane - czyli przypadkowe spotkanie się 15 osób nie jest zgromadzeniem np. na dworcu PKP ktoś wygłasza przypadkowo przemówienie a inni podróżni mu biją brawo.

Poseł Świtoń na terenie Oświęcimia chciał zgromadzić krzyże w czasie pobytu papieża. Rozwiązano to zgromadzenie - po tym zdarzeniu zmieniono art. 2 ustawy.

Zabezpieczenie bezpieczeństwa dla korzystających z wolności np. zgromadzeń.

Wykraczanie poza granice wolności

Stowarzyszenia

Dobra administracja

28

Jakub Zieliński grupa 208 2008/2009

---