1. Pojęcie SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ.
Społeczność lokalna to związanie się ludzi z zamieszkiwanym terenem, związane z osiedlaniem się w określonym terytorialnie obszarem. Społeczność taka w naturalny sposób dąży do wspólnego zagospodarowywania zajętego terytorium, W wyniku wzajemnego oddziaływania wytwarzają się więzi charakterystyczne dla poszczególnych społeczności lokalnych. (odp. 2)
Wspólne zamieszkiwanie i konieczność wykorzystywania wspólnych dóbr wymaga od poszczególnych jednostek i grup konieczności wypracowania form współpracy. Grupa którą uznajemy za społeczność lokalną charakteryzują specyficzne atrybuty (odp. 3)
2. RODZAJE WIĘZI występujących w społeczności lokalnej.
Ze względu na fakt wiązania się ludzi w sposób trwały, samorząd może przybierać różne formy czy postacie. Rodzaje więzi łączących członków samorządu:
więź terytorialna (gdy podstawą wyodrębnienia się samorządu jest więź terytorialna)
więź gospodarcza (gdy ową więzią jest więź gospodarcza)
więź biologiczna (dziedziczenie miejsca)
więź emocjonalna (osobisty stosunek do miejsca i ludzi, którzy obok nas to miejsce biorą w posiadanie)
więź o charakterze kulturowym (więź religijna, ludyczna, związana z systemem komunikowania ludzi) systemy sformalizowane (prasa lokalna, telewizja) i niesformalizowane (nieformalne źródła kontaktowe np. przekaz sąsiedzki, magiel, knajpa ).
3. ATRYBUTY społeczności lokalnej
Na bazie występujących więzi społeczność lokalna wytwarza szereg atrybutów lokalnych:
terytorialność - przypisanie do „ziemi np. lubuskiej”
rynek lokalny
poczucie odrębności
lokalny system komunikowania prasa, radio, TV lokalne, tablice ogł, grafitii polskie na drzewach
lokalny system kontroli społecznej (konwenanse, uznane wzory zachowań) sankcje rozproszone: jest się przedmiotem rozmów, metkowanie, bojkot sąsiedzki, towarzyski.
lokalne autorytety (formalne i nieformalne)
instytucje lokalne (władze, kulturalne, oświatowe) oddolne i narzucone odgórnie
4. Historyczno - ideologiczne KONCEPCJE samorządu terytorialnego.
Instytucje sam. terytorialnego (lokalnego) pojawiły się już w okresie feudalnym, był to samorząd o podstawie umowy prywatno-prawnej pomiędzy feudałem a społecznością lokalną był samorządem stanowym: samorząd chłopów wolnych, sam. chłopów zależnych, sam. miast wielkich, małych, sam. szlachecki.
Samorząd nowożytny ma charakter publiczno-prawny i jest rozwiązaniem ustrojowym.
Koncepcje ideologiczne:
Model amerykański- administracja kolonialna w Ameryce miała charakter wojskowy, nie było administracji osadniczej i państwo kolonialne nie było specjalnie zainteresowane i nie miało warunków do stworzenia tej administracji. Zezwolono na tworzenie samorządów wśród grup osadniczych w miastach. Powstało wiele organów kolegialnych i wykonawczych.
Model angielski - mały rząd
rada jako podmiot władzy samorządowej - suweren władzy
rady mogą robić tylko i dosłownie to co im prawo dozwala
Model - koncepcja szwajcarska- samorządy lokalne - kantony utworzyły w procesie konsolidacji Państwo
Gmina socjalna, Gmina religijna, Gmina szkolna, Gmina polityczna - podstawowa jednostka podziału terytorialnego kraju
Obywatelstwo Gminy wprowadzono w XIX wieku- Gmina Obywatelska
Koncepcja Francuska - koncepcja ideologiczna samorządu politycznego - potrzeby zmian politycznych (Russo), człowiek rodzi się wolny i odpowiedzialny. Państwo powstało na zasadzie umowy społecznej. Konieczność zmiany tej umowy. Oparcie państwa na Woli Generalnej poprzez wybór przez obywateli przedstawicieli do parlamentu.
Wspólnoty naturalne (terytorialne) również posiadają te same przymioty z tytułu prawa natury czyli wolność i odpowiedzialność. Samorządność Wolnej Gminy wynika z prawa natury. Wobec braku możliwości ulokowania gminy w hierarchii i systemie podziału władzy (trój-podziału) władzę municypalną (wolną gminę) uznano za czwartą władzę. Brak zastosowania w życiu, koncepcja wyłącznie ideologiczna.
Kodeks Napoleona - jako podstawa organizacji scentralizowanych systemów państwowych.
Koncepcja Pruska - Baron von Stein 1807r punktem wyjścia tej koncepcji nie jest obywatel
lecz państwo. Państwo dające wolność obywatelom.
5. Pojęcie samorządu lokalnego DEFINICJA IDEOLOGICZNA I PRAWNA.
DEFINICJA IDEOLOGICZNA (polityczna) związana z koncepcją fancuską.
-Samorząd terytorialny to zdolność społeczności lokalnej do zarządzania własnymi sprawami zagwarantowana przez państwo w ustawach a wynikająca z prawa natury.
DEFINICJA PRAWNA oparta na modelu pruskim -samorząd to wykonywanie administracji publicznej przez wyodrębnione od państwa podmioty na ich własną odpowiedzialność, gdzie państwo powstrzymuje się od bezpośredniej ingerencji w działalność tych podmiotów.
Wyodrębnienie podmiotów musi mieć wyraz prawny, musi się łączyć z osobowością prawną (zdolnością do czynności prawnych tożsamych z czynnościami państwa i innych podmiotów występujących w kraju.)
Przez samorząd rozumieć należy tylko te grupy społeczne i ich reprezentację, które zostały powołane przez przepisy prawa celem sprawowania funkcji administracji publicznej w formach zdecentralizowanych. Przy tym nie jest konieczne, aby te grupy społeczne i wyłonione przez nie organy wykonywały wszystkie swe zadania w formach władczych, ale chodzi tu o podmioty zaliczane do podmiotów prawa publicznego, a nie prawa prywatnego (cywilnego). Samorząd jest jedną z postaci administracji zdecentralizowanej, ale także inne pomioty mogą działać w formach zdecentralizowanych np. niektóre zakłady publiczne.
Do istotnych cech samorządu zaliczyć należy :
1. zrzeszeniowy (korporacyjny)charakter samorządu. Przepisy prawa powinny zagwarantować określonym grupom społecznym i wyłonionym przez nie organom prawo do zarządzania „ swoimi” sprawami,
2. obligatoryjność. Grupy uczestniczą w wykonywaniu samorządu obligatoryjnie z mocy ustawy, członkiem samorządu staje się z mocy ustawy a nie dobrowolnie z mocy własnego oświadczenia woli,
3. wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej,
4. samodzielności (decentralizacja) w wykonywaniu zadań, nadzór możliwy jest tylko w granicach określonych ustawą.
Władza publiczna:
władza państwowa (rządowa)
władza samorządowa (administracja podmiotów samorządu terytorialnego)
1. w znaczeniu politycznym - honorowe uczestnictwo osób fizycznych w wykonywaniu określonych zadań publicznych,
2. w znaczeniu prawnym -prawnie usankcjonowany związek ludzi. Państwo tworzy system korporacji terytorialnych, wprowadzenie dokumentacji zamieszkania (paszporty, dowody)
To państwo określa zakres samorządności (wolności).
-korporacja osób fizycznych działająca na zasadzie decentralizacji wykonująca zadania ze sfery administracji publicznej,
-korporacja sam. jako organ administracji państwowej (Rady Narodowe w PRL)
6. Konstytutywne ELEMENTY samorządu terytorialnego (podmiotowość, osobowość).
Podmiot - mieszkańcy i obszar wyodrębniony od państwa,
Wykonywanie działalności administracji publicznej,
Zadania -własne i zlecone wykonywane na własną odpowiedzialność,
Wolność od bezpośrednich interwencji państwa. Ochrona sądowa tej wolności. Nadzór -w zakresie legalności, gospodarności i celowości możliwy jest tylko w granicach określonych ustawą.
Osobowość jednostki samorządu terytorialnego:
publicznoprawna - możliwość nawiązywania stosunków prawnych z organami państwa,
- możliwość stosowania władztwa administracyjnego,
prywatnoprawna - swobody dysponowania mieniem we własnym imieniu
- uczestnictwo w obrocie gospodarczym jak inne podmioty gospodarcze
- posiadanie własnego majątku, samodzielny zarząd nim, zaciąganie zobowiązań
- może pozywać i może być pozywany
7. PODMIOT SPOŁECZNY samorządu terytorialnego.
Podmiot sam. terytorialnego - jednostka o charakterze korporacyjnym, wyposażona w osobowość prawną o charakterze publicznym i prywatnym, wypełniająca poprzez wyłonione w drodze wyborów organy zadania administracyjno zarządcze.
Podmioty samorządu terytorialnego to:
1. korporacje terytorialne (koncepcja pruska)
2. obywatele stanowiący wspólnotę terytorialną (model francuski)
3. wspólnota terytorialna (więź większa niż społeczeństwo lub korporacja)
Podmioty działające w zakresie administracji publicznej:
prawa majątkowe
źródła finansowania
zasoby kadrowe
I Podmiot samorządu - społeczność lokalna zamieszkała na danym terenie, zorganizowana w terytorialny związek samorządowy (związek mieszkańców danego obszaru) Aktywność członka we wspólnocie jest dobrowolna. Upodmiotowienie dokonywane jest przez państwo w celu realizacji jego zadania.
II Interes lokalny - Uznanie odrębności prawnej interesu lokalnego i przyznanie swobody realizacji i ochrony tego interesu:
-samorząd lokalny (wspólnota) - gmina, powiat,
-samorząd regionalny (wspólnota) - województwo
III Decentralizacja - prawne zapewnienie organom niższego stopnia w strukturze organizacyjnej względnej samodzielności w stosunku do organów wyższych. Nadzór nad organami zdecentralizowanymi odbywa się przy użyciu środków wyraźnie określonych przez ustawę i dozwolonych w danej, konkretnej sytuacji. Samodzielność jest bezwzględna tylko w ramach prawa i do tych określonych prawem granic.
8. Samorząd terytorialny a zasada SUBSYDIARNOŚCI i równości w państwie demokratycznym.
Zasada subsydiarności (pomocniczości) to powrót do prawa natury, traktowanie społ. lokalnej jako tworu natury. Jest to przekonanie o uprawnieniu samorządu najniższych szczebli do największego zakresu zaspokajania potrzeb członków. Wyższe szczeble powstają tylko w celu zaspokajania potrzeb, których niższy szczebel nie może zaspokoić. Wyższe szczeble powinny być pomocnicze w stosunku do niższych.
1.zasada podziału władzy od góry do dołu.
2.nie należy powierzać jednostce większej tego, co może zrobić również wydz. jednostka mniejsza
3. zasada prakseologiczna - oparta o kryterium efektywności działania.
Zasada równości polega na tym, że każdy obywatel w państwie powinien być równy wobec prawa. Stanowienie prawa miejscowego przez samorząd terytorialny ogranicza tę zasadę. Państwo więc stara się kontrolować możliwości stanowienia prawa przez samorządy w celu zachowania zasady równości wszystkich obywateli wobec prawa.
Zasada równości dostępu do dóbr publicznych- idealistyczna zasada nie do wykonania przez niejednakowe warunki finansowe poszczególnych samorządów.
9. Władztwo polityczne w samorządzie terytorialnym.
Sprawowane jest przez członków wspólnoty lokalnej (elektorat lokalny) poprzez - demokrację bezpośrednią: referendum, konsultację, zgromadzenia ludowe itp.,
demokrację pośrednią -wybierając swoich przedstawicieli,
polega zdolności do zarządzania „swoimi sprawami” poprzez wykonywanie zadań publicznych czyli należących do administracji publicznej. Ograniczenia to tylko cenzusy ogólnego prawa wyborczego ale może również wystąpić związanie z zamieszkaniem lub z okresem zamieszkiwania (domicyl).
10. Inne rodzaje władztwa w samorządzie terytorialnym.
Władztwo stanowienia prawa
Jest ograniczone do:
-możliwości stanowienia o własnej organizacji wewnętrznej - statut gminy, regulamin organ. jednostek organizacyjnych (w ramach określonych ustawowo przez państwo np. wzorcowy statut powiatu),
-możliwości swobodnego stanowienia regulaminów korzystania z obiektów należących do samorządu: np. parku, pływalni,
-możliwości wydawania aktów wykonawczych do ustaw „państwowych”,
-stanowienia przepisów porządkowych wydawanych w sytuacjach kryzysowych, dotyczących zagrożenia ładu, porządku i bezpieczeństwa publicznego.
Władztwo majątkowo-finansowe
Ma związek z realizacją praw majątkowych jednostek samorządu, które powinny być nienaruszalne. Państwo w trybie nadzoru narzuca jednak ogólne reguły np. ograniczenie możliwości działalności komercyjnej z wykorzystaniem obiektów publicznych.
Władztwo finansowe- państwo wskazuje i zapewnia pewien zasób źródeł finansowych, które w jakiejś mierze zależą od aktywności działań samorządu.
Zasadą dochodów własnych jest duża autonomia przeznaczania dochodów na konkretne cele.
- Podatki lokalne -stawki określane przez państwo wg 3 systemów:
pełna swoboda w ustalaniu przez samorząd (państwo określa tylko stawki bazowe),
ustawowe określenie stawki minimalnej,
ustawowe określenie stawki maksymalnej.
- Opłaty (za określone usługi komunalne) powinny tylko pokrywać poniesione koszty a w przypadku usług typu społecznego mogą być ustalane nawet poniżej kosztów.
- Podatki dzielone - ustawowo określona część z podatków PIT i CIT przekazywana jest samorządom.
-Transfery budżetowe -środki z budżetu państwa przekazywane samorządom:
a) Subwencje ogólne.
b) Dotacje celowe - na wykonanie zadań zleconych (brak swobody w wydatkowaniu),
c) Dotacje inwestycyjne (wyłącznie na określone inwestycje),
d) Pożyczki i kredyty na specjalnie określonych warunkach udzielane przez państwo za pośrednictwem wskazanych banków.
Władztwo kadrowe
Dotyczy urzędników samorządowych, pracowników danej jednostki samorządowej.
Organy jednostek samorządowych w ramach tego władztwa:
-kształtują struktury i obsadzają stanowiska, państwo stawia tylko wymogi merytoryczne np. dotyczące wymaganego wykształcenia,
-tworzą systemy wynagradzania pracowników samorządowych (ograniczane ustawa kominową),
-określają systemy awansowania tych pracowników.(ogranicz. służby cywilne samorządowe)
11. ZADANIA WŁASNE I ZADANIA ZLECONE w administracji samorządowej.
Mają charakter administracyjny i sprowadzają się do zaspokajania potrzeb zbiorowych mieszkańców.
1. zadania obowiązkowe (obligatoryjne)
2. zadania fakultatywne
Zadania własne gminy:
Do zadań własnych zalicza się następujące dziedziny:
a). związane z infrastrukturą techniczna: drogi, mosty,
b). związane z infrastrukturą społeczną: oświata, kultura, pomoc społeczna,
c). związane z zagospodarowaniem przestrzennym: ochrona środowiska, decyzje o planie przestrzennego zagospodarowania,
d). związane z zabezpieczeniem publicznym i porządkiem: straż pożarna, służby porządkowe.
Zadania własne gmina, powiat czy województwo realizują z własnych środków finansowych, w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Zadania zlecone gminy:
Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej
1.zadania przekazane przez ustawy
Podmiotem zlecającym może być tylko państwo a formą zlecenia ustawa określająca zakres i sposób realizacji. Państwo zobowiązuje się do sfinansowania zlecanego zadania. W trybie nadzoru obowiązują wtedy kryteria celowości, racjonalności gospodarowania i legalności.
a). zadania związane z ewidencją ludności,
b). zadania związane z obronnością,
c). z relacjami międzyludzkimi (USC)
d). rejestr działalności, stowarzyszeń
e). zadania pomocy społecznej
2.zadania powierzone, wykonywane na podstawie porozumień, przejęte od innych organów lub jednostek na podstawie uchwały danej jednostki.
12. SZCZEBLE samorządu terytorialnego w Polsce - podobieństwa i różnice.
Województwo - samorządowe -sejmik wojewódzki (Zarząd wojewódzki)
- rządowe (wojewoda)
Powiat - Rada Powiatu (Zarząd Powiatu)
Gmina - Rada Gminy - Wójt, Burmistrz lub Prezydent miasta
Brak zasady hierarchiczności, brak podległości, równość podmiotowa wszystkich szczebli.
Zasada separacji personalnej - uniemożliwienie sprawowania funkcji w różnych szczeblach samorządu terytorialnego.
Gmina- określana wg klauzuli generalnej - domniemanie kompetencji na rzecz Gminy w zakresie spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów.
Powiat - określany wg zasady pomocniczości
Województwo samorządowe - określano wg klauzuli generalnej - wszystkie sprawy dotyczące obejmowanego regionu z wyjątkiem dobranych spraw na rzecz kompetencji administracji rządu.
Administracja w jednostkach samorządu terytorialnego.
administracja świadcząca - zaspakajanie świadczeń (przede wszystkim Gmina, Powiat )
administracja władcza - orzekająca -wydawanie decyzji (również dominują Gmina i Powiat )
administracja normotwórcza - stanowienie prawa miejscowego 1- Gmina, 2-Powiat, 3-Wojew.
administracja koordynacyjna: polega na organizowaniu współpracy i współdziałania poszczególnych podmiotów politycznych, gospodarczo-społecznych - dominacja województwa.
13. GMINA - pojęcie, kompetencje, zadania.
Gmina to wspólnota gminna + terytorium.
Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego.
Mieszkańcy Gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową - przynależność nie zależy od aktywności lub bierności mieszkańców.
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Do zakresu działania Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym.
Możliwość stosowania władztwa administracyjnego - podmiotowość publicznoprawna.
Charakter lokalny spraw publicznych: w granicach terenu Gminy i ludności ją zamieszkującej.
Osobowość prawna Gminy:
1.osobowość prawno- publiczna
2.osobowość prywatno- prawna - zdolność prawna, własny majątek i samodzielne rozporządzanie nim, zaciąganie zobowiązań i zdolność sądowa (pozywanie i bycie pozywanym ).
Zadania Gminy :
1.klauzula generalna - domniemanie kompetencji na rzecz Gminy w zakresie spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów
2.zadania własne i zadania zlecone (pyt.11)
Nadzór:
1. kryterium legalności (przy zadaniach własnych)
2. kryterium: legalności, celowości, rzetelności, gospodarności (przy zadaniach zleconych)
Typy Gmin: gmina miejska i gmina wiejska
Rozróżnienie to ma charakter formalny (nie wynika z ustawy), wpływa na nazewnictwo gminy i jednostek pomocniczych. W Gminie rządzą organy gminy i mieszkańcy w postaci demokracji bezpośredniej.
Formy demokracji bezpośredniej, konstytucje z mieszkańcami- mogą mieć charakter:
-obligatoryjny (w przypadkach przewidzianych ustawą, proces tworzenia, łączenia, podziałów i znoszenia gmin, ustalanie granic gmin i nazw, siedzib władz przed wydaniem rozporządzenia rady, zmiana granic miasta, ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym)
-fakultatywny (w innych sprawach ważnych dla gmin )
1. Referendum gminne- sposób rozstrzygania w drodze głosowania o istotnych sprawach zbiorowości lokalnej przez ogół zainteresowanych obywateli
2. Wybory
3. Zebrania wiejskie
14. POWIAT- pojęcie, kompetencje, zadania.
Powiat występuje jako jednostka podziału terytorialnego państwa i jako jednostka samorządowego podziału terytorialnego. Powiat jako jednostka podziału terytorialnego stanowi podstawę do tworzenia organów państwowych: sądowych, prokuratorskich, administracji rządowej .
Powiat obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu. Przy tworzeniu, łączeniu, podziale, znoszeniu powiatów i ustaleniu ich granic należy dążyć do tego, aby powiat obejmował obszar możliwie jednorodny ze względu na układ osadniczy i przestrzenny oraz więzi społeczne, gospodarcze, zapewniające zdolność wykonywania zadań publicznych.
Typy powiatów :
Powiat ziemski - kilka graniczących ze sobą gminy,
Powiat grodzki - miasto na granicy powiatu.
Zadania powiatu:
1.powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponad gminnym, zakres tych zadań - edukacja publiczna, ochrona zdrowia, pomoc społeczna itd.),
2.zakres zadań i funkcje powiatu mają charakter uzupełniający i wyrównawczy w stosunku do funkcji gminy,
3.powiat nie ma żadnych uprawnień kierowniczych ani nadzorczych w stosunku do gminy,
4.zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin,
Władzami powiatu są mieszkańcy powiatu podejmujący rozstrzygnięcia:
1. w głosowaniu powszechnym - poprzez wybory i referendum (demokracja bezpośrednia)
2. lub za pośrednictwem organów powiatu (demokracja przedstawicielska)
Organem stanowiącym i kontrolnym powiatu jest Rada Powiatu.
15. WOJEWÓDZTWO SAMORZĄDOWE - pojęcie, kompetencje, zadania.
Konstytucja przewiduje możliwość powołania regionalnych jednostek samorządu. Tworzenie województw, ustalenie ich nazw i siedziby wymaga aktu rangi ustawowej. Ustawa o samorządzie województwa traktuje województwo jako „regionalną wspólnotę samorządową” ale jednocześnie jako „największą jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji publicznej”. Odnośnie podziału terytorialnego na województwa, ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego kraju przewiduje powołanie 16 województw. Ustawa ta ustala też siedziby wojewody oraz organów samorządu wojewódzkiego tj. sejmiku wojewódzkiego.
Zadania województwa:
1.rozwój regionalny - opracowanie strategii
- przyjęcie planów na podstawie tych strategii
- nadzór nad wykonaniem tych planów
2. współpraca z podmiotami zagranicznymi
16. RADA GMINY - organizacja i kompetencje.
Rada Gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym gminy. Jej siedziba znajduje się w mieście położonym na terytorium gminy, nosi nazwę Rady Miejskiej. Liczy od 15 do 45 radnych, w zależności od liczby mieszkańców gminy. Obraduje na sesjach zwoływanych w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Rada, w celu kontrolowania działalności wójta, gminnych jednostek organizacyjnych i jednostek pomocniczych, powołuje komisję rewizyjną. Może powoływać ze swego grona doraźne i stałe komisje do określonych zadań.
Kompetencje Rady.
Do właściwości rady należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
Do wyłącznej właściwości rady należy np.:
uchwalanie statutu gminy,
uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywania sprawozdań z wykonania budżetu oraz udzielenia lub nie udzielenia absolutorium z tego tytułu,
uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
uchwalanie programów gospodarczych,
ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych,
podejmowanie uchwał w sprawie podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych przepisach,
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących min. określania zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawienia lub najmu na okres dłuższy niż 3 lata, o ile ustawy nie stanowią inaczej oraz zaciąganie długoterminowych pożyczek i kredytów,
podejmowanie uchwał w sprawie herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników,
nadanie honorowego obywatelstwa gminy.
Rada gminy ustanawia w formie uchwały, akty prawa miejscowego. Może wydawać przepisy porządkowe.
Rada gminy decyduje o pewnych zagadnieniach dotyczących osoby wójta i jego działań:
ustala wynagrodzenie wójta,
stanowi o kierunkach jego działania oraz przyjmuje sprawozdania z działalności,
na wniosek wójta powołuje i odwołuje skarbnika gminy oraz sekretarza gminy.
Jednym z najważniejszych wspólnych zadań rady i wójta jest budżet gminy. Uchwala go rada a jego projekt przygotowuje wójt i wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami przedkłada radzie.
17. RADA POWIATU - organizacja, zadania, kompetencje.
Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym
Zadania rady powiatu :
stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,
wybór i odwołanie zarządu,
powoływanie i odwoływanie skarbnika i sekretarza (na wniosek starosty),
stanowienie o kierunkach działania zarządu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu,
uchwalenie budżetu powiatu,
rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu i podejmowanie uchwał w sprawie absolutorium,
podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat,
podejmowanie uchwał w sprawach niemajątkowych powiatu,
podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych do kompetencji rady powiatu,
kontrola zarządu oraz państwowych jednostek organizacyjnych,
podejmowanie uchwał zwykłą większością głosów,
Kadencja trwa 4 lata od dnia wyborów.
Radni - liczba
1.-15 radnych - powiat do 40 000 mieszkańców,
2.- 2 radnych - na każde rozpoczęte 20 000 mieszkańców ale nie więcej niż 29
Podstawowe obowiązki radnego :
1.-obowiązany jest kierować się dobrem powiatowej wspólnoty samorządowej jako całości,
2.-nie jest związany instrukcjami wyborców. (zasada wolnego mandatu).
Pozycja prawna radnego w dużej mierze pokrywa się z pozycją prawną radnego gminy.
Organizacja wewnętrzna rady powiatu:
1 przewodniczący i 1-2 w-ce przewodniczących wybieranych z grona radnych bezwzględną większością głosów.
- funkcji nie można łączyć z członkostwem w zarządzie powiatu
Przewodniczący Rady Powiatu:
1.- organizowanie prac rady, zwoływanie sesji przewodniczenia im,
2.- nie ma prawa reprezentowania powiatu na zewnątrz
3.- odwoływanie przed upływem kadencji na wniosek co najmniej ¼ składu, bezwzględną liczbą głosów.
Statut Powiatu :
- określa organizację wewnętrzną, tryb prac rady i komisji,
- statut wzorcowy - określany w drodze rozporządzenia przez Ministra ds. administracji publicznej
Sesje - sesyjny tryb prac:
- zwyczajne - w miarę potrzeby ale co najmniej 1 raz na kwartał
- nadzwyczajne - w razie potrzeby, na wniosek co najmniej ¼ składu rady, zarządu lub starosty w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku, po upływie tego terminu sesje zwołuje starosta w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Komisje rady powiatu - organy wewnętrzne rady powiatu - rodzaje:
1. komisja rewizyjna (obligatoryjna), w składzie wyłącznie radni - kontroluje w imieniu rady działalność zarządu i powiatowych jednostek organizacyjnych i opiniuje,
2. stałe - działające przez cały okres kadencji rady,
3. doraźne - do określonych zadań, wykraczających poza okres działań komisji stałych,
18. SEJMIK województwa - organizacja, kompetencje.
Organ stanowiący i kontrolny. Kadencja 4 lata.
Skład: 45 radnych - woj. Do 2 mln mieszkańców po 5 na każde rozpoczęte 500 tys. mieszkańców.
Zadania Sejmiku Województwa:
stanowienie aktów prawa miejscowego (statutu, zasady gospodarowania mieniem komunalnym),
uchwalanie strategii rozwoju województwa oraz wieloletnich organów wojewódzkich,
uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego,
podejmowanie uchwał w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej,
uchwalenie budżetu województwa,
rozpatrywanie sprawozdań i wykonanie budżetu,
podejmowanie uchwał w sprawie z wykonania budżetu,
podejmowanie uchwał w sprawie absolutorium dla zarządu,
uchwalenie przepisów dotyczących podatków i opłat (w granicach określonych prawem),
uchwalanie projektów współpracy zagranicznej województwa,
powoływanie i odwoływanie na wniosek marszałka- skarbnika województwa,
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa,
uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz pracy organów sam. terytorialnego.
Tryb podejmowania uchwał przez Sejmik :
zwykła większość głosów,
głosowanie jawne lub jawne imienne,
w przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego.
Organizacja wewnętrzna sejmiku województwa - z grona wybierani: przewodniczący i 1-3 w-ce przewodniczących - bezwzględną ilością głosów w głosowaniu tajnym.
Przewodniczący Sejmiku - Marszałek
-może powierzyć wykonanie swoich zadań jednemu z w-ce przewodniczących:
-nie można łączyć funkcji z członkostwem w zarządzie województwa
Komisje;
- stałe
- doraźne - charakter fakultatywny i organy pomocnicze , opiniodawczo - doradcze
- komisja rewizyjna- charakter obligatoryjny - skład: radni
zadania komisji: - kontrolowanie działalności zarządu i jednostek organizacyjnych
- opiniowanie wykonania budżetu,
- występowanie z wnioskiem dotyczącym absolutorium.
Pozycja prawna radnego :
nie może z nim być zawiązany stosunek pracy w Urzędzie Marszałkowskim
nie może zajmować stanowiska kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organ.
wolny mandat- brak związania instrukcjami wyborów
obowiązany jest kierować się interesem państwa i wojewódzkiej wspólnoty samorządowej.
19. STATUS PRAWNY RADNEGO
Radny nie jest organem lecz członkiem organu kolegialnego.
Prawa Radnego :
Prawo do diety -dwa systemy określania diet
system ryczałtowy
system związany z uczestnictwem w pracach rady
Znowelizowany w 2000 r. art. 25 wprowadził jednak pewne ograniczenia: „ wysokość diet przysługująca Radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca półtorakrotnej kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe”.
Dieta nie przysługuje radnemu, który odpłatnie pełni funkcje członka zarządu gminy
1.-prawo do szczególnej ochrony prawnej związanej ze statusem funkcjonariusza publicznego,
2.-prawo do ochrony stosunku pracy,
3.-prawo do zwolnienia z czynności zawodowych do pełnienia czynności związanych z obowiązkami radnego,
4.- radnego nie można zwolnić z pracy bez zgody Rady,
Obowiązki radnego ujmuje rota ślubowania.
Obowiązki radnego można podzielić na dwie grupy:
a)- wynikające z jego funkcji w radzie i jej organach oraz
b)- jako swego rodzaju łącznika między wyborcami i ich organizacjami a radą
Radny powinien kierować się :
w województwie samorządowym interesem kraju i wspólnoty regionalnej,
w powiecie interesem wspólnoty powiatu,
w gminie interesem wspólnoty gminnej,
Nie musi kierować się dobrem swoich wyborców lecz całej wspólnoty gminnej.
Ma obowiązek występowania jako łącznika pomiędzy mieszkańcami, ich organizacjami i Radą.
Ma obowiązek przyjmowania postulatów mieszkańców i przekazywać ich Radzie.
Radny nie jest związany zaleceniami wyborców.
Wyłączenia pełnienia funkcji radnego:
radnym można być tylko na jednym szczeblu samorządu,
nie można łączyć funkcji radnego z pracą w organach wykonawczych,
nie można być posłem i senatorem,
nie można być wojewodą i w-ce wojewodą,
zakaz łączenia stanowiska radnego z pracą w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy oraz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych gminy (np. dyrektora szkoły), nie dotyczy to radnych wybranych na członków Zarządu Gminy,
radny może jednak zawierać umowy zlecenia
nie mogą prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego
radni nie mogą też przyjmować darowizn mogących podważyć zaufanie u wyborców
20. MANDAT RADNEGO.
Nabywa się z chwilą ogłoszenia wyników wyborów, wykonywanie mandatu rozpoczyna się z chwilą złożenia ślubowania.
1.Charakter mandatu - ma on charakter generalny tzn. dotyczy całej jednostki samorządowej a nie tylko swojego okręgu wyborczego,
jest mandatem wolnym,
jest mandatem niezależnym, żadna organizacja nie może w sposób prawny wpływać na radnego,
indywidualnie mandat radnego jest nie odwoływalny,
2. Warunki otrzymania mandatu - 18 lat, obywatelstwo polskie, stałe zamieszkanie, kandydat nie może być pozbawiony praw publicznych ani być ubezwłasnowolniony.
3. Warunki utraty mandatu:
w momencie rozwiązania rady
w trybie nadzorczym przez Sejm na wniosek Premiera
z mocy prawa gdy Rada nie wykazuje zdolności do wyłonienia organu wykonawczego (3 m-ce)
na drodze referendum odwoławczego
jeżeli zaproponowane przez Radę referendum w celu odwołania Wójta jest przegrane
Indywidualne przesłanki wygaśnięcia mandatu:
śmierć radnego
odmowa złożenia ślubowania
pisemne zrzeczenie się mandatu
utrata prawa wybieralności
brak prawa wybieralności w momencie wyborów
prawomocny wyrok za przestępstwo umyślne
Utrata mandatu odbywa się na podstawie decyzji odpowiedniej Rady, podejmowanej w maksymalnym terminie 3 miesięcy a jeśli nie, to Wojewoda wydaje zarządzenie zastępcze.
21. POZYCJA USTROJOWA WÓJTA, jego kompetencje i zadania.
Wójt jest organem wykonawczym Gminy. W gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na jej terytorium, organem wykonawczym jest burmistrz. W miastach liczących powyżej 100 tysięcy mieszkańców - prezydent miasta.
Wójt powołuje i odwołuje (w drodze zarządzenia) swojego zastępcę lub zastępców i określa ich liczbę. Zastępców może być maksymalnie czterech, a ich liczba zależy od liczby mieszkańców w Gminie. Jeden - w gminach do 20 tys. mieszkańców, dwóch - w gminach do 100 tys. mieszkańców, trzech - w gminach do 200 tys. mieszkańców i czterech w gminach powyżej 200 tys. mieszkańców.
Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji Rady Gminy (lub wyboru go przez Radę Gminy), a kończy się z dniem jej upływu. Wygaśnięcie mandatu wójta przed upływem kadencji jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępcy lub zastępców, a jego funkcję, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów.
Wójt obejmuje swoje obowiązki z chwilą złożenia ślubowania wobec Rady Gminy. Funkcji wójta oraz jego zastępców nie można łączyć z :
funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie
członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym gminie, w której jest wójtem lub zastępcą wójta,
zatrudnieniem w administracji rządowej,
mandatem posła lub senatora .
Zadania i kompetencje Wójta.
Kompetencje wójta określa art. 30 Ust. o S. G, zgodnie z którym wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.
Do zadań wójta należy w szczególności:
przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
określanie sposobu ich wykonywania,
gospodarowanie mieniem komunalnym,
wykonywanie budżetu,
zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz.
Wójt jest odpowiedzialny za gospodarkę finansową gminy i za wykonanie budżetu.
Zgodnie z art. 60 ust. 2 u. s. g . wójtowi przysługuje wyłącznie prawo:
zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez rade gminy,
emitowania papierów wartościowych , w ramach upoważnień udzielonych przez rade gminy,
dokonywanie wydatków budżetowych,
zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy,
dysponowanie rezerwami budżetu gminy,
blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawa.
Wójt wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Może upoważniać swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy do wydawania decyzji w imieniu wójta. W przypadkach nie cierpiących zwłoki wójt może wydawać (w formie zarządzenia) przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
Wójt wykonuje zadania przy pomocy Urzędu Gminy, którego jest kierownikiem. W drodze zarządzenia nadaje urzędowi regulamin organizacyjny, określający organizację i zasady jej funkcjonowania.
22. Bezpośrednie WYBORY WÓJTA.
Zasada i tryb wyboru wójta reguluje ustawa z dnia 20 czerwca 2002r o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta oraz stosowane odpowiednio przepisy ustawy z dnia 16 lipca 1998r.
Wójt wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym.
Wg zasady większościowej w dwóch turach, przy braku rozstrzygnięcia wójta wybiera Rada.
W przypadku jednakowej ilości głosów w II turze decyduje liczba okręgów w których dany kandydat zwyciężył, jeżeli i ta liczba jest równa to zarządza się losowanie.
Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu kto posiada prawo wybierania do rady gminy to znaczy każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze działania gminy. Cenzusy jak przy wyborach do sejmu. Kandydaturę zgłasza komitet wyborczy, który swoimi kandydatami w sposób pełny obsadził przysługujące mandaty w połowie okręgów wyborczych.
Bierne prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi polskiemu mającemu prawo wybierania do rady gminy, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 25 lat, Kandydat na radnego ma a kandydat na Wójta nie ma obowiązku stałego zamieszkiwania na obszarze gminy w której kandyduje. Można kandydować na wójta tylko w jednej Gminie.
Za wybranego na wójta uważa się kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał wymaganej liczby głosów, po dwóch tygodniach przeprowadza się ponowne głosowanie, w którym dokonuje się wyboru spośród dwóch kandydatów, którzy otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. Wygrywa ten, który otrzymał większą liczbę oddanych ważnie głosów ( art.1 - 4 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta).
23. MANDAT WÓJTA, burmistrza i prezydenta.
Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy, a kończy się z dniem jej upływu. Mandat otrzymuje w momencie ogłoszenia wyboru a sprawowanie mandatu zaczyna od momentu złożenia ślubowania. Po upływie kadencji wójt pełni swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta. Analogicznie pełni swoją kadencję zastępca wójta. Wygaśnięcie mandatu wójta przed upływem kadencji za każdym razem stwierdza Rada i jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępcy lub zastępców. W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcję, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta pełni osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów
Mandat Wójta może wygasnąć z przyczyn zewnętrznych:
-odwołanie w trybie referendum,
-odwołanie w trybie nadzoru,
-podział ( zmiana podziału terytorialnego)
z przyczyn indywidualnych, związanych z osobą wójta:
- zejście śmiertelne,
-odmowa złożenia ślubowanie,
-pisemne zrzeczenie się mandatu,
-utrata lub brak w dniu wyboru prawa wybieralności,
-prawomocny wyrok skazujący za przestępstwo umyślne,
-naruszenie zakazu łączenia funkcji Wójta z prowadzeniem działalności gospodarczej związanej z mieniem komunalnym.
Wójt na zasadzie rozporządzenia:
- powołuje swoich zastępców,
-ustala regulamin organizacyjny Urzędu.
24. ZARZĄD POWIATU - skład, powoływanie, odwoływanie, zadania.
Zarząd powiatu, organ wykonawczy, składa się ze starosty, wice starosty i pozostałych członków w liczbie 3 - 5 osób.
Członkostwa w zarządzie nie można łączyć z zatrudnieniem administracji rządowej, z mandatem senatora i posła, z członkostwem samorządu gminnego i wojewódzkiego.
Wybór zarządu:
Rada powiatu wybiera Starostę oraz na jego wniosek pozostałych członków w liczbie - 3 osób w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyboru Rady,
wybór bezwzględną większością, głosowanie tajne,
najmniejszy skład 4, największy 6,
kandydatów na członków zarządu zgłasza wyłącznie starosta,
jeżeli rada nie dokona wyboru w terminie, to ulega rozwiązaniu z mocy prawa ogłoszenia do wiadomości w dzienniku urzędowym, następnie w terminie 3 miesięcy wojewoda zarządza przeprowadzenie wyborów przedterminowych,
W przypadku dwukrotnego nie dokonania wyboru zarządu w terminie, Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody ustanawia komisanta rządowego, który przejmuje kompetencje rady i zarządu.
Odwołanie Zarządu Powiatu:
nie udzielenie absolutorium za wykonanie budżetu, pisemny wniosek kom. rewizyjnej, z opinią RIO,
z innego powodu uchwała Rady wniosek pisemny o odwołanie większością 1/4 głosów składu rady - wymagana opinia komisji rewizyjnej, opinia RIO, odwołanie większością 3/5 głosów ustawowego składu rady. Uchwała ponownie w trybie nadzoru do RIO
odwołanie członka zarządu zwykłą większością przy ½ ustawowego składu Rady.
Zadania :
wykonywanie uchwał rady,
wykonywanie budżetu powiatu,
przygotowanie projektów uchwał rady,
gospodarowanie mieniem powiatu,
zatrudnienie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu,
wykonywanie zadań przewidzianych również w innych przepisach ustawy np. zarząd powiatu gospodaruje powiatowym zasobem nieruchomości.
W miastach na prawach powiatu funkcje zarządu powiatowego spełnia zarząd miasta.
25. ZARZĄD WOJEWÓDZTWA - skład, powoływanie, odwoływanie, zadania.
Jest organem wykonawczym samorządu, składa się z :
marszałka województwa jako przewodniczącego,
wice przewodniczących,
członków (do 5 osób)
Jeżeli Sejmik nie dokona ich wyboru w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia wyników wyborów samorządowych, ulega rozwiązaniu i zarządzone są wybory przedterminowe. Sejmik może też odwołać Zarząd Województwa lub jego członków, którzy też sami mogą się zrzec swojej funkcji. Sejmik przyjmuje wówczas rezygnacje i podejmuje uchwałę o odwołaniu członka.
Zadania zarządu województwa:
Zadania nie zastrzeżone na rzecz sejmiku woj. sam. jedn. terytorialnych
wykonywanie uchwał Sejmiku województwa
gospodarowanie mieniem województwa
przygotowywanie projektów i wykonanie budżetu
przygotowanie projektów strategii rozwoju województwa ( plan zagospodarowania przestrzennego)
prowadzenie bieżącej polityki i zawieranie umów w zakresie współpracy międzynarodowej ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach
kierowanie i koordynowanie działalności woj. Sam. organizacyjnych w tym powoływanie i odwoływanie ich warunków
uchwalenie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego
Zarząd wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Marszałkowskiego i Wojewódzkich Sam. jednostek .
26. PRAWO MIEJSCOWE.
Akty prawa miejscowego są akty normatywne, źródła prawa obowiązujące na określonym terytorium jako akty powszechnie obowiązujące. Uchwalane są przez organy stanowiące samorządu: Radę Gminy, Radę Powiatu, Sejmik. W pewnych przypadkach przepisy porządkowe mogą wydawać zarząd gminy lub zarząd powiatu. Podlegają one jednak zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy lub rady powiatu. W przypadku ich nie zatwierdzenia tracą moc.
Niezbędne jest ustawowe upoważnienie do wydawania aktów prawa miejscowego i obowiązek kierowania ich organów nadzorczych.
Upoważnienie na podstawie ustawy- wyraźne wskazanie w ustawie
Upoważnienie w granicach ustawy - wynikające z zapisów ustawy
Obowiązujące procedury ogłoszeniowe.(Ustawa z 2001 o ogłaszaniu aktów normatywnych)
W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik, organy powiatu i gminy. Ogłasza się też statuty województwa, powiatu i gminy. W dzienniku tym ogłasza się porozumienia samorządowe oraz obwieszczenie o rozwiązaniu sejmiku, rady powiatu i gminy. Dzień wydania dziennika jest dniem ogłoszenia w nim zamieszczonych aktów. Wojewódzki dziennik urzędowy wydaje wojewoda.
Starostwo powiatowe oraz gminy prowadzą zbiory prawa miejscowego.
Przepisy porządkowe ogłasza się w drodze obwieszczeń, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.
Rodzaje aktów prawa miejscowego:
-przepisy o charakterze wykonawczym,
-przepisy o charakterze strukturalno-wykonaczym- statuty, regulaminy- określenie wew. ustroju jed.
-przepisy o charakterze porządkowym- w celu ochrony życia i zdrowia obywateli, zapewnienia porządku publicznego, spokoju i bezpieczeństwa. Możliwość stosowania sankcji
Uprawnienia do tworzenia Aktów P.M. posiada Rada bez możliwości cedowania na inne organa.
W wyjątkowych, nagłych sytuacjach Zarząd ale wymagane jest zatwierdzenie przez Radę.
27. ABSOLUTORIUM w jednostkach samorządu terytorialnego
Jest to skwitowanie, rozliczenie organu wykonawczego z wykonania budżetu. Jedyny uprawnionym do wnioskowania o udzielenie lub nie udzielenie absolutorium jest Komisja Rewizyjna Rady.
Procedura: -pisemny wniosek komisji rewizyjnej poparty opinią Regionalnej Izby Obrachunkowej,
-wysłuchanie wyjaśnień zarządu,
-głosowanie -większość .....
-uchwała o udzieleniu lub nie absolutorium ponownie kierowana w trybie nadzoru do RIO
Podjęcie przez Radę Gminy uchwały w sprawie nie udzielenia absolutorium jest równoznaczne ze złożeniem wniosku odwołania zarządu.
28. Szczególna POZYCJA STAROSTY I MARSZAŁKA w administracji samorządowej.
Starosta jest przewodniczącym organu kolegialnego - Zarządu Powiatu i z tego tytułu organizuje pracę tego organu. W sprawach nie cierpiących zwłoki i jednocześnie w stanach zagrożenia może wykonywać kompetencje zarządu z tym że nie może to dotyczyć wydawania przepisów porządkowych.
Kompetencje inne starosty :
1. kierowanie bieżącymi sprawami powiatu,
2 . reprezentowanie powiatu na zewnątrz,
kierowanie urzędem - starostwem powiatowym oraz pełnienie funkcji służbowego przełożonego pracowników urzędu,
realizuje zadania w zakresie administracji rządowej, wydając decyzje indywidualne
realizuje kompetencje zarówno w zakresie administracji własnej, jak i zleconej poprzez decyzje administracyjne,
w miastach na prawach powiatu kompetencje przysługujące staroście będzie sprawował burmistrz,
w stosunku do powiatowych służb, inspekcji i straży starosta sprawuje zwierzchnictwo, polegające na tym że: powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek w uzgodnieniu z wojewodą, zatwierdza programy ich działania, uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu, w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek, zleca w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli.
Marszałek - jego kompetencje:
1. jest przewodniczącym zarządu oraz posiada własne kompetencje tzn . organizuje prace zarządu ,
przewodniczy na posiedzeniach,
2. może w sprawach nie cierpiących zwłoki podjąć niezbędne czynności za Zarząd.
Przepisy zawarte poza ustawą samorządową mogą przekazywać marszałkowi określone kompetencje np. prawo geodezyjne i kartograficzne do zadań marszałka województwa zalicza prowadzenie wojewódzkiego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, dysponowanie środkami odpowiedniego na ten cel funduszu, zlecenie wykonania map topograficznych itp. Marszałek tworzy i likwiduje specjalistyczne ośrodki szkoleniowo - rehabilitacyjne. Nadto składa oświadczenie woli w imieniu województwa, jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu oraz innych jednostek organizacyjnych. On też wydaje decyzje administracyjne w rozumieniu KPA, i to zarówno w sprawach własnych jak i zleconych.
29. ORDYNACJA wyborcza do Rad Gmin do 20 000 mieszkańców.
W wyborach radnych w gminie liczących do 20 000 mieszkańców wyborca głosuje na określonych kandydatów stawiając znak X w kratce z lewej strony obok nazwisk najwyżej tylu kandydatów ilu radnych jest wybieranych w danym okręgu wyborczym. Gminy do 20 000 mieszkańców - 15 radnych.
Wyborca może głosować na określonych kandydatów bez względu na to na jakich listach nazwiska ich są umieszczone. Wyborca może głosować na mniejszą liczbę kandydatów .
Za nieważny uznaje się głos jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak X w kratce z lewej strony obok nazwisk więcej kandydatów jest wybieranych lub nie postawiono znaku X w kratce z lewej strony obok nazwiska żadnego kandydata. Głos jest również nieważny jeżeli znak X postawiono w kratce wyłącznie przy nazwisku kandydata w sytuacji określonej art.113 ust. 2 .
30. ORDYNACJA wyborcza do Rad Gmin powyżej 20 000 mieszkańców.
W wyborach radnych w gminie powyżej 20 000 mieszkańców wybiera się radę max z 45 radnych. Wyborca głosuje tylko na jedną listę kandydatów, stawiając znak X w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów tej listy, przez co wskazuje jego pierwszeństwo do uzyskania mandatu.
Za nieważny uznaje się głos, jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak X w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z różnych list lub nie postawiono tego znaku w kratce z lewej strony obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list, z zastrzeżeniem ust. 3. Jeżeli znak X postawiono w kratce z lewej strony wyłącznie przy nazwisku kandydata z jednej tylko listy - głos uznaje się za ważny. Jeżeli znak X postawiono w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów, ale z tej samej listy, głos uznaje się za ważny i oddany na wskazaną listę z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu temu kandydatowi, przy którego nazwisku znak X jest umieszczony w pierwszej kolejności.
31. ORDYNACJA wyborcza do Rad Powiatu.
W skład Rady Powiatu od 15 do 40 tys. mieszkańców 15 radnych, następnie po 2 radnych na każde rozpoczęte 20 tys. mieszkańców ale nie więcej niż 29 radnych.
32. ORDYNACJA wyborcza do Sejmiku Wojewódzkiego.
Ordynacja wyborcza ustala liczbę radnych wchodzących w skład Sejmiku. 30 radnych woj. do 2 mln mieszkańców, a nad to po 3 radnych na każde rozpoczęte 500 tys. mieszkańców bez granicy górnej. Pozostałe zasady wyborów unormowane są podobnie jak na innych szczeblach samorządu terytorialnego.
33. APARAT WYBORCZY ( wyborów samorządowych).
Zarządzenie wyborów należy do kompetencji Prezesa Rady Ministrów. Pewne kompetencje dotyczące organizowania wyborów i nadzoru nad ich przeprowadzeniem zgodnie z przepisami prawa ordynacja zastrzega dla Państwowej Komisji Wyborczej i Wojewódzkich Komisarzy Wyborczych, powoływanych i odwoływanych przez tą komisję. Do celów wyborów powołuje się terytorialne komisje wyborcze i komisje obwodowe. O ile podstawowym zadaniem tych pierwszych jest rejestrowanie kandydatów na radnych i ustalenie wyników głosowania oraz wyborów do danej rady, komisje obwodowe mają na celu przeprowadzenie samego głosowania w obwodzie. Komisje terytorialne powołuje komisarz wyborczy, komisje obwodowe - zarząd gminy. Pewne kompetencje posiada wojewoda (ustalenie liczby radnych dla każdej rady lub sejmiku), podziału gminy na obwody dokonuje rada gminy, ale ogłoszenia o granicach obwodów i siedzibach obwodowych komisji należy do wójta czy burmistrza, spisy wyborców sporządza Urząd Gminy.
Dla celów wyborczych tworzy się też jednostki podziału terytorialnego: obwody głosowania i okręgi wyborcze Okręgi wyborcze zwykle obejmują od 500 do 3000 mieszkańców. W gminach tworzy się okręgi jedno-mandatowe (w małych gminach do 20 000 mieszkańców) i wielo-mandatowe, z tym że okręgiem wyborczym jest gmina.
34. Główne zasady kampanii wyborczej.
Kampania wyborcza prowadzona może być w lokalnej prasie i lokalnych rozgłośniach radiowych i telewizyjnych. Podział czasy antenowego............
35. Bierne i czynne prawo wyborcze.
Odpowiedź w pyt. 22
36. Referendum lokalne w sprawie odwołania Rady.
Jest referendum ustrojowym i obligatoryjnym.
-By decyzja była wiążącą należy uzyskać 50 % „za odwołaniem”
-Inicjatywa należy do mieszkańców gminy.
-Grupa inicjatywna (min.5 osób) powiadamia np. wójta i Wojewódzkiego Komisarza Wyborczego.
-Ogłoszenie publiczne w sposób przyjęty zwyczajowo faktu i powodu próby odwołania.
-Uzyskanie spisu pisu wyborczego,
-Zebranie podpisów
-10% wyborców w Gminie,
- 5% w Powiecie i w Województwie.
37. Referendum lokalne w sprawach różnych i samoopodatkowania.
W sprawie samoopodatkowania:
-Referendum jest obligatoryjne,
-Inicjatywa:
-mieszkańcy -poparcie podpisami 10% wyborców,
-Rada Miejska.
- Dla ważności wymagana jest frekwencja 30% i uzyskanie 2/3 głosów
W sprawach różnych:
-Inicjatywa:
-10% mieszkańców poparta decyzją Rady np. Miejskiej
- samodzielna decyzja Rady
38. Referendum lokalne w sprawie odwołania wójta....
39. Ustawowo określone elementy administracji samorządowej.
Wójt, Burmistrz, Marszałek i ich zastępcy.- kierownik urzędu
Urząd Gminy, Starostwo, Urząd marszałkowski
- Sekretarz Gminy, Powiatu- organizuje i nadzoruje działalność administracyjną urzędu, powoływany jest przez Radę na wniosek Wójta,
- Skarbnik gminy -ma prawo kontrasygnaty dokumentów o charakterze finansowym, powoływany i odwoływany przez Radę na wniosek kierującego.
40. Podmioty i kryteria nadzoru nad samorządem terytorialnym.
Podmioty ustrojowe sprawujące nadzór nad samorządem terytorialnym:
- Prezes Rady Ministrów - nadzór administracyjny,
- Wojewoda - nadzór administracyjny,
- Regionalna Izba Obrachunkowa -nadzór finansowy.
Inne podmioty nadzorujące samorząd terytorialny:
- Sejm- na wniosek premiera rozwiązuje Radę,
- NIK - nadzór wynika z zapisów ustawy o NIK a nie z ustaw samorządowych.
Kryteria nadzoru:
-Legalności,
-Celowości,
-Gospodarności,
41. Nadzór prewencyjny - środki.
Uchwały i zarządzenia w ciągu 7 dni przedstawiane są wojewodzie, który ma 30 dni na zanegowanie całego lub części dokumentu. Przy braku reakcji rady może go uchylić i wydać zarządzenie zastępcze. Po 30 dniach wojewoda może uchwałę lub zarządzenie Rady zaskarżyć do NSA .
42. Nadzór represyjny.
Możliwość karania jednostek administracji samorządowej, które w sposób rażący i powtarzalny łamią przepisy prawa.
- represje automatyczne- np: w ciągu 3m-cy Rada nie powołała Zarządu - rozwiązanie Rady,
- represje decyzyjne- np.: na wniosek premiera rozwiązanie Rady przez Sejm,
- odwołanie organu wykonawczego na wniosek wojewody przez premiera (zarząd komisaryczny)
- zawieszenie organu samorządu terytorialnego przez premiera.
43. Samorządowe kolegia odwoławcze.
44. Związki komunalne.
Tworzone są przez gminy w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych. Rady gmin tworzących Związek międzygminny drogą uchwał przekazują mu określone zadania.
Obowiązek tworzenia Związku może zostać narzucony ustawą, która określa zadania i tryb zatwierdzania jego statutu.
Związek z chwilą rejestracji w rejestrze związków miedzygminnych i ogłoszenia statutu uzyskuje osobowość prawną i prowadzi działalność w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zgromadzenie związku jest organem stanowiącym i kontrolnym związku i składa się zasadniczo z wójtów gmin wchodzących w jego skład. Organem wykonawczym Związku jest Zarząd wybierany przez Zgromadzenie z pośród jego członków (dopuszczalne jest 1/3 członków z poza zgromadzenia). Analogicznie Związki Powiatów
45. Porozumienia Komunalne.
Porozumienia międzygminne zawierane są w celu powierzenia jednej z nich określonych zadań publicznych. Gminy przekazujące swoje zadania musza uczestniczyć w kosztach ich realizacji przez gminę która się ich podjęła..
Analogicznie porozumienia powiatów.
46. Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
Tworzone są w celu wspierania idei samorządowych oraz obrony wspólnych interesów.
Gminy mogą tworzyć stowarzyszenia z powiatami i województwami.
Międzynarodowe zrzeszenia społeczności lokalnych
47. Problem reprezentacji jednostek samorządu wobec administracji rządowej.
15