Ekonomia międzynarodowa
Ewolucja międzynarodowego podziału pracy i gospodarki światowej
Gospodarka światowa - system powiązań międzynarodowych
Rozszerzenie międzynarodowego podziału pracy na czas to większa liczka krajów doprowadziło do powstania gospodarki światowej na przełomie 18 i 19 w tradycyjna gospodarka światowa natomiast po II wojnie powstała gosp. światowa . różni się w tradycyjnej gosp. światowej (podmioty- gosp domowe, przedsiębiorstwa, zrzeszenia producentów i konsumentów)
Unie gosp. i walutowe WSP. gospodarka
Korporacja transnarodowa- eksportuje towary z jednej fili do kolejnej.
Ceny transferowe- ceny niższe od cen międzynarodowych światowa organizacja handlu.
Światowa organizacja handlu międzynarodowego po II wojnie
Problem globalny- bezrobocie, zadłużenie międzynarodowe, terroryzm.
Różnice między gosp. tradycyjną i współczesną.
1)Podmioty gosp. światowej.
2) formy powiązań między podmiotami gosp. światowej
3) charakter międzynarodowego podziału pracy w gosp. tradycyjnej dominował handel międzynarodowy- polega na wymianie wyrobów gotowych produkowanych w różnych branżach i gałęziach przemysłu. Np. export samochodów w zamian za import komputerów.
Handel we współczesnej gospodarce światowej - polega na wymianie wyrobów gotowych prod.. w tych samych branżach i gałęziach przemysłu np.: eksport volkswagena w zamian za fiata.
Handel wewnątrz gałęziowy - może polegać na wymianie: części , zespołów i podzespołów wyrobów gotowych (handel typu pionowego) im kraj bardziej rozwinięty gospodarczo tym lepszy jest handel z innymi krajami dobrze rozwiniętymi gospodarczo.
4) Problem globalny w gospodarce współczesnej ( zanieczyszczenia środowiska, bezrobocie, zadłużenie zagraniczne)
W gospodarce tradycyjnej kraje wysoko rozwinięte gosp. współdziałają z krajami słabo rozwiniętymi gospodarczo a w gospodarce współczesnej kraje wysoko rozwinięte gosp. współdziałają z innymi krajami wysoko rozwiniętymi gosp.
04.10.2008r
Teoria handlu międzynarodowego - musi spełniać
Funkcja decyzyjna
Funkcja wyjściowa
Funkcja optymalizacji uwarunkowań
Ad 1. f. decyzyjna polega na tym iż teoria handlu narodowego powinny ułatwić podejmowanie decyzji odnośnie tego co eksportować, gdzie i co importować z skąd.
Ad.2 funkcja wyjaśniająca rzeczywistość ( teorie handlu międzynarodowego dają odp. Dlaczego handel kształtuje się w dany sposób w przeszłości
Ad 3. funkcja ta powinna wskazać jakie warunki należy stworzyć aby osiągnąć z handlu optymalne korzyści.
Teorie przedklasyczne
koncepcja leku przed brakiem towarów zgodnie z tą koncepcją należało jak najwięcej importować exportowa jak najmniej gdyż obawiano się ze można zabraknąć w przyszłości towarów.
Teoria koncepcji przed plastycznych- to dogmat słusznej ceny( handel w średniowieczu) uważano, że handel międzynarodowy jest bardzo korzystny pokazywał koszty produkcji.
Handel międzynarodowy zgodnie z dogmatem jest korzystny jeśli odbywa się po tzw słusznej cenie ( pokrywa koszty produkcji, zabezpiecza zysk)
Doktryna merkantrynizmu zgodnie z tą doktryną handel powinien być prowadzony w taki sposób by osiągnąć dodatni bilans handlowy. Przewaga importu nad exportem należało wspierać export poprzez subsydia i ograniczyć import za pomocą celu i ograniczeń ilościowych.
Teoria klasyczna
Koszty absolutne
Zał. Do teori:
- model 2*2 2 kraje produkuje dwa towary
-pominięcie kosztów transportu.
- praca( wynik produkcji)
- ziemia zasoby naturalne - nie rozpatrywane przez Smith wolny handel, doskonała komunikacja.
- zasada kosztów absolutnych zgodnie z tą zasadą należy eksportować te towary w przypadku których kraj posiada absolutną przewagę w kosztach produkcji nad partnerem handlowym a należy importować te towary w przypadku których kraj nie posiada absolutnej przewagi w kosztach produkcji nad partnerem.
- teoria kosztów względnych należy exportowa te towary w przypadku których kraj posiada względną przewagę w kosztach produkcji nad partnerem handlowym, lub brak tej przewagi jest stosunkowo najmniejszy natomiast należy importować te towary w przypadku których względną przewagę w kosztach produkcji ma partner handlowy.
Zał do teorii
Istnieją 2 kraje produkujące 2 towary i uwzględnia się dwa czynniki produkcji prace i kapitał
Analizowane kraje są również wyposażone w czynniki produkcji.
Czynniki produkcji są mobilne i jednorodne.
Brak korzyści i niekiedy skali
Zasada obfitości zasobów- jeśli kraj jest relatywny bardziej wyposażony w kapitał to powinien exportowa towary kapitałochłonne a importować pracochłonne.
Natomiast kraj relatywnie obfity w pracę powinien exportowa towary pracochłonne a importować kapitałochłonne.
Członkowie Polski w wybranych organizacjach międzynarodowych.
- Światowa organizacja handlu (WIO) prekursora WTO był GATT( general agreenent on tariffs and trade)
GATT rozpoczęło działanie 1940 i powstało w celu liberalizacji handlu międzynarodowego towarami
GATT był układem a nie organizacją nie posiadał osobowości prawnej koncentrował się na eliminowaniu celów w handlu międzynarodowym ,
GATT funkcjonuje o 4 podstawowe zasady.
-Zasada równowagi korzyści i niedyskryminacji
- zasada preparacji zwrotnej
- zasada możliwości interwencji handlu(wyjątki od zasady wolnego handlu)
- klauzura narodowa - w praktyce oznacza to, że obniżka cła udzielana przez jednego członka GATT na rzecz innego członka kraju GATT była automatycznie rozszerzona na wszystkie kraje członkowskie GATT.
Ad 1 to zobowiązanie odp. Za równość handlową wobec innych partnerów handlowych
Istniały 2 wyjątki od tej zasady
-preferencje stosowane w ramach stref wolnego handlu
- w ramach unii celnej zasada preferencji likwidacja cła członkowskich w uni wolnego handlu.
Ad 2 zgodnie z tą zasadą jeden z krajów członkowskich GATT nie miał obowiązku udzielenia preferencji celnej innemu członkowi GATT jeśli nie uczynił tego samego w stosunku do danego kraju.
Wyjątkiem od tej zasady były jednostronne preferencje celne udzielane przez kraje wysoko rozwinięte gospodarczo, krajom słabo rozwiniętym gospodarczo w ramach systemu powszechnych preferencji celnych
Ad 3 Zgodnie z tą zasadą kraje członkowskie GATT mogły ingerować w wolny handel jedynie za pomocą ceł importowych a w ostateczności wprowadzając ograniczenia ilościowe.
Kraj mógł wprowadzić te instrumenty tylko w następujących sytuacjach po 1 w sytuacji ---zagrożenia zdrowia lub życia ludności danego kraju
- w sytuacji zagrożenia bilansu płatniczego
- w celu ochrony młodego przemysłu krajowego przed konkurencją zagraniczną.
Ad4 Klauzura narodowa (KN) jest to zobowiązanie krajów. Zgodnie z tą zasadą kraj który udziela tej klauzuli był zobowiązany do traktowania towarów importowych nie gorzej niż analogiczny produkt wytworzonych w kraju np.: podatek VAT, akcyzowy, od tej zasady nie ma wyjątków.
1995 r w miejsce GATT powstało WTO (św. Org. Handlu) Celem WTO jest liberalizacja wszelkich powiązań gosp w skali światowej.
WTO zajmuje się handlem towarami, usługami(odbywa się tok na podstawie protokołu on Trade In Services) w sprawie handlu usługami.
WTO zajmuje się:
-ochroną praw własności intelektualnej. ,
- eliminacja barier praw pozataryfowych- WTO posiada os. Prawną.
W 1994 r podp Prot. GATTS na podstawie którego odbywa się liberalizacja handlu usługami na forum WTO w przypadku protokołu GATTS stosowane są 3 zasady:
- zasada przejrzystości
- klauzura najwyższego uprzywilejowania
- zas niedyskryminacji(traktowanie przedsiębiorstw usługowych na takich samych zasadach.
Protokół GATTS przewiduje 4 formy świadczenia usług w skali międzynarodowej.
-Świadczenie trans graniczne.--- polega na tym, że usługodawca i usługobiorca pozostaje w swoich krajach a usługa jest świadczona poza granicami.
- Komunikacja za granicą w tym przyp. Usługobiorca przenosi się do kraju usługodawcy i tam nabiera usługi: wycieczki turystyczne
- Obecność handlowa- ta forma świadczenia usług związana jest z przepływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych w tym przypadku usługodawca przemieszcza się do kraju usługobiorcy otwierając filie lub oddział przedsiębiorstwa macierzystego i świadczy swoje usługi. Np.: usługi bankowe, ubezpieczeniowe.
- Obecność osób fizycznych --- w tym przypadku osoba fizyczna (usługodawca) przemieszcza się do kraju usługobiorcy i tam świadczy usługi np.: usługi budowlane.
W ramach GATT odbyło się 8 rund negocjacyjnych ost. Runda to runda urugwajska na której przekształcono GATT w WTO. Ostatnia runda w ramach WTO odbyła się miejscowości Docha na Katarze w 2001r natomiast ostatnia konferencja ministerialna odbyła się w Hongkongu 2005.
Polska należy do WTO od 1995r.
Międzynarodowy fundusz walutowy IMF( International Monetay Fenol) 1944r w Breton Woods.
NFW- powstało w przywróceniu wymienialności walut w skali świata.
Obecnie NFW pełni 4 funkcje
- Funkcja regulacyjna ustala reguły funkcjonowania międzynarodowego systemu walutowego.
- Funkcja kredytowa udziela kredytu krajom członkowskim NFW
- F. kontrolna kontroluje realizacje tzw programów dostosowywanych w krajach członkowskich NFW.
- F konsultacyjna jest miejscem konsultacji i wymiany doświadczeń w zakresie prowadzonej polityki gosp.
Kredyty udzielane przez NFW dzieli się na 3 gr.
- podstawowe udogodnienia kredytowe
- stałe udogodnienia kredytowe
- czasowe udogodnienia kredytowe
Składają się z jednej transzy rezerwowej i 4 kredytowe
Transza rezerwowa to możliwość bezpłatnej i bezwarunkowej wymiany waluty krajowej na SDR do wysokości wniesionej kwoty udziałowej
SDR- specjalne prawa ciągnienia ( pieniądz emitowany przez MFW pełni funkcję pieniądza międzynarodowego i występuje w postaci bezgotówkowej.
Natomiast 4 pozostałe transze kredytowe są odpłatne i uwarunkowane przenoszone są na finansowanie deficytu w bilansie płatniczym.
Kurs SDR ustalany jest $.E,funt,N
2 gr. Kredytów stałe i odpłatne kredyty udzielane krajom transformującym swoje gospodarki oraz krajom uzależnionym od surowców i artykułów rolnych.
3 gr. kredytów- czasowo udzielane są krajom które odnotowały deficyt bilansowy płatniczy ( w wyniku gwałtownego wzrostu cen surowców oraz udzielane są na finansowanie zapasów buforowych.)
1944r-1950r wystąpiliśmy z przyczyn politycznych z MFW i ponownie wstąpiliśmy w 1986r
Zasady działania OECD
Organizacja współpracy gosp. i rozwoju OEDC(Organization for Economic Coperation and Development
OEDC- jest następcą powołanej w 1948r organizacji europejskiej współpracy gosp.
OEDC 1960 na podstawie konwencji paryskiej um. weszła w życie w 1961r.
OEDC- należy 30 najbogatszych krajów świata w tym Polska należąca od 1996r
Cel działania OECD
promowanie dynamicznego rozwoju zatrudnienia i standardach życia przy utrzymaniu stabilizacji finansowej.
Przyczynianie się do tzw ekspansji ekonomicznej (czyli zrównoważony w krajach OECD następnie popieranie rozwoju handlu światowego opartego na wieloletniej nie
dyskryminacyjnej podstawie.
Zasady działania OECD
1) Zasada niedyskryminacji- zobowiązuje kraje członkowskie OECD do stosowania tych samych zasad i środków w stosunku do wszystkich krajów członkowskich w tym klauzura największego uprzywilejowania
2) Zasada narodowego traktowania inwestorów zagranicznych- Kraje członkowskie OECD zobowiązały się do traktowania przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego na tych samych zasadach co przedsiębiorstwa krajowe.
3) Zasada liberalizacji- Zob. kraje członkowskie OECD do przedstawienia programu konkretnych działań liberalizacyjnych włącznie z tzn. kalendarzem liberalizacji.(Czyli kiedy się rozpocznie i zakończy)
4)Zasada Standstill- kraje członkowskie zobowiązują się do nie wprowadzania nowych ograniczeń a jedynie do likwidowania tych które istnieją.
Cele działalności gr Banku Światowego
Gr. Banku Światowego
Do gr. BŚ zalicza się 4 instytucje:
- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju.
-międzynarodowe słowa rozwoju - nie jestem pewien.
- Agencja międzynarodowych gwarancji inwestycyjnych.
- Międzynarodowa korporacja finansowa.
Ad1 Bank Światowy 1944r na konwencji w Breton Woods
BŚ powstał w celu pomocy w odbudowie ze zniszczeń wojennych krajów Europy zachodniej. Bank światowy miał pośredniczyć w podziale środków w ramach B. Marshala
Celem BŚ- wspieranie rozwoju gosp. rynkowej przy jednoczesnym zwolnieniu ubóstwa.
Członkostwo- w BŚ jest uzależnione od członkostwa międzynarodowego funduszu walutowego.
Pozyskiwanie środków (obligacje) BŚ pozyskuje kapitał z emisji obligacji na międzynarodowym rynku oraz z kwot udziałowych krajów członkowskich
BŚ- udziela- dł. Terminowych kredytów na okres od 15-20 lat z 5 letnim okresem karencji
Ad2 Międzynarodowa stała rozwoju udziela nisko oprocentowanych pożyczek najuboższym krajom świata są to kredyty udzielane 30-40 lat z 10 letnim okresem karencji.
Ad3. Agencja międzynarodowa 1988r. wspiera inwestycje prywatne w krajach rozwijających się oraz bezp. Np. inwestycje od ryzyka ekonomicznego. Instytucja ta wspierana doradztwem rządy poszczególnych krajów które zabiegają o inwestycje prywatne.
Ad4 Międzynarodowa korporacja finansowa 1956r. wspiera ona rozwój krajów rozwijających się poprzez udzielanie pożyczek bezpośrednio dla sektora prywatnego.
Zagraniczna polityka ekonomiczna - zajmuje się analizą celów środków i narzędzi wykorzystywanych w procesie rozwoju stosunków międzynarodowych.
Cele zagranicznej polityki ekonomicznej- dzielimy na kryteria:
-Horyzont czasowy osiągania celów, mówimy o krótko, średni i długo terminowych.
-Cele krótkoterminowe obejmują ok. do 1 roku.
-Średnioterminowe do 3 lat.
-Długo terminowe po 3 latach.
Cel średnioterminowy np.:
-zmiana stron, poprawa cenowych Times of Trade- jest to stosunek zmian cen towarów exportowych do zmian cen towarów importowych.
Zwiększenie udziałów kraju w międzynarodowym podziale pracy.
Cele zagranicznej polityki ekonomicznej dzieli się na:
1) Ilościowe
2)Jakościowe
Ad1 Ilościowy- zwiększenie norm exportu
Ad2 Jakościowy- poprawa cenowych Times of Trade
Środki zagranicznej polityki ekonomicznej
Są tą ujęte rzeczowo lub wartościowo, zasoby czynników produkcji służących do osiągania celów zagranicznej polityki ekonomicznej.
Narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej- Są to instrumenty służące do realizacji celów zagranicznej polityki ekonomicznej.
To narzędzia oddziałujące wyłącznie na podmioty prowadzące współpracę zagraniczną.(handel zagraniczny)
Taryfowe, pozataryfowe, parotaryfowe.
Narzędzia- które wpływają na wszystkie pod. W danym kraju. Np.: kurs walutowy, stopa%, podatki, ceny minimalne i max.
Narzędzia taryfowe- to cła (cło to opłata nakładana na towary przekraczające granicę celną danego kraju)
- skutkiem wprowadzenia cła jest wzrost ceny towarów przekraczającego granicę celną danego kraju.
- cła wprowadzane są decyzją ustawodawczą (parlament)
Rodzaje ceł: ze względu na wysokość taryfy cen minimalne( stosuje się wobec krajów które otrzymały klauzurę najwyższego uprzywilejowania im. WTO.
Ceny maksymalne- stosuje się dla krajów które nie otrzymały klauzuli największego uprzywilejowania.
Cła preferencyjne- stosowane są wobec krajów należących do tego samego ugrupowania integracyjnego.
Cła dyskryminacyjne- są wyższe od cen maksymalnych i od ceł dyskryminowanych zal. Się:
- cła retorsyjne (jako odwet za nieprzyjemne posunięcie ze strony innego kraju
- cła wyrównawcze (wprowadza się by wyeliminować skutki stosowania przez inny kraj subsydiów exportowych.
- cła antydumpingowe- stosowane są by wyeliminować negatywny wpływ stosowania przez inne kraje
Cel wprowadzania ceł
- cła finansowe wprowadza się w celu podniesienia doch. Państwa.
-cła ekspansywne- stosuje się w celu utrzymania na określonym poziomie cen krajowych.
Cła ochronne wprowadza się w celu ochrony przed konkurencją zagraniczną.
Ze względu na przepływ towarów
- cła exportowe
- cła importowe
- cła tranzytowe (towary przewożone przez obszar celny)
Ze względu na sposób obliczania cła
- cła od ilości towarów
- od wartości towarów
-cła kombinowane od ilości jak i wartości towarów.
Narzędzia parotaryfowe to narzędzia podobne do ceł powodujące identyczne składniki co do cła.( wzrost ceny importowanego towaru, ale nie będące cłami)- wprowadza władza wykonawcza: rząd. Te narzędzia mogą być stosowane selektywnie czyli wobec wybranych towarów lub produktów.
Do narzędzi zalicza się:
-kontyngenty importowe
-zmienne opłaty wyrównawcze
-subsydia exportowe i kontyngenty importowe
-dumping
- podatki
- podwyższenie podstawy wymiaru cła
Kontyngent importowy(exportowy) polega na stosowaniu niższej taryfy ceny w stosunku do określonych rozmiarów importu (exportu) po przekroczeniu którego stosuje się wyższą taryfę cen.
Zmienne opłaty wyrównawcze- są to opłaty nakładane na towary importowane w celu zrównania ceny towaru importowego z ceną towaru wyprodukowanego przez państwo na rynku krajowym.
Zmienne opłaty wyrównawcze można stosować tylko wobec towarów , a zatem towarów rolno-spożywczych i surowców.
Subsydia exportowe i subwencje.
Pewne ułatwienia na początku exportów stosowana w celu wspierania krajowego exportu.
Subsydia dzielimy na :
-bezpośrednie
-subsydia pośrednie.
Subsydia bezpośrednie -polegają na przekazaniu exportowemu kwoty pieniężnej proporcjonalnej do różnicy między wyższą ceną towaru exportowego na rynku krajowym a niższą ceną tego towaru stosowaną w exporcie .
Polska | USA
10 PLN | 8 $
Subsydia pośrednie -są to pewne ułatwienia ze strony państwa na rzecz eksportera -to ułatwienia fiskalne np.:
-zwolnienia podatkowe : ułatwienia marketingowe.
Np: :Państwo finansuje export ,targi zagraniczne.
-ułatwienia finansowe np. : państwo udziela niskooprocentowanych kredytów eksporterowi.
Korporacja ubezpieczenia kredytów export KUE SA
-Dumping- to sprzedaż towarów za granicą po cenie niższej niż na rynku krajowym , a czasem poniżej kosztów produkcji .
Subsydia bezpośrednie- różnią się od dumpingu tym , że subsydia finansuje państwo , a dumping przedsiębiorstwa. które je stosuje.
Trzy zasady dumpingu:
Łupieszczy
sporadyczny
stały.
Łupieszczy -polega na sprzedaży towarów za granicą po cenie dumpingowej w celu wyeliminowania konkurencji zagranicznej i zwiększenia udziału w rynku .
Sporadyczny- to sprzedaż towarów za granicę po cenie po cenie dumpingowej w sytuacji gdy przedsiębiorstwo dysponuje większymi zapasami towarów niż na ogół i chce minimalizować koszty ich magazynowania.
Stały- Stosowany jest przez przedsiębiorstwo posiadające pozycje monopolistyczne na rynku i sprzedaje towary po cenie dumpingowej aby uniemożliwić wejście mocnych przedsiębiorstw na rynek.
Podatki
Podatki występują
W roli barier para taryfowych dotychczas gdy występują tylko w przypadku importów lub gdy są wyższe w przypadku importów niż w przypadku przedsiębiorstw krajowych.
Podwyższenie podstawy miary cła -polega na przyjęciu wyższej ceny zagranicznej towaru importowanego za podstawą wymiaru cła zamiast niższej ceny towaru importowanego obowiązującej w kraju eksportera.
Bariery pozataryfowe-to instrumenty , narzędzia prowadzące do bezpośredniego ograniczenia obrotu za granicą . Wprowadzone są decyzją władzy wykonawczej, mogą być stosowane selektywnie i są elastyczne.
Do barier pozataryfowych zalicza się :
-ograniczenia ilościowe
-licencje importowe
-ograniczenia dewizowe (normy techniczne, sanitarne)
9 Narzędzia pozataryfowe
- ograniczenia ilościowe określają max wielkość importu jaki może być dokonany w danym okresie czasu.
Wyróżniamy ograniczenia
1 biratelarne- ograniczenia do importu
2 globalne- dotyczy wielkości importu jaki może być dokonany ze wszystkich krajów
Licencje importowe- zezwolenia udzielane importerom umożliwiające im dokonanie importu.
Ograniczenia dewizowe - dotyczą wymiany walut. Są to ograniczenia dotyczące wymienialności walut, polegają na obowiązku uzyskania zgody przez krajowych importerów na zakup dewiz w celu zapłaty za dokonany import. Z 2 strony ograniczenia mogą polegać na zobowiązaniu krajowych eksporterów do odsprzedaży dewiz BC otrzymanych za dokonany eksport.
Normy techniczne i sanitarne- to normy które musi spełniać importowany towar- by mógł być wprowadzony na rynek krajowy
Dobrowolne ograniczenie eksportu
VER (Voluntovy Export Restraint)- to ograniczenia wywozu wprowadzane przez eksportera w celu uniknięcia restrykcji ze strony importera
Porozumienia między importerem a eksporterem
VRA(Voluntary restraint agrement) - dokonywana jest na podstawie porozum eksp.i
importu w stosunku do towarów wrażliwych.
Teoria i praktyka regionalnej integracji gospodarczej- integracja gospodarcza jest to proces scalania oddzielnych organizmów państwowych jeden podmiot który w widoczny sposób wyodrębnia się z całokształtu gospodarki światowej.
Przyczyny integracji
- ekonomiczne: zwiększanie dobrobytu w integrujących się krajach.
- para ekonomiczne
Warunki integracji gospodarczej.
- bliskość- poł. Geograficzne
- odpowiednio prowadzona polityka gospodarcza w integrujących się krajach
- odpowiednio zintegrowana infrastruktura np: transportowa, telekomunikacyjna
- występowanie faktycznej lub potencjalnej wewnątrz gałęziowej komplementarności struktury gospodarczej.
Instytucjonalne fazy integracji.
Strefa wolnego handlu -powstaje w wyniku likwidacji ceł innych barier we wzajemnym handlu przy czym kraje członkowskie strefy prowadzą autonomiczne polityki handlowe wobec krajów trzeciego świata ( samodzielnie ustalają cła )
CEFTA- Środkowo Europejskie porozumienie o wolnym handlu.
(Central Eurgoean Free Trade agreenent) 1994 w tym celu Liberalizacji handlu towarami przemysłowymi
EFTA.. - Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu 1960 w celu liberalizacji handlu towarami przemysłowymi ( Eurgoean Free Trade Association) należą: ( Lihtensztain, Szwajcaria, Norwegia, Islandia.)
NAFTA-Północno Amerykańska strefa wolnego handlu utworzona w 1994 w celu liberalizacji handlu towarami przemysłowymi ( Nauth- Amerykan Free Area) (Unitet States ,Kanada, Meksyk)
Efekty utworzenia Strefy wolnego Handlu:
- to efekty statyczne ( krótkookresowe)
-Dynamiczne (długookresowe).
Efekty statyczne :
-kreacja Handlu
-efekt przesunięcia handlu
-efekt zniekształcenia handlu.
Efekt kreacji handlu -polega na wzroście obrotów handlowych między krajami tworzącymi strefę wolnego handlu wysokość tego efektu zależy od wielkości likwidowanego cła oraz od poziomu cenowych elastyczności popytu i podaży .
Efekt przesunięcia handlu. -polega na przesunięciu źródeł zakupów z krajów powstających poza strefą wolnego handlu. na kraje członkowskie. Strefy - efekt niekorzystny.
Efekt zniekształcenia handlu- polega na tym ,że eksport z krajów trzeciego świata do kraju członkowskiego strefy o wyższych cłach zewnętrznych jest dokonywany poprzez inny kraj członkowski. strefy o niższych cłach zewnętrznych to efekt niekorzystny i kraje bronią się przed tym efektem wprowadzając reguły pochodzenia towaru.
Region pochodzenia towaru.-określa jaki % wartości towaru musi być do niego dodany jednym z krajów członkowskich strefy ,aby towar ten mógł być traktowany preferencyjnie ( bez cła)
Efekt długookresowy- przyspieszenie rozwoju gospodarczego integrujących się krajów.
Umowa celna - -to strefa wolnego handlu w której kraje członkowskie prowadzą wspólną politykę handlową wobec krajów trzecich tzn. ustalają te same cła zewnętrzne
Np.: między Szwajcarią ,a Lichtensztainem nie ma ceł.
Efekty:
Statyczne ( kreacja , kanału przesunięcie handlu)
Dynamiczne (przyspieszenie rozwoju gospodarczego integrujących się krajów)
Wspólny rynek-jest to unia celna na obrazie której istnieje swoboda przepływu czynników produkcji .
Europejski obszar gospodarczy -obejmuje kraje członkowskie UE oraz ETTA bez Szwajcarii ustawa z 1994r i na tym obszarze jest swobodny przepływ siły roboczej i kapitału.
Etapy utworzenia wspólnego rynku :
-Alokacyjne
-Kumulacyjne
-Lokalizacyjne
(lokalizacja działalności gosp.)
Ad1Alokacja -optymalizacji rozmieszczenia czynników produkcji we wspólnym rynku (czynniki produkcji przemieszcza się tam gdzie mogą być wykorzystane )
Ad2polegaja na : przyspieszaniu akumulacji (gromadzeniu podstawowych czynników produkcji)
AD3-lokalizacja polega na określeniu optymalizacji działalności gospodarczej ( działalność gospodarcza przenosi się tam gdzie są bardziej optymalne warunki do jej prowadzenia.)
Unia gospodarcza i walutowa -Jest to wspólny rynek na którym występuje jedna waluta lub waluty o sztywnych kursach wymienialnych prowadzona jest lub skoordynowana polityka gosg. Łacznie ze wspólną polityką monetarną.
Strefa euro 15 krajów europejskich Niemcy , Włochy Francja ,Belgia ,Grecja Portugalia, Słowenia Hiszpania ,Cypr Malta, Holandia ..Strefa euro powstała 1999r.
Unia polityczna -jest to unia rozwoju gospodarczego i walutowego w której państwa posiadają politykę zewnętrzną i wewnętrzną.