WYKŁAD XVII 31. 03. 2009 r.
FINANSE PUBLICZNE I PRAWO FINANSOWE
ROZPRAWA
Art. 200a § 1. Organ odwoławczy przeprowadzi w toku postępowania rozprawę:
1) z urzędu - jeżeli zachodzi potrzeba wyjaśnienia istotnych okoliczności stanu faktycznego sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin, lub sprecyzowania argumentacji prawnej prezentowanej przez stronę w toku postępowania;
2) na wniosek strony .
Komentarz: Rozprawa na ogół wiąże się z elementami mediacji, lecz w przypadku podatków tak nie jest. Organ podatkowy nie ma możliwości kształtowania modyfikowania obowiązku podatkowego.
DECYZJA
Art. 207 § 1. Organ podatkowy orzeka w sprawie w drodze decyzji, chyba że przepisy niniejszej
ustawy stanowią inaczej.
§ 2. Decyzja rozstrzyga sprawę co do jej istoty albo w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji.
Komentarz: Decyzje jest jedną z form działania administracji.
TREŚĆ DECYZJI
Art. 210 § 1. Decyzja zawiera:
1) oznaczenie organu podatkowego;
2) datę jej wydania;
3) oznaczenie strony;
4) powołanie podstawy prawnej;
5) rozstrzygnięcie;
6) uzasadnienie faktyczne i prawne;
7) pouczenie o trybie odwoławczym - jeżeli od decyzji służy odwołanie;
8) podpis osoby upoważnionej, z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego.
SYSTEMATYKA DECYZJI
Klasyfikacja decyzji w prawie podatkowym pozwala wyróżnić:
decyzje wymiarowe,
decyzje niewymiarowe.
Decyzje dalej dzielą się na:
decyzje ustalające - inaczej decyzje konstytutywne, czyli decyzje tworzące, zmieniające bądź znoszące stosunek prawny, te decyzje znajdują zastosowanie do decyzji powstających z mocy decyzji organu podatkowego.
decyzje określające - inaczej: decyzje deklaratoryjne, czyli wydawane w sprawie zobowiązań, które powstają z mocy prawa.
Podział ten jest kwestionowany przez prof. Dzwonkowskiego. Istotą decyzji ustalającej jest to, że to na organy podatkowe obligatoryjnie przypada wydanie decyzji. Decyzje określające to decyzje selektywne - wiążą się z tymi zobowiązaniami, które poprzedza samowymiar podatnika, nie ma zatem potrzeby wydawania decyzji, chyba że deklaracja podatkowa jest nieprawidłowa. Organy podatkowe nie sprawdzają wszystkich podatników. Zadaniem organów podatkowych jest kontrolowanie tych deklaracji i ich selektywna ocena.
Decyzje o charakterze:
pierwotnym - decyzje, które są wydawane obligatoryjnie mają zawsze charakter pierwotny w tym sensie, że jest to pierwszy wymiar.
wtórnym - decyzje selektywne mają zawsze charakter wtórny w tym sensie, że jest to drugi wymiar. Decyzja wtórna ma charakter korygujący samowymiar. Ma także charakter konstytutywny w takim sensie, że zmienia stosunek prawny. Pojęcia te służą temu, aby zrozumieć te mechanizmy. Decyzjami wtórnymi będą także wszystkie te decyzje, które będą podejmowane po decyzji pierwotnej.
Decyzje podejmowane w trybie nadzwyczajnym. Decyzje o charakterze nadzwyczajnym to wszystkie te, które dotyczą ?
SANACJA DECYZJI, KTÓRA ZAWIERA BŁĘDY DOTYCZĄCE TREŚCI
Decyzje można sprostować w wyniku:
oczywistej omyłki - co do daty, podstawy prawnej, oczywistego elementu wyliczenia np. błąd czeski, dodanie jednego zera.
usunięcia w drodze procesowej - można wnieść wniosek o uzupełnienie treści decyzji, ale zasadniczo uzupełnienie treści decyzji, aby usunąć wątpliwości co do treści decyzji.
odwołania - w decyzji może brakować daty, podpisu, uzasadnienia, rozstrzygnięcia.
UZASADNIENIE DECYZJI
art. 210 § 4. Uzasadnienie faktyczne decyzji zawiera w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, którym dał wiarę, oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności, uzasadnienie prawne zaś zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.
PRAWO ODWOŁANIA
Art. 220 § 1. Od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji służy stronie
odwołanie tylko do jednej instancji.
§ 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ podatkowy wyższego stopnia.
Komentarz: Nie zawsze organem odwoławczym jest organ wyższego stopnia, np. gdy wydaje decyzje Minister Finansów, podatnikowi przysługuje odwołanie do tego samego organu.
KWALIFIKOWANA FORMA ODWOŁANIA
Art. 222. Odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji,
określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.
WNIESIENIE ODWOŁANIA NIE WSTRZYMUJE WYKONANIA DECYZJI (przepis już nieobowiązujący)
art. 224. § 1. Wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego nie wstrzymuje jej wykonania, z zastrzeżeniem art. 224a. i art. 224c.
Obecnie wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji.
WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA
Art. 240. § 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 130-132;
4) strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję;
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;
7) decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji;
8) została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny;
9) ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;
10) wynik zakończonej procedury wzajemnego porozumiewania lub procedury arbitrażowej, prowadzonych na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;
11) orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma wpływ na treść wydanej decyzji.
STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI
Art. 247. § 1. Organ podatkowy stwierdza nieważność decyzji ostatecznej, która:
1) została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości;
2) została wydana bez podstawy prawnej;
3) została wydana z rażącym naruszeniem prawa;
4) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną;
5) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;
6) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa;
8) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą.
3