DARWINIZM W PSYCHOLOGII

PROGRAM SPENCERA

• Spencer zakres psychologii lokował na związkach organizmu (w tym psychiki) z otoczeniem zewnętrznym.

• Badanie stosunków pomiędzy zjawiskami wewnętrznymi - zadanie fizjologii,

• Badanie stosunków pomiędzy zjawiskami zewnętrznymi - zadanie fizyki.

• Badanie relacji pomiędzy zjawiskami psychicznymi i zewnętrznymi - zadanie psychologii

• Psychologia subiektywna - badanie introspekcyjne stanów i przeżyć psychicznych

• Psychologia obiektywna - badanie zachowania i interpretacja w kategoriach stanów świadomości i uczuć

• metody : rejestracja i analiza ruchów adaptacyjnych organizmu/ nawyki i ich zmiana wraz ze zmianą środowiska/analiza zjawisk zachowania.

• procesy życia są nieustannym przystosowywaniem procesów i stanów psych do warunków zewnętrznych.

• proces psychiczny jest przejawem różnorodności życia,

• świadomość spełnia konkretne funkcje biologiczne - ułatwia przystosowanie do otoczenia (intelekt)

• Spostrzeżenia, wyobrażenia, pamięć, wola (to nie zjawiska świadomości) - formy procesu przystosowywania się organizmu do środowiska; dzięki nim organizm osiąga odpowiedni stan równowagi pomiędzy stanami wewnętrznymi i środowiskiem.

• Od czasów Spencera zaczynają się badania porównawcze psychiki człowieka i zwierząt, a także badania porównawczo-rozwojowe psychiki człowieka (lata 80te pierwsze badania psychiki dziecka)

• zgodnie z darwinizmem właściwości psychiczne są dziedziczne - badania te doprowadziły Spencera do zarysowania rasizmu - że rasa biała, ludzie cywilizowani są lepsi od pozostałych już w momencie urodzenia, gdyż dziedzicznie otrzymali bogatsze wyposażenie intelektualne i psychiczne w porównaniu do innych ras

• Spencer zyskał miano ojca psychologii ewolucyjnej

ZASŁUGI GALTONA

• Galton był propagatorem myśli Darwina (jego kuzynem) i Spencera

• Twórca programu eugeniki - działań na rzecz poprawienia natury ludzkiej poprzez wzbogacenia przekazu korzystnego (dobre geny) i udoskonalenia istot ludzkich.

• Badania nad geniuszami zaowocowały stworzeniem rozkładu poziomu inteligencji w określonej grupie ludzkiej (krzywa Galtona) ;rozpoczęciem i ukierunkowaniem ruchu tekstologów w psychologii oraz stworzeniem dziedziny różnic indywidualnych

• Opracowała statystyczną metodę analizy korelacyjnej rozpowszechniło badanie współzależności dwu cech i wpływu tej współzależności na zachowanie

• Galton nie badał procesów psychicznych, badał rezultaty tych procesów a tym samym uprawiał psychologię obiektywną. Przyczynił się do przezwyciężenia wpływów tradycji psychologii subiektywnej

ROZWÓJ NAUK

• Pod wpływem Darwina i Spencera rozwijała się zoopsychologia jak i psychologia rozwojowa.

• Rozwój psychologii dziecka, inspirowany darwinizmem, eksponował pytanie o czynniki warunkujące rozwój dziecka. Po okresie początkowe zachwytu nad ewolucyjnym tłumaczeniem procesu pojawiły się badania socjologów pokazujących doniosłe znaczenie wpływu społecznego na rozwój osobniczy

• Na tym tle została sformułowana na początku XX wieku teoria dwóch czynników Sterna, który utrzymywał, że zarówno czynnik biologiczny, jak i środowiskowy (społeczny) mają wpływ na rozwój psychiczny jednostki

JAKSONIZM - EWOLUCYJNA TEORIA PSYCHOPATOLOGII

Jaksonizm Jaksona opracował teorię, zgodnie z którą ewolucja i rozpad psychiki są pochodne w stosunku do ewolucji i rozpadu układu nerwowego. Zasady:

1. ewolucja układu nerwowego wiedzie do stopniowego przejmowania czynności ośrodków najniższych, w wyniku wiekowych doświadczeń dobrze zorganizowanych przez ośrodki nerwowe wyższe, bardziej wyspecjalizowane, lecz gorzej zorganizowane;

2. ewolucja układu nerwowego polega na stopniowym komplikowaniu się układu nerwowego, regulującego coraz to większy zakres czynności, więc przechodzącego od czynności prostych do bardzo złożonych;

3. ewolucja polega także na stopniowym zastępowaniu czynności automatycznych czynnościami sterowanymi świadomością; dowolność czynności miałaby przewagę nad mechanicznością zarówno w aspekcie adekwatności, jak i ekonomiki działania.

4. Ewolucyjne, późniejsze ośrodki układu nerwowego, najbardziej specjalistyczne są najsilniej narażone na rozpad, czyli tzw. dysolucję cofanie się w rozwoju - stąd występują liczne zaburzenia świadomości, gdyż te ośrodki są podłożeni procesów świadomych.

5. Układ nerwowy jak i psychika charakteryzuje się hierarchicznością, tzn. ośrodki wyższe rządzą niższymi ewolucyjnie, wszystko więc podlega hierarchicznie korze mózgowej; zaburzenie wiec ośrodków najwyższych wiedzie do zaburzeń funkcji całej struktury nerwowej i psychicznej

2

---