Umowa o dzieło
Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło wykonawca zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Istotne jest przy tym precyzyjne oznaczenie tego dzieła, wskazujące na sposób jego wykonania lub postać końcową. (Jest umową osiągnięcia rezultatu- mieć charakter materialny np. w postaci wytworzonego przedmiotu, opracowania pisemnego, wykazu, spisu itp.)
Umów o dzieło nie można finansować z prac statutowych i własnych.
Dokumenty niezbędne do zawarcia umowy
Zapotrzebowanie na wypłatę wynagrodzeń płatnych z działalności: naukowo-badawczej, badawczo-usługowej lub usługowej (1 egzemplarz), podpisany przez Kierownika pracy, z której jest dokonywana wypłata;
wypełnioną umowę w 4 egzemplarzach do Działu Nauki na 14 dni przed rozpoczęciem umowy, np. data rozpoczęcia (§ 2 umowy): 2003-02-14, to umowa musi zostać złożona najpóźniej 2003-02-01;
PIT-2 (dla osób po raz pierwszy zawierających umowy z AMG a nie mających w niej stałego zatrudnienia);
Oświadczenie ZUS - dotyczy umowy zlecenia i tylko tych osób, które nie są pracownikami AMG;
Wypełniony rachunek wraz z potwierdzeniem odbioru pracy przez kierownika tematu należy dostarczyć do Działu Nauki po terminie zakończeniu umowy (numer umowy DZ/114 - .... nadaje Dział Spraw Osobowych)
UWAGA!
Niedopuszczalne jest wpisywanie dat wstecznych termin zawarcia umowy powinien być zgodny z terminem dostarczenia umowy do DN.
Niedopuszczalne jest poprawianie na umowie kwoty oraz terminów umów.
Umowy bez kompletu załączników nie będą przyjmowane do realizacji.
Niedopuszczalne jest składanie rachunków razem z umową.
Informujemy, że składki na ubezpieczenie społeczne pracowników zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w roku 2003 wynoszą:
pracodawcy: 20,44 %
pracownika: 18,71 %
Ponadto pracownik obciążony zostaje:
podatkiem dochodowym: 20 %
dodatkiem zdrowotnym: 0,25 %
Przedmiot i forma umowy o dzieło, prawa i obowiązki stron, wynagrodzenie ryczałtowe i kosztorysowe, odpowiedzialność za wady dzieła.
|
Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Materialny rezultat umowy powinien być z góry określony (uszycie ubrania, remont budynku, naprawa powierzonej rzeczy). Za dzieło można również uznać rezultat niematerialny, gdy przedmiotem świadczenia jest np. nauczenie określonej umiejętności czy przeszkolenie do zawodu.
Od umowy o pracę różni umowę o dzieło brak podporządkowania strony wykonującej pracę stronie zamawiającej i wypłacającej wynagrodzenie. Ryzyko wykonania dzieła obciąża jego wykonawcę, podczas gdy przy umowie o pracę ryzyko takie ciąży na pracodawcy. Dzieło może wykonać każdy podmiot, także osoba prawna, natomiast praca może być świadczona tylko przez osobę fizyczną.
Przedmiotem umowy o dzieło może być np. sporządzenie bilansu, wykonanie zdjęć, stworzenie programu komputerowego, witryny internetowej (dzieło materialne) lub organizacja koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy (dzieło niematerialne).
Forma umowy
Forma umowy może być dowolna, gdyż kodeks cywilny nie zastrzega dla ważności umowy o dzieło żadnej formy szczególnej. Tak więc i ustna umowa jest ważna. Gdy jednak wartość świadczenia strony przewyższa 2000 zł, umowa dla celów dowodowych powinna być pisemna. Jeżeli umowa w takiej sytuacji nie będzie stwierdzona na piśmie, wówczas w razie sporu sądowego nie jest dopuszczalny dowód w charakterze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej, przewidzianej dla celów dowodowych, dowód w charakterze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażają na to zgodę albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma. Sąd może również dopuścić wymienione dowody, jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy uzna to za konieczne. Dowód w charakterze świadków lub przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy jest dopuszczalny także wówczas, gdy dokument zawierający umowę został zagubiony, zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią.
Decyzja o sposobie wykonania dzieła jest pozostawiona wykonawcy, chyba że strony umowy postanowią inaczej. Zamawiający ma jednak prawo kontrolować wykonanie dzieła. Jeżeli wykonawca wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin. Przyjmujący nie musi osobiście wykonywać dzieła, chyba że wynika to z umowy. Po ukończeniu prac obowiązany jest wydać rzecz zamawiającemu, który ze swojej strony zobowiązany jest wypłacić wynagrodzenie. Gdy dzieło realizowane jest etapami, można ustalić zapłatę wynagrodzenia w ratach.
Wynagrodzenie
Wykonawcy dzieła należy się wynagrodzenie, które ma stanowić odpowiednik świadczenia wykonawcy dzieła. Może ono być określone nie tylko w pieniądzu, ale także w postaci innego świadczenia mającego wartość majątkową. Wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła może być także określona przez wskazanie podstaw do jego ustalenia.
Jeżeli strony nie ustaliły wynagrodzenia w umowie ani nie określiły podstaw do jego ustalenia, przysługuje zwykłe wynagrodzenie za tego rodzaju dzieło. Jeżeli w ten sposób nie da się określić ceny, wykonawcy należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom na wykonanie dzieła.
Na ogół strony określają wynagrodzenie ryczałtowe. Ustalenie wynagrodzenia ryczałtowego pociąga za sobą ryzyko, że w przypadku ustalenia go zbyt nisko wykonawca nie może domagać się dopłaty, nawet gdy w chwili ustalenia wynagrodzenia nie można było przewidzieć rozmiaru i kosztu prac. Przy bardziej skomplikowanych robotach (np. robotach budowlanych i montażowych) stosuje się wynagrodzenie kosztorysowe, na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów.
Odpowiedzialność wykonawcy
Jeśli zamawiający dostarczył materiały, to przyjmujący obowiązany jest ich użyć, przedstawić rachunek i zwrócić nie wykorzystaną część. Zamawiający jest obowiązany odebrać dzieło, jeśli jest ono odpowiedniej jakości. Jeżeli jednak fachowiec opóźnia się z rozpoczęciem prac lub ich ukończeniem, tak że nie jest prawdopodobne, by zdołał oddać dzieło w umówionym czasie, zamawiający może bez wyznaczania dodatkowego terminu odstąpić od umowy, jeszcze zanim upłynie czas na wykonanie dzieła.
Przyjmujący zamówienie jest odpowiedzialny za wady fizyczne i prawne wytworzonej rzeczy (jak przy sprzedaży). Gdy są one usuwalne, zamawiający może zażądać naprawy i wyznaczyć termin. Wykonawca może odmówić poprawek, gdyby wymagały nadmiernych kosztów. Gdy wad usunąć się nie da, a są istotne, zamawiający może odstąpić od umowy, jeśli nie wydają się ważne, może tylko domagać się obniżenia ceny.
Gdyby przyjmujący zamówienie nie osiągnął celu, odpowiada za brak rezultatu, a nie za brak starannego działania, jak np. przy umowie zlecenia.
W przypadku gdy wykonawca gotów był wykonać dzieło, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego (także wtedy, gdy przyczyny te były niezawinione przez zamawiającego), wykonawcy należy się wynagrodzenie pomniejszone jedynie o to, co zaoszczędził z powodu niewykonania dzieła.
Ponadto, jeżeli przyjmujący zamówienie poniósł jakąś szkodę w związku z niewykonaniem umowy, może dochodzić odszkodowania. Wysokość tej szkody trzeba jednak udowodnić.
Umowa o dzieło wygasa po jego wykonaniu i zapłacie należności. Od dnia wydania dzieła lub od dnia, w którym umowa miała być zgodnie z umową wykonana, biegnie dwuletni termin przedawnienia roszczeń z tytułu umowy o dzieło.
Zamawiający może w każdym czasie, aż do ukończenia dzieła, od umowy odstąpić. Musi jednak zapłacić umówione wynagrodzenie, po odliczeniu kwoty, którą wykonawca zaoszczędził na skutek niewykonania dzieła.
Jaki materiał należy przeznaczyć na wykonanie dzieła?
Wykonanie dzieła wymaga zużycia odpowiednich materiałów, posłużenia się właściwymi urządzeniami.
Materiał przeznaczony na wykonanie określonego dzieła powinien być dobrej jakości, po to by można było uniknąć późniejszych konfliktów na tle wadliwości dzieła.
Materiał potrzebny do wykonania określonego dzieła możesz dostarczyć sam (jeśli zamawiasz wykonanie działa), jak również może to zrobić osoba, która ma określone dzieło dla ciebie wykonać. Jeśli sam dostarczasz materiał to wykonawca jeszcze przed rozpoczęciem prac powinien ocenić, czy jest on właściwy i nadaje się do wykonania zamówionego przez ciebie dzieła (np. czy farba, którą dostarczyłeś nadaje się do malowania wnętrz). Ta praktyka jest podyktowana tym, że wykonawca zazwyczaj posiada wiedzę fachową i przygotowanie zawodowe pozwalające na przeprowadzenie weryfikacji.
Kiedy i jak dzieło powinno być wykonane?
Wykonawca powinien przystąpić do wykonania dzieła w oznaczonym czasie i wykonać je we właściwym terminie. Gdyby jednak spóźniał się z rozpoczęciem lub wykonaniem dzieła, tak iż byłoby wiadome, że nie zdąży go wykonać w umówionym terminie to możesz od umowy odstąpić nawet bez wyznaczania mu dodatkowego terminu na wykonanie lub dokończenie dzieła.. Jeśli powierzyłeś mu materiały na wykonanie dzieła to możesz żądać ich zwrotu.
Czasami ze względu na charakter wykonywanego dzieła (np. budowa szafy), możesz udzielać wykonawcy wskazówek, co do samego sposobu wykonania. Gdyby jednak okazało się, że dany sposób wykonania zaproponowany przez ciebie byłby niewłaściwy to wykonawca powinien niezwłocznie cię o tym powiadomić. Jeśli wykonawca dopełnił tego obowiązku i wykonał dzieło według twoich wskazówek, mimo tego, że były wadliwe to później nie będzie odpowiedzialny za zniszczenie, uszkodzenie lub niewłaściwą funkcjonalność dzieła, wynikłą z jego wadliwego wykonania. Będzie mu także przysługiwało umówione wynagrodzenie.
Czy wykonawca ponosi odpowiedzialność za wady dzieła?
Wada dzieła może powstać już w momencie wykonywania dzieła. Gdybyś zauważył, że dzieło jest wykonywane w niewłaściwy sposób to możesz żądać od wykonawcy zmiany sposobu jego wykonywania, wyznaczając mu równocześnie odpowiedni termin na dokonanie tej zmiany. Jeśli wykonawca nie zmieni sposobu wykonania w zakreślonym terminie to możesz polecić poprawienie lub dalsze wykonanie tego dzieła innej osobie. Koszty ponosi niesolidny wykonawca. Możesz także odstąpić od umowy. Wtedy jesteś uprawniony do żądania zwrotu materiałów, pod warunkiem, że ty je dostarczyłeś jak również do wydania rozpoczętego dzieła.
Gdyby wady pojawiły się już w gotowym dziele to przysługują ci w zależności od rodzaju wady różne uprawnienia. Jeśli wady da się usunąć to możesz żądać ich usunięcia w wyznaczonym przez siebie terminie (jednak nie powinien on być dłuższy niż dwa tygodnie). W przypadku, gdy w żaden możliwy sposób nie można dokonać usunięcia wad lub, gdy wykonawca nie dokonał napraw w wyznaczonym przez ciebie terminie to:
możesz od umowy odstąpić, gdy wada jest takiego rodzaju, że uniemożliwia normalne korzystanie z rzeczy lub sprzeciwia się postanowieniom umownym np. uszyty garnitur, czy sukienka zupełnie na ciebie nie pasuje, albo ma inny krój od ustalonego.
żądać obniżenia wynagrodzenia za wykonane dzieło, gdy z zamówionej rzeczy mimo powstałej wady można korzystać zgodnie z jej przeznaczeniem (np. do uszycia niebieskiej sukienki w kilku miejscach zastosowano nitkę czerwoną zamiast niebieskiej).
Nie zawsze jednak wykonawca musi dokonać naprawy dzieła - gdyby naprawa była nieopłacalna w stosunku do wartości dzieła to może odmówić naprawy. W tym wypadku przysługują ci uprawnienia jak wyżej.
Pamiętaj, że:
Będziesz zobowiązany do zapłacenia wykonawcy wynagrodzenia w przypadku, gdy był on gotowy dzieło wykonać, ale z twojej winy nie mógł tego zrobić np. nie dostarczyłeś mu odpowiednich materiałów, narzędzi. Jednak masz prawo odliczyć od wynagrodzenia to, co wykonawca zaoszczędził z powodu niewykonania dzieła np. oszczędność materiałów, wynagrodzenia należnego innym osobom, które miały współdziałać przy wykonaniu dzieła itp.
Wszelkie prawa, które wynikają z umowy o dzieło przedawniają się po dwóch latach od momentu oddania dzieła, gdy dzieło nie zostało oddane to po dwóch latach od dnia, w którym miało być oddane. Jednak roszczenia z tytułu wad budynku przedawniają się po upływie trzech lat.
Jeśli wykonanie dzieła wymaga twojego współdziałania np. zleciłeś malarzowi namalowanie swojego portretu, ale nie chcesz do niego pozować, wykonawca może ci wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin do wykonania dzieła. Jeśli do tego terminu nie podejmiesz odpowiednich czynności będzie on mógł odstąpić od umowy.
O dostrzeżonej wadzie musisz powiadomić wykonawcę w ciągu miesiąca od jej wykrycia, inaczej stracisz uprawnienia z tytułu rękojmi za wady dzieła.
Terminy do dochodzenia uprawnień z tytułu wadliwego wykonania dzieła przez wykonawcę nie biegną, jeżeli wykonawca podstępnie tą wadę przed tobą zataił lub zapewnił cię, że wada nie istnieje.
Umowa o dzieło - wzór.
Zawarta w dniu ................................. roku w ........................................................................ pomiędzy ..................................................................... z siedzibą w......................................, adres: ......................................................................................................................................, zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym w ................................ numer RHB .........................., zwaną dalej Zamawiającym, reprezentowaną przez
...........................................
...........................................
a
Panem .................................................................., zamieszkałym w ......................................, legitymującym się dowodem osobistym nr:......................., wydanym przez ........................., zwanym dalej Przyjmującym zamówienie.
§ 1
Zamawiający powierza wykonanie, a Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się wykonać, .........................................................., zwane w dalszej części niniejszej Umowy Dziełem.
§ 2
Przyjmujący zamówienie oświadcza, że prowadzi działalność gospodarczą i jest uprawniony do wystawiania faktur VAT.
Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się rozpocząć wykonywanie Dzieła w dniu ....................... roku i przekazać Dzieło Zamawiającemu nie później niż do dnia ....................... roku.
§ 3
Przekazanie Dzieła nastąpi na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego, którego wzór stanowi Załącznik nr 1 do niniejszej Umowy. Dzieło będzie uważane za odebrane po jego dostarczeniu Zamawiającemu oraz podpisaniu protokołu zdawczo-odbiorczego przez Zamawiającego oraz Przyjmującego zamówienie.
§ 4
Przekazanie Dzieła Zamawiającemu nastąpi w siedzibie Zamawiającego w dniu podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Koszty dostarczenia Dzieła do siedziby Zamawiającego ponosi Przyjmujący zamówienie.
§ 5
Zamawiający jest zobowiązany odebrać Dzieło wykonane zgodnie z niniejszą Umową i wolne od wad w terminie .......... dni, od dnia, w którym otrzymał zawiadomienie Przyjmującego zamówienie, informujące o jego gotowości do przekazania Dzieła.
W przypadku nieodebrania Dzieła przez Zamawiającego w powyższym terminie przechodzi na niego ryzyko przypadkowego zniszczenia lub uszkodzenia Dzieła, jak również będzie on zobowiązany do pokrycia uzasadnionych kosztów poniesionych przez Przyjmującego zamówienie, powstałych w związku z koniecznością przechowywania Dzieła.
§ 6
Przyjmujący zamówienie nie może powierzyć wykonania całości lub części Dzieła innemu podwykonawcy bez uzyskania pisemnej zgody Zamawiającego.
§ 7
Dzieło zostanie wykonane z materiałów własnych Przyjmującego zamówienie.
§ 8
Za wykonanie Dzieła Przyjmującemu zamówienie będzie przysługiwało wynagrodzenie w wysokości zł (słownie: ...................................................złotych) powiększone o podatek VAT.
Wynagrodzenie zostanie zapłacone przez Zamawiającego w ciągu 3 dni od daty,
w której nastąpiło odebranie Dzieła na rachunek Przyjmującego zamówienie numer: ................................. w ..................................
Wypłata wynagrodzenia nastąpi na podstawie faktury wystawionej przez Przyjmującego zamówienie.
§ 9
W razie zwłoki w wykonaniu Dzieła Zamawiającemu będzie przysługiwać kara umowna w wysokości ............ % wynagrodzenia określonego w § 8 ust. 1 niniejszej Umowy za każdy dzień zwłoki.
W razie zwłoki przekraczającej ............. dni Zamawiający może wyznaczyć dodatkowy termin na wykonanie Dzieła, a po jego upływie będzie mógł od niniejszej Umowy odstąpić, zachowując prawo do kary umownej, o której mowa w § 9 pkt 1.
Zamawiającemu przysługuje prawo do dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych, jeżeli wyrządzona mu szkoda przewyższa wysokość kary umownej.
§ 10
Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się dostarczyć Dzieło wykonane zgodnie z niniejszą Umową i wolne od wad.
W sytuacji gdy Dzieło dostarczone przez Przyjmującego zamówienie będzie miało wady, Zamawiającemu przysługuje prawo do wyznaczenia Przyjmującemu zamówienie ........... dniowego terminu na ich usunięcie. Po bezskutecznym upływie tego terminu Zamawiający będzie mógł odmówić przyjęcia Dzieła, jeżeli wady są istotne, i odstąpić od Umowy; lub odebrać Dzieło, w którym nie usunięto wad, i żądać obniżenia wynagrodzenia.
§ 11
Wszelkie zmiany i uzupełnienia niniejszej Umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
§ 12
W sprawach nie uregulowanych w niniejszej Umowie mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.
§ 13
Wszelkie spory mogące wystąpić w związku z niniejszą Umową będą rozstrzygane przez sąd ......................................................
§ 14
Niniejsza Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym egzemplarzu dla każdej ze Stron.
ZAMAWIAJĄCY PRZYJMUJĄCY ZAMÓWIENIE
............................. .......................................................
Umowa o pracę, a umowa o dzieło.
Umowa o pracę a umowa o dzieło - różnice i podobieństwa
Coraz częściej, zatrudniając nowe osoby płatnicy, zastanawiają się nad zastosowaniem umowy cywilnoprawnej, w tym także umowy o dzieło.
Widzą w tym bowiem szansę na obniżenie kosztów i uelastycznienie wzajemnych praw i obowiązków. Warto zatem zwrócić uwagę różnice między tym dwoma rodzajami umów, tym bardziej że nierzadko dochodzi w tym zakresie do kontrowersji między stronami.
Na wstępie należy przypomnieć, ze umowa o dzieło jest umową, na podstawie której przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła na rzecz zamawiającego. Dziełem tym ma być określony przez strony rezultat (efekt). W szczególności dziełem może być zarówno konkretny obiekt materialny, np. meble biurowe, ogrodzenie budynku czy schody wejściowe, jak i określone dobro niematerialne, np. program komputerowy, projekt architektoniczny, fotografia lub utwór publicystyczny. Rezultat umowy o dzieło może być utrwalony w jakiejkolwiek formie fizycznej lub też być niematerialny (np. wykonanie pokazu danego produktu czy wygłoszenia wykładu).
Podkreślić należy, że właśnie ten konkretny rezultat umowy o dzieło odróżnia ją od umowy o pracę, która podobnie jak np. umowa zlecenie jest umową starannego działania.
Decydują okoliczności pracy
W praktyce nierzadko rozróżnienie, czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z umową o dzieło, czy też z inną podstawą świadczenia usług/pracy, budzi problemy. O prawidłowej kwalifikacji umów decyduje całokształt okoliczności faktycznych, w których była świadczona praca. Szczególnie istotne jest to, czy praca była wykonana pod nadzorem ze strony zamawiającego i czy wymagała osobistego świadczenia pracy w określonym czasie i miejscu, co jest charakterystyczne dla umowy o pracę oraz czy miała przynieść konkretny, uzgodniony rezultat, czy raczej polegała jedynie na wykonywaniu określonych działań (np. sprzedawaniu towarów czy roznoszeniu ulotek reklamowych).
Umowa o dzieło, w odróżnieniu od umowy o pracę, cechuje się znaczną swobodą i samodzielnością wykonywania umówionego dzieła. Nie podlega on bowiem bezpośrednim poleceniom przełożonego, jak ma to miejsce w przypadku umowy o pracę. Istotnie jest także, że wykonawca dzieła nie podlega normom czasu pracy, jak to jest w przypadku pracownika, który ponadto w razie pracy ponad normę ma prawo do dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. W przypadku umowy o dzieło nie ma także obowiązku ewidencjonowania czasu pracy wykonawcy, co jest oczywistą konsekwencją swobody Wykonawcy w wyborze czasu, miejsca i innych okoliczności wykonywania zamówienia. Wykonawca nie ma też prawa do urlopu wypoczynkowego ani innych dni wolnych przewidzianych przez prawo pracy. Warto też zaznaczyć, że o ile w przypadku umowy o pracę wynagrodzenie ma charakter okresowy i jest wypłacane z reguły co miesiąc, o tyle w przypadku umowy o dzieło wynagrodzenie co do zasady jest wypłacane jednorazowo po oddaniu dzieła. Ponadto jest ono ustalane w szczególny sposób, gdyż albo w oparciu o kosztorys, albo ryczałtowo za całość dzieła. Wynagrodzenie wykonawcy dzieła nie podlega także szczególnej ochronie jak wynagrodzenie pracownika (np. przepisom ograniczającym dopuszczalność dokonywania potrąceń z wynagrodzenia).
Bez osobistego świadczenia
Umowa o dzieło co do zasady nie wymaga osobistego świadczenia pracy przez wykonawcę, który może przy realizacji dzieła posługiwać się podwykonawcami, chyba, że wyłączono to w treści umowy. Natomiast w ramach umowy o pracę pracownik zobowiązany jest zawsze do osobistego świadczenia pracy i nie może posługiwać się zastępcami.
Rozwiązanie umowy o dzieło jest znacznie łatwiejsze niż w przypadku umowy o pracę. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy dzieło jest wykonywane w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową albo ma wady (art. 636 par. 1 i 637 par. 2 k.c.) lub wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła (art. 635 k.c.). Natomiast na gruncie umowy o pracę rozwiązanie umowy na ogół podlega licznym obostrzeniom formalnym, takim np. jak konieczność zachowania formy pisemnej, konsultacje ze związkami zawodowymi czy wymóg uzasadnienia wypowiedzenia lub rozwiązania umowy podlegającego ewentualnej kontroli sądu pracy.
Należy też podkreślić, że równoległe zatrudnianie przez jeden podmiot pracowników poza normalnym czasem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych ( w tym także na podstawie umowy o dzieło) przy pracach tego samego rodzaju, co objętych umową o pracę stanowi obejście przepisów o czasie pracy w godzinach nadliczbowych, nawet gdyby pracownicy byli doraźnie zainteresowani wykonywaniem tego zatrudnienia w ramach umów cywilnoprawnych. Wskazywał na to m.in. Sąd Najwyższy w uchwale z 12 kwietnia 1994 r. I PZP 13/94 (OSNAPiUS 1994 nr3, poz.139). Oznacza to, że zawarte w takim zakresie uzgodnienia - niezależnie od ewentualnej woli stron wyrażonej w nadanej im formie umów cywilnoprawnych - są automatycznie nieważne z mocy art. 18 par. 2 kodeksu pracy. Natomiast w miejsce postanowień nieważnych umów cywilnoprawnych stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, w tym także dotyczące obowiązku wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Ograniczeń takich nie ma natomiast w razie zawarcia z własnymi pracownikami umów o dzieło dotyczących innych obowiązków niż określone umową o pracę, np. w razie zawarcia z konserwatorem umowy dotyczącej wykonania ogrodzenia budynku.
Różnice między umową o pracę i umową o dzieło obrazuje tabela. Z atrakcyjnej formy zatrudniania, jaką w wielu przypadkach zarówno dla zamawiającego, jak i wykonującego określone zamówienie, jest umowa o dzieło trzeba jednak korzystać w sposób umiejętny. Nie każdy rodzaj pracy i nie w każdych warunkach może być uznane za umowę o działo. Państwowa Inspekcja Pracy może kwestionować stosowanie umowy o dzieło, jeśli całokształt okoliczności wskazuje, że praca wykonywana jest w sposób typowy dla stosunku pracy i stosować kary za naruszenia uprawnień pracowniczych. Również wykonujący pracę może wnosić o uznanie istnienia stosunku pracy. Reklasyfikacja umowy o dzieł na umowę o pracę wywołuje istotne konsekwencje podatkowe, w sferze prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Wnikliwe rozważenie charakteru powierzonej pracy i całokształtu oczekiwanego sposobu realizacji umowy pozwoli na uniknięcie przykrych konsekwencji.
Umowa o dzieło a składki do ZUS
Czy od umowy o dzieło naliczamy składkę: emerytalną, rentową, chorobową, wypadkową, zdrowotną, w przypadku gdy umowa ta zawarta jest: z naszym pracownikiem, z osobą nie będącą naszym pracownikiem i niepracującą nigdzie, z osobą nie będącą naszym pracownikiem i pracującą, z emerytem, z rencistą, ze studentem?
Generalnie od umów o dzieło nie odprowadza się składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) i zdrowotne. Z jednym wyjątkiem - składki te płaci się od umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem. Oznacza to, że umowa o dzieło z cudzym pracownikiem nie jest obciążona składkami na ubezpieczenie społeczne ani zdrowotne.
Tylko umowy o dzieło zawarte z własnym pracodawcą pociągają za sobą obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Umowa o dzieło, której nie towarzyszy umowa o pracę z tym samym podmiotem, nie jest tytułem ubezpieczenia społecznego. Spójrzcie na przykłady:
Przykład 1
Zenon S. ma umowę o pracę na czas nieokreślony z firmą budowlaną, z którą co pewien okres podpisuje umowy o dzieło. W tym przypadku firma występuje w podwójnej roli, z jednej strony jest pracodawcą a jednocześnie zamawiającym dzieło. W tej sytuacji pracodawca musi naliczać z obydwu tytułów (umowa o pracę i umowa o dzieło) wszystkie składki na ubezpieczenie społeczne oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Przykład 2
Jan Z. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Spółce z o.o. Jednocześnie dodatkowo zarobkuje w Redakcji, zawierając z nią umowę o dzieło. W tym przypadku pracodawca (Spółka) i zamawiający dzieło (Redakcja) to dwa odrębne podmioty. Spółka odprowadza z tytułu umowy o pracę co miesiąc z wynagrodzenia Jana S. następujące składki: emerytalną, rentową, chorobową, wypadkową, zdrowotną. Natomiast Redakcja nie odprowadza do ZUS z tytułu umowy o dzieło żadnych składek - ani składek do ZUS, ani składki zdrowotnej.
|
Umowa o dzieło |
Umowa o pracę |
Przedmiot umowy |
Osiągnięcie konkretnego efektu (materialnego lub niematerialnego) |
Wykonywanie pracy na umówionym stanowisku |
Stałość umowy |
Ma charakter jednorazowy (incydentalny) |
Ma charakter stały |
Podporządkowanie poleceniom przełożonych w czasie świadczenia pracy |
Brak |
Art. 22 i 100 k.p. |
Normy czasu pracy i dodatkowe wynagrodzenie za pracę ponad ustalone normy |
Brak |
Art. 128-144 k.pl |
Odpowiedzialność za wady dzieła |
Według zasady rękojmi za wady |
Brak odpowiedzialności za wady. Pracownik odpowiada za powstanie szkody na zasadach określonych w art. 114-127 KP |
Odpowiedzialność porządkowa |
Brak |
Art. 108-113 |
Rozwiązanie umów |
Swobodniejsza, istnieją szczególne uprawnienia zamawiającego pozwalające na odstąpienie od umowy Art. 636 par. 1, art. 637 par. 2 i art. 635 k.c.) |
Sformalizowane, utrudnione zwłaszcza w przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony i pracowników szczególnie chronionych |
Osobiste świadczenie pracy |
Wyjątkowo, gdy przewiduje to umowa |
Obowiązkowe |
Urlopy wypoczynkowe |
Brak |
Wynikają z kodeksu pracy Art. 152-173 |
Wynagrodzenie minimalne i szczególna ochrona wynagrodzenia |
Brak |
Przepisy k.p. |