Słychać śpiew wśród drzew i chmur, to artystów ptasich chór

126. Witaj, panie bocianie

Zapis w dzienniku:

I. „Wróbelki” - zabawa naśladowcza. „Przyloty” - prezentacja ptaków, które powróciły z Południa, zapoznanie dzieci z wyglądem najbardziej znanych i charakterystycznych ptaków (np. bocian, jaskółka, szpak, kukułka).

II. „Powrót z ciepłych krajów” - zestaw ćwiczeń gimnastycznych; opowieść ruchowa. „Kwoka” - wysłuchanie wiersza Jana Brzechwy, ocena zachowania tytułowej bohaterki.

III. „Wiosenna pobudka” - opowieść ruchowa przy muzyce. „Czy to ptak, czy to ssak?” - zabawa dydaktyczna; rozróżnianie gatunków zwierząt, podział na ptaki i ssaki; wyróżnienie cech charakterystycznych dla obydwu gromad (skrzydła, pióra, dzioby itp.).

Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:

- ćwiczę podskoki,

- poznaję ptaki, które przylatują wiosną do Polski,

- ćwiczę sprawność fizyczną,

- uważnie słucham wiersza,

- oceniam zachowanie kwoki,

- bez przygotowania przedstawiam ruch do muzyki,

- odróżniam ptaki i ssaki,

- odróżniam ptaki od innych zwierząt.

Przebieg dnia:

I. Zajęcie poranne

• „Wróbelki” - zabawa naśladowcza. Nauczyciel zamienia dzieci we wróbelki. Domem - gniazdem małych ptaszków jest wyznaczony fragment dywanu, który opuszczają po usłyszeniu wcześniej ustalonego sygnału dźwiękowego, np.: uderzenie trójkąta. Wróbelki skaczą obunóż, machają ułożonymi blisko tułowia rączkami jak skrzydełkami i mówią ćwir, ćwir. Od czasu do czasu mogą przysiadać na ziemi i stukać paluszkami w podłogę - ziemię jakby zbierały okruszki. Po powtórnym ułyszeniu trójkąta ptaszki wracają do gniazda. Na końcu zabawy nauczyciel przemienia ptaszki w dzieci.

trójkąt

• „Przyloty” - prezentacja ptaków, które powróciły z Południa. Dzieci siedzą na dywanie. Nauczyciel rozmawia z nimi na temat zmian zachodzących w przyrodzie wczesną wiosną. Prosi o ich wymienienie, np.: zmiany temperatury, wydłużenie się dni, zmiany zachowania zwierząt. Po krótkim wstępie, o ile dzieci tego wcześniej nie wymienią, nauczyciel mówi jeszcze o powrocie kilku gatunków ptaków z Południa, z ciepłych krajów. Pyta przedszkolaki czy znają jakieś ptaki, które odlatują na zimę w cieplejsze miejsca. Jeśli dzieci nie wymienią żadnych ptaków, to nauczyciel pokazuje ilustracje czterech ptaków: bociana, szpaka, kukułki oraz jaskółki i nazywa je. Natomiast jeśli czterolatki je wymienią w trakcie rozmowy, to ich zadaniem jest rozpoznanie i nazwanie ptaków. Następnie wszyscy opisują wygląd ptaków, a nauczyciel opowiada różne ciekawostki na ich temat. Pokazuje również dzieciom mapę świata i zaznacza na niej Polskę oraz Afrykę, do której odlatują: bociany, kukułki szpaki, i jaskółki (także do Ameryki Południowej i Azji) oraz drogę, jaką przebywają, kiedy odlatują od nas na zimę, a powracają wiosną. Na końcu dzieci zastanawiają się, dlaczego te ptaki muszą od nas odlatywać na zimę, a inne nie.

Uwaga! Dzieci po opisaniu wyglądu: bociana, kukułki, szpaka i jaskółki, mogą pokolorować wybraną sylwetę poznanego ptaka.

zdjęcia bociana, szpaka, kukułki, jaskółki, sylwety ptaków, mapa świata, kredki

II. Zajęcie główne

• „Powrót z ciepłych krajów” - zestaw ćwiczeń gimnastycznych; opowieść ruchowa. Nauczyciel opowiada i pokazuje ćwiczenia. Dzieci ilustrują ruchem opowieść, powtarzają ćwiczenia.

Daleko, daleko w ciepłych krajach... dzień się już kończył. Słońce znikało z pola widzenia. Jaskółki kończyły ptasi trening. Latały w powietrzu, ćwicząc swoje akrobacje. Kilka z nich było łapaczami... i miały szarfy... (nauczyciel rozdaje szarfy trójce dzieci), a druga część musiała tak latać, by uciec swoim koleżankom... Gdy któraś jaskółka została złapana zakładała szarfę i goniła swoich przyjaciół... Każdy chciał złapać i być złapanym. Nad treningiem czuwał trener - nauczyciel, który gwizdał na przewinienia i wyjaśniał spory... Trzeba było się wykazać nie lada szybkością i zwinnością... Kiedy jaskółki trenowały, przyleciało do nich stadko bocianów. Jaskółki oddały swojemu trenerowi szarfy, sfrunęły na ziemię i przywitały się z bocianami, to znaczy: stanęły na jednej nodze i pomachały swoimi małymi skrzydłami. Bociany, także stojące na jednej nodze, otworzyły dzioby (nauczyciel demonstruje złożenie rąk w długi dziób)... i odpowiedziały głośnym: kle, kle. Na to jaskólki znów pomachały skrzydłami, a bociany zaklekotały: kle, kle. Po wymianie uprzejmości bociany przekazały jaskółkom wiadomość o nadejściu wiosny w Polsce i przygotowaniach do podróży powrotnej. Jaskółki bardzo się ucieszyły z tej wiadomości i poleciały do kukułek, a bociany zostały na polowaniu. Chodziły po mokradłach, unosząc wysoko swoje kolana... Omijały przy tym suche miejsca (gęsto porozkładane obręcze), bo wiedziały, że tam nic nie znajdą... W tym samym czasie jaskółki bawiły się z kukułkami w przeskakiwanie po niskich gałązkach - tych samych obręczach... Musiały tak przeskakiwać z gałązki na gałązkę na obu nóżkach, by nie spaść i nie przegrać zawodów... Każda chciała jak najlepiej i jak najdłużej skakać. Nawet nie spostrzegły gdy zbliżył się ich wróg i, chcąc mu uciec, musiały jak najszybciej i jak najwyżej wspiąć się na wyższą gałąź - drabinkę lub ławkę... Posiedziały tam chwilę, ale chciały wrócić do zabawy, więc zeszły i... znów musiały uciekać i znowu zeszły..., poskakały na gałazkach i... musiały uciekać na najwyższe gałęzie. W końcu słońce zaszło, a ptaki pożegnały się i odleciały do swoich gniazd na odpoczynek, bo wiedziały, że czeka je długa droga. Ułożyły się wygodnie, oddychały spokojnie. Odpoczywały. Wdech nosem, a wydech ustami... wdech nosem, wydech ustami.

• „Kwoka” - wysłuchanie wiersza Jana Brzechwy, ocena zachowania tytułowej bohaterki. Dzieci wspólnie z nauczycielem siedzą na podłodze, tworząc koło. Nauczyciel recytuje, odpowiednio modulując słowa kwoki.

Kwoka

Proszę pana, pewna kwoka

Traktowała świat z wysoka

I mówiła z przekonaniem:

„Grunt to dobre wychowanie!”

Zaprosiła raz więc gości,

By nauczyć ich grzeczności.

Pierwszy osioł wszedł, lecz przy tym

W progu garnek stłukł kopytem.

Kwoka wielki krzyk podniosła:

„Widział kto takiego osła?!”

Przyszła krowa. Tuż za progiem

Zbiła szybę lewym rogiem.

Kwoka gniewna i surowa

Zawołała: „A to krowa!”

Przyszła świnia prosto z błota.

Kwoka złości się i miota:

„Co też pani tu wyczynia?

Tak nabłocić! A to świnia!”

Przyszedł baran. Chciał na grzędzie

Siąść cichutko w drugim rzędzie,

Grzęda pękła. Kwoka wściekła

Coś o łbie baranim rzekła

I dodała: „Próżne słowa,

Takich nikt już nie wychowa,

Trudno... Wszyscy się wynoście!”

No i poszli sobie goście.

Czy ta kwoka proszę pana,

Była dobrze wychowana?

Jan Brzechwa

Po recytacji nauczyciel pyta dzieci:

- Kto urządził przyjęcie?

- Kogo zaprosiła Kwoka?

- Co zdenerwowało Kwokę?

- Czy ta Kwoka była dobrze wychowana?

- Jak powinna się zachować?

Uwaga! Nauczyciel może przedstawić wiersz w formie teatrzyku.

J. Brzechwa „Kwoka” [w:] J. Brzechwa, „Sto bajek”, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 2000, s. 62

III. Zajęcia popołudniowe

• „Wiosenna pobudka” - opowieść ruchowa przy muzyce. Nauczyciel rozkłada na podłodze w sali obręcze gimnastyczne. Powinno być ich tyle, by do każdego swobodnie zmieściło się 4-5 dzieci. Obręcze to gniazda, gdzie zamieszkają ptasie rodziny: rodzice z dwójką lub trójką piskląt. Nauczyciel opowiada, że każde gniazdo zamieszkuje inna ptasia rodzina: np. skowronki, słowiki, jaskółki, czyżyki itp.

Przy muzyce kieruje zabawą poprzez opowieść o poranku w gnieździe.

Pierwsze budzą się skowronki, potem jaskółki i czyżyki, ostatnie słowiki, ponieważ śpiewały całą noc przy księżycu i jeszcze są bardzo śpiące. Potem budzą się głodne pisklęta. Potem ich rodzice, ale nie wylatują od razu na polowanie. Powoli się przeciągają, najpierw prawe skrzydło, potem lewe, prawa nóżka, lewa nóżka. Czyszczą skrzydła, każde pióro po kolei. Wylatują z gniazdek dla rozprostowania skrzydeł, krążą wokół swoich gniazd, potem wokół gniazd innych ptaków i po całym lesie. Łowią owady dla dzieci na śniadanie. W tym czasie młode ptaszki przeciągają się i rozprostowują skrzydełka w gniazdach. Który ptak złowi coś do jedzenia, wraca do swojego gniazda nakarmić młode. Nakarmione pisklęta wylatują z gniazd i uczą się latać. Najpierw małe kółka wokół własnego gniazda, potem większe wokół innych i po całym lesie.

CD Utwory... cz.1 - „Poranek” E. Griega (nr 14)

• „Czy to ptak, czy to ssak?” - zabawa dydaktyczna. Przed dziećmi leżą ilustracje wróbla, bociana, kury, jaskółki, kota, psa, konia. Nauczyciel prosi o wybranie tylko ilustracji ptaków. Po wybraniu przez dzieci odpowiednich obrazków nauczyciel pyta przedszkolaków jak rozpoznały ptaki, co mają wspólnego: bocian, kura i jaskółka. Jeśli dzieci same nie odpowiedzą, to nauczyciel może podpowiedzieć, że chodzi o: skrzydła, dzioby, pióra i to, że wykluwają się z jajek. Następnie pyta, czy któreś z dzieci wie, jak nazywa się druga grupa zwierząt. Jeśli dzieci nie wiedzą, to nauczyciel mówi, że są to ssaki, a ich wspólna cecha ukryta jest w nazwie. Te zwierzęta są ssakami, bo nie rodzą się w skorupkach (oprócz dziobaka i kolczatki), a po urodzeniu ssą mleko matki. Wyglądają różnie, ale wszystkie ssą mleko. Po wyjaśnieniu nazw gatunków dzieci mogą pogrupować jeszcze kilka ilustracji z ssakami i ptakami, by nauczyć się je odróżniać. Na koniec nauczyciel pyta: Jak myślicie, czy człowiek też jest ssakiem?

sylwety, obrazki, fotografie przedstawicieli ptaków i ssaków z najbliższego otoczenia

127. Gniazda małe i duże

Zapis w dzienniku:

I. „Ptaszki w gniazdach” - zabawa orientacyjno-porządkowa. „Ptasie jaja” - oglądanie okazów ptasich jaj, porównywanie wielkości, barwy skorupek itp.

II. „Jaja w gniazdach” - liczenie jaj w gniazdach: których jest więcej, których jest mniej, a których jest tyle samo? Rozszerzenie zakresu liczenia na podstawie scenariusza E. Gruszczyk-Kolczyńskiej i E. Zielińskiej.

III. „Bocianie gniazda” - zabawa rytmiczna. „Czyje to mieszkanie?” - oglądanie fotografii i ilustracji przedstawiających gniazda różnych ptaków (bocianie gniazdo, szpacza budka, gniazdo jaskółki itp.); rozmowa kierowana na temat ich różnorodności. „Kukułka” - zapoznanie dzieci ze zwyczajem lęgowym kukułki, ćwiczenie aparatu artykulacyjnego.

Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:

- czerpię radość z uczestnictwa w zabawach ruchowych,

- poznaję wygląd jaj różnych ptaków,

- wymieniam różnice i podobieństwa,

- liczę i ustalam, ile jest przedmiotów,

- poznaję słowa i melodię piosenki,

- reaguję na przerwę w muzyce,

- powtarzam dany rytm,

- poznaję gniazda niektórych ptaków,

- wypowiadam się na podany temat,

- poznaję nowe ptaki,

- naśladuję głos kukułki.

Przebieg dnia:

I. Zajęcie poranne

• „Ptaszki w gniazdach” - zabawa orientacyjno-porządkowa. Dzieci stają się wróbelkami. Kiedy nauczyciel klaszcze w dłonie, wróbelki latają, a kiedy robi pauzę i mówi: Ptaszki w gniazdkach!, wróbelki natychmiast wracają na wyznaczone, bezpieczne miejsce. Gdy nauczyciel ponownie zaczyna klaskać, ptaki znów latają.

Przy kolejnym powtórzeniu sygnałem dla dzieci może być sama pauza.

• „Ptasie jaja” - prezentacja różnych okazów ptasich jaj. Przed dziećmi leżą ilustracje różnych ptaków: kury, przepiórki, gęsi, kaczki, strusia. Nauczyciel kolejno wskazuje obrazek i prosi o nazwanie ptaka, krótki opis jego wyglądu oraz wskazanie, gdzie żyje dany ptak: w lesie, czy w gospodarstwie domowym - na wsi. Następnie pokazuje naturalne okazy jaj (lub fotografie) i prosi, by dzieci zgadły, które jajo pochodzi od którego ptaka. Gdy jaja zostaną już przyporządkowane, przedszkolaki porównują ich wielkość, barwę skorupek oraz ciężar (na oko), jeśli mają naturalne okazy. Nauczyciel może też rozbić jajo (wcześniej musi być wyparzone), by pokazać jak wygląda ono w środku i omówić wspólnie z dziećmi jego budowę.

okazy jaj, obrazki, fotografie, albumy przyrodnicze

II. Zajęcie główne

• „Jaja w gniazdach” - liczenie jaj w gniazdach wg scenariusza E. Gruszczyk-Kolczyńskiej i E. Zielińskiej. Nauczyciel mówi dzieciom, że one będą „ptakami - rodzicami” (mamą lub tatą), krążki ich gniazdami, a kulki jajami. Rozkłada jednocześnie krążki i prosi, by każdy rodzic stanął przy swoim gnieździe (gniazd jest więcej niż dzieci). Nauczyciel: Kiedy już staniecie przy swoich gniazdach, to będzie można sprawdzić, czy gniazd jest tyle, ile rodziców. Może gniazd jest więcej? Trzeba policzyć głośno: ptaki - dzieci i gniazda. Dzieci ustalają, że kilka gniazd jest pustych. Tutaj leżą jaja (jest ich tyle samo, ile gniazd). Tych małych jaj powinno być tyle, ile gniazd. Czy ich jest więcej niż gniazd, czy tyle samo. Sprawdźmy. Włóżcie proszę do swojego gniazda jedno małe jajo... Czy każdy ma w swoim gnieździe małe jajo? Czy jaj jest mniej niż gniazd, czy tyle samo? Nauczyciel przechodzi i pokazuje pary gestem jeden do jednego i mówi: Jeśli wiemy, ile jest gniazd, to nie musimy liczyć, ile jest jaj, bo w każdym gnieździe leży jajo.

Następnie nauczyciel prosi, by czworo dzieci położyło jaja przy przygotowanych przez niego trzech krążkach - gniazdach i pyta, jak ustalić bez liczenia, czego jest więcej, czego mniej? Czy może jaj i gniazd jest tyle samo? Przedszkolaki wkładają jedno jajo do każdego gniazda. Ktoś może od razu udzielić odpowiedzi, wtedy dzieci upewniają się, że jego odpowiedź jest prawidłowa. Liczą gniazda i pokazują na palcach, ile ich jest. Liczmy też jaja. Udzielają odpowiedzi, czego jest więcej.

Uwaga! Nauczyciel może kilkakrotnie prosić o przyporządkowanie jaj do gniazd, by dzieci nabyły umiejętności ustalania równoliczności.

krążki - gniazda, kulki - jaja (liczmany); E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, „Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków”, WSiP, Warszawa 2004, s. 236-237

• „Wesoły koncert” - nauka piosenki. Po wysłuchaniu piosenki nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat jej treści i nastroju. Przykładowe pytania:

- Jakie ptaki zapraszają na wesoły koncert?

- Czy piosenka jest smutna, czy wesoła?

CD Piosenki i zabawy cz. 2 - „Wesoły koncert” (nr 13)

III. Zajęcia popołudniowe

• „Bocianie gniazda” - zabawa rytmiczna. Nauczyciel rozkłada na podłodze koła hula-hoop (bocianie gniazda) i akompaniuje do zabawy na kołatce.

Gdy gra potrząsając kołatką w powietrzu - dzieci - bociany fruwają między kołami w różnych kierunkach. Na przerwę w muzyce zajmują miejsce w dowolnie wybranym kole i, klaszcząc w ręce, powtarzają za nauczycielem krótki rytm. Jednocześnie w tym rytmie głosem naśladują bociani klekot (kle, kle).

kołatka, koła hula-hoop

• „Czyje to mieszkanie?” - oglądanie obrazków, fotografii i ilustracji przedstawiających gniazda różnych ptaków, rozmowa kierowana na temat ich różnorodności. Nauczyciel pokazuje ilustracje, obrazki domów następujących ptaków: bociana, jaskółki i szpaka. Dzieci oglądają i porównują je. Nauczyciel:

- Po co ptaki budują gniazda?

- Przyjrzyjcie się gniazdu bociana i jaskółki, czym się różnią?

- Czy wiecie, z czego zrobione są te dwa gniazda?

- Zobaczcie, gdzie buduje gniazdo bocian, a gdzie jaskółka?

- Czy bocian mógłby zamieszkać w gnieździe jaskółki? Dlaczego?

- A teraz zagadka: kto pierwszy przylatuje i buduje gniazdo: pan czy pani bocianowa?

- Jak myślicie, czy bociany i jaskółki wracają do swoich domów, czy co roku budują nowe w innych miejscach?

- A teraz przyjrzyjcie się domkowi szpaka, czym różni się od gniazda jaskółki i bociana?

Kto robi tę budkę?

fotografie, ilustracje w książkach przyrodniczych

• „Kukułka” - zapoznanie dzieci ze zwyczajem lęgowym kukułki, ćwiczenie aparatu artykulacyjnego. Nauczyciel pokazuje dzieciom ilustrację z kukułką i opowiada ciekawostki związane z jej zwyczajami lęgowymi, np.: podrzucanie jaj do gniazd innych ptaków, których młode mają podobne skorupki, wypychanie przez młode kukułki jaj gospodarza. Na końcu nauczyciel naśladuje głos kukułki: kuku, a następnie próbują to samo robić dzieci. Mogą też „kukać” na zasadzie odpowiedzi - raz nauczyciel, a raz dziecko. Nauczyciel może też wprowadzić jakiś znak, na którego pojawienie się przedszkolaki zaczynają „kukać”, a przestają po jego zniknięciu (np.: podniesienie ręki).

Ciekawostka: „kukają” tylko samce.

lub:

Nauczyciel zachęca dzieci, by spróbowały naśladować głos kukułki. Jeśli samodzielnie tego nie potrafią, mówi: kuku, kuku i prosi o powtórzenie. Nauczyciel wydaje polecenie: Kukułka kuka dwa razy!. Dzieci kukają: kuku, kuku. Potem trzy razy itd. Teraz jedno z dzieci „kuka”, a pozostałe liczą ile razy „zakukało” (np. kuku, kuku, kuku - trzy razy).

- W lesie słychać też inne ptaki. Jak się odzywają?

Nauczyciel zachęca, by dzieci samodzielnie naśladowały ich głosy.

128. Co słychać w szpaczej budce?

Zapis w dzienniku:

I. „Ptaszki” - zabawa ruchowa. „Budka dla szpaka” - układanie szpaczej budki z figur geometrycznych (trójkąt, prostokąt, koło, kwadrat); przyklejanie na kartki papieru.

II. „Wiosenna wycieczka” - spacer do lasu, do ogrodu; aktywne obserwacje przyrodnicze, rozpoznawanie śpiewu i odgłosów ptaków.

III. „Słońce świeci - deszczyk pada” - zabawa orientacyjno-porządkowa. „Ptasie jajka” - ćwiczenie grafomotoryczne; rysowanie owalu na kartce papieru, porównywanie z kształtem koła, dostrzeżenie różnicy.

Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:

- odpowiednio reaguję na umówione hasło,

- dowiaduję się, jak wygląda budka szpaka,

- układam budkę z dostępnych figur geometrycznych,

- rozpoznaję głosy ptaków nagrane w naturalnym środowisku,

- obserwuję przyrodę podczas spaceru,

- czerpię radość z uczestnictwa w zabawach ruchowych,

- kreślę owal, rozróżniam koło i owal,

- wyszukuję w najbliższym otoczeniu znane mi kształty.

Przebieg dnia:

I. Zajęcie poranne

• „Ptaszki” - zabawa ruchowa. Dzieci - ptaszki, gdy tylko usłyszą dźwięk trójkąta, wylatują ze swoich gniazd - kółek lub szarf. Poruszają się w tempie podanym przez instrument: raz chodzą powoli, dostojnie jak bociany, a za chwilę biegają w różnych kierunkach jak jaskółki polujące na muszki. Natomiast, gdy trójkąt ucichnie, to znak, że zbliża się niebezpieczeństwo i dzieci - ptaki jak najszybciej biegną do swoich gniazd - kółek oraz szarf.

lub:

Nauczyciel rozkłada na podłodze małe kółka w ilości mniejszej o jedno kółeczko niż liczba dzieci, biorących udział w zabawie. Przy dźwiękach trójkąta dzieci biegają (fruwają) pomiędzy „gniazdami”. Na przerwę szybko wchodzą do najbliżej leżącego kółeczka. Dziecko, dla którego zabrakło kółka - powtarza za nauczycielem krótki rytm klaszcząc w ręce, klepiąc o uda lub tupiąc nogami o podłogę

trójkąt, małe kółka lub szarfy

• „Budka dla szpaka” - układanie szpaczej budki z figur geometrycznych. Nauczyciel pokazuje dzieciom ilustrację szpaka oraz jego domku - budki. Wspólnie z dziećmi przypominają sobie ciekawostki na temat ptaka, np.: zmienia kolor piór w zależności od pory roku, ma silny, ostry dziób, pięknie śpiewa, naśladuje głosy innych ptaków, mieszka w gniazdach innych ptaków lub budkach, jest pod ochroną. Następnie oglądają ilustrację budki. Dzieci odpowiadają na pytanie: Po co ludzie budują szpakom budki? Nauczyciel zwraca uwagę na tworzywo - drewno, z którego została wykonana budka oraz na kształt poszczególnych elementów: trójkątny daszek, okrągłe wejście, prostokątna podłoga, kwadratowy kształt domku. Następnie wyjmuje z pudełka kartoniki w kształcie: trójkąta, prostokąta, koła, kwadratu. Następnie dzieci układają budkę szpaka z figur geometrycznych na kartce papieru. Nauczyciel przechodzi, pomaga, podziwia. Przedszkolaki przyklejają ułożoną budkę. Po wykonaniu prac dzieci organizują wystawę.

figury geometryczne do ułożenia budek, klej, karton; E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, „Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków”, WSiP, Warszawa 2004, s. 274-275

II. Zajęcie główne

• „Wiosenna wycieczka” - spacer do lasu, do ogrodu; aktywne obserwacje przyrodnicze. Nauczyciel przed wyjściem na spacer prezentuje dzieciom odgłosy ptaków. Przedszkolaki starają się je rozpoznać i zapamiętać. Po wyjściu do lasu lub ogrodu wszyscy wypatrują ptasich gniazd w koronach drzew oraz ptaków, wsłuchują się w odgłosy przyrody, by usłyszeć jak najwięcej dźwięków oraz odgłosów różnych ptaków. Przy okazji dzieci mogą zaobserwować zmiany zachodzące w przyrodzie na wiosnę. Po powrocie z wycieczki przedszkolaki dzielą się swoimi spostrzeżeniami z nauczycielem, opowiadają o tym, co zaobserwowały i usłyszały, na co zwróciły uwagę. Ponownie słuchają odgłosów ptaków, by potwierdzić swoje przypuszczenia na temat usłyszanych ptaków.

CD Utwory... cz. 2 - „Odgłosy ptaków” (nr 29)

III. Zajęcia popołudniowe

• „Słońce świeci - deszczyk pada” - zabawa orientacyjno-porządkowa. Nauczyciel zwraca się do przedszkolaków: Słonko świeci! - dzieci biegają po sali. Kiedy zaczyna klaskać w dłonie, to znak, że słonko zostało przykryte przez chmury i pada deszcz. Dzieci jak najszybciej muszą się schować w domku - kucają i składają ręce nad sobą, robiąc daszek. Po chwili ciszy nauczyciel mówi: Słonko świeci! i wszyscy znów zaczynają biegać.

• „Ptasie jajka” - ćwiczenie grafomotoryczne. Nauczyciel kładzie przed dziećmi kartoniki oraz różne przedmioty w kształcie koła i owalu. Najpierw pokazuje kartonik w kształcie koła i pyta, jaki on ma kształt. Następnie prosi, by każde z dzieci wzięło jeden okrągły kartonik i palcami zbadało jego bok. Po jego poznaniu dzieci rysują w powietrzu koło i spośród wyłożonych przedmiotów tworzą grupę okrągłych rzeczy. Nauczyciel prosi również, by dzieci dokładnie obejrzały pozostałe przedmioty i spróbowały odpowiedzieć na pytanie: Czym ich kształt różni się od okrągłych przedmiotów?

Nauczyciel powtarza sekwencję czynności z kartonikiem w kształcie owalu, tak jak z kołem, nazywając pokazywany kształt. Dzieci przykładają oba kartoniki do siebie, jeszcze raz je porównują. Najpierw odrysowują owal i koło od kartoników na kartce papieru, a następnie rysują je samodzielnie.

kartony, kredki, przedmioty owalne i w kształcie koła

129. Koncert ptasich śpiewaków

Zapis w dzienniku:

I. „Głosy ptaków” - zabawa naśladowcza z wykorzystaniem instrumentów. „Czyj to głos?” - ćwiczenia ortofoniczne; naśladowanie głosów ptaków (ćwir, kuku, klekle itp.).

II. „Wesoły koncert” - utrwalenie piosenki, układanie do piosenki akompaniamentu na instrumentach perkusyjnych. „Ptasie radio” - wysłuchanie wiersza Juliana Tuwima z płyty CD, rozmowa na temat treści, wyszukanie bohaterów na ilustracji w „Książce”. „Kto tak pięknie śpiewa?” - słuchanie i rozpoznawanie odgłosów ptaków z płyty CD.

III. „Małe ptaszki” - zabawa naśladowcza. „Łabędź” - improwizacja ruchowa do muzyki poważnej.

Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:

- naśladuję głosy ptaków, wykorzystując różne instrumenty,

- naśladuję odgłosy ptaków,

- układam akompaniament do piosenki,

- melodyjnie śpiewam piosenkę,

- uważnie słucham wiersza,

- pokazuję na ilustracji ptaki występujące w wierszu,

- rozpoznaję głosy ptaków nagrane w naturalnym środowisku,

- naśladuję sposób poruszania się małych ptaszków,

- przedstawiam ruchem utwór muzyczny.

Przebieg dnia:

I. Zajęcie poranne

• „Głosy ptaków” - zabawa naśladowcza z wykorzystaniem instrumentów. Dzieci siedzą w gromadce przed nauczycielem. Nauczyciel naśladuje na wybranych instrumentach głosy różnych ptaków, np.: na klawesach - dzięcioła, na kołatce - bociana, na trójkącie - skowronka, na flecie podłużnym lub dzwonkach (dźwięki g¹ - e¹) - kukułkę.

Dzieci próbują odgadnąć, jakiego ptaka głos jest naśladowany.

klawesy, kołatka, trójkąt, flet podłużny, dzwonki

• „Czyj to głos?” - ćwiczenia ortofoniczne; naśladowanie głosów ptaków. Nauczyciel proponuje dzieciom zabawę w naśladowanie ptasich odgłosów. Zachęca dzieci, by przyglądając się obrazkom przedstawiającym znane ptaki, samodzielnie spróbowały naśladować ich mowę, np.:

- bocian: kle, kle,

- kukułka: kuku,

- wróbelek: ćwir, ćwir, świr, świr,

- sowa: uhu, uhu, hu, hu,

- dzięcioł (puka w drzewo): puk, puk, puk,

- małe pisklęta wołają: pi, pi, pi, iiiii, pi, pi, pi, iiiii.

Jak jeszcze mogą odzywać się ptaki? Nauczyciel wymawia, dzieci powtarzają, np.:

- tirli, tirli (trudne!),

- tir, tir, tir,

- titu, titu, titu.

Jak jeszcze? - nauczyciel zachęca dzieci, by same spróbowały wymyślić nowe „ptasie słowa” lub przypomniały sobie wcześniej powtarzane odgłosy (z dnia 127, III „Kukułka”).

obrazki przedstawiające popularne, znane dzieciom ptaki

II. Zajęcie główne

• „Wesoły koncert” - utrwalenie piosenki, układanie akompaniamentu do piosenki na instrumentach perkusyjnych. Dzieci, z pomocą nauczyciela, wybierają instrumenty, na których będą naśladować głosy ptaków z piosenki „Wesoły koncert”. Są to np.: małe talerzyki (cziku - czik) - jaskółki, dzwonki (kuku - ku) - kukułki, trójkąty (dzyń, dzyń, dzyń) - skowronki, kołatki (kle - kle - kle) - bociany, klawesy (stuku - puk) - dzięcioły.

Nauczyciel wybiera pięcioro dzieci do „ptasiej orkiestry”. Wszyscy śpiewają piosenkę. Dzieci z instrumentami akompaniują zgodnie z tekstem podczas refrenu.

• „Ptasie radio” - wysłuchanie wiersza Juliana Tuwima z płyty CD, rozmowa na temat treści. Nauczyciel prosi, by dzieci zamknęły oczy i wyobraziły sobie, że są w brzozowym lesie, gdzie słoneczko świeci, a delikatny wietrzyk dotyka ich policzków. Nagle słychać... - nauczyciel włącza nagranie wiersza „Ptasie radio”. Po wysłuchaniu wiersza dzieci otwierają oczy i rozmawiają na temat treści. Nauczyciel:

- Co usłyszeliśmy w brzozowym gaju?

- Co to jest audycja radiowa?

- Kto prowadził program radiowy?

- Jakie ptaki włączyły się do prowadzenia audycji?

Jeśli dzieci nie pamietają, jakie ptaki wystąpiły w wierszu, to nauczyciel czyta przedszkolakom fragment, w którym są wymienione wszystkie ptaki.

Potem zwraca się do dzieci:

- A może spróbujemy je rozpoznać na ilustracji w „Książce”?

- Przyjrzyjcie się ptakom, może rozpoznacie któregoś?

- Jak one się nazywają?

Nauczyciel daje dzieciom chwilę czasu na zastanowienie, a jeśli mają problemy ze zidentyfikowaniem ptaków, to tak podpowiada, by dzieciom udało się rozwiązać zadanie.

- Powiedzcie, czemu ptaki nie mogły się porozumieć?

- Jaki głos wydaje: bocian, jaki sowa, kukułka, kogut?

- Jak skończyła się ptasia audycja?

„Książka” s. 56-57, CD z utworami z „Książki”

• „Kto tak pięknie śpiewa?” - słuchanie i rozpoznawanie odgłosów ptaków z płyty CD.

Nauczyciel w rozmowie z dziećmi nawiązuje do pobytu w lesie poprzedniego dnia i słuchania ptasich śpiewów w naturalnym środowisku, i proponuje konkurs. Dzieci siedzą na dywanie. Słuchają odgłosów ptaków. Kto pierwszy rozpozna nazwę ptaka, szybko wstaje i mówi, jaki ptak wydaje dany odgłos. Jeśli dziecko udzieli prawidłowej odpowiedzi, to otrzymuje brawa od kolegów, a jeśli nie, to nauczyciel daje szansę komuś innemu, po ponownym wysłuchaniu śpiewu ptaka.

CD Utwory... cz. 2 - „Odgłosy ptaków” (nr 29)

III. Zajęcia popołudniowe

• „Małe ptaszki” - zabawa naśladowcza. Nauczyciel zmienia dzieci w małe ptaszki, które dopiero nauczyły się poruszać i jeszcze nie umieją szybko latać. Ptaszki wychodzą z gniazda - dywanu i powoli zaczynają podskakiwać, ruszają małymi skrzydełkami - rękami, rozglądają się. Przysiadają, zbierają ziarenka z ziemi - dzieci stukają paluszkami w podłogę.

• „Łabędź”- improwizacja ruchowa do muzyki poważnej. Dzieci przy muzyce naśladują ruchem łabędzie. Swoją improwizację dopasowują do tempa i charakteru słuchanego utworu.

CD Utwory... cz. 1 - „Łabędź” C. Saint-Saënsa (nr 8)

130. Lekki jak piórko

Zapis w dzienniku:

I. „Spłoszone ptaki” - zabawa orientacyjno-porządkowa. „Wronka” - wysłuchanie wiersza Lucyny Krzemienieckiej; rozmowa na temat piór ptaków - koloru, kształtu, budowy. „Pióra i piórka” - oglądanie i porównywanie zgromadzonych w sali ptasich piór, ze szczególnym uwzględnieniem pawiego pióra.

II. „Pawie oczko” - praca plastyczna, wykonanie z kolorowych kółek pawich oczek i komponowanie pawiego ogona.

III. „Wesoły koncert” - zabawa rytmiczna przy piosence. „Piórka” - ćwiczenia oddechowe; dmuchanie z różnym nasileniem na piórka, doskonalenie prawidłowego oddechu.

Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:

- biegam bez potrącania innych dzieci,

- uważnie słucham utworu literackiego,

- wypowiadam się na temat wyglądu ptasich piór,

- poznaję budowę ptasiego pióra,

- rozpoznaję pawie pióro,

- dokładnie wykonuję pracę plastyczną,

- wykonuję rytm piosenki za pomocą gestodźwięków,

- wesoło bawię się przy piosence,

- ćwiczę prawidłowy oddech.

Przebieg dnia:

I. Zajęcie poranne

• „Spłoszone ptaki” - zabawa orientacyjno-porządkowa. Dzieci - ptaki na hasło: Ptaki z gniazd!, wylatują z wyznaczonego, bezpiecznego obszaru i „latają” w sposób swobodny. Na hasło: Spłoszone ptaki!, zaczynają latać bardzo szybko, ale tak, by nie potrącić swojego towarzysza. Po usłyszeniu hasła: Niebezpieczeństwo!, ptaki wracają na bezpieczny obszar.

• „Wronka” - wysłuchanie wiersza L. Krzemienieckiej; rozmowa na temat piór ptaków. Nauczyciel siedzi wraz z dziećmi w kole i recytuje wiersz:

Wronka

Czarna wronka

raz krakała:

- Kra, kra...

Chciałabym mieć

piórka białe,

kra, kra... -

Radzą wrony przyjaciółce:

- Kra, kra...

Leć i wykąp się

w rzeczułce

kra, kra... -

Świeci rzeczka

w blasku rannym,

plusk, plusk.

Weszła wronka

jak do wanny,

chlust, chlust.

Na brzeg wyszła,

zakrakała:

- Kra, kra...

Spojrzę w lustro,

czym już biała,

kra, kra... -

I ciekawie

wronka zerka,

kra, kra...

Do rzeczki

jak do lusterka,

kra, kra...

Ale chociaż

po kąpieli,

kra, kra...

Żadne piórko

się nie bieli,

kra, kra...

Lucyna Krzemieniecka

Po wysłuchaniu wiersza nauczyciel zwraca się do dzieci:

- Jakie marzenie miała wronka?

- Co poradziły wronce jej przyjaciółki?

- Czy udało się wronce zmienić kolor piór? Dlaczego?

- Czemu ptaki mają różny kolor piór?

- Do czego ptakom są potrzebne pióra?

- Czy wszystkie ptaki mają takie same pióra?

Na koniec nauczyciel czyta jeszcze raz wiersz, a dzieci w odpowiednim miejscu wypowiadają słowa kra, kra.

L. Krzemieniecka, „Wronka” [w:] „Kto wymyślił choinki? Antologia wierszy dla dzieci”, KAW, Warszawa 1988, s. 97

• „Pióra i piórka” - oglądanie i porównywanie zgromadzonych w sali ptasich piór.

Nauczyciel pokazuje dzieciom różnego rodzaju pióra, np.: kury, gołębia, gęsi, pawia. Przedszkolaki oglądają je i wskazują różnice w ich wyglądzie. Następnie nauczyciel przedstawia schematyczny rysunek pióra i omawia jego budowę. Wskazuje elastyczną oś, górną część pióra - stosinę i dolną (poniżej chorągiewki) - dudkę. Ze stosiny wyrastają promienie, a z nich wyrastają promyki, które łączą się delikatnymi haczykami. Zwraca też uwagę, że każdy ptak ma kilka rodzajów piór: lotki - na skrzydłach, unoszące ptaka, sterówki - na ogonie, równoważące lot, puchowe, zabezpieczające przed wychłodzeniem czy pudrowe (kakadu) - po rozkruszeniu, służące do pielęgnacji. Po omówieniu budowy pióra dzieci odnajdują omawiane elementy w naturalnych okazach, a następnie nazywają kolory występujące w trenie pawia i słuchają ciekawostek o tych pięknych ptakach.

Ciekawostki:

- pawi tren (kolorowe, długie pióra) nie jest ogonem,

- każe pióro w trenie kończy połyskujące „pawie oko”,

- tren podnoszony jest przez uniesienie sterówek znajdujących się pod nim,

- piękne pióra mają tylko samce - panowie,

- treny służą panom do pozyskania wdzięków pań - samic,

- pawie spędzają noc na drzewach.

„Encyklopedia Audiowizualna Britannica, Zoologia II”, Kurpisz SA, Poznań 2006, s. 23

II. Zajęcie główne

• „Pawie oczko” - praca plastyczna. Dzieci siedzą przy stolikach, na których leżą kółka w intensywnych odcieniach zielonego, niebieskiego, granatowego, złotego. Nauczyciel demonstruje pawie pióro i jego charakterystyczne oczko. Dzieci jeszcze raz wymieniają jego kolory, a następnie słuchają nauczyciela. Wyjaśnia on, w jaki sposób należy nakładać poszczególne kolory kół, by nie zasłonić poprzednich, czyli od największego do najmniejszego. „Oka” są przyklejane na karton, z którego nauczyciel wcześniej wyciął kształt pióra. Przedszkolaki mogą pokolorować kredkami pióro. Po zakończeniu pracy dzieci wspólnie z nauczycielem rysują pawia i doklejają mu wspaniały tren z ich piór.

III. Zajęcia popołudniowe

• „Wesoły koncert” - zabawa rytmiczna przy piosence. Nauczyciel dzieli dzieci na pięć grup: jaskółki, kukułki, skowronki, bociany i dzięcioły. Przed rozpoczęciem zabawy ustala z dziećmi rytm, w jakim poszczególne grupy będą naśladować głosy ptaków. Przy akompaniamencie piosenki (wersja instrumentalna) dzieci „fruwają” po całej sali. Na przerwę wszyscy zatrzymują się, a wywołana grupa (np. jaskółki) w uzgodnionym rytmie głosem naśladuje „ptasi śpiew”.

CD Piosenki i zabawy cz. 2 - „Wesoły koncert” (nr 13)

• „Piórka” - ćwiczenia oddechowe. Nauczyciel rozdaje dzieciom piórka. Na hasło nauczyciela dzieci unoszą piórko do góry, biorą głęboki, spokojny wdech, puszczają piórko i za pomocą wydechu starają się jak najdłużej utrzymać je w powietrzu (długi wydech).

Kolejne ćwiczenie - początek podobny, ale po głębokim wdechu dzieci starają się tak dmuchać na piórko, by uniosło się jak najwyżej (silny wydech). Można powtórzyć ćwiczenia.

piórka do ćwiczeń oddechowych

Propozycje zajęć do tematów od 126. do 130. opracowała Kamila Staros.

CD Piosenki i zabawy cz. 2 - „Wesoły koncert” (nr 13), instrumenty perkusyjne

---